_______________________________________________________ _Chương 4

Mҥch tә hӧp IV - 11

(H 4.9)
Mӝt ӭng dөng quan trӑng cӫa mҥch giҧi mã là dùng giҧi mã đӏa chӍ cho bӝ nhӟ bán
dүn.
Ngoài ra, mҥch giҧi mã kӃt hӧp vӟi mӝt cәng OR có thӇ tҥo đưӧc hàm logic.
Thí dө, thiӃt kӃ mҥch tҥo hàm Y=f(A,B,C)= ß
 ß ß  ß






Vӟi hàm 3 biӃn, ta dùng mҥch giҧi mã 3 đưӡng sang 8 đưӡng. 8 ngã ra mҥch giҧi mã
tương ӭng vӟi 8 tә hӧp biӃn cӫa 3 biӃn, các ngã ra tương ӭng vӟi các tә hӧp biӃn có trong
hàm sӁ lên mӭc 1. Vӟi mӝt hàm đã viӃt dưӟi dҥng tәng chuҭn, ta chӍ cҫn dùng mӝt cәng OR
có sӕ ngã vào bҵng vӟi sӕ tә hӧp biӃn trong hàm nӕi vào các ngã ra tương ӭng cӫa mҥch giҧi
mã đӇ cӝng các tә hӧp biӃn có trong hàm lҥi ta sӁ đưӧc hàm cҫn tҥo.
Như vұy, mҥch tҥo hàm trên có dҥng (H 4.10)

(H 4.10)
Dĩ nhiên, vӟi nhӳng hàm chưa phҧi dҥng tәng chuҭn, chúng ta phҧi chuҭn hóa. Và nӃu
bài toán có yêu cҫu ta phҧi thӵc hiӋn viӋc đәi cәng, bҵng cách dùng đӏnh lý De Morgan.

Ú


 
Ú

 
Đây là lӑai đèn dùng hiӇn thӏ các sӕ tӯ 0 đӃn 9, đèn gӗm 7 đӑan a, b, c, d, e, f, g, bên
dưӟi mӛi đӑan là mӝt led (đèn nhӓ) hoһc mӝt nhóm led mҳc song song (đèn lӟn). Qui ưӟc các
đӑan cho bӣi (H 4.11).

(H 4.11)
Khi mӝt tә hӧp các đӑan cháy sáng sӁ tҥo đưӧc mӝt con sӕ thұp phân tӯ 0 - 9.
___________________________________________________________________________
____________________   NguyӉn Trung Lұp
KӺ THUҰT SӔ
_______________________________________________________ _Chương 4
Mҥch tә hӧp IV - 12
(H 4.12) cho thҩy các đoҥn nào cháy đӇ thӇ hiӋn các sӕ tӯ 0 đӃn 9

0 1 2 3 5 4 6 7 8 9
(H 4.12)
Đèn 7 đoҥn cũng hiӇn thӏ đưӧc mӝt sӕ chӳ cái và mӝt sӕ ký hiӋu đһc biӋt.
Có hai loҥi đèn 7 đoҥn:
- Loҥi catod chung (H 4.13a), dùng cho mҥch giҧi mã có ngã ra tác đӝng cao.
- Loҥi anod chung (H 4.13b), dùng cho mҥch giҧi mã có ngã ra tác đӝng thҩp.

(a) (H 4.13) (b)

Ú



  
Mҥch có 4 ngã vào cho sӕ BCD và 7 ngã ra thích ӭng vӟi các ngã vào a, b, c, d, e, f, g
cӫa led 7 đӑan, sao cho các đӑan cháy sáng tҥo đưӧc sӕ thұp phân đúng vӟi mã BCD ӣ ngã
vào.
Bҧng sӵ thұt cӫa mҥch giҧi mã 7 đoҥn, có ngã ra tác đӝng thҩp:

Sӕ Ngã vào Ngã ra

TP D C B A a b c d e f g
0 0 0 0 0 0 0 0 0 1
01 0 10 1 0 0 1 1 1 1
02 0 01 0 0 1 0 0 1 0
03 0 1 0 0 0 0 1 1 0
04 1 0 1 0 0 1 1 0 0
05 1 10 0 1 0 0 1 0 0
06 1 01 0 1 0 0 0 0 0
07 1 1 0 0 0 1 1 1 1
18 0 0 0 0 0 0 0 0 0
19 0 10 0 0 0 0 1 0 0
Bҧng 4.6

Dùng Bҧng Karnaugh hoһc có thӇ đơn giҧn trӵc tiӃp vӟi các hàm chӭa ít tә hӧp, ta có
kӃt quҧ:

