Đôrêmon

Đôrêmon (ドラえもん, Doraemon?) là một loạt truyện tranh Nhật Bản của tác giả Fujiko
Fujio được sáng tác từ năm 1969 với mục đích ban đầu dành cho lứa tuổi thiếu nhi. Tác
phẩm sau đó đã được chuyển thể thành các tập phim hoạt hình ngắn, dài cùng các thể loại
khác như kịch, trò chơi điện tử. Bộ truyện kể về một chú mèo máy tên là Đôrêmon đến từ
thế kỷ 22 để giúp một cậu bé lớp 4 hậu đậu tên là Nôbi Nôbita. Các câu chuyện của
Đôrêmon thường ngắn gọn, dễ hiểu, dí dỏm và mang cái nhìn lạc quan về cuộc sống
tương lai cũng như sự phát triển của khoa học - kỹ thuật. Đôrêmon đã giành được nhiều
giải thưởng truyện tranh ở Nhật Bản và được tạp chí TIME Asia bình chọn là một trong
22 nhân vật nổi bật của châu Á. Kể từ khi ra đời đến nay, Đôrêmon không chỉ được coi là
nhân vật và bộ truyện tranh được yêu thích hàng đầu ở Nhật Bản, nó còn trở thành một
biểu tượng văn hóa của đất nước này và được trẻ em nhiều nước trên thế giới yêu thích.

Tại Nhật Bản

Truyện tranh Đôrêmon mini kèm theo trong phong kẹo cao su

Đôrêmon là tác phẩm của Fujiko Fujio, bút danh chung của hai họa sĩ manga Fujimoto
Hiroshi và Abiko Motoo. Bộ truyện ra mắt lần đầu tiên vào tháng 12 năm 1969[1] dành
cho độc giả là các kodomo (thiếu nhi). Theo như lời tác giả Hiroshi thì trong lúc đang bí
đề tài cho nhân vật truyện tranh mới thì ông bỗng thấy con gái của mình đang chơi với
một con lật đật, khi đó ông bỗng nảy ra ý tưởng tạo ra nhân vật mới có hình dáng kết hợp
của một con mèo với lật đật, đó chính là hình dáng của nhân vật Đôrêmon sau này[1].

Ban đầu các câu chuyện lẻ Đôrêmon được nhà xuất bản Shogakukan phát hành đồng loạt
trên sáu nguyệt san dành cho trẻ em. Các tạp chí này được đặt tên theo các cấp học của
trẻ nhỏ, đó là Yoiko (nhà trẻ), Yōchien (mẫu giáo), và từ Shogaku Ichinensei (lớp Một)
cho đến Shogaku Yonnensei (lớp Bốn). Từ năm 1973, bộ truyện được phát hành thêm
trên hai tạp chí Shogaku Gogensei (lớp Năm) và Shogaku Rokunensei (lớp Sáu). Các câu
chuyện trên mỗi tạp chí là khác nhau, đồng nghĩa với việc tác giả phải sáng tác ít nhất là
6 câu chuyện mỗi tháng. Từ năm 1974, các câu chuyện nhỏ của Đôrêmon bắt đầu được
tập hợp trong các tập truyện dày, từ năm 1974 đến năm 1996 đã có tổng cộng 45 tập
truyện như vậy ra đời[2]. Năm 1977, tạp chí truyện tranh CoroCoro Comic đã ra đời như
một tạp chí chuyên về Đôrêmon. Các manga gốc của các bộ phim Đôrêmon cũng được
phát hành trên CoroCoro Comic. Năm 2005 Shogakukan đã phát hành chuỗi năm tập
manga với tên Đôrêmon thêm với những câu chuyện không có trong 45 tập xuất bản gốc.

Từ năm 1987 hai tác giả Hiroshi và Motoo không còn dùng chung bút danh Fujiko F.
Fujio, khi đó chỉ còn ông Fujimoto là người sáng tác Đôrêmon với bút danh "Fujiko F.
Fujio" (bút danh của ông Motoo khi này là "Fujiko Fujio (A)"). Ngay cả sau khi ông
Fujimoto qua đời năm 1996, các tập truyện, phim ngắn và phim dài của Đôrêmon vẫn
tiếp tục được phát hành và tiêu thụ mạnh tại Nhật Bản. Tính cho đến năm 1999 đã có
khoảng 100 triệu tập Đôrêmon được tiêu thụ tính riêng ở Nhật (khoảng 1,5 đến 2 triệu
bản được bán hết mỗi năm), bên cạnh đó là 1.700 tập phim ngắn được phát sóng (kể từ
năm 1979) và 21 tập phim dài được phát hành (kể từ năm 1980) với lượng khán giả đến
rạp lên tới 63 triệu lượt[1].

Trên thế giới

Sau Nhật Bản, Đôrêmon đã được phát hành tại nhiều quốc gia khác trên thế giới và đều
trở thành nhân vật truyện tranh được hâm mộ, đặc biệt là tại châu Á[3]. Phần lớn các
nước bắt đầu phát hành Đôrêmon bằng tiếng bản ngữ từ đầu thập niên 1990. Ở một số
nước như Thái Lan, Hồng Kông hay Việt Nam, bộ truyện này được hâm mộ ngay từ khi
còn phát hành ở dạng chưa có bản quyền[1][4].

