KHO ST TINH DU TN DY L

TRNG I HC CN TH
KHOA S PHM

KHO ST TINH DU TN DY L
Lun Vn Tt Nghip
Ngnh: S phm ha hc

GV hng dn:

Sinh vin thc hin:

Th.S Ng Quc Lun

Mai Th Anh T
Lp: S phm Ha hc K31
M s SV: 2051766

Cn Th, 2009

KHO ST TINH DU TN DY L

LI CM N:
Sau 8 thng thc hin ti, em hc hi c nhiu iu b ch v tch ly c nhiu
kin thc qu bu v lnh vc m em nghin cu. Do trong trang u lun vn ny em xin
chn thnh gi li cm n n:
Thy Ng Quc Lun, ngi tn tnh hng dn ch bo v to mi iu kin gip em
trong sut thi gian thc hin ti.
Tt c qu thy c B mn Ha Hc Khoa S Phm, Trng i Hc Cn Th gip
v ng gp nhng kin qu bu cho ti ca em c hon thnh tt hn.
Cha m, gia nh ng h, ng vin, to mi iu kin cho em v tinh thn v vt cht
gip em hon thnh lun vn tt nghip.
Tp th lp S Phm Ha K31 ng vin, gip ti rt nhiu trong sut qu trnh thc
hin ti.

Xin chn thnh cm n!

KHO ST TINH DU TN DY L

MC LC:
Trang
LI CM N ...............................................................................................................................i
NHN XT CA CN B HNG DN
NHN XT CA CN B CHM PHN BIN
MC LC .....................................................................................................................................ii
TM TT NI DUNG TI...............................................................................................iv
DANH SCH PH LC ............................................................................................................v
PHN I: M U...................................................................................................................... 1
I. L do chn ti: ................................................................................................................ 7
II. Mt s nghin cu lin quan n ti nghin cu:....................................................7
III. Gii hn ca ti:.......................................................................................................... 8
IV. Nhng gi thuyt ca ti:...........................................................................................8
V. Phng php v phng tin nghin cu:..................................................................... 8
VI. Cc bc thc hin ti: ..............................................................................................8
PHN II: NI DUNG NGHIN CU.................................................................................. 10
A L THUYT: ..................................................................................................................... 10
I. Tm hiu v cy tn dy l: .................................................................................................. 10
I.1. M t cy......................................................................................................................... 4
I.2. Ni sng v thu hi:...................................................................................................... 11
I.3. Cng dng ca cy tn dy l: ..................................................................................... 11
II. Tm hiu v tinh du: .......................................................................................................... 13
II.1. Trng thi t nhin: ..................................................................................................... 13
II.2. Phn b tinh du trong thin nhin: ........................................................................... 13
II.3. Qu trnh tch ly tinh du: ......................................................................................... 13
II.4. Tnh cht l ha ca tinh du: ................................................................................. 14
II.4.1. Tnh cht vt l:........................................................................................................ 14
II.4.2. Tnh cht ha hc ..................................................................................................... 14
II.4.3. Cng dng ca tinh du ........................................................................................... 14
II.4.4. Nguyn tc sn xut tinh du t nguyn liu thin nhin:..................................... 15
II.4.5. Cc phng php sn xut tinh du ........................................................................ 15
II.4.5.1. Phng php c hoc ...................................................................................... 15
II.4.5.2 Phng php chng ct li cun hi nc ................................................... 15
II.4.5.3. Phng php trch bng dung mi d bay hi............................................. 16
II.4.5.4. Trch ly bng dung mi khng bay hi :...................................................... 16
II.4.5.5. Phng php trch ly bng CO2 .................................................................... 16
II.4.5.6. Phng php sinh hc ................................................................................... 17
III. Tm hiu v tinh du ca cy tn dy l:........................................................................ 17
B THC NGHIM V KT QU: ................................................................................... 18
I. Dng c v ha cht:......................................................................................................... 18
I.1. Dng c: ........................................................................................................................ 18
I.2. Ha cht:........................................................................................................................ 18
II. Ly trch tinh du tn dy l v xc nh cc ch s vt l, ch s ha hc ca tinh
du: .......................................................................................................................................... 18
3

KHO ST TINH DU TN DY L

II.1 Ly trch tinh du tn dy l .......................................................................................... 18

II.2. Xc nh ch s vt l, ch s ha hc ca tinh du ................................................... 19
II.2.1. nh gi cm quan................................................................................................... 19
II.2.2. Xc nh ch s vt l................................................................................................ 19
II.2.3. Xc nh ch s ha hc ........................................................................................... 20
III. Kho st cc yu t nh hng n hm lng tinh du trong qu trnh chng
ct: ........................................................................................................................................... 22
III.1. Kho st nguyn liu xay v khng xay................................................................... 22
III.2. Kho st thi gian ho nguyn liu...................................................................... 22
III.3. Kho st thi gian chng ct ..................................................................................... 23
III.4. Kho st lng nc chng ct................................................................................. 24
IV. Xc nh thnh phn ha hc ca tinh du................................................................25
V. Th nghim hot tnh khng vi sinh vt ca tinh du tn dy l.............................26
V.1. Chun b....................................................................................................................... 26
V.2. Th nghim................................................................................................................... 27
VI. nh tnh thnh phn hp cht t nhin c trong cy tn dy l...........................29
V.1. Kho st s hin din ca hp cht sterol............................................................. 29
V.1.1. i cng v sterol .................................................................................................. 29
V.1.2. Mt s thuc th dng nhn bit sterol ............................................................. 29
V.1.2. nh tnh sterol......................................................................................................... 30
V.2 Kho st s hin din ca hp cht flavon............................................................. 31
V.2.1. i cng v flavon................................................................................................. 31
V.2.2. Thuc th flavon ...................................................................................................... 31
V.2.3. Th nghim nh tnh flavon.................................................................................... 31
V.3. Kho st s hin din ca hp cht glucosid ........................................................ 32
V.3.1. i cng v glucosid ............................................................................................. 32
V.3.2. Thuc th nh tnh glucosid................................................................................... 32
V.3.3. Th nghim nh tnh glucosid ................................................................................ 32
V.4. Kho st s hin din ca hp cht saponin: ....................................................... 33
V.4.1. i cng v saponin .............................................................................................. 33
V.4.2. Th nghim nh tnh saponin.................................................................................. 33
V.5. Kho st s hin din ca hp cht tanin ............................................................. 34
V.5.1. i cng v tanin ................................................................................................... 34
V.5.2. Thuc th dng nhn bit tanin.......................................................................... 34
V.5.3. Th nghim nh tnh tanin ...................................................................................... 35
V.6. Kho st s hin din ca hp cht alkaloid ........................................................ 35
V.6.1. i cng v alkaloid.............................................................................................. 35
V.6.2. Mt vi thuc th dng nhn bit alkaloid........................................................ 36
V.6.3. Th nghim nh tnh alkaloid ................................................................................. 36
PHN III: KT LUN V NGH .................................................................................. 37
PH LC
TI LIU THAM KHO..........................................................................................................vi

KHO ST TINH DU TN DY L

DANH SCH PH LC:

Ph lc 1: Mt s hnh nh ghi li trong thi gian thc hin ti.
Ph lc 2: Bng cng thc cu to cc cu phn trong tinh du tn dy l.

KHO ST TINH DU TN DY L

TM TT NI DUNG TI:
Tinh du xut hin v pht trin theo nn vn minh ca nhn loi. T thi xa xa, con ngi
bit s dng trc tip cc loi cy c, hoa l c mi thm trong cc nghi l tn gio. n
thi k trung c i ti chu u, nhng hp cht thin nhin mi c s dng rng ri.
Hin nay, tinh du ang l nguyn liu ca nhiu ngnh cng nghip trn th gii v ngy
cng c ng dng trong nhiu sn phm, t nhng sn phm t tin nh cc loi nc
hoa cao cp n nhng mt hng r tin nh mt ni xng tr cm ta u bt gp s hin
din ca tinh du. Ngi ta xem tinh du nh l vng lng v n s tr thnh ngun ti
nguyn v hn nu con ngi bit khai thc, s dng mt cch hp l. Mt c im quan
trng khng th thay th ca tinh du so vi cc hp cht hu c tng hp khc l n khng
gy hi mi trng v d phn hy. Do c nhng cng dng thc tin nh vy nn ngy
cng c nhiu nhng nghin cu cng nh khai thc tinh du trn ton th gii.
Trong nhng ngun tinh du c ly trch , khng th khng k n tinh du cy tn dy
l thuc h Hoa mi. Tn dy l cn c tn gi khc nh: rau tn, rau thm lng, hng
chanh, dng t tl mt trong nhng loi rau thm qu nc ta, c dng ch bin
hng v trong cc mn n v lm thuc tr bnh rt hiu qu. Chnh v vy ti Kho st
tinh du tn dy l c thc hin nhm bc u tm hiu, kho st thnh phn ha hc,
nhng ng dng ca cy tn dy l vi mong c gp mt phn nh trong nghin cu khoa
hc v loi cy ny.
Phng php ly trch tinh du trong ti l phng php chng ct li cun hi
nc trc tip, s dng b chng ct tinh du nh Clevenger.
Kho st cc yu t nh hng n hm lng tinh du trong qu trnh chng ct, t
a ra cc thng s ti u thc hin vic ly trch tinh du t hiu qu cao.
Xc nh ch s vt l, ch s ha hc ca tinh du.
Xc nh thnh phn ha hc ca tinh du bng phng php sc k kh ghp khi ph
(GC/MS).
Th nghim hot tnh khng vi sinh vt ca tinh du bng phng php khuch tn trn
a thch.
Bc u thc hin mt s th nghim nh nh tnh thnh phn hp cht t nhin
c trong cy tn dy l.