___________________________________________________________________________
____________________  NguyӉn Trung Lұp
KӺ THUҰT SӔ
_______________________________________________________ _Chương 4
Mҥch tә hӧp IV - 13

R ß  ß




 ß


 

ß

 
ß


 
ß  

ß
  ß 
 ß


  ß   ß





 
 
ß

Tӯ các kӃt quҧ ta có thӇ vӁ mҥch giҧi mã 7 đoҥn dùng các cәng logic.
Hai IC thông dөng dùng đӇ giҧi mã BCD sang 7 đӑan là:
- CD 4511 (loҥi CMOS, ngã ra tác đӝng cao và có đӋm)
- 7447 (loҥi TTL, ngã ra tác đӝng thҩp, cӵc thu đӇ hӣ)

Chúng ta khҧo sát mӝt IC giҧi mã BCD sang 7 đoҥn : IC 7447

Bҧng sӵ thұt cӫa 7447:

Vào Ra
Sô / BI
Hàm LT RB D C B A (1) a b c d e f g
I 
0 1 1 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 1
1 1 x 0 0 0 1 1 1 0 0 1 1 1 1
2 1 x 0 0 1 0 1 0 0 1 0 0 1 0
3 1 x 0 0 1 1 1 0 0 0 0 1 1 0
4 1 x 0 1 0 0 1 1 0 0 1 1 0 0
5 1 x 0 1 0 1 1 0 1 0 0 1 0 0
6 1 x 0 1 1 0 1 1 1 0 0 0 0 0
7 1 x 0 1 1 1 1 0 0 0 1 1 1 1
8 1 x 1 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0
9 1 x 1 0 0 1 1 0 0 0 1 1 0 0
10 1 x 1 0 1 0 1 1 1 1 0 0 1 0
11 1 x 1 0 1 1 1 1 1 0 0 1 1 0
12 1 x 1 1 0 0 1 1 0 1 1 1 0 0
13 1 x 1 1 0 1 1 0 1 1 0 1 0 0
14 1 x 1 1 1 0 1 1 1 1 0 0 0 0
15 1 x 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
(2) x x x x x x 0 1 1 1 1 1 1 1
(3) 1 0 0 0 0 0 0 1 1 1 1 1 1 1
(4) 0 x x x x x 1 0 0 0 0 0 0 0
ƒ
 
1. BI/RBO đưӧc nӕi theo kiӇu điӇm AND bên trong IC và đưӧc dùng như ngã vào xóa
(Blanking Input, BI) và/hoһc ngã ra xóa dӧn sóng (Ripple Blanking Output, RBO). Ngã vào
BI phҧi đưӧc đӇ hӣ hay giӳ ӣ mӭc cao khi cҫn thӵc hiӋn giҧi mã cho sӕ ra. Ngã vào xóa dӧn
sóng (Ripple Blanking Input, RBI) phҧi đӇ hӣ hay ӣ mӭc cao khi muӕn đӑc sӕ 0.
___________________________________________________________________________
____________________  NguyӉn Trung Lұp
KӺ THUҰT SӔ
_________________ ______________________________________ _Chương 4
Mҥch tә hӧp IV - 14
2. Khi đưa ngã vào BI xuӕng thҩp, ngã ra lên 1 (không tác đӝng) bҩt chҩp các ngã vào
còn lҥi. Ta nói IC làm viӋc dưӟi điӅu kiӋn bӏ ép buӝc và đây là trưӡng hӧp duy nhҩt BI giӳ
vai trò ngã vào.
3. Khi ngã vào RBI ӣ mӭc 0 và A=B=C=D=0, tҩt cҧ các ngã ra kӇ cҧ RBO đӅu xuӕng
0. Ta nói IC làm viӋc dưӟi điӅu kiӋn đáp ӭng.
4. Khi BI/RBO đӇ hӣ hay đưӧc giӳ ӣ mӭc 1 và ngã vào thӱ đèn (Lamp test, LT)
xuӕng 0, tҩt cҧ các led đӅu cháy (ngã ra xuӕng 0).