Tại Việt Nam, truyện tranh này được Nhà xuất bản Kim Đồng xuất bản từ cuối năm 1992
(với tham khảo từ bản tiếng Thái), khi chưa được phép của tác giả. Bộ sách lập tức thành
sự kiện của ngành xuất bản Việt Nam năm 1992 khi chỉ sau 1 tuần, 4 tập truyện Đôrêmon
(mỗi tập 108 trang) đã bán hết 40.000 bản[5]. Năm 1996 NXB Kim Đồng chính thức
thương lượng được bản quyền của Đôrêmon từ Nhà xuất bản Shogakukan, toàn bộ phần
tiền bản quyền trong giai đoạn 1992-1996 được tác giả Fujimoto đồng ý chuyển vào một
quỹ có tên Quỹ học bổng Đôrêmon (Quỹ hỗ trợ giáo dục trẻ Việt Nam). Tính cho đến
năm 2006 đã có khoảng 50 triệu bản Đôrêmon được phát hành tại Việt Nam[6], một kỷ
lục về xuất bản của truyện tranh nước ngoài tại thị trường Việt Nam[7].

***

Nhân vật chính

* Đôrêmon (kana: ドラえもん, romaji: Doraemon)

Chú mèo máy của thế kỷ 22, sinh ngày 3 tháng 9 năm 2112, cao 129,3 cm, cân nặng
129,3 kg, rất sợ chuột và có thể chạy với vận tốc 129,3 km/h khi gặp chuột , chú có bạn
gái là cô mèo Mimi, em gái là Đôrêmi, có cậu bạn hậu đậu Nôbita Ở những tập đầu tiên,
Đôrêmon có hình dáng không cân đối, đầu bé thân to, nhưng sau đó thì cân đối hơn với
một thân hình "tròn trịa", ngay cả hai bàn tay cũng tròn và vì thế mà luôn luôn thua
Nôbita trong trò "oẳn tù tì". Chú mèo còn nổi bật với làn da xanh, cái chuông vàng và cái
mũi đỏ (trong những ấn phẩm màu).
Mặc dù được gọi là một người máy "hoàn thiện" của tương lai nhưng Đôrêmon lại trở
nên đáng yêu vì sự không hoàn hảo của mình. Đôrêmon thích bánh rán dorayaki và
thường bị mọi người thường mời ăn bánh để thuyết phục chú cho mượn bảo bối. Thêm
vào đó tuy được coi là chú mèo máy thông minh (tên đầy đủ của Đôrêmon phát hành lần
đầu ở Việt Nam là Đôrêmon - Chú mèo máy thông minh) nên Đôrêmon thường xuyên bị
Nôbita cầu cứu, rồi khi gặp phải tình huống khẩn cẩn chú mèo luôn luống cuống rút
nhầm bảo bối. Nhưng với cái túi thần kì với các bảo bối của thế kỉ 22 và nhất là lòng
dũng cảm, quý mến bạn bè (giống như tất cả các nhân vật chính khác), Đôrêmon vẫn là vị
cứu tinh cho Nôbita, thậm chí cho cả nhân loại lúc hiểm nguy, và ý nghĩa hơn, là "ông
bụt" thời hiện đại, khuyến khích độc giả nhỏ tuổi biết ước mơ và thích ước mơ.

* Nôbita (のび太, Nobi Nobita)

Cậu học sinh lớp bốn và là con một trong nhà. Có nhiều tính xấu như học dốt, hậu đậu,
lười biếng, ham ngủ ngày, yếu đuối và nhu nhược, Nôbita thường gây rắc rối cho chính
mình và cho mọi người. Tuy vậy cậu cũng có những tài năng riêng như bắn súng bách
phát bách trúng hay chơi dây. Trong nhiều câu chuyện, Nôbita cho thấy mình là rất yêu
quý gia đình, ông bà ngoại, bố, mẹ, Đôrêmon và rất yêu quý động vật (trong khi bà Nôbi
lại cấm cậu nuôi *** mèo). Mặc dù hậu đậu và yếu đuối, trong nhiều câu chuyện Nôbita
lại trở thành "anh hùng" nhờ tính cách tốt bụng và luôn muốn bảo vệ công lý của mình.

* Xuka (しずか, Minamoto Shizuka)

Bạn cùng lớp với Nôbita và sau này trở thành vợ Nôbita. Xuka là con ngoan, trò giỏi,
thích chơi violon, thích ăn khoai lang nướng và đặc điểm tiêu biểu nhất là thích tắm.

* Chaien (ジャイアン, Gian, tên thật là Goda Takeshi)

Bạn cùng lớp, người hay bắt nạt Nôbita. Chaien là một cậu bé to béo, tính tình thích gây
gổ, lấy đồ vật của người khác và luôn tự hào về giọng hát kinh khủng của mình. Tuy hay
bắt nạt bạn bè nhưng Chaien rất yêu thương em gái mình là Chaikô.

* Xêkô (スネ夫, Honekawa Suneo)

Bạn cùng lớp với Nôbita, thường được gọi là Xêkô mỏ nhọn vì hay khoe khoang, khoác
lác, về sự giàu có của gia đình mình với bạn bè.

Nhân vật phụ

* Đôrêmi (ドラミ, Dorami)

Em gái của Đôrêmon, sinh ngày 2 tháng 12 năm 2114, cao 100cm, da không xanh như
anh trai mà có màu vàng, trí thông minh cũng vượt trội ông anh ngờ nghệch nhưng lại sợ
gián. Thỉnh thoảng Đôrêmi lại xuất hiện để giải quyết những rắc rối do Nôbita và cả
Đôrêmon gây ra.

