Giao Trinh Cap Thoat Nuoc (2007) (Nguyen Dinh Huan - Nguyen Lan Phuong)

Giao trnh CP THOAT NC
Nguyn nh Hun = 4 = HBKN

I I I I - -- - NH NGHA NH NGHA NH NGHA NH NGHA H THNG CP NC H THNG CP NC H THNG CP NC H THNG CP NC
a/ nh ngha:
HTCN
1
la tp hp ca c cng trnh ky thut dung thu, x ly, d tr, i u hoa vn
chuyn va phn phi nc n cac i tng s dung.
b/ Phn loai:
- Theo i tng s dung nc: HTCN th, cng nghip, nng nghip, ng st...
- Theo muc ch s dung nc: HTCN sinh hoat, san xut, cha chay.
- Theo phng phap s dung nc: HTCN trc ti p (thng), tun hoan, lin tuc,...
- Theo loai ngun nc: HTCN mt , ngm,...
- Theo nguyn tc lam vic cua h thng: HTCN co ap, khng ap, t chay.
- Theo phng phap cha chay: HTCN cha chay co ap lc cao, thp,...
- Theo pham vi cp nc: HTCN bn ngoai nha, HTCN bn trong nha.
Vic phn loai nay ch mang tnh cht tng i ma thi v chung co th co y ngha
an xen nhau, khng ta ch ri nhau, trong cai nay co cai kia va ngc lai.
Ta co th kt hp cac h thng o lai vi nhau, v du HTCN sinh hoat + cha chay,
san xut + cha chay hoc ca sinh hoat + san xut va cha chay lam mt. i vi cac khu
th va khu dn c, ngi ta thng kt hp HTCN sinh hoat va cha cha y lam mt. Con i
vi cac x nghip cng nghip (XNCN) co th xy dng mt HTCN sa n xut ring va mt
HTCN cho sinh hoat va cha chay ring.

1
HTCN: h thng cp nc
II II II II CAC S CAC S CAC S CAC S HTCN HTCN HTCN HTCN & CHC NNG TNG CNG TRNH & CHC NNG TNG CNG TRNH & CHC NNG TNG CNG TRNH & CHC NNG TNG CNG TRNH
1/ HTCN CHO SINH HOAT TH:
al Fhuong an su dung nuor mI.

Hnh 1.1: S cp nc s dung nc mt. Hnh 1.1: S cp nc s dung nc mt. Hnh 1.1: S cp nc s dung nc mt. Hnh 1.1: S cp nc s dung nc mt.
bl Fhuong an dung nuor ngm.

Hnh 1. Hnh 1. Hnh 1. Hnh 1.2 22 2: S : S : S : S cp nc s dung nc ngm cp nc s dung nc ngm cp nc s dung nc ngm cp nc s dung nc ngm. .. .
rl Fhuong an su dung nhIu ngun nuor khar nhau 4 rp nuor rho ra r Ihanh ph Ion.

Hnh 1. Hnh 1. Hnh 1. Hnh 1.3 33 3: S : S : S : S cp nc s dung nhiu ngun cp nc s dung nhiu ngun cp nc s dung nhiu ngun cp nc s dung nhiu ngun. .. .
4
8
7
5
3 2
1
6
4
4
8
7
5 3
6
4
Cac
ging
khoan
va
bm
cp 1
1+2
1+2
1+2
4
8
7
5 3 2 1
6
4
4
5 3
4
2
4
7
5
3
4
1
1+2 1+2 1+2

KY HIU VA CHC NNG CAC CNG TRNH:
1. 1. 1. 1. Cng trnh thu nc Cng trnh thu nc Cng trnh thu nc Cng trnh thu nc: dung thu nc ngun (sng, h, nc ngm,...).
2. 2. 2. 2. Tram bm cp 1 Tram bm cp 1 Tram bm cp 1 Tram bm cp 1: dung bm nc t cng trnh thu ln cng trnh x ly.
3. 3. 3. 3. Tram x ly Tram x ly Tram x ly Tram x ly: dung la m sach nc cp.
4. 4. 4. 4. Cac b cha nc sach Cac b cha nc sach Cac b cha nc sach Cac b cha nc sach: dung cha n c a lam sach, d tr nc ch a chay va iu hoa
ap lc gia cac tram x ly (tram bm 1 va tram bm 2).
5. 5. 5. 5. Tram bm cp 2 Tram bm cp 2 Tram bm cp 2 Tram bm cp 2: dung bm nc t b cha nc sach ln ai hoc vao mang phn phi
cung cp cho ca c i tng s dung.
6. 6. 6. 6. ai nc ai nc ai nc ai nc : dung d tr nc, iu ho a ap lc cho mang gia cac gi dung nc khac
nhau.
7. 7. 7. 7. ng ng chuyn tai ng ng chuyn tai ng ng chuyn tai ng ng chuyn tai: dung vn chuyn n c t tram bm cp 2 n im u tin cua
mang li phn phi nc.
8. 8. 8. 8. Mang li phn phi nc Mang li phn phi nc Mang li phn phi nc Mang li phn phi nc: dung vn chuyn va phn phi nc tr c ti p n ca c i tng
s dung.
Tuy theo yu cu v cht lng nc, yu cu v cac ch tiu kinh t ky thut va tuy
theo iu kin t nhin tng ni, ngi ta co th:
- T hp ca c cng trnh lai vi nhau, v du: t hp cng trnh thu nc vi tram bm
1, hoc ca cng trnh thu nc, tram bm 1, tram bm 2 thanh mt khi.
- Co th bt mt s cng trnh b phn trong mt s cng trnh nu trn, nh bo bt
tram bm 2 va tram x ly nu chon c ngun nc tt, co th cp thng cho i tng s
dung ma khng cn x ly .
- Co th khng cn ai nc nu h thng cp nc co cng sut ln, ngun in
lun bao am va tram bm cp 2 s dung loai bm ly tm iu khin t ng...
2/ HTCN CHO CA C X NGHIP CNG NGHIP:
Cac x nghip cng nghip rt phong phu, a dang, phu thuc vao dy chuyn cng
ngh san xut ca c loai sa n phm khac nhau, do o nhu cu v lu lng, cht lng cung nh
ap lc nc rt khac nhau. V th cac s HTCN cho ca c XNCN cung rt a dang.
Khi cac XNCN gn ca c khu dn c va cht lng nc san xut tng t nh cht
lng nc sinh hoat, lu lng nc san xut khng ln th nn xy dng kt hp HTCN sinh
hoat + san xut + cha chay lam mt h thng.
nhng vung co nhiu x nghip cng nghip tp trung th nn dung chung mt
HTCN cho cac XNCN, v nh vy se giam c s lng ca c cng trnh, h thng ng ng
va do o giam c chi ph xy dng cung nh chi ph quan ly h thng.
Nhn chung, co th s dung cac s cac HTCN nh a nu trn. Ngoa i ra, co th
thc hin theo ca c phng an sau:

al 6p Ihng rho san xu I va kI hop xu Iy rho sInh hoaI.

|||| !. |||| !. |||| !. |||| !.4 44 4. Su 1 . Su 1 . Su 1 . Su 1 1p |uu +| /u1| || |up i|| |u+| 1p |uu +| /u1| || |up i|| |u+| 1p |uu +| /u1| || |up i|| |u+| 1p |uu +| /u1| || |up i|| |u+|. .. .
1. Cng trnh thu. 6. B chua nuoc sach.
2.Tram bom cp 1. 7. Tra m bom cp 2.
3. ng chuyn n. 8. Ma ng ng phn phi nuoc cho cac khu n cu.
4. Cac XNCN. 9. Dai nuoc.
5. Tra m xu |y nuoc .

bl 6p nuor Iun hoan.

|||| !. |||| !. |||| !. |||| !.5 55 5. Su 1 . Su 1 . Su 1 . Su 1 1p |uu |u1| |u+| 1p |uu |u1| |u+| 1p |uu |u1| |u+| 1p |uu |u1| |u+|. .. .
1. Cac XNCN. 5. Nuoc cp b sung.
2. Ng n nuoc da qua san xut. 6. ng n nuoc da xu |y.
3. Tra m bom nuoc da qua san xut . 7. Tra m bom nuoc da xu |y.
4. Tra m xu |y (nuoc |am ngui|. 8. ng n nuoc tro |ai cac XNCN.

rl 6p nuor nI IIp (IIn Iur).

|||| !. |||| !. |||| !. |||| !. . Su 1 . Su 1 . Su 1 . Su 1 1p |uu li| |u 1p |uu li| |u 1p |uu li| |u 1p |uu li| |u. .. .
4
1
C
6
2
8
B A
3
(3 - 5%Q)
7
9
1
2
8
3
5 7 6 5 4
6
8
4
C B A
3
7 5
9
6
1
2

1. Cng trnh thu nc . 6. Tra m x ly nc a qua san xut .
2. Tra m bm 1. 7. Tra m bm 3.
3. Tra m lam sa ch va cac b cha. 8. Tra m lam sa ch.
4. Tra m bm 2. 9. C a xa nc a x ly ra sng.
5. Cac XNCN.

III III III III LA CHON S HTCN LA CHON S HTCN LA CHON S HTCN LA CHON S HTCN
Vic la chon s HTCN cho mt i tng cu th trong thit k la vic rt quan
trong v no se quyt nh gia thanh xy dng va gia thanh quan ly cu a h thng. V vy khi
thit k phai nghin cu tht y u cac yu t sau y, tin hanh tnh toan so sanh cac
phng an v mt kinh t - ky thut co th chon mt s ti u:
- iu kin v thin nhin, trc ht la ngun nc (cn xem xet vn bao v va s
dung tng hp cac ngun nc, am bao cung cp u lu lng cho nhu cu hin tai va kha
nng phat trin trong tng lai), sau o la ca c y u t v thuy vn, cac i u kin v a hnh
trong khu vc.
- Yu cu v lu lng, cht lng va ap lc cu a cac i tng s dung nc.
- Kha nng xy dng va quan ly h thng (v tai chnh, mc trang b ky thut, t
chc quan ly h thng ...).
- Phai da vao s qui hoach chung va an thit k xy dng khu dn c va cng
nghip.
- Phai phi hp vi vic thit k h thng thoat nc.
Nhng phng an va gia i phap ky thut chu yu ap dung khi thit k h thng cp
nc phai da trn c s so sanh cac ch tiu kinh t - ky thut sau y:
- Gia thanh u t xy d ng.
- Chi ph quan ly hang nm.
- Chi ph xy dng cho 1 m
3
nc thnh theo cng sut ngay trung bnh chung cho ca
h thng va cho tram x ly.
- Chi ph in nng cho 1 m
3
nc .
- Gia thanh x ly va gia thanh san ph m cu a 1 m
3
nc.
Cac ch tiu trn phai xet toan b h thng va ring cho tng t xy dng.
Phng an ti u la phng an co gia tr chi ph qui i nho nht, co xet n chi ph
xy dng vung bao v v sinh.


I I I I NHU CU & TIU CHUN DUNG NC NHU CU & TIU CHUN DUNG NC NHU CU & TIU CHUN DUNG NC NHU CU & TIU CHUN DUNG NC
1/ NHU CU DUNG N C :
Khi thit k cac HTCN cho mt i tng cu th cn phai nghin cu tnh toan tho a
man cac nhu cu dung nc cho cac muc ch sau y:
- Nc dung cho sinh hoat (n ung, tm ra, git du,...) trong cac nha va trong ca c
XNCN.
- Nc dung ti ng, quang trng, vn hoa, cy canh,...
- Nc dung san xut cua cac XNCN ong trong a ban khu vc o.
- Nc dung cha cha y.
- Nc dung cho cac nhu cu c bit khac (k ca n c dung cho ban thn nha may
nc, nc dung cho ca c h thng x ly nc tha i, nc do r va nc d phong cho cac nhu
cu kha c cha tnh ht c...).
2/ TIU CHUN DU NG NC & CA CH XA C NH TIU CHUN DUNG NC:
Tiu chun dung nc la lng nc bnh qun tnh cho mt n v tiu thu trn mt
n v thi gian hay mt n v san phm, tnh bng l/ngi-ngay, l/ngi-ca san xut hay
l/n v san phm.
Tiu chun dung nc sinh hoat cho khu dn c co th xac nh theo i tng s
dung nc , theo mc trang b thit b v sinh (mc tin nghi) hay theo s tng nha.
Theo tiu chun 20 TCN 33-85 th tiu chun dung nc sinh hoat cho dn c co th xac nh
theo cac bang di y:
Bang 1: Tiu chun dung nc sinh hoat theo i tng s dung:
DI TUONG SU DU NG TIU CHUN BINH
QUN (l/nguoi-ngay)
H S KHNG
DIU HOA GIO
(Kgio)
Tha nh ph ln, thanh ph du lch, ngh mat, khu
cng nghip ln
200 - 250 1,5 - 1,4
Thanh ph, th xa va va nho, khu cng nghip nho 150 - 200 1,7 - 1,5
Th trn, trung tm cng nng nghip, cng ng
nghip
80 - 120 2,0 - 1,7
Nng thn 25 - 50 2,5 - 2,0
Bang 2: Tiu chun dung nc sinh hoat theo mc tin nghi cac nha :
MUC D TI N NGHI CAC NHA O TIU CHUN BINH
QUN (l/nguoi-ngay)
H S KHNG
DIU HOA GIO
(Kgio)
Nha co voi nc ring, khng co cac thit b v sinh 60 - 100 2,0 - 1,8
Nha co thit b v sinh, tm hng sen va h thng
thoat nc bn trong
100 - 150 1,8 - 1,7
Nha co thit b v sinh, chu tm va h thng thoat
nc bn trong
150 - 250 1,7 - 1,4
Nh trn va co nc nong tm cuc b 200 - 300 1,3 - 1,5
Khi cha co s liu cu th v mt dn c phn loai theo mc tin nghi, co th ly
tiu chun bnh qun nh sau:
+ Nha 1, 2 tng : 80 - 120 l/ngi-ngay.
+ Nha t 3 - 5 tng : 120 - 180 l/ngi-ngay.
+ Khu du lch, ngh mat, khach san cao cp va cac khu c bit khac, tuy theo mc
tin nghi ly t 180 - 400 l/ngi-ngay.
+ i vi nhng khu dung nc voi cng cng: 40 - 60 l/ngi-ngay.
+ i vi ca c im dn c nng nghip co mt 350 ngi/ha vi s dn di 3000
ngi: 40 - 50 l/ ngi-ngay. Vi s dn trn 3000 ngi ly tiu chun: 50 - 60 l/ngi-ngay.
Cho phep thay i tiu chun dung nc sinh hoat cua im dn c trong khoang 10 -
20% tuy theo iu kin kh hu, mc tin nghi va ca c iu kin a phng khac nhau.
Trong ca c tiu chun a nu, co hai gia tr gii han: gii han di (thp) se ap dung cho ca c
vung cao, mt phn vung trung du va mt phn nho vung ng bng ngheo nc, con gii han
trn ap dung cho cac khu dn c mi xy dng, vung ng bng, trung du, duyn hai, vung
anh hng cua gio nong co nhit trung bnh cao, cac th xa, tha nh ph,...
Tiu chun dung nc cho nhu cu n ung va sinh hoat cho cng nhn trong cac
XNCN phu thuc vao lng nhit toa ra nhiu hay t trong cac phn xng san xut , xac nh
theo bang 3 sau y:
Bang 3 : Tiu chun dung n c cho cng nhn.
LOAI PHN XUONG TIU CHUN
(l/nguoi-ngay)
H S KHNG
DIU HOA GIO
(Kgio)
Phn xng toa nhit > 20 Kcal/m
3
gi 45 2,5
Cac phn xng khac 25 3,0
Tiu chun dung nc t m sau ca san xut c qui nh la 300 l/gi cho mt b voi
tm hng sen vi thi gian tm la 45 phut. S vo i tm tnh theo s lng cng nhn trong ca
ng nht va c im v sinh cua qua trnh san xut, co th ly theo bang 4 di y:

Bang 4 : S voi tm theo s lng cng nhn.
NHOM QUA
TRINH SAN
XUT
DC DIM V SINH CUA QUA TRINH
SAN XU T
S NGUOI SU DUNG TINH CHO
MT B VO I HUONG SEN
(Nguoi)
I a/ Khng lam bn qun ao, tay chn 30
II b/ Co lam bn qun ao, tay chn 14
c/ Co dung nc 10
d/ Thai nhiu bui va cac cht bn c 6
Tiu chun dung nc ti phu thuc vao loai mt ng, cy trng, c im kh
hu, phng tin ti (c gii, thu cng) ly t 0,3 - 6 l/m
2
cho mt ln ti theo bang 5 di
y. S ln ti cn xa c nh theo iu kin tng a phng. Khi thiu ca c s liu qui hoa ch
(ng i, cy xanh, v n m...) th lu lng nc dung ti co th tnh theo dn s, ly
khoang 8 -12% tiu chu n cp nc sinh hoat (tuy theo iu kin kh hu, ngun nc, mc
hoan thin cua cac khu dn c va cac iu kin t nhin khac).
Bang 5 : Lu lng dung ti, ra.
MUC DICH DUNG NUOC DON VJ TINH TIU CHUN (l/m
2
)
Ra c gii mt ng va quang trng a hoan
thin
1 ln ra 1,2 - 1,5
Ti c gii mt ng, quang trng a hoan
thin
1 ln ti 0,3 - 0,4
Ti thu cng (co ng mm) va he, mt ng
a hoan thin
1 ln ti 0,4 - 0,5
Ti cy xanh th 1 ln ti 3,0 - 4,0
Ti tham co va bn hoa 1 ln ti 4,0 - 6,0
Ti cy trong vn m cac loai 1 ngay 6,0
Tiu chun dung n c cho san xut cua cac XNCN c xa c nh theo n v san
phm (1 tn kim loai, 1 tn si, 1 tn lng thc,...) do cac chuyn gia cng ngh, thit k hay
quan ly cac XNCN o cung cp hoc co th tham khao cac tai liu a co v nganh cng
nghip o vi cung mt qui trnh cng ngh va cng sut tng t. Tuy nhin cung mt loai x
nghip nhng do dy chuyn cng ngh va trang thit b khac nhau, lng nc dung cho nhu
cu san xut co th khac nhau. Mt kha c, khi lp k hoach cho mt khu cng nghip nao o
th cac s liu v cng sut cua cac x nghip trong cac khu cng nghip cung nh qui trnh
cng ngh cua no thng cha co; do o tiu chun nc cho cac nganh san xut co th tnh
s b qua ln v din tch t c qui hoach cho tng loai nganh.
Bang 6: Tiu chun dung nc cho nhu cu san xut:
NGANH SAN XU T DON VJ DO TIU CHUN
(m
3
/1 don vj do)
CHU THICH
Nc lam lanh trong cac nha may nhit in 1000 KW/h 3 - 5
Tr s nho dung cho cng sut
nhit in ln
Nc cp cho ni hi nha may nhit in 1000 KW/h 0,015 - 0,04
Khai thac than 1 tn than 0,2 - 0,5
Lam giau than 1 tn than 0,3 - 0,7
Nc vn chuyn than theo mang 1 tn than 1,5 - 3,0
Lam ngui lo Mactanh 1 tn the p 13 - 43
Cac xng can cng, uc thep 1 tn thep 6 - 25
Nc xy cac loai gach 1000 vin 0,1 - 0,2
Nc ra soi, cat btng 1 m
3
1 - 1,5
Nc phuc vu 1 m
3
btng 1 m
3
2,2 - 3,0
Nc san xut gach ngoi 1000 vin 0,7 - 1,2
Cac nha may c kh vi ng c izel m
3
/ha-gi 30 - 140
Xac nh theo ln din tch
cua loai XNCN
Cac nha may c kh khng co ng c izel - 5 -11 -
Nha may xa phong - 9 - 30 -
Dt nhum - 30 - 43 -
Ch bin sa dung nc tun hoan - 32 - 42 -
Ch bin nng san - 35 - 47 -
Ch bin thc phm - 25 - 42 -
San xut xy - 25 - 42 -
San xut, ch bin giy (25 M
3
/t) - 25 - 27 -
X nghip banh keo - 3 - 6 -
Dt si - 1,2 -
Nha may ng hin ai - 0,24 -
Nha may in sach bao - 1,4 - 2,0 -
...
Tiu chun cp nc ch a chay phu thuc vao qui m dn s, s tng nha, bc chu
la va ap lc cua mang li ng ng cp n c cha chay, co th ly t 10 - 80 l/s theo
TCVN 2622-78 bang 7 di y.
Bang 7: Tiu chun cp nc cha chay
S dn S dam Luu luong nuoc cho 1 dam chay (l/s)
(1000 nguoi) chay
dng
thoi
Nha 2 tng tro xung voi
bc chju lua
Nha hn hop cac
tng khng
phu thuc
Nha 3 tng tro
ln khng
phu thuc
I II III IV V bc chju lua bc chju lua
n 5 1 5 5 10 10
10 1 10 10 15 15
25 2 10 10 15 15
50 2 15 20 20 25
100 2 20 25 3 35
200 3 20 30 40
300 3 40 55
400 3 50 70
500 3 60 80
Lu lng nc dung cho ban thn nha may nc ly t 5 - 10% cng sut tram x ly
(tr s nho dung cho cac tram co cng sut ln hn 20000 m
3
/ngay). Nc do r, d phong co
th ly t 20 - 30% cng sut HTCN.

II II II II CH DUNG NC CH DUNG NC CH DUNG NC CH DUNG NC H S KHNG IU HOA H S KHNG IU HOA H S KHNG IU HOA H S KHNG IU HOA
1/ CH DUNG N C:
Ch dung nc hay lng nc tiu thu tng gi trong ngay hoc tng ngay trong
nm la nhng thng s quan trong la chon cng sut may bm ca c tram bm va xa c
nh dung tch cac b cha cung nh ai nc trong HTCN. No c xy dng trn c s iu
tra thc nghim cho tng i tng hoc tng khu vc cp n c. Ch dung nc cu a ca c
th hoc khu dn c lun dao ng, khng iu hoa theo thi gian.
2/ H S KHNG IU HOA:
biu th s dao ng trong ch dung nc cua ca c th va khu cng nghip
ngi ta dung HSKH
1
, ky hiu la K va c phn thanh HSKH ngay va HSKH gi ln
nht va nho nht.
HSKH ngay ln nht (K
ngay.max
) va HSKH ngay nho nht (K
ngay.min
) la t s gia
lng nc tiu thu cua ngay dung n c ln nh t va nho nht so vi nga y dung nc trung
bnh trong nm. Con HSKH gi ln nht (K
gi.max
) va nho nht (K
gi.min
) la t s gia lng
nc tiu thu trong gi dung nc ln nht hay nho nht so vi gi dung nc trung bnh
trong ngay.
i vi cac th va khu dn c, HSKH c xa c nh nh sau:
K
ngay.max
= Q
max.ngay
/ Q
tb.ngay
= 1,2 1,4.
K
ngay.min
= Q
min.ngay
/ Q
tb.ngay
= 0,7 0,9.
K
gi.max
= Q
max.gi
/ Q
tb.gi
=
max
.
max
= 1,4 3,0
K
gi.min
= Q
min.gi
/ Q
tb.gi
=
min
.
min
= 0,04 0,6
Q
max
, Q
min
: Lu lng tnh toan nhiu nht va t nht cua ngay hoc gi trong nm.
Q
tb.ngay
: Lu lng nc tnh toan trong ngay dung nc trung bnh trong nm.
: H s k n m c tin nghi cua khu dn c va cac iu kin a phng khac nhau, co
th nh sau:
max
= 1,4 - 1,5 va
min
= 0,4 - 0,6.
: H s k n s dn trong khu dn c (phu thuc s dn), ly theo bang 8.
Bang 8: H s
S dn
(1000ng)
1 2 4 6 10 20 50 100 300 1000
max
2,0 1,8 1,6 1,4 1,3 1,2 1,15 1,1 1,05 1,0
min
0,1 0,15 0,2 0,25 0,4 0,5 0,6 0,7 0,85 1,0
HSKH phu thuc vao cach t chc i sng xa hi, ch lam vic cua cac x
nghip cng nghip , mc tin nghi cua khu dn c va s thay i ch dung nc cua
tng ni. Tiu chun dung nc cang cao th h s khng iu hoa cang th p.

1
HSKH: h s khng iu hoa
i vi cac x nghip cng nghip , nc dung cho sinh hoat hang ngay c coi nh
thng xuyn iu hoa, nn HSKH ngay ly b ng 1 (K
ngay
= 1), con trong mt ngay th cac
gi trong ca khng u nhau nn HSKH gi kha c nhau va co th ly K
gi
= 2,5 - 3,0.
Nc dung cho san xut phu thuc vao dy chuyn cng ngh san xut nn HSKH
c xac nh cho tng x nghip mt.
Ch dung nc tng ngay co th biu din bng biu bc thang, biu tch
phn hoc bang thng k phn trm lu lng da vao HSKH gi. Biu phn b lu
lng tinh toan theo tng gi trong ngay c l p vi gia thit rng lu lng nc s dung
trong tng gi la khng thay i, tc la khng tnh n s thay i lng nc s dung trong
khoang mt gi. iu nay co th cho phep thc hin c v trong tnh toan thit k xy dng
cac cng trnh cp n c a co tnh n kha nng d tr mt lng nc nht nh, am bao
thoa man c nhu cu cua ngi tiu thu trong sut thi gian hoat ng cua cng trnh n
khi cai tao, m rng.
Bang 9: Phn b % lu lng theo gi trong ngay:
Gi trong Ch dung nc (% Q ngay m)
ngay Kgi = 1,25 Kgi = 1,35 Kgi = 1,50 Kgi = 1,70 Kgi = 2,0
0-1 3,35 3,00 1,50 1,00 0,75
1-2 3,25 3,20 1,50 1,00 0,75
2-3 3,30 2,50 1,50 1,00 1,00
3-4 3,20 2,60 1,50 1,00 1,00
4-5 3,25 3,50 2,50 2,00 3,00
5-6 3,40 4,10 3,50 3,00 5,50
6-7 3,85 4,50 4,50 5,00 5,50
7-8 4,45 4,90 5,50 6,50 5,50
8-9 5,20 4,90 6,25 6,50 3,50
9-10 5,05 5,60 6,25 5,50 3,50
10-11 4,85 4,90 6,25 4,50 6,00
11-12 4,60 4,70 6,25 5,50 8,50
12-13 4,60 4,40 5,00 7,00 8,50
13-14 4,55 4,10 5,00 7,00 6,00
14-15 4,75 4,10 5,50 5,50 5,00
15-16 4,70 4,40 6,00 4,50 5,00
16-17 4,65 4,30 6,00 5,00 3,50
17-18 4,35 4,10 5,50 6,50 3,50
19-20 4,30 4,50 4,50 5,00 6,00
20-21 4,30 4,50 4,00 4,50 6,00
21-22 4,20 4,80 3,00 3,00 3,00
22-23 3,75 4,60 2,00 2,00 2,00
23-24 3,70 3,30 1,50 1,00 1,00

Trn thc t, biu s dung nc trong ngay phan anh rt ro nhng s kin khac
nhau xay ra trong thanh ph hoc khu dn c, v du trong thi gian co ca c bui truyn hnh
hoc cac trn thi u th thao, trong cac ngay ngh l, ngh cui tun... lng nc c s
dung cung thay i nhiu.
Phn ln cac XNCN, l ng nc s dung hu nh iu hoa trong ngay. Vi c thay i
lng nc s dung thng xay ra theo mua do nhit cua ngun nc thay i va s cn
thit phai am bao hiu qua lam lanh cua cac thit b theo yu cu.

III III III III CNG SUT CUA HTCN & LU LNG TNH TOAN CNG SUT CUA HTCN & LU LNG TNH TOAN CNG SUT CUA HTCN & LU LNG TNH TOAN CNG SUT CUA HTCN & LU LNG TNH TOAN
Cng sut cua HTCN la tng lng nc do h thng phat ra cho tt ca ca c i tng
tiu thu trong mt ngay m (khng k lng n c dung cho ban thn nha may nc va lng
nc ro r), c xac nh theo cng thc:
Q
ht
= Q
sh.max
+ Q
k.max
, [m
3
/ngay].
Q
sh.max
: Tng lng nc dung cho sinh hoat trong ngay dung nc ln nht (nu thanh ph co
nhiu khu vc khac nhau th nhu cu cua thanh ph se la tng nhu cu cu a cac khu v c).
Q
k.max
: Tng lng nc du ng cho ca c nhu cu khac:
Q
k.max
= (Q
sx.max
+ Q
t i
+ Q
cc
+ ...)
Lu lng nc tnh toan (Q
tt
) la lng n c nga y ln nht trong nm, bao gm lu
lng nc dung cho sinh hoat cua khu dn c, lng nc dung cho sinh hoat cua cng nhn
trong cac XNCN, nc tm cua cng nhn sau ca lam vic, nc dung cho san xut cua cac
XNCN va nc dung cho cac nhu cu kha c. Tng loai c tnh nh sau:
a/ Q
tt
cho sinh hoat cua khu dn c:
Q
sh.max
= K
ngay.max
.Q
tb.ngay
, [m
3
/ngay].
K
ngay.max
: HSKH ngay ln nht.
Q
tb.ngay
: Lu lng nc tnh toan trung bnh ngay trong nm cho nhu cu sinh hoat th,
c xac nh bng cng thc:
Q
tb.ngay
= (q
i
.N
i
/ 1000) , [m
3
/ngay].
q
i
: Tiu chun dung n c trung bnh cu a khu v c i (xac nh theo tiu chun 20 TCN33-85) ,
[l/ngi-ngay].
N
i
: Dn s tnh toan khu vc i , [ngi].
b/ Q
tt
cho nhu cu sinh hoat cua cng nhn trong cac XNCN:
Q
tt.ngay
= 0,045.N
1
+ 0,025.N
2
, [m
3
/ngay].
N
1
, N
2
: S cng nhn trong cac phn xng nong, lanh cua XNCN, [ngi].
rl Iuu Iuong nuor Im sau ra rua rng nhn Irong rar Xh6h.
Q
tm
= 0,3.n.c , [m
3
/ngay].
n : S b voi tm hng sen, phu thuc vao s ngi va iu kin v sinh trong XNCN.
c : S ca lam vic trong ngay.
dl Iuu Iuong nuor Inh Ioan rho rar nhu ru kha r (san xuI, IuoI, rhua rhay...).
Q
k.max
= q
i
.n
i
/1000 , [m
3
/ngay].
q
i
: Tiu chun nc cho mt n v san phm hay mt n v tnh noi chung (1/san phm).
n
i
: S san phm hay s n v tnh cua tng loai nhu cu trn.
Trong HTCN, i vi t ng hang muc cng trnh co lu lng tnh toan khac nhau. i
vi tram bm cp I va tram bm x ly phai tnh thm lng nc dung cho ban thn nha may
nc va lng nc ro r, tc la phai cng thm vao lu lng cua h thng 25-30% n a.
Tram bm cp II thng co lu lng nho hn tram bm cp I v no lam vic khng iu hoa
trong ngay va thng ba m sat nhu cu dung nc cua i tng tiu thu tn in nng
nn gia chung co b cha, do o lu lng tnh toan cho tram bm cp II va mang phn phi
thng c tnh cho 3 trng hp: khi h thng dung nc nhiu nht (Q
max
), khi h thng
dung nc t nht (Q
min
) va khi h thng co chay (Q
cc
). Lu lng tnh toan cua h thng khi
co chay se bng tng lu lng cua h thng trong trng hp dung nc nhiu nht cng vi
lu lng cha chay, trong o lu lng nc cha chay xa c nh theo cng thc:
Q
cc
= 3,6.n.q
c
, [m
3
/h]
n : S am chay xay ra ng thi.
q
c
: Tiu chun nc cho mt am chay, [l/s].

IV IV IV IV AP LC CN THIT CUA H THNG CP NC AP LC CN THIT CUA H THNG CP NC AP LC CN THIT CUA H THNG CP NC AP LC CN THIT CUA H THNG CP NC

|||| |||| |||| |||| 2 22 2. .. .! !! !. . . . Ap lu 1| ||i| u+ ||+ Ap lu 1| ||i| u+ ||+ Ap lu 1| ||i| u+ ||+ Ap lu 1| ||i| u+ ||+ . .. .

H
c
t

H
h
h

H

H
t
d

h
1

h
2

h
3

Mun xac nh ap lc cua h thng cp nc th cn phai xa c nh ap lc cua ngi
nha bt li nht (nm v tr cao nht, xa nht so vi tram bm cp II). i vi ngi nha bt
l i, am bao vn cp nc c bnh thng th ap lc n c cu a ng ng bn ngoai
phai co ap lc u a nc ln thit b dung nc cao nht cua nha. A p lc cn thit cu a
ng ng bn ngoai nha c xac nh theo cng thc:
H
ct
= H
hh
+ H
td
+ H , [m]
H
hh
: Chiu cao hnh hoc cua thit b ly nc v tr bt li cua ngi nha b t li:
H
hh
= h
1
+ (n-1).h
2
+ h
3
, [m].
h
1
: Chiu cao nn nha t ng 1 so vi ng ng bn ngoai, [m].
h
2
: Chiu cao tng tng nha , [m].
h
3
: Chiu cao t thit b v sinh so vi nn nha tng cao nht, [m].
n : S tng nha.
H
t
: Ap lc t do (tran d) cua thit b v sinh v tr bt li nht, [m].
H : Tn tht a p lc t im ly nc n thit b v sinh bt li, [m].
Theo tiu chun 20TCN 33-85, nha 1 tng phai co H
ct
>=10, trong trng hp c bit
cho phep H
ct
>=7m; nha 2 tng H
ct
=12m; nha 3 tng H
ct
=16m va tip tuc o khi tng 1 t ng th
ap lc cn thit tng thm 4m na.
Ngoai ra, co th xac nh H
ct
theo cng thc thc nghim: H
ct
= 4.(n+1).
Ap lc cn thit cu a XNCN san xut c xa c nh theo yu cu cng ngh san xut.
Thng thng, H
ct
se do tram bm cp II tao ra. i vi HTCN co ai i din, ap lc
cn thit nay se do ca tra m bm cp II va ai nc tao ra.