KHO ST TINH DU TN DY L

PHN I: M U
I. L do chn ti:
T thi xa xa con ngi bit khai thc v s dng tinh du lm thuc, gia v, cht
thm phc v nhu cu cuc sng. Ngy nay, tinh du li cng khng nh v th quan trng
ca n trong cc phng php hng tr liu do tinh du c mi thm ngt lm tinh thn
chng ta thoi mi, d chu hn rt nhiu. Phn ln tinh du c chit xut t l, thn, hoa,
c hoc v cy t thc vt, v vy chng rt tinh khit v c cng dng tt i vi sc khe.
Hng nm, trn th gii sn xut ra khong 20.000 tn tinh du thin nhin ch yu t thc
vt.
Nc ta nm trong vng nhit i gi ma, iu kin t nhin rt thun li cho vic hnh
thnh v pht trin cc loi thc vt, c bit l cc loi cy cha tinh du c gi tr cao.
vng ng bng sng Cu Long, cy cha tinh du phn b kh a dng v phong ph,
trong c cy tn dy l mt trong nhng loi rau thm qu Vit Nam, l loi gia v
c sc v lm thuc tr bnh rt hiu qu. Tn c v the cay, mi thm, tnh m, khng c,
c tc dng li ph, tr m, gii cm, lm ra m hi, lm thng hi, gii c. B phn dng
l l v ngn non thng c dng tr cm cm, ho hen, st, au bng, au u, cn
trng cn t, mu cam, nn ra mu, vim hng, vim ph qun, khn ting v nhiu
bnh khc.
L rau tn cha t tinh du (0.05 0.12 %). Tinh du tn dy l l mt cht lng mu vng
nht, nht thp, c v cay, nng, mi thm nh chanh rt d chu. Tc dng cha bnh
ca rau tn l nh tinh du ny. Tinh du c sn xut t l cy ti bng phng php
chng ct li cun hi nc. Theo nhng nghin cu gn y tinh du tn dy l c tnh cht
khng sinh mnh, cha c nhiu bnh, ph hp vi kinh nghim cha bnh c truyn ca
nhn dn ta.
Hin nay, nhiu nc trn th gii chit xut tinh du tn dy l dng trong dc
phm, m phm, lm cht to hng trong cc loi thc ung, kem, ko, cc loi gia v p
tht
Xut pht t thc t chung , ti Kho st tinh du tn dy l c thc hin nhm
bc u tm hiu, kho st thnh phn ha hc v nhng ng dng ca cy tn dy l t
nng cao hiu qu s dng ca loi cy ny.

II. Mt s nghin cu lin quan n ti nghin cu:

Nm 2003, Dilexa Valera, Roimar Rivas, Jorge Luis Avila v cc nh khoa hc thuc
khoa dc, i hc Los Andes (Venezuela) cng tin hnh nghin cu tinh du tn dy
l sau khi ly trch tinh du t l cy tn bng b chng ct tinh du Clevenger. Nhm
cc nh khoa hc ny tin hnh nghin cu trn cy tn dy l c trng hai ni
khc nhau l: Mrida ( cao 1.400 m so vi mc nc bin) v Rancheras ( cao
1.100 m so vi mc nc bin)
Nm 2004, cc nh khoa hc: Raimundo N. Silva Filho; Igara O. Lima, Evandro L. de
Souza (Brazil) cng tin hnh ly trch tinh du t l cy tn bng b chng ct tinh du
Clevenger. Sau th hot tnh khng vi sinh ca tinh du trn chng nm Candida
bng phng php xc nh nng c ch ti thiu (MIC) v phng php khuch tn
7

KHO ST TINH DU TN DY L

trn a thch; kim tra nh hng ca tinh du tn dy l n hot tnh khng nm

Candida ca mt s cht khng sinh.
Nm 2005, K Magathayaru (n ) v nhm cng s cng tin hnh ly trch tinh du t
l cy tn bng phng php chng ct li cun hi nc v phn tch thnh phn ha
hc ca tinh du bng phng php sc k kh ghp khi ph (GC/MS).

III. Gii hn ca ti:

ti kho st tinh du tn dy l ch gii hn nghin cu ly trch tinh du bng
phng php chng ct li cun hi nc trc tip.
Kim tra hot tnh khng vi sinh ca tinh du bng phng php khuch tn trn a
thch.
nh tnh thnh phn hp cht t nhin c trong dch etanol v dch cloroform ca tn
dy l.

IV. Nhng gi thuyt ca ti:

Tinh du tn dy l l mt cht lng mu vng sng, nh hn nc, d bay hi, c mi
thm c trng. Khng tan trong nc nhng tan nhiu trong cc dung mi hu c:
diethyl ether, cht bo, cloroform
Thnh phn ha hc ca tinh du ch yu l cc hp cht phenolic: thymol, carvacrol,
eugenol, charvicol; cn c mt cht mu l colein.
Tinh du tn dy l c tnh cht khng sinh mnh, c tc dng c ch nhiu loi vi
khun: Staphylococcus, Shighella flexneri, Sonnei, Shiga, B. Shubtilis, Streptococcus,
D. Pneumoniae.

V. Phng php v phng tin nghin cu:

V.1. Phng php:
Thu thp v x l nguyn liu.
Ly trch tinh du tn dy l bng phng php li cun hi nc trc tip s dng
b chng ct tinh du nh Clevenger.
Kho st mt s yu t nh hng n hm lng tinh du
Xc nh ch tiu l ha ca tinh du
nh danh v nh lng thnh phn ha hc c trong tinh du bng phng php
sc k kh ghp khi ph (GC/MS).
Th nghim hot tnh khng vi sinh vt ca tinh du bng phng php khuch tn
trn a thch v o ng knh vng c ch.
Thc hin mt s th nghim nh tnh thnh phn hp cht t nhin c trong cy
tn dy l.
V.2. Phng tin:
B chng ct tinh du Clevenger
My sc k kh ghp khi ph GC/MS: HP 6890
Cn ng h
Cn phn tch
Bnh o t trng
T sy
Bp in

VI. Cc bc thc hin ti:

-

T thng 10/2008 n thng 11/2008: tm ti liu

8

KHO ST TINH DU TN DY L

Thng 12/2008: nghin cu, tng hp ti liu, tm phng php thc hin.
T thng 01/2009 n thng 02/2009: Mua nguyn liu v tin hnh ly trch trong
phng th nghim.
T thng 03/2009 n thng 04/2009: Tng hp ti liu l thuyt v thc nghim
vit bi bo co.

KHO ST TINH DU TN DY L

PHN II: NI DUNG NGHIN CU

A L THUYT:
I. Tm hiu v cy tn dy l:
I.1. M t cy tn dy l:

Cy c, sng lu nm, cao 20-50 cm. Phn thn st gc ha g. L mc i, dy cng, gin,

mng nc, mp kha rng trn.Thn v l dn, mp, l dy c lng mn, thm v cay . Hai
mt l mu xanh lc nht. Hoa nh, 4 tiu nh, mu tm , mc thnh bng u cnh. Qu
nh, trn, mu nu. Ton cy c lng rt nh v thm nh mi chanh.

Hnh 1: Cy tn dy l

Tn gi khc: Hng chanh, rau thm lng, rau thm ln, rau tn, dng t t, sak am ray.
Thuc h: Hoa mi- Lamiaceae.
Tn khoa hc: Plectranthus amboinicus, ng ngha: Coleus amboinicus
Tn gi mt s nc khc trn th gii:

QUC GIA

TN GI

CuBa

Cuban Oregano

Indian Borage

Spanish

Spanish thyme

Mexico

Mexican mint

Php

French thyme

Anh

Lemon balm

Phn loi khoa hc:

Gii (regnum): Plantae
Ngnh (divisio): Magnoliophyta
10

KHO ST TINH DU TN DY L

Lp (class): Magnoliopsida
B (ordo): Lamiales
H (familia): Lamiaceae
Chi (genus): Plectranthus
Loi (species): P. amboinicus
I.2. Ni sng v thu hi: Cy c gc qun o Mluc (min M Lai) c trng lm gia
v v lm thuc. C th thu hi l quanh nm, thng dng ti, dng n u hi n .
Lc tri kh ro, hi l bnh t, loi b cc l su hay l gi a vng, em phi nng nh hay
sy 40-45 0C n kh
I.3. Cng dng ca cy tn dy l:
Ngoi ng dng lm gia v cho cc mn n, tn dy l cn c nhiu cng dng i vi y hc.
C th l:
I.3.1. i vi Ty y:
- Tn dy l l mt dc liu cha ho hen, cm cm. Tinh du tn c tc dng khng sinh
mnh i vi vi khun gy ho nh t cu, lin cu, ph cu Hin nay, cc quc gia k
ngh pht trin, dc tho ang c cng chng s dng rng ri. Trong ngnh cng ngh
dc phm nc ta cng vy, ngy nay tr ho, ngi ta thng a chung nhng loi
dc phm c ngun gc t tinh du ca cc cy thuc hn. Tc dng ca chng c
chng minh qua hng trm nm nay nh bc h, tn dy l, gng, trm
Di y l mt s ch phm t tinh du tn dy l:

Hnh 2:Thuc tr ho EUGICA

Hnh 3: Thuc tr ho EUGICA FORT

11

KHO ST TINH DU TN DY L

Hnh 4:Siro EUGICA SYRUP

Hnh 5: Ko ngm EUGICA CANDY

- Ngoi ra, mt mung sp tn dy l c tc dng chng xy ha tng ng mt qu to.