* Chaikô (ジャイ子, Jaiko)

Em gái của Chaien, có cảm tình với Nôbita, một cô bé dù vẽ xấu nhưng luôn ước mơ trở
thành họa sĩ truyện tranh.
* Đêkhi (出木杉 英才, Dekisugi Hidetoshi)

Bạn cùng lớp của Nôbita, luôn là người học giỏi nhất lớp, hay đi cùng với Xuka và luôn
là đối tượng để Nôbita ghen tị.

* Đôrêmini

Những phiên bản thu nhỏ của Đôrêmon.

Gia đình Nôbita

* Ông Nôbi (野比 のび助, Nobi Nobisuke)

Bố của Nôbita. Từng thể hiện năng khiếu trong hội họa nhưng sau đó ông Nôbi lại trở
thành một viên chức bình thường, sợ vợ và mắc tật nghiện thuốc lá và rung đùi mà bỏ
mãi không được.

* Bà Nôbi (野比玉子, Nobi Tamako)

Mẹ của Nôbita. Hay gắt gỏng và phàn nàn về chuyện tiền nong, nhưng yêu quý con hết
mực.

* Nôbitu (ノビスケ, Nobisuke)

Con trai của Nôbita và Xuka. Không yếu đuối như ông bố, Nôbitu chuyên bắt nạt được
con của Chaien và Xêkô, nhưng cũng rất lười học.

* Nôbitô (セワシ, Sewashi)

Cháu ba đời của Nôbita, người đã gửi Đôrêmon về để chăm sóc Nôbita.

Nội dung

Tóm tắt

Đôrêmon là một chú mèo máy được Nôbitô, cháu ba đời của Nôbita gửi về quá khứ cho
ông mình để giúp đỡ Nôbita tiến bộ, tức là cũng sẽ cải thiện hoàn cảnh của con cháu
Nôbita sau này. Còn ở hiện tại, Nôbita là một cậu bé luôn thất bại ở trường học, và sau đó
là thất bại trong công việc, đẩy gia đình và con cháu sau này vào cảnh nợ nần.

Các câu chuyện trong Đôrêmon thường có một công thức chung, đó là xoay quanh những
rắc rối hay xảy ra với cậu bé Nôbita lớp bốn, nhân vật chính của bộ truyện. Đôrêmon có
một chiếc túi thần kỳ trước bụng với đủ loại bảo bối của tương lai. Cốt truyện thường gặp
nhất sẽ là Nôbita trở về nhà khóc lóc với những rắc rối mà cậu gặp phải ở trường hoặc
với bạn bè. Sau khi bị cậu bé van nài hoặc thúc giục, Đôrêmon sẽ đưa ra một bảo bối
giúp Nôbita giải quyết những rắc rối của mình, hoặc là để trả đũa hay khoe khoang với
bạn bè của cậu. Nôbita sẽ lại thường đi quá xa so với dự định ban đầu của Đôrêmon,
thậm chí với những bảo bối mới cậu còn gặp rắc rối lớn hơn trước đó. Đôi khi những
người bạn của Nôbita (thường là Xêkô hoặc Chaien) lại lấy trộm những bảo bối và sử
dụng chúng không đúng mục đích. Tuy nhiên thường thì ở cuối mỗi câu chuyện, những ai
sử dụng sai mục đích bảo bối sẽ phải chịu hậu quả do mình gây ra, và người đọc sẽ rút ra
được bài học đạo đức từ đó.[8]

Chủ đề

Bối cảnh của Đôrêmon là xã hội Nhật Bản những năm 1970 được thu nhỏ trong một khu
phố ngoại ô của Tokyo, nơi đó có những gia đình khá giả với biệt thự, xe hơi như gia
đình của Xêkô, nhưng cũng có những gia đình bình dân mà ông bố chỉ là một viên chức
nhỏ còn bà mẹ luôn phải lo lắng cho chi tiêu trong nhà như gia đình của Nôbita. Chủ đề
chính trong Đôrêmon thường xoay quanh mối quan hệ bè bạn của nhóm bạn Đôrêmon -
Nôbita - Xuka - Chaien - Xêkô hay quan hệ giữa các cô bé, cậu bé trong nhóm với gia
đình, họ hàng, thú nuôi trong nhà. Do là manga dành cho lứa tuổi thiếu nhi nên các mâu
thuẫn, rắc rối trong Đôrêmon nếu có nảy sinh thì cũng chủ yếu xuất phát từ suy nghĩ trẻ
con của nhóm bạn và nhanh chóng được giải quyết vào cuối câu chuyện.[3]

Tuy nhiên đôi khi tác giả cũng đặt nhóm bạn của Đôrêmon vào những chủ đề "nghiêm
túc" hơn như bảo vệ môi trường, sự phụ thuộc của con người vào khoa học công nghệ
hay mâu thuẫn giữa các thế hệ trong gia đình, qua đó đưa ra cho độc giả nhỏ tuổi những
bài học đạo đức nhẹ nhàng. Không chỉ đề cập tới các "bảo bối" vốn xuất phát từ trí tưởng
tượng của mình, tác giả Fujimoto còn thông qua Đôrêmon giới thiệu với người đọc
những thành tựu lớn của khoa học - kỹ thuật thập niên 1970 như các nghiên cứu về Lý
thuyết tương đối, tia laser hay du hành vũ trụ.[1]