V V V V - -- - LIN H V MT A LIN H V MT A LIN H V MT A LIN H V MT AP LC GIA CAC C P LC GIA CAC C P LC GIA CAC C P LC GIA CAC CNG NG NG NG TRNH TRONG H TRNH TRONG H TRNH TRONG H TRNH TRONG H
THNG CP NC THNG CP NC THNG CP NC THNG CP NC
Gia cac cng trnh trong HTCN ngoai mi lin h v mt lu lng nh a nu
trong cac mu c trn con co s lin h cht che v mt ap lc. am bao cung cp n c c
lin tuc th ap lc cua bm hoc chiu cao ai nc phai u a nc ti v tr bt li nht
cua mang, tc la ngi nha xa nht, cao nht so vi tram bm, ai nc, ng thi phai co
mt ap lc t do cn thit a nc n ca c thi t b v sinh v tr bt li nht cu a ngi nha
(tc la am bao ap lc c n thit cua ngi nha bt li).
Ta se khao sat mi lin h v mt ap lc gia ngi nha bt li, ai nc va tram bm
cp II 3 tr ng hp sau y: - Khi ai nc u mang li.
- Khi ai nc cui ma ng li.
- Khi h thng co chay.

1/ KHI AI NC U MANG LI:
Khi ai nc u mang li th nu bm a c nc ln ai th hoan toan cp
c nc cho ngi nha bt li, v vy ch cn xac nh ap lc nc cua bm a ln ai. Con
i vi ai nc phai co u cao cn thit c p cho ngi nha bt li dung nc mt cach
bnh thng.

|||| |||| |||| |||| 2 22 2. .. .2 22 2. . . . Ap lu | ||| 1p |uu ||i 1+i u 11u |+| Ap lu | ||| 1p |uu ||i 1+i u 11u |+| Ap lu | ||| 1p |uu ||i 1+i u 11u |+| Ap lu | ||| 1p |uu ||i 1+i u 11u |+|. .. .
T s trn ta co th tnh c chiu cao t ai (H
) va ap lc cng tac cua may

bm tram bm II (H
b
) theo cng thc sau:
H
= H
ct
+ h
1
+ Z
nh
- Z
, [m].
H
b
= H
+ h
+ h
2
+ h
3
+ Z
- Z
b
, [m].
H
ct
: Ap lc cn thit cu a ngi nha bt li, [m].
Z
nh
, Z
, Z
b
: Ct mt t cua ngi nha bt li, ni t ai va ni t tram bm, [m].
h
1
: tn tht ap lc trn ng ng t ai n ngi nha bt li, [m].
h
2
: tn tht ap lc trn ng ng t bm n ai, [m].
h
3
: tn tht ap lc trn ng ng hut (t b cha n tram bm), [m].
h
: chiu cao phn ch a nc trong bu ai, [m].

ai thng t nhng im cao, cang cao so vi im A th cang kinh t v gia
thanh xy dng se giam, tn tht ap lc se t hn va nng lng bm cung se t hn. Khi tnh
toan, nu chon c im t ai nc ma co H
= 0 th luc o ai nc se la mt b cha t
st trn mt t.
2/ KHI AI NC CUI MANG LI:
Co hai trng hp phai tnh toan: o la khi h thng dung nc nhiu nht vao ca c gi
cao im (Q
max
) va khi h thng dung nc t nht (Q
min
).
h
2

h

h
1

H
b

Nha bt
li
H

H
ct

Z

Z
nh

Z
b
0.00
B
Bm
ai
h
3

a/ Khi h thng dung nc nhiu nht (Q
max
):
Khi thanh ph dung nhiu nc, bm va a i cung co nhim vu cp nc cho nha. Tai
v tr bt li a, nc c cp t hai pha: t tram bm II va t ai. Mang li c chia thanh
hai phn theo mt ranh gii khng c nh do ch tiu thu nc thay i theo thi gian.
Khi tnh toan cn chon ngi nha bt li trn ng ranh gii o tm ap lc cn thit cua no
(H
ct
).

Hnh Hnh Hnh Hnh 2 22 2. .. .3 33 3: : : : Ap lc h thng cp nc khi ai cui mang Ap lc h thng cp nc khi ai cui mang Ap lc h thng cp nc khi ai cui mang Ap lc h thng cp nc khi ai cui mang. .. .
Sau khi xac nh c tn tht ap lc trong mang, bit ct mt t im bt li, ni
t ai va tram bm cp II, ta co th xac nh c chiu cao cua ai (H
) va ap lc cu a may
bm tram bm cp II (H
b
) theo cac cng th c sau:
H

= H
ct
+ h
1
+ Z
nh
- Z
, [m].
H
b(Qmax
)

= H
ct
+ h
2
+ h
3
+ Z
nh
- Z
b
, [m].
h
1
: tn tht ap lc t ai n nha bt li, [m].
h
2
: tn tht ap lc t bm n nha bt li, [m].
h
3
: tn tht ap lc trn ng ng hut t b n bm, [m].
Z
nh
, Z
, Z
b
: ct mt t cua nha, ai va bm, [m].
b/ Khi h thng dung nc t nht (Qmin):
Khi thanh ph dung t nc (ban m), mt phn nc do tram bm cp cho sinh hoat
cua thanh ph con mt phn d tha chay xuyn qua mang ln ai d tr . Bm phai co u
ap lc a nc ln ai, ng o ap se la mt ng dc lin tuc t tram bm n ai, luc
o ap lc cua bm se la:
H
b(Qmin)
= H
+ h
+ h
4
+ Z
- Z
b
, [m].
h
4
: tn tht ap lc trong mang t tram bm n ai, [m].

H
b
(
Q
m
i
n
)

h

h
2

H

H
b
(
Q
m
a
x
)

H
ct

Z

Ct qui
Z
b

Z
nh

a
h
1

0,00
h
3

h
4

3/ TRNG HP H THNG CO CHAY:
Khi xet mi lin h v mt ap lc gia cac cng trnh trong h thng khi co chay ta
cung phai xem ai u hay cui mang li va h thng cp nc cha chay la a p lc cao
hay thp.
H thng thng cp nc cha chay ap lc cao la h thng ma khi co chay th ap lc
cn thit cac hong cha chay ngoai ph phai u sc trc tip dp tt cac am chay im
cao va xa nht trong nha bt li, tc la h thng phai co ap lc thng c sc can trong ca c
ng vai ga va tao ra c ct nc c co ap lc ti thiu 10m u voi phun cha chay tai v
tr bt li nht cua h thng. Ap lc nay se do cac bm cha chay t sn tram bm cp II
tao ra. H thng na y t dung v khng kinh t, chi ph in nng cao, ng ng ln,... i khi
s dung trong cac h thng cp nc cng nghip.
H thng cp nc cha chay ap lc thp la h thng ma khi co chay th ap lc cn
thit dp tt ca c am chay se do cac may bm cha chay cua ca c i lu ng cha chay
tao ra, con ap lc cac hong cha chay ngoai ph ch cn 10m (trong trng hp c bit
cho phep >7m) giup bm cha chay thng c sc can thuy lc ban u va tranh vic tao
ra chn khng trong ma ng li ng ng, nc bn se chui vao... i vi cac khu dn c
thng s dung h thng cha chay ap lc thp na y.
Theo qui nh chung, khi thit k HTCN, cac am chay c tnh trong nhng gi cao
im vi gia thit la xay ra im bt li nht cua h thng. ng knh cac ng trong mang
li c tnh toan vi ch cng tac bnh thng. Khi cung cp thm lu lng cha
chay th vn t c chuyn ng cua n c trong ng se tng ln va nh vy tn tht ap lc trong
mang cung se tng ln.
Ta ch khao sat di y ch cng ta c cu a h thng cha chay ap lc th p.
a/ Khi ai u mang li:

Hnh Hnh Hnh Hnh 2 22 2. .. .4 44 4: : : : Ap lc h thng cp nc khi co chay, ai u mang Ap lc h thng cp nc khi co chay, ai u mang Ap lc h thng cp nc khi co chay, ai u mang Ap lc h thng cp nc khi co chay, ai u mang. .. .
Gia s trong trng hp bnh thng, tai im bt li a cn ap l c cn thit la H
ct
.
ng o ap la ng 1. Cho rng tai im a co cha chay se ly n c hong cha chay cung
h

1
2
3
H

H
ct

a
H
cc
=10m
Z
a

Z
b

Z

0,00
tai im a vi ap lc H
cc
la 10m. V trong thi gian co chay lu lng nc trong h thng
tng ln, tn tht ap lc trong ng va trong mang tng ln, kt qua la tng tn tht trong mang
khi co chay se ln hn tng tn tht khi bnh thng, ng o ap 2 se dc hn ng 1.
Phu thuc vao mi lin h gia ap lc cn thit H
ct
luc bnh thng va ap lc cha
chay H
cc
cung nh phu thuc vao tng tn tht ap lc trong mang gia hai trng hp o,
ng o ap 2 co th n m cao hn hoc thp hn ai nc.
Nu cao hn th ai phai ong lai, nu khng th may bm se khng tao ra c ap lc
cn thit chng chay ma ap lc cao nht cua mang luc o la mc nc trong ai.
Nu ng o ap tnh toan khi co chay nm di mc nc trong ai ( ng 3) th ai
se khng phai ong lai.
Con ap lc bm ch a chay lu ng (H
b.cc
) phu thuc vao chiu cao ni xay ra chay,
vao ap lc cn thit H
ct
cua mang, vao tn tht ap lc trong mang khi bnh thng va khi co
chay. No co th ln hn, bng hoc i khi thp hn ap lc cua h thng khi bnh thng.
Trong thi gian co chay tram bm phai cung cp cho h thng lng nc u thoa
man ca nhu cu sinh hoat va nhu cu cha chay. Lng nc d tr ch a chay thng cha
trong b cha n c sach.
b/ Khi ai cui mang li:

Hnh Hnh Hnh Hnh 2 22 2. .. .5 55 5: : : : Ap lc h thng cp nc khi co chay, ai cui mang Ap lc h thng cp nc khi co chay, ai cui mang Ap lc h thng cp nc khi co chay, ai cui mang Ap lc h thng cp nc khi co chay, ai cui mang. .. .
Trong h thng co ai i din, cac im bt li khi co chay thng nm gn ai.
V ap lc cha chay H
cc
< H
ct
< H
(do lu lng tng ln, tng tn tht ap lc tng ln) nn

khi co chay, ai se dc ht nc trong thi gian u. V th tram bm phai cung cp u lu
lng tng cng dung cho sinh hoat ln nht va lu lng cha chay, t c la :
Q
TB2
= Q
SH.max
+ Q
cc

H
b
= H
cc
+ h
cc
+ Z
cc
- Z
b
, [m].
Q
TB2
: lu lng do tram bm 2 cung cp.
h

H
b

H

Khi Qmax
Khi co
Hct
a
Z
cc

Z
b

Z

H
cc

H
ct

0,00
h
cc

Q
SH.max
: lu lng dung cho sinh hoat ln nht.
Q
cc
: lu lng dung cha chay.
H
b
: ap lc cu a tram bm cp 2, [m].
H
cc
: ap lc cha chay, [m].
h
cc
: tn tht ap lc khi co chay, [m].
Z
cc
, Z
b
: Ct mt t ni co chay va ni t may bm tram bm 2, [m].


I I I I - -- - NGUN NC CUNG C NGUN NC CUNG C NGUN NC CUNG C NGUN NC CUNG CP P P P
Thng co 3 loai sau:
- Ngun nc ngm.
- Ngun nc mt.
- Ngun nc ma.
1/ NGUN NC NGM:
Nc ngm c tao bi nc ma hoc nc sng thm qua cac lp t tao thanh,
cac hat v t liu trong t se loc sa ch ngun n c, o la cac hat cat, soi, cu i,... Tuy nhin cung
co nhng hat vt liu can nc nh t set, t tht.

Hnh Hnh Hnh Hnh 3 33 3. .. .1 11 1: : : : Nc ngm Nc ngm Nc ngm Nc ngm. .. .

Tuy theo su cua ging ma se thu c 2 loai nc ngm sau:
Nc ngm khng ap: Khi ging co su 3-10m, la nc ng m mach nng (v
tr A). Loai nay tr lng t, chu nhiu anh hng cua thin nhin, hay b nhim bn.
Nc ngm co ap: Khi khoan su trn 20m, tr lng nc nhiu hn, cht
lng tt hn. Tai B va C se co ap, tai v tr D se co ging phun do ap lc t 2 pha.
Lp t can nc
Lp t cha nc Chiu chay nc ngm
C
A
B
D
Nc ngm co u im rt trong sach (ham lng cn nho, t vi trung...) x ly n
gian nn gia thanh re . Nhng vic thm do thng lu, kho khn, i khi cha nhiu st va
i vi cac vung ven bin th thng b nhim mn nn x ly phc tap.
Hin nay nc ngm thng c u tin chon lam ngun nc cp cho sinh
hoat, n ung.
2/ NGUN NC M T:
Nc mt cung do ma cung cp. mt s ni th do hin tng tan tuyt tao ra.
Thng co ca c loai sau:
Nc sng: thng co lu lng ln, d khai thac, cng va ham lng st nho.
Nhng ham lng cn cao, nhiu vi trung nn gia thanh x ly t. No thng co s thay i
ln theo mua v nhit , lu lng, mc nc va nhit .
Nc sui: Mua kh rt trong, lu lng nho, mua lu lu l ng ln, co nhiu cat
soi.
Nc h, m: tng i trong, tuy nhin chung co mau kha cao do anh hng
cua rong, ru va cac thuy sinh vt.
3/ NGUN NC MA:
La loai nc c s du ng nhiu nht cac vung cao, ca c ha i ao. Nc ma tng
i trong sach, cht l ng phu thuc vao sach khng kh, no co th mang theo bui hoc
mang tnh axt do hoa tan mt s kh nhim. Nc ma thiu cac mui khoang cn thit cho
s phat trin c th con ngi va suc vt.

II II II II - -- - CNG TRNH THU N CNG TRNH THU N CNG TRNH THU N CNG TRNH THU N C NGM C NGM C NGM C NGM
1/ GING KHI:
Ging khi la cng trnh thu nc ngm mach nng, co ng knh 0,8-2m va chiu
su 3-20m, phuc vu cp nc cho mt gia nh hay mt s i tng dung nc nho. Khi cn
lng nc ln hn th co th xy dng mt nhom ging khi ni vao ging tp trung bng
cac ng xi phng, hoc ging co ng knh ln vi cac ng nan quat co l, t trong lp t
cha nc tp trung nc v ging.
Nc chay vao ging co th t ay hoc t thanh bn qua ca c khe h thanh hoc
qua cac ng b tng xp dung lam thanh ging. Thanh ging co th xy b ng gach, b tng x,
b tng a hc, a ong... tuy theo vt liu a phng. Khi gp t d sut l ngi ta dung cac
khu ging bng b tng, gach, ng sanh... vi chiu cao 0,5-1m ri a nh tut tng khu ging
xung cho nhanh chong va an toan. Cac khu gi ng ni vi nhau bng va ximng.
tranh nc ma chay trn mt keo theo cht bn chui vao ging, phai lat nn va
xy b xung quanh ging cao hn mt t chng 0,8m ng thi phai boc t set day 0,5m
xung quanh thanh ging t mt t xung ti su 1,2m. V tr ging nn chon gn nha
nhng phai cach xa chu ng nui suc vt, h x ti thiu la 7-10m.
2/ NG HM NGANG THU NC:
o la loai cng trnh thu nc ngm mach nng vi cng sut ln hn t vai chuc
n vai trm met khi ngay.
No gm mt h thng ng thu nc nm ngang t trong lp ch a nc, co dc
t chay v ging tp trung.
Trn ng ng c khoang 25-50m lai xy dng mt ging thm kim tra nc
chay, ly c n va thng hi. ng thu nc thng ch tao bng sanh hoc b tng co l
d=8mm hoc khe vi kch thc 10-100mm. Ngoai ra co th xp a dm, a tang thanh hanh
lang thu nc, xung quanh co lp boc bng a dm, cui, soi ngn cat chui vao.

Hnh Hnh Hnh Hnh 3 33 3. .. .2 22 2: : : : ng hm ngang thu nc ng hm ngang thu nc ng hm ngang thu nc ng hm ngang thu nc. .. .
3/ GING KHOAN:
Ging khoan la cng trnh thu nc ngm mach su vi cng sut ln t 5-500 l/s su
vai chuc n vai trm me t, co ng knh 100-600mm.
Ging khoan co th la ging hoan chnh (khoan n lp t ca ch n c); ging khng
hoan chnh (khoan n lng chng lp t cha nc); ging co ap va ging khng ap...
Khi cn thu lng n c ln ngi ta dung mt nhom ging khoan. Trong trng hp
nay ca c ging se b anh hng ln nhau khi lam vic ng thi.
Ging khoan thng co cac b phn chnh sau y:
Ca ging hay ming ging: Dung theo doi, kim tra s lam vic cua ging.
Trn ca ging la ng c va ng y a nc ti cng trnh x ly, ngoa i ra con co nha bao
che, bao v.
Thn ging (con goi la ng vach): la ca c ng thep khng g ni vi nhau bng
mt bch, ren hoc han. Ngoai ra con dung ng b tng ct thep ni vi nhau bng ng lng.
c/ Bng a tang
xp
b/ Bng ng
khoan l
a/ Bng a dm,
cui soi
t nguyn
th
t set
Cat
ng vach co nhim vu chng nhim bn va chng sut l ging. Bn trong ng vach pha
trn la cac gung bm ni vi ng c in bng truc ng. Co th dung t may bm va ng
c nhung chm.
ng loc: hay con goi la b phn loc cua
ging khoan: t trc tip trong t cha nc
thu nc vao ging va ngn khng cho bun cat chui
vao ging. ng loc c ch tao nhiu kiu vi cac
kt cu kha c nhau.

Trn hnh ve 3.4 gii thiu mt kiu ng loc thng thng ap dung cho tng cha
nc la cat th, c hat 0,5-1mm. No bao gm mt ng thep co cac l khoan d=5-25mm va
chiu dai gp 15-20 ln chiu rng. Bn ngoai ng la lp dy ng ngn cach co ng knh
d=2-6mm, qun theo hnh xon c va ngoai cung boc li an bng ng hoc thep khng g
co d=0,25-1mm.
Khi lp t ch a n c la cui soi, cat to th khng cn li boc ngoai, ngc lai khi
lp t cha nc la cat mn th ngoai li an co n phai boc soi pha ngoai.
Thay cho ng thep khoan l co th dung ng bng cac thanh thep han lai hoc dung
ng phibr ximng, ng cht deo co chm l ho c khe lam ng loc.
ng lng: cui ng loc dai 2-10m gi lai cn cat chui vao ging. Khi thau ra
ging lp cn, cat nay se c a ln khoi mt t.
tranh nhim bn cho ging bi nc mt th m vao, ngi ta thng boc t set
xung quanh ng vach da y khoang 0,5m vi chiu su ti thiu la 3m k t mt t xung.
Ngi ta con dung ging khoan ng knh nho (d=42-49mm) lp bm tay, bm in
vi lu lng 2m
3
/h.

1- Dng co din
2- ng dy
3- Nha bao che
4- ng vach
5- ng |oc
6- ng |ang

1 2
4
3
6
5
Hnh Hnh Hnh Hnh 3 33 3. .. .3 33 3: : : : Ging khoan Ging khoan Ging khoan Ging khoan. .. .

1- ng thep khoan
| hoac khe
2- Dy dng
3- Luoi dan
1
2
3

Hnh Hnh Hnh Hnh 3 33 3. .. .4: 4: 4: 4: ng loc. ng loc. ng loc. ng loc.
III III III III - -- - CNG TRNH THU N CNG TRNH THU N CNG TRNH THU N CNG TRNH THU N C MT C MT C MT C MT
Thng o la cng trnh thu nc sng, phai c t u ngun nc, pha trn
khu dn c va khu cng nghip theo chiu chay cua sng. V tr hp ly nht la ni b sng va
long sng n nh co iu kin a cht cng trnh tt, co u su cn thit ly nc trc
tip t sng khng phai dn i xa. Thng cng trnh thu c b tr pha lom cua b sng,
tuy nhin pha lom thng b soi l nn cn phai gia c b.
Cng trnh thu nc sng thng chia ra cac loai sau y:
- Cng trnh thu nc b sng.
- Cng trnh thu nc long sng.
- Cng trnh thu nc hnh u.
1/ CNG TRNH THU N C B SNG:
Ap dung khi b dc, nc b su va thng xy d ng chung vi tram bm cp I
nn con goi la cng trnh thu nc loai kt hp . Khi iu kin a cht b xu th tram bm
cp I t ta ch ri xa b va goi la cng trnh thu nc loai phn ly .

Cng trnh thu nc b sng thng chia ra nhiu gian am bao cp nc lin tuc
khi thau ra, sa ch a. Mi gian chia ra ngn thu, ngn hut. Nc t sng vao ngn thu qua
cac ca thu n c: ca pha trn thu nc ma lu, ca pha di thu n c mua kh. Ngn thu
con goi la ngn lng v y mt phn cac hat c n, cat, phu sa trong nc c gi lai. ca
thu nc co t cac song chn lam bng ca c thanh thep d=10-16mm ca ch nhau 40-50mm
ngn cac vt ni trn sng (ra c ri, cui, cy...) khoi i vao cng trnh thu. T ngn thu nc
Mc nc mua
ma
Mc nc mua kh
1- Nha bao che 6- Luoi chan rac
2-Ngan thu nuoc 7- Tram bom
3- Ngan hut 8- ng hut
4- Cua thu nuoc mua |u 9- ng dy
5- Cua thu nuoc mua kh
1
2 3
5
4
6
7
8
9
Hnh Hnh Hnh Hnh 3 33 3. .. .5 55 5: : : : Cng trnh thu nc b sng Cng trnh thu nc b sng Cng trnh thu nc b sng Cng trnh thu nc b sng. .. .

qua cac li chn vao ngn hut la ni b tr ca c ng hut cua may bm. Li chn thng
lam bng cac si dy the p d=1-1,5mm vi kch thc mt li t 22 n 55mm gi ca c
rac ri, rong ru co kch thc nho trong nc. Tc nc chay qua song chn thng t
0,4 n 0,8m/s, qua li chn t 0,2 n 0,4m/s.
2/ CNG TRNH THU N C LONG SNG:
Cng trnh thu long sng ap dung khi b thoai, nc nng, mc nc dao ng ln.
Khac vi loai cng trnh thu nc loai b sng, cng trnh thu nc long sng khng
co ca thu nc b ( hoc ch thu nc b vao mua lu), ma a ra gia sng, ri dung ng
dn nc v ngn thu t b. Ca thu nc long sng con goi la hong thu nc thng la
phu hoc ng loe, u bt song chn va c c nh di ay sng bng h thng coc g
hoc b tng.
ch b tr hong thu phai co phao c bao hiu tranh cho tau be i la i khng va
cham vao.

1
2 3
4
5 6
8
9
1
11
7
1- Nha bao che 7- Luoi chan rac
2-Ngan thu nuoc 8- Co bao hiu
3- Ngan hut 9-Tam bom
4- Hong thu nuoc 10- ng hut
5- Gi do 11- ng dy
6- ng n nuoc
Hnh Hnh Hnh Hnh 3 33 3. .. .6 66 6: : : : Cng trnh thu nc long sng Cng trnh thu nc long sng Cng trnh thu nc long sng Cng trnh thu nc long sng. .. .

Nguyn Lan Phng = 29 = HBKN

I II I - -- - TNH CHT NC TH TNH CHT NC TH TNH CHT NC TH TNH CHT NC THIN NHIN VA CAC IN NHIN VA CAC IN NHIN VA CAC IN NHIN VA CAC YU CU V CHT YU CU V CHT YU CU V CHT YU CU V CHT
LNG NC LNG NC LNG NC LNG NC
1/ TNH CHT CUA NC:
a/ V phng din ly hoc:
Nhit : ph thuc vo ma v loi ngun
- Nc mt: 4 40
0
C, ph thuc vo t
0
khng kh v s thay i theo su ngun
nc.
- Nc ngm: C nhit tng i n nh 17 27
0
C
Nhit c xc nh bng nhit k.
c : Biu th lng cc cht l lng (ct, st, bn, cc hp cht hu c) c trong
nc. n v: mg/l.
trong :
- o bng phng php Sneller: nc vo bnh thy tinh cao 30cm, y c ch
tiu chun mu en.
- o bng phng php Diener: bnh thy tinh cao 350mm, y c ch thp en
rng 1mm, trn nn trng, c chiu sng bng 1 bng in 300W.
trong c o bng ct nc ti a m qua n t trn nhn xung ngi ta c
c ch tiu chun hoc du thp.
mu :
Do cc cht gumid, hp cht keo ca st, do nhim bn bi cc loi nc thi hay do
s pht trin ca rong to.
mu c xc nh bng phng php so mu theo thang Platin coban v tnh
bng .
Mi v v :
- Mi: do ngun t nhin to ra nh mi bn, t st, vi sinh vt ph du c di hay xc
sc vtc th do ngun nhn to nh clo, phenol, nc thixc nh bng ngi.
- V: do cc cht ha tan trong nc to ra. Xc nh bng nm. Phn bit lm 5 cp:
rt yu, yu, r, rt r, mnh.
b/ V phng din hoa hoc:
Cn ton phn (mg/l): bao gm tt c cc cht v c v hu c c trong nc, khng k
cc cht kh. Xc nh bng my o nhanh hoc un cho bay hi 1 dung tch nc ngun nht
nh nhit 105 110
0
C cho n khi trng lng khng i.
cng ca nc (mgl/l): cng ca nc do hm lng Ca
2+
v Mg
2+
ha tan trong
nc to ra.
- cng cacbonat do mui Ca(HCO
3
)
2
, Mg(HCO
3
)
2

- cng khng cacbonat do mui SO
4
2-
, Cl
-
, NO
3
-
ca Ca
2+
, Mg
2+

cng c o bng c (1 c tng ng vi 10mg CaO hay 9,19mg MgO
trong 1 lt nc).
pH : c trng bi ion H
+
trong nc ( pH = - lg[H
+
])
pH < 7: nc c tnh acid
pH = 7: nc c tnh trung ha
pH > 7: nc c tnh baz
kim (mg l/l): c trng bi cc mui nh bicacbonat, gumat, cacbonat, hyratphn
bit kim theo tn gi ca mui.
oxy ha (mg O
2
/l): c trng bi nng cc cht hu c ha tan v 1 s cht v c d
oxy ha.
Hm lng st v mangan:
Cc hp cht Nit: NH
3
, NO
2
-
, NO
3
-
s c mt ca cc hp cht ny chng t v mc
nhim bn ca nc thi vo ngun nc.
Cc cht c: As, Cu, Pb, Zn
c/ V phng din vi trung:
Vi trng hiu kh (con/l).
Vi trng k kh (clostridia).
Ch s coli (Eschirichia col): biu th c hay khng c vi trng gy bnh ng rut trong
nc.
V d: Nc dng cho sinh hot
- Mi, v 20
0
C: khng
- mu theo thang mu Platin coban: 10
0

- c, hm lng cn: 5mg/l
- pH: 6,5 8,5
- Hm lng st: 0,3mg/l
- Hm lng mangan: 0,2mg/l
- cng: 12
0
c
1/ YU CU V CH T LNG NC:
- Nc cp cho sinh hot v n ung phi trong sch, khng c hi, khng cha cc
vi trng gy bnh.
- Yu cu cht lng nc cp cho cc nhu cu sn xut a dng ty thuc vo tnh
cht ca qu trnh sn xut.
II II II II - -- - CAC PHNG PHAP CAC PHNG PHAP CAC PHNG PHAP CAC PHNG PHAP VA CAC S VA CAC S VA CAC S VA CAC S CNG NGH LAM CNG NGH LAM CNG NGH LAM CNG NGH LAM SACH SACH SACH SACH
NC NC NC NC
1/ CAC PHNG PHA P X LY NC:
Trn thc t ngi ta thng phi thc hin cc qu trnh x l nh lm trong v kh
mu, kh st, kh trng v cc qu trnh x l c bit khc nh lm mm, lm ngui, kh
mui
Cc qu trnh x l trn c th thc hin theo cc phng php sau:
- Phng php c hc: Song v li chn rc, lng t nhin, lc qua li.
- Phng php l hc: Kh trng bng tia t ngoi, lm ngui nc.
- Phng php ha hc: Keo t bng phn, kh trng bng clor, lm mm nc bng
vi.
2/ CAC DY CHUYN CNG NGH X LY NC:
Tp hp cc cng trnh v thit b thc hin qu trnh x l nc theo mt hoc
mt s phng php gi l dy chuyn cng ngh x l nc. Ty thuc vo cht lng nc
ngun v yu cu cht lng nc cp m c cc dy chuyn cng ngh sn xut khc nhau.
a/ S cng ngh dung hoa cht keo tu, dung b loc chm:

Hnh 4.1: S cng ngh khng dng ha cht keo tu

p dng cho ngun nc c hm lng cn l lng nh hn hoc bng 50mg/l, mu
khng ln hn 50
0
coban v cng sut ca trm b khng ln hn mt ngn m
3
/ng. , qun l
th cng hay c gii.
V nguyn tc khng kh c mu.
b/ S cng ngh dung hoa cht keo tu :
S c bn:

Hnh 4.2: S s dng ha cht c bn.

p dng: s trn p dng cho ngun nc c hm lng cn l lng v mu bt
k vi cc trm c cng sut bt k, thng 20.000 m
3
/ng vi cc mc c gii ha khc
nhau, c th t ng hon ton.
B lc chm
B cha nc sch Trm bm cp II

Nc ngun
MLCN
Cl
2
MLCN
B
trn
B phn
ng
B
lng
B lc
trng
lc
B cha
nc sch
Nc ngun
Cl
2
Phn
TB
II
S cng ngh s dng b trn v b lc tip xc:

Hnh 4-3: S s dng b trn ng v b lc tip xc

p dng cho ngun nc c hm lng cn l lng nh hn 150mg/l, mu nh
hn 150
0
coban v trm c cng sut bt k.
c/ S cng ngh x ly nc ngm:
Kh st bng lm thong n gin v lc nhanh:

Hnh 4-5: Kh st bng lm thong n gin v lc nhanh
Phm vi p dung:
- Hm lng st 15 mg/l
- xi ha [0,15(Fe
2+
).5] mg/l O
2

- NH
+
4
< 1mg/l
- mu 15
0

- PH sau lm thong 6,8
- kim cn li trong nc > (1+ )
28
Fe
2+
mgl/l
S 2: Gin ma - lng tip xc - lc
Phm vi p dng:
+ C
Fe
25 mg/l
+ Nc sau lm thong: PH 6,8; K
i
2mgl/l; H
2
S<0,2mg/l;
NH
4
< 1mg/l
+ Trn x l c cng sut bt k

Hnh 4-6: Kh st bng lm thong , lng tip xc v lc
B lc
tip xc
B cha nc
sch
Trm
bm II

Nc ngun
MLCN
Cl
2
B trn
ng c
tch kh
MLCN
B lc
nhanh
B cha nc
sch
Trm
bm II

Nc ngun
Cl
2
Lm
thong
n
gin
Cl
2
Lm
thong
B lng
tip xc
B lc
trng lc
B cha
nc sch
Nc ngun
TB
II
MLCN
S 3: Thng qut gi - lng tip xc - lc
p dng: Trm x l c cng sut va v ln v c hm lng st cao

Hnh 4-7: Kh st bng thng qut gi , lng tip xc v lc

III III III III KEO TU & CAC CNG KEO TU & CAC CNG KEO TU & CAC CNG KEO TU & CAC CNG TRNH KEO TU TRNH KEO TU TRNH KEO TU TRNH KEO TU
1/ KEO TU :
Cn bn trong nc thin nhin thng l ht ct, st, bn, sinh vt ph du, sn phm
phn hy ca cc cht hu c... Cc ht cn ln c kh nng t lng trong nc, cn cn b
trng thi l lng. Trong k thut x l nc bng cc bin php x l c hc nh lng tnh,
lc ch c th loi b nhng ht c kch thc ln hn 10
-4
mm, cn nhng ht cn c d<10
-4
mm phi p dng x l bng phng php l ha.
c im c bn ca ht cn b l do kch thc v cng nh nn c b mt tip xc
rt ln trn mt n v th tch, cc ht cn ny d dng hp th, kt bm vi cc cht xung
quanh hoc ln nhau to ra bng cn to hn. Mt khc cc ht cn u mang in tch v
chng c kh nng lin kt vi nhau hoc y nhau bng lc in t. Tuy nhin trong mi
trng nc, do cc loi lc tng tc gia cc ht cn b hn lc y do chuyn ng nhit
Brown nn cc ht cn lun lun tn ti trng thi l lng.
Bng vic ph v trng thi cn bng ng t nhin ca mi trng nc, s to cc
iu kin thun li cc ht cn kt dnh vi nhau thnh cc ht cn ln hn v d x l
hn. Trong cng ngh x l nc l cho theo vo nc cc ha cht lm nhn t keo t cc
ht cn l lng
* Ha cht s dng:
- Phn nhm : Al
2
(SO
4
)
3
.18H
2
O
- Phn st : FeSO
4
.7H
2
O, FeCl
3
.6H
2
O
* C ch : Khi cho phn vo nc
- Phn nhm :
Al
2
(SO
4
)
3
+ 6H
2
O = 2Al
2+
+ 3SO
4
2-
+ 6H
+
+ 6OH
-
= Al(OH)
3
+ 2H
2
SO
4

Bng kt ta
- Phn st :
Fe
2+
+ 2H
2
O = Fe(OH)
2
+ 2H
+

4Fe(OH)
2
+ O
2
+ 2H
2
O = 4Fe(OH)
3

FeCl
3
+ 3H
2
O = Fe
3+
+ 3Cl
-
+ 3H
+
+ 3OH
-
= Fe(OH)
3
+ 3HCl
Fe(OH)
3
, Al(OH)
3
l cc ht keo nh c kh nng hp ph cc ht l lng v c kch
thc b ln b mt ca mnh, ri dnh kt dn ln to thnh nhng bng cn c th gi li
b lng v lc.