Loi rau thng dng cho mn canh chua ny cn cha axt phenolic c th gip phng
nga mt s bnh ung th.
- Nghin cu va c cc nh khoa hc M cng b ngy 9/4/2009: Mt cht chit xut t
cy hng chanh n c tn Forskolin c th ci thin vic iu tr nhim trng bng
quang, cht ny c th tm thy ph bin trong cc ca hng thc phm sc khe v c
bn nh mt mt hng gip gim d ng v gim bo.
- Tn dy l c kh nng dit khun E. coli v Giardia lamblia, mt loi k sinh trng gy
tiu chy, au bng.
I.3.2. i vi ng y:
Sau y l mt s bi thuc cha bnh t tn dy l:
1. Cha cm cm, cm st, nhc u, ngt mi, ho m:
+ Ly 15-20 gr tn dy l gi vt ly nc ct ung, hoc c th cho thm gng, hnh
(mi loi 12gr) em nu ung v xng cho ra m hi.
2. Cha st cao khng ra m hi
+ Ly 20gr l tn dy l, 15gr l ta t, 5gr gng ti (ct lt mng), 15gr cam tho t. Tt
c em nu ly nc dng lc nng m cho ra m hi.
3. Tr ho, vim hng
+ Hi vi l tn dy l nhai, ngm, ri nut nc.
4. Cha vim hng, vim thanh qun
+ Dng 20gr tn dy l, 15gr kim ngn hoa, 15g si t, 12gr x can, 12gr cam tho t, em
tt c nu ly nc dng.
5. Tr chy mu cam
+ Ly 20gr tn dy l, 15gr trc b (sao en), 10gr hoa he (sao en) v 15gr cam tho t.
em nu ly nc dng mt ngy vi lng nh trn; hoc ly l tn v nt ri nht vo bn
mi chy mu.
6. Tr ho
+ 15gr tn dy l, 5gr l chanh, 5gr v qut, 3gr gng ti, 10gr ng phn. em nu ung
12

KHO ST TINH DU TN DY L

mi ngy mt thang.
7. Cha au nhc do ong t
+ Dng 20gr tn dy l, mt t mui n (loi mui ht) em gi nh hoc nhai k, nut nc,
cn b th p vo ch ong t.
8. Tr ni m ay
+ Dng l tn nhai nut nc, b th p hay xoa xt ln nhng vng da ni m ay.
9. Tr hi ming:
+ Ly mt nm tn dy l kh, sc ly nc c, dng ngm v sc ming, sau vi ngy
ming s ht hi.

II. Tm hiu v tinh du:

II.1. Trng thi t nhin:
Tinh du l hn hp cc cht hu c tan ln vo nhau, c mi c trng ty thuc vo
ngun gc nguyn liu cung cp tinh du. Cn phn bit r tinh du vi du bo (hn hp
cc triglicerid) v du m (hn hp cc hydrocarbon). Rt kh khn khi c mt nh ngha
tuyt i chnh xc cho tinh du. V mt thc hnh, tinh du c th nh mt hn hp thin
nhin c mi, phn ln c ngun gc t thc vt, ch c mt s t tinh du c ngun gc t
thc vt. Tinh du thng l th lng nhit phng, bay hi hon ton m khng b phn
hy.
Trong thin nhin, rt nhiu tinh du trng thi t do, ch c mt s t trng thi tim
tng. trng thi tim tng, tinh du khng c sn trong nguyn liu m ch xut hin trong
nhng iu kin gia cng nht nh trc khi tin hnh ly trch. Cn trng thi t do, tinh
du hin sn trong nguyn liu c th thu trc tip di nhng iu kin ly trch bnh
thng.
II.2. Phn b tinh du trong thin nhin:
Cc loi cy c tinh du c phn b rng trong thin nhin. Kt qu thng k cho thy
c khong 2500 loi cy c cha tinh du.
Tr lng tinh du trong cy ph thuc vo iu kin kh hu, th nhng. Cy mc
vng nhit i c tr lng tinh du cao hn cy vng n i. Ngay trong mt cy, thnh
phn v lng tinh du trong cc b phn khc nhau cng khc nhau. Ngoi ra lng tinh
du thu c cn ph thuc vo iu kin, phng php thu hoch, bo qun, tch
chitHm lng tinh du trong nhng cy khc nhau cng rt khc nhau: hoa hng hm
lng tinh du vo khong 0,25%; bc h hm lng khong 1%; qu hi v n inh hng
th hm lng tinh du tng ng c th t gi tr 5% v 15%.
II.3. Qu trnh tch ly tinh du:
Trong thc vt, tinh du c to ra v tch tr trong cc m. Hnh dng cc m ny thay
i ty theo v tr ca chng trong cy. Nhng m ny c th hin tt c mi ni trong cy
nh r, thn, l, hoa v tridi nhng tn gi khc nhau nh:
T bo tit: t bo tit ra tinh du ri gi lun trong t bo (m tit) nh trong cnh hoa
hng, c gng
Lng tit: cng l t bo tit nhng nm nh ra ngoi b mt thc vt, thng bt gp
l cc h Hoa mi, Cc, C.
Ti tit: t bo tit ra tinh du nhng khng cha li bn trong m dn chung cha vo
mt xoang trng, to ra bi c ch ly bo hay tiu bo. Ti tit thng nm bn di biu
b. Thng c v tri cc ging Citrus, Eucalyptus
13

KHO ST TINH DU TN DY L

ng tit: cch to ra tinh du cng nh ti tit nhng nm su bn trong phn g v chy

di theo s g, bt gp trong cc ging Dipterocarpi, Artemisia
V phn b lng tinh du, c bit c nhiu trong h Long no, h Hoa mi, h Cam,
h Sim, h Hoa tn.
Tinh du c trong cc b phn khc nhau ca cy: nh hoa (hng, nhi, cam, chanh);
l (bch n, bc h, hng nhu, tn dy l); v cy (qu); thn cy (hng n,
peru); r (hng bi, gng, ngh, xuyn khung).
II.4. Tnh cht l ha ca tinh du:
II.4.1. Tnh cht vt l:
nhit thng, tinh du th lng, tr mt s trng hp nh menthol,
camphor l th rn.
Tinh du gn nh khng tan trong nc v d bay hi, do vy c th tch thu tinh du
bng phng php chng ct li cun hi nc. Tinh du rt t tan trong nc, tan tt trong
cn v cc dung mi hu c, cc loi du m, c th tan mt phn trong dung dch kim.
a s tinh du khng c mu hoc mu vng nht, mt s tinh du c mu nh: tinh
du qu c mu nu sm, tinh du thymus mu . Tinh du thng c v cay v hc.
T trng ca tinh du thng vo khong 0,85 0,95; c mt s tinh du nng hn
nc nh tinh du inh hng, tinh du qu. T trng thay i theo thnh phn ha hc. Nu
tinh du c thnh phn ch yu l hydrocarbon terpenic th t trng thp, tinh du c hp
cht cha oxy hoc nhn thm th t trng cao hn.
Tinh du thng c ch s khc x vo khong 1,45 1,56. Ch s khc x cao hay
thp ty theo thnh phn cc cht cha trong tinh du l no, khng no hoc c nhn thm.
Nu tinh du c nhiu thnh phn c nhiu dy ni i th c ch s khc x cao.
V tinh du l mt hn hp nn khng c nhit si nht nh. im si ca tinh
du thay i ty theo thnh phn hp cht. V d, hp cht terpen c im si l 150
1600C, hp cht sesquiterpen c im si cao hn, khong 250 2800C, cn cc hp cht
polyterpen c im si trn 300 0C. T , ta c th tch ring cc thnh phn khc nhau
trong tinh du bng phng php chng ct phn on.
Khi h nhit mt s tinh du c th kt tinh nh tinh du hi, tinh du bc h, tinh
du x x.
II.4.2. Tnh cht ha hc:
Di nh hng ca nhit , nh sng, khng kh, nc tinh du d b oxy ha v c
th b nha ha mt phn. Alcol trong tinh du b oxy ha thnh aldehyd, aldehyd bin
thnh acid.
Cc hp cht c ni i d b oxy ha hoc tham gia vo phn ng cng hp.
Cc hp cht ceton v aldehyd d b aldol ha to nha khi c s hin din ca kim.
Nhiu thnh phn c cc nhm chc khc nhau c th tham gia cc phn ng ha
hc, lm thay i tnh cht ca tinh du.
II.4.3. Cng dng ca tinh du:
Khoa hc ngy cng tin b th ng dng ca tinh du ngy cng rng ri v chim mt
v tr quan trng:
Trong thc phm: tinh du gip cho thc n c bo qun lu, kh trng, chng nm
mc lm tng hng v ca thc n.