Theo ông Ito Zensho, một người thân cận của họa sĩ Fujiko F Fujio và là giám đốc công
ty Fujiko Pro. thì nhân vật Nôbita đã thể hiện phần nào hình ảnh của chính họa sĩ Fujiko,
một cậu bé kém thể thao nhưng luôn thích tìm hiểu những kiến thức khoa học và xã
hội.[9]. Hai tác giả Fujimoto Hiroshi và Abiko Motoo cũng thể hiện mỗi thế mạnh riêng
của từng người qua bộ truyện Đôrêmon, với Motoo là khả năng miêu tả tâm lý nhân vật
xuất sắc, còn ở Fujimoto là khả năng xây dựng những bối cảnh và nhân vật có vẻ ngoài
bình thường nhưng lại ẩn chứa bên trong những điều tuyệt vời bí mật[10].

Thời gian trong Đôrêmon

Cũng theo ông Ito Zensho thì "thời gian" là một trong những yếu tố cơ bản để họa sĩ
Fujiko F Fujio sáng tác nên bộ truyện Đôrêmon[9]. Người đọc thường xuyên thấy xuất
hiện trong các mẩu chuyện Đôrêmon ước muốn của Nôbita và các nhân vật khác với việc
"điều khiển thời gian". Ước muốn đó có lẽ xuất phát từ sự chặt chẽ, chính xác về thời
gian, một biểu hiện của đời sống thường ngày của người dân Nhật. Giống như ông bố hay
đi làm muộn, Nôbita thường xuyên đi học trễ giờ, và đi kèm với nó luôn là hình phạt
đứng ngoài lớp, chép phạt hay thông báo với bố mẹ.

Ông Fujimoto xây dựng những rào cản về thời gian là để Nôbita bộc lộ ước muốn thay
đổi sự ngặt nghèo đó. Và để giúp đỡ cậu bé, Đôrêmon có hàng loạt "bảo bối" liên quan
tới thời gian, từ tivi thời gian, đồng hồ thời gian, thắt lưng thời gian đến bảo bối phổ biến
nhất, thường xuất hiện nhất đó là cỗ máy thời gian được đặt trong ngăn bàn học của
Nôbita. Không tập trung đi vào khai thác nguyên lý hoạt động của cỗ máy thời gian hay
nghịch lý thời gian mà nó đem lại như các tiểu thuyết khoa học viễn tưởng phương Tây,
Đôrêmon chỉ tập trung đi sâu vào việc các cô bé, cậu bé đã khai thác tính năng kì diệu
của cỗ máy đó như thế nào, và vì thế Đôrêmon giàu trí tưởng tượng và gần gũi hơn với
các độc giả nhỏ tuổi. Đôi khi những nghịch lý trong quan hệ nhân quả của cỗ máy thời
gian cũng được tác giả đề cập tới, nhưng chỉ trong các câu chuyện khi Nôbita muốn sử
dụng nó vì lợi ích cá nhân, còn khi Nôbita và Đôrêmon chui vào hộc bàn với những ý
định tốt đẹp như tìm lại hình ảnh người thân hay hàn gắn những lỗi lầm trong quá khứ,
hai cậu bé lại thường đạt được mục đích của mình. Các chuyện tiêu biểu cho trường hợp
này có thể kể tới Bà ngoại (kể về cuộc gặp gỡ giữa Nôbita với người bà đã khuất) hay Cô
gái hoa bách hợp (kể về cuộc phiêu lưu tìm lại cho ông Nôbi - bố của Nôbita, một hình
ảnh về người con gái ông quen từ ngày còn bé).[11]

Bảo bối

Bài chi tiết: Các bảo bối trong Đôrêmon

Một trong những nét đặc sắc nhất của bộ truyện là những bảo bối - dōgu (kana: 道具) của
Đôrêmon. Đó có thể là những thiết bị mang hình dáng của vật dụng thường ngày nhưng
lại có chức năng kì diệu theo kiểu khoa học viễn tưởng. Với những bảo bối này, Đôrêmon
theo một cuộc bầu chọn năm 2007 trên trang tin tức Oricon thậm chí đã được xếp thứ hai
trong "danh sách các nhân vật manga quyền năng nhất", chỉ sau Sôngôku của Bảy viên
ngọc rồng[12].

Do có rất nhiều tập truyện lẻ và hàng loạt các tập phim hoạt hình ngắn, dài trong đó mỗi
một tập lại xuất hiện những dōgu mới vì vậy khó có thể thống kê chính xác số dōgu đã
từng xuất hiện trong Đôrêmon. Trong một lần trả lời phỏng vấn ông Fujiko F. Fujio khi
được hỏi về số bảo bối của Đôrêmon đã đưa ra con số 1293[13], nhưng có lẽ đó chỉ là
con số dự định ban đầu của ông (tương ứng với các số đo của Đôrêmon - đều là 1293) vì
theo một thống kê năm 2004 của giáo sư Yokoyama Yasuyuki (thuộc đại học Toyama) thì
số bảo bối của Đôrêmon xuất hiện trong 1.344 câu chuyện lên tới 1.963 dōgu[14].