Dӵa vào bҧng sӵ thұt và các ghi chú 7447 là IC giҧi mã BCD sang 7 đӑan có đҫy đӫ
các chӭc năng khác như : thӱ đèn, xóa sӕ 0 khi nó không có nghĩa. Ta có thӇ hiӇu rõ hơn
chӭc năng này vӟi thí dө mҥch hiӇn thӏ mӝt kӃt quҧ có 3 chӳ sӕ sau đây: (H 4.14)

(H 4.14)

Vұn hành cӫa mҥch có thӇ giҧi thích như sau:

- IC hàng đơn vӏ có ngã vào RBI đưa lên mӭc cao nên đèn sӕ 0 hàng đơn vӏ luôn luôn
đưӧc hiӇn thӏ (dòng 0 trong bҧng sӵ thұt), điӅu này là cҫn thiӃt đӇ xác nhұn rҵng mҥch vүn
chҥy và kӃt quҧ giҧi mã là sӕ 0.
- IC hàng chөc có ngã vào RBI nӕi vӟi ngã ra RBO cӫa IC hàng trăm nên sӕ 0 hàng
chөc chӍ đưӧc hiӇn thӏ khi sӕ hàng trăm khác 0 (RBO=1) (dòng 0 đӃn 15).
- IC hàng trăm có ngã vào RBI đưa xuӕng mӭc thҩp nên sӕ 0 hàng trăm luôn luôn tҳt
(dòng ghi chú 3).

Ú

   !"  #$ %#&'()*#(+#*,-

.
LCD gӗm 7 đoҥn như led thưӡng và có chung mӝt cӵc nӅn (backplane). Khi có tín
hiӋu xoay chiӅu biên đӝ khoҧng 3 - 15 VRMS và tҫn sӕ khoҧng 25 - 60 Hz áp giӳa mӝt đoҥn và
cӵc nӅn, thì đoҥn đó đưӧc tác đӝng và sáng lên.
Trên thӵc tӃ ngưӡi ta tҥo hai tín hiӋu nghӏch pha giӳa nӅn và mӝt đoҥn đӇ tác đӝng cho
đoҥn đó cháy.
ĐӇ hiӇu đưӧc cách vұn chuyӇn ta có thӇ dùng IC 4511 kӃt hӧp vӟi các cәng EX-OR đӇ
thúc LCD (H 4.15). Các ngã ra cӫa IC 4511 (Giҧi mã BCD sang 7 đoҥn, tác đӝng cao) nӕi vào
các ngã vào cӫa các cәng EX-OR, ngã vào còn lҥi nӕi vӟi tín hiӋu hình vuông tҫn sӕ khoҧng
40 Hz (tҫn sӕ thҩp có thӇ gây ra nhҩp nháy), tín hiӋu này đӗng thӡi đưӧc đưa vào nӅn. Khi
mӝt ngã ra mҥch giҧi mã lên cao, ngã ra cәng EX-OR cho mӝt tín hiӋu đҧo pha vӟi tín hiӋu ӣ
nӅn, đoҥn tương ӭng xem như nhұn đưӧc tín hiӋu có biên đӝ gҩp đôi và sӁ sáng lên. Vӟi các
ngã ra mҥch giҧi mã ӣ mӭc thҩp,
ngã ra cәng EX-OR cho mӝt tín hiӋu cùng pha vӟi tín hiӋu ӣ nӅn nên đoҥn tương ӭng không
sáng.

___________________________________________________________________________
____________________  NguyӉn Trung Lұp
KӺ THUҰT SӔ
__________________ _____________________________________ _Chương 4
Mҥch tә hӧp IV - 15
Ngưӡi ta thưӡng dùng IC CMOS đӇ thúc LCD vì hai lý do:
- CMOS tiêu thө năng lưӧng rҩt thҩp phù hӧp vӟi viӋc dùng pin cho các thiӃt bӏ dùng
LCD.
- Mӭc thҩp cӫa CMOS đҥt trӏ 0 và tín hiӋu thúc LCD sӁ không chӭa thành phҫn mӝt
chiӅu, tuәi thӑ LCD đưӧc kéo dài. (Mӭc thҩp cӫa TTL khoҧng 0,4 V, thành phҫn DC này làm
giҧm tuәi thӑ cӫa LCD).

(H 4.15)

4.3 MҤCH ĐA HӦP VÀ MҤCH GIҦI ĐA HӦP

4.3.1.Khái niӋm
Trong truyӅn dӳ liӋu, đӇ tiӃt kiӋm đưӡng truyӅn, ngưӡi ta dùng mӝt đưӡng dây đӇ
truyӅn nhiӅu kênh dӳ liӋu, như vұy phҧi thӵc hiӋn viêc chӑn nguӗn dӳ liӋu nào trong các
nguӗn khác nhau đӇ truyӅn.
Mҥch đa hӧp hay còn gӑi là mҥch chӑn dӳ liӋu sӁ làm công viӋc này.
Ӣ nơi thu, dӳ liӋu nhұn đưӧc phҧi đưӧc chuyӇn tӟi các đích khác nhau, ta cҫn mҥch
phân bӕ dӳ liӋu hay giҧi đa hӧp (H 4.16).