14

KHO ST TINH DU TN DY L

M phm: Tinh du ng vai tr quan trng v n c kh nng gi mi, chng oxi ha,
bo v da, to hng thm du t nhin. Nn tinh du c ng dng nhiu trong: du
thm, nc hoa, kem, du gi
Trong y hc: gip d tiu ha, bi tit ca d dy, tng kh nng tun hon mu, gim
au, tng qu trnh trao i cht, chng vi khun, vi rt. Nn tinh du c tinh du
c s dng nhiu di dng thuc vin, cao, dung dch lng
II.4.4. Nguyn tc sn xut tinh du t nguyn liu thin nhin:
Tinh du thu c phi c mi thm t nhin nh nguyn liu.
Quy trnh khai thc phi ph hp vi nguyn liu.
Tinh du phi c ly trit khi nguyn liu, vi chi ph thp nht
n gin, thun tin v nhanh chng
II.4.5. Cc phng php sn xut tinh du:
Do nhng yu cu v nguyn tc sn xut nn khi khai thc hp cht thm t thc vt, ng
vt, ngi ta thng dng mt trong cc phng php sau y:
II.4.5.1. Phng php c hoc:
y l phng php tng i n gin dng tch tinh du dng t do bng cch tc
dng lc c hc ln nguyn liu (thng l p). Phng php ny c dng ph bin i
vi cc loi v qu h Citrus nh cam, chanh, qut, bi V nhng loi nguyn liu ny
tinh du thng phn b ch yu lp t bo mng trong biu b. Khi c lc tc dng ln v
qu, cc t bo c cha tinh du b v ra gii phng tinh du.
Phng php p c nhiu u im nh: tinh du gi nguyn c mi v thin nhin ban
u, cc thnh phn trong tinh du t b bin i.
Nhc im ca phng php p l tinh du b ln nhiu tp cht, ch yu l cc hp
cht hu c ha tan t vt liu em p.
II.4.5.2 Phng php chng ct li cun hi nc:
Phng php chng ct li cun tinh du bng hi nc c da trn nguyn l ca qu
trnh chng ct mt hn hp khng tan ln vo nhau l nc v tinh du. Khi hn hp ny
c gia nhit, c hai cht u bay hi. Nu p sut ca hi nc cng vi p sut ca tinh
du bng vi p sut mi trng th hn hp si v tinh du c ly ra cng vi hi nc.
Phng php ny c u im l nhit si ca hn hp thp hn nhit si ca nc
(100 0C) trong khi nhit si ca tinh du > 1000C p sut kh quyn.
Chng ct li cun hi nc khng i hi nhiu thit b phc tp, nhng c kh nng
tch gn nh trit tinh du c trong nguyn liu. Ngoi ra, phng php ny cn cho php
phn ly cc cu t trong tinh du thnh nhng phn ring bit c tinh khit cao hn da
vo s khc bit v tnh cht bay hi.
Chng ct li cun hi nc trc tip:
Nguyn liu v nc c cho vo cng mt thit b, un si, hi nc bay ra s
li cun theo hi tinh du, sau lm lnh ngng t hi, ta s thu c tinh du sau khi
phn ly tch nc ra. Thit b s dng tng i n gin, r tin, ph hp vi sn xut nh
a phng, nht l nhng ni mi bt u khai thc tinh du, bc u cha c iu
kin u t vo sn xut.
Tuy nhin phng php ny cng c nhng nhc im:
Cht lng tinh du sn phm khng cao.
Nguyn liu d b chy kht, do b thiu nc, b dnh vo thnh thit b.
15

KHO ST TINH DU TN DY L

Kh iu chnh cc thng s k thut (nhit , p sut), thi gian chng ct ko di.

Tiu tn nhiu nng lng.
Chng ct li cun hi nc gin tip:
Phng php chng ct gin tip s dng ni bc hi nc ring hoc s dng
chung h thng hi nc t mt l hi chung cho cc thit b khc nhau.
Do b phn chng ct khng b gia nhit trc tip nn phng php khc phc
c tnh trng nguyn liu b kh kht, mu sc v phm cht ca tinh du thu c tt
hn.
Do hi nc cp t bn ngoi nn d dng khng ch v iu chnh cc yu t nh
lu lng, p sut cho ph hp vi tng loi nguyn liu, gip nng cao hiu sut cng nh
cht lng tinh du thu c.
II.4.5.3. Phng php trch bng dung mi d bay hi:
Phng php ny da trn nguyn tc s dng dung mi thch hp ha tan
nhng cu t mang hng trong nguyn liu c x l thnh dng thch hp nhit
phng. Dung mi chit s ngm qua thnh t bo ca nguyn liu, cc hp cht trong t bo
s ha tan vo dung mi, sau s xut hin qu trnh thm thu gia dch chit bn trong
vi dung mi bn ngoi do chnh lch nng . Sau khi trch ly phi thc hin qu trnh tch
dung mi p sut thp thu tinh du.
II.4.5.4. Trch ly bng dung mi khng bay hi :
Da vo tnh cht c th ha tan trong cht bo ng vt v thc vt ca tinh du,
ngi ta ngm nguyn liu vo du ng vt hoc thc vt, tinh du s khuch tn qua mng
t bo, ha tan vo du, sau tch ring du thu tinh du.
Phng php ngm bng dung mi khng bay hi c nhiu u im hn
phng php trch ly bng dung mi d bay hi ch thu c du t tp cht hn. Tuy
nhin, phng php ny rt th cng, kh c gii ha v c nhc im ln l cht bo dng
lm dung mi rt kh bo qun v ch bin, gi thnh cao. Chnh v vy hin nay phng
php ny rt t c s dng.
II.4.5.5. Phng php trch ly bng CO2:
Li dng tnh cht kh CO2 c th ha lng p sut cao, dng CO2 lng chit tinh du ra
khi nguyn liu.
Phng php trch ly dng CO2 lng c s dng nhiu trong cng nghip trong thi gian
gn y do c nhiu u im nh:
- Dung mi CO2 c tnh chn la tt.
- CO2 khng c tc dng c hi i vi con ngi nh cc loi dung mi khc.
- D loi v khng li vt dung mi.
- Khi loi dung mi khng cn s dng nhit, v vy gi c mi thm ca tinh du
m khng s tinh du b phn hy.
- Qu trnh kn t b hao tn.
Tuy nhin, phng php ny i hi thit b phc tp chu p lc cao, chi ph cho CO2 cn
t, nn cha c ph bin.
II.4.5.6. Phng php vi sng:
Phng php dng k thut sng tng ng nng cho cc phn t tinh du, lm tng qu
trnh khuch tn ca tinh du ra b mt m khng s dng nhit . Nhit to ra trong qu
trnh ph v cc ti tinh du nh, thi gian thc hin ngn nn khng gy ra phn hy tinh
16

KHO ST TINH DU TN DY L

du. Phng php trch s dng vi sng c nhiu u im nhng hin nay vn ang quy
m phng th nghim.
II.4.5.7. Phng php sinh hc:
Phng php ny c ng dng cho cc ngun nguyn liu c tinh du trng thi kt hp
(glucosid). phn lp tinh du, ngi ta phi s l bng cch ln men hoc dng enzym,
sau kt hp vi chng ct hay trch ly thu tinh du ging nh cc loi vt liu cha
hp cht thm khc.

III. Tm hiu v tinh du ca cy tn dy l:

Theo K. magathayaru, nhng thnh phn ni bt nht trong tinh du tn dy l Brazil
l:
Carvacrol
50.7%
Gamma Caryophyllene
13.1%
Patchoulane
8.7%
Theo Dilexa Valera, Roimar Rivas, Jorge Luis Avila v cc nh khoa hc thuc khoa
dc, i hc Los Andes (Venezuela): Tinh du tn dy l c trng hai ni khc
nhau c cc ch s vt l khc nhau, thnh phn ha hc trong tinh du cng khc nhau.
C th l:
V ch s vt l:
Ch s vt l
T trng
quay cc
Ch s khc x

Tinh du Rancheras
0.9241
-2.4 0
1.5075

Tinh du Mrida
0.8894
-1.80
1.4903

V thnh phn ha hc:

S th t

Tn cht

-thujene

Hm lng %
Mrida
0.4

-thinene

0.2

camphene

1.0

1-octen-3-ol

1.0

0.8

-myrcene

1.1

0.3

-felandrene

0.1

3-carenene

0.1

-terpinene

1.3

0.6

9
10
11
12

p-cymene
-felandrene
-terpinene
c-sabinene
hydrate

19.8
0.6
7.2
0.2

9.8
4.7
-

17

Hm lng %
Rancherras
-

KHO ST TINH DU TN DY L

13
14
15
16
17
18
19
20
21

borneol
Terpin-4-ol
thymol
carvacrol
t-caryophyllene
-bergamotene
-humulene
Caryophyllene
oxide
di-elapiol

0.1
0.9
0.5
55.3
5.4
3.3
1.3
0.4

1.0
0.5
64.7
9.1
4.6
2.6
1.1

0.1

Theo Raimundo N. Silva Filho; Igara O. Lima, Evandro L. de Souza (Brazil) tinh du
tn dy l c kh nng c ch s sinh trng v pht trin ca mt s nm men thuc
chng Candida: C. albicans; C. tropicalis; C. quilliermondii; C. krusei; C. parapsilosis.
Ngoi ra, tinh du tn dy l cn lm tng hot tnh khng nm Candida ca cc cht
khng sinh: amphotericin B, ketoconazole, itraconazole.
Kt lun: T nhng nghin cu trn cho thy tinh du tn dy l l cht lng nh hn
nc, c thnh phn ha hc chnh l: carvacrol (lun chim hm lng cao nht
trong tinh du) v c hot tnh khng sinh mnh.

