Professional Documents
Culture Documents
NN KINH T TRC
NG BA NG
H Ni, 6/2011
NN KINH T TRC NG BA NG
Bo co ny c thc hin vi s h tr ca
i hc Quc gia
H Ni
Trng i hc Kinh t
i hc Quc gia H Ni
ii
Li gii thiu
Lin lc:
Tel:
Fax:
Email:
Website:
Tranh ba: Tru tng (trch on) ca Nguyn Ch Long (2011, acrylic trn vi, 150x50
cm), su tp ca Nguyn c Thnh.
iii
NN KINH T TRC NG BA NG
LI GII THIU
Vo u nm 2009, Trung tm Nghin cu Kinh t v Chnh sch (VEPR) cho ra i Bo
co Thng nin Kinh t Vit Nam 2009: Suy gim v thch thc i mi. y cng l tp
Bo co u tin trong chui n phm loi ny ca Trung tm. n phm nhn c s
cho n v nh gi tch cc ca gii chuyn mn v qung i c gi.
Nhn thy tim nng pht trin cc Bo co ny ln thnh mt sn phm tr tu c tnh cht
tng kt v t vn cao v tnh hnh kinh t Vit Nam, lnh o ca i hc Quc gia H Ni
v Trng i hc Kinh t quyt nh tp trung u t cho vic xy dng nhng bo co
tip theo, nhm to ra mt sn phm cht lng cao, mang tnh c th.
Kt qu l, sn phm th hai trong chui n phm ny, Bo co Thng nin Kinh t Vit
Nam 2010: La chn tng trng bn vng ra i vo u nm 2010 vi hai phin bn
ting Vit v ting Anh. iu ny nh du s pht trin ng hng ca nhm nghin cu,
vi quy m v ngha x hi ca sn phm ngy cng c khng nh v m rng.
Trn c s , k t nm 2011, i hc Quc gia quyt nh la chn a d n Bo co
Thng nin Kinh t Vit Nam vo k hoch nghin cu hng nm, coi nh mt sn phm
chin lc c quy hoch pht trin lu di.
Bo co nm nay c hon thnh trong bi cnh nn kinh t th gii ang chng kin nhiu
bin ng kinh t-x hi-chnh tr phc tp sau giai on 2 nm suy thoi nghim trng
(2008-2009). Cng vi nhng din bin , nn kinh t Vit Nam ang phi i mt vi nhiu
thch thc pht trin mi sau mt thp nin tng trng da nhiu vo lng. Nm 2011 cng
l nm m u chin lc 5 nm, hng ti 2020 v xa hn na, nhng trc mt nn kinh t
ang chng kin nhng bt n v m tim tng, nh lm pht tng cao, thm ht ngn sch
ln, n cng tip tc tch ly, thm ht thng mi cha c ci thin, ci cch doanh
nghip nh nc cn nhiu vn , v.v iu cho thy Vit Nam ang ng trc mt
ng ba ng, vi nhng quyt nh quan trng lin quan n c hi v quyt tm tip tc ci
cch kinh t-x hi, thay i m hnh tng trng, ti cu trc nn kinh t, v.v to ra
nhng ng lc mi cho s tng trng kinh t v pht trin x hi mt cch vng chc trong
trung v di hn.
iv
Li gii thiu
Trc bi cnh rng ln v c tnh quyt nh nh vy, Nhm tc gi la chn mt s ch
quan trng thc hin nghin cu trong Bo co nm nay, em li nhiu pht hin mi,
c th lm c s cho nhng tng chnh sch thit thc.
Gi vng truyn thng ca nhng nm trc, Bo co tip tc pht huy nhng c th v
khc bit so vi nhiu bo co kinh t khc hin nay. l tinh thn nghin cu khoa hc
khch quan, phng php tip cn vn hin i vi s ng dng thun thc cc cng c
nh lng trong kinh t hc, v c bit l cc phn tch, kt lun, kin ngh chnh sch ch
yu da trn cc bng chng thc t. Nhm tc gi tip tc c m rng, a dng ha, thu
ht thm nhiu nh nghin cu trong v ngoi nc, c nhit huyt vi s pht trin ca t
nc v c thi nghim tc trong khoa hc.
Chng ti tin rng Bo co Thng nin Kinh t Vit Nam 2011: Nn kinh t trc ng ba
ng s l mt ngun ti liu c gi tr tham kho hu ch v ng tin cy cho gii nghin
cu v hoch nh chnh sch, cc t chc kinh t-x hi v tt c nhng ai quan tm tm hiu
v thc trng ca nn Vit Nam hin nay.
H Ni, ngy 15/5/2011
PGS. TS. Phng Xun Nh
Ph Gim c, i hc Quc gia H Ni
N V THC HIN
TRUNG TM NGHIN CU KINH T V CHNH SCH (VEPR) c thnh lp
ngy 7/7/2008, l trung tm nghin cu trc thuc Trng i hc Kinh t - i hc Quc
gia H Ni. VEPR c t cch php nhn, t tr s chnh ti Trng i hc Kinh t HQGHN, Xun Thy, Cu Giy, H Ni.
Mc tiu ca VEPR l thc hin cc nghin cu kinh t v chnh sch nhm gip nng cao
cht lng ra quyt nh ca cc c quan hoch nh chnh sch, doanh nghip v cc nhm
li ch, da trn s thu hiu bn cht ca nhng vn ng kinh t v qu trnh iu hnh
chnh sch v m Vit Nam. Hot ng chnh ca VEPR bao gm phn tch nh tnh v
nh lng cc vn ca nn kinh t v tc ng ca chng ti cc nhm v t chc x hi
khc nhau; t chc cc hi tho i thoi chnh sch vi mc ch to iu kin cho cc nh
hoch nh chnh sch, lnh o doanh nghip v t chc x hi cng gp g, trao i nhm
xut gii php cho cc vn chnh sch ang ni ln; ng thi, t chc cc kha o to
cao cp v kinh t, ti chnh v phn tch chnh sch.
vi
NHM TC GI
(Xp theo th t bng ch ci)
TS. Phm Th Anh: nhn bng Tin s Kinh t ti i hc Manchester, Vng quc
Anh, chuyn gia kinh t v m, ging vin Khoa Kinh t hc, i hc Kinh t Quc dn, kim
Kinh t trng ca Cng ty Chng khon Thng Long, cng tc vin ca VEPR.