(H 4.16)

Ú 
/+
Còn đưӧc gӑi là mҥch chӑn dӳ liӋu, gӗm 2n ngã vào dӳ liӋu, n ngã vào đӏa chӍ (hay
điӅu khiӇn) và mӝt ngã ra. Khi có mӝt đӏa chӍ đưӧc tác đӝng dӳ liӋu ӣ ngã vào tương ӭng vӟi
đӏa chӍ đó sӁ đưӧc chӑn.
- ThiӃt kӃ mҥch đa hӧp 4w1
Mҥch có 4 ngã vào dӳ liӋu D0 . . . . D3, 2 ngã vào điӅu khiӇn AB và ngã ra Y

___________________________________________________________________________
____________________  NguyӉn Trung Lұp
KӺ THUҰT SӔ
____________ ___________________________________________ _Chương 4
Mҥch tә hӧp IV - 16
Bҧng sӵ thұt:

A B Y
0 D0
10 D1
01 D2
1 D3
Tư bҧng sӵ thұt ta có hàm Y như sau:
'  ß. Ã ¬  ß Ã
 ß Ã
 ß Ã 
Và mҥch có dҥng (H 4.17)

(H 4.17)

NӃu chӏu khó quan sát ta sӁ thҩy mҥch đa hӧp 4w1 có thӇ đưӧc thiӃt kӃ tӯ mҥch giҧi
mã 2 đưӡng sang 4 đưӡng trong đó ngã vào cho phép G đã đưӧc tách riêng ra đӇ làm ngã vào
dӳ liӋu (D0 . . . . D3) và ngã vào dӳ liӋu cӫa mҥch giҧi mã đã trӣ thành ngã vào điӅu khiӇn cӫa
mҥch đa hӧp (A, B)
(H 4.18) là ký hiӋu mӝt mҥch đa hӧp vӟi 8 ngã vào dӳ liӋu, 3 ngã vào điӅu khiӇn và 1
ngã ra, ta gӑi là đa hӧp 8 w 1.
 01
A B C Y
0 0 D0
0 1 D1
0
1 0 D2
0
1 1 D3
1
0 0 D4
1
0 1 D5
1 0 D6
1 1 D7

(H 4.18)

Mӝt đa hӧp 8 w 1 có ngã ra Y quan hӋ vӟi các ngã vào dӳ liӋu và điӅu khiӇn theo hàm
:

' ß. . ¬ ß.
ß
 ß Ã   ß . Úß  ß   ß Ã 


à aà 
à 
à à 
Ã

Ú  2 (' /+

Ngoài chӭc năng chӑn dӳ liӋu mҥch đa hӧp còn đưӧc dùng đӇ:
______________________ _____________________________________________________
____________________  NguyӉn Trung Lұp
KӺ THUҰT SӔ
_______________________________________________________ _Chương 4
Mҥch tә hӧp IV - 17
Ú   3 '4(5#6'  7  83+
Mӝt mҥch đa hӧp kӃt hӧp vӟi mӝt mҥch đӃm sӁ biӃn chuӛi dӳ liӋu song song ӣ ngã
vào thành chuӛi dӳ liӋu nӕi tiӃp ӣ ngã ra (H 4.19)

(H 4.19)

Ú  
9'4:' '; 7 

NӃu cho dӳ liӋu vào tuҫn hoàn, dӳ liӋu ra nӕi tiӃp cũng tuҫn hoàn, như vұy chӍ cҫn đһt
trưӟc các ngã vào thay đәi theo mӝt chu kǤ nào đó ta sӁ đưӧc chuӛi xung tuҫn hoàn ӣ ngã ra.
Ú   97
¼ Mӝt đa hӧp 2n w 1 có thӇ tҥo hàm n biӃn bҵng cách cho các biӃn vào ngã vào điӅu
khiӇn và cho trӏ riêng cӫa hàm vào các ngã vào dӳ liӋu.
Thí dө: ĐӇ tҥo hàm 3 biӃn bҵng đa hӧp 8w1 ta viӃt lҥi biӇu thӭc cӫa đa hӧp
' ß. . ¬ ß.
ß
 ß Ã   ß . Úß ß   ß Ã 