Thng
qut gi
B lng
tip xc
B lc
trng lc
B cha
nc sch
Nc ngun TB
II
MLCN
Cl
2
2/ CAC CNG TRNH KEO TU :

Hnh 4-8: S cc cng trnh ca giai on keo t
a/ Cng trnh chun b hoa cht:
- Thng ha trn phn : ha trn s b phn vi nc.
- Thng dung dch (b tiu th) : Pha theo ng nng tnh ton.
- Thit b nh lng phn
b/ B trn:
Mc tiu ca qu trnh trn l a cc phn t ha cht vo trng thi phn tn u
trong mi trng nc trc khi phn ng keo t xy ra, ng thi to iu kin tip xc tt
nht gia chng vi cc thnh phn tham gia phn ng.
Hiu qu ca qu trnh trn ph thuc vo cng v thi gian khuy trn.
Thi gian khuy trn hiu qu c tnh cho n lc ha cht phn tn u vo
nc v hnh thnh cc nhn keo t nhng khng qu lu lm nh hng n cc phn
ng tip theo. Trong thc t thi gian ha trn hiu qu t 3 giy n 2 pht.
Qu trnh trn c thc hin bng cc cng trnh trn, theo nguyn tc cu to v vn
hnh c chia ra:
* Trn thy lc: v bn cht l dng cc vt cn to ra s xo trn trong dng chy
ca hn hp nc v ha cht. Trn thy lc c th thc hin trong:
- ng y ca trm bm nc th
- B trn c vch ngn
- B trn ng
* Trn c kh: dng nng lng ca cnh khuy to ra dng chy ri.
c/ B phan ng:
Hiu qu qu trnh keo t ph thuc vo rt nhiu yu t. Vi mi ngun nc c th
sau khi xc nh liu lng v loi phn s dng th hiu qu keo t ch ph thuc vo
cng khuy trn G v thi gian hon thnh phn ng to bng cn T. Thc t 2 i lng
ny c xc nh bng thc nghim.
Qu trnh hnh thnh bng cn thng cn c G = 30 - 70s
-1
, thi gian phn ng t 15
- 35.
1- B hoa trn phe n.
2- Thung dung dch
3- Thi t b nh lng phen
4- B hoa trn phe n+nc
5- B pha n ng
6- B l ng bng cn
Thng dng cac b phn ng thy lc (ngn phn ng c vch ngn ngang hoc b
phn ng xoy ngn phn ng kt hp vi b lng ng) hay b phn ng c my khuy.
IV IV IV IV LNG LNG LNG LNG
Lng l mt khu x l quan trng trong cng ngh x l nc. L giai on lm sch
s b trc khi a nc vo b lc hon thnh qu trnh lm trong nc. Da trn nguyn
l ri theo trng lc, vic lm lng c th loi b t 90-99% lng cht bn cha trong nc.
Nguyn tc : Nc c chy t t qua b lng, di tc dng ca trng lc bn thn
cac ht cn s ri xung y b.
Theo chuyn ng ca nc ngi ta chia lm 3 loi b lng
- B lng ngang
- B lng ng
- B lng ly tm
Ngoi 3 loi b lng trn hin nay ngi ta cn s dng cyclon thy lc lng s b
nc c c theo chu k (tch ct c kch thc ln) hoc s dng b lng trong c tng
cn l lng : nc chuyn ng t di ln trn vi tc thch hp, trong b dn dn hnh
thnh mt tng cn l lng. Tng cn ny c kh nng hp ph cc ht keo, cn trong nc
lm cho nc trong.
1/ B LNG NGANG:
B lng ngang c dng hnh ch nht, c th lm bng gch hoc btng ct thp.
S dng cho cc trm x l c Q > 300 m
3
/ng i vi trng hp x l nc c dng
phn v p dng vi cng sut bt k cho trm x l khng dng phn.

Hnh 4-9: Cu to b lng ngang

(1) ng dn nc t b phn ng sang
(2) Mng phn phi nc
(3) Vch phn phi u b
(4) Vng lng
(5) Vng cha cn
(6) Vch ngn thu nc cui b
(7) Mng thu nc
(8) ng dn nc sang b lc
(9) ng x cn.
(2)
(4)
(5)
(3)
(6)
(7)
(8)
(9)
(1)
B
phn
ng
Sang b lc
3

* Cu to: b ging cha hnh ch nht. Nc chuyn ng trong b theo chiu ngang.
B lng ngang gm 4 b phn chnh :
- B phn phn phi nc vo b
- Vng lng cn
- H thng thu nc lng
- H thng thu x cn B lng ngang thng chia lm nhiu ngn, chiu rng mi ngn
t 3 6m. Chiu di b khng qui nh. Khi b c chiu di qu ln c th cho nc chy
xoay chiu. gim bt din tch b mt xy dng c th xy dng b lng nhiu tng (2,3
tng).
Cc thng s ca b lng ngang.
V
ra

= 5 10 mm/s
u = 0,12 0,6 mm/s
H = 2 3,5 mm/s

H
L
10
2/ B LNG NG:
B lng ng nc chuyn ng theo phng thng ng t di ln trn, cn cc ht
cn ri ngc chiu vi chiu chuyn ng ca dng nc t trn xung.
B lng ng thng c mt bng hnh vung hoc hnh trn, c s dng cho trm c
cng sut nh (Q 3000 m
3
/ng). B lng ng thng kt hp vi b phn ng xoy hnh
tr.
B c th xy bng gch hoc btng ct thp. ng trung tm c th l thp cun hn
in hay b tng ct thp.

Hnh 4-10: Cu to b lng ng

Sang b lc nhanh
(1)
(2)
40-60
o
D
(5)
(6)
(7)
(4)
h
3
H
2
=H
1
h
1
(8)

(3)

Nc t b
trn ti
(1) Nng phn ng xoy
(2) Vng lng
(3) Vng cha cn
(4) ng nc v
(5) Vi phun
(6) Mng thu
(7) ng nc ra
(8) ng x cn
Nguyn tc lm vic: Nc chy vo ng trung tm gia b (ngn phn ng) i xung
di vo b lng. Nc chuyn ng theo chiu t di ln trn, cn ri t trn xung y b.
Nc lng trong c thu vo mng vng b tr xung quanh thnh b v a sang b lc.
Cc thng s ca b:
v = 0,5 0,7 mm/s
D 10 m

H
D
= 1,5 - 2
* p dng cho cc trm c Q 1000 m
3
/ng v x l c dng phn.
3/ B LNG LY TM:
B lng li tm c dng hnh trn, ng knh t 5m tr ln. Thng dng s lng
ngun nc c hm lng cn cao, C
o
> 2000 mg/l. p dng cho trm c cng sut ln Q
30.000 m
3
/ng.

* Nguyn tc lm vic: Nc cn x l theo ng trung tm vo ngn phn phi, phn phi
u vo vng lng. Nc t vng lng chuyn ng t trong ra ngoi v t di ln trn. Cn
c lng xung y. Nc trong th c thu vo mng vng vo mng tp trung theo ng
ng sang b lc.
thu bn c thit b gt cn gm dm chuyn ng theo ray vng trn. Dm treo gin
co thp c cc cnh gt pha di. Nh nhng cnh gt ny, cn lng y c gt vo
phu v x ra ngoi theo ng x cn.
Cc thng s ca b.
D 50 m
H = 1,5 2,5 thnh
H = 3 5 trung tm
Hiu sut lng thp 40 80%

(4)
(2)
(5)
(6)
(1)
Nc t b
trn ti
1. ng dn vo
2. Mng thu nc
3. Cnh gt bn bng cao su
4. H thng co bn
5. ng dn nc sang b lc
6. ng x cn
Hnh 4-11: S cu to b lng ly tm
V VV V LOC LOC LOC LOC
L giai on cui cng ca qu trnh lm trong thc hin trong cc b lc bng cch
cho nc i qua lp vt liu lc thng l ct thch anh dy 0,7 1,3m; c ht 0,5 1mm
hoc than gy p vn hoc ng t ra xit. gi cho ct khi i theo nc vo cc ng
thu nc, di lp ct ngi ta 1 lp bng cui hoc dm.
* Phn loi :
- Theo tc lc
+ B lc chm : tc lc 0,1 0,3 m
3
/h
u im : nc trong, thi gian cng tc lu, 1 2 thng mi ra 1ln
Nhc im : Tc lc chm, kch thc b ln, gi thnh xy dng cao,
qun l vt v.
* p dng cho cc trm c cng sut nh.
+ B lc nhanh : Tc lc nhanh 6 10 m
3
/h. Cc ht cn c gi li nh lc dnh
ca n vi cc ht ct.
u im : Kch thc b nh, gi thnh xy dng r.
Nhc im : Chng bn, phi ty ra lun (1 ngy m phi ra 1 3 ln).
Ra b thng c c gii ha, bm nc cho chy ngc chiu vi vn tc
gp 7 10 ln khi lc vi cng ra 10 15 m
2
din tch.

Hnh 4-12: S cu to ca b lc nhanh trng lc

1. ng dn nc vo b lc; 2. Mng dn nc
3. Mng phn phi ph; 4. Vt liu lc
5.Vt liu ; 6. Tm an c khe l vt liu lc
7.ng dn nc sang b cha nc sch.
8. ng ng cp nc ra b lc; 9. ng ra nc x lc.
10. Van x nc lc u.; 11. Ca qun l.
12. Hm thu nc; 13.ng cp gi ra lc

- Phn loi theo p lc :
+ B lc h trng lc
+ B lc p lc
3
2
4
5
6
1
9
8
13
10
7
12
11
H
d
H
L
H
r
H
b
v
- Phn loi theo chiu dng nc :
+ B lc xui
+ B lc ngc
+ B lc 2 chiu
- Phn loi theo s lng vt liu lc:
+ 1 lp
+ 2 lp
+ nhiu lp
- Phn loi theo ln ht vt liu lc:
+ B lc ht b
+ B lc ht trung
+ B lc ht th
- Phn loi theo nguyn tc:
+ Lc li
+ Lc qua vt liu xp
+ Lc qua vt liu ht

VI VI VI VI KH TRUNG KH TRUNG KH TRUNG KH TRUNG
Sau khi qua b lng, b lc phn ln vi trng trong nc a b gi li (90%) v b
tiu dit. Tuy nhin m bo hon ton v sinh phi kh trng nc.
* Cc cch kh trng:
1. Nhit : un nc nhit 75
0
C trong nc
2. Dng tia t ngoi : Dng loi n pht ra tia t ngoi dit trng. Phng php
ny n gin nhng thit b t tin, hay hng v tn in (10 30Kw/1000m
3
).
3. Dng zn : a zn vo nc to [O] dit trng
4. Dng sng siu m : Dng thit b pht ra song siu m tn s 500KHz
Vi trng b tiu dit.
5. Phng php clo ha : S dng clor hoc hp cht ca clor nh clorua vi, zaven
NaOCl.
- a clorua vi vo nc :
2CaOCl
2
Ca(OCl)
2
+ CaCl
2

Ca(OCl)
2
+ CO
2
+ H
2
O CaCO
3
+ 2HOCl acid hypoclorit (oxh mnh)
- a clor vo nc :
Cl
2
+ H
2
O HOCl + HCl
HOCl H
+
+ Ocl
-

ion hypoclorit (oxh rt mnh)
Clor hay clorua vi thng a vo ng ng dn nc t b lc sang b cha nc
ngm vi liu lng 0,5 1 mg/l, lng clor tha khng c vt qu 0,3 0,5 mg/l.
phn ng hon ton xy ra, thi gian tip xc gia dung dch clo v nc ln 30
pht.
in phn mui n NaCl to ra Cl
2
, Cl
2
ha vo dung dch NaOH to thnh nc
zaven i vo kh trng.
NaCl + H
2
O 2H
+
+ Cl
-
+ NaOCl Na
+
+ Cl
-

VII VII VII VII KH TRUNG ST TRO KH TRUNG ST TRO KH TRUNG ST TRO KH TRUNG ST TRONG NC NG NC NG NC NG NC
1/ KH ST BNG LAM THOANG:
- St trong nc ngm thng dng Fe(OH)
2
. Mun kh st ngi ta cho nc tip
xc vi khng kh oxy ha Fe
2+
thnh Fe
3+
- Dng dn ma (thp tip xc) : Nc t ging khoan bm ln cao cho chy vo
mng rng ca hoc ng chm l to ma. Theo chiu ma ri t cc tm chn, khi nc ri
t cc tm vn trc tip vo nc v qu trnh oxy ha c thc hin.
- Thng qut gi : khng kh vo nh qut gi, thng lm thong nhn to. ng dng
cho trm c cng sut b.
- Nu C
Fe
9 mg/l : thc hin phun ma (lm thong) trc tip trn b lc.
2/ KH ST BNG LAM THOA NG N GIAN & LOC:
Cho nc trn qua ming ng t cao hn b lc chng 0,5m.
p dng C
Fe
9 mg/l , Ph > 6,8 , Fe
3+
/Fe
TP
30%
Trng hp pH thp phi a vi vo kim ha

0,30,4m
0,3 0,4m

Hnh 4-13: Kh st bng lm thong v lc.
2/ KH ST DUNG HOA CHT:
a/ Kh st bng cht oxy hoa manh:
Cc cht oxi ho mnh thng s dng kh st l: Cl
2
, KMnO
4
, O
3
Khi cho cc
cht oxi ho mnh vo nc, phn ng din ra:
2Fe
2+
+ Cl
2
+ 6H
2
O = 2Fe(OH)
3
+ Cl
-
+ 6H
+

3Fe
2+
+ KMnO
4
+ 7H
2
O

= 3Fe(OH)
3
+ MnO
2
+ K
+
+ 5H
+

Trong phn ng, oxi ho 1mg Fe
2+
cn 0,64 mgCl
2
hoc 0,94mg KMnO
4
v ng
thi kim ca nc gim i 0,018mgl/l.
So snh vi phng php kh st bng lm thong, dng cht oxi ho mnh phn ng
xy ra nhanh hn, pH mi trng thp hn (pH<6). Trong nc c tn ti cc hp cht nh:
H
2
S, NH
3
th chng s gy nh hng n qu trnh kh st.

b/ Kh st bng vi:
Kh st bng vi thng kt hp vi qu trnh lm n nh nc hoc lm mm nc.
Qu trnh kh st bng vi xy ra theo 2 trng hp:
- Trng hp nc c oxi ha tan:
4Fe(HCO
3
)
2
+ O
2
+ 2H
2
O + 4Ca(OH)
2
4Fe(OH)
3
+ 4Ca(HCO
3
)
2

- Trng hp nc khng c oxi ha tan:
Fe(HCO
3
)
2
+ Ca(OH)
2
FeCO
3
+ CaCO
3
+ H
2
O
c/ Cac phng phap kh st khac:
Kh st bng trao i cation:
Cho nc i qua lp vt liu lc c kh bng trao i in. Cc ion H
+
v Na
+
c trong
thnh phn vt liu lc s trao i vi ion Fe
2+
c trong nc, kt qu Fe
2+
c gi li trong
lp vt liu lc.
2[K]Na + Fe(HCO
3
)
2
[K]
2
Fe + 2NaHCO
3

2[K]H + Fe(HCO
3
)
2
[K]
2
Fe + H
2
CO
3

Cation c ti sinh bng HCl, NaCl
HCl + [K]
2
Fe [K]H + FeCl
2

NaCl + [K]
2
Fe [K]Na + FeCl
2

Phng php ny em li hiu qu kh st cao, thng s dng cho ngun nc c
cha Fe
2+
dng ha tan. Dng kt hp vi lm mm nc. Chi ph cho kh Fe
2+
bng trao
i cation gi kh t.
Kh st bng in phn: Dng cc m bng st, nhm, cc dng bng ng, bch kim
hay ng m kn.
Kh st bng phng php vi sinh vt: Cy cc mm khun st trong lp ct lc ca b
lc.
Kh st ngay trong lng t: Da trn nguyn tc, cc ion Ca
2+
, Mg
2+
gn trn khong vt
ca tng t cha nc c khnng trao i ion vi cc ion Fe
2+
ca nc ngm.
VIII VIII VIII VIII KH MANGAN KH MANGAN KH MANGAN KH MANGAN
Mangan thng tn ti song song vi st dng in Mn
2+
trong nc ngm v dng
keo hu c trong nc mt. Do vic kh mangan thng c tin hnh ng thi vi kh
st.
Mangan dng ha tan Mn
2+
khi b xi ha chuyn dn thnh Mn
3+
v Mn
4+
dng
hyroxit kt ta:
2Mn(HCO
3
)
2
+ O
2
+ 6H
2
O 2Mn(OH)
4
+ 4H
+
+ 4HCO
3

Qu trnh kh mangan ph thuc vo pH ca nc. Thc nghim cho thy nu PH <8
v khng c cht kt xc tc th qu trnh oxi ha Mn
2+
rt chm. PH ti u: 8,5 9,0.
Tng t nh vi st, qui trnh kh mangan c bn cng bao gm cc khu lm
thong, lng, lc. Trong qu trnh lc, ht lc c ph dn 1 lp Mn(OH)
4
din tch m, lp
mn(OH)
4
c tc dng nh cht xc tc hp th cc ion Mn
2+
v i ha n theo phng trnh
Mn(OH)
4
+ Mn(OH)
2
2Mn(OH)
3
4Mn(OH)
3
+ O
2
+ H
2
O 4Mn(OH)
4

Lp ph Mn(OH)
4
li tham gia vo phn ng mi c nh vy to ra 1 chu trnh phn
ng lin tc. Nh vy hiu qu kh mangan li ph thuc vo lp ph Mn(OH)
4
do chnh qu
tnh kh to ra trn b mt ht ct lc.
Trong thc t a b lc vo ch hot ng n nh, cn pha thm nc dung
dch KMnO
4
vi liu ln 1-3mg/l vi ngy u hoc nng PH ln trn 9.
Cng ngh kh Mangan:
1/ KH MANGAN B NG LAM THOANG:
-S 1: lm thong t nhin hoc lm thong cng bc, lng tip xc, lc 1 lp vt
liu lc.
p dng: hm lng mangan trong nc nh v tn ti di dng Mn
2+
ha tan. Vt
liu lc dng ct thch anh dy 1,2 1,5m.
-S 2: lm thong t nhin hoc cng bc - lng tip xc lc 1 hay 2 lp vt liu
lc.
Mt lp

vt liu l ct en dy 1,5m; hoc 2 lp vt liu lc l lp vt liu lc.
Mt lp vt liu lc l ct en dy 1,5m; hoc 2 lp vt liu lc l than Angtraxit v
ct dy 1,5m.
p dng: hm lng Mangan trong nc ngun cao.
- S 3: Lm thong cng bc - lng tip xc - lc 2 bc.
Kh st c thc hin lm thong - lng tip xc - lc. Sau nng PH ln 8 lm
thong - lc b lc bc 2 kh Mangan.
Phng php ny tn km nhng em li hiu qu x l n nh.
2/ PHNG PHAP DU NG HOA CHT:
S dng cc cht c tnh xi ha mnh nh Clo, ozn, Kali permanganat.
Clo xi ha Mn
2+
PH = 7 trong t = 60 90 pht
ClO
2
v zn xi ha Mn
2+
cn 1,35 ClO
2
hay 1,45mg O
3

KMnO
4
xi ha Mn
2+
mi dng tn ti k c keo hu c to thnh Mn(OH)
4

3/ PHNG PHAP SINH HOC:
Cy 1 loi vi sinh vt c kh nng hp th mangan trong qu trnh sinh trng ln b
mt vt liu lc. xc vi sinh vt s to thnh lp mng oxit mangan trn b mt ht vt liu lc
c tc dng xc tc qu trnh kh Mangan.

2Mn(HCO
3
)
2
+ O
2
+ 6H
2
O Mn(OH)
4
+ 4H
+
+ 4HCO
3
-

IX IX IX IX KH H KH H KH H KH H
2 22 2
S BNG LAM THOANG S BNG LAM THOANG S BNG LAM THOANG S BNG LAM THOANG
pH 5 : to H
2
S
pH = 5 10 : to H
2
S, HS
-
, S
2-

pH > 10 : HS
-
, S
2-

Lm thong pH 5
Kh H
2
S cn li sau qu trnh lm thong bng clor
H
2
S + 4Cl
2
+ 4H
2
O H
2
SO
4
+ 8HCl
HS
-
+ 4Cl
2
+ 4H
2
O SO
4
2-
+ 8Cl
-
+ 9H
+


I I I I - -- - MAY BM: MAY BM: MAY BM: MAY BM:
Trong cac h thng cp nc , may bm c s dung ca c tram bm c p I a
nc t cng trnh thu ln cng trnh lam sach va tram bm cp II a nc t ca c b
cha nc sach ln ai va vao mang phn phi cho cac i tng s dung. No thuc nhom
may nng lng dung bin c nng nhn c t ng c in thanh c nng cua dong cht
long. Trong ky thut cp nc hin nay loai may bm c s dung ph bin nht la bm ly
tm chay bng ng c in. y ch xet loai bm o ma thi.
1/ BM LY TM - S CU TAO VA NGUYN TC HOA T NG:
B phn chnh cua bm ly tm (hnh 5.1) la banh xe cng ta c co gn ca c ban la (canh
bm) t ln truc bn trong thn bm. Thn may bm c ni vi ng hut va ng y.

Trc khi cho may bm chay phai y nc vao thn bm va ng hut (mi nc).
Khi quay banh xe cng tac, nc a c mi trc nm gia ca c ban la , di tac dung cua
lc ly tm b bn t tm ra thanh bn vi tc ln va c nen ep va o bung xon tao ra
ap lc cn thit a n c ra ng y. Phn tm bm, trc li vao ba nh xe cng tac xut
hin ap sut chn khng, do o nc t ngun bn ngoai di ta c dung cu a ap sut kh quyn
theo ng hut vao b sung lin tuc cho bm.
Hnh 5.1: May bm ly tm. Hnh 5.1: May bm ly tm. Hnh 5.1: May bm ly tm. Hnh 5.1: May bm ly tm.
1- Ro chn rac
2- Li ga
3- ng hut
4- Banh xe cng tac.
5- L mi nc.
6- ng y.

1
2
3
4
5
6
2/ PHN LOAI BM:
Theo ap lc: - Ap lc thp: < 20m.
- Ap lc trung bnh: 20 - 60m.
- Ap lc cao: > 60m.
Theo s banh xe cng tac: bm co 1 hay nhi u banh xe cng tac. Ca c bm nhiu
banh xe cng ta c thng la bm ap lc cao.
Theo cach b tr truc bm:
- Bm truc ngang.
- Bm truc ng.
Cac bm tru c ngang th ng co chiu cao hut nc han ch (di 8m).
Theo dch thcn bm: bm cp nc, bm nc thai, bm bun, cat,...
3/ CAC CH S QUAN TRONG CUA BM:
Khi chon may bm thng cn c vao ca c ch s quan trong cua bm sau y:
a/ Lu lng :
Ky hiu la Q, la khi lng dch th c bm i trong mt n v thi gian, [m
3
/h],
[m
3
/s], [l/s].
b/ Chiu cao hut nc va y nc a hnh:
Chiu cao hut nc a hnh, ky
hiu la H
h.h
, la hiu s gia cao trnh t
truc may bm vi cao trnh mc nc tnh
toan trong b hut hay ngun bm. Con chiu
cao y a hnh, ky hiu H
.h
, la hiu s
gia cao trnh im ly nc tnh toan bt li
nht so vi truc may bm. n v tnh la
met.
c/ Ct chn khng hut nc:
Ky hiu la H
ck
, c tnh bng cng thc:
H
ck
= H
h.h
+ h
h
+ v
2
/2g , [m].
h
h
: Tng tn tht ap lc trong ng hut, [m].
v
2
/2g : Tn tht ap lc do thay i vn tc khi vao bm, [m].
d/ Ct chn khng hut nc gii han:
Ky hiu la H
ck.gh
, la chiu cao ln nht ma bm co th hut c nc, qua chiu cao
o bm khng th hut c nc. H
ck.gh
phu thuc vao kt cu may bm, vao s vong quay
cua banh xe cng tac va cac thng s kha c nhng thng khng qua 8m. Nh vy bm co
th hut c nc ta phai co: H
ck.gh
> H
ck
> H
h.h

H.h
Hh.h
Hnh 5.2: Chiu cao hut va y a hnh Hnh 5.2: Chiu cao hut va y a hnh Hnh 5.2: Chiu cao hut va y a hnh Hnh 5.2: Chiu cao hut va y a hnh
e/ Ap lc toan phn cua bm:
Ky hiu la H, chiu cao ln nht ma bm co th y nc i c, xac nh bng
cng thc:
H= H
h.h
+ H
.h
+h , [m].
h : tng tn tht ap lc trong ng hut, ng y va cac thit b khac trn cac ng ng o
(nu co).
f/ Cng sut cua bm:
Cng sut hu ch:
N
h
=
102
QH
, [KW].
: ty trong cua nc, [N/m
3
].
Cng sut trn truc:
N
t
=
=
102
QH N
h
, [KW].
: h s hu ch toan phn cua bm, co th at t 60 -75% cho n 80 - 92% tuy theo loai
bm va cng ngh ch ta o no.
4/ C TNH CNG TAC CU A BM VA NG DN:
a/ Cac c tnh cng tac cua bm ly tm:

Trn hnh 5.3 gii thiu cac ng c tnh cng tac cua bm ly tm. o la cac mi
lin h gia s thay i lu lng Q vi ap lc H, vi cng sut trn truc N, va vi hiu sut
cua bm. im 1 cua c tnh Q - goi la im cng tac ti u tc la im ma bm lam vic
vi hiu sut cao nht. Cac ng c tnh nay c xy dng sau khi ch tao va cho vn hanh
th i vi tng loai may bm va c th hin trong cac ly lch may bm.
N, [kW]
, [%]]
Q-
Q-N
Q-H]
H, [m]
Q, [l/s; m3/h]
Hnh 5.3: c tnh cng tac cua may bm. Hnh 5.3: c tnh cng tac cua may bm. Hnh 5.3: c tnh cng tac cua may bm. Hnh 5.3: c tnh cng tac cua may bm.

bl r Inh ng dn (hay h Ihng ng dn)
c tnh ng dn trong HTCN co th biu din di dang hai s hang:
H = H
h
+ h
H
h
: Chiu cao bm n c a hnh, tc la hiu s cao trnh m c nc im ly nc so vi
cao trnh mc nc b cha [m].
h : Tng tn tht ap lc trong ng hut va trong h thng ng phn phi cu a mang [m].
o la ng cong dang Parabn, nh n m truc tung, cach truc hoanh mt khoang
la H
h
.

Gia tr tn tht: h = S.Q
2
.
S : Sc khang.
Q : Lu lng trong ng.
h
1
= S.Q
1
2
.
h
2
= S.Q
2
2
.
...
h
n
= S.Q
n
2
.
rl Ih| 4r Inh rhung rua may bom va ng dn.
xa c nh ch cng tac ti u cu a bm vi h thng ng dn a cho cn xy
dng th c tnh chung ca may bm va ng ng. Trn hnh 5.5 gii thiu c tnh
Q-H cua bm va c tnh C-E cua ng dn. Sau khi ke ng thng CD song song va cach
truc hoanh mt khoang H
h
, ta b sung vao o gia tr cu a tn tht ap lc h ng vi tng gia tr
cua lu lng Q theo cng thc h = S.Q
2
(vi S la sc khang thuy l c cu a ng) ta xy dng
c ng c tnh ng dn C-E. Giao im A gia ng c tnh Q-H cua bm vi c
tnh ng dn C-E goi la im cng tac cua bm a chon lam vi c trn h thng ng dn a co.
T im cng tac nay ta co th xac nh c lu lng Q
A
, ap lc H
A
, hiu sut
A
va cng
sut N
A
cua may bm la m vic trn h thng ng dn a co. May bm cn c chon sao cho
im cng tac nay nm trong khu vc co hiu sut ln nht. Trn th c t, may bm c chon
trong khu vc gii han bi hai ng c tnh Q-H cua no; ng trn ng vi ng knh
Hnh 5.4: c tnh ng dn. Hnh 5.4: c tnh ng dn. Hnh 5.4: c tnh ng dn. Hnh 5.4: c tnh ng dn.
Q [m
3
/s]
l/s]
H
[m]
Hh
h
C
E
D
banh xe cng tac ln nh t va ng di ng vi ng knh banh xe cng tac sau khi a got
i mt gii han cho phep nao o.

5/ THAY I C TNH Q-H CUA BM:
Cac c tnh cua bm co th thay i bng cach thay i s vong quay hoc got bt
ng knh cua banh xe cng tac. Goi Q va Q
1
; H va H
1
; N va N
1
; n va n
1
la lu lng, ap
lc, cng sut va s vong quay cua bm trang thai cu va mi, ta co th xy dng c tnh
mi cua bm bng ca c mi quan h sau y:
a/ Thay i s vong quay cua banh xe cng tac:

3
1 1
2
1 1 1 1
n
n
N
N
va
n
n
H
H
;
n
n
Q
Q
= =
Tc la lu lng, ap lc va cng sut cu a bm thay i tng ng bc mt, bc hai va
bc ba so vi vic thay i s vong quay cua banh xe cng tac.
b/ Got bt canh xe cng tac:
Gii han s dung cua bm ly tm c m rng rt nhiu nu got bt ng knh banh
xe cng tac ma khng anh hng nhiu n hiu sut cua no. Gii han cho phep co th t 7 -
20% cua ng knh cu ma hiu sut hu ch ch giam t 1 - 2,5% so vi hiu sut cu. Khi got
banh xe cng ta c, s dung cac t l sau:
Q/Q
1
= D
g
/D ; H
1
/H = (D
g
/D)
2
vi Q va Q
1
; H va H
1
la lu lng va ap lc ng vi
ng knh banh xe cng tac trc va sau khi got bt.
6/ GHEP BM LAM VIC SONG SONG VA NI TIP:
Trong ky thut cp nc, co th ghep nhiu bm lam vic song song ho c ni tip
nhau. Nu mt bm khng th cung cp u lu lng tnh toan cn thit hoc khi cn phai
iu chnh lu lng do s thay i ln trong ngay hay trong tng mu a bng s thay i s
may bm cng tac th ghep nhiu bm lam vic song song vi nhau (hnh 5-6). Khi cn tng
thm ap lc bm nc ma lu lng tnh toan vn gi nguyn th co th ghep bm lam vic
Q [m
3
/s, l/s]
H [m]
A
Q-H E
C
H
A
Q
A
Hnh 5.5: c tnh may bm Hnh 5.5: c tnh may bm Hnh 5.5: c tnh may bm Hnh 5.5: c tnh may bm - -- - ng dn. ng dn. ng dn. ng dn.
D
ni tip nhau, ng y cu a bm nay c ghep vi ng hut cua mt bm khac tao ra ap lc
cn thit (hnh 5.7).

II II II II - -- - TRAM BM: TRAM BM: TRAM BM: TRAM BM:
Tram bm la ni b tr cac may bm, ng c in, ng ng, van khoa, thit b
iu khin, kim tra, o lng, cac bang in, phong sa cha, lp rap cu ng nh cac phong
lam vic, phong v sinh, thay qun ao cho cng nhn...
Khi thit k cac tram bm cn lu y cac yu cu nh: am bao cung cp nc lin
tuc; thun tin va an toa n trong quan ly, vn hanh; khoang ca ch gia cac ng y va ng hut
cung nh chiu dai cua chung phai ngn nht, ca c oan ni phai n gian; co kha nng tng
cng sut cua tram nay bng cach thay th cac may bm co cng sut ln hn hoc trang b
thm ca c may bm b sung; co h s hu ch va h s s dung thit b ln nht vi ch tiu chi
ph nng lng in la be nht.
Cac tram bm co th phn ra: tram bm cp I, cp II, tng ap, tun hoan, t ni, na
ni, n a ngm hoc ng m; truc ngang, truc ng, kiu thu cng, t ng hoc t xa,...
Q [m
3
/s, l/s]
H [m]
A
I
Q
I+II
Q
I
A
I+II
C
E
Hnh 5.6: Dng song song. Hnh 5.6: Dng song song. Hnh 5.6: Dng song song. Hnh 5.6: Dng song song.
Q [m
3
/s, l/s]
H [m]
E
A
C
Hnh 5.7: Dng ni tip. Hnh 5.7: Dng ni tip. Hnh 5.7: Dng ni tip. Hnh 5.7: Dng ni tip.
Tram bm cp I a nc ln cng trnh lam sach c tnh theo lu lng gi trung
bnh trong nhng ngay dung nc ln nht. Ch cng tac cua tram bm cp II phu thuc
vao biu tiu thu nc. Vic bm nc co th tin hanh iu ho a trong ngay ho c theo tng
cp; nu bm theo cp th dung tch ai nc va a p lc toan phn cu a bm se giam.
Vic la chon loai va s lng may bm lam vic cung nh d tr phai tnh toan co
xet n s hoat ng ng thi gia cac may bm, ng dn va mang ng phn phi am
bao ch lam vic cua tram bm c la chon trn c s phn tch th dung nc va s
hoat ng ng thi ca may bm, ng dn va mang phn phi. Nn chon cac may bm cung
loai d quan ly va gia m s bm d tr.
Cac tram bm cp I ly nc mt thng t su di t giam chiu cao hut cua
bm. S lng bm cng tac trong cac tram cp I khng nho hn hai, mi bm nn co mt
ng hut ring. Cac tram bm cp II thng t trn mt t, co dang hnh ch nht v co nhiu
may bm, cac ng ng hut co th ni thng vi nhau qua cac khoa.