TS. T Thu Anh: nhn bng Tin s Kinh t ti i hc Iowa State, Hoa K, chuyn
gia kinh t quc t, Trng khoa Kinh t Quc t, i hc Ngoi thng H Ni, cng tc
vin ca VEPR.
Nguyn Hu Ch: ang trong giai on hon thnh chng trnh tin s kinh t ti i
hc Paris 13, Cng ha Php, ging vin khoa Thng k Trng i hc Kinh t quc dn,
cng tc vin ca Chng trnh DIAL-IRD ti Vit Nam.
TS. Nguyn Bnh Dng: nhn bng Tin s Kinh t ti i hc Paris 13, Cng ha
Php, chuyn gia kinh t quc t, ging vin Khoa Kinh t Quc t, i hc Ngoi thng H
Ni, cng tc vin ca VEPR.
TS. Phm Vn H: nhn bng Tin s Kinh t ti i hc Quc gia c (ANU), chuyn
gia kinh t v m v m hnh ha (CGE), Ph Vin trng Vin Chin lc v Chnh sch Ti
chnh, B Ti chnh, cng tc vin ca VEPR.
TS. Nguyn Th Thu Hng: nhn bng Tin s kinh t ti i hc New York (NYU)
Hoa K, chuyn gia kinh t v m v kinh t ti chnh, ging vin Khoa Kinh t Pht trin,
i hc Kinh t, HQG HN, Ph gim c ph trch nghin cu ca VEPR.
TS. Nguyn Quc Hng: nhn bng Tin s kinh t ti i hc British Columbia,
Canada, chuyn gia kinh t v m v cc vn ng , nh nghin cu ca Vin cc Nn
Kinh t ang Pht trin (IDE), Tokyo, Nht Bn, cng tc vin ca VEPR.
inh Tun Minh: ang trong giai on hon thnh chng trnh tin s kinh t v thay
i cng ngh ti trng i hc Maastricht, H Lan, chuyn gia kinh t v m, kinh t cng
ngh, v kinh t ngnh, trng phng phn tch, khi Treasury, Ngn hng Qun i, cng tc
vin ca VEPR.
TS. Mireille Razafindrakoto: nhn bng Tin s kinh t ti Trng i hc Khoa hc
X Hi, Paris, Cng ha Php, chuyn gia kinh t ca Chng trnh DIAL-IRD ti Vit Nam,
vii
NN KINH T TRC NG BA NG
chuyn gia v th trng lao ng v khu vc phi chnh thc.
TS. Francois Roubaud: nhn bng Tin s kinh t ti Cng ha Php, chuyn gia kinh t
ca Chng trnh DIAL-IRD ti Vit Nam, chuyn gia thng k v cc vn v th trng
lao ng v khu vc phi chnh thc.
TS. Nguyn c Thnh: nhn bng Tin s Kinh t Pht trin ti Vin Nghin cu
Chnh sch Quc gia Nht Bn (GRIPS), chuyn gia v kinh t v m, thnh vin Nhm t
vn Kinh t V m ca y ban Kinh t ca Quc hi, Gim c kim Kinh t trng ca VEPR.
TS. ng Ngc T: nhn bng Tin s ti i hc Quc gia c (ANU), chuyn gia v
kinh t v m v ti chnh, hin cng tc ti Vin Chin lc v Chnh sch Ti chnh, B Ti
chnh, cng tc vin ca VEPR.
viii
TS. Nguyn nh Cung (Ph Vin trng Vin Nghin cu Qun l Kinh t Trung ng),
TS. L ng Doanh (Chuyn gia kinh t cao cp, nguyn Vin trng Vin Nghin cu
Qun l Kinh t Trung ng),
TS.
Management),
GS. TSKH. V Minh Giang (Ph Gim c i hc Quc gia H Ni),
TS. Lu Bch H (Chuyn gia kinh t cao cp, nguyn Vin trng Vin Chin lc Pht
trin, B K hoch v u t),
TS. V Quc Huy (Trng khoa Kinh t Pht trin, Trng i hc Kinh t, i hc Quc
gia H Ni),
TS. Trn Vit K (Ch tch Trung tm u t, T vn v Thng mi Intervina),
B Phm Chi Lan (Chuyn gia kinh t cao cp, nguyn Ph Ch tch Phng Thng mi v
Cng nghip Vit Nam),
PGS. TS. L B Lnh (Ph Ch nhim U ban Khoa hc, Cng ngh v Mi trng ca
Quc Hi),
PGS.TS. V i Lc (Tng Gim c Trung tm Kinh t Chu - Thi Bnh Dng, y
vin Hi ng Chnh sch Tin t Quc gia),
TS. L Xun Ngha (Ph Ch tch y ban Gim st Ti chnh Quc gia),
TS. V Vit Ngon (Ph Ch nhim y ban Kinh t ca Quc Hi),
PGS.TS. Phng Xun Nh (Ph Gim c i hc Quc gia H Ni),
TS. L Hng Nht (Trng i hc Kinh t-Lut, i hc Quc gia TP. H Ch Minh),
PGS. TS. Nguyn Hng Sn (Hiu trng Trng i hc Kinh t, i hc Quc gia H
Ni),
TS. L L Thy (Gim c Trung tm u t, T vn v Thng mi Intervina),
TS. V Tr Thnh (Ph Vin trng Vin Nghin cu Qun l Kinh t Trung ng),
ix
NN KINH T TRC NG BA NG
. Trng nh Tuyn (y vin Hi ng Chnh sch Tin t Quc gia),
TS. inh Quang Ty (Th k khoa hc chuyn trch kinh t, Hi ng L lun Trung ng).
NHM BIN TP
Nguyn c Thnh
Bi Thy Linh
Nguyn Th H Trang
Nguyn c Hng
Nguyn Vn Thnh
L i Hng
LI CM N
Bo co Thng nin Kinh t Vit Nam 2011, do Trung tm Nghin cu Kinh t v
Chnh sch, Trng i hc Kinh t, i hc Quc gia H Ni thc hin, c hon thnh
nh s gip ca nhiu c nhn v t chc.