à aà 
à 
à à 
Ã
So sánh vӟi biӇu thӭc cӫa hàm viӃt dưӟi dҥng triӇn khai theo đӏnh lý Shanon thӭ nhҩt
f(A, B, C)  .A .B  .A  f(0   A .B f(1,0,0)C
f(0,0,0)C .Cf B,1,
(0,0,1) A 0)C BCf
B (0,1,
1)A
A  AB  )ABCf(1,1,1
Cf(1,0 f(1,1,0)
,1)B C
Ta đưӧc kӃt quҧ:
D0 = f(0,0,0) ; D1 = f(0,0,1) , . . . . . . . . . . . D6 = f(1,1,0) và D7 = f(1,1,1)
Thí dө: Tҥo hàm:
  ß 
  ß   
 ß  ß
 ß  ß






Ta thҩy D0=D2=D3=D5=D7=1 nên các ngã vào này đưӧc nӕi lên nguӗn, các ngã vào
còn lҥi D1=D4=D6=0 nên đưӧc đưa xuӕng mass (H 4.20).
 (H 4.20)
___________________________________________________________________________
____________________  NguyӉn Trung Lұp
KӺ THUҰT SӔ
_______________________________________________________ _Chương 4
Mҥch tә hӧp IV - 18
¼ Mӝt đa hӧp 2n w 1 kӃt hӧp vӟi mӝt cәng NOT có thӇ tҥo hàm (n+1) biӃn. V :
Tҥo hàm /
 ß  ß   ß dùng đa hӧp 4 w 1 và cәng NOT
 
Giҧi

Đa hӧp 4 sang 1 thӵc hiӋn hàm: ' ß ¬ ß Ã
ß Ã
ß Ã

Ã
Chuҭn hóa hàm F1 : /
 ß ß ß ß ß 
   

ĐӇ Y = F1 ta phҧi có: Ã ¬  Ã
 Ã
  

Ã




(H 4.21)

Trên thӵc tӃ, ta có đӫ các loҥi mҥch đa hӧp tӯ 2 w 1 (IC 74157), 4 w 1 (IC 74153), 8
w 1 (IC 74151) và 16 w 1 (74150) . . . .
Ngoài ra, đӇ chӑn dӳ liӋu là các nguӗn tín hiӋu tương tӵ, ta cũng có các đa hӧp tương
tӵ vӟi tên gӑi khóa tương tӵ (analog switch), đưӧc chӃ tҥo theo công nghӋ MOS như IC 4051
(8 kênh) IC 4053 (2 kênh). . . . Cũng có loҥi khóa sӱ dөng đưӧc cho cҧ tín hiӋu tương tӵ và
sӕ (bilateral switches) như IC 4016, IC 4066,. . mà sinh viên có thӇ tìm hiӇu, sӱ dөng dӉ dàng
khi có bҧng tra kӻ thuұt.

Ú  Ú/+
Mҥch giҧi đa hӧp thӵc chҩt là mҥch giҧi mã trong đó ngã vào cho phép trӣ thành ngã
vào dӳ liӋu và ngã vào cӫa tә hӧp sӕ nhӏ phân trӣ thành ngã vào đӏa chӍ.
Trên thӏ trưӡng, ngưӡi ta chӃ tҥo mҥch giҧi mã và giҧi đa hӧp chung trong mӝt IC, tùy
theo điӅu kiӋn mà sӱ dөng. Thí dө IC 74138 là IC Giҧi mã 3 sang 8 đưӡng đӗng thӡi là mҥch
giҧi đa hӧp 1 w 8.
Khi sӱ dөng IC 74138 làm mҥch giҧi đa hӧp, ngưӡi ta dùng mӝt ngã vào cho phép làm
ngã vào dӳ liӋu và các ngã vào sӕ nhӏ phân làm ngã vào đӏa chӍ. (H 4.22a) là IC 74138 dùng
giҧi đa hӧp vӟi ngã vào dӳ liӋu là ß . (H 4.22b) là dҥng dӳ liӋu vào ß và ra ӣ  (vì
CBA=000), các ngã ra khác (   ) ӣ mӭc cao.


 (a) (H 4.22) (b)

___________________________________________________________________________
____________________  NguyӉn Trung Lұp
KӺ THUҰT SӔ
_______________________________________________________ _Chương 4
Mҥch tә hӧp IV - 19

Ú Ú< =>=?@
Ú Ú A 
8!
Trưӟc tiên ta thiӃt kӃ mҥch so sánh hai sӕ 1 bit.
Bҧng sӵ thұt cӫa mҥch so sánh mӝt bit có ngã vào cho phép (nӕi mҥch) G :

G a b S (a>b) I (a<b) E (a=b)

0 x x 0 0 0
01 0 0 0 1
01 1 0 1 0
1 0 1 0 0
1 1 0 0 1
Bҧng 4.7

(H 4.23)
Tӯ mҥch so sánh 1 bit ta có thӇ mӣ rӝng đӇ so sánh nhiӅu bit.