III III III III - -- - B CHA: B CHA: B CHA: B CHA:
Tuy thuc vao muc ch s dung, trong HTCN cac b cha co th t nhng a
im khac nhau. Chung c dung thu va ch a nc t ca c tram bm cp I, t ca c tram x
ly hoc t cac h thng cp nc phn vung cung cp cho HTCN tun hoan; iu hoa
lng nc gia tram bm cp I va cp II va d tr nc cha chay, nc ra b lng, b loc
cua ban thn nha may nc.
TB 2
Mang
ng ng t tram
bm II ti tram khng
c ly nc.

SC
QL
WC T
T
T
B B B
Hnh 5.8: S t Hnh 5.8: S t Hnh 5.8: S t Hnh 5.8: S tram bm. ram bm. ram bm. ram bm.
B cha thng c trang b cac ng ng va thit b nh hnh 5-9: ng dn nc
vao b co b tr kho a ong m nc, ng tran ni vi h thng thoat, ng hut cua may bm va
ng xa cn. Ngoai ra co n co ng thng hi, thang ln xung, nc bao hiu mc nc trong
b,...

- Khi th tch b di 2000m
3
co th xy hnh tro n, ln hn th xy hnh ch nht.
- Tng va ay cn co l p chng thm tt.
- Chiu cao b t 3-5m, bn trn co np y, ng thng hi va lp t p co trng co gi
cho nhit nc c n nh.
- ay b co dc i=0,01 v pha h xa cn.
- Vn tc nc trong ng dn vao b v=1,2 -1,5m/s, ng ly nc ra hay ng hut cua bm
v=1-1,6m/s, ng tran khng qua 4m/s.
Th tch b cha V
b
phu thuc vao chc nng va cng sut cua h thng cp nc
c xac nh bng cng thc:
V
b
= V
h
+ V
cc
+ V
r
[m
3
].
V
h
: Lng nc iu hoa gia tra m lam sach va tram bm cp II, c xac nh bng th
(hnh 5-10) hoc bng bang tnh tng hp ch lam vic cua tram x ly va tram bm cp II,
trong o tram x ly thng lam vic iu hoa sut ngay m, con tram bm cp II th lam vi c
theo cp, c gng bam sa t nhu cu dung nc.
Bang tnh tng hp
Gi TXL
(%Qng)
TBII
(%Qng)
Vh
(%Qng)

0-1 3,0 4,17 -4,17

1-2 3,0 4,17 -4,17

... ... ... ...

23-24 3,5 4,17 -0,67
Vh =
Hnh 5 Hnh 5 Hnh 5 Hnh 5- -- -10: th xac nh Vh 10: th xac nh Vh 10: th xac nh Vh 10: th xac nh Vh
%Qng
0 6 12 18 24

5,2%
4,17%
3,5%
3%
h
Hnh 5.9: Cu tao b cha nc. Hnh 5.9: Cu tao b cha nc. Hnh 5.9: Cu tao b cha nc. Hnh 5.9: Cu tao b cha nc.
V
cc
: Lu lng d tr cha chay, c xa c nh bng cng thc:
V
cc
= 3.3,6.Q
cc
+ Q
max
- 3Q
I
, [m
3
].
Q
cc
: Lu lng nc dung cha chay, [l/s].
Q
max
: Tng lng nc 3 gi dung nhiu nht, [m
3
].
Q
I
: Lu lng nc cu a tram bm cp I trong iu kin lam vic lin tuc, [m
3
].
V
r
: Lng nc dung cho cac nhu cu ky thut cua ban thn nha may nc nh ra b lng,
b loc,... co th ly t 3-5% cng sut tram bm.

IV IV IV IV - -- - AI NC : AI NC : AI NC : AI NC :
ai nc la cng trnh dung iu hoa lu
lng va ap lc cho mang li cp nc. ai n c con
la mt cng trnh kin truc v co chiu cao va th tch
ln. Do c im kin truc, kt cu va iu kin thi
cng trn cao nn gia tha nh xy dng ai ln hn nhiu
so vi b cha. V vy khi tnh toan HTCN cn nghin
cu cn thn ca dung tch, chiu cao va v tr t ai. Co
th dung b cha va kha nng t iu chnh cua bm ly
tm iu hoa lu lng va ap lc nc ma khng
nht thit phai xy dng ai. i vi cac h thng cp
nc khng lin tuc ngay m ho c khi ngu n in
khng bao am th cn xy dng ai. Thng th ng ai
c t nhng v tr cao giam bt chiu cao thn
ai va giam gia thanh xy dng.
Hnh 5-11 la cu tao cua ai nc bng b tng ct thep. ai co ba phn chnh:
mong, thn va bu ai co np y kn. Cac ng ng gm ng dn nc ln va xung, ng
tran, ng xa cn. Ngoai ra con co thc bao hiu mc nc, en thp sang bao hiu ban m,
thu li,... Co th kt hp ai vi cac cng trnh khac nh nha , nha lam vic, xng san xut
cac tng di bu ai. Ty l gia chiu cao va ng knh ai co th ly bng 0,5-1,2.
Khng nn xy cao qua v tn nng lng bm nc, tng ap lc va gy dao ng ln trong h
thng.
Th tch ai nc c tnh bng cng thc: V
= V
h
+ V
cc
, [m].
V
h
: Dung tch cn iu hoa, xac nh bng cach lp bang tnh tng hp (bang 5-1) hoc
th biu din ch lam vic cua tram bm cp II va nhu cu dung n c cu a thanh ph.
V
cc
: Lng nc d tr cha chay trong ai c tnh trong 10 phut theo TC.11-68:
V
cc
= 0,6.n.q
c
, [m
3
] .
n : S lng am chay ng thi.
q
c
: Lu lng cho mt am chay, [l/s].
Hnh 5.11: ai nc. Hnh 5.11: ai nc. Hnh 5.11: ai nc. Hnh 5.11: ai nc.
Theo kinh nghim dung tch ai thng chim 2-8% cng su t hu ch cua h thng.
Vi cac thanh ph ln, khi thit k ai cn nghin cu chon ch bm nc tht sat vi yu
cu tiu thu co dung tch ai be nht.
Bang 5-1: Trnh bay cach xac nh th tch ai nc bng bang tnh tng hp.
Gio trong
ngay
Nhu cu nuoc cua
thanh ph (%)
Nuoc do tram bom
II cung cp (%)
Nuoc ln dai
(%)
Nuoc tu dai
xung (%)
Dung tich dai
(%)
0-1 3,1 2,5 - 0,6 -0,6
1-2 3,0 2,5 - 0,5 -1,1
2-3 3,0 2,5 - 0,5 -1,6
3-4 2,9 2,5 - 0,4 -2,0
4-5 3,2 4,5 1,3 - -0,7
5-6 3,4 4,5 1,1 - +0,4
6-7 4,4 4,5 0,1 - +0,5
7-8 5,4 4,5 - 0,9 -1,4
8-9 4,9 4,5 - 0,4 -1,8
9-10 4,7 4,5 - 0,2 -2,0
10-11 4,6 4,5 - 0,1 -2,1
11-12 4,4 4,5 0,1 - -2,0
12-13 4,3 4,5 0,2 - -1,8
13-14 4,3 4,5 0,2 - -1,6
14-15 4,5 4,5 - - -1,6
15-16 4,8 4,5 - 0,3 -1,9
16-17 4,4 4,5 0,1 - -1,8
17-18 4,3 4,5 0,2 - -1,6
18-19 5,0 4,5 - 0,5 -2,1
19-20 4,8 4,5 - 0,3 -2,4
20-21 4,6 4,5 - 0,1 -2,5
21-22 4,8 4,5 - 0,3 -2,8
22-23 3,4 4,5 1,1 - -1,7
23-24 3,8 4,5 0,7 - -1,0
100% 100% - - V
h
=3,3%
- Ct 2 : Phn b theo h s khng iu hoa k = 1,3.
- Ct 3 : Ly theo ch lam vic theo cp cua tra m bm cp II.
- Ct 4 : La hiu s cua ct 3 va ct 2.
- Ct 5 : La hiu s cua ct 2 va ct 3.
- Ct 6 : Dung tch ai bng tng ai s cac gia tr tuyt i m va dng ln nht co
trong ct. Trong th du trn, th tch ai nc se la (0,5) + (-2,8) = 3,3%.
Cung co th chon mt gi nao o cho dung tch cua ai bng 0 ri tnh tip theo cac
gi khac, luc o co th trong ct 6 se khng co gia tr m (nu chon ung) va th tch ai se la
tr ln nht trong cac s o.


I II I - -- - S S S S & NGUYN TC VACH & NGUYN TC VACH & NGUYN TC VACH & NGUYN TC VACH TUYN MLCN TUYN MLCN TUYN MLCN TUYN MLCN
Mang li cp nc la mt trong nhng b ph n quan trong cu a h thng cp nc,
lam nhim vu vn chuyn va phn phi nc n cac ni tiu dung. Gia thanh xy dng mang
li thng chim 50-70% gia thanh xy dng toa n b h thng cp nc.
MLCN bao gm cac ng ng chnh, ng nhanh va ca c ng ni phn phi nc.
MLCN co th thit k theo ca c s : cut, vong, hn hp.

Hnh Hnh Hnh Hnh 6 66 6. .. .1 11 1: : : : S mang li cp nc S mang li cp nc S mang li cp nc S mang li cp nc. .. .

Mang li cut co tng chiu dai ng ng nho nhng khng am bao an toan cp
nc: Khi mt ng nao o u mang b s c th toan b khu vc pha sau se b mt n c.
Con ma ng li vong se khc phuc c nhc im o.
Nguyn tc vach tuyn MLCN:
Tng chiu dai ng ng la nho nht.
ng ng phai bao trum cac i tng dung nc.
Hng vn chuyn chnh cua nc i v cui mang li va cac im dung nc
tp trung, cach nhau 300 - 600m.
Han ch b tr cac ng ng i qua sng, , m ly, ng xe la,...

.aq /o ca oc cat .aq /o ca oc ooq
II II II II - -- - TNH TOAN MLCN TNH TOAN MLCN TNH TOAN MLCN TNH TOAN MLCN
Muc ch: Xac nh lu lng Q toan mang, lu lng q tng oan ng, trn c s
o chon ng knh (d) ng cp nc cung nh xac nh tn tht ap l c trn ng ng
xac nh chiu cao cu a ai nc, ap lc cng tac cua may bm.
Khi tnh toan MLCN thng phai tnh cho 2 trng hp:
- Trng hp gi dung nc ln nht.
- Trng hp co chay xay ra trong gi dung nc ln nht.
i vi mang li co ai i din (ai cui mang li) con phai tnh toan kim tra
cho trng hp vn chuyn nc ln nht t c la tr ng hp tiu thu t, nc chay qua mang
li vao ai.
1/ XAC NH LU LNG NC TNH TOAN CHO TOAN MA NG:
Phai xac nh cho 3 tr ng hp:
Q
max
=
24
Q . K
ht gi . max
, [m
3
/h].
Q
min
=
24
Q . K
ht gi . min
, [m
3
/h].
Q
cc
= Q
max
+ 3,6.n.q
cc
, [m
3
/h].

2/ XAC NH LU LNG TNH TOAN CU A TNG OAN NG:
q
tt
= q
ct
+ .q
dd
+ q
ttr
, [l/s]
q
ct
: Lu lng chuyn ti p cho ca c oan ng pha sau.
: H s phn b lu lng doc ng: q u oan ng la max, cu i oan ng bng 0, nn
ngi ta quy c = 0,5.
q
dd
: Lu lng ly ra doc ng theo chiu dai cu a oan ng tnh toan.
q
ttr
: Lu lng tp trung ly ra nut cui cua oa n ng tnh toan (thng ap dung cho cac h,
cac n v tiu thu nc ln nh cac x nghip git, cac b bi, nha tm cng cng,...).
xa c nh q
dd
cn xac nh lu lng n v (q
v
), tc la lu lng ly ra trn 1m
chiu dai cu a oan ng. Luc o ta se co: q
dd
= q
v
.L
L : Chiu dai oan ng tnh toan.
q
v
=
L
q Q
ttr tt
, [l/m.s]
Sau khi qui c = 0,5 ngi ta a q
dd
v hai nut u va cui mi oa n ng tnh
toan, va luc o mi 1 nut se co lu lng nut (q
n
) la: q
n
= 0,5.q
dd
. Nu nut co nhiu oan ng
ni vao th q
n
= 0,5.q
dd
.

3/ XAC NH NG KNH NG: Co 2 cach:
a/ Theo lu lng tnh toan q
tt
va vn tc kinh t v
kt
:
Ta s dung cng thc thu y lc quen bit:
q= .v = v
4
d .
2
d =
v
q 4

Xet mi quan h gia d va v qua gia thanh xy dng G
xd
va gia thanh quan ly G
ql

bng th:
- Nu v tng th d giam: G
xd
giam nhng ngc lai tn tht ap lc theo chiu dai va
cuc b tng ln, nng lng tiu hao bm nc tng ln. Nu tng v > 2,5m/s se xay ra
hin tng sc va thuy l c trong ng manh hn, cac mi ni se d hong hn do o G
ql
se tng
ln.
- Nu giam v th d tng: G
xd
tng nhng tn tht ap lc se giam, nng lng bm
nc se t hn, G
ql
se giam. Nhng nu giam v xung qua thp th cn lng se ong lai trong
ng, tn cng co ra.
Qua o ta thy cn phai xac nh mt gia tr v kinh t nao o tranh c ca 2
nhc im trn. xac nh, da vao th sau:

b/ Theo h s kinh t (E) va lu lng kinh t gii han (Q
kt
):
H s kinh t E phu thuc vao rt nhiu yu t, c bit la vao ng ngh san xut,
vao nng lng dung bm nc va trnh ky thut quan ly cua ca c cng ty cp nc, co
gia tr t 0,25 - 0,5 - 0,75. ng vi cac gia tr E nay cho tng loai ng bang tnh sn cho ta
lu lng kinh t gii ha n Q
max
va Q
min
. Ta khng xet cu th.

G
v 0
G
ql

G
xd

G
ql
+G
xd
v
kt

Hnh Hnh Hnh Hnh 6 66 6. .. .2 22 2: : : : Vn tc kinh t Vn tc kinh t Vn tc kinh t Vn tc kinh t . .. .

4/ XAC NH TN THT DOC NG VA TN THT CUC B :
Tn tht ap lc doc ng theo chiu dai ng (h
l
) co th xac nh theo 2 ca ch:
a/ Theo tn tht n v (i):
h
l
= i.L , [m]
i: Tn tht n v, phu thuc vao loai ng va vn tc nc chay trong ng:
i =
g . d . 2
v .
2

: H s khang ma sat theo chiu dai, phu thuc vt liu lam ng va nha m thanh ng.
d : ng knh trong cua ng, [mm].
v : Vn tc nc chay trong ng, [m/s].
L : Chiu dai oan ng tnh toan, [m].
H s sc can phu thuc vao ch chay cu a dong nc, nham thanh ng va h
s nht ng hoc cua nc, c xa c nh theo cng thc thc nghim cho tng loai ng:
- i vi ng thep mi:

226 , 0
226 , 0
v
684 , 0
1
d
0159 , 0
(
+ =

- i vi ng gang mi:

284 , 0
284 , 0
v
236 , 0
1
d
0144 , 0
(
+ =
- i vi ng gang va ng thep cu :
v < 1,2m/s th:
3 , 0
3 , 0
v
867 , 0
1
d
0179 , 0
(
+ =

3 , 0
3 , 1
2
v
867 , 0
1
d
v
000912 , 0 i
(
+ =
v > 1,2m/s th:
3 , 0
d
021 , 0
=

3 , 1
2
d
v
00107 , 0 i =

- ng fibr ximng:

19 , 0
19 , 1
2
v
51 , 3
1
d
v
000561 , 0 i |
\
|
+ =
- ng cht deo:

226 , 1
774 , 1
d
v
000685 , 0 i =
T ca c cng thc trn Svlp a thanh lp cac bang tnh toan thuy lc cho cac loai
ng cp nc khac nhau, da vao cac bang nay khi a bit lu lng q ta d dang tm c ca c
tr s d, v va tn tht 1000i (tn tht cho 1km ng ng).
b/ Theo sc khang n v (A):
h
l
= A.L.K.q
2
= S.q
2

A : Sc khang n v.
L : Chiu dai oan ng ,[m].
K: H s iu chnh tc .
q : Lu lng nc trong ng.
Cac gia tr A va K tra cac bang tnh toan thuy lc cho tng loai ng.

III III III III - -- - TNH TO TNH TO TNH TO TNH TOAN THUY LC MANG AN THUY LC MANG AN THUY LC MANG AN THUY LC MANG LI CUT LI CUT LI CUT LI CUT
1/ NHN NH BAI TOAN:
Bai toan nay cho bit: - Ap lc cn thit: H
ct
ly ra nut cui.
- Lu lng ly ra cac nut.
Yu cu: - Chon ng knh ng (d).
- Tnh tn tht doc ng (h
l
).
- Tnh tn tht cuc b (h
cb
).
- Tnh cao cn thit cho ai nc (H
).
- Tnh ct ap cn thit cho ma y bm (H
b
).
2/ CACH THC HIN:
thc hin bai toan na y, cn phai qua 2 b c:
Bc chun b:
Xac nh lu lng tnh toan toan mang li.
Vach tuyn, chia oan tnh toan, ghi chiu dai, q
ttr
.
anh s th t cac nut trn s .
Bc tnh toan :
Xac nh tng chiu da i cua mang.
Xac nh q
v
, q
dd
, q
n
, va q
tt
cu a tng oan ng.
Da vao q
tt
va v
kt
chon ng knh ng (d) cho tng oan ng.
Lp bang tnh thuy lc va tip tuc tnh tn tht ap lc h
l
cho tng oan va
tng tn tht toan mang.
Xac nh H
, H
b
.
Dng mt ct doc ng o ap ca c tuyn ng chnh.
d dang tnh toan va theo doi kt qua, khi tnh toan mang li cut ng i ta thng
lp bang tnh toan co dang nh sau:

oan ng
Lu lng
tnh toan q
tt

[l/s]
ng knh
d, [mm]

Tc v
[m/s]

1000i
[m]
Chiu dai
oan ng
l [m]
Tn tht ap
lc trn
oan ng
h=i.l [m]
1-2
2-3
...

3/ TH DU TNH TOA N :

Cho mang cp n c nh hnh ve, bnh va kch thc a ghi trn hnh. T tram
bm II cung cp mt lu lng nc la 40 l/s. ai nc t u mang, cung cp mt lu
lng la 10 l/s. Tai nut 4 ly ra lu lng tp trung la 5 l/s. Mang cp cho nha 4 tng, c
thit k bng ng gang nc sach. Tng tn tht a p lc t tram bm n a i la 4m.
Phn tnh toan:
Tnh tng chiu dai cu a mang: L = 1600m.
Xac nh lu lng n v :

( )
028 , 0
1600
5 10 40
L
q q
q
tr . t tt
dv
=
+
=
= , [l/s.m].
Xac dnh lu lng do c ng: q
dd
= q
v
.L , [l/s]. Lp bang:
oan ng L [m] q
dd
[l/s]
1-2 300 8.4
2-3 150 4.2
3-4 200 5.6
2-5 200 5.6
2-6 200 5.6
3-7 250 7.0
3-8 300 8.4
Xac nh lu lng nu t: q
n
= 0,5. q
dd
. Lp bang:
7
6
10 l/s

4
3
2
40 l/s
150m 200m
5
112
111
110
1
113
8
q
t.tr
3
0
0
m

2
0
0
m

200m
3
0
0
m

2
5
0
m

B
Nut Nhng oan ng
lin quan n nut
q
dd

[l/s]
q
n

[l/s]
1 1-2 8.4 4.2
2 1-2, 2-5, 2-6, 2-3 23.8 11.9
3 2-3, 3-4, 3-7, 3-8 25.2 12.6
4 3-4 5.6 2.8
5 2-5 5.6 2.8
6 2-6 ( va q
t.tr
) 5.6 7.8
7 3-7 7.0 3.5
8 3-8 8.4 4.2
Xac nh lu lng tnh toan tng oan ng:
q
tt
= q
ct
+ .q
dd
+ q
ttr
, [l/s]
Lp bang tnh:
oan q
ct
[l/s] .q
dd
[l/s] q
ttr
[l/s] q
tt
[l/s]
1-2 0 4.2 0 4.2
2-3 19.6 2.1 5 26.7
3-4 39.2 2.1 5 46.3
2-5 0 2.8 0 2.8
2-6 0 2.8 5 7.8
3-7 0 3.5 0 3.5
3-8 0 4.2 0 4.2
a lu lng tnh toan va lu lng nut vao s :

Tnh toan thuy lc mang li:
o
an
l
[m]
q
tt

[l/s]
d
[mm]
v
[m/s]
1000i
h=i.l
[m]
Ct mt t
[m]
Ap lc cn
thit H
ct
[m]
Ct mc nc
H
z
[m]
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
1-2 300 4.2 80 0.78 17.9 5.37 111.5 111 20.00 25.87 131.50 136.87
2-3 150 26.7 200 0.83 6.20 0.93 111 112 25.87 25.80 136.87 137.80
3-4 200 46.3 250 0.92 5.60 1.12 112 113 25.80 25.92 137.80 138.92
7
111 112
113
6
10 l/s
110

4
3
2
40 l/s
150m 200m
5
112
111
110
1
113
8
3.5
7.8
2.8
46.3 26.7 2.8
2.8
12.6
11.9
4.2
4.2
3
0
0
m

2
.
8

2
0
0
m

4
.
2

4
.
2

200m
3
0
0
m

2
5
0
m

3
.
5

B
2-5 200 2.8 80 0.52 8.54 1.71 111 110 25.87 25.16 136.87 135.16
2-6 200 7.8 100 0.95 19.6 3.92 111 110 25.87 22.95 136.87 132.95
3-7 250 3.5 80 0.65 12.8 3.20 112 111 25.80 23.60 137.80 134.60
3-8 300 4.2 80 0.78 17.9 5.37 112 112.5 25.80 19.93 137.80 132.43

Ghi chu:
- Ct 12 va 13: Ct mc nc (H
z
) tai mi im chnh la ap lc t do cn thit tai
im o cng vi ct mt t tai ni o.
- Ct mc nc tai im 4 (nut 4) la ap lc y cua may bm hay chiu cao ai nc.
- Ap lc cn thit tai im 1 i vi nha 4 tng tnh theo cng thc H
ct
=4(n+1).
- Chon trc ng knh ng d theo q
tt
, cac s liu khac nh 1000i [m], v [m/s] tra
cac bang tnh thuy lc i vi ng thep trang kem.

Xac nh chiu cao a i nc:
H
= H
ct
+ h
l
+ h
cb
+ (Z
1
- Z
4
).
H
ct
: ly im bt li nht trong mang li. o la im 1 vi H
ct
= 20 m.
h
l
: tng tn tht ap lc theo chiu dai t ai n im 1, tc la tuyn 4-3, 3-2, 2-1.
Tc la h
l
= 1.12 + 0.93 + 5.37 = 7.42 m.
h
cb
: tng tn tht cuc b ly bng 30% tng tn tht theo chiu dai, h
cb
= 0.37.42 = 2.23.
Z
7
, Z
8
: ct mt t tai im 7, im co H
ct
ln nht (bt li nht) la 115m va ct mt t tai
im 8, ni t ai la 116m.
Nh vy H
= 20 + 7.42 + 2.23 + 111.5 - 113 = 28.15 m.

Xac nh ap l c cua may bm tram bm cp II:
H
b
= H
+ h
+ h
b-
+ Z
- Z
b

h
: Chiu cao phn nc cha trong ai [m], ly bng 2m.

h
b-
: Tng tn tht ap lc t tram bm n ai [m], theo bai = 4m.
Z
, Z
b
: Ct mt t ni t ai va ct mt t ni t tram bm, u bng 113m.
Nh vy: H
b
= 28.15 + 2 + 4 + 113 - 113 = 34.15 m.

IV IV IV IV - -- - TNH TOAN THUY L TNH TOAN THUY L TNH TOAN THUY L TNH TOAN THUY LC MANG LI C MANG LI C MANG LI C MANG LI VONG VONG VONG VONG
1/ C S LY THUY T:
Tnh toan mang li vong rt phc tap, v:
- Rt kho xac nh phng chuyn ng cua nc ti mt im nao o cua mang mt
cach chnh xac. V du: T 1 4 nc co th chuyn ng theo hai hay nhiu tuyn khac
nhau: 1-2-3-4 ho c 1-9-5-4 hoc 1-8-7-6-4 v.v... tuy theo ap lc tng nhanh ng.
- Lu lng (q) va tn tht ap l c (h) tng nhanh la hai ai lng khng xac nh, no
phu thuc vao ng knh (d) va chiu dai (L) cac oan ng, nu lu lng (q) thay i th
ng ng knh (d) cung thay i.
Nh vy mi oan ng co hai n s q va d. Nu mang co p oan ng th se co 2p n
s.

Hnh Hnh Hnh Hnh 6 66 6. .. .3 33 3: : : : Cp nc mang vong Cp nc mang vong Cp nc mang vong Cp nc mang vong. .. .

tnh toan thuy lc ma ng li vong, ngi ta thng a v vi c giai g n ung cac
phng trnh bc hai, da vao ca c nh lut c ban sau y:
+ ++ + nh lut 1: Tng ai s tn tht ap lc cua mi vong se bng 0, nu ta qui c
chiu chay theo kim ng h la dng va ngc lai la m, tc la h=0.
Trong thc t iu nay r t kho at c nn ngi ta qui c rng h hay h 0,5m
i vi 1 vong, hoc < 1,5m i vi vong bao ln th coi nh la thoa man.
+ ++ + nh lut 2: Tng ai s lu lng tai mi nut phai bng 0, nu qui c lu lng
n nut o la dng va i ra khoi nut la m, tc la q
n
=0.
Nh vy nu mang co n vong th co n phng trnh dang h=0, m nut th co m-1
phng trnh dang q
n
=0 va s oan ng cu a mang p = n + m - 1 .
2/ TRNH T TNH TOAN :
- Xac nh tng chiu dai toan mang : L.
- Xac nh q
v
, q
dd
va q
n
cua tng ng ng.
- Xut phat t nh lut 2 (q
n
=0), tam thi phn b lu lng cho cac nhanh.
- Lp bang tnh thuy lc: chon ng knh ng (d) cho tng oan ng theo vn tc
kinh t, tnh tn tht ap lc theo chiu dai (h
l
) cua cac oan ng cho tng vong mt, va tnh h
cua vong o, ri so sanh vi nh lut 1, nu tho a man yu cu th thi. Nu khng th phai
iu chnh lai lu lng phn b luc u (gi nguyn ng knh a chon) tc la ly bt
nhanh tai nng (co tr s tuyt i ln hn nhanh kia) bo sang nhanh tai nhe va tip tuc tnh lai
t u cho n khi nao at yu cu th thi.

O
O
O
O
O
O
O O O
I II
III IV
Q
ht
3/ CAC PHNG PHA P IU CHNH LU LNG: Co 2 cach:
Phng phap Lbachp (Nga) va Cross (c): Tnh cho mt vong.

=
i i
i
i
q S . 2
h
q
h
. 2
h
q , [l/s]
h = h: Sai s ap lc vong ang tnh.
h
i
: tn tht ap lc cua ng ng i, [m].
q
i
: lu lng cua ng ng th i, [l/s].
S
i
: sc khang thuy lc cu a oan ng i.
Nu mang co nhi u vong th q c xac nh tng vong mt va lp bang tnh thuy
lc.
Phng phap Anryxep (Nga): Tnh cho nhiu vong cung mt luc va c thc
hin ngay trn s , ap dung cho nhng ngi co nhiu kinh nghim trong tnh toan thit k
mang li, da trn ca c t l sau:

II
II
I
I
h
q
h
q

4/ TH DU TNH TOA N MANG LI VONG:
Cho s mang co hai vong I va II. Chiu dai cac oan ng tnh toan c ghi trn
hnh ve. T tram bm c p II cung cp cho mang mt lu lng la 100 l/s. Tai nut 5 co ly ra
mt lu lng tp trung la 10 l/s. Yu cu tnh toa n thuy lc mang li.

BAI GIAI:
Tnh tng chiu dai cu a mang: L = 2020 m.
Xac nh lu lng n v:
q
v
= (q
tt
- q
t
) / L = (100-10) / 2020 = 0,045 [l/s.m]

100 l/s
I
II

q
t
=10 l/s
Xac nh lu lng do c ng (q
dd
), lp thanh bang: q
dd
= q
v
.L
oan ng Chiu dai L [m] Lu lng doc ng q
dd
[l/s]
1-2 200 9,00
2-3 345 15,53
1-4 320 14,40
4-3 285 12,83
4-5 280 12,60
1-6 250 11,25
6-5 340 15,30
Xac nh lu lng nu t (q
n
), lp thanh bang: q
n
= 0,5. q
d.