Li cm n u tin m nhm tc gi mun gi n l Ban Gim c i hc Quc gia
H Ni - c bit l GS. TS. Mai Trng Nhun, Gim c, GS.TSKH. V Minh Giang v
PGS. TS. Phng Xun Nh, Ph Gim c, cng Ban Gim hiu trng i hc Kinh t HQGHN, c bit l PGS. TS. Nguyn Hng Sn, Hiu trng - nhng ngi lin tc
ng h nhm tc gi trong sut qu trnh thc hin Bo co.
Chng ti xin chn thnh cm n s h tr v ti chnh v chuyn mn ca vn phng B
Pht trin Quc t (DFID) ca Vng Quc Anh ti Vit Nam. S h tr thit thc v kp
thi ca DFID c ngha quan trng gip nng cao cht lng ni dung ca Bo co.
Mt ng gp c ngha quyt nh i vi s thnh cng ca d n l s gp sc ca
nhng chuyn gia thuc Nhm t vn v phn bin, nhng ngi tham d cc cuc trao
i, to m, hi tho trong nhng giai on khc nhau ca ton b qu trnh xy dng Bo
co, t lc hnh thnh tng cho n khi hon thin. Chng ti xin c gi li tri n c
bit ti TS. V Tr Thnh, TS. L ng Doanh, TS. inh Quang Ty, TS. V Vit Ngon, TS.
L Xun Ngha, TS. Trn Vit K, TS. L L Thy, TS. L Hng Nht, TS. Nguyn nh
Cung, ng Trng nh Tuyn v B Phm Chi Lan v nhng phn tch su sc, tm nhn
bao qut, cng nhng gp n cn nhng thng thn dnh cho tng c nhn trong nhm tc
gi.
Chng ti cng xin gi li cm n chn thnh ti cc thnh vin h tr ca Trung tm
Nghin cu Kinh t v Chnh sch, c bit l Nhm bin tp. S nhit tnh, tn tm v kin
nhn ca h l mt phn khng th thiu trong vic hon thin Bo co ny.
Chng ti xin trn trng gi li cm n ti tp th cn b ca Ban Khoa hc Cng ngh HQGHN v Phng Nghin cu Khoa hc v Hp tc Pht trin Trng HKT, trong
phi k ti PGS. TS. Phm Hng Tung (HQG HN) v ThS. L Th Thanh Xun (Trng
HKT), v nhng h tr hu hiu v kp thi trong sut thi gian thc hin d n.
D rt n lc trong gii hn thi gian cho php, vi s tip thu nhng ng gp qu
bu v h tr nhit tnh ca nhiu chuyn gia v cng s, chng ti bit Bo co vn cn
nhiu hn ch v c nhng sai st. Chng ti chn thnh mong mun nhn c nhng ng
gp ca qu v c gi chng ti c c hi c hc hi v hon thin hn trong nhng
cng trnh tip theo.
H Ni, ngy 14/5/2011,
Thay mt Nhm tc gi,
TS. Nguyn c Thnh.
xi
MC LC
LI GII THIU
iv
N V THC HIN
vi
NHM TC GI
vii
NHM T VN V PHN BIN
ix
NHM BIN TP
x
LI CM N
xi
MC LC
xii
DANH MC HNH V TH
xv
DANH MC BNG
xix
DANH MC HP
xxiii
DANH MC CC CH VIT TT
xxiv
TM TT BO CO
1
Chng 1 TNG QUAN KINH T TH GII 2010: PHC HI NHNG CHA BN
VNG
10
Dn nhp .......................................................................................................................................... 10
Tng quan Kinh t th gii ............................................................................................................ 13
Khng hong n cng chu u...................................................................................................... 30
Chin tranh Tin t (Currency War) ............................................................................................ 36
Ti liu tham kho .......................................................................................................................... 44
45
Dn nhp .......................................................................................................................................... 45
Din bin kinh t v m ................................................................................................................... 45
Chnh sch kinh t v m ................................................................................................................ 77
Kt lun ............................................................................................................................................ 82
Ti liu tham kho .......................................................................................................................... 83
85
Dn nhp .......................................................................................................................................... 85
T ri ro v m n khng hong kinh t-ti chnh: mt s vn l lun .............................. 86
c im ca ri ro kinh t v m Vit Nam ............................................................................. 95
Phng nga nhng ri ro tim tng ca nn kinh t ................................................................. 115
Ti liu tham kho ........................................................................................................................ 123
xii
Mc lc
Phn tch cc nhn t v m c bn quyt nh lm pht Vit Nam ..................................... 140
Kt qu m hnh VECM v nhng tho lun chnh sch ......................................................... 144
Kt lun .......................................................................................................................................... 148
Ti liu tham kho ........................................................................................................................ 149
181
xiii
NN KINH T TRC NG BA NG
Chng 9 VIN CNH KINH T NM 2011 V HM CHNH SCH
277
PH LC BO CO
296
xiv
DANH MC HNH V TH
Hnh 1.1. Ch s cng nghip so vi nh nm 2008, 2008 2010 (%) .................................. 14
Hnh 1.2. T trng GDP ton cu, 1995 2012 (%) ................................................................ 15
Hnh 1.3. GDP Trung Quc vt Nht, 1995 2012 (nghn t USD) ..................................... 16
Hnh 1.4. T l thp nghip tng thng M, 2006 2010 (%) ............................................. 17
Hnh 1.5. Thm ht ngn sch mt s nc ch cht, 2010 (% GDP) .................................... 18
Hnh 1.6. N cng, 2003 2012 (% GDP) .............................................................................. 18
Hnh 1.7. Ch s gi c, 2001 2010 (nm 2005=100)............................................................ 19
Hnh 1.8. T l lm pht, 2001 2010 (%) .............................................................................. 20
Hnh 1.9. T l lm pht mt s nc mi ni, 2009 2010 (%, yoy)................................. 21
Hnh 1.10. Tng trng xut khu, 2002 2012 (%)............................................................... 22
Hnh 1.11. Tng kim ngch xut khu, 2001 2012 (t USD) ............................................... 23
Hnh 1.12. Ch s gi hng ha, 2005 2011 (nm 2005=100)............................................... 26
Hnh 1.13. Thng d v Thm ht thng mi trong Bt cn bng ton cu, 2001- 2012 (%
GDP th gii)............................................................................................................................ 27