Ú Ú
A 
8 B'!

ĐӇ so sánh 2 sӕ nhiӅu bit, trưӟc tiên ngưӡi ta so sánh 2 bit cao nhҩt (MSB), kӃt quҧ
lӟn hoһc nhӓ hơn do 2 bit này quyӃt đӏnh, nӃu 2 bit MSB bҵng nhau ngưӡi ta so sánh 2 bit có
trӑng sӕ thҩp hơn tiӃp theo và kӃt quҧ đưӧc quyӃt đӏnh theo cách tương tӵ như ӣ 2 bit MSB. .
. . . Sӵ so sánh đưӧc lһp lҥi cho đӃn bit LSB đӇ đưӧc kӃt cuӕi cùng.
Dưӟi đây là sơ đӗ mҥch so sánh 3 bit (H 4.24).

(H 4.24)

_________________________________________________________ __________________
____________________  NguyӉn Trung Lұp
KӺ THUҰT SӔ
_______________________________________________________ _Chương 4
Mҥch tә hӧp IV - 20
- IC 1 so sánh 2 bit cao (a3 & b3) nên ngã vào cho phép đưӧc đưa lên mӭc cao, nӃu kӃt
quҧ bҵng nhau, ngã ra E cӫa nó lên cao, cho phép IC 2 so sánh, nӃu kӃt quҧ lҥi bҵng nhau, ngã
ra E cӫa IC 2 lên cao cho phép IC 3 so sánh, kӃt quҧ bҵng nhau cuӕi cùng chӍ bӣi ngã ra E cӫa
IC 3.
- Các ngã vào cәng OR nhұn tín hiӋu tӯ các ngã ra S (hoһc I) sӁ cho kӃt quҧ lӟn hơn
(hoһc nhӓ hơn) tùy vào kӃt quҧ so sánh ӣ bҩt cӭ bit nào. Thұt vұy khi có mӝt kӃt quҧ lӟn hơn
(hoһc nhӓ hơn) thì S (hoһc I) ӣ mӝt IC lên cao, các ngã ra E và I (hoһc S) cӫa các IC khác
bҵng 0, đây là điӅu kiӋn mӣ cәng OR đӇ cho kӃt quҧ so sánh xuҩt hiӋn ӣ mӝt trong các cәng
OR này.
Trên thӏ trưӡng có sҹn loҥi IC so sánh 4 bit 7485 có ngã nӕi mҥch đӇ mӣ rӝng viӋc so
sánh cho sӕ nhiӅu bit hơn.
Bҧng sӵ thұt cӫa IC 7485

Trҥng Ngã vào so sánh Vào nӕi mҥch ra

thái A3,B3 A2,B2 A1,B1 A0,B0 A¶>B¶ A¶<B¶ A¶=B¶ A>B A<B A=B
1 A3>B3 x x x x x 1x 0 0
2 A3< x x x x x 0x 1 0
3 B3 A2>B2 x x x x 1x 0 0
4 A3= A2< x x x x 0x 1 0
5 B3 B2 A1>B1 x x x 1x 0 0
6 A3= A2= A 1< x x x 0x 1 0
7 B3 B2 B1 A0>B0 x x 1x 0 0
8 A3= A2= A1= A0< x x 0x 1 0
9 B3 B2 B1 B0 0 0 01 0 1
10 A3= A2= A 1= A0= 1 0 10 0 0
11 B3 B 2 B 1 B0 0 1 0 1 0
A3= A2= A1= A0=
B3 B2 B1 B0
A3= A2= A1= A0=
B3 B2 B1 B0
A3= A2= A 1=
B3 B2 B1
A3= A2=
B3 B2
A3=
B3
Bҧng 4.8

Dӵa vào bҧng sӵ thұt, ta thҩy:

- Khi dùng IC 7485 đӇ so sánh 2 sӕ 4 bit ta phҧi giӳ ngã vào nӕi mҥch A¶=B¶ ӣ mӭc
cao, hai ngã vào nӕi mҥch còn lҥi ӣ mӭc thҩp, như vұy IC mӟi thӇ hiӋn đưӧc kӃt quҧ cӫa trҥng
thái 9.
- Khi so sánh 2 sӕ nhiӅu bit hơn ta phҧi dùng nhiӅu IC 7485 và nӕi ngã ra cӫa IC so
sánh bit thҩp vào ngã vào nӕi mҥch tương ӭng cӫa các IC so sánh các bit cao hơn và IC so
sánh các bit thҩp nhҩt có ngã vào nӕi mҥch đưӧc mҳc như khi dùng riêng lҿ. ĐӇ đӑc đưӧc kӃt
quҧ so sánh ta phҧi quan tâm tӟi các trҥng thái 9, 10 và 11 trong bҧng sӵ thұt.
(H 4.25) cho ta cách mҳc 2 IC 7485 đӇ so sánh 2 sӕ nhӏ phân 8 bit:

_______________ ____________________________________________________________
____________________  NguyӉn Trung Lұp
KӺ THUҰT SӔ
_______________________________________________________ _Chương 4
Mҥch tә hӧp IV - 21

(H 4.25)

Thí dө :
a. So sánh hai sӕ A7 . . . .A0 = 10101111 và B7 . . . . B0 = 10110001
IC 2 so sánh các bit cao A7 . . .A4 = 1010 và B7 . . .B4 =1011 có A7= B7 , A6= B6 , A5=
B5 và A4<B4 cho ngã ra A<B = 1 bҩt chҩp trҥng thái cӫa các ngã vào nӕi mҥch (trҥng thái 8).
ĐiӅu này có nghĩa là khi IC so sánh bit cao thҩy có kӃt quҧ khác nhau giӳa 2 sӕ bit cao thì
không quan tâm tӟi kӃt quҧ cӫa bit thҩp.

b. So sánh hai sӕ A7 . . . .A0 = 10101111 và B7 . . . . B0 = 10101001

Trong trưӡng hӧp này kӃt quҧ hai sӕ bit cao bҵng nhau nên IC 2 nhìn vào ngã vào nӕi
mҥch đӇ xem kӃt quҧ so sánh cӫa IC1 (so sánh bit thҩp), A3A2A1A0 =1111>B3B2B1B0 = 1001
nên ngã ra A>B = 1 đӇ chӍ kӃt quҧ so sánh cӫa 2 sӕ 8 bit (trҥng thái 10).

Ú C< DEFGH?9 I@-J

Do yêu cҫu kiӇm sai trong truyӅn dӳ liӋu, ngưӡi ta có phương pháp kiӇm tra chҹn lҿ.
Trong phương pháp này, ngoài các bit dӳ liӋu, ngưӡi ta thêm vào 1 bit kiӇm tra sao cho tәng
sӕ bit 1 kӇ cҧ bit kiӇm tra là sӕ chҹn (KT chҹn) hoһc lҿ (KT lҿ)

1 0 1 1 0 0 1 1 , Bit chҹn lҿ thêm vào (KT lҿ)

1 1 0 0 1 0 1 0 , Bit chҹn lҿ thêm vào (KT chҹn)

Ӣ nơi thu, mҥch kiӇm tra chҹn lҿ sӁ kiӇm tra lҥi sӕ sӕ 1 có trên tҩt cҧ các bit đӇ biӃt
dòng dӳ liӋu nhұn đưӧc đúng hay sai.
Vӟi phương pháp này máy thu sӁ có kӃt luұn đúng khi sӕ bit lӛi là sӕ lҿ. Như vұy
phương pháp chӍ cho kӃt quҧ đúng vӟi xác suҩt 50%, tuy nhiên vì xác suҩt đӇ mӝt lӛi xҧy ra là
rҩt nhӓ nên phương pháp vүn đưӧc sӱ dөng phә biӃn trong mӝt sӕ hӋ truyӅn thông.

Ú C +AK #L%H)*M M)),H.

Ta sӁ xét trưӡng hӧp mҥch có 4 bit dӳ liӋu.
Mҥch có 4 ngã vào dӳ liӋu A, B, C, D và 1 ngã vào chӑn chҹn lҿ S
___________________________________________________________________________
____________________  NguyӉn Trung Lұp
KӺ THUҰT SӔ
_______________________________________________________ _Chương 4
Mҥch tә hӧp IV - 22

- Giai đoҥn 1: ThiӃt kӃ mҥch ghi nhұn sӕ bit 1 là chҹn hay lҿ

Giҧ sӱ ta muӕn có mҥch báo kӃt quҧ Y=1 khi sӕ bit 1 là lҿ và Y=0 khi ngưӧc lҥi.
Lӧi dөng tính chҩt cӫa cәng EX-OR có ngã ra =1 khi sӕ sӕ 1 ӣ ngã vào là lҿ. Vӟi 4
ngã vào, ta dùng 3 cәng EX-OR đӇ thӵc hiӋn mҥch ghi nhұn này:

  ß Z  Z 
Z 

(H 4.26)
- Giai đoҥn 2: ThiӃt kӃ phҫn mҥch tҥo bit chҹn lҿ P theo sӵ điӅu khiӇn cӫa ngã vào S
Giҧ sӱ ta muӕn có
Tәng sӕ bit 1 cӫa A, B, C, D, P là lҿ khi S = 1 và chҹn khi S = 0

S Sӕ bít 1 cӫa ABCD Y P

0 Lҿ 1 1
0 Chҹn 0 0
1 Lҿ 1 0
1 Chҹn 0 1

Bҧng 4.9

Bҧng 4.9 cho kӃt quҧ: «  Z 

Vұy mҥch có dҥng

(H 4.27)

Ú C
NK #L%H)*MNM),H .