Nut Nhng oan ng lin quan n nut tnh toan q
d
[l/s] q
n
[l/s]
1 1-2 , 1-4 , 1-6 34,65 17,33
2 1-2 , 2-3 24,53 12,27
3 2-3 , 4-3 28,36 14,18
4 1-4 , 4-3 , 4-5 39,83 19,92
5 4-5 , 6-5 (co ca q
t
) 27,90 13,95 + 10
6 1-6 , 6-5 26,55 13,28
y lu lng tp trung q
t
gia s chay theo tuyn 1-6-5.
a lu lng doc ng (q
d
) va lu lng nu t (q
n
) vao s tnh toan:

Da vao nh lut 2, tam thi phn b lu lng cho cac oan ng tnh toan thuy lc. Co
hai cach phn b: hoc la theo lu lng doc ng (q
d
) ho c la theo lu lng nut (q
n
).
a/ Phn b theo lu lng doc ng:
- oan ng 1-2: q
1-2
= 0,5.q
dd(1-2)
+ q
dd(2-3)
= 0,59 + 15,53 = 20,03 l/s.
- oan ng 1-4: q
1-4
= 0,5.q
dd(1-4)
+ q
dd(4-3)
+ q
dd(4-5)
= 0,514,4 + 12,83 + 12,6 = 32,63 l/s.
100 l/s
I
II
12,27
14,18
19,92
13,95+10
13,28
17,33

- oan ng 1-6: q
1-6
= 0.5.q
dd(1-6)
+ q
dd(6-5)
+ q
t
= 0,511,25 + 15,3 + 10 = 30,93 l/s.
- oan ng 2-3: q
2-3
= 0,5.q
dd(2-3)
= 0,515,53 = 7,77 l/s.
- oan ng 4-3: q
4-3
= 0,5.q
dd(4-3)
= 0,512,83 = 6,42 l/s
- oan ng 4-5: q
4-5
= 0,5.q
dd(4-5)
= 0,512,6 = 6,3 l/s
- oan ng 6-5: q
6-5
= 0,5.q
dd(6-5)
+ q
t
= 0,515,3 + 10 = 17,65 l/s.
Lp bang tnh toan thuy lc mang li. Gia thi t c thit k bng ng gang nc
sach ( chon cac yu t thuy lc trong cac bang tnh i vi cac ng gang nc sach):
Phn b lu lng ln u tnh iu chnh ln th nht
Vong oan
L
[m]
q
tt

l/s
D
mm
v
m/s
1000i h=i.l
m
h
i
/q
i
q
l/s
q
1

l/s
v
m/s
1000i h=i.l
m
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
1-2 200 20,03
150 1,10 15,14
+3,03
0,15 -0,87 19,16 1,05 13,92 2,78
I 2-3 345 7,77
100 0,95 19,45
+6,71
0,86 -0,87 6,90 0,84 15,6 5,38

1-4 320 32,63 200 1,01 9,00 -2,88 0,09
+0,87
-0,26
33,24 1,03 9,27 -2,97
4-3 285 6,42
100 0,78 13,70
-3,90
0,61 +0,87 7,29 0,89 17,26 -4,92
h = h = +2,96 1,71 h = h = +0,27
Thoa man
(< 0,5m)

1-4
320 32,63 200 1,01 9,00 +2,88 0,09
-0,26
+0,87
33,24 1,03 9,27 +2,97
II 4-5 280 6,30
100 0,77 13,20 +3,70 0,59 -0,26 6,04 0,73 12,14 +3,40
1-6 250 30,93
200 0,96 8,12 -2,03 0,07 +0,26 31,19 0,97 8,24 -2,06
6-5 340 17,65
150 0,97 11,91 -4,05 0,23 +0,26 17,91 0,98 12,3 -4,18
h = h = +0,50 0,98 +0,13

26 , 0
q
h
. 2
h
q
i
i

...
Nu co kinh nghim (tranh phai iu chnh rc ri) th co th chon la i ng ng
cho phu hp tng tn tht at yu cu. iu na y cn cn c vao gia tr tn tht bang trn
bit chon lai ng nao.
b/ Phn b theo lu lng nut:
oan ng 1-2: q
1-2
= q
n2
+ mt phn cua q
n3

Vn 1 phn cu a nut 3 la bao nhiu cho phu hp, iu nay cn cn c vao chiu dai
cac oan ng ni vao nut 3. Cu th y:
( ) ( )
03 , 20
285 345
18 , 14 345
27 , 12
285 345
q . 345
q q
3 n
2 n 2 1
=
+
+ =
+
+ =
l/s
oan ng 2-3: q
2-3
= mt phn cua q
n3

( )
77 , 7
285 345
18 , 14 345
q
3 2
=
+
l/s
oan ng 1-4: q
1-4
= q
n4
+ phn con lai cua q
n3
+ mt phn cua q
n5

87 , 0
q
h
. 2
h
q
i
i

( ) ( )
63 , 32
340 280
95 , 13 280
345 285
18 , 14 285
92 , 19 q
4 1
=
+
+
+
+ =
l/s
oan ng 4-3: q
4-3
= ph n con lai cua q
n3

( )
41 , 6
345 285
18 , 14 285
q
3 4
=
+
l/s
oan ng 1-6: q
1-6
= q
n6
+ mt phn cua q
n5

93 , 30 10
280 340
95 , 13 340
28 , 13 q
6 1
=
+
+
+ =
l/s
oan ng 6-5: q
6-5
= mt phn cua q
n5

65 , 17 10
280 340
95 , 13 340
q
5 6
=
+
+
l/s
oan ng 4-5: q
4-5
= ph n con lai cua q
n5

( )
3 , 6
340 280
95 , 13 280
q
5 4
=
+
l/s
Ta thy kt qua tnh toan hoan toan ging trn!
V V V V - -- - C C C CU TAO MANG LI U TAO MANG LI U TAO MANG LI U TAO MANG LI CP NC CP NC CP NC CP NC
1/ CAC YU CU C BAN I VI MANG LI NG NG:
Mang li cp nc la mt hang muc cng trnh thng chim kinh ph ln, lai phai
t ngm di t nn rt phc tap trong qua trnh thit k, thi cng va vn hanh. Yu cu
chnh la phai bao am cung cp c lin tuc mt lu lng nc nht nh vi ap lc yu cu
ti cac im s dung. Mang li c xy dng bng cac loai ng ch ta o sn t nha may.
Vic chon loai ng, phu tung ni ng phu thuc vao a p lc cng tac cua h thng, tnh hnh
a cht, phng phap lp t, cac ch tiu kinh t ky thut va ca c iu kin cu th khac.
Nhng noi chung phai thoa man ca c yu cu sau:
Phai bn chc, co kha nng chng lai c cac tac ng c ho c (theo qui nh) ca
bn trong va ngoai ng.
Thanh trong cua ng phai nhn, tn tht ap lc do ma sat khi nc chuyn ng la
nho nht.
Co thi gian s dung lu dai, chng c xm thc ca bn trong ln bn ngoai khi
vn chuyn n c hoc cu a t va nc ngm,...
Ngoai ra, ng cung nh cac b phn lp rap kha c cn phai nhe, ni n gian, nhanh
va bao am. Cui cung la thoa man c cac ch tiu kinh t, tc la pha i co chi ph chung nho
nht.
Ap lc cng tac cua ng c tnh toan da trn kt qua tnh toan mang li va h
thng ng chuyn dn. A p lc o cn phai am ba o chng lai c ap lc nc chuyn ng
bn trong ng, ap lc cu a t cung nh cac ta c ng khac t bn ngoai. ng va cac mi ni
cua mang li cang ch c chn, kn, khng ro r... th cang li. Nu khng th lun b mt nc
va chi ph cho quan ly h thng se tng ln rt nhiu. Nc ro r con gy xoi l nn, tao ra
nhng s c ln cho h thng.
Trong ca c h thng cp nc cho cac i tng khac nhau nhng i u kin a
phng khac nhau th cac thng s chnh cn thit cho vic la chon loai ng nh lu lng ,
ap lc cng tac bn trong, c tnh nn t,... rt khac nhau, co th thay i trong gii han
rng.
2/ CAC LOA I NG C P NC VA PHNG PHAP NI NG:
Cac loai ng c dung trong mang li ng ng cp nc bn ngoai la ng gang,
ng thep, ng btng ct thep va ng nha.
ng gang: c dung ph bin v co u im bn, chng xm thc tt, chu c
ap lc tng i cao, t co bin ng do nhit gy ra trong ca c mi n i, nhng co nhc im
la don, co trong lng ln, tn kim loai, chu tai trong ng kem.
ng gang co ng knh t 50-1200mm, dai t 2-7m, mt u loe va mt u trn.
Khi ni ng, u trn cu a ng nay se c a vao u loe cu a ng kia, cha mt khoang h
3-5mm. Dy ay tm d u hoc nha ng c bn thanh nhng si co ng knh ln hn
khe h gia u loe va u trn mt t, nhet vao khe h va xam cht bng uc xam va bua tay
bt kn khoang 2/3 chiu dai mi ni, sau o dung va ximng aming (70% ximng, 30%
bt aming va 10-12% nc) p y phn con la i va xam cht. Cach ni nay c dung ph
bin, co deo nht nh, chu c ca c tai trong rung va ap lc cao.

ng thep: i vi HTCN bn ngoai, co th s dung ng thep ng knh t 100-
1600mm. Cac ng thep u c san xut hai u trn va c ni vi nhau bng han in.
ng thep co u im la nhe hn ng gang va ng b tng; no nhe , bn, chu tai trong ng tt
va ap lc cao, t mi ni, lp rap n gian. Nhng ng thep co nhc im la d b xm thc
nn tn tht thuy lc tng nhanh, thi han s dung ngn hn ca c loai ng khac. V vy trong
cac HTCN, ng thep ch nn dung cho cac tuyn chuyn dn lam vi c vi a p lc bn trong ln
hay nhng ni thng chu tac ng c hoc manh (di ng st, ng t,...) ho c nhng
ni co nn mong khng n nh (m ly, bun cat chay, vung hay ng t,...).
chng r, bn ngoai ng phai quet mt lp nha ng hoc hn hp nha ng
- cao su. S dung loai v t liu chng r nao con tuy thuc vao mc n mon cua ca c yu t
anh hng nh t, n c bn ngoai. Thanh ng bn trong co th dung cac lp bao v kha c
nhau nh quet nha ng, hn hp nha ng - bt a mai hoc gia c mt lp ximng day
3-6mm ngay trong nha may ch tao hoc ngoai hin trng. Ca c nc nh My, Anh, Phap...
thng gia c thanh trong ng thep bng mt lp ximng theo phng phap quay li tm. Lp
xi mng nay ngoai ta c dung chng r con gi cho ng khng b ong cn, am bao c kha
nng thng thoat lu dai.
ng thep co th san xu t theo kiu uc, han doc hoc han xon, co th trang kem
hoc khng. ng thep trang kem thng co ng knh nho t 10 - 150mm dai t 4 - 12,5m
va thng c s dung cho h thng cp n c trong nha.
ng b tng ct the p: Co hai loai ng sut trc va khng ng sut trc. Loai
ng sut trc co ng knh 400, 600mm, dai 4m, ap lc cng ta c t 6-8 at. Con loai khng
ng sut trc co ng knh 400, 500, 600, 700mm, dai 4m, ap lc cng tac 2-3 at.
Cac ng b tng ct thep co th ni vi nhau bng cac ng lng va vong cao su, xam
ay va xi mng aming . i vi ng b tng ct thep ng sut tr c mi ng loe c ni vi
nhau bng ca c vong cao su va va xi mng. Khi ni ng b tng ct thep vi cac thit b khac
bng gang nh van, kho a,... th dung cac u ni ch tao ring bng thep.
ng b tng ct thep co nhiu u im la bn, t tn thep, re, chu c a p lc cao,
chng xm thc tt, t tn tht thuy lc v trong qua trnh lam vi c nha m thanh ng t tng
hn so vi cac loai ng kim loai. Nhc im chnh la trong lng ln va d v khi vn
chuyn.
ng cht deo (nh a): Co ng knh n 200mm, dai 8-12m. ng cht deo
thng co hai u trn, chu c ap lc t 2-10 at, co th ni vi nhau bng cac ng lng ren,
han nhit bng que han nh a hoc bng ca c chi ti t ch tao sn va keo dan.
ng nha co nhiu u im nh chng xm thc tt, nhe, mi ni n gian, tn tht
ap lc t do thanh ng trn nhn, kha nng thoat nc tt, gia thanh re va co kha nng giam
m khi co hin tng va thuy lc nn ngay cang c dung rng rai. Nhng ng nha co
nhc im la d lao hoa do tac dung nhit, dan n theo chiu dai ln, sc chng va p
yu.
Ngoai cac loai ng trn hin nay con s dung cac loai ng cp nc kha c nh ng
fibrximng, ng sanh,... Tuy nhin ng fibrximng co th gy bnh ung th phi, ng sanh
d v, khng chu c a p lc cao.
3/ CACH B TR NG NG CP NC:
ng nc t ngoai ng ph phai thoa man ca c iu kin sau y:
- Khng nng qua tranh tac ng c hoc va anh hng cua thi tit.
- Khng su qua tranh ao p t nhiu , thi cng kho khn. Chiu su ti thiu
t ng cp nc thng ly bng 0,7m k t mt t n nh ng.
Tuy theo tnh hnh a cht va kch thc cua ng, co th t ng trc tip trn nn
t t nhin hoc trn b bng cat, a dm hoc b tng ct thep, thm ch co th t trn b
coc b tng khi i qua h , m ly,...
ng cp n c thng c t song song vi ct mt t thit k, trong va he ho c
mep ng, cach mong nha va cy xanh ti thiu 3-5m. ng cp nc pha i t trn ng thoa t
nc, khoang cach gia no vi ng ng khac theo chiu ng ti thiu 0,1m va chiu ngang
ti thiu 1,5-3m.
Trong cac x nghip ho c thanh ph ln, nu co nhiu loai ng khac nhau (ng cp
nc, thoat nc, cp nc nong, si m, hi t, dy in cao th, dy in thoai,...) ngi
ta thng b tr chung cung trong mt ng h m bng b tng ct thep. Nh vy se rt gon
gang, chim t din tch, d dang thm nom, sa cha, khng b nc ng m xm thc, nhng
vn u t xy dng ban u ln.
Khi ng i qua sng, vu ng ly,... co th cho ng i trn cu, cu can hoc cho ng i
di long sng, vung l y dang xi phng goi la iuke. iuke thng lam ti thiu hai ng
song song phong s c, hai u co b tr ging thm, trong o co khoa ong m c.

Hnh Hnh Hnh Hnh 6 66 6. .. .4 44 4: : : : iuke iuke iuke iuke. .. .
Khi ng i qua ng t, xe hoa, iu phai t ng trong vo boc bng kim loai
(ng lng) hoc trong ca c tuy nen tranh cac ta c ng c hoc va sa cha d dang. Hai u
cung b tr ging thm co van, khoa nh iuke.
Cn phai tranh t ng cp n c i qua cac bai rac, cac ngha trang, nghia a.
Nu bt buc phai t ng qua nhng ni o th phai di chuyn m ma, rac ri, ng thi
phai tin hanh kh c ta i ch, dung t mi p vao hoc phai t ng ni trn mt t.
4/ CAC THIT B VA CNG TRNH TRN MANG LI CP NC :
phuc vu cho cng ta c quan ly va am bao cho mang li cp nc lam vic an
toan, trn mang li cp nc thng phai b tr cac thit b va cng trnh sau:
Khoa : Dung ong m nc trong tng oan ng sa cha, thau r a, i
chiu dong nc, iu chnh lng nc phn ph i... Khoa thng t ca c nut (ch ng gp
nhau, i dong,...) cua mang li.
Van mt chiu : Co tac dung ch cho n c chay theo
mt chiu nht nh, thng t trc cac may bm, trn ca c nhanh
ly nc, nc ln b ch a.
Van xa kh : t nhng v tr cao cua mang li t
ng xa kh tch tu trong ng ra ngoai, tranh cho ng khoi b pha
hoai.
Hnh Hnh Hnh Hnh 6 66 6. .. .5 55 5: : : : Van 1 chiu Van 1 chiu Van 1 chiu Van 1 chiu. .. .
Van xa bun: Dung dc sach nc va bun khi ty ra ng ng, thng t
nhng v tr thp cua ma ng li.
Hong ly nuoc chua chay: t doc theo ng ph, cach 100-150m mt cai
ly nc cha chay t mang li cp nc. Co hai loai ho ng ly nc cha chay: loai t ni
va loai t ngm di m t t.
Voi ly nuoc cng c ng :
t nga ba, nga t ng ph va
doc theo cac ph khng xy dng h
thng cp nc trong nha vi khoang
cach 200m mt voi.
Gi tua: Dung khc
phuc lc xung kch gy ra khi nc
i chiu chuyn ng, thng t
nhng ch un cong, ch ngot, ng cut,... va c xy dng bng gach hoc b tng ct thep.
Ging thm: thm nom, sa ch a va quan ly mang li cp nc. Trong ging
thm co b tr cac van, khoa cn thit phuc vu cng tac quan ly, thng c xy dng bng
gach ho c bng b tng.
5/ CHI TIT HOA MA NG LI CP NC :
Khi thit k ky thut va thi cng mang li cp nc ngi ta thng ve chi tit hoa
mang li cp nc, tc la dung cac ky hiu v phu tung, ng ng, thit b... th hin chi
tit lp rap no trn mt bng.

Hnh Hnh Hnh Hnh 6 66 6. .. .7: Chi tit man 7: Chi tit man 7: Chi tit man 7: Chi tit mang li cp nc. g li cp nc. g li cp nc. g li cp nc.

ng h
Hnh Hnh Hnh Hnh 6 66 6. .. .6: Voi nc cng cng. 6: Voi nc cng cng. 6: Voi nc cng cng. 6: Voi nc cng cng.

I II I - -- - S CU TAO VA S CU TAO VA S CU TAO VA S CU TAO VA CAC KY HIU: CAC KY HIU: CAC KY HIU: CAC KY HIU:
HTCN bn trong nha dung a nc t mang li bn ngoai n moi thit b,
dung cu v sinh hoc ma y moc san xut bn trong nha.
1/ CAC B PHN CHNH CUA HTCN TRONG NHA:
a/ ng dn nc vao nha : ni lin vi ng ng cp bn ngoai vi nut ng h o nc.
b/ Nut ng h o nc : gm ng h o nc va cac thit b kha c dung o lu lng nc
tiu thu.
c/ Mang li cp nc bn trong nha:
ng ng chnh dn nc t ng h o nc n cac ng ng.
ng ng ng cp nc ln cac tng nha.
Cac ng nhanh phn phi nc va dn nc ti cac dung cu v sinh.
Cac dung cu ly nc (voi nc , van kho a,...).
Ngoai ra phuc vu cho cha chay con co cac voi phun ch a chay; nu ap lc ng
ng bn ngoai khng u am bao a nc ti thit b dung nc th co n b sung thm ca c
cng trnh thit b khac nh: ket nc , tra m bm, b cha n c ngm, tram kh nen,...
2/ CAC KY HIU QUI C V H THNG CP NC TRONG NHA:
ng nc i ni

ng h o nc
ng nc i ngm

Voi nc chu ra
Khng gian

Van xa nc
Mt bng

Voi n c u tiu
Khng gian

Voi nc thung x
Mt bng

Voi cha chay
Khng gian

Voi trn nong-lanh
Mt bng

B voi tm hng sen

Van nc
Van 1 chiu
Bm nc
3/ S VA PHN LOAI H THNG CP NC BN TRONG NHA:
S h thng cp nc bn trong nha co th phn thanh:
a/ Theo chc nng:
H thng cp nc sinh hoat n ung.
H thng cp nc san xut .
H thng cp nc cha chay.
H thng cp nc kt hp.
Trong thc t h thng cp nc san xut ch dung chung vi h thng cp nc sinh
hoat khi cht lng nc san xut oi hoi cao nh nc sinh hoat, ho c khi lng nc san
xut dung t.
H thng cp n c ch a chay ch lam ring vi h thng cp nc sinh hoa t trong cac
trng hp c bit, nh i vi nha cao tng (>16 tng) hoc cn cha chay t ng, con lai
chung c kt hp chung vi nhau.
b/ Theo ap lc ng ng nc ngoai ph:
H thng cp nc n gian:
H thng nay ap dung khi ap lc cua ng ng cp nc bn ngoai hoan toan
am bao a nc n moi TBVS bn trong nha, k ca nhng thit b bt li nht.

Hnh Hnh Hnh Hnh 7 77 7. .. .1: 1: 1: 1: S cp nc n gian co hay khng co ket nc. S cp nc n gian co hay khng co ket nc. S cp nc n gian co hay khng co ket nc. S cp nc n gian co hay khng co ket nc.
a- Cp nc trc tip t ng ngoai va o h thng trong.
b,c - Cp tr c tip t ng bn ngoai vao va t ket mai xung.

H thng cp nc co ket nc trn mai:
H thng nay ap dung khi ap lc cua ng ng cp nc bn ngoai khng am bao
thng xuyn, trong ca c gi dung nc t (ban m) nc cung cp cho ca c TBVS trong nha
va d tr vao ket nc, con trong cac gi cao im dung nc nhiu th ket nc se cung cp
cho ca c TBVS. Ket lam nhi m vu d tr nc khi tha va cung cp lai khi thiu.
b/ a/ c/
Thng thng ngi ta thit k ng ng ln xung ket chung lam mt, khi o
ng knh ng phai chon vi trng hp lu lng ln nht va trn ng ng dn nc t
ay ket xung phai b tr van mt chiu ch cho nc xung ma khng cho nc vao t ay
ket (v lam xao trn cn, gy nhim bn nc). Cung co th b tr hai ng ng dn nc ln
va xung ring bit, luc o ng knh ng chnh co th nm tng trn cung.
HTCN co ket trn mai co u im la d tr c lng nc ln, n c khng b ct
t bin, tit kim in va cng quan ly. Nhng nu dung tch ket qua ln se anh hng n
kt cu cua nha, chiu cao ket qua ln se anh hng n my quan kin truc. Mt kha c, n c
lu lai trn ket lu d b ong cn, moc ru gy bn nc.
H thng cp nc co tram bm:
H thng nay ap dung trong trng hp ap lc
ng ng cp nc bn ngoai khng am bao thng
xuyn hoc hoan toan khng am bao a nc ti cac
TBVS bn trong nha. May bm lam nhim vu thay ket
nc , c m theo chu ky bng tay hay t ng nh cac
rle ap lc. Trong tr ng nay khng kinh t bng ket
nc , v tn may bm, tn in, tn cng quan ly (nu
m bng tay) va may bm lam vic thng xuyn se
chong hong. Trong thc t h thng nay t dung.
H thng co ket nc va tram bm:
H thng nay ap dung trong
trng hp ap lc ng ng cp nc
bn ngoai hoan toan khng bao am. May
bm lam vic theo chu ky, ch m trong
nhng gi cao im a nc n ca c
TBVS va d tr cho ket nc. Trong
nhng gi dung nc t, ket se cung cp
nc cho ngi nha. May bm co th m
bng tay hoc t ng.

H thng cp nc co ket, tra m bm va b cha:
H thng nay ap dung trong trng hp ap lc ng ng cp nc bn ngoai hoan
toan khng am bao va qua thp, ng thi lu lng nc lai khng y u (ng knh ng
bn ngoai be), nu bm trc tip t ng ng bn ngoai th se anh hng n vic dung nc
cua cac khu v c xung quanh (thng xay ra i vi nhng nha cao tng mi xy trong thanh
ph cu). Theo TCVN 4513-88, khi ap l c ng ng cp n c bn ngoai nho hn 5m th phai
xy dng b ch a ngm d tr. May bm se bm nc t b a vao nha.
Hnh 7.2: Hnh 7.2: Hnh 7.2: Hnh 7.2: S co bm. S co bm. S co bm. S co bm.
Hnh 7.3: Hnh 7.3: Hnh 7.3: Hnh 7.3: S co bm+ ket nc S co bm+ ket nc S co bm+ ket nc S co bm+ ket nc
H thng cp nc co tram kh ep:
H thng nay ap dung trong trng hp ap
lc cua ng ng cp nc bn ngoai khng am
bao thng xuyn ma khng th xy dng ket nc
c v dung tch ket qua ln khng co li v mt kt
cu hoc my quan kin truc. Tram kh ep co th t
tng hm hoc tng 1.

H thng cp nc phn vung:
Thng thng i vi ca c nha cao tng ng ring le, ap lc nc cua ng ng bn
ngoai co th bao am nhng khng thng xuyn
hoc hoan toan khng am bao a nc n cac
TBVS trong nha. Trong trng hp nay co th s
dung HTCN phn vung.
i vi s nay ngi ta tn dung ap lc
cua ng ng cp n c bn ngoai cho mt s tng
di theo s n gian. Con cac tng trn co th co
thm ket nc va tram bm ring. Luc o cn lam
thm mt ng ng chnh pha trn va dung van
(hoc van mt chiu) trn ng ng bin gii gia
hai vung cp nc.
H thng nay co u im la tn dung c
ap lc cua ng ng bn ngoai nhng lai co nhc
im la phai xy dng thm tram bm tng ap, ke t va
ng ng chnh pha trn.
c/ Theo cach b tr ng ng:
H thng co ng ng chnh la cut : la loai h thng ph bin nht thng ap dung
cho moi ngi nha (tt ca cac s trn).
H thng co ng ng chnh la vong (khep kn): Dung cho cac ngi nha c bit
quan trong, co yu cu c p nc lin tuc, an toan.
H thng co ng ng chnh pha di hoc trn: H thng co ng ng chnh
di la ph bin. Mt s cng trnh thng t ng ng chnh trn nh nha tm cng
cng, h thng phn vung... tranh lang ph ng va tn dung c ap l c.
Hnh 7.4: Hnh 7.4: Hnh 7.4: Hnh 7.4: S co b cha S co b cha S co b cha S co b cha
+ ++ + bm bm bm bm + ++ + ket nc ket nc ket nc ket nc
Hnh 7.5: Hnh 7.5: Hnh 7.5: Hnh 7.5: S phn vun S phn vun S phn vun S phn vung. g. g. g.
4/ LA CHON S HTCNTN:
Khi thit k cn nghin cu ky, so sanh v kinh t - ky thut ca c phng an chon
s thch hp nht, am bao thoa man ca c iu kin sau y:
S dung trit ap lc ng ng bn ngoai.
Gia thanh re, kinh t, quan ly d dang, thun tin cho ngi s dung.
Han ch may bm v tn in va ngi quan ly, giam ting n do bm.
Kt hp tt my quan kin truc ngi nha.

II II II II - -- - XAC NH AP LC XAC NH AP LC XAC NH AP LC XAC NH AP LC NG N NG N NG N NG N C NGOAI PH C NGOAI PH C NGOAI PH C NGOAI PH
Khi thit k cn phai xac nh ap lc nc ng ng ngoai ph. Co nhiu cach, nh
tham khao s liu cua cac c quan quan ly mang li cp nc, dung a p k hoc voi nc
canh o (gn ung) trong ca c gi khac nhau va mua he, xy dng biu ap lc trong tng
ngay bng ng thuy tinh cong cha thuy ngn ho c xac nh s b qua ap lc cua n c ca c
TBVS cac tng nha cua ngi nha gn nht.
Ap lc bn ngoai thng thay i theo thi gian (gi, mua), do o am bao cp
nc an toan va lin tuc cho ngi nha, ap lc ng ng ngoai ph cn phai ln hn ap lc cn
thit cua ngi nha (H
ng.min
> H
ct
). Trng hp ngc lai th tuy theo s chnh lch co th xy
dng thm ket nc tram bm hoc ca b ch a. Nh vy, mun thit k HTCN trong nha cn
phai xac nh ap lc cua ng ng ngoai ph va ap lc cn thit cu a ngi nha chon s
hp ly.
Trng hp dung may bm bm nc t b cha th ap lc bm (H
b
) tnh t mc
nc thp nht trong b n TBVS bt li nht. Nu bm nc trc tip t ng ng bn
ngoai co ap lc am bao thng xuyn th cao bm nc se la hiu s cua ap lc cn thit
cua ngi nha vi ap lc ng ng bn ngoai (H
b
= H
ct
- H
ng
). Nu ap l c ng ng cp
nc bn ngoai dao ng th cao bm nc se c tnh vi ap lc thp nht cua ng
ng ngoai ph (H
b
= H
ct
- H
ng.min
).

III III III III - -- - CU TAO CHI TIT CU TAO CHI TIT CU TAO CHI TIT CU TAO CHI TIT HTCNTN HTCNTN HTCNTN HTCNTN
1/ NG NG DN VAO:
ng ng dn vao thng t vi dc t 0,0025 - 0,003 hng v pha ng
ng bn ngoa i dc sa ch nc trong nha khi cn thit va ni vung goc vi tng nha va
ng ng bn ngoai. ng ng dn vao phai co chiu dai nho nht tn vt liu, giam
khi lng ao p, gia m tn tht thuy lc. Phai b tr kt hp ng ng dn nc vao vi
nut ng h o nc cung nh tram bm (nu co ) mt cach hp ly. Khi ng knh ng dn
vao d>40mm th ch ng ng dn vao ni vi ng ng cp bn ngoai phai b tr h ga,
trong o co cac van ong m nc, van mt chiu va van xa nc. Khi d<40mm th co th ch
cn van mt chiu ma khng cn h ga.
Tuy theo chc nng va kin truc ngi nha, ng dn vao co th b tr mt bn nha
(a), b tr ca hai bn cho cac nha cng cng quan trong (b), oi hoi cp n c lin tuc ho c dn
vao bng nhiu ng, a p dung cho ca c nha dai, co nhiu khu v sinh phn tan (c).

ng knh ng dn vao chon theo lu lng tnh toan cho ngi nha. Khi cha co lu
lng tnh toan co th ly s b nh sau:
Cac ngi nha mt hoc hai tng: d = 32 - 50mm.
Cac ngi nha co khi tch trung bnh: d 50mm.
Cac ngi nha co lu lng > 1000m
3
/ngay: d = 75 - 100mm.
Vi cac nha san xut , co th ly d= 200 - 300mm hoc ln hn.
ng dn vao cung chn su nh ng ng cp nc bn ngoai. Co th dung ng
thep trang kem nu ng knh ng d<70mm, ng gang hoc ng thep en tm bitum nu
d>70mm. Co th dung ng cht deo. Nu ap lc nc >10at va d >100mm th phai dung ng
thep co sn tm chng n mon.
Khoang ca ch ti thiu theo chiu ngang t ng dn vao n cac loai ng va ng
dy khac qui nh nh sau:
- Cach ng thoat nc 1,5m.
- Cach ng dn hi t ap lc thp 1m.
- Cach ng dn hi t ap lc cao 1,5m.
- Cach ng dn nhit (nc nong) 1,5m.
- Cach cap in thoai va cap dn in 0,75 - 1m.
2/ CHI TIT NI NG DN VAO V I NG BN NGOAI:
ng dn vao co th ni vi
ng ng cp nc bn ngoai bng mt
trong cac cach sau y:
a/ i vi h thng a co qui hoach: a
lp sn t, thp va nut bt ng t trc
th ch cn m nut bt ng va lp ng
dn vao. Cach nay tin li va n gian
|||| .c. |||| .c. |||| .c. |||| .c. Su 1 1uu| J1| |uu 1+u ||+. Su 1 1uu| J1| |uu 1+u ||+. Su 1 1uu| J1| |uu 1+u ||+. Su 1 1uu| J1| |uu 1+u ||+.
c/ b/ a/
ng dn vao nha
T co sn
ng bn ngoai
|||| .. |||| .. |||| .. |||| .. l l1p 1|. l l1p 1|. l l1p 1|. l l1p 1|.
nht nhng phai co d kin trc trong qui hoa ch.
b/ i vi h thng ang s dung: co th co hai ca ch:
- Ca mt oan ng lp t vao, sau o mi ni ng dn. Cach nay co nhc im
la se lam cho mt oan ng cua mang li b ct nc mt thi gian, nn ch c phep s
dung khi yu cu cp nc khng lin tuc, vi c cp nc se khng anh hng n sinh hoat
hoc san xut cua oan ng o.
- Dung chup ngi va vong c nga (ai khi thuy). Chup ngi va vong c nga c
ap vao ng ng cp nc bn ngoai bng cu. Dung khoan khoan l cho nc chay ra.
Gia chup ngi va ng nc bn ngoai co tm m cao su hnh vanh khn t xung quanh l
khoan nc khoi ro ra ngoai. L khoan co ng knh nho hn 1/3 ng knh ng cp
nc bn ngoai. ai kh i thuy co th ch tao kiu ren, ming loe hoc bch. Sau khi khoan
xong, rut khoan ra, nhanh chong lp khoa vao, ong khoa lai ri tip tuc ni ng ng dn
nc vao nha. Khi khng co may khoan co th dung uc vao bua tay uc l. Phng phap
dung ai khi thuy co nhiu u im v thi cng nhanh, khng phai ct nc , do o c s
dung rng rai.

3/ CHI TIT NG NG QUA TNG VA MONG NHA:
phong s c do nha b lun, khi t ng vao qua tng, mong nha phai cho ng
chui qua mt l trng cha trc co ng knh ln hn ng knh ng t 200mm tr ln.
Khe h phai c trat kn bng vt liu chng thm an hi (si gai tm du, t set nhao, va
ximng mac 300 mt l p day 20-30mm. Nu t m t hay co nc ngm th phai dung
vong chn ho c b tng mac 70 (ni cng) hoc t trong cac ng bo c bng kim loai.