Hnh 1.14. Dng vn vo cc nc ang pht trin, 2003 2011 (t USD) ........................... 28
Hnh 1.15. D tr ngoi hi, 2003 2010 (t USD) ................................................................ 28
Hnh 1.16. N cng v thm ht ngn sch ti PIIGS v EU, 2009 (% GDP)......................... 31
Hnh 1.17. Li tc tri phiu Chnh ph, 2000 2010 (%) ..................................................... 31
Hnh 1.18. Ch s CDS ca PIIGS v c, 2008 2010 (im c bn).................................. 32
Hnh 1.19. Li tc tri phiu chnh ph ti PIIGS v c, 2010 (%) ..................................... 34
Hnh 1.20. T gi ng Nhn dn t v D tr ngoi hi ca Trung Quc, 2004 2010 ....... 38
Hnh 1.21. Bng cn i ti sn ca NHTW M, 2007 2011 (t USD) ................................ 39
Hnh 1.22. T gi ng Yn so vi USD, 2006 2010 (JPY/USD) ........................................ 39
Hnh 1.23. T gi hiu lc thc mt s nc pht trin, 2009 2010 (nm 2009 = 100) .... 40
Hnh 2.1. ng gp vo tc tng trng GDP, 1996-2010 (%) .......................................... 47
Hnh 2.2. Tng trng gi tr sn xut ngnh cng nghip theo thng, 2010 (%) ................... 49
Hnh 2.3. Din bin gi tr sn xut cng nghip theo ngnh, 1995-2010 (%) ........................ 51
Hnh 2.4. T trng cc ngnh dch v trong GDP ngnh dch v, 2010 (%) ........................... 52
Hnh 2.5. T trng cc thnh phn kinh t trong tng u t ton x hi, 2005-2009 (%)...... 55
xv
NN KINH T TRC NG BA NG
Hnh 2.6. Mi quan h gia u t v tng trng khu vc kinh t nh nc v ngoi nh
nc, 1995-2009 (%) ................................................................................................................ 56
Hnh 2.7. T trng u t ca khu vc kinh t nh nc trn GDP, 2005-2009 ..................... 58
Hnh 2.8. T trng vn FDI vo cc ngnh 2010 v ly k cc d n cn hiu lc n thng
12/2010 (%) .............................................................................................................................. 59
Hnh 2.9. Phn tch xu th tng trng kinh t Vit Nam, 2000-2010 (%) .............................. 64
Hnh 2.10. Phn tch chu k kinh t, 2000-2010 ...................................................................... 65
Hnh 2.11. Tnh hnh din bin gi c so vi cng k nm trc, 2009-2010 (%) .................. 66
Hnh 2.12. Din bin li sut v lm pht, 1995-2010 (%) ...................................................... 70
Hnh 2.13. ng cong li sut huy ng b o ngc (%) ................................................... 71
Hnh 2.14. Din bin t gi danh ngha, 2010-2011 ................................................................ 72
Hnh 2.15. T gi thc (tnh ton da trn t gi chnh thc) v tc tng trng kinh t,
1991-2010 (%) .......................................................................................................................... 73
Hnh 2.16. Din bin giao dch trn S giao dch chng khon TP. H Ch Minh, 2010 ........ 75
Hnh 2.17. Din bin giao dch trn S Giao dch Chng khon H Ni, 2010 ...................... 76
Hnh 3.1. u t xy dng c bn t NSNN, 2005-2010 (nghn t ng) .............................. 99
Hnh 3.2. Thu-chi v thm ht ngn sch, 2000-2009 (% GDP) ........................................... 100
Hnh 3.3. Thm ht cn cn vng lai v d tr ngoi hi, 2000-2009 ................................... 101
Hnh 3.4. m v mc nhp siu ca Vit Nam, 1999-2010 (% GDP) ........................ 102
Hnh 3.5. S pht trin ca su ti chnh, 1990-2009 (%) ................................................ 104
Hnh 3.6. Din bin ca li sut danh ngha, 2000-2010 (%)................................................. 104
Hnh 3.7. T trng GDP ca cc thnh phn kinh t, 1995-2010 (%) ................................... 108
Hnh 3.8. Din bin ca th trng chng khon TP H Ch Minh, 2003-2011 .................... 111
Hnh 3.9. Gi tr vn ha ca th trng chng khon, 2000-2010 (% GDP)........................ 111
Hnh 3.10. u t vng ca dn chng mt s nc, 2006-2008 (tn) .............................. 114
Hnh 3.11. M hnh v ri ro v m ca nn kinh t Vit Nam .............................................. 117
Hnh 4.1. T l lm pht (phi) v t gi hi oi chnh thc VND/USD (tri), 1992-2010. 129
Hnh 4.2. T l lm pht Vit Nam, tc tng cung tin v tn dng, 1996-2010 .............. 130
Hnh 4.3. T l lm pht ca Vit Nam v mt s nc, 2000-2010 (%) .............................. 132
Hnh 4.4. Ch s CPI lng thc thc phm v phi lng thc thc phm Vit Nam,
2000T1-2011T4 ...................................................................................................................... 135
(gc l u nm 2000) ............................................................................................................ 135
Hnh 4.5. Lm pht hng nm (theo thng), 2001T1-2011T4 (%)......................................... 136
Hnh 4.6. Cc knh truyn ti n lm pht ........................................................................... 142
xvi
Danh mc hnh v th
Hnh 4.A1. S liu di dng log, 2001-2010 ....................................................................... 152
Hnh 5.1. c lng li sut t nhin cc thng, 2000-2010................................................. 167
Hnh 5.2. Li sut t nhin xc nh theo cc c lng lm pht k vng khc nhau, 20002010 (%) ................................................................................................................................. 168
Hnh 5.3. T l tit kim v u t, 1991-2009 (% GDP)...................................................... 170
Hnh 5.4. Mi quan h gia tc tng M2, CPI v li sut huy ng, 2001-2010 (%) ....... 173
Hnh 5.5. CPI thc t, bnh qun 12 thng v k vng cho 12 thng sau so vi cng k nm
trc, 2001 2010 (%) ........................................................................................................... 174
Hnh 6.1. D kin ngha v n trong nc v nc ngoi, 2011 2023 (nghn t ng) ..... 187
Hnh 6.2. CDS ca Tri phiu Chnh ph Vit Nam v cc nc trong khu vc, 2006 2010
................................................................................................................................................ 188
Hnh 6.3. So snh quc t - t l thu t thu v ph, 2000 2009 (% GDP) ......................... 190
Hnh 6.4. T trng cc ngun thu, 2006 2011 (%) .............................................................. 191