Do được tác giả tưởng tượng ra từ thập niên 1970 nên đã có những bảo bối của Đôrêmon
được khoa học - kỹ thuật hiện thực hóa. Một ví dụ là chiếc máy chụp ảnh vệ tinh xuất
hiện trong tập phim Pho tượng thần khổng lồ (のび太の大魔境) được Đôrêmon và
Nôbita sử dụng để tìm ra vị trí của pho tượng thần giữa rừng rậm châu Phi. Hiện nay với
các trang web chứa ảnh vệ tinh như Google Maps, con người hoàn toàn có thể tiếp cận
với những ảnh vệ tinh như vậy mà không cần phải nhờ tới "bảo bối" như của Đôrêmon.

Dưới đây là một số bảo bối thường xuất hiện trong các tập truyện Đôrêmon:
* Chong chóng tre (タケコプター, Takekoputā). Là một chiếc chong chóng tre giúp con
người có thể bay lượn được (từ takekoputā được ghép từ hai từ taketombo nghĩa là chong
chóng tre và herikoputā nghĩa là máy bay trực thăng). Bảo bối này xuất hiện ở hầu hết cả
bộ truyện. Tuy rất nhỏ nhẹ, tiện dụng (có thể cắm vào bất cứ vật gì cần bay) nhưng chong
chóng tre có thời gian sử dụng ngắn và người dùng thường phải dừng lại để nạp pin giữa
chừng.
* Tủ điện thoại yêu cầu (もしもボックス, Moshimo-box). Tên của bảo bối này là một
cách chơi chữ với cụm từ moshi moshi được dùng khi người Nhật trả lời điện thoại, và từ
moshimo (もしも), có nghĩa là "nếu...thì sẽ". Với tủ điện thoại này, các nhân vật có thể
dùng để gọi và yêu cầu một sự việc bất kì trở thành sự thật.
* Máy thời gian (タイムマシン). Bảo bối này không nằm trong túi của Đôrêmon mà
nằm trong hộc bàn học của Nôbita. Đây là bảo bối xuất hiện đầu tiên, nó có tác dụng đưa
người dùng về quá khứ hay đến tương lai ở bất cứ thời điểm nào mong muốn. Tuy nhiên
máy thời gian của Đôrêmon không còn mới và thỉnh thoảng lại hỏng hóc, gây rắc rối cho
Nôbita và bạn bè nhưng cũng sẽ thường là xuất phát điểm cho các cuộc phiêu lưu trong
Đôrêmon.
* Cánh cửa thần kỳ (Doko demo doa). Đây là bảo bối được Đôrêmon thường xuyên xử
dụng. Nó giúp ta từ nơi này có thể đến bất cứ một nơi nào khác mà chỉ cần bước qua cánh
cửa này.

Đoạn kết

Do là một bộ manga có kết cấu tương đối độc lập, các câu chuyện chỉ có chung bối cảnh
và nhân vật, còn cốt truyện của các tập Đôrêmon ít có liên hệ với nhau vì vậy cho tới khi
qua đời năm 1996 hầu như chưa bao giờ họa sĩ Fujiko đề cập tới một "đoạn kết" cho bộ
truyện. Chỉ có ba lần "đoạn kết" của Đôrêmon được xuất bản trong đó có hai đoạn kết với
mục đích kết thúc bộ truyện vì các độc giả của Đôrêmon đã lớn hơn và nhà xuất bản nghĩ
rằng Đôrêmon cần một cái kết thực sự. Hai đoạn kết này sau đó không được tái bản:

* Tháng 3 năm 1971 tạp chí Shogaku 4-nensei đã xuất bản một đoạn kết theo đó vì những
người đến từ tương lai gây ra quá nhiều rắc rối, ********* ở thế kỉ 22 đã quyết định cấm
hoàn toàn việc du hành thời gian, đồng nghĩa với việc Đôrêmon phải quay trở lại thời đại
của cậu và phải rời xa Nôbita.
* Tháng 3 năm 1972 cũng tạp chí Shogaku 4-nensei đã đưa ra một đoạn kết khác theo đó
Đôrêmon vì vài lý do phải quay trở lại tương lai nhưng cậu phải bịa ra lý do là vì trục trặc
kĩ thuật để Nôbita có thể để chú mèo máy ra đi. Nôbita tin vào lý do đó và hứa sẽ đợi đến
khi Đôrêmon khỏe lại. Nhận ra rằng Nôbita có thể chịu đựng được sự ra đi của mình,
Đôrêmon nói cho cậu sự thật và Nôbita đã chấp nhận nó. Cuối cùng Đôrêmon trở về thời
tương lai.