1
2
3 4
5
Hnh 7.8: Hnh 7.8: Hnh 7.8: Hnh 7.8: ai khi thuy. ai khi thuy. ai khi thuy. ai khi thuy.
1. ng nc.
2. Vong c nga.
3. Tm m cao su.
4. Chup ng i.
5. Kho a nc.
Si ay
tm bitum
Va

t set nha o
Thep tm han
t set nha o
ng thep lng
Hnh 7.9: Hnh 7.9: Hnh 7.9: Hnh 7.9: Chi tit ng qua mong nha. Chi tit ng qua mong nha. Chi tit ng qua mong nha. Chi tit ng qua mong nha.
Khi hai ng ng cp va thoat nc ct nhau th ng cp n c phai t cao hn ng
thoat nc 0,4m (tnh t 2 thanh ng), nu nho hn phai t trong cac ng lng bng kim loai
hai u dai hn 0,5m (trong t kh) hoc 1m (trong t m).
4/ NUT NG H O NC :
Nut ng h o nc gm: ng h, khoa, van xa va ca c b phn ni ng. Nut ng
h thng t trn ng dn vao sau khi qua tng nha khoang 1-2m nhng v tr cao rao
va d xem xet. Co th t di gm cu thang, trong tng hm, trong mt h nng di nn
nha tng 1 (co th t hanh lang nhng khng qua phong ). Trng hp c bit co th b
tr ngoai tng nha nhng phai c che ma va bao v tt. tin thi cng co th ch tao
sn cac hp bng b tng t toan b nut ng h trong o.
Nut ng h co th t theo kiu vong ho c khng vong. Trong trng h p ngi nha
cn lng nc ln, yu cu cn phai cp n c lin tuc th phai t vong. Khi lng nc nho,
yu cu cp nc khng lin tuc hoc co nhiu ng dn vao co th t khng vong.

ng h o nc dung : xac nh khi lng nc tiu thu, lu lng nc b mt
mat, hao hut trn ng ng vn chuyn phat hin cac ch ro r, b v ng; va dung iu
tra xac nh tiu chun dung nc phuc vu cho qui hoach va thit k cac h thng cp nc.
ng h o nc co nhiu loai nhng loai thng dung nht la loai canh quat va loai
tuc bin. Loai canh quat co ng knh t 10-40mm, dung o lu lng nc nho. Loai
tuc bin co ng knh t 50-200mm thng dung o lng nc ln hn 10m
3
/h. Ca hai
loai u cu tao theo nguyn tc lu tc - lu lng nc ty l vi vn tc chuyn ng cua
nc qua ng h.
Lng nc qua ng h c biu th bng h thng kim quay hoc bng day s
trn mt ng h. Mt ng h co hai loai : loai co mt kim ln va hang ch s hoc loai co
mt kim ln va 5 vong kim nho. Cac vong quay theo chiu kim ng h ch t hang n v,
chuc, trm theo chiu ngc kim ng h. Kim ln ch di 1 m
3
. Cac ch s v lu lng
c th hin trn mt cu a ng h va kha c nhau t 0,01 n 1000m
3
(gp nhau 10 ln mt ).
Mun xac nh c lng nc tiu thu qua ng h, ta ch oc s trn mt ng
h, hiu s gia hai ln oc chnh la lu lng n c tiu thu trong thi gian o. Mun kim tra
chnh xa c cu a ng h ngi ta co th dung thung hng va ng h bm giy, nu sai s
nho hn 2% i vi ng h mi va nho hn 5% i vi ng h cu th ng h coi nh tt.
Hnh 7.10: Hnh 7.10: Hnh 7.10: Hnh 7.10: Nut ng h o nc. Nut ng h o nc. Nut ng h o nc. Nut ng h o nc.
chon c ng h o nc ngi ta da vao lu lng tnh toan cua ngi nha
va kha nng lam vic cua ng h. Kha nng o c biu th bng lu lng gii han nho
nht, lu lng gii han ln nht va lu lng c trng cua ng h.
Loai va c ng h c chon phai tho a man cac iu kin sau:
Q
min
Q
tt
Q
max
.
Q
ngay
1/2 Q
t
.
Q
min
: Lu lng gii han nho nht (khoang 6-8% lu lng tnh toan trung bnh) hay con goi
la nhay cua ng h, ngha la nu lng nc chay qua ng h nho hn lu lng
y th ng h khng lam vic.
Q
tt
: Lu lng tnh toan cua ngi nha.
Q
max
: Lu lng gii han ln nht cua ng h - lng nc ln nht qua ng h ma khng
lam h hong ng h va tn tht qua ln (khoang 45-50% lu lng c trng cua ng
h).
Q
ngay
: Lu lng nc ngay m cua ngi nha [m
3
/ng.m].
Q
t
: Lu lng c trng cua ng h - lu lng nc chay qua ng h khi tn tht ap lc
trong ng h la 10m. [m
3
/h].
Ca c loai ng h lu tc noi trn thng lam vic n nh khi lu lng nc ln nht
qua no khoang 40-50% lu lng c trng cua ng h.
Bang 10: C - lu lng & c tnh cua ng h o nc.
Loai ng h C ng h Lu lng c Lu lng cho phep [l/s]
D [mm] trng [m
3
/h] Q
max
Q
min

10 2 0,28 -
15 3 0,40 0,03
Loai canh quat 20 5 0,70 0,04
(truc ng) 25 7 1,00 0,055
30 10 1,40 0,07
40 20 2,80 0,14
50 70 7 0,9
80 250 22 1,7
Loai tuc bin 100 440 39 3,0
(truc ngang) 150 1000 100 4,4
200 1700 150 7,2
250 2600 223 10,0
Sau khi chon c c ng h thch hp cn kim tra lai tn tht ap lc qua ng h
co vt qua gia tr cho phep hay khng . Theo qui pham, tn tht ap lc qua ng h o nc
H
h
qui nh nh sau:
i vi ng h canh quat (truc ng): khi sinh hoat bnh thng H
h
2,5m; khi
co chay H
h
5m.
i vi ng h loai tuc bin (truc ngang): khi sinh hoat bnh thng H
h
1,5m;
khi co chay H
h
2,5m.
Tn tht ap lc qua ng h o nc xac nh theo cng thc sau: H
h
= S.Q
tt
2
.
Q
tt
: Lu lng nc tnh toan [l/s].
S : Sc khang cu a ng h o nc :
Bang 11: Sc khang cua ng h o nc :
C
[mm]
15 20 30 40 50 80 100 150 200
S 14,4 5,2 1,3 0,32 0,0265 0,00207 0,000675 0,00013 0,0000453
Theo kinh nghim, c ng h o n c thng c chon nho hn mt bc so vi
ng knh ng dn nc vao, v du: ng knh ng dn vao la 50mm co th chon ng h
canh quat c 40mm la v a.
5/ MANG LI CP NC TRONG NHA:
a/ Phn loai:
Mang li cp nc trong nha gm cac ng chnh, ng ng, ng phn phi (nhanh)
va ca c ng ni n cac dung cu TBVS.
Tuy theo ch tiu thu nc va ch c nng ca c nha, tuy theo ca c yu c u v cng
ngh va ch a chay, mang li cp nc trong nha co th la mang li cu t, vong, kt hp va
mang li phn vung. Theo ca ch t ng chnh co th la mang li cp nc t di ln hoc
trn xung.
Mang li cut c s dung cac nha, cac c quan va i khi ca cac nha may nu
c phep ngng cung cp nc khi cn sa cha mt phn hoc toan b h thng. Mang li
vong c s dung ca c nha khi cn thit phai bao am cung cp n c mt cach lin tuc.
Mang li vong c ni vi mang li ngoai ph bng nhiu ng ng vao khi hong mt
trong s o vn co th cung cp c nc cho ngi nha. Mang li kt hp ca vong va cut
c s dung trong cac nha ln, co nhiu thit b ly nc. Mang li phn vung la mang li
co nhiu vung trong mt nha va c ni vi nhau hoc c l p vi nhau, mi vung co th co
ng dn vao va thit b tng ap ring. Trong cac nha cao tng co th co mang li nhiu
vung, ap lc thuy tnh mi vung khng c qua 60m.
Trong mang li ly n c t di ln, cac ng ng chnh t di nha con trong
mang li ly nc t trn xung, cac ng ng chnh t trn trn ma i hoc trn san sn
thng. Mang li ly nc t trn xung co th re hn va quan ly tin hn mang li ly
nc t di ln.
S mang li cp nc trong nha c chon tuy theo ca ch b tr ca c thit b ly
nc trn mt bng tng tng mt , ch cung cp va tiu thu nc , yu cu cung cp nc
lin tuc hay khng cung nh cac ch tiu kinh t ky thut. Cac thit b va dung cu v sinh cn
c b tr mt cach hp ly nht, cac khu v sinh va ca c thit b ly nc cn tp trung thanh
nhom theo tng tng nha, tng no nm trn tng kia, khoang cach gia ca c ng dn phai ngn
nht.
b/ ng va cach ni ng:
Yu cu c ban i vi ng cp nc trong nha la bn, s dung c lu, chng c
n mon va cac tac ng c hoc, co trong lng nho tn t vt liu, chiu dai ln t mi
ni lp rap nhanh chong, d dang, mi ni phai kn, co kha nng un cong, uc va han d
dang.
Trong cac loai ng cp nc trong nha th ng thep va ng nha la thng dung hn
ca.
ng thep trang kem (ca bn trong va bn ngoai): dai 4-8m, ng knh 10-70mm, t n
mon va han r.
ng thep en (khng tra ng kem) dai 4-12m, ng knh 70-125mm. ng thep co th
chu c ap lc cng tac ti 10at, loai tng cng ap lc co th at 10-25at.
ng thep c ni vi nhau bng han (ng ng knh ln) ho c ren (ng ng
knh nho). Mi ni han th kn, bn nhng tn in, tn que han, oi hoi cht lng han cao,
do vy phng phap han thng dung i vi ng thep en co ng knh ln. Phng phap
ni bng ren la phng phap chu yu ni ng cp nc bn trong nha. Ngi ta thng ch
tao sn cac b phn ni ng co ren pha trong vn vao ca c ng nc ta ren mt ngoai
(dung ban ren). Trc khi vn ren vao vi nhau, phai qun quanh ch ren pha ngoai ng mt
t si ay ho c giy nh a cho cht va kn mi n i ri quet mt lp sn chng r ln ch ren.
Ren ng co kiu ren cheo dung khi ap lc ln am bao chc chn hn va ren thng la
thng dung nht.
Cac phu tung ni ng thng dung la:
- ng lng (mng sng) ni hai oan ng vi nhau co ng knh bng nhau;
- Cn ni hai ng th ng co ng knh khac nhau;
- Cut ni ca c ch ngot, cong cung ng knh.
- T ni ba nhanh ng cung hoc khac ng knh (hai nhanh chnh lun co ng
knh bng nhau, con nha nh re bao gi cung co ng knh bng hoc nho hn nhanh chnh);
- Thp ni hai ng ct nhau vung goc thanh 4 nhanh ( bn nhanh cu a thp co
ng knh bng nhau hoc hai nhanh thng bng nhau tng i mt .
- Nut dung bt kn tam thi mt u ng ma sau nay co th ni dai thm.
- Rc co (b ba) ni cac oan ng thng trong trng hp thi cng kho khn
(vng kt cu nha, khng xoay c ng vao ren khi sa cha ng,...).
ng nhua: Co nhiu u im nh bn cao, re, nhe , co kha nng ch ng c n mon hoa
hoc, chu tac ng c hoc tt, ni ng d dang, nhanh chong...
ng nha rt trn, t tn tht thuy lc, do o kha nng vn chuyn nc cao hn cac
loai ng khac t 8-10%.
ng knh ng nha co th t 10-630mm,; dai 4,6,8,10 hoc 12m.
Vic ni ng nh a co th thc hin bng kiu ren, han, dan nh a ho c bng cac
phng phap ni nh ng thep , ng gang,... vi ca c b phn ni ng rt phong phu.
Ngoai ra trong cac phong th nghim, cac c s san xut ... ngi ta cung dung cac
loai ng khac nh ng gang, ng thuy tinh, ng thau, nhm,... nhng s lng t hn.
c/ Cac thit b cp nc trong nha:
Theo chc nng, cac thit b c p n c trong nha co th chia ra: thit b ly nc,
ong m nc , iu chnh, phong nga va cac thit b c bit khac dung trong y hoc va ca c
phong th nghim.
Thit b ly nc : gm cac voi nc m chm, m
nhanh. Voi m chm thng t ca c chu r a tay, ra
mt, chu git, chu t m, cac voi trn nc no ng lanh
cac nha tm, ca c voi ra u tiu... tranh hin tng sc
va thuy lc. Voi m nhanh thng t cac nha t m cng
cng, nha git la, thung nc ... co ap lc nc di 1at
ly nc nhanh. Ca c loa i voi nc thng co ng knh
t 10-15-20mm.
Kt cu cua ca c voi nc gm co cac li ga. Voi nc m chm co li ga tn cung
bng mt tm m cao su, khi quay tay quay ngc chiu kim ng h li ga nng ln cho
nc chay ra, khi quay cung chiu kim ng h li ga ong khe h lai va ct nc. Li ga
kiu nut la mt nut hnh cn co l tron hoc hnh ch nht thng sut gi a, khi quay tay goc
90
o
li ga se m ra ( l thng sut nm doc theo chiu n c chay) hoc ong lai. Voi n c
ra u tiu ch khac voi m chm ch mt u m ta lp vao u u tiu.
Thit b ong m nc :
Dung ong m tng oan ring bit cua mang
li cp nc. Thit b ong m nc co th la van khi
d<50mm, khoa khi d>50mm. Van thng ch tao kiu truc
ng hoc nghing (tn tht ap lc nho hn v no khng
chay quanh ma chay th ng) va ni vi ng bng ren, kho a
thng ni vi ng bng mt bch.
Thit b ong m nc thng c b tr nh ng
v tr sau:
u ca c ng ng cp nc trn mt san tng 1.
u ca c ng nhanh dn nc ti cac thit b v sinh.
ng dn nc vao, trc sau ng h o nc , may bm, trn ng ng dn
nc ln ket, trn ng ng dn nc vao thung ra x...
Trn mang li vong ong kn 1/2 vong mt .
Trc cac voi ti, ca c dung cu, thit b c bit trong trng hoc, bnh vin,...
Thit b iu chnh phong nga:
Gm co mt s loai sau: van mt chiu, van phong nga, van giam ap, van hnh cu.
Hnh 7.12: Hnh 7.12: Hnh 7.12: Hnh 7.12: Van n Van n Van n Van nc cc c
Hnh 7.11: Hnh 7.11: Hnh 7.11: Hnh 7.11: Voi nc Voi nc Voi nc Voi nc
Van mt chiu: ch co nc chay theo mt
chiu nht nh. Khi nc chay ung chiu, li ga se
m va cho nc chay qua. Khi nc chay ngc lai,
li ga se ong va ct nc . Van mt chiu th ng t
sau may bm ( tranh nc dn lai banh xe cng tac
lam ng c quay ng c chiu chong hong), ng
ng dn nc vao nha (khi nha co b tr ket nc )
cho trong gi cao im nc khng chay ra ng ng
ngoai. Trn ng dn nc t ay ket xung cho nc ch xung ma khng ln c t
ay ket (v cn lng a y ket d b xao trn, nc b bn).
Van phong nga: (Gia m ap tam thi) t ch co kha nng ap lc vt qua gii
han cho phep. Khi ap l c qua cao, li ga t ng nng ln, xa nc ra ngoai va ap lc giam
i. Van phong nga chia ra loai lo xo hoc loai on by vi tai trong tnh toan cho mt ap lc
nht nh.
Van giam ap: (giam ap thng xuyn) du ng ha ap lc va gi cho ap lc khng
vt qua gii han cho phep, thng s dung trong cac nha cao tng ha ap lc trong cac
vung hoc oan ng ring bit.
Van phao hnh cu: dung t ng ong nc khi y b, ket nc , thung
cha,... thng t trong cac b ch a nc , ket nc , thung ra h x. Khi nc y phao ni
ln va ong cht li ga ct nc . Phao co th la m bng ng hoc cht deo, ng knh t
10-30mm.

V VV V - -- - THIT K MANG L THIT K MANG L THIT K MANG L THIT K MANG LI CP NC TRONG I CP NC TRONG I CP NC TRONG I CP NC TRONG NHA NHA NHA NHA
Vic thit k MLCNTN bao bm ca c bc sau: vach tuyn va b tr ng ng, thit
b cp nc bn trong nha; xac nh lu lng tnh toan va tnh toan thuy lc mang li.
1/ VACH TUYN VA B TR NG NG CP NC TRONG NHA:
Yu cu vi vi c va ch tuyn ng ng cp n c trong nha la:
ng ng phai i ti moi thit b dung cu v sinh.
Tng chiu dai ng ng phai ngn nht.
D gn chc ng vi cac kt cu cua nha : tng, trn, dm, v keo,...
Thun tin, d dang cho quan ly.
Phu hp vi kin truc cua nha,...
Hnh 7.13: Hnh 7.13: Hnh 7.13: Hnh 7.13: Van 1 ch Van 1 ch Van 1 ch Van 1 chiu iu iu iu
Hnh 7.14: Hnh 7.14: Hnh 7.14: Hnh 7.14: Van phao. Van phao. Van phao. Van phao.
Mun chiu dai ng ng ngn nht th khi thit k phai so sanh cac phng an
chon c tuyn ng ng hp ly nht.
gn chc ng vi kt cu cua nha co th s dung ca c b phn gn ng nh:
moc, vong c nga, vong ai treo, gia ,...
Khoang cach gia ng va lp trat tng,... khoang 1-1,5cm. Mu n quan ly d dang,
thun tin th t ng h, tuy nhin iu o mu thun vi yu cu my quan cho ngi nha.
Thng thng ngi ta t ng h. Trong ca c nha cng cng c bit, yu cu my quan cao
th ng co th t kn.
Khi t kn, ng ng co th b tr trong ca c ranh di san, di hanh lang (nu la
ng chnh) hoc trong cac hp ln vao tng hay du kn trong cac khe gia hai bc tng
(ng ng, ng nhanh). Cac loai ng kha c nh ng nc nong, ng cp hi, ng dy in,...
thng b tr chung trong hp vi ng ng cp nc cho tit kim. Khi t kn phai b tr
np ho c c a m ra y vao c nhng ch cn thit (ni b tr van, khoa,...) d da ng
cho vic quan ly va sa cha.
Khi t ng h, am bao my quan co th sn mau ng ng ging nh mau
tng.
Trong cac nha san xut co khi ng b xm th c bi xi, axt th phai sn ngoai ng
bng sn chng axt, ch ng xi hoa... Nu co nhiu ng ng khac nhau th dung cac mau
sn khac nhau d da ng phn bit, v du: ng ng cp n c lanh mau xanh, cp n c
nong mau o, thoat nc mau en, hi nc mau bac, hoa cht mau vang,...
Ngoai ra cn chu y mt s qui nh sau:
Khng cho phep t ng qua phong . Han ch t ng di t v gy kho khn
cho qua trnh sa ch a, thm nom,...
Cac ng nhanh dn nc ti cac thit b v sinh thng t vi dc 0,002-0,005
d dang xa nc trong ng khi cn thit. Cac ng ng nn t goc tng nha. Mi ng
nhanh khng nn phuc vu qua 5 n v dung n c va khng dai qua 5m (1 n v dung nc
la 0,2 l/s).
ng ng chnh cp nc (t nut ng h o nc n cac ng ng) co th t
hm mai hoc san tng trn cung. Loai nay t dung v nc b anh hng cua thi tit va khi b
ro r th nc thm t xung cac tng di. No ch s dung trong mt s nha ca bit nh nha
tm, git la cng cng, nha san xut khi b tr pha di kho khn. ng ng chnh pha di
co th b tr tng hm hay nn nha tng 1. Loai nay thng dung nht. ng ng chnh b
tr theo mang vong ch dung cho ca c ngi nha cng cng quan trong yu cu cp nc lin
tuc, con ai a s cac ngi nha u b tr theo ma ng cut. Khi h hong, sa cha co th ngng
cp nc trong mt thi gian ngn.
2/ TNH TOAN MA NG LI CP NC TRONG NHA:
Sau khi vach tuyn mang li, tin hanh ve s khng gian HTCNTN trn hnh
chiu truc o, anh s th t ca c oan ng cn tnh toan (tai nhng v tr thay i lu lng).
Trn c s o so sanh chon tuyn ng tnh toan bt li nht (cao va xa nht so vi im ni
vi ng ng bn ngoa i). Vic tnh toan MLCNTN bao gm vic xac nh lu lng cua
ngi nha va tng oan ng, tnh toan thuy lc ma ng li nhm muc ch la chon ng knh
ng, xac nh tn tht a p lc cua h thng, tnh toan va chon trang thit b s dung cho h
thng o nh ng h o nc, ket nc, may bm,...
a/ Xac nh lu lng tnh toan :
Lu lng nc cho h thng cp nc trong nha co th xac nh theo yu cu cua
i tng s dung, theo tiu chun va ch dung nc. Tiu chun dung nc rt khac nhau
va phu thuc vao nhiu yu t nh mc trang b ky thu t v sinh trong nha, iu kin kh
hu, yu cu cng ngh san xut,... Ch dung nc khng iu hoa theo thi gian va c
anh gia bng cac h s khng iu hoa.
- Lu lng nc sinh hoat ln nht trong cac nha c xac nh theo cng thc:
Q
max.ngay
=
1000
K . N . q
ngay , [m
3
/ngay].
q: Tiu chun dung nc cua mt ngi , [l/ngi-ngay].
N : S nhn khu trong nha.
K
ngay
: H s khng iu hoa ngay, i vi ca c nha K
ngay
= 1,1-1,3.
- Lu lng nc va ch tiu thu nc cho san xut ly theo s liu cng ngh san
xut co th tnh theo cng thc:
Q
sx
=
1000
z . m . q
m
, [m
3
/ngay].
q
m
: Tiu chun dung n c cho 1 n v san phm, [l/san phm].
m : S lng san phm trong 1 ca.
z : S ca lam vic trong ngay.
Tuy nhin, tnh toan sat vi thc t va am bao cung cp n c c y u th lu
lng tnh toan phai c xac nh theo s lng cac TBVS c b tr trong ngi nha o.
Mi mt TBVS tiu thu mt lng nc khac nhau, do o d tnh toan, ngi ta
a tt ca cac lu lng cua TBVS v dang lu lng n v tng ng, goi tt la ng
lng n v.
Mt ng lng n v cp n c tng ng vi lu lng la 0,2 l/s cua mt voi nc
chu ra co ng knh d = 15mm va ap lc t do la 2m.
Bang 12: Lu lng nc tnh toan va tr s ng lng cua cac TBVS:
Loai TBVS Tr s ng
lng
Lu lng
tnh toan [l/s]
ng knh
ng ni [mm]
- Voi nc chu ra nha bp, chu git 1 0,2 15
- Voi nc chu ra mt 0,33 0,07 10-15
- Voi nc u tiu 0,17 0,035 10-15
- ng nc ra mang tiu cho 1m dai 0,3 0,06 -
- Voi nc thung ra h x 0,5 0,1 10-15
- Voi trn chu tm un nc nong cuc b 1 0,2 15
- Voi trn chu tm ni co h thng cp
nc nong tp trung
1,5 0,3 15
- Voi ra h x (khng co thung ra) 6-7 1,2-1,4 25-32
- Chu ra v sinh n ca voi phun 0,35 - -
- Mt voi tm hng sen t theo nhom 1 0,2 15
- Mt voi tm hng sen t trong phong
ring cua tng cn nha
0,67 0,14 15
- Voi nc chu ra tay phong th nghim 0,5 0,1 10-15
- Voi nc chu ra phong th nghim 1 0,2 15
Trong thc t khng pha i tt ca cac TBVS lam vic ng thi ma no phu thuc vao
chc nng cu a ngi nha, vao s lng TBVS trong oan tnh toan va mc trang b ky thut
v sinh cho ngi nha . V vy xa c nh lu lng tnh toan ngi ta thng s dung cng
thc co dang phu thuc vao s lng TBVS va a p dung cho tng loai nha khac nhau. Cng
thc nay thanh lp trn c s iu tra thc nghi m v s hoat ng ng thi cua ca c TBVS
trong cac ngi nha khac nhau.
i vi nha gia nh:
q = 0,2.
a
N + K.N , [l/s].
q : Lu lng tnh toan cho tng oan ng, [l/s].
a : ai lng phu thuc vao tiu chun dung n c ly theo bang 13.
N : Tng s ng lng cua ngi nha hay oan ng tnh toan .
K : H s phu thuc tng s ng lng N, ly theo bang 14.
Bang 13: Cac tr s a phu thuc vao tiu chun dung nc :
Tiu chun
[l/ng.ng]
100 125 150 200 250 300 350 400
Tr s a 2,2 2,16 2,15 2,14 2,05 2 1,9 1,85
Bang 14: Tr s h s K phu thuc vao tr s N:
S ng lng 300 301-500 501-800 801-1200 >1200
Tr s K 0,002 0,003 0,004 0,005 0,006
Cng thc trn co th ap du ng tnh toan cho ca c tiu khu nha . Lu lng tnh toan
cho ca c ngi nha phu thuc vao tng s ng lng N co th tra bang tnh sn.
i vi nha cng cng: (bnh vin, nha tp th, khach san, nha an dng, iu dng,
nha gi tre, mu giao, trng hoc va cac c quan hanh chnh).
q = 0,2. . N , [l/s].
q : Lu lng tnh toan, [l/s].
N : Tng s ng lng cua cac TBVS trong oa n ng tnh toan .
: H s phu thuc vao chc nng cua ngi nha, ly theo bang 15.
Bang 15: Tr s .:
Loai nha Nha gi tre,
mu giao
Bnh vin
a khoa
Ca hang,
c quan
hanh chnh
Trng hoc,
c quan giao
duc
Nha an
dng, iu
dng
Khach san,
nha tp th
H s 1,2 1,4 1,5 1,8 2,0 2,5
Ngoai ra khi a bit tng s ng lng N co th tra bang tnh sn trc ti p tm c
lu lng nc tnh toan cho ca c ngi nha cng c ng.
Cac loai nha c bit khac: (Ca c phong kha n gia, luyn tp th thao, nha n tp th, ca
hang n ung, x nghip ch bin thc n, nha t m cng cng, ca c phong sinh hoat trong cac
x nghip cng nghip):
q =

100
. N . q
o
, [l/s].
q : Lu lng tnh toan, [l/s].
q
0
: Lu lng tnh toan cho mt TBVS cung loai.
: H s hat ng ng thi cua ca c TBVS cung loai, ly theo bang 16.
Bang 16: H s (tnh bng %) theo TCVN 4513-88:
Loai dung cu v sinh Rap chiu bong, hi
trng, cu lac b,
cung th thao
Rap hat,
rap xic
Nha n tp th,
ca hang n ung,
XN ch bin thc
n
Phong sinh
hoat cua x
nghip
Chu ra mt, tay 80 60 80 30
H x co thung ra 70 50 60 40
u tiu 100 80 50 25
Voi tm hng sen 100 100 100 100
Chu ra trong cng tin 100 100 - -
Mang tiu 100 100 100 100
Chu ra bat - - 30 -
Chu tm - - - 50
Chu y : K|| t+. 1|a| |ta |t+a ||a| |++a .|+ a+| a+| a|+ |+ |+| t+. 1|a| |+a s+ 1t+a |t+a .a+ |++a '+
a+| a|+ t+| + 1aa .+a ||t. 1- t+. 1|a| |ta |t+a ||a| |++a .|+ a+| a|+ 1+, ||+a 1t+. |\ |ta |t+a ||a| |++a .a+ a+|
1+a aa-a |t-a .+ s+ 1t+a |t+a .a+ a+| 1+a aa-a t+| a|\a .+| s+ 1+a aa-a .a+ .+ a|+, 1|-a 1+ |+ s+| .+ '+a.
Ngoai ra co th xa c nh lu lng tnh toan theo phng phap xa c su t. Phng
phap nay cho kt qua chnh xac hn nhng phc tap hn nhiu.
b/ Chon ng knh cho tng oan ng:
Sau khi a xac nh c lu lng nc tnh toan cho tng oan ng, da vao vn
tc kinh t, tra cac bang tnh thuy lc ng ng cp n c chon ng knh ng cu a tng
oan. Vn tc kinh t cu a nc trong mang li cp nc trong nha co th ly 0,5 - 1,0 m/s,
vn tc ti a khng vt qua 1,5 m/s. Trong trng hp co chay vn tc ti a co th ly 2,5
m/s.
Bang 17: Bang chon ng knh ng khi tng s ng lng N <20.
N 1 3 6 12 20
d [mm] 10-15 15-25 25-32 32-50 50-70
rl Xar 4|nh In IhI ap Iur rho Iung 4oan ng cu ng nh cho toan th mang theo ng bt li
nht, tc la t ng dn vao n TBVS v tr cao va xa nht cu a ngi nha. Tn tht ap lc
theo chiu dai ng cung nh tn tht cuc b cung xac nh theo cng thc chng 2.
dl Xar 4|nh ap Iur rn IhII rua ngI nha (H
ct
) va ap Iur rua may bom H
b
(xem chng 2).
Cui cung so sanh vi ap lc cua ng ng ngoai ph chon s HTCN phu hp.
Vic tnh toan thuy lc mang li cp nc trong nha thng tnh cho mang li cut.
Nu ngi nha c thit k theo mang li vong th tnh tn tht ap l c cho tng na vong
mt , nu sai s tn tht cua hai na vong nho hn 5% th at yu cu, nu khng ta iu
chnh lai lu lng tnh toan va tnh lai.
Khi tnh toan h thng cp nc trong nha se co tnh trang la ap lc cn thit cua ca c
loai TBVS cung loai cac tng nha se kha c nhau, phu thuc vao ca ch t ng ng chnh
(di hoc trn). Lu l ng nc cua ca c TBVS gn ng chnh thng l n ca c TBVS ca c
ni khac, ngha la gn co th tha nc , xa la i khng u. V vy cn phai tm cach loai bo
bt ap lc d cac TBVS gn ng chnh am bao ap lc cn thit cac thit b xa, lam cho
cac TBVS cua toan ngi nha gn bng nhau. i u o co th thc hin c bng ca ch dung
van giam ap t u cac ng nha nh: thay i ng knh ng nhanh hoc n gian nht la
dung rng en giam ap t vao trong cac b ba (t) u cac ng nhanh mi tng (tuy theo
mc d tha chon rng en cho phu hp).

3/ V DU TNH TOAN MANG LI CP NC TRONG NHA:
bi:
Tnh ton thit k mng cp nc trong nh cho khu WC nh hnh v.
Cho bit y l nh tp th 3 tng. Mi tng nh cao 3,6m.
S dng ng nha tng hp.
ng ng cp nc bn ngoi cch tng nh 5m. Chn su 1m.

Hng dn:
1/ Chn v tr ng ng:
- V tr ng ng thng t gc tng, m bo m quan.
- Trung tm ca cc thit b dng nc.
- C th kt hp vi cc ng khc trong cng hp k thut.
- Gn vi ng ng cp ngoi nh.

500 800 1100 1000 1000 900 700 700 300
7000
2100 600 900 900 600 1900
4
0
0
0

n
g

n
g
o
i

n
h

5000
500 800 1100 1000 1000 900 700 700 300
7000
2100 600 900 900 600 1900
4
0
0
0

n
g

n
g
o
i

n
h

5000
ng ng
2/ V s khng gian:

3/ nh s cc on ng tnh ton:
- nh s tuyn chnh: t v tr bt li nht v im ni vi ng ng bn ngoi.
- Sau nh s cc ng nhnh, nu cc nhnh ging nhau th ch cn tnh 1 nhnh.

4/ Tra bng ng lng n v ca cc thit b dng nc c trn s :
Tn thit b K hiu ng lng N
Ra Mt RM 0,33
Chu Git CG 1
Hng Sen HS 0,67
Mng tiu (1m) MT 0,3
H X HX 0,5

5/ Xc nh lu lng tnh ton tng on ng:
Nh cng cng: N . . 2 , 0 q
tt
= [l/s]. Nh tp th nn = 2,5 (bng 15).
A B C
D
E
F
G
H I
0,00
3,6
7,2
-1,0
on Cc thit b
N
q
tt
[l/s] Ghi ch
A-B 2RM 0,66 0,20 Bng 18
B-C 2RM+3HS 2,67 0,60 Bng 18
C-D 2RM+3HS+3HX 4,17 1,02 Cng thc
D-E 2RM+3HS+3HX+3CG+1MT 7,80 1,40 Cng thc
E-F 4RM+6HS+6HX+6CG+2MT 15,60 1,97 Cng thc
F-G 6RM+9HS+9HX+9CG+3MT 23,40 2,42 Cng thc
H-I 3CG 3,00 0,60 Bng 18
I-D 3CG+1MT 3,63 0,95 Cng thc

6/ Chn ng v lp bng tnh thu lc:
* Tnh cho tuyn chnh (tuyn bt li nht):
on L [m] q
tt
[l/s] D [mm] v [m/s] 1000i H
i
=i.L
A-B 1,9 0,20 20 0,99 108,10 0,21
B-C 2,9 0,60 40 0,72 25,40 0,07
C-D 1,7 1,02 40 1,22 65,12 0,11
D-E 3,6 1,40 63 0,67 13,00 0,05
E-F 3,6 1,97 63 0,95 23,77 0,09
F-G 6 2,42 63 1,17 34,30 0,21

* Tnh cho nhnh ph:
on L [m] q
tt
[l/s] D [mm] v [m/s] 1000i H
i
=i.L
H-I 4,5 0,60 40 0,72 25,40 0,07
I-D 4 0,95 40 1,14 57,30 0,23

7/ Tnh chn ng h o nc:
Lu lng ton ngi nh: q
tt
= 2,42 [l/s]. Da vo bng chn ng h (bng 10) ta chn ng
h loi cnh qut c 40mm:
- Lu lng nh nht: Q
min
= 0,14 [l/s].
- Lu lng ln nht: Q
max
= 2,80 [l/s].
- Lu lng c trng: Q
t
= 20 [m
3
/h].
- Sc khng ca ng h: S = 0,32 (bng 11).
Kim tra cc iu kin:
- kin1: Q
min
< q
tt
< Q
max
t.
- kin 2: q
tt
< 0,5.Q
t
t.
- Tn tht: H
h
= S.q
tt
2
= 0,32.(2,42)
2
= 1,87 m < 2,5 m t.