Hnh 6.B2. Cung tin, vay n trong nc v lm pht Vit Nam, 2000 2010 ................. 192
Hnh 6.5. T trng cc khon n nc ngoi theo cc mc li sut khc nhau, 2002 2010
(%) .......................................................................................................................................... 195
Hnh 6.6. Li sut hu hiu ca n cng nc ngoi, 2002 2010 (%) ................................ 195
Hnh 6.7. T trng n cng nc ngoi tnh theo cc ng tin khcnhau, 6/2010............... 197
Hnh 6.B3. T gi hi oi hu hiu danh ngha (NEER) v CPI, 2002 2010 ................... 198
Hnh 7.1. Xut khu, nhp khu v nhp siu gia Vit Nam v Trung Quc, 1995 2010 207
Hnh 7.2. Nhp siu ca Vit Nam t Trung Quc so vi tng nhp siu ca Vit Nam, 2005
2009 (%) .............................................................................................................................. 208
Hnh 7.3. Xut khu ca Vit Nam sang Trung Quc theo nhm hng, 2008 ....................... 209
Hnh 7.4. Nhp khu ca Vit Nam t Trung Quc theo nhm hng, 2008 (%) ................... 210
Hnh 8.1. T l dn s hot ng kinh t theo nhm tui, 2007 v 2009 (%)........................ 245
Hnh 8.2. Tht nghip v GDP ca Vit Nam, 1996-2009 (%) .............................................. 248
Hnh 8.3. T l tht nghip theo cc nhm tui v thnh th/ nng thn, 2007 v 2009 (%) 249
Hnh 8.4. V th vic lm theo gii tnh v thnh th/nng thn, 2007 v 2009 (%) ........... 254
Hnh 8.5. Phn b thu nhp, 2007 v 2009 (gi c nh 2007) .............................................. 259
xvii
DANH MC BNG
Bng 1.1. Tng trng GDP th gii, 2009 2012 (%)........................................................... 14
Bng 1.2. T l tht nghip cc vng trn th gii, 2007 2010 (%) ...................................... 17
Bng 1.3. N ca Hy Lp ti cc ngn hng nc ngoi vo qu 4, 2009 .............................. 33
Bng 2.1. Tc tng trng GDP cc ngnh, 2006-2010 (%) .............................................. 46
Bng 2.2. T trng cc ngnh trn GDP theo gi c nh, 2000-2010 (%).............................. 47
Bng 2.3. Tng trng gi tr sn xut nng, lm nghip v thy sn, 2001 2010 (%) ........ 48
Bng 2.4. Tng trng gi tr sn xut cng nghip theo thnh phn kinh t, 2001-2010 (%) 50
Bng 2.5. Tc tng trng GDP cc ngnh dch v, 2005-2010 (%).................................. 52
Bng 2.6. Din bin tng trng cc thnh phn tng cu, 2005-2010 (%) ............................ 53
Bng 2.7. T trng cc thnh phn tng cu trong GDP, 2005-2010 (%) ............................... 53
Bng 2.8. Mt s ch tiu i din cho tiu dng cui cng, 2008-2010 (% tng) .................. 54
Bng 2.9. u t x hi trn GDP, 2005-2010 (%) ................................................................. 57
Bng 2.10. Vn FDI v vn u t ra nc ngoi, 2006-2010 (t USD) ................................ 58
Bng 2.11. Xut nhp khu v cn cn thng mi, 2006-2010 .............................................. 60
Bng 2.12. Tnh hnh nhp siu, 1995-2010 (triu USD)......................................................... 61
Bng 2.13. Mt hng nhp khu ln nht t Trung Quc v Hn Quc, 2010 ........................ 61
Bng 2.14. Ch s tng trng xut khu mt s mt hng, 2006-2010 (% so vi nm trc)62
Bng 2.15. Ch s tng trng nhp khu mt s mt hng, 2006-2010 (% so vi nm trc)
.................................................................................................................................................. 63
Bng 2.16. Tnh hnh din bin gi c, 2005-2009 (% so vi Thng 12 nm trc) ............... 66
Bng 2.17. C cu lao ng ang lm vic trong cc khu vc kinh t, 2005 2010 (%) ....... 67
Bng 2.18. Din bin tnh hnh tht nghip ca Vit Nam, 2008-2010 (%) ........................... 67
Bng 2.19. Mt s ch tiu cn cn thanh ton, 2007-2010 (t USD)...................................... 68
Bng 2.20. Din bin tnh hnh li sut cui k, 2009-2010 (%/nm) ..................................... 69
Bng 2.21. Din bin u thu tri phiu chnh ph s cp trn S GDCK H Ni, 2010 ..... 74
Bng 2.22. Din bin giao dch tri phiu chnh ph trn th trng th cp ti S GDCK H
Ni, 2010 .................................................................................................................................. 74
Bng 2.23. Thu chi ngn sch, 2006-2011 ............................................................................... 79
Bng 2.24. Din bin tin t, 2005-2010 (% tng so vi cui nm trc) ............................... 81
Bng 3.1. Chnh lch tit kim u t, 2002-2009 (% GDP) ............................................... 97
Bng 3.2. Th phn ca cc ngn hng thng mi, 2000-2007 ............................................ 106
xix
NN KINH T TRC NG BA NG
Bng 3.3. Mt s ch tiu phn nh lnh mnh ca h thng NHTM, 2006-2008 ............ 107
Bng 3.4. Tn dng cho DNNN v ngoi DNNN, 2005-2008 ............................................... 109
Bng 3.5. Gi tr vn ha ca TTCK theo cc khu vc khc nhau trn th gii .................... 112
Bng 4.A1.Kt qu m hnh VECM m rng ........................................................................ 153
Bng 5.1. Phn r li sut danh ngha ngn hn ..................................................................... 162
Bng 5.2. Tn dng v huy ng trong h thng ngn hng Vit Nam, 2000-2008 (nghn t
ng) ....................................................................................................................................... 171
Bng 5.3. Xp hng tn nhim ca Moody i vi Vit Nam ................................................ 172
Bng 6.1. Thm ht ngn sch v n cng ca Vit Nam, 2000 2010 (%GDP)................. 183
Bng 6.2. N nc ngoi ca Vit Nam, 2000 2010 (%GDP)............................................ 183
Bng 6.3. N cng nc ngoi ca Vit Nam, 2000 2010 (%GDP) ................................... 183
Bng 6.4. Mt s ch tiu n cng, 2005 2010 (%) ............................................................. 185
Bng 7.1. Cn cn thng mi vi Trung Quc ca mt s nc trong khu vc, 2008 (t
USD) ....................................................................................................................................... 213
Bng 7.2. C cu nhp khu t Trung Quc ca cc nc trong khu vc, 2008 (%) ............ 214
Bng 7.3. C cu xut khu sang Trung Quc ca cc nc trong khu vc, 2008 (%)......... 215
Bng 7.4. Mt s hng mc chnh cn cn thanh ton ca Vit Nam vi Trung Quc, 2006