Đoạn kết thứ ba được coi là đoạn kết chính thức thực ra là vì xếp hạng của bộ truyện trên
truyền hình thấp và một phần vì hai tác giả của bộ truyện quá bận với các công việc khác.
Tháng 3 năm 1973 trong ấn phẩm của tạp chí Shogaku 4-nensei, Nobita trở về nhà sau
khi lại bị Chaien bắt nạt. Sau đó, Đôrêmon nói với Nôbita rằng cậu phải quay trở về
tương lai. Nôbita cố gắng thuyết phục Đôrêmon ở lại nhưng sau khi nói chuyện đó với bố
mẹ mình, cậu đã chấp nhận để Đôrêmon ra đi. Hai cậu bé cùng nhau đi dạo lần cuối trong
công viên. Sau khi hai người chia tay, Nôbita gặp Chaien và lại bị bắt nạt. Nhưng lần này,
Nôbita đã cố gắng thắng Chaien bằng mọi giá chỉ với mục đích là Đôrêmon sẽ an tâm về
cậu khi chú mèo quay trở lại tương lai, vì Nôbita nhất định không đầu hàng dù bị đánh tơi
tả, cuối cùng Chaien phải công nhận Nôbita là người thắng cuộc. Đôrêmon tìm thấy
Nôbita khi đi ngang qua và đưa cậu về nhà. Ngồi cạnh Nôbita đã thiếp đi, sau một hồi
suy nghĩ, Đôrêmon quyết định trở về tương lai. (Đoạn kết này cũng có thể tìm thấy ở
chương cuối của tập 6 bộ truyện tái bản). Tuy nhiên Đôrêmon luôn nằm trong tâm trí của
hai người và bộ truyện lại được tiếp tục chỉ một tháng sau đó. Năm 1981, câu chuyện kết
này được làm thành một tập phim hoạt hình (có tên "Đôrêmon trở lại"), và đến năm 1998
thì được phát hành như một bộ phim hoạt hình riêng.

Đã có nhiều người hâm mộ hoặc các họa sĩ manga nghiệp dư tìm cách xây dựng một
"đoạn kết" cho Đôrêmon. Trong đó nổi tiếng nhất là đoạn kết do họa sĩ manga nghiệp dư
có bút danh Yasue T. Tajima xây dựng[15]. Theo đó bộ pin của Đôrêmon cạn năng lượng,
và Nôbita phải chọn lựa giữa việc tự mình thay thế bộ pin bên trong chú mèo máy bất
động (việc này có thể dẫn đến Đôrêmon bị cài đặt lại từ đầu và mất hoàn toàn trí nhớ)
hoặc cậu phải chờ một nhân viên kĩ thuật đủ khả năng phục hồi lại Đôrêmon một ngày
nào đó. Ngay từ hôm đó Nôbita tự hứa rằng mình sẽ chăm chỉ ở trường, tốt nghiệp loại
ưu và sẽ trở thành một chuyên viên về robot. Cuối cùng trong tương lai cậu đã thực sự trở
thành một giáo sư về robot và thành công trong việc làm sống lại chú mèo máy. Cậu trở
thành một chuyên gia trí tuệ nhân tạo thành đạt và sống hạnh phúc, thậm chí còn giúp đỡ
con cháu giải quyết những khó khăn tài chính đã dẫn đến việc họ phải gửi Đôrêmon về
cho Nôbita.[16] Ý tưởng về kịch bản kết này được Tajima đưa lên Internet năm 1998, năm
2005 anh chuyển nó thành dạng manga và chỉ trong vòng hơn một năm Tajima đã bán
được tới trên 13.000 bản Đoạn kết của Đôrêmon (với giá 500 yen mỗi bản). Sự việc đi xa
tới mức nhà xuất bản Shogakukan, nơi giữ bản quyền Đôrêmon đã phải buộc Tajima
ngừng phát hành, họ cũng công nhận rằng nét vẽ của người họa sĩ nghiệp dư này không
khác nhiều lắm so với nét vẽ của họa sĩ quá cố Fujiko[17], một số người còn nhận xét
rằng cái kết do Tajima xây dựng có tính giáo dục sâu sắc không kém những câu chuyện

Đôrêmon "thật"[15].

***

Nhận xét

Đôrêmon không chỉ là một bộ manga được ưa chuộng mà nó còn được coi là một tác
phẩm có tác động tích cực tới nhiều mặt của trẻ em Nhật và các nước trên thế giới. Hình
ảnh thân thiện của Đôrêmon cùng những câu chuyện ngắn gọn, dễ hiểu được cho là đã
góp phần thúc đẩy quá trình tập đọc, tập viết của trẻ em Nhật trong những thập niên
1970, 1980[18]. Những "bảo bối" cũng các câu chuyện phiêu lưu trong Đôrêmon đã xây
dựng cho độc giả nhỏ tuổi sự ham thích tìm hiểu khoa học - công nghệ, đặc biệt là sự
ham thích với robot và các ứng dụng của robot trong cuộc sống[19]. Hơn hết cách nhìn
tương lai với con mắt tích cực cùng những kết thúc có hậu của các cuộc phiêu lưu trong
Đôrêmon đã giúp trẻ em có được niềm tin vào tương lai cùng bài học "luôn cố gắng tìm
ra lời giải" cho những khó khăn gặp phải trong cuộc sống[20].

Với những thế hệ độc giả hâm mộ Đôrêmon đầu tiên (của thập niên 1970, 1980), trong
hoàn cảnh nước Nhật hiện đại ngày nay bộ truyện này còn có thêm một ý nghĩa khác, đó
là gợi nhớ lại những quan hệ gia đình gắn bó, sự tôn trọng truyền thống và văn hóa dân
gian, vốn đang phai nhạt dần trong xã hội Nhật[21].