B THC NGHIM V KT QU:

I. Dng c v ha cht:
I.1. Dng c:
B dng c ct tinh du Clevenger
a thy tinh
T sy
Becher 500, 100, 50 ml
Ci xay sinh t
ng nghim
Bp in
ng ong
Li amiang
Pipet
Giy lc
ng nh git
Phu lc
I.2. Ha cht:
Diethyl ether
Na2SO4 khan
Cc thuc th dng cho nh tnh c trnh by trong phn V. (nh tnh thnh phn hp
cht t nhin c trong cy tn dy l)

II. Ly trch tinh du tn dy l v xc nh cc ch s vt l, ch s ha hc ca

tinh du:
II.1 Ly trch tinh du tn dy l:
Nguyn liu l l cy tn c thu hi vo lc sng sm ti ch An Nghip (Cn Th). L
cy sau khi x l s b (ra sch, loi b nhng l su, dp, ng) c ct nh 1- 2 mm (i
vi nguyn liu khng xay) hoc xay nhuyn vi nc cho vo bnh cu. Rp h thng
chng ct v tin hnh chng ct tinh du. ngui, dng bnh chit ly phn tinh du pha
18

KHO ST TINH DU TN DY L

trn, lm khan bng Na2SO4 thu c tinh du sn phm, em cn xc nh lng tinh du

ly trch c. T ta xc nh c hm lng tinh du ca qu trnh ly trch.
Di y l s ly trch tinh du tn dy l:
NGUYN LIU

X L S B

BNH CU

H THNG
CHNG CT
BNH HNG

LP TINH DU
TRN
Na2SO4 khan
LM KHAN

Hnh 6: B chng ct tinh du

Clevenger
TINH DU
SN PHM

S ly trch tinh du tn dy l:

II.2. Xc nh ch s vt l, ch s ha hc ca tinh du:

II.2.1. nh gi cm quan:
Tinh du tn dy l l cht lng mu vng sng, trong, nh hn nc, c mi thm du.
II.2.2. Xc nh ch s vt l:
T trng:
T trng ca tinh du ti 200C l t s khi lng tinh du 200C trn khi lng ca
cng mt th tch nc ct cng 20 0C.
Cch xc nh: Trc tin ta ra sch bnh o t trng (t trng k) trng li bng
etanol ri sy tht kh.
Cn t trng k rng (m0)
Cho nc ct vo y ti c bnh, y nt, lau kh phn nc tro. Cn khi lng
ca bnh v nc ct (m1)
Thay nc ct bng tinh du, lm tng t, cn khi lng c bnh v tinh du (m2).
19

KHO ST TINH DU TN DY L

T trng:

20
20

m 2 m1
m1 m0

Vi m0 : khi lng t trng k rng (g).

m1 : khi lng t trng k v nc (g).
m2 : khi lng t trng k v tinh du (g)
Kt qu: Tnh c t trng ca tinh du l: dTD = 0.9057
II.2.3. Xc nh ch s ha hc:
Ch s acid (Index Acid):
Ch s acid l s mg KOH cn thit trung ha cc acid t do c trong 1g tinh du.
KOH trung ha cc acid t do trong tinh du theo phn ng
RCOOH

KOH

RCOOK + H2O

Cch xc nh:
Cho vo erlen 100ml: 10ml etanol, thm vo 5 git dung dch phenolphthalein. Chun
hn hp trn bng dung dch KOH 0,1N n khi xut hin mu hng bn trong 30 giy.
Cho tip vo 1 ml tinh du, lc u cho du tan hon ton. Tip tc chun dung dch bng
dung dch KOH 0,1N n khi xut hin mu hng bn Ta thc hin php o 3 ln, ghi li th
tch dung dch KOH 0,1N (VKOH) dng chun , ly kt qu trung bnh.
Ch s acid c tnh theo cng thc
IA

5,61. f .VKOH
d TD

Trong :
VKOH: s ml dung dch KOH 0.1N dng chun k t khi thm tinh du.
f: h s iu chnh nng KOH 0.1N
5,61: s mg KOH c trong 1 ml dung dch KOH 0.1 N
d: t trng ca tinh du
Kt qu:
Ln 1

Ln 2

Ln 3

Trung bnh

VKOH (ml)

0.6

0.7

0.6

0.6333

Ch s acid

3.7098

4.3881

3.7098

3.9157

Bng 1:Kt qu xc nh ch s acid ca tinh du tn dy l

Kt lun: Ch s acid ca tinh du tn dy l l: IA = 3.9157
20

KHO ST TINH DU TN DY L

Ch s savon ha (Index Savon):

Ch s savon ha l s mg KOH cn thit tc dng vi tt c cc acid t do v acid
kt hp di dng ester c trong 1g tinh du.
Qu trnh savon ha tinh du bao gm:
KOH trung ho cc acid t do: KOH + RCOOH
v KOH x phng ho cc ester:

KOH + R1COOR2

RCOOK + H2O
R1COOK + R2OH

Cch xc nh
Ly mt erlen 100 ml kh v sch: cho vo 1 ml tinh du v 15 ml KOH 0.1N. un
hon lu trong 1 gi savon ha ester v trung ha cc acid t do c trong tinh du.
ngui, cho thm vo erlen 15 ml nc ct, 5 git phenolphthalein, lc u, chun bng
dung dch HCl 0,1N trung ha lng KOH cn d n khi dung dch va mt mu hng.
Thc hin php o 3 ln, ghi nhn th tch dung dch HCl 0.1N (V1) dng chun .
Ta thc hin tng t vi mu trng, ghi th tch HCl 0,1N (V0) chun .
Ch s savon c tnh theo cng thc: IS

5,61.F .(V0 V1 )
d TD

Trong : V0: th tch dung dch HCl dng cho mu trng (ml).
V1: th tch dung dch HCl dng cho mu tinh du (ml).
dTD: t trng ca mu tinh du (g)
Kt qu:
Ln 1

Ln 2

Ln 3

Trung bnh

V0(ml)

15

15

15

15

V1 (ml)

8.5

8.3

8.4

8.4

IS

40.1899

41.4265

40.8082

40.8082

Bng 2:Kt qu xc nh ch s savon ha ca tinh du tn dy l

Kt lun: Ch s savon ha ca tinh du tn dy l l: IS = 40.8082

Ch s ester ha (Index Ester)
Ch s ester ha ca tinh du l s mg KOH cn thit trung ha lng acid bo nm
dng ester c trong 1g tinh du
Ch s ester ha ca tinh du bng hiu s gia ch s savon v ch s acid:
IE = IS IA = 40.8082 - 3.9157 = 36.8925

21

KHO ST TINH DU TN DY L

III. Kho st cc yu t nh hng n hm lng tinh du trong qu trnh

chng ct:
Chng ti tin hnh kho st 4 yu t: thi gian ho nguyn liu, thi gian chng ct,
lng nc chng ct, nguyn liu xay v khng xay.
Nguyn tc: c nh 3 yu t v thay i mt yu t chn c mc ti u cho yu t .
Sau c nh yu t ny v tip tc thay i mt yu t khc, c tin hnh nh vy cho n
khi chn c 4 mc ti u ca 4 yu t cho qu trnh ly trch.
III.1. Kho st nguyn liu xay v khng xay: C nh 3 yu t: thi gian ho nguyn
liu, thi gian chng ct, lng nc chng ct.
Bng 3: Hm lng tinh du tn dy l theo nguyn liu xay v khng xay:
Nguyn
liu

Hm lng tinh du

Xay
Khng xay

Thi gian
ho
(gi)
0
0

Khi
lng mu
(gam)
300
300

Thi gian
chng ct
(gi)
2.5
2.5

Th tch
nc (ml)
500
500

Khi lng Hm lng

tinh du
tinh du
(gam)
(%)
0.3060
0.1020
0.2658
0.0886

0.105
0.1
0.095
0.09
0.085
0.08
1

2
Nguyn liu

Hnh 7: th hm lng tinh du theo nguyn liu xay v khng xay

(1): Nguyn liu xay
(2): Nguyn liu khng xay
Nhn xt: Nguyn liu c xay nhuyn cho lng tinh du nhiu hn so vi nguyn liu
khng xay do khi xay nhuyn lm tng b mt tip xc ca nguyn liu vi nc lm
tng hiu sut qu trnh ly trch.
III.2. Kho st thi gian ho nguyn liu:
Ta c nh cc yu t: thi gian chng ct, lng nc chng ct, nguyn liu c xay
nhuyn v thay i thi gian ho nguyn liu nh sau: 0h, 3h, 6h, 9h. Sau khi ly trch, cn
v so snh lng tinh du thu c nhng thi gian khc nhau, t chn mc thi gian
ho ti u.
Bng 4: Hm lng tinh du tn dy l theo thi gian ho:
Thi gian
ho (gi)

Khi lng
mu (gam)

Th tch
nc (ml)

Thi gian
chng ct

300

500

4
22

Khi lng
tinh du
(gam)
0.3300

Hm lng
tinh du (%)
0.110

KHO ST TINH DU TN DY L

3
6
9

300
300
300

500
500
500

4
4
4

0.2718
0.2340
0.1800

0.101
0.085
0.060

Hm lng tinh du (%)

0.12
0.1
0.08
0.06
0.04
0.02
0
0

10

Thi gian ho (h)

Hnh 8: th hm lng tinh du theo thi gian ho

Nhn xt:Hm lng tinh du gim dn theo thi gian ho nguyn liu. Quan st th
cho thy trong vng 3 gi gim lng tinh du tng i t, cng lu lng tinh du
cng gim. V vy, thu c lng tinh du cao nht nn chng ct ngay sau khi thu hi.
III.3. Kho st thi gian chng ct:
Vi thi gian ho ti u chn, ta tip tc c nh cc yu t cn li v thay i cc
mc thi gian chng ct nh sau: 1h, 1h30, 2h, 2h30, 3h, 3h30, 4h. Ta cng cn v so snh
lng tinh du thu c tm ra thi gian chng ct ti u.
Bng 5: Hm lng tinh du tn dy l theo thi gian chng ct:
Thi gian
chng ct
(gi)
1
1.5
2
2.5
3
3.5
4

Khi lng
mu (gam)

Th tch
nc (ml)

Thi gian
ho (gi)