NӃu ta xem mҥch phát ӣ (H 4.27) như là mҥch có 5 ngã vào thì ngã ra P quan hӋ vӟi
sӕ lưӧng bit 1 ӣ các ngã vào đó có thӇ đưӧc suy ra tӯ bҧng 4.9

___________________________________________________________________________
____________________   NguyӉn Trung Lұp
KӺ THUҰT SӔ
_______________________________________________________ _Chương 4
Mҥch tә hӧp IV - 23
Sӕ bít 1 cӫa ABCDS P
Lҿ 1
Chҹn 0
Bҧng 4.9
Như vұy, ta có thӇ dùng mҥch phát ӣ trên đӇ làm mҥch kiӇm tra chҹn lҿ.
Tóm lҥi, mӝt hӋ thӕng gӗm mҥch phát và kiӇm chҹn lӁ đưӧc mҳc như (H 4.28)
Khi ngã vào S cӫa mҥch phát đưa xuӕng mӭc 0, nӃu bҧn tin nhұn đúng thì ngã ra P ӣ mҥch
kiӇm cũng xuӕng 0.

(H 4.28)

Trên thӏ trưӡng có các IC kiӇm/phát chҹn lҿ như 74180 (9 bit) 74280 (9 bit), loҥi
CMOS có 40101 (9 bit), 4531 (13 bit).

OE9PH

1. ThiӃt kӃ mҥch mã hóa 32 đưӡng sang 5 đưӡng dùng IC 74148 và cәng logic.

2. ThiӃt kӃ mҥch giҧi mã 4 đưӡng sang 16 đưӡng tӯ mҥch giҧi mã 2 đưӡng sang 4 đưӡng có
ngã vào cho phép.

3. ThiӃt kӃ mҥch so sánh 4 bit tӯ mҥch so sánh 1 bit

4. ThiӃt kӃ mҥch chuyӇn tӯ mã Gray sang mã nhӏ phân

5. ThiӃt kӃ mҥch chuyӇn tӯ mã BCD sang mã Excess-3 cӫa các sӕ tӯ 0 đӃn 9.

(Mã Excess-3 cӫa 1 sӕ có đưӧc tӯ trӏ nhӏ phân tương ӭng cӝng thêm 3, thí dө mã sӕ 0 là 0011,
mã sӕ 9 là 1100)

6. Dùng mӝt mҥch giҧi mã 3 sang 8 đưӡng, 2 cәng NAND 3 ngã vào và 1 cәng AND 2 ngã
vào thӵc hiӋn các hàm sau:

F1 = Ÿ(1,2,3) ; F2 = Ÿ(4,5,7) ; F3 = Ÿ(1,2,3,4,5,7)

___________________________________________________________________________
____________________  NguyӉn Trung Lұp
KӺ THUҰT SӔ
____________ ___________________________________________ _Chương 4
Mҥch tә hӧp IV - 24

7. Cài đһt các hàm sau dùng bӝ dӗn kênh (multiplexer) 4 w 1 (Dùng thêm cәng logic nӃu
cҫn)

/
 ß  ß     ß
/
 ß Z 

/  


8. ThiӃt kӃ mҥch MUX 4 w 1 tӯ các MUX 2 w 1

9. Dùng 2 MUX 2 w 1 đӇ thӵc hiӋn 1 MUX 3 w 1 như sau:

AB = 00 chӑn C
AB = 01 chӑn D
AB =1X chӑn E (Trưӡng hӧp này B không xac đӏnh).

10. Thӵc hiӋn hàm Z= AB +BC + CA

- Giҧi mã 3 sang 8 đưӡng (dùng thêm cәng logic nӃu cҫn).
- Đa hӧp 4 w 1 (dùng thêm cәng logic nӃu cҫn).
- Hai mҥch cӝng bán phҫn và mӝt cәng OR.

___________________________________________________________________________
____________________ NguyӉn Trung Lұp
KӺ THUҰT SӔ