Tạp chí TIMEasia đánh giá trong số các "sản phẩm văn hóa" được nước Nhật xuất khẩu
ra thế giới thì Đôrêmon là sản phẩm đáng yêu và giàu tính nhân bản nhất[3]. Có nhiều lý
do để Đôrêmon không chỉ phù hợp với trẻ em Nhật Bản mà còn lôi cuốn được trẻ em ở
các nền văn hóa khác, đó là sự hài hước ẩn chứa trong mỗi câu chuyện, đó là những nhân
vật gần gũi với trẻ em - độc giả nhỏ tuổi có thể thấy Nôbita, Xuka, Chaien và Xêkô cũng
có những tật xấu, những rắc rối như chính các em gặp phải ngoài đời, đó là tình yêu với
cha mẹ, ông bà, bạn bè và mọi thứ xung quanh, đó còn là niềm tin vào khả năng trong
mỗi đứa trẻ - các em tuy có thể nhỏ bé, yếu đuối như Nôbita nhưng vẫn có thể "cứu thế
giới", thậm chí là "cứu vũ trụ"[22].

Giải thưởng

Đôrêmon được coi là một trong những bộ truyện xuất sắc nhất của manga thập niên 1970
và 1980[3]. Bộ truyện này đã được trao nhiều giải thưởng về manga như Giải thưởng
Hiệp hội họa sĩ truyện tranh Nhật Bản lần thứ hai (năm 1973)[23], Giải Manga
Shogakukan lần thứ nhất dành cho hạng mục truyện tranh thiếu nhi (năm 1982)[24], Giải
thưởng văn hóa Tezuka Osamu lần thứ nhất (năm 1997)[25]. Năm 2005 Đôrêmon đã xuất
hiện trong triển lãm Little Boy: The Arts of Japan's Exploding Subculture do Hiệp hội
Nhật Bản tổ chức tại New York với tư cách là một biểu tượng cho nền văn hóa manga của
nước Nhật[26].

Đôrêmon và Pokémon

Ở Nhật Bản, Đôrêmon và Pokémon đều là những biểu tượng văn hóa được đông đảo
người Nhật yêu thích, hình ảnh chú mèo máy Đôrêmon và chú pokémon đáng yêu
Pikachu (nhân vật chính của Pokémon) cùng xuất hiện trên manga, anime và nhiều
phương tiện truyền thông khác. Tuy nhiên ở châu Âu và Hoa Kỳ, chỉ có hình ảnh của
Pikachu là được đông đảo giới trẻ phương Tây biết tới còn Đôrêmon chủ yếu được trẻ em
các nước châu Á hâm mộ[27].

Nguyên nhân đầu tiên giải thích cho sự khác biệt này là do trong Đôrêmon xuất hiện rất
nhiều nét văn hóa Nhật Bản nói riêng và phương Đông nói chung như ngày Tết, quan hệ
gắn bó nhiều thế hệ trong gia đình (giữa Nôbita với bố mẹ, Nôbita với ông nội, Nôbita
với bà ngoại,..), những điều này có thể dễ hiểu đối với trẻ em các nước châu Á nhưng lại
khó tiếp thu đối với trẻ em phương Tây vốn sống trong nền văn hóa có nhiều sự khác
biệt[28]. Nguyên nhân thứ hai là do trẻ em phương Tây, đặc biệt là trẻ em Hoa Kỳ thường
yêu thích các truyện tranh có nhân vật chính là những anh hùng hay những người mạnh
mẽ, quyết đoán (như Người dơi, Dị nhân) vì vậy dạng nhân vật như Satoshi (chủ nhân
của Pikachu) sẽ dễ tiếp cận với các độc giả này hơn là dạng nhân vật hậu đậu, yếu đuối
như Nôbita của Đôrêmon[29]. Sự khác biệt giữa Satoshi và Nôbita cũng là khoảng cách
gần 30 năm của văn hóa Nhật những năm 1970 và 1990 - tương đương một thế hệ người
Nhật, giữa tác giả và độc giả của hai bộ truyện (Đôrêmon ra đời năm 1969, Pokémon ra
đời năm 1995).[27]

Chuyển thể khác

Bài chi tiết: Danh sách tác phẩm Đôrêmon

Truyện tranh phụ

Do nhu cầu của độc giả với Đôrêmon là rất lớn trong khi sức làm việc của tác giả Fujiko
Fujio chỉ có hạn, nhà xuất bản Shogakukan đã cho xuất bản một số truyện tranh phụ cũng
lấy nhân vật chính là Đôrêmon nhưng do các họa sĩ khác vẽ với chủ đề khác so với các
chủ đề thường được Đôrêmon nhắc tới. Đó là các bộ Đôrêmon thêm (tiếng Nhật: ザ・ド
ラえもんズ, tiếng Anh: The Doraemons) do Tanaka Doumei sáng tác và Đôrêmon bóng
chày (tiếng Nhật: ドラベース, tiếng Anh: Dorabase) do Mugiwara Shintaro sáng tác.
Trong hai bộ này thì Đôrêmon thêm đã được Shogakukan xuất bản thành sách và xuất
hiện trong loạt phim hoạt hình Đôrêmon[30] còn Đôrêmon bóng chày mới chỉ xuất hiện
trên tạp chí CoroCoro Comic. Cả hai bộ truyện này đều chỉ tập trung vào nhân vật
Đôrêmon, Đôrêmi và các người máy có hình dáng, tính cách và khả năng tương tự
Đôrêmon.