300
300
300
300
300
300
300

500
500
500
500
500
500
500

0
0
0
0
0
0
0

23

Khi lng
tinh du
(gam)
0.150
0.225
0.294
0.321
0.318
0.321
0.327

Hm lng
tinh du (%)
0.05
0.075
0.098
0.107
0.106
0.107
0.109

KHO ST TINH DU TN DY L

Hm lng tinh du (%)

0.12
0.1
0.08
0.06
0.04
0.02
0
0

Thi gian chng ct (h)

Hnh 9: th hm lng tinh du theo thi gian chng ct

Nhn xt: Qua kho st, ta thy hm lng tinh du c thay i theo thi gian chng ct.
Hm lng tinh du tng ln khi ta tng thi gian chng ct. Nhng t mc 2.5 gi khi ta
tip tc tng thi gian th lng tinh du tng khng ng k, nn chn mc thi gian chng
ct ti u l 2.5 gi tip tc kho st cc yu t khc.
III.4. Kho st lng nc chng ct:
Vi 3 mc ti u ca 3 yu t chn, ta thay i lng nc chng ct nh sau: 300ml,
400ml, 500ml, 600ml, 700ml. Cn v ghi li lng tinh du thu c trong mi trng hp,
t xc nh c lng nc chng ct ti u.
Bng 6: Hm lng tinh du tn dy l theo lng nc chng ct:
Lng nc
chng ct
(ml)
300

Khi lng
mu (gam)

Thi gian
ho (gi)

300

Thi gian
chng ct
(gi)
2.5

400
500
600
700

300
300
300
300

2.5
2.5
2.5
2.5

24

Hm lng
tinh du (%)

Khi lng
tinh du
(gam)
0.2607

0
0
0
0

0.2964
0.3030
0.2904
0.2640

0.0988
0.1010
0.0968
0.0880

0.0869

KHO ST TINH DU TN DY L

Hm lng tinh du (%)

0.12
0.1
0.08
0.06
0.04
0.02
0
0

200

400

600

800

Lng nc chng ct (ml)

Hnh 10: th hm lng tinh du theo lng nc chng ct

Nhn xt: Qua qu trnh kho st, ta thy cng khi lng mu l 300 gam, ng vi lng
nc chng ct l 500 ml s cho lng tinh du cao nht.

IV. Xc nh thnh phn ha hc ca tinh du:

Thnh phn ha hc ca tinh du c xc nh bng phng php sc k kh ghp khi ph
GC/MS vi cc iu kin nh sau:
My sc k kh ghp khi ph GC-MS: HP 6890
Ct mao qun: di 30 m, ng knh trong 250 m, lp phim dy 250 m.
Nhit phn bm mu (injector): 2500C
T l dng (splitless)
u d khi ph t cc (MSD)
Tc dng kh mang (He) 0.9 ml/pht, p sut 6.9 psi
Chng trnh nhit phn tch: bt u 60 0C, gi trong 4 pht. Sau tng ln 1000C,
vi tc tng 100C/pht. Tip tc tng n 2800C vi tc tng 300C/pht v gi
trong 15 pht.
Kt qu:
Bng 7: Thnh phn ha hc ca tinh du tn dy l:
STT

Thi gian lu

Tn cu phn

Hm lng (%)

4,385

(2E)-2-Hexenal

0,279

5,734

3-Thujene

0,416

5,860

1R-alpha-Pinene

0,345

7,470

1-octen-3-ol

0,315

7,659

Beta Myrcene

0,797

25

KHO ST TINH DU TN DY L

8,485

Alpha Terpinolene

0,852

8,788

Beta Cymene

23,363

10,116

Gamma Terpinene

5,332

15,627

1-Terpinen-4-ol

0,874

10

20,395

p-Thymol

0,129

11

20,719

Carvacrol

51,468

12

25,048

Beta Caryophyllene

8,183

13

25,759

5,772

14

26,429

2,6-dimethyl-6-(4-methyl-3pentenyl)bicycle[3.1.1]hept2-ene
Alpha Caryophyllene

1,876

Nhn xt: Tinh du tn dy l c thnh phn chnh l: carvacrol (51.468%), beta Cymene
(23.363%), beta Caryophyllene (8.183%), alpha Bergamotene (5.772%), gamma Terpinene
(5.332%).

V. Th nghim hot tnh khng vi sinh vt ca tinh du tn dy l:

Vic th nghim c tin hnh theo phng php khuch tn trn a thch v o
ng knh vng c ch:
Tm tinh du pha long ln a giy c ng knh 6 mm t trn mt thch c vi
khun, tinh du s nhanh chng khuch tn trn mi trng thch c ch s sinh trng v
pht trin ca vi khun, to vng v khun. Sau 24h o ng knh vng v khun (d). Nu
d cng ln tinh du c hot tnh khng khun cng mnh.
V.1. Chun b

Tinh du c pha nhng nng khc nhau da vo biu thc:

C

1
V

Trong : C: nng tinh du ( l-1)

V: pha long ( l)
Tinh du c pha long trong dung mi DMSO (Dimethyl Sulfoxide) vi nng
c tnh theo cng thc sau:
26

KHO ST TINH DU TN DY L

C0 = 1 l 1
C1

1
10 1 l 1
1lC 0 9 lDMSO

C2

1
10 2 l 1
1lC1 9 lDMSO

C3

1
10 3 l 1
1lC 2 9 lDMSO

C4

1
10 4 l 1
1lC 3 9 lDMSO

Cc chng vi khun th nghim l Escherichia coli, Staphylococcus aureus, Bacillus

subtilis v nm men Candida albicans c tng sinh v cy trn mi trng chuyn bit.

Nng vi khun: 1,0.106 cfu/ml

Tm a giy: Sau khi hon nguyn trong dung mi, tm tinh du ln a giy v khun
thu c cc a giy c nng thay i t 1 l 1 n 10 -4 l 1 , kh nhit phng
v dng ngay.
V.2. Th nghim
Cy ln a thch MH (Mueller Hinton): Dng que gn nhng vo huyn dch vi khun,
cy ph y mt a thch theo 3 chiu.

t a cy tm dch trch: Dng kp v trng t a giy ln mt thch (5 a cho

mt hp thch).

37 oC trong 24 gi.
V.3. c kt qu
Quan st ng knh ca vng v khun v o ng knh ca vng v khun:
C hot tnh khng khun: c vng v khun (ng knh vng v khun > 6 mm).
Khng c hot tnh: Khng c vng v khun (ng knh vng v khun = 6 mm
hoc <6 mm).
Kt qu:

27

KHO ST TINH DU TN DY L

Hnh 11: Kt qu th hot tnh khng khun ca tinh du tn dy l:

Bacillus Subtilis

Escherichia Coli

Candida albicans

Staphylococcus aureus

Bng 8:Kt qu th nghim hot tnh khng khun ca tinh du tn dy l:

Vi khun th nghim

ng knh vng v khun (mm)

28

KHO ST TINH DU TN DY L

Staphylococcus aureus

30

29

29

25

20

Escherichia. Coli
Bacillus Shubtilis

30
30

28
30

27
25

20
20

19
17

Candida albicans
Nng (C)

30
C0

30
C1

25
C2

24
C3

20
C4

Nhn xt: Tinh du tn dy l c tc dng dit khun i vi vi khun: Staphylococcus

aureus, E. Coli, Bacillus Shubtilis v nm Candida albicans vi kch thc vng khng
khun nh trn.

VI. nh tnh thnh phn hp cht t nhin c trong cy tn dy l:

Trong cy c thng c s hin din ca mt s cu t hu c nh: sterol, alkaloid,
glycosid, tanin, flavon, saponin, triterpen Mi cu t hu c c nh tnh bi cc thuc
th c trng, thng l cc phn ng c mu hoc trm hin.
Do , trong bi ny tin hnh kho st s hin din cc thnh phn ha hc hu c c trong
l cy rau tn nh: sterol, flavon, tanin, glycoside, alkaloid, saponin.
Qu trnh nh tnh c thc hin nh sau:
L rau tn c xay nhuyn vi nc, ha tan trong etanol, lc thu c dch lc mu
xanh lm mu th. Mu th ny dng nh tnh s hin din ca cc hp cht: flavon,
tanin, glycosid
L rau tn kh nhit phng, ri em sy kh nhit 40 0Cn khi lng khng
i. Nguyn liu kh em xay thnh bt nh ha tan trong chloroform, lc u, yn, lc
thu c dch mu vng nu lm mu th. Mu th ny dng nh tnh s hin din ca
cc hp cht: sterol , alkaloid
V.1. Kho st s hin din ca hp cht sterol:
V.1.1. i cng v sterol:
Sterol thuc nhm steroid, c ngun gc thc vt hoc ng vt. Cu trc gm 27-29C,
c sn c bn l ciclopentanoperhydrophenantren.

Hnh 12:Khung ciclopentanoperhydrophenantren.

Sterol l cht khng phn cc, t tan trong nc, tan trong du bo, tan nhiu trong cc dung
mi khng phn cc nh ether etylic, ether du ha, chloroform nn thng dng cc dung
mi ny trch ly sterol.
V.1.2. Mt s thuc th dng nhn bit sterol:
Cc phng php xc nh sterol da trn phn ng vi mt s thuc th sau:
29

KHO ST TINH DU TN DY L

Liebermann Burchard:
H2SO4 m c 1 ml
Anhydric acetic 20 ml
Du hiu: Nu xut hin mu xanh nht, lc, hng hoc .
Salkowski:
H2SO4 m c
Du hiu: Dung dch tch thnh hai lp: lp H2SO4 c mu xanh v lp cloroform c mu
.
Thuc th Noller:
SOCl2
Thic kim loi (Sn)
Cho 2 ml SOCl2 vo ng nghim sau cho vo 2 l thic kim loi, khi dung dch ht si
bt cho tip 2 ml mu th.
Du hiu: dung dch chuyn t mu cam sang mu tm
V.1.2. nh tnh sterol :
- Ly mt ng nghim cho vo 5 ml dch lc cloroform lm mu th
- Ly 3 ml dch lc cloroform thm 3 ml thuc th Liebermann Burchard, xut hin
mu xanh lc m chng t c sterol
- Ly 3 ml dch lc cloroform thm 3 ml thuc th Salkowski, dung dch c mu
chng t c sterol .