2010 (triu USD) .................................................................................................................... 217
Bng 7.5. T l thm nhp ca Trung Quc trn th trng Vit Nam, 1999 2008 ............ 220
Bng 7.6. So snh s thay i v t l thm nhp v tc tng trng sn xut ni a, 2001
2008 ..................................................................................................................................... 221
Bng 7.7. T l thm nhp ca Trung Quc v lnh vc sn xut, 2008 ............................... 223
Bng 7.8. Nhp siu v cnh tranh ca hng ha Trung Quc trn th trng Vit Nam ...... 224
Bng 7.9. Top 20 sn phm Vit Nam nhp khu t Trung Quc, 2008 ............................... 225
Bng 7.10. Cc d n thu trng im ca Trung Quc ti Vit Nam, 2007 - 2010 ............. 229
Bng 7.A1. Xut khu, nhp khu v nhp siu gia Vit Nam v Trung Quc, 1995 2010
(triu USD) ............................................................................................................................. 236
Bng 7.A2. Cc mt hng xut khu ch yu ca Vit Nam sang Trung Quc, 2010........... 236
Bng 7.A3. Cc mt hng nhp khu ch yu ca Vit Nam t Trung Quc, 2010 .............. 238
Bng 8.1. T l dn s hot ng kinh t theo thnh th/nng thn v gii tnh, 2007 v 2009
(%) .......................................................................................................................................... 244
Bng 8.2. T l tht nghip theo thnh th/nng thn v gii tnh, 2007 v 2009 (%) ......... 246
Bng 8.3. T l tht nghip theo thnh th/nng thn v gii tnh, 2007 v 2009 (%) ......... 249
Bng 8.4. T l vic lm theo khu vc th ch v thnh th/nng thn, 2007 v 2009 (%).. 251
xx
Danh mc bng
Bng 8.5. T l lao ng lm cng theo khu vc th ch, 2007 v 2009 (%) ........................ 252
Bng 8.6. Hp ng v phng thc tr th lao i vi lao ng lm cng n lng, 2007 v
2009 (%) ................................................................................................................................. 255
Bng 8.7. Vic lm phi chnh thc trong vic lm chnh theo khu vc th ch, 2007 v 2009
................................................................................................................................................ 256
Bng 8.8. Tc tng ca thu nhp bnh qun v trung v ca cc khu vc th ch, 2007 v
2009 ........................................................................................................................................ 258
Bng 8.9. S gi lm vic v t l thiu vic lm theo thnh th/nng thn, 2007 v 2009 (%)
................................................................................................................................................ 262
Bng 8.10. T l lao ng lm nhiu cng vic theo thnh th/nng thn v gii tnh, 2007 v
2009 (%) ................................................................................................................................. 263
Bng 8.11. T l lao ng a ngh theo khu vc th ch, 2007 v 2009 ............................... 264
Bng 8.12. T l chnh thc ha v phi chnh thc ha, 2007-2009 (%) ............................... 267
Bng 8.13. Bin ng thu nhp, dnh v t l h gia nh phi ct gim chi tiu (% s h
tng ng) .............................................................................................................................. 268
Bng 8.14. H tr ca Nh nc dnh cho cc h sn xut kinh doanh trong thi k khng
hong (%) ............................................................................................................................... 270
Bng 9.1. Cc ch tiu kinh t Vit Nam theo gi c nh nm 1994, 2006 2011 (nghn t
ng) ....................................................................................................................................... 281
xxi
DANH MC HP
Hp 1.1. Hip nh i tc xuyn Thi Bnh Dng-TPP ...................................................... 24
Hp 3.1. Cc nhn nh khc nhau v nguyn nhn cuc khng hong ti chnh Chu ...... 94
Hp 5.1. Lch s qui tc Taylor .............................................................................................. 159
Hp 5.2. Phng php lc Hodrick-Prescott .......................................................................... 165
Hp 6.1. Thu lm pht .......................................................................................................... 192
Hp 6.2. T gi hu hiu danh ngha ..................................................................................... 198
Hp 6.3. Cu chuyn Vinashin v bi hc cho cc tp on kinh t nh nc ...................... 200
xxiii
DANH MC CC CH VIT TT
ADB
APEC
Danh mc cc ch vit tt
FDIC
FED
FTA
G20
GDCK
GDP
GSO
HB&IS
HP:
IFS
ILO
ILSSA
IMF
IPSARD
IRD-DIAL
ISIC Rev 3
JPY
KTPCT
KTXH
MoF
NEER
NHNN
NHTM
NHTMCP
NHTW
NSNN
ODA
OECD
PIIGS
PPP
NN KINH T TRC NG BA NG
QE
REER
SEC
SFECO
SITC
:
:
:
:
:
SME
SOE
SXKD
TCTK
TKV
TPP
:
:
:
:
:
:
TTCK
UN
UNDP
UNSTAT
US BTA
USD
VASS
VAT
VKHTK
VND
VSIC
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
WB
WEC
WTO
:
:
:
xxvi
TM TT BO CO
Nm 2011 l nm u tin ca k hoch pht trin 5 nm, m u chin lc pht trin
n nm 2020 v xa hn na. y cng l nm bt u ca mt chu k chnh tr mi, sau khi kt
thc i hi ng XI, tin ti bu c Quc hi Kha XIII v thnh lp Chnh ph mi vo gia
nm. ng thi, y cng l giai on bi cnh th gii chng kin nhiu kh khn v bt trc v
cuc khng hong kinh t th gii, din bin chnh tr ti cc nc rp, s thay i cc din
kinh t trn ton cu, v.v Trong bi cnh y, nn kinh t Vit Nam bc l nhng im yu t
m hnh tng trng kinh t, ng thi c nhiu biu hin cho thy s bi ri trong la chn
chin lc v chnh sch pht trin. iu ny tc ng trc tip n tnh hnh kinh t trong
ngn hn, th hin qua s bt n v m trin min trong nhng nm gn y. Nhng kh khn v
ri ro tch t bn trong e da s n nh v m, kh nng duy tr tng trng cao ca nn
kinh t, v mc hi nhp quc t. V th, y l thi im Vit Nam ang ng trc nhng
la chn to ln. Nu khng c nhng quyt nh sng sut v m hnh tng trng, v la chn
ng lc cho tng trng (khu vc t nhn hay khu vc quc doanh), v phng php hoch
nh, phi hp v iu hnh chnh sch, v chin lc hi nhp quc t, v ci cch th ch
mnh m, th nn kinh t c th s phi i din vi s tr tr ko di i lin vi bt n v m lin
tc. Hu qu trc tip c th l nhng cuc khng hong ti chnh-kinh t mang tnh lin hon,
hoc mt cch gin tip l s b l nhng c hi pht trin nhanh cho mt nc c nhiu tim
nng nh Vit Nam.