Từ tháng 4 năm 1974 đến tháng 7 năm 1977, tác giả Fujiko Fujio còn sáng tác một loạt
truyện tranh cho tạp chí Chagurin có nội dung và nhân vật gần tương tự với Đôrêmon, đó
là manga Cuốn từ điển kỳ bí[31] (kana: キテレツ大百科, romaji: Kiteretsu Daihyakka).
Bộ truyện này có hai nhân vật chính là cậu bé Kiteretsu cùng chú người máy Korosuke,
cả hai có ngoại hình và tính cách rất giống với đôi bạn Nôbita - Đôrêmon. Truyện cũng
có bối cảnh, chủ đề và các "bảo bối" gần tương tự với bộ Đôrêmon. Cuốn từ điển kỳ bí
sau đó cũng được chuyển thể thành 331 tập phim hoạt hình ngắn phát trên đài Fuji
Television.

Cả ba bộ manga Đôrêmon thêm, Đôrêmon bóng chày và Cuốn từ điển kỳ bí đều đã được
NXB Kim Đồng mua bản quyền và xuất bản ở Việt Nam.

Phim hoạt hình ngắn

Các tập phim hoạt hình Đôrêmon bắt đầu được phát sóng trên kênh Nippon Television từ
năm 1973[2] tuy nhiên chúng ít được đón nhận và phải ngừng sản xuất sau một thời gian
ngắn. Đến năm 1979 kênh TV Asahi bắt đầu sản xuất một loạt phim hoạt hình ngắn mới,
loạt phim Đôrêmon này đã được phát sóng từ đó cho tới hiện tại với khoảng trên 1.700
tập[1]. Các bộ phim hoạt hình ngắn Đôrêmon đều đạt được tỉ lệ người xem rất cao và
được coi là một trong các yếu tố thúc đẩy sự phát triển của công nghiệp phim hoạt hình
Nhật Bản[32]. Năm 2005 đài TV Asahi đã công bố các seiyū mới để lồng tiếng cho nhân
vật của Đôrêmon, họ thay thế cho những diễn viên lồng tiếng đã làm việc liên tục gần 20
năm trước đó[33]:
Nhân vật Seiyū
(1979-2005) Seiyū
(2005-nay)
Đôrêmon Ōyama Nobuyo Mizuta Wasabi
Nôbita Ohara Noriko Ōhara Megumi
Xuka Nomura Michiko Kakazu Yumi
Chaien Tatekabe Kazuya Kimura Subaru
Xêkô Kimotsuki Kaneta Seki Tomokazu

Loạt phim hoạt hình này sau khi công chiếu ở Nhật đã được phát sóng trên nhiều nước
khác trong đó có những nước chưa phát hành chính thức truyện tranh Đôrêmon. Ví dụ
như tại các nước Ả rập phim hoạt hình Đôrêmon được phát sóng với tựa đề ‫( عبقور‬Abqoor
- nghĩa là thông minh), tại Liên bang Nga phim hoạt hình Đôrêmon được phát sóng với
tựa đề Дораэмон (Doraemon) như là một phần của chương trình hợp tác văn hóa giữa
Quỹ Nhật Bản và ********* Nga. Tại Việt Nam phim hoạt hình Đôrêmon được các đài
VTV1 và VTC1 phát sóng.

Trong thời gian từ năm 1979 đến 2005, bài hát mở đầu mỗi tập phim Đôrêmon có tên
Doraemon no uta (ドラえもんのうた - Bài hát Đôrêmon), bài hát này được nhạc sĩ
Nguyễn Ngọc Thiện dịch ra tiếng Việt với tựa đề Đôrêmon. Từ năm 2005, cùng với việc
thay đội ngũ seiyū, đài TV Asahi cũng sử dụng thêm hai bài hát mở đầu phim mới là Hug
Shichao (ハグしちゃお) và Yume wo Kanaete Doraemon (夢をかなえてドラえもん).

Phim hoạt hình dài

Vào năm 1980, phim đầu tiên trong loạt phim hoạt hình chủ đề (mỗi năm sản xuất một
tập) được công chiếu, đây là dự định được ấp ủ từ lâu của tác giả Fujimoto[10]. Các phim
này có tính chất phiêu lưu hơn khi các nhân vật quen thuộc trong Đôrêmon đến những
nơi nguy hiểm và kỳ lạ. Nôbita và các bạn đã quay về thời kỳ khủng long, đến những nơi
xa xôi trong dải ngân hà, vào đến trung tâm của rừng già châu Phi nơi mà họ đã gặp một
giống *** có tính người, xuống tận dưới đáy đại dương, và vào cả trong thế giới phép
thuật. Nhiều phim dựa trên những truyền thuyết như Atlantis hay tác phẩm văn học nổi
tiếng như Tây Du Ký và Nghìn lẻ một đêm. Một số phim có chủ đề khá "nghiêm túc",
đặc biệt là về việc bảo vệ môi trường và việc ứng dụng các công nghệ mới.

Tại Việt Nam các bộ phim này được xuất hiện lần đầu dưới dạng các tập truyện dài.

Sân khấu
Tháng 4 năm 2008 vở kịch đần tiên về Đôrêmon được công bố ra mắt. Đây là vở kịch
dựa trên phim hoạt hình dài Ngôi sao cảm và nó được công diễn trên các thành phố Nhật
kể từ tháng 7 năm 2008. Diễn viên vào vai Đôrêmon là Mizuta Wasabi, seiyū hiện đang
lồng tiếng cho Đôrêmon cho các loạt phim hoạt hình của TV Asahi[42].