Hnh 13: Th
nghim nh
tnh sterol

Bng 9: Kt qu nh tnh sterol ca cy tn dy l

Thuc th
Liebermann Burchard
Salkowski

Kt qu
(+)
(+)

Nhn xt: dch lc cloroform cho phn ng dng tnh vi cc thuc th c trng ca
hp cht sterol. Vy trong l cy tn c cha hp cht sterol.
30

KHO ST TINH DU TN DY L

V.2 Kho st s hin din ca hp cht flavon:

V.2.1. i cng v flavon :
Flavon l cc hp cht t nhin c mu vng, thng gp trong thc vt thuc nhm
flavonoid c cu trc kiu c bn C6 C3 C6.
O

Hnh 14: Cu trc kiu c bn C6 C3 C6

Mt s flavon tan trong nc, ru, acid v c long v base long.

Trong dung dch cho kt ta vng cam hoc vi acetate ch hoc kt ta mu xanh lc,
i khi kt ta nu vi st (III) clorua.
V.2.2. Thuc th flavon:
Tc dng vi H2SO4 m c
Ha tan hp cht flavon vo H2SO4 m c cho mu vng m n mu cam v c pht
hunh quang c bit.
Phn ng Shinoda:
Flavon thng c xc nh bi phn ng Shinoda hay cn gi l phn ng Ciannidin
ca Wilstatter.
HCl m c
Mg bt
Du hiu: xut hin mu
V.2.3. Th nghim nh tnh flavon:
- Ly mt ng nghim cho vo 5 ml dch lc etanol lm i chng
- Ly 3 ml dch lc etanol cho vo tng git H2SO4 m c dung dch c mu vng
m chng t c flavon
- Ly 3 ml dch lc etanol cho vo mt t bt Mg kim loi v vi git HCl m c, c
mu chng t c flavon

31

KHO ST TINH DU TN DY L
Hnh 15: Th nghim nh tnh flavon

Bng 10: Kt qu nh tnh flavon

Thuc th
H2SO4 m c
Ciannidin

Kt qu
(+)
(+)

Nhn xt: Dch lc etanol cho phn ng dng tnh vi cc thuc th c trng ca hp
cht flavon. Vy trong l cy tn dy l c cha hp cht flavon.
V.3. Kho st s hin din glucosid:
V.3.1. i cng v glucosid:
Glucosid l hp cht hu c to thnh do s ngng t gia ng v mt phn khng
phi ng vi iu kin nhm hydroxyl bn acetal ca phn ng phi tham gia vo
ngng t. Phn khng phi l ng c gi l aglycon hoc genin, c cu trc ha hc rt
khc nhau, a s cc tc dng sinh hc ph thuc vo phn ny.
Thng cc glucosid tan trong nc, cn, t tan hoc khng tan trong cc dung mi hu c:
hexan, ether, chloroform.
V.3.2. Thuc th nh tnh glucosid:
Thuc th Tollens:
Dung dch AgNO3 1% 1 ml
Dung dch NH4NO3
1ml
Dung dch NaOH 1% 1-2 ml
Du hiu: Xut hin kt ta vng nu v gng bc bm vo thnh ng nghim.
Thuc th Fehling:
Fehling A
CuSO4
Fehling B
Kali, natri tartrat
Du hiu: kt ta gch Cu2O
Thuc th Baljet:
Acid picric 1% 20ml
NaOH 5% 10ml
Du hiu: Mt vng mu nu xut hin tc thi, chuyn sang mu vng m ri cam.
V.3.3. Th nghim nh tnh glucosid:
Ly mt ng nghim cho vo 5 ml dch lc etanol lm i chng
Ly 2 ml thuc th Tollens, thm 2 ml dch lc etanol, lc u. un nng nh, xut hin
kt ta nu nhng khng c gng bc bm ln thnh ng nghim,
Cho vo ng nghim 1 ml Fehling A, 1 ml Fehling B c dung dch mu xanh m,
them 3 ml dch etanol, lc u. un nng nh. Khng c kt ta gch xut hin chng t
khng c s hin din ca hp cht glucosid.
Cho 2 ml dch etanol vo ng nghim ri cho t t thuc th Baljet vo, dung dch c
mu vng ca thuc th. Khng xut hin vng mu. Chng t khng c s hin din ca
hp cht glucosid.

32

KHO ST TINH DU TN DY L

Hnh 16: Th nghim nh tnh glucosid

Bng 11: Kt qu nh tnh glucosid

Thuc th
Tollens
Fehling
Baljet

Kt qu
(-)
(-)
(-)

Nhn xt: Dch lc etanol cho phn ng m tnh vi cc thuc th c trng ca hp

cht glucosid. Vy trong l cy tn khng c cha hp cht glucosid.
V.4. Kho st s hin din ca hp cht saponin:
V.4.1. i cng v saponin:
Saponin l mt loi glucosid thng rt hay gp trong thc vt. Tin t sapo c ngha l
x phng. Ngi ta bit khong 500 loi thuc hn 80 h thc vt c saponin. Mt vi ng
vt cng c saponin nh: hi sm, c sao
Mt s tnh cht c trng ca saponin:
- To nhiu bt v bn khi lc vi nc v c hot tnh b mt cao do phn t saponin
c mt u a nc v mt u k nc.
- Tnh ph huyt: l tnh cht lm v hng cu ngay trong nhng nng rt long.
Saponin c th lm cht mt s ng vt mu lnh khc nhau nng thp.
- Saponin tan trong nc, methanol, etanol long, rt t tan trong etanol 95%, acetone,
khng tan trong ether, hexen.
Cn c vo ch s bt xc nh s hin din ca hp cht saponin. Dc in Php nh
ngha ch s bt nh sau: Ch s bt l pha long ca nc st nguyn liu c ct bt cao
1 cm sau khi lc trong ng nghim, tin hnh trong iu kin quy nh.
V.4.2. Th nghim nh tnh saponin:
33

KHO ST TINH DU TN DY L

Ly 10 ng nghim c chiu cao 16 cm ng knh 16 mm. Cho vo cc ng nghim ln

lt 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 ml dch etanol. Thm nc ct vo mi ng cho 10 ml. Bt
ng nghim ri lc theo chiu dc ca ng trong 15 giy. Mi giy lc 2 ln. yn trong
15 pht. o chiu cao ct bt. Nu ct bt thp hn 1 cm th ch s bt di 100, ngha l
khng c hp cht saponin.
Nu ng nghim th 4 c ct bt cao 1 cm th ch s ct bt c tnh nh sau:
csb

10 * 0.1
250
0.01 * 4

csb: ch s ct bt

Hnh 17: Dch etanol sau khi lc 15 pht

Nhn xt: Cc ng nghim u c chiu cao ct bt thp hn 1 cm ngha l ch s bt <

100, chng t trong l cy tn khng c s hin din hp cht saponin.
V.5. Kho st s hin din ca tanin:
V.5.1. i cng v tanin:
Tanin hay acid tanic l cht poliphenol thng gp trong thc vt, c v cht, pht hin
dng tnh vi thuc da v c nh lng da vo mc hp ph trn bt da sng chun
Mt vi tnh cht chung ca tanin:
- Lm kt ta vi git protein, c bit l gelatin, albumin.
- Cho kt ta vi base hu c, c bit cho kt ta vi alkaloid.
- Tanin tan trong nc v dch nc c tnh acid yu.
- Tanin tan trong ru, acetone, etylacetat, khng tan trong ether etylic, chloroform,
disunfua carbon, tetraclorua cacbon.
- Tanin thng dng v nh hnh, xp, c mu vng nht n nu, sm dn di
nh sng v khng kh.
- Tanin khng c im nng chy xc nh.
V.5.2. Thuc th dng nhn bit tanin:
34

KHO ST TINH DU TN DY L

Dung dch Gelatin mn:

Gelatin
2g
NaCl bo ha
10 ml
Du hiu: Trm hin v nh hnh mu vng
Dung dch ch (II) acetate bo ha Pb(OAc)2
Du hiu: Trm hin vng nht.
Dung dch FeCl3 1% trong nc:
Du hiu: dung dch chuyn sang mu xanh en.
V.5.3. Th nghim nh tnh tanin:
Ly mt ng nghim cho vo 5 ml dch lc etanol lm i chng
Ly 5 ml dch etanol thm 2 ml dung dch FeCl3 1%, dung dch chuyn sang mu xanh en,
chng t c tanin.
Ly 5 ml dch etanol thm 2ml ch (II) acetate bo ha, c trm hin vng nht chng t c
tanin.
Ly 5 ml dch etanol thm 3 ml dung dch gelatin mn. Trm hin v nh hnh mu vng
chng t c tannin.