V l do , Bo co Thng nin Kinh t Vit Nam 2011 vi ch Nn kinh t trc
ng ba ng, tip tc gii quyt nhng vn ln c t ra t nhng Bo co trc. Ni
dung ca Bo co nm nay, ngoi hai chng nh gi v nhn nh v tnh hnh kinh t th gii
v trong nc trong nm 2010, bao gm nhng vn cn bn nh phn tch ri ro v m ca
Vit Nam trong thi gian ti, v nhng bi hc cho mt chnh sch chng lm pht c hiu qu,
v chnh sch li sut, v vn n cng, vn thm ht thng mi gia Vit Nam v Trung
Quc, cng nh th trng lao ng vi khu vc phi chnh thc phi chu ng nhiu tn thng
trong nhng nm kh khn v kinh t v bt n v m. Cui cng, Bo co a ra nhng nhn
nh chung v vin cnh kinh t nm 2011 v gi cc nhm chnh sch phc v cho vic n
nh kinh t v m v duy tr tng trng kinh t bn vng trong trung v di hn.
NN KINH T TRC NG BA NG
Tm tt bo co
khin cho nn kinh t ng trc mt s nguy c mt n nh, nh: Lm pht tng cao, ko theo
li sut gia tng c th nh hng ti tc tng trng kinh t trong thi gian ti; Bt u xut
hin nhng mo m trong h thng gi c khi gi c cc mt hng chin lc c duy tr n
nh mc thp trc mt s lm tng thm ht ngn sch v v di hn s c nguy c nh
hng sai u t v tiu dng; Thm ht ngn sch vn mc cao, chi thng xuyn tng v
ang mc cao, trong khi chi u t pht trin ang trong xu hng gim s c nh hng
nht nh ti tc tng trng kinh t; Thm ht thng mi ko di, gy p lc ln t gi hi
oi.
n nh kinh t, nm 2011 u tin hng u ca chnh ph l cn phi thc thi chnh
sch tin t tht cht. Cn tnh ton li cc ch tiu tin t cho ph hp vi giai on pht trin
hin nay v iu hnh mt cch nht qun, dt khot bng cc cng c mang tnh cht th trng.
i vi chnh sch ti kha cng cn c tht cht mt cch kin quyt, nhng trn c s
tnh ton n kh nng tng trng di hn. Vic ct gim chi u t xy dng c bn t Ngn
sch Nh nc cn phi c thc hin ng thi vi vic a dng ha hay x hi ha cc khon
u t xy dng c bn nh cc hnh thc u t theo dng BOT, BT hay u t hp tc cng
t (PPP) m bo ngun lc x hi cho u t c s h tng. Khng th ct gim chi u t
pht trin mt cch trn lan v nh vy s nh hng ti kh nng tng trng trong di hn.
NN KINH T TRC NG BA NG
kinh t ngy cng m rng, m ct li l khong cch tit kim u t trong khu vc cng
(thm ht ngn sch). iu ny tt yu i lin vi thm ht cn cn vng lai, dn ti hin tng
thm ht kp kinh nin. Nhng mt cn i khin nn kinh t tr nn d tn thng trc
cc c sc t bn ngoi, m nguy c trc tip l cc cuc khng hong tin t.
Kt qu l, Vit Nam ang dn ln su vo qu o in hnh ca mt nn kinh t hm
cha ri ro khng hong ngn hng i lin vi ri ro khng hong tin t (khng hong i). Ri
ro v khng hong n l cha r rng, nhng c th s din bin rt nhanh khi h thng ngn
hng v ti chnh lm vo khng hong, buc Chnh ph phi ng ra gii cu trong khi ngun
thu suy gim, khin ngn sch b cn kit nhanh trong mt thi gian ngn. Nhng ri ro ny i
hi Vit Nam cn xy dng mt l trnh r rng bao gm nhiu giai on nhm ti lp nhng cn
i c bn trong nn kinh t, m tm im u tin l cn i ti kha v ci cch h thng ti
chnh, v cn mt s thn trng trong l trnh hng ti t do ha ti khon vn.
Tm tt bo co
T nhng kt qu nghin cu trn, nhm tc gi a ra nhng khuyn ngh nhm h tr
vic iu hnh chnh sch ca Chnh ph. C th, Chnh ph cn kin tr chng lm pht v gi
lm pht mc thp trong thi gian t nht l su thng to nim tin cho cng chng. Phn
ng vi lm pht thng qua cc chnh sch nhm tc ng vo cc yu t pha cu thng qua cc
chnh sch ti kha v tin t cn c thc hin sm v trnh git cc.
NN KINH T TRC NG BA NG
hnh li sut nht qun s gip chnh sch ca NHNN tr nn minh bch, c lp, v d dng
giao tip vi th trng.
Tm tt bo co
c nguy c suy gim trong nhng nm ti khi ngun ti nguyn v ti sn thuc s hu nh nc
dn cn kit, v khi Vit Nam phi thc hin cc cam kt khi gia nhp WTO.
So vi n cng trong nc th n cng nc ngoi ca Vit Nam c ri ro li sut kh
thp do gn 85% n nc ngoi ca Chnh ph c mc li sut u i di 3%. Tuy nhin, cng
vi vic tr thnh nc c mc thu nhp trung bnh, vic nn kinh t ang bc l nhng ri ro
ngy cng r nt s khin cho Vit Nam kh c th tip tc thu ht c nhng khon n vi li
sut thp trong thi gian ti.