8/ Xc nh p lc cn thit ca nh:
td hh ct
H H H H + + =

, [m].
H
hh
: chnh hnh hc ca thit b v sinh cao nht so vi ng ng bn ngoi:
H
hh
= 10m.
H
td
: p lc t do ca hng sen: H
td
= 3m.
H: tng tn tht p lc trn ng ng:

+ + =
i i dh
H %. 30 H H H = 1,87 + 0,74 + 0,3.0,74 = 2,83 m.
Do : H
ct
= 10 + 2,83 + 3 = 15,83 m.
Vy nh cp nc bnh thng th p lc ca ng ng bn ngoi phi c p lc l 16m.
H
i
= 0,74
V VV VI I I I - -- - CAC CNG TRNH TRO CAC CNG TRNH TRO CAC CNG TRNH TRO CAC CNG TRNH TRONG HTCNTN NG HTCNTN NG HTCNTN NG HTCNTN
1/ KET NC :
Ket nc thng c xy dng khi ap lc n c ngoai nha khng am bao thng
xuyn hoc hoan toan khng am bao. Ket co nhim vu iu hoa nc trong nha (d tr khi
tha va b sung khi thiu, ng thi d tr mt phn nc khi cha chay).
Ket co th xy bng gach, b tng, b tng ct thep hoc bng thep tm. Co th dung
cac bnh thep khng r hoc nh a composit. Hnh dang ket co th la tron, vung, ch nht. Ket
thng t trong hm mai, trn sn thng hay trn lng cu thang (ni cao nht). Co th gn
lin vi kt cu mai ho c t trn san, gi hoc ct bng g ho c b tng. Khoang ca ch
gia cac ket n c, gia thanh ket vi ca c kt cu nha khng nho hn 0,7m.
Ket nc thng c trang b cac loai ng ging nh ai nc: ng dn nc ln,
xung, ng tran, ng xa kh ket, thc o hay ng tn hiu mc nc trong ket,...
Dung tch ket nc c tnh t
lng nc cn iu ho a va lng nc d
tr chng chay ho c san xut (nu co) theo
cng thc:
W
k
= K.(W
h
+ W
cc
) , [m
3
].
K : H s d tr k n chiu cao xy dng
va phn cn lng a y ket
K = 1,2 - 1,3.
W
h
: Dung tch iu hoa cua ket, [m
3
].
W
cc
: Dung tch nc d tr cha chay.
Dung tch cn iu hoa W
h
co th xa c
nh nh sau:
- Khi h thng khng co may bm
tng ap, W
h
la tng lng nc tiu thu
trong nhng gi cao im (luc ap lc bn ngoai khng u). Mun xac nh cn phai bit ch
tiu thu nc cua ngi nha, xac nh theo cng thc:
W
h
= Q.T , [m
3
].
Q : Lu lng cua gi dung nc ln nht trong ngay, [m
3
/h].
T : Thi gian thiu nc trong ngay, [gi]. Khi khng co s liu y u co th ly 50 - 80%
lu lng nc ngay m cua ngi nha.
- Khi h thng co ket va tram bm, dung tch i u hoa cu a ket giam i r t nhiu va
phu thuc vao s ln m may bm va cng sut danh ngha cua no.
Khi m may bm bng tay:
W
h
= Q
ngay
/ n.
Hnh 7.15: Hnh 7.15: Hnh 7.15: Hnh 7.15: Cu tao ket nc Cu tao ket nc Cu tao ket nc Cu tao ket nc. .. .
n
g

t
n

h
i
n
g

n
c

l
n

x
u
n
g
n
g

x
a

c
n
ng tran
Q
ngay
: Lu lng nc trong nh ng ngay dung nc ln nht, [m
3
/ngay].
n : S ln m may trong ngay (3-6 ln).
Khi tnh toan s b co th ly:
W
h
= (0-30%)Q
ng.
.
Trong ca c nha nho , lng nc dung t, cho phep ly:
W
h
= (50-100%)Q
ng.
.
Khi bm ong m t ng, W
h
cu a ket tnh bng cng thc:
W
h
= Q
b
/ 2n.
Q
b
: Cng sut cua bm, tnh bng lu lng gi ln nht, [m
3
/h].
n : S ln m may bm trong 1 gi (2-4 ln).
Dung tch iu ho a cu a ket trong trng hp nay khng c nho hn 5% Q
ng
cua
ngi nha.
Lu lng nc d tr trong ket c xac nh theo ca c yu cu ch a cha y hoc san
xut nu co. Trong ca c ngi nha co h thng cp nc cha chay thi:
W
cc
=0,6.q
cc
.n
cc
.
q
cc
: Lu lng nc trong mt voi cha chay, [l/s].
n
cc
: S voi cha chay hoat ng ng thi.
Dung tch ket nc khng nn ln qua 20-25m
3
khng gy qua tai cho ngi nha.
Khi dung tch ln hn co th chia thanh nhiu ket b tr nhiu khu v sinh khac nhau trong
nha.
Chiu cao t ket n c c xa c nh trn c s am bao ap lc a nc va tao
ra ap lc t do u TBVS bt li nht trong trng hp dung nc ln nht. Nh vy ket n c
phai co ay t cao hn TBVS bt li nht mt khoang bng tng ap lc d TBVS bt li
nht va tn tht ap lc t ket n TBVS o. Chiu cao t im ly nc bt li n ay ket H
k

co th tnh t cng thc:
H
k
= h + H
ct
, [m].
h : Tng tn tht ap lc theo chiu dai va cuc b t im bt li n ay ke t, [m].
H
ct
: Ap lc cng tac tai im bt li, [m].
Trong cac ngi nha va cng cng ket thng t ngay trn mai nha hoc trong hm
mai. Nh vy ap lc t do va lu lng nc cua cac TBVS trn se be hn ca c TBVS tng
di. cac nha cng c ng c bit khi cn am bao u ap lc t do cho cac TBVS tng trn
cung phai t ket ung v tr thit k co th cao hn mai nha. Tuy nhin t ket qua cao se
khng li v kt cu, v my quan kin truc ngi nha, khi o co th chon ng knh ng dn
ln hn.
Khi thit k h thng co ket cn lu y ti ca c nhc im nh tng tai trong ngi nha,
tng gia thanh xy dng phai co bin phap suc r a ket theo chu ky va a m bao nc lun co
cht lng tt.
2/ B CHA NC :
Theo qui pham, nu ap lc cu a ng ng cp nc bn ngoai nha nho hn 6m th
phai xy dng b ch a nc. Dung tch cua b cha xac nh trn c s ch nc chay n
va ch lam vic cua may bm. Trong trng hp khng co y u s liu co th ly dung
tch b cha bng 1-2 ln lu lng nc tnh toan ngay m cua ngi nha tuy theo nha ln
hay nho, yu cu cp nc lin tuc hay khng. Trng hp co h thng cp nc cha chay
trong nha th phai d tr thm lng nc cha chay trong 3 gi lin. Khi thit k b cha
phai co may bm i kem.
B cha co th xy bng gach, b tng, b tng ct thep, co dang hnh tron, vung
hay ch nht, t trong hay ngoai nha, ni hay chm di mt t. B cha cung c trang b
cac ng va thit b ging nh b cha n c sach trong cac tram x ly nc.
3/ MAY BM VA TRA M BM:
Trong HTCNTB may bm c dung tng ap lc a nc ln ca c t ng cao cua
ngi nha khi ap lc ngoai ph thiu hoc bm nc cha chay cho ngi nha. Thng thng
ngi ta dung may bm ly tm chay in.
May bm co th lam vi c trong h thng co b cha hoc khng b cha (ly nc
trc tip ng ng c p nc ngoai nha hay trong h thng co hoc khng co ket iu hoa).
Khi ly nc ng ng bn ngoai may bm phai c tnh vi ap lc thp nht cua ng
ng. Nu ap lc cua ng ng thp hn 6m th phai xy b ch a.
Mun chay may bm phai bit 2 ch tiu c ban la lu lng tnh toan [m
3
/h, l/s] va
ap lc cn bm [m].
Lu lng nc tnh toan la lu lng ln nht cua ngi nha. Khi co chay, lu lng
bm bng lu lng nc sinh hoat ln nht Q
sh.max
va lu lng nc ch a chay Q
cc
cng lai,
tc la:
Q
b
= Q
sh.max
+ Q
cc
.
Trong h thng khng co b cha, ap l c bm nc tnh bng hiu s cu a ap lc cn
thit ln nht cu a ngi nha va ap lc am bao t i thiu cua mang li ngoai ph theo cng
thc:
H
b
= H
ct
- H
min
.
Trong h thng co b cha, ap lc bm chnh la ap lc cn thit cua ngi nha nhng
c tnh t mc nc thp nht trong b ch a n TBVS v tr bt l i nht so vi ng
dn vao cng vi ap lc d u voi va tng tn tht ap lc trn ng dn t mang li
ngoai ph n im bt li o.
Sau khi tnh c lu lng va ap lc, d a vao cac c tnh hoc ca c ch tiu ky thut
cua may bm chon may bm co hiu sut cao nht khi bm lu lng ln nht.
Tram bm co th b tr lng cu thang hoc bn ngoai nha. Gian t bm phai kh
rao, sang sua, thng thoang, xy bng vt liu khng chay hoc t chay, co kch thc u
lp t d dang va quan ly thun tin.
May bm b tr cung van khoa trn ng ng dn nc vao goi la nut may bm.
Cac may bm co th t song song hoc ni tip theo thit k tuy theo ap lc, lu lng cua
tng may bm va ap lc cung nh lu lng nc yu cu cua ngi nha.
Vic thao tac vn hanh may bm co th bng thu cng, ban t ng va t ng hoan
toan. Cn theo ung qui trnh vn hanh nh sau: Khi may bm bt u lam vic, van trn
ng ng y ong lai (bm lam vic khng tai), khi ap lc a at gia tr yu cu, m khoa
trn ng ng y t t va m hn khoa. Khi tt bm thc hin theo qui trnh ngc lai.
giai quyt vn t ng hoa ngi ta phai dung cac thit b sau: Rle phao khi
ngi nha co ket nc trn mai; Rle ap lc (ap lc k tip xuc) khi khng co ket nc; Rle tia
hoat ng theo nguyn tc khi tc cu a nc trong ng thay i se t ng ong ngt in
m va dng may bm, thng ap dung m may bm cha chay.
4/ TRAM KH EP:
Trng hp khng th xy ket nc bn trong nha v dung tch qua ln, chiu cao ket
qua cao,... th co th xy cac tram kh ep iu hoa va tao ap thay cho ket nc.
Tram kh ep gm 2 thung bng thep: mt thung cha n c va mt thung cha kh.
Trong nhng gi dung nc t nht, nc se vao thung nc va dn kh sang thung kh. Khi
nc ln y thung th ap lc kh trong thung kh se ln nht (P
max
). Khi bn ngoai thiu n c ,
nc t thung chay ra cung cp cho ngi nha, kh lai t thung kh dn sang thung nc va dan
ra. Khi nc can ti ay th ap lc kh la be nht (P
min
).
Dung tch thung W
n
chnh la dung tch cua ket nc, con dung tch thung khng kh
W
kk
xa c nh d a theo a p lc P
max
va P
min
. a m bao a n c ti moi TBVS trong nha th
P
min
phai bng ap l c cn thit cua ngi nha (P
min
= P
ct
). Ap lc P
max
phai ly sao cho khng ln
qua tranh v thung, ro r ng ng... ng thi cung khng nho qua v nh vy dung tch
cua thung khng kh se qua ln (P
max
< 6at).

T tram ep kh ti
1
2
3
4
5 6
7
8
9 Hnh 7.16: Hnh 7.16: Hnh 7.16: Hnh 7.16: Tram kh ep. Tram kh ep. Tram kh ep. Tram kh ep.
1- thung khng kh ; 2- thung nc ;
3- ng dn khng kh ; 4- may ep
kh; 5,6- ng dn nc ; 7- khoa
ong nc ; 8- li ga ngn nc
khoi ha thp va tranh cho khng kh
i vao mang li ; 9- li ga ngn
khng cho nc vao thung khng
kh.
Theo nh lut Boyle-Mariotte v s dan n cu a th tch kh ta co cng thc sau:
(P
min
+ 1)(W
kk
+ W
n
) = (P
max
+ 1).W
kk

T o suy ra:

n kk
kk
max
min
W W
W
1 P
1 P
+
=
+
+

( )
kk
n n kk min
max
W
W W W . P
P
+ +
=
thoa man iu kin P
max
ngi ta thng ly P
min
/P
max
= 0,60,75.
tao ap l c cn thit cua khng kh th tram kh ep thng phai b tr thm mt
may ep kh, bm khng kh vao thung khng kh khi bt u s dung hoc b sung thm
khng kh hao hut trong qua trnh s dung (12 tun/ 1ln).
Ngoai tram kh ep vi ap lc thay i thng xuyn nh trn, ngi ta con xy dng
tram kh ep vi ap lc c nh, khi ap lc qua cao khng kh se xa qua van iu chnh ap lc;
khi ap lc thp hn gii han yu cu may ep kh lai b sung thm khng kh gi cho ap lc
lun mt tr s nht nh nao o. Loai tram kh ep ap lc c nh nay khng kinh t v phai
chay may ep kh lun lun, tn nng lng, ch a p dung trong trng hp dao ng v ap lc
trong mang li qua ln.
Trong cac tram khi ep nho th ch cn xy dng mt thung va cha nc va cha
khng kh, khi o nc di va khng kh pha trn.
Tram kh ep co th t tng hm, tng 1 ho c lng chng nha (trong h thng cp
nc phn vung). Vic ong m may bm khi co tram kh ep co th t ng hoa nh ca c Rle
ap lc t thung cha nc.


I I I I - -- - KHAI NIM, PHN L KHAI NIM, PHN L KHAI NIM, PHN L KHAI NIM, PHN LOAI OAI OAI OAI
HTTN
1
trong nha dung thu tt ca cac loai nc thai tao ra trong qua trnh sinh hoat
san xut cua con ngi va ca n c ma a ra mang li thoat nc bn ngoai.
Tuy theo tnh cht va bn cua n c thai, ca c HTTN trong nha c phn ra nh
sau:
HTTN sinh hoat : Dung dn nc thai chay ra t cac dung cu v sinh (h x,
chu ra, chu tm,...)
HTTN san xut : Dung thu nc thai ra t cac thit b san xut.
HTTN ma: Dung thoat nc ma t ca c ma i nha, sn vn.
Ca c HTTN trong nha co th thit k ring nh trn hay co th thit k chung tng
ng vi HTTN bn ngoai. Trong cac nha va nha cng cng thng ch xy dng HTTN sinh
hoat va h thng thoat nc ma trn mai, con bn ngoai nc ma cho chay tran trn b mt
t. Trong cac x nghip cng nghip co th co nhiu HTTN tuy theo tnh cht, thanh phn va
lu lng cung nh nhit cua nc thai. Nc t cac thap lam ngui, t cac thit b lanh co
th s dung lai hoc cho vao HTTN ma. Nc bn co thanh phn nc thai sinh hoat co th
cho vao HTTN sinh hoat ri a n tram lam sa ch. Nc thai san xut co cht c hai, nhiu
du m, axt,... th kh c, thu du m, trung hoa axt trc khi thai ra mang li thoat nc
bn ngoai.
II II II II - -- - CAC B PHN CUA CAC B PHN CUA CAC B PHN CUA CAC B PHN CUA HTTN TRONG NHA HTTN TRONG NHA HTTN TRONG NHA HTTN TRONG NHA
1/ CAC THIT B THU NC THAI:
Thit b thu nc thai lam nhim vu thu nc thai t cac khu v sinh, nhng ni san
xut co nc thai: chu ra mt, chu git, thung ra h x, u tiu, li thu nc,...

1
HTTN: h thng thoat nc
2/ XI PHNG TM CHN THUY LC:
tranh mui hi thoat ra ngoai thm nhp vao phong v sinh. Nc thai trong nha se
phat sinh ra nhiu kh c hai va hi ham khac nhau: H
2
S, NH
3
, CH
4
, CO
2
,... V vy cn phai
co b phn ngn nga cac kh nay vao phong anh hng n tin nghi sng cua ngi trong
nha.
3/ MANG LI NG NG THOAT NC :
Bao gm ng ng ng, ng nhanh, ng xa, ng sn nha: dn nc thai t cac thit
b thu nc thai ra mang li thoat nc bn ngoai. Trong cac nha san xut co th dung ng
hoc mang ho c thit k t chay.
4/ CAC CNG TRNH CUA H THNG THOA T NC BN TRONG NHA:
Trong trng hp cn thit, HTTN trong nha co th co thm cac cng trnh sau:
Tram bm cuc b : c xy dng trong trng hp nc thai trong nha khng th
t chay ra mang li thoa t nc bn ngoai.
Cac cng trnh x ly cuc b : c s dung khi cn thit phai x ly cuc b nc
thai trong nha trc khi cho chay vao mang li thoat nc bn ngoai hoc xa ra ngun.

Hnh 8.1: Hnh 8.1: Hnh 8.1: Hnh 8.1: H thng thoat nc trong nha H thng thoat nc trong nha H thng thoat nc trong nha H thng thoat nc trong nha . .. .
a/ S ; b/ Cac ky hiu.
X +
X +
1
2
3
4
5
6
7
8
1. cac thit b thu nc thai 5. ng thng hi
2. ng nhanh 6. ng suc r a
3. ng ng 7. ng kim tra
4. ng thao (ng xa) 8. ging thm
a/ b/
III III III III - -- - CAC THIT B THU CAC THIT B THU CAC THIT B THU CAC THIT B THU NC THAI NC THAI NC THAI NC THAI
thu nc thai ngi ta thng dung cac thit b nh: u x, u tiu, mang tiu, thit
b v sinh cho phu n, chu ra tay, ra mt, ch u git, chu ra nha bp, chu tm, li thu
nc t trn san,... Tuy theo tnh cht cua ngi nha ma trang b ca c thit b v sinh cho phu
hp. thu nc thai sa n xut co th dung li thu, phu thu, chu ra... i vi nc ma co
cac mang n c (xn) va phu hoc li thu nc ma.
1/ CAC YU CU C BAN I VI THI T B THU NC THAI:
Tt ca ca c thit b (tr u x) u phai co li chn bao v phong rac ri chui
vao lam tc ng.
Tt ca cac thit b u phai co xi phng t di hoc ngay trong thit b o
phong mui hi thi va hi c t mang li thoat nc bc ln.
M t trong thit b phai trn, nhn, t gay go c am bao d dang ty ra va co
sach.
Vt liu ch tao phai bn: khng thm nc , khng b anh hng bi hoa cht.
Vt liu tt nht la s, sanh hoc cht deo, ngoai ra co th bng gang, khi o cn phu ngoai
bng mt lp men s mong. Trong trng hp n gian, re tin mt s thit b nh chu ra,
git trong cac gia nh va tp th dung gach xy lang va xi mng ngoa i hoc granit, ng
gach men knh.
Kt cu va hnh dang thit b phai am bao v sinh va tin li, tin cy va an toan
khi s dung, quan ly, co kch thc nho, trong l ng nhe phu hp vi vi c xy dng lp ghep
nhanh chong.
am bao thi gian s dung, tng chi tit cua thit b phai ng nht va d dang
thay th.
2/ H X:
H x gm cac b phn sau:
- u x.
- Thit b ra h x: thung ra hoc voi ra va ca c ng dn nc r a.
- Cac ng ng dn nc phn vao mang li thoat nc trong nha.
ta thng dung kiu ngi xm. Hin nay trong cac nha cng cng c bit va nha
gia nh cung dung loai x kiu ngi bt.
a/ u x:
u x co th bng x trang men thng u c lun vi xi phng hoc bng sa nh, granit
co xi phng ring re. Khi o co th s dung xi phng ng, nghing hoc ngang.


- Loai hnh a: ay u lun co mt lp nc khoang 12- 13cm gi cho cn bn
khoi ong lai. Xi phng tao ra mt mang ngn bng nc tranh bc mui hi i ln.
- Loai hnh phu: Khac vi loai trn la khng co lp nc ay u ma ch co xi
phng, loai nay t co mui hi hn.
b/ Thit b ra x:
Gm hai loai: thung ra va voi ra, thng b tr trong
cac nha , nha cng cng va la loai thng dung hn ca.
Voi ra thng t trong ca c nha v sinh cng cng
ngoai ph,cng vin, nha ga... Voi ra oi hoi ap lc t do khng
nho hn 10m.
Cac yu cu i vi thit b ra la:
- am bao r a sach hoan toan, khng cho vi trung va
cht bn t mang li thoat nc vao cp nc.
- Ra phai thc hin nhanh chong.
- Bao am u nc r a, ng thi tit kim nc.
Thung ra:
Co th t trn cao (cach san 0,6-2m tnh n tm
Hnh 8.2: Hnh 8.2: Hnh 8.2: Hnh 8.2: Cac loai h x Cac loai h x Cac loai h x Cac loai h x . .. .
Hnh 8.3: Hnh 8.3: Hnh 8.3: Hnh 8.3: Thung ra tay git Thung ra tay git Thung ra tay git Thung ra tay git
thung), co th la loai tay git t trn cao. Khi git on by nng chung ln va nc theo ng
nc ra xa xung, ng nc ra co ng knh khoang 32mm bng thep trang kem, cui
ng co u bep va tit din thu hep cho nc phun manh va rng ra u x.
Loai t ng co cu tao sao cho c 15-20 phut nc t ng xa ra mt ln, loai nay
khng kinh t, nn s dung cac nha v sinh cng cng.

Voi ra:
Co hai kiu pt tn va mang ngn. Voi ra co th h hoc t trong tng, cao cach
san 0,8m. Khi ta bm nut hoc tay y, chn gat, nc se t ng phun ra ra h x.

Hnh 8.4: Hnh 8.4: Hnh 8.4: Hnh 8.4: Cu tao thung ra x Cu tao thung ra x Cu tao thung ra x Cu tao thung ra x. .. .
1- Vo thung; 2- Chung up; 3- Cai cc; 4- ng ni vi ng ra;
5- cu; 6- o n by; 7- Van hnh cu; 8- Phao cu; 9- Dy git.
1- Gu i tro ng; 3- ng nc va o
2- Xi phng 4- ng nc r a.
3/ H TIU:
Co th la u tiu hoc mang tiu, thit b nc ra va cac ng dn nc tiu vao
mang li thoat nc . u tiu chia ra loai trn tng va loai trn san nha dung trong cac nha
cng cng c bit, mang tiu chia ra mang tiu nam va mang tiu n.
a/ u tiu treo tng:
u tiu treo tng thng c lam bng s ho c sanh trang men, t cao cach san
0,6m i vi ngi ln, 0,4-0,5m i vi tre em trong trng hoc, nha tre. Khoang ca ch ti
thiu gia cac u tiu treo tng la 0,7m va gn cht vao tng bng hai inh c.
Vic r a u tiu c thc hin bng cac voi m bng tay gn vao ng r a nh ln
pha trn cu a u tiu. ng ra la mt vanh ai co chm nhiu l nho n m xung quanh mep
trn cua u tiu, nc phun u qua cac l r a.

Hnh 8.5: Hnh 8.5: Hnh 8.5: Hnh 8.5: u tiu treo tng u tiu treo tng u tiu treo tng u tiu treo tng. .. .
b/ u tiu trn san:
Chia lam nhiu ngn, cach nhau bng cac bc tng, m i ngn thng co kch thc:
Rng x Su x Cao = 700 x 345 x 1050mm.
Tng ngn mt hoc toan b cac ngn co t li thu nc tiu. Tng va ch ng
thng lat gach men ho c mai granit cao n 1,5m trn san. Ra cac u tiu nay co th dung
cac voi ra t trn tng cho tng ngn hoc co th dung ng nc ra nh trong mang tiu
nam.
ay va thanh mang co th lam bng gach men (tiu chun cao) ho c granit, lang
va xi mng (tiu chun thp) cao n 1,5m,ay mang co dc ti thiu i
min
= 0,001. Kch
thc mang ti thiu: Dai x Rng x Su = 1800 x 500 x 50mm.
Nc ra mang thng dung ng chm l, ng knh ng 15-25mm, t cao ca ch
san 1m. ng knh l 1-2mm, cach nhau 5-10cm, t sao cho tia nc phun nghing 45
o
so
vi mt tng.
d/ Mang tiu n:
Cung chia lam nhiu ngn nh u tiu trn san. Gach men, granit, va xi mng ch
lat va lang cao n 1m. ay mi ngn co b nh h x kiu ngi xm, co ranh nc tiu chay
vao mang chung. Vic ra mang co th thc hin bng ng nc t trong h thng , cho nc
chay qua cac l chm hoc ca c mai rua (ng bet, tit din thu hep nh cui ng ra h x) t
cac ranh nc tiu mi ngn.

4/ CHU RA TAY, RA MT:
Co nhiu loai khac nhau:
- Theo kt cu chia ra: co loai co lng va co loai khng co lng.
- Theo hnh dang chia ra: chu r a mt ch nh t, na tron, chu r a mt t goc
tng...
- Theo vt liu chia ra: Chu ra mt lam bng s, bng sanh, bng gang, thep trang
men, bng cht deo, bng gach lang va xi mng.

Hnh 8.6: Hnh 8.6: Hnh 8.6: Hnh 8.6: Mang tiu n. Mang tiu n. Mang tiu n. Mang tiu n.

Hnh 8.7: Hnh 8.7: Hnh 8.7: Hnh 8.7: Cac loai chu ra Cac loai chu ra Cac loai chu ra Cac loai chu ra. .. .
5/ CHU RA GIT:
Dung git giu, ra bat a, r a tay. Kch thc va lu lng thoat loai nay ln hn
loai chu ra mt. Mep chu ca ch san khoang 1,1m.
Chu ra co th co dang hnh ch nht, na tron lam bng gang thep trang men, cht
deo ho c sanh, s, ga ch lang va xi mng... ng thao nc cua chu r a thng bng thep co
ng knh 40mm.
6/ CHU TM:

Hnh 8.8: Chu tm. Hnh 8.8: Chu tm. Hnh 8.8: Chu tm. Hnh 8.8: Chu tm.
1- Thanh chu; 2- ng lng; 3- cu; 4- ng d=25mm; 5-
Cut; 6- ng d=25mm; 7- Xiphng trn sa n; 8- L thoat
nc; 9- L nc tra n; 10- Chn ch u tm.
Xiphng trn san
Thng b tr trong khach san, bnh vin, nha an dng, nha tre , i khi trong ca nha
gia nh. Ngi ta thng hay dung loai chu tm bng gang trang men hnh ch nht co kch
thc dai 1510-1800mm, rng khoang 750mm, su 460mm (khng k chn). t trn 4 chn
cung bng gang cao 150mm, gn cht vao san nha. Dung tch cua chu t m khoang 225-325
lt nc.
7/ BUNG TM:
B tr trong ca c nha san xut co nhiu bui bm, cac phn xng nong, cac nha may
thc phm, cac nha n t p th, cung th thao, sn vn ng, bnh vin, nha tm cng cng...
va ca trong cac nha gia nh.
Bung tm hng sen co kch thc 0,9x0,9m. Khi b tr nhom hng sen th vach
ngn gia ca c bung cao ti thiu la 2m. Trong bung tm hng sen cung trang b ca c voi
nc hay voi trn. Hng sen b tr cao thch hp nh chu tm. thu nc tm th
trong bung tm phai t ca c li thu nc d n nc v ca c ng ng thoat nc. Trong
trng hp co mt nhom bung tm th co th b tr chung mt ng li thu, khi o thit k
cac ranh h trn san dn nc v li thu. San bung tm phai lam bng vt liu khng
thm nc va co dc i = 0,01 - 0,02 v pha li thu hoc ranh h.Ra nh h thu n c co
chiu rng khng nho hn 0,2m va co chiu su ban u 0,05m, co dc 0,01 v pha li
thu. Chiu rng hanh lang gia hai day bung tm hng sen ti thiu la 1,5m.
8/ CHU V SINH PHU N:
c lam bng s, mep cao ca ch san 30cm, dai 720mm, rng 340mm. gia chu
hoc trn thanh chu pha trc mt co voi phun qua li hng sen tao ra nhiu tia nc
nho va manh, ngoai ra con co cac voi nc hay voi trn b tr trn mep chu. ay chu co l
thao nc va xi phng.
9/ LI THU NC :

Hnh 8.9: Chn rac. Hnh 8.9: Chn rac. Hnh 8.9: Chn rac. Hnh 8.9: Chn rac.

Li thu nc b tr trn mt san khu v sinh va cac b phn thoat nc khac ngn
rac ri khoi vao ng ng thoat nc.
Li thu nc ging nh mt xiphng, pha trn co li chn (mt ho c hai tng li
chn) thng uc bng gang xam mt trong trang men mt ngoai quet mt lp nha ng,
khi t li vao san nha phai co lp ca ch thuy tt tranh nc thm vao san nha .
Li thu thng co kch thc: Vi ng knh thu D=150mm co kch thc
150x150mm, su 135mm. Khi D=100mm kch thc tng ng la 250x250mm va su
200mm. ng knh l hoc chiu rng khe h cu a li chn khng nho hn 10mm.

IV IV IV IV - -- - C CC CAC LOAI XI PHNG AC LOAI XI PHNG AC LOAI XI PHNG AC LOAI XI PHNG

Hnh 8.10: Hnh 8.10: Hnh 8.10: Hnh 8.10: C CC Cac loai xi phng. ac loai xi phng. ac loai xi phng. ac loai xi phng.
a/ Xiphng ng; b/Xiphng xin; c/Xiphng ngang;
d/ Xi phng kim tra; e/Xiphng hnh chai.
Xi phng hay con goi la tm chn thuy lc co nhim vu ngn nga mui hi th i, cac
hi c t mang li thoat nc bay hi vao phong. No thng c t di cac thit b thoat
nc.
Theo cu tao xi phng c chia ra thanh cac loai:
- Xi phng un khuc kiu thng ng, nm ngang va nghing 45
o
th ng s dung cho
u x.
- Xi phng kim tra th ng s dung cho ca c chu ra, ni d b tc.
- Xi phng hnh chai thng t di cac chu r a mt, u tiu trn tng.
- Xi phng trn san s du ng cho ca c bung tm, mang tiu.
- Xi phng ng dung cho mt u tiu.
- Xi phng thu nc san xut.

V VV V - -- - CU TAO MAN CU TAO MAN CU TAO MAN CU TAO MANG LI THOAT NC G LI THOAT NC G LI THOAT NC G LI THOAT NC TRONG NHA TRONG NHA TRONG NHA TRONG NHA
Mang li thoat n c trong nha bao gm cac ng ng va phu tung ni ng (trong
o chia ra ng nhanh, ng ng, ng thao, cac thit b xem xet ty ra va thng hi).
1/ NG NG THOA T NC VA PHU TU NG NI NG:
a/ ng gang:
Thng dung trong cac nha cng cng quan trong va cac nha cng nghip. ng gang
thng ch tao theo kiu ming loe co ng knh 50, 100 va 150mm, chiu dai 500-2000mm
va chiu day ng 4-5mm. am bao nc khng thm ra ngoai ta ni ng nh sau: 2/3
ming loe nhet y cht si gai tm bitum sau o nhet va xi mng vao phn con lai. Ming
loe cua ng bao gi cung t ngc chiu vi h ng nc chay.
Cung nh trong cp nc , ni cac ch ng ngot cong, re,... ngi ta thng dung
cac phu tung ni ng bng gang nh: cut 90
o
, 110
o
, 135
o
, 150
o
), cn, t, thp thng hoc cheo
(45
o
hoc 60
o
) co ng knh ng nht hoc t to sang nho, ng cong hnh S, cac ng ngn,...

Hnh 8.11: Hnh 8.11: Hnh 8.11: Hnh 8.11: ng gang thoat nc ng gang thoat nc ng gang thoat nc ng gang thoat nc
va phu tung ni. va phu tung ni. va phu tung ni. va phu tung ni.
a/ ng gang loai thng thng.
c/ ng gang loai c bit.
c,d/ Cut.
e/ ng cong ch S.
g/ ng lng.
h,i/ Cn.
k/ T xin.
l/ T thng.
m/ Thp xin.
n/ Thp thng.
o/ ng ngn.
p/ ng kim tra.
b/ ng sanh:
Thng s dung trong cac nha gia nh va tp th (tiu chun thp), bn kem, d
v, co th dung lam ng thoat nc bn trong nha cung nh ngoai sn, cung ch tao theo kiu
ming loe va co phu tung ni ng nh ng gang.
ng sanh thng co ng knh 50-150mm, chiu dai 0,5-1m. Cach n i ng sanh
nh ng gang.
c/ ng thep:
Ch dung dn nc thoat t cac chu ra, chu tm,... n ng dn bng gang hoc
sanh trong san nha, co ng knh nho hn 50mm.
d/ ng fibrximng:
ng knh ng 100-150mm tr ln. Co th ch ta o kiu ming loe (vi ng co
ng knh nho) hoc hai du trn (vi ng co ng knh ln) lam ng thoat nc trong
nha cung nh san nha. ng nay nng n, kch thc ln nn chu yu dung bn ngoai.
e/ ng btng:
ng knh 150mm tr ln, dai 1-2m, thng ch tao theo kiu 2 u trn, dung lam
ng thoat nc ngoai sn nha.
f/ Cac loai ng thoat nc khac:
dn nc thai co tnh cht xm thc ngi ta dung ca c loai sanh s, thuy tinh.
Ngay nay ng cht deo a c dung rng rai nc ta va tr thanh loai ng dung ph bin
nht trong h thng thoat nc trong nha v co nhiu u vit v c tnh thuy lc, my quan, d
ni,...
2/ NG NHANH THOA T NC :
Dung dn nc thai t cac thit b v sinh vao ng ng thoat nc. ng nhanh co
th t su trong san nha (trong lp x m) hoc di trn nha - dang ng treo (khi o nn co
trn che kn cho my quan). Chiu dai m t ng nhanh thoat nc khng ln qua 10m tranh
b tc va tranh cho chiu dai san qua ln nu t ng trong san nha. Khi t ng di nn nha
th chiu dai ng nhanh co th ln hn, nhng phai co ging kim tra trn mt khoang cach
nht nh. Khng c t ng treo qua ca c phong , bp va cac phong sa n xut khac khi san
phm yu cu v sinh cao. su t ng nhanh trong san nha ( su u tin) ly xut phat
t iu kin am bao cho ng khoi pha hoai do tac ng c hoc nhng phai su hn 10cm k
t mt san n nh ng. Trong cac nha gia nh cng cng khi yu cu my quan oi hoi
khng cao lm co th xy cac mang h dn nc tm ra, git ru n cac ng ng. Trc
khi nc vao ng ng phai qua li thu va xi phng. Mang co th lam bng ga ch ho c b
tng, chiu rng 100-200mm, dc ti thiu la 0,01.
Nu dn phn : D
min
100 mm; L
max
6 m.
3/ NG NG THOA T NC :
Thng t sut cac tng nha, thng b tr cac goc tng, ch tp trung nhiu
TBVS, nht la h x, v dn phn i xa d tc. ng ng co th b tr h ngoai tng hoc b
tr chung trong hp vi cac ng ng khac, co th ln vao tng hoc n m trong khe gia hai
bc tng (mt tng chu lc va mt tng che chn). Nu b tr ng ng t kn th ch
ng kim tra phai cha cac c a m ra ong vao d dang thm nom ty r a ng ng.
ng knh ng ng thoat nc trong nha ti thiu la 50mm, nu thu nc phn th
du ch co mt h x ng knh ti thiu cua ng ng cung la 100mm (k ca ng nhanh).
Thng thng ng ng t thng ng t tng di ln tng trn cu a nha . Nu cu
truc cua nha khng cho phep lam nh vy th co th t mt oan ngang ngn co hng dc
ln. Khi o khng c ni ng nhanh vao oan ng ngang nay v no lam can tr vn tc cua
nc chay trong ng, d sinh ra tc ng. Trng hp chiu day tng, mo ng nha thay i th
dung ng cong hnh ch S.
D
min
D
ng nhanh
.
4/ NG THAO (NG XA):
La ng chuyn tip t cui ng ng di nn nha tng 1 hoc tng h m ra ging
thm ngoai sn nha. Chi u dai ln nht cua ng thao theo qui pham ly nh sau:
ng : D = 50mm l
max
= 10m.
D = 100mm l
max
= 15m.
D = 150mm l
max
= 20m.
Trn ng ng thao ra khoi nha 3-5m ngi ta b tr mt ging thm, ch ng
ng thao gp ng ng ngoai sn nha cung pha i b tr mt ging thm (thng kt hp hai
ging thm o lam mt ).
Goc ngot gia ng thao va ng ngoai sn nha khng nho hn 90
o
theo chiu nc
chay. Co th ni 1, 2 hay 3 ng thao chung trong mt ging thm. ng thao co ng knh
bng hoc ln hn ng knh ng ng. Co th ni nhiu ng ng vi mt ng thao. Khi o
ng knh ng thao pha i chon theo tnh toan thu y lc. Ch ng thao xuyn qua tng, mong
nha phai cha mt l ln hn ng knh ng ti thiu la 30cm. Khe h gia ng va l phai
bt kn bng t set nhao (co th trn vi a dm, gach v) nu la t kh. Trng hp t t
co nc ngm th phai t trong ng bao bng thep hay gang co nhet kn khe h bng si gai
tm bitum. Cho phep t ng thao di mong nha nhng ng ng phai c bao v cn
thn tranh tac ng c ho c gy b v.
dc cua ng thao ngoai nha co th ly ln hn tiu chun thng thng mt chut
am bao nc chay ra khoi nha c d dang, nhanh chong, t b tc.
5/ NG THNG HI:
La ng ni tip ng ng i qua hm mai va ln cao hn mai nha ti thiu la 0,7m va
cach xa ca s, ban cng nha lang ging ti thiu la 4m. No co nhim vu dn ca c kh c, cac
hi nguy him co th gy n (nh NH
3
, H
2
S, C
2
H
2
, CH
4
,...) ra khoi mang li thoat nc bn
trong nha.
Vic thng hi c th c hin bng con ng t nhin do co lng khng kh lot
qua ca c khe h cua np ging thm ngoai sn nha i vao cac ng ng thoat nc. Do co s
khac nhau v nhit va ap sut gia khng kh bn trong ng va ngoai tri, no bay ln khoi
mai nha va keo theo cac hi c, d n. Trn noc ng thng hi co mt chop hnh non che
ma bng thep la day 1-1,5mm, va co ca thoat hi. Theo qui pham khng c ni ng
ng thoat nc vi ng thng khoi cua ngi nha . Trong trng hp mai bng s dung i
lai phi phong th chiu cao cu a ng thng hi phai ln hn 3m. ng knh cua ng thng
hi co th ly bng ho c nho hn ng knh ng ng thoat nc mt chut. Ch ct nhau
gia ng thng hi va mai nha phai co bin phap chng thm tt.