Hnh 18:
Th
nghim
nh tnh
tanin
trn l
cy tn

Bng 12: Kt qu nh tnh tanin

Thuc th
Kt qu
FeCl3 1%,
(+)
ch (II) acetate bo ha
(+)
gelatin mn
(+)
Nhn xt: Dch lc etanol cho phn ng dng tnh vi cc thuc th c trng ca tanin.
Chng t trong cy tn dy l c s hin din ca tanin.
V.6. Kho st s hin din ca alkaloid:
V.6.1. i cng v alkaloid:
- Alkaloid l nhm cht t nhin quan trng v nhiu mt, c bit l trong y hc v
mt s cy ny c kh nng cha bnh cao v rt c o.
- Alkaloid l hp cht nit c trong cy, a s c tnh quang hc v c tnh base.
alkaloid c coi l sn phm ph ca qu trnh chuyn ha cc cht, va nh cht
35

KHO ST TINH DU TN DY L

tng hp protein, va nh l cht bo v cy trng chng li ph hoi, va kch thch

hay iu ha sinh trng, cht gii c
- V mt cu trc, alkaloid l nhng phn t c t nht mt nguyn t nit l d t to
thnh mch vng. Cc trng hp c nit ngoi vng c ngh l protoalkaolid.
S c mt nguyn t nit trong cu trc quyt nh tnh cht base ca alkaloid, chnh
nh ha tnh ny m nh hng nghin cu khoa hc.
- Tnh cht base, tnh cht dc l v ngun gc thc vt l ba c tnh chung xc
nh alkaloid thc vt.
V.6.2. Mt vi thuc th nhn bit alkaloid:
Thuc th Hager:
Dung dch acid picric bo ha trong nc
Du hiu: cho kt ta vng nht.
Thuc th Bouchardat:
I2
2.5g
KI
5.0g
H2O
100 ml
Du hiu: Cho kt ta mu vng nu hoc vng m.
Thuc th Dragendoff:
Dung dch A:
Bi(NO3)2
850 mg
CH3COOH 10 ml
H2O 40 ml
Dung dch B:
KI
8g
H2O 20 ml
Khi s dng ly 20 ml hn hp (A, B) thm vo 20 ml CH3COOH v 100 ml nc ct.
Du hiu: cho trm hin mu vng cam.
V.6.3. Th nghim nh tnh alkaloid :
Ly mt ng nghim cho vo 5 ml dch lc cloroform lm mu th
Ly 3 ml dch lc cloroform thm 3 ml thuc th Hager: dung dch c mu vng ca thuc
th, khng c kt ta vng nht xut hin.
Ly 3 ml dch lc cloroform thm 3 ml thuc th Bouchardat: dung dch c mu vng da
cam m ca thuc th, khng xut hin kt ta.
Ly 3 ml dch lc cloroform thm 3 ml thuc th Dragendoff: dung dch c mu vng cam
ti ca thuc th, khng c trm hin mu vng xut hin.

36

KHO ST TINH DU TN DY L

Hnh 19: Th nghim nh tnh alkaloid

Bng 13: Kt qu nh tnh alkaloid
Thuc th
Hager
Bouchardat
Dragendoff

Kt qu
(-)
(-)
(-)

Nhn xt: Dch lc cloroform cho phn ng m tnh vi cc thuc th c trng ca hp

cht alkaloid . Vy trong l cy tn khng c cha hp cht alkaloid.
Kt lun: Trong cy tn dy l c s hin din ca hp cht sterol, tanin, flavon.

37

KHO ST TINH DU TN DY L

PHN III: KT LUN V NGH

Nh bit tn dy l l loi rau thm rt quen thuc nc ta. Ngoi ng dng lm gia v
cho cc mn n, n cn l mt ngun dc liu qu m t lu ngi ta s dng trong
nhiu bi thuc cha bnh. Nhng cng dng ca tn dy l l do trong l cy tn c cha
tinh du (0.050.12 %) tinh du ny c mi thm nh chanh rt d chu v c kh nng c
ch nhiu loi vi khun gy bnh. nc ta, vi kh hu nhit i gi ma rt thun tin cho
vic trng cy tn dy l trch ly tinh du phc v cho y hc.
ti ly trch tinh du tn dy l s dng b chng ct tinh du Clevenger vi quy trnh ly
trch n gin, khng cn n my mc thit b c k thut cao ly trch c tinh du vi
hm lng kh cao.
tin hnh kho st cc yu t nh hng n vic ly trch tinh du tn dy l. Bao gm
4 yu t:
Thi gian ho tt nht ca nguyn liu l: 0 gi, tc nguyn liu cn ti cho lng
tinh du nhiu hn so vi khi ho, do tinh du tn dy l l tinh du d bay hi nu
cng lu tinh du s bay hi i ht. Do thu c lng tinh du ti u nn tin
hnh ly trch tinh du ngay sau khi thu hi.
Lng nc chng ct thu c lng tinh du ti u l: 500 ml ng vi khi lng
nguyn liu l 300 gam.
Thi gian ly trch thu c lng tinh du ti u l: 2.5 gi.
Nguyn liu c xay nhuyn cho lng tinh du nhiu hn so vi nguyn liu khng
xay.
xc nh c cc ch s vt l, ha hc ca tinh du:
Ch s vt l
Ch s ha hc
T trng (25 0C)
IA
IS
IE
0.9057
3.9157
40.8082
36.8925
Th nghim hot tnh khng vi sinh vt ca tinh du. Kt qu l khng c:
Staphylococcus aureus, E.Coli, Bacillus Subtillis, Candida anbicans. Qua bng 8 (kt
qu th nghim hot tnh khng vi sinh vt ca tinh du tn dy l) cho thy ng
knh vng v khun o c ng vi cc nng C0, C1, C2, C3, C4 rt ln chng t
tinh du tn dy l c hot tnh khng sinh mnh.
Xc nh c thnh phn ha hc c trong tinh du tn dy l: Hm lng cc cu
t chnh l: carvacrol (51.468%), beta Cymene (23.363%), beta Caryophyllene
(8.183%), alpha Bergamotene (5.772%), gamma Terpinene (5.332%). Trong
carvacrol chim hm lng cao nht l 51.468%, y l hp cht phenolic c kh
nng c ch nhiu loi vi khun gy bnh, iu ny gii thch ti sao tinh du tn dy
l c hot tnh khng sinh mnh.
Ngoi ra, kt qu phn tch cho thy tinh du cy tn dy l trng Cn Th (Vit
Nam) c thnh phn ha hc cng khc so vi tinh du tn dy l trng nhng ni
khc trn th gii nh: Rancherias, Merida Venezuela, n , Brazil
nh tnh thnh phn hp cht t nhin c trong l cy tn. kt qu c s hin din
ca hp cht: sterol, flavon, tanin.
38

KHO ST TINH DU TN DY L

Tuy nhin, do cha c iu kin v kinh ph v thi gian nn ti cn nhiu hn ch. Nu

iu kin cho php s tip tc nghin cu ti ny vi mc rng hn, su hn:
Gii phu thc vt, xc nh hnh dng v b phn cha tinh du.
Ly trch tinh du bng cc phng php khc nh: chng ct li cun hi nc gin tip,
phng php ly trch bng CO2 lng siu ti hn, phng php c s h tr ca vi
sng.
So snh kt qu tm ra phng php tt nht tit kim thi gian m thu c lng
tinh du cao.
Tin hnh kho st cc yu t nh hng cho tng phng php ly trch khc nhau.
Xc nh hot tnh khng vi sinh ca tinh du bng cc phng php khc nh: phng
php nng c ch ti thiu (MIC).

39

KHO ST TINH DU TN DY L

PH LC 1: MT S HNH NH GHI LI TRONG THI GIAN THC HIN

TI

L rau tn sau khi thu hi

B chng ct tinh du Clevenger

Hn hp nc v tinh du
thu c trn ng gn

Tinh du sn phm

im cui nh phn xc
nh ch s IA

im cui nh phn xc
nh ch s IS
40

KHO ST TINH DU TN DY L

PH LC 2: BNG CNG THC CU TO CC CU PHN CA TINH

DU TN DY L
S th t
1

Tn cu phn
E-2-hexenal

3-thujene

1R pinene

3-octenol

Cng thc cu to
O

OH

mycenen

terpinolene

cymene

terpinene

41

KHO ST TINH DU TN DY L

4-terpineol

10

P thymol

11

HO

OH

carvacrol

HO

12

caryophyllenen

13

bergamoten

14

humulene

42

KHO ST TINH DU TN DY L

TI LIU THAM KHO:

[1] Vng Ngc Chnh, Hng liu m phm, NXB i Hc Quc Gia Thnh Ph H
Ch Minh, 2005.
[2] V Vn Chuyn, L Kh K, V Vn Chi, Cy c thng thy Vit Nam, NXB
Khoa Hc K Thut, 1973.
[3] Vn nh , Sn xut cht thm thin nhin tng hp, i Hc Bch Khoa H Ni.
[4] Phm Hong H, Cy c vit nam, NXB tr, 2000.
[5] Tt Li, Nhng cy thuc v v thuc vit nam, NXB Khoa Hc K Thut, 1977.
[6] Nguyn Kim Phi Phng, Phng php c lp hp cht hu c, NXB i Hc Quc
Gia Thnh Ph H Ch Minh, 2007.
[7] Nguyn Th Tm, Nhng tinh du lu hnh trn th trng, NXB Khoa Hc K
Thut, 2003.
[8] Nguyn Nng Vinh, K thut thao tc v s ch tinh du, NXB Khoa Hc K Thut,
1978.
Cc trang web:
[9] http://www.lrc.ctu.edu.vn
[10] http://www.thaythuoccuaban.com
[11] http://tim.vietbao.vn
[12] http://www.lrc-hueuni.edu.vn
[13] http://vietroselle.com.
[14] http://www.spm.com.vn
[15] http://www.dhgpharma.com.vn
[16] http://www.scielo.br
[17] http://www.sciencedirect.com.
[18] http://www.serbi.luz.edu.ve

43