Mt kha cnh ri ro quan trng ca n cng lin quan n nhng bin ng ca t gi.
S yu i lin tc ca ng VND khin cc khon vay bng ngoi t tng ln v quy m nu tnh
theo ng ni t. Tuy nhin, c mt thc t l tnh theo gi tr thc, gi tr cc khon n ny li
gim v lm pht trong giai on 2002-2010 ca Vit Nam ln ti 110%. iu ny hm rng,
gnh nng n ca Chnh ph ang c san s sang ngi dn thng qua thu lm pht.
Vi nhng gi nh hp l v lm pht, tng trng kinh t, s mt gi ca ng ni t,
kch bn tiu chun trong m hnh d bo n cng cho thy nhiu kh nng n cng Vit Nam s
tm chng li trong nm 2011 do lm pht tng mnh. Tuy nhin, nhng nm tip theo t l n
cng s tng dn u v t mc 62% GDP vo nm 2015, v 78% GDP vo nm 2020. Kch
bn ny i hi Chnh ph phi a dn thm ht ngn sch tng th t 7,7% trong nm 2009
xung cn 4,3% nm 2011, 3,1% trong nm 2015 v 2,8% GDP trong nm 2020.
Bt c chng trnh chi tiu thi qu no hoc gy thm ht ngn sch v do vy l n
cng tng nhanh hn kch bn tiu chun, hoc s gy lm pht cao v ni t mt gi mnh.
Trong iu kin tng thu mc cao v c yu t km bn vng, nhng n lc hn ch thm
ht ngn sch i hi Chnh ph Vit Nam phi thc hin cc chng trnh ct gim chi tiu
cng quyt lit v mt nh hng lu di.
NN KINH T TRC NG BA NG
Trung Quc trn th trng ni a Vit Nam, nghin cu trong Chng nyvch ra nhng
nguyn nhn dn n mt cn bng cn cn thng mi gia hai nc. Kt qu cho thy mc
thm nhp ca Trung Quc ngy cng tng trong a s cc sn phm t my mc thit b n
hng tiu dng. c bit, cc ngnh sn xut Trung Quc thm nhp nhiu nht vo th trng
Vit Nam hin nay u tp trung vo mt s lnh vc: in lc, du kh, c kh, luyn kim, khai
khong, ha cht - nhng ngnh cng nghip thng ngun hin ang c nhiu d n EPC vi
qui m ln do Trung Quc thng thu m nhn, vi ch u t u l cc tp on kinh t tr
ct ca nn kinh t Vit Nam. D c nhng quan im cho rng, nhp khu cng ngh, thit b l
nhm ti k vng nng cao gi tr gia tng trong tng lai, thc t cho thy, nhp siu t nc
lng ging ang ngy cng chim t trng qu ln trong tng nhp siu ca Vit Nam, m gi tr
lan ta v cng ngh cng nh v x hi khng cao nh k vng.
Th trng lao ng: qua lng knh ca khu vc kinh t phi chnh thc
Chng ny a ra nh gi ton din v s nng ng ca th trng lao ng Vit
Nam trong bi cnh ca cuc khng hong ton cu, vi trng tm l khu vc kinh t v vic
lm phi chnh thc. Da trn kt ca ca nhng cuc iu tra ln gn y, cc phn tch cho thy
tc ng ca cuc khng hong n Vit Nam gim nh nh vo s linh hot ca th trng
lao ng. T l tht nghip duy tr mc tng i thp thuc v kt cu. c s ci thin
chung ng k v iu kin lm vic cng vi s gia tng ng k ca mc thu nhp bnh qun.
Mc d v mt tng th khng c tc ng nh hng n cc cu trc chnh, trn th
trng lao ng din ra mt s iu chnh trong thi k suy gim kinh t thng qua: gim thi
gian lm vic, gia tng tnh trng thiu vic lm v m rng quy m ca khu vc kinh t phi
chnh thc (KTPCT). Nhng iu kin bt li cng thc y s tham gia vo th trng lao
ng vi biu hin l t l tham gia hot ng tng ln i vi cc nhm lao ng tr v cao
tui. T l tham gia nhiu hot ng cng tng ln do ngi lao ng phi tm nhng ngun thu
nhp b sung.
S linh hot y n tng ca lao ng gi vai tr ht sc quan trng thm thu c
sc cp v m. Tuy vy, cp c nhn, cc lao ng v h gia nh chu nh hng
phi gnh ton b tc ng tiu cc ca cuc khng hong. V mt tng th, vic lm trong khu
vc KTPCT v vic lm phi chnh thc ni chung hin vn l b phn c t trng ln trong lc
lng lao ng, c trng bi iu kin lao ng ti tn. Mc d v bn cht c tnh linh hot,
8
Tm tt bo co
khu vc KTPCT r rng chu nhiu nh hng ca tnh trng kinh t kh khn nm 2008 v
2009. c bit l thnh ph H Ch Minh, ni c khuynh hng suy gim th hin r rt vi
nhng h qu bt li tc ng ln phc li v tnh trng ngho ca h gia nh, v iu ny cng
cho thy s cn thit xem xt nhng bi cnh a phng a dng.
V mt chnh sch, vn cn c lu tm hn c l tnh trng ngho ang dn thay
i din mo, chuyn t c trng ch yu thin v khu vc nng thn v nng nghip sang
ngho khu vc KTPCT thnh th. Cn ban hnh cc chnh sch khuyn khch to iu kin
thun li cho qu trnh chuyn i ca cc h SXKD t phi chnh thc sang chnh thc.Cc th
ch ch ti chnh vi m cn c tng cng mnh m hn nh cc nc ang pht trin khc.
Thm vo , cn quan tm thm n cc chnh sch h tr tip cn th trng, c bit l thng
qua vic cung cp thng tin th trng. Cng cn xy dng cc chng trnh o to c thit
k c th, ph hp vi nhng iu kin ca khu vc KTPCT nhm gp phn tng mc sinh li
v k nng. ng thi, cn thc hin cc chnh sch bo v ngun nhn lc nhm hn ch tnh
cht tm thi v d b tn thng ca lao ng trong khu vc KTPCT.