Hnh 8.12: Hnh 8.12: Hnh 8.12: Hnh 8.12: Chi tit ng thng hi. Chi tit ng thng hi. Chi tit ng thng hi. Chi tit ng thng hi.
Trong cac nha cao tng hoc cac nha a xy dng nay tng thm thi t b v sinh ma
khng thay i ng ng c th lng hi nc trong ng ng rt ln (vn tc v>4m/s, lp
nc chim qua na ng knh ng ), kh khng kp thoat ra ngoai, khi o phai b tr cac ng
thng hi phu. ng thng hi phu con co tac dung tranh hut nc cua xi phng. Theo qui
pham ng ng thng hi phu phai t trong cac trng hp sau:
- Khi ng knh ng ng thoat nc D=50mm ma lu lng >2 l/s.
- Khi ng nhanh co trn 6 h x.
6/ CAC THIT B QUAN LY:
o la cac ng kim tra, ng suc ra phuc vu cho cng tac quan ly mang li
TNBTN.
ng kim tra c b tr trn ng thoat mi tng nha, cach mt san khoang 1m va
cao hn mep TBVS la 15cm va cung co th t trn cac ng nm ngang. Khi cn kim tra hay
thng tc ta thao cu m np kim tra ra, dung nc ap lc manh hoc gy mm thng tc.
u ca c ng nhanh co 2-3 thit b tr ln (nht la cac ng nhanh dn nc phn t
h x ra) nu pha di khng b tr ng kim tra th phai t ng suc ra.
ng suc ra nh mt ca i cut 90
o
co np thao ra d dang thng tc. ng suc ra
con t trn cac ng nha nh nm ngang cac ch ngot va ch un cong. Trn cac ng ng
nhanh hay ng thao qua dai cung phai t ng kim tra hoc ng suc ra.

|||| o.!3. |||| o.!3. |||| o.!3. |||| o.!3. Gi| |i| ||+ Gi| |i| ||+ Gi| |i| ||+ Gi| |i| ||+
a/ Kiu vung; b/ Kiu tron.
7/ LIN H GIA THOAT NC TRONG VA NGOAI NHA:
Nc thai t mang li trong nha chay ra mang li thoat nc sn nha vao mang
l i tiu khu ri i vao mang li thoat nc ngoai ng ph.

|||| o.!4. |||| o.!4. |||| o.!4. |||| o.!4. |i| | iu+ ||u+| |uu ||u| 1+ |u+i ||+. |i| | iu+ ||u+| |uu ||u| 1+ |u+i ||+. |i| | iu+ ||u+| |uu ||u| 1+ |u+i ||+. |i| | iu+ ||u+| |uu ||u| 1+ |u+i ||+.
Ch gp nhau gi a ng thoat nc trong nha va mang li ngoai sn nha phai b tr
ging thm. Vi ng thoat nc tiu khu va ng thoat nc bn ngoai cach mep ng 1-
1,5m, phai b tr ging thm, kim tra.
Mang li thoat nc sn nha thng c xy dng song song vi tng nha, cach
tng nha ti thiu la 3m vi ng knh ti thiu la 125mm.
Mang li thoat nc tiu khu, ra mang li ng ph theo con ng ngn nht
vi ng knh ti thiu la 150mm. Trn cac ch ngot, gp nhau, thay i tc , ng knh
cua mang li thoat nc sn nha va tiu khu phai b tr cac ging thm, khoang cach gia
cac ging thm ly nh sau:
- Khi D = 150-600mm L
max
= 50m.
- Khi D = 600-1400m L
max
= 75m.
Goc ngot cua ng ng gia cac ging thm khng c nho hn 90
o
theo chiu
nc chay tranh lng ong cn va t c ng ng.

Hnh 8.15: Hnh 8.15: Hnh 8.15: Hnh 8.15: Ging thm Ging thm Ging thm Ging thm
a/ Ni ngang nh ng; b/ Ni ngang mc nc.
Ging thm co th xy bng gach hoc bng b tng vi ng knh 0,7-1m. Np
ging cao hn mt ng khoang 1-2 cm. Trong ging thm n c chay qua cac mang h va
ng co th ni theo kiu ngang nh ng hoc ngang mc nc.
Khi mc chnh l ch gi a ct ay ng thao va ng san nha, tiu khu, thanh ph t
0,5m tr ln th phai xy cac ging chuyn bc dong nc chay c nhp nhang va ging
khoi b pha hoai. Ging chuyn bc n gian dung cho ca c ng ng knh nho (D <250mm).


Hnh 8.16: Hnh 8.16: Hnh 8.16: Hnh 8.16: Cac loai ging c Cac loai ging c Cac loai ging c Cac loai ging chuyn bc. huyn bc. huyn bc. huyn bc.

VI VI VI VI - -- - TNH TOAN MANG L TNH TOAN MANG L TNH TOAN MANG L TNH TOAN MANG LI THOAT NC BN I THOAT NC BN I THOAT NC BN I THOAT NC BN TRONG NHA TRONG NHA TRONG NHA TRONG NHA
Tnh toan mang li thoat nc trong nha bao gm: xac nh lu lng nc thai,
tnh toan thuy lc chon ng knh ng cung nh cac thng s lam vic cu a ng ng
thoat nc.
1/ XAC NH LU LNG NC THAI TNH TOAN:
Lu lng nc thai trong cac gia nh, nha cng cng phu thuc vao s lng thit
b v sinh b tr trong nha cung nh ch lam vic cu a chung. Trong ca c nha san xut, lu
lng nc thai phu thuc vao tiu chun thai n c cua tng loai san xut.
xa c nh lu lng nc thai cu a tng oan ng, cn phai bit lu lng nc thai
cua tng loai thit b v sinh chay vao oan ng o. Lu lng nc thai ln nht tnh toan
cho thit b v sinh khac nhau, co th tham khao bang sau:
Bang 19: Lu lng nc thai tnh toan cua cac TBVS, ng knh ng dn va dc:

TT

Loai thit bj
Luu luong
nuoc thai,
Duong kinh
ng
D dc ng dn
[l/s] dn, [mm] Thng thuong Ti thiu
1 Chu ra git 0,33 50 0,155 0,025
2 Chu ra nha bp 1 ngn 0,37 30 0,055 0,025
3 Chu ra nha bp 2 ngn 1,0 50 0,055 0,025
4 Chu ra mt 0,07-0,1 40-50 0,035 0,02
5 Chu tm 0,8-1,1 30 0,055 0,02
6 Tm hng sen 0,2 50 0,035 0,025
7 Chu v sinh n 0,4 50 0,035 0,02
8 H x vi thung ra 1,4-1,6 100 0,035 0,02
9 H x co voi ra 1-1,4 100 0,035 0,02
10 Mang tiu cho 1m dai 0,1 50 0,035 0,02
11 u tiu treo 0,1 50 0,035 0,02
12 u tiu ra t ng 0,3-0,5 50 0,035 0,02
Lu lng tnh toan cua cac oan ng thoat n c trong nha gia nh hoc nha
cng cng co th xac nh theo cng thc sau:
q
tt
= q
c
+ q
tb.max
, [l/s].
q
tt
: Lu lng nc thai tnh toan , [l/s].
q
c
: Lu lng nc cp tnh toan xac nh theo cng thc cp nc trong nha.
q
tb.max
: Lu lng nc thai cua thit bi v sinh co lu lng nc thai ln nh t cua oan ng
tnh toan ly theo bang trn.
Lu lng nc thai tnh toan trong cac phn xng, nha tm cng cng va phong
sinh hoat cua cng nhn trong x nghip xac nh theo cng thc:
q
tt
= (q
o
.n. ) / 100 , [l/s].
q
th
: Lu lng nc thai tnh toan .
q
o
: Lu lng nc thai cua tng thit b v sinh cung loai, ly theo bang trn.
n : S thit b v sinh cung loai ma oan ng phuc vu.
: H s hoat ng ng thi thai nc cua cac thit b v sinh, co th ly theo bang 20.
Bang 20: Tr s cho cac phong sinh hoat cua x nghip tnh bng %.
TT Tn thit b S lng thit b v sinh trn oan ng
v sinh 1 3 6 10 20 40 60 100 200
1 Chu ra mt, tay 100 100 100 100 100 100 100 100 100
2 u tiu t ng 100 100 600 40 15 10 10 10 10
3 u tiu treo tng
vi voi ra
100 70 50 40 35 30 30 25 25
4 H x co thung ra 100 30 25 20 15 10 10 10 5
2/ TNH TOAN THUY LC MANG LI THOAT NC BN TRONG NHA:
Tnh toan thuy lc mang li vi muc ch chon ng knh ng, dc, y,
tc nc chay trong ng.
a/ Xac nh ng knh ng:
ng knh ng thoat nc trong nha ch tnh cho cac nha ln, nha cng cng co
nhiu TBVS hoc cho ca c oan ng ngoai sn nha, con thng thng ngi ta chon theo kinh
nghim. ng knh ng thoat nc bn bao gi cung ln hn ng knh ng nc sach cp
vao v nc thai la t chay, khng y ng (cn co mt thoang thng hi). No phu thuc
vao lu lng tnh toan va cac yu t khac nh v n tc nc chay trong ng, y va dc
t ng.
Bang 21: ng knh ng nhanh va ng ng thoat nc trong nha cng c ng :

Loai nha

ng knh
Lu lng nc thai cho phe p
biu th bng tng s thoat nc N
[mm] ng nhanh ng ng
dc nho nht dc tiu chun
Nha 50 3 6 16
gia nh 100 50 100 250
Nha 50 3 5 10
cng cng 100 30 80 120
b/ Vn tc:
Khi chon vn tc n c chay trong ng thoat n c trong nha va sn nha cn am bao
ng co th t co sach, cn lng khng ong lai trong ng. V vy vn tc ti thiu V
min

khng c nho hn 0,7m/s i vi ng va khng c nho hn 0,4 m/s i vi mang h. Vn
tc ln nht cho phep trong cac ng khng kim loai co th ti 4m/s va ng kim loai 8 m/s.
Tuy nhin nu vn tc ln qua th ng d b pha hoai, khng an toan. Ring vn tc ti a
trong ng ng khng c qua 4 m/s du la loai ng g.
c/ y (h/D):
La t s gia chiu cao lp nc trong ng (h) vi ng knh ng (D). Nu lu lng
trong ng khng i, dc t ng khng i, khi thay i ng knh ng D th t s h/D se
thay i theo. Mi quan h phu thuc o c th hin biu hnh ca.
Trong h thng thoat nc (tr ng ng), khi tnh toan mi loai ng knh ng kha c
nhau se co y cho phep nht nh, ly theo qui pham trong bang di y:
Bang 22: y cho phep cua ng gang thoat nc:
Loai ng ng ng knh ng D
[mm]
y h/D ln
nht
ng ng thoat nc sinh hoat (ca phn) 50-125 <=0,5
ng ng thoat nc sinh hoat (ca phn) 150-200 <=0,6
ng ng thoat nc san xut bn 100-150 <=0,7
ng ng thoat nc san xut bn >=200 <=0,8
ng ng thoat nc khng bn bt ky <=0,8
Mang , ranh h bt ky <=0,8

Hnh 8.1 Hnh 8.1 Hnh 8.1 Hnh 8.17 77 7: Biu h/D. : Biu h/D. : Biu h/D. : Biu h/D.
0,1
0,2
0,3
0,4
0,5
0,6
0,7
0,8
0,9
0 0,2 0,4 0,6 0,8 1,0 1,2
h

D

d/ dc t ng:
dc t ng co anh hng ti vn tc nc chay trong ng. Trong ca c oan ng
nm ngang, nu lu lng va ng knh khng thay i ma dc ln th vn tc ln va
dc nho th vn tc nho. Nu giam dc n mt mc nao o ( d c ti thiu) th nc se
ngng chay, trong ng co hin tng lng cn. Trong tnh toan ngi ta c gng ap dung
dc tiu chun bun c n khng ong lai trong ng. dc t ng nhanh thoat nc trong
nha co th ly theo bang 23.
Bang 23: dc va y cho phep cua ng thoat nc sinh hoat .
ng knh ng y cho phep dc
D [mm] ti a (h
max
/D) Tiu chun Ti thiu
50 0,5 D 0,035 0,025
100 0,5 D 0,020 0,012
125 0,5 D 0,015 0,010
150 0,6 D 0,019 0,007
200 0,6 D 0,008 0,005
Ghi chu : D - ng knh ng. Vi D=50mm dn nc thai t cac chu tm ra cho phep ly
bng 0,3D.
3/ KIM TRA KT QUA TNH TOAN :
Sau khi s b chon ng knh ng, cn kim tra lai y h/D cu a nc trong ng
va vn tc nc chay v trong ng co phu hp vi tiu chun qui nh khng.
a/ Kim tra y h/D:
kim tra y h/D, ngi ta co th s dung biu hnh ca. Mun v y hay lp t
s:
A = q
tt
/ q
nt

q
tt
: Lu lng nc thai tnh toan cua oan ng n m ngang.
q
nt
: Lu lng nghim toan, xac nh theo bang 24.
Bang 24 : Lu lng nghim toan qtt va tc nghim toan vnt cua Siec-ni-cp.
dc D= 50mm D= 75mm D= 100mm
t ng q
nt
[l/s] v
nt
[m/s] q
nt
[l/s] v
nt
[m/s] q
nt
[l/s] v
nt
[m/s]
0,010 0,82 0,42 2,56 0,54 5,26 0,60
0,015 1,00 0,56 2,90 0,65 6,34 0,80
0,020 1,16 0,59 3,40 0,77 7,44 0,93
0,025 1,30 0,63 3,78 0,85 8,26 1,04
0030 1,40 0,72 4,16 0,94 9,10 1,14
0,035 1,52 0,78 4,43 1,02 9,80 1,23
0,040 1,62 0,83 4,80 1,09 10,52 1,32
0,045 1,72 0,86 5,00 1,16 11,14 1,40
0,050 1,82 0,90 5,20 1,23 11,76 1,43
0,055 1,90 0,98 5,24 1,28 12,32 1,55
0,060 2,00 1,02 5,88 1,33 12,90 1,62
dc i D= 125mm D= 150mm D= 200mm
0,009 8,84 0,72 14,46 0,82 31,20 1,00
0,010 9,34 0,76 15,24 0,86 32,80 1,05
0,012 10,10 0,82 16,40 0,92 35,36 1,13
0,015 11,16 0,91 18,16 1,02 39,20 1,25
0,020 13,00 1,06 20,88 1,19 45,60 1,45
0,025 14,84 1,21 24,00 1,36 52,00 1,66
0,030 21,00 1,71 34,20 1,93 73,60 2,34
T h s A tra biu hnh ca se xa c nh c y h/D:

b/ Kim tra vn tc nc chay trong cac ng ng va ng ngang:

i vi ng ng, sau khi tnh c lu lng, s b chon ng knh ng, cn c
vao bang 25 tm vn tc cua ng ng. Vn tc o phai thoa man iu kin v 4 m/s. Nu
khng th phai chon ng knh ng ln hn ri kim tra lai.
Hnh 8.18: Biu hnh ca. Hnh 8.18: Biu hnh ca. Hnh 8.18: Biu hnh ca. Hnh 8.18: Biu hnh ca.
Bang 25: Kim tra vn tc nc chay trong cac ng ng va ng ngang thoat nc:
Vn tc ng Lu lng nc thai tnh toan cua ng ng [l/s]
ng [m/s] D=50mm D=75mm D=100mm D=150mm D=200mm
0,5 0,25 0,30 1,30 2,00 4,00
1,0 0,50 1,00 2,20 4,50 7,50
1,5 0,80 2,00 3,50 7,00 11,00
2,0 1,00 2,50 4,50 9,00 14,00
2,5 1,50 3,00 5,80 11,50 16,00
3,0 1,80 3,50 7,00 11,00 20,00
4,0 2,25 5,00 9,00 19,00 29,00
5,0 2,90 6,00 11,00 23,00 37,00
i vi cac ng nhanh nm ngang (ng nhanh va ng xa): vn tc tnh toan trong cac
oan nm ngang c tnh theo cng thc:
v
tt
= B.v
nt
, [m/s]
v
tt
: vn tc tnh toan trong cac oan ng nm ngang.
v
nt
: vn tc nghim toa n tm c trong bang trn sau khi a chon c ng knh ng hp
ly nht.
B : Tr s tm c trong biu ca khi h/D a tho a man iu kin cho phe p.
Vn tc trn phai thoa man iu kin v
tt
0,7m/s (vn tc thoat nc tiu chun).
Nu khng tho a man i u kin trn, tc la v
tt
< 0,7m/s th phai tng dc t ng ln, tm lai
b, v
nt
va tnh lai v
tt
ri so sanh vi vn tc tiu chun cho n khi nao at yu cu la 0,7m/s
th thi. dc t ng thc t la dc co v
tt
0,7m/s.

4/ V DU TNH TOAN THOAT NC TRONG NHA :
Tnh ton thit k mng thot nc trong nh cho khu WC nh hnh v.
Cho bit y l nh tp th 3 tng. Mi tng nh cao 3,6m.
ng ng thot nc bn ngoi cch tng nh 7m. Chn su 1,5m.

Hng dn:
1/ Chn v tr ng ng:
- V tr ng ng thng t gc tng, m bo m quan.
- Trung tm ca cc thit b thi nc, c bit l h x.
- C th kt hp vi cc ng khc trong cng hp k thut.
- Gn vi ng ng thot ngoi nh.

500 800 1100 1000 1000 900 700 700 300
7000
2100 600 900 900 600 1900
4
0
0
0

n
g

n
g
o
i

n
h

7000
500 800 1100 1000 1000 900 700 700 300
7000
2100 600 900 900 600 1900
4
0
0
0

n
g

n
g
o
i

n
h

5000
ng ng
2/ V s khng gian:

3/ Tra bng ng lng n v ca cc thit b dng nc c trn s :
Tn thit b K hiu ng lng N Q
THI

Ra Mt RM 0,33 0,09
Chu Git CG 1 0,33
Hng Sen HS 0,67 0,20
Mng tiu (1m) MT 0,3 0,10
H X HX 0,5 1,50
0,00
3,6
7,2
B
D
E
C
A
HS HS HS RM RM
CG CG CG

HS HS HS RM RM
CG CG CG MT

HS HS HS RM RM
CG CG CG MT
HX HX HX HX
HX HX HX
HX HX HX
A
1 B
1
C
1
D
1
MT
F
E
1

4/ Xc nh lu lng tnh ton tng on ng:

max
i th cp tt
q q q + = [l/s].
q
cp
: lu lng cp nc ca on ng tnh ton:
Nh cng cng: N . . 2 , 0 q
cp
= [l/s]. Nh tp th nn = 2,5 (bng 15).
on Cc thit b
N
q
cp
[l/s] q
thi
max
q
tt
A-B 2RM+3HS 2,67 0,60 0,20 0,80
B-D 2RM+3HS+3CG+1MT 6,30 1,25 0,33 1,58
D-E 4RM+6HS+6CG+2MT 12,60 1,77 0,33 2,10
E-F 6RM+9HS+9CG+3MT 18,90 2,17 0,33 2,50
C-B 3CG+1MT 3,63 0,95 0,33 1,28
A
1
-B
1
3HX 1,50 0,30 1,50 1,80
B
1
-C
1
3HX 1,50 0,30 1,50 1,80
C
1
-D
1
6HX 3,00 0,60 1,50 2,10
D
1
-E
1
9HX 4,50 1,06 1,50 2,56

6/ Chn ng v lp bng tnh thu lc:
* ng ngang A-B: q
tt
= 0,8 [l/s].
- Chn ng D=50mm h
max
/D = 0,5; i = 0,035 q
nt
=1,52 [l/s]; v
nt
= 0,78 [m/s].
53 , 0
52 , 1
8 , 0
q
q
A
nt
tt
= = = da vo biu hnh c h/D = 0,53 > 0,5 khng t.
- Chn ng D=75mm h
max
/D = 0,5; i = 0,03 q
nt
=4,16 [l/s]; v
nt
= 0,94 [m/s].
19 , 0
16 , 4
8 , 0
q
q
A
nt
tt
= = = da vo biu hnh c h/D = 0,29 < 0,5 OK.
A = 0,19 B = 0,77 v
tt
= B.v
nt
= 0,77.0,94 = 0,72 > 0,7 m/s OK.

* ng ngang C-B: q
tt
= 1,28 [l/s].
- Chn ng D=75mm h
max
/D = 0,5; i = 0,03 q
nt
=4,16 [l/s]; v
nt
= 0,94 [m/s].
31 , 0
16 , 4
28 , 1
q
q
A
nt
tt
A = 0,31 B = 0,88 v
tt
= B.v
nt
= 0,88.0,94 = 0,83 > 0,7 m/s OK.

* ng ng B-D: q
tt
= 1,58 [l/s].
Chn ng D=75mm, da vo bng 25 v
tt
= 1,3 [m/s] < 4 [m/s] OK.

* ng ng D-E: q
tt
= 2,1 [l/s].
tt
= 1,6 [m/s] < 4 [m/s] OK.

* ng ng E-F: q
tt
= 2,5 [l/s].
Vy ng ngang A-B c ng knh D = 75mm, i = 0,03.
Vy ng ngang C-B c ng knh D = 75mm, i = 0,03.
tt
= 2 [m/s] < 4 [m/s] OK.
* ng ngang A
1
-B
1
: q
tt
= 1,8 [l/s].
- Chn ng D=100mm h
max
/D = 0,5; i = 0,02 q
nt
=7,44 [l/s]; v
nt
= 0,93 [m/s].
24 , 0
44 , 7
8 , 1
q
q
A
nt
tt
A = 0,24 B = 0,82 v
tt
= B.v
nt
= 0,82.0,93 = 0,76 > 0,7 m/s OK.

* ng ng B
1
-C
1
: q
tt
= 1,8 [l/s].
tt
= 0,6 [m/s] < 4 [m/s] OK.

* ng ng C
1
-D
1
: q
tt
= 2,1 [l/s].
tt
= 1 [m/s] < 4 [m/s] OK.

* ng ng D
1
-E
1
: q
tt
= 2,56 [l/s].
tt
= 1,2 [m/s] < 4 [m/s] OK.

Vy ng ngang A
1
-B
1
c ng knh D = 100mm, i = 0,02.
Vy ng ng B
1
-E
1
c ng knh D = 100mm.

I I I I PHN LOAI NC THAI PHN LOAI NC THAI PHN LOAI NC THAI PHN LOAI NC THAI

Theo ngun gc tnh cht ca nc thi ngi ta phn loi:
1/ Nc thi sinh hot: thi t chu x, chu tiu, chu ra, chu tm... cha nhiu cht bn
v vi trng. Nng cht bn ph thuc vo lng nc s dng.
Nc thi sn xut:
2/ Nc thi cng nghip: bao gm nc thi cng ngh, nc thi t qu trnh v sinh, nc
thi t qu trnh sinh hot ca cn b cng nhn trong nh my .
3/ Nc thi sn xut trong cc x nghip cng nghip:
- Nc thi qui c sch: ch yu l nc lm ngui my mc thit b. Cc loi nc ny c
th dng li trong h thng cp nc tun hon cho nh my .
- Nc thi bn: thng c to thnh trong qu trnh cng ngh. Thnh phn nc thi sn
xut ca cc nh my, x nghip rt a dng v phc tp, ph thuc vo loi hnh sn xut,
dy chuyn cng ngh, thnh phn nguyn vt liu, cht lng sn phm...Trong nc thi
sn xut c nhiu cc loi cn l lng, cc cht hu c ( acid, este, phenol, du m, cc cht
hot ng b mt...), cc cht c ( xianua, arsen, thy ngn, mui ng...), cc cht gy mi,
cc mui khong v mt s ng v phng x.
4/ Nc ma.

II II II II CAC H THNG THOAT NC TH CAC H THNG THOAT NC TH CAC H THNG THOAT NC TH CAC H THNG THOAT NC TH
1/ H THNG THOAT NC CHUNG:
L h thng m tt c cc loi nc thi (sinh hot, sn xut, nc ma) c x
chung vo mt mng li v dn n cng trnh lm sch.
u:
- Bo m v sinh mi trng v tt c cc loi nc thi u c lm sch trc khi
ra sng h.
- Tng chiu di mng li ng ng nh do gi thnh qun l h thng nh.
Nhc:
- Ch lm vic ca h thng khng n nh, lc ma nhiu lu lng tng nhanh d
trn ng. Khi kh nng, lu lng b dn n tc nc chy trong cng gim lm bn cn
ng , gy thi ra.
- Ch ph xy dng trm bm, trm lm sch ln.
- Ch cng tc ca h thng khng n nh dn n vn hnh trm bm, trm lm
sch kh khn lm chi ph qun l tng ln.

Hnh 10-1: S h thng thot nc chung
1-ng ng thot nc ng ph. 2-ng cng gp ( ng chnh ca 1 lu vc). 3-ng cng gp
chnh ( ng chnh ca ton khu vc vc). 4-Trm bm nc thi. 5-Trm x l nc thi. 6-Ca x
nc vo ngun. 7-Ngun tip nhn.
p dng: Xy dng nhng thnh ph nm cnh con sng ln hay trong tri k u xy
dng khi cha c phng n thot nc hp l.
2/ H THNG THOAT RING:
L h thng c 2 hay nhiu mng li ng ng ring dn tng loi nc thi
khc nhau.
* Theo cu to h thng thot nc ring c th phn thnh cc loi sau:
a/ H thng ring hoan toan:
L h thng cc loi nc thi c thi vo tng mng li ng ng ring bit.
Nc thi sinh hot v sn xut c x l trc khi thi ra mi trng, cn nc ma x
thng vo ngun tip nhn.
b/ H thng ring khng hoan toan:
L h thng ch cho nc thi sinh hot v sn xut bn chy theo knh, mng h ra
sng h. Thng h thng ny l h thng m trong giai on giao thi, ch xy dng h
thng ring hon ton.
c/ H thng ring mt na:
L h thng c 2 mng li ng ng ring, 1 dn nc thi sn xut bn v 1
dn nc ma nhng 2 mng li ng ng ny li ni vi nhau bng ca x nc ma
(ging trn) trn cc tuyn gp chnh.
* u:
1
4
1
3
2
5
6
7
- Ch cng tc ca ng ng, trm bm, trm lm sch c iu ho, qun l d
dng, thun tin hn h thng thot nc chung.
- Kch thc cng, trm bm, cc cng trnh lm sch b nn h gi thnh xy dng,
c th xy dng nhiu t do gim vn u t ban u.
* Nhc:
- Xy dng nhiu mng li ng ng dn n vn u t xy dng mng li ln.
- Khng m bo hon ton v sinh mi trng v thi c nc ma, nc ra, ti
ng rt bn ra sng ngi khng qua lm sch.

Hnh 10-2: S h thng thot nc ring hon ton
1- Mng li thot nc ma; 2- Mng li thot nc sinh hot; 3- Mng li thot nc sn xut;
4- Trm x l nc sinh hot; 5- Trm x l nc sn xut
3/ H THNG THOAT NC HN HP:
La tng hp cua cac h thng trn. H thng nay thng gp cac thanh ph ln, a
co h thng thoat nc chung nay cn cai tao m rng th phai xy thm cac khu nha mi,
ngi ta ni mang li sinh hoat va san xut bn cua khu mi vao HTTN chung. H thng nay
co ca u va nhc im cua ca c h thng trn.

III III III III TAI LIU C S THIT K & NI DUNG THIT K TAI LIU C S THIT K & NI DUNG THIT K TAI LIU C S THIT K & NI DUNG THIT K TAI LIU C S THIT K & NI DUNG THIT K
Thit k mng li thot nc th thc hin theo tiu chun qui phm v hng dn
thit k: TCXD51-72- tiu chun thit k thot nc th, 20TCN51-84- tiu chun thot
nc...
1/ TAI LIU C S THIT K:
- Bn qui hoch v cc s liu v qui hoch ca thnh ph vi thi gian tnh ton
20-25 nm v tng mt bng cc x nghip cng nghip vi thi gian lm vic ht cng sut
tnh ton.
- Bn a hnh khu vc thot nc t l 1/5.0001/10.000 cho thnh ph v 1/500
1/2000 cho cc x nghip c cc ng ng mc cch nhau 0,5-1m.
5
4
1
2
3
Sng
- Cc ti liu v dn s tnh ton ca khu vc, N
tt

- Cc tiu chun v ch thi nc ca khu vc.
- Cc ti liu v a cht, a cht thu vn, a cht cng trnh, ch thu vn, cc
s liu v kh tng, s liu v mt ph ng x, sn nh.
2/ NI DUNG THI T K MA NG LI THOAT N C:
Bao gm cc vic sau:
- iu tra c bn, su tm v thu thp y cc ti liu cn thit nu trn
- Phn chia cc lu vc thot nc theo ng phn thu.
- Vch tuyn mng li
-Xc nh lu lng tnh ton cho tng on ng, tnh ton thu lc mng li (xc nh
ng knh, dc, dy, vn tc nc chy trong ng, su chn ng...
- Tnh ton v thit k cc cng trnh trn mng li (ging thm, ging chuyn bc, ging thu
nc ma, ca x, trm bm, ng qua cc chng ngi...)
- Thc hin cc bn v k thut: mt bng, mt ct ... cc tuyn cng v cc cng trnh trn
mng.

IV IV IV IV CAC S MANG LI THOAT NC CAC S MANG LI THOAT NC CAC S MANG LI THOAT NC CAC S MANG LI THOAT NC
Mng li thot nc lm vic theo nguyn tc t chy do s mng li thot
nc ph thuc ch yu vo a hnh, v tr sng h, iu kin t ai, mc nc ngm...
1/ S VUNG GOC:
Cc ng ng gp tng lu vc xy dng vung gc vi dng chy ca sng. Nc
ma chy thng ra sng, khng qua lm sch

Hnh 10-3: S mng li vung gc
p dng: nhng ni c dc nghing v hng sng thi nc ma v nc thi sn
xut quy c sch.
2/ S CT NHAU:
Cc ng ng gp tng lu vc t vung gc dng chy ca sng v ni vi ng
ng chnh t theo sng.
p dng: a hnh khu vc thot nc xui v hng sng v cn thit lm sch tt c cc loi
nc thi.
Sng

Hnh 10-4: S mng li ct nhau
3/ S SONG SONG:
Cc ng ng ca tng lu vc t song song vi nhau v song song vi dng chy
ca sng. ng cng chnh vung gc sng

Hnh 10-5: S song song
p dng: dc ca sng nh nhng dc ca thnh ph v pha sng li ln.
4/ S PHN VU NG:

Hnh 10-6: S phn vng
p dng: khi thnh ph c nhiu khu vc c a hnh chnh lch ln. Mi 1 khu vc
c s tng t s ct nhau. Nc thi khu vc trn t chy n cng trnh lm sch,
cn khu vc di phi bm ln cng chnh ca khu vc ri a v trm lm sch.
ng gp lu vc
ng chnh
Sng
5/ S PHN LY:

Hnh 10-7: S phn ly
p dng: cho cc thnh ph ln hoc thnh ph c a hnh phc tp. S phn ly
c th c 2 hoc nhiu trm lm sch. Nc thi ca tng khu vc c dn theo mng li
ring phn tn.

V V V V VACH TUYN MANG LI THOAT NC TH VACH TUYN MANG LI THOAT NC TH VACH TUYN MANG LI THOAT NC TH VACH TUYN MANG LI THOAT NC TH
1/ NGUYN TC VACH TUYN:
- Phi ht sc li dng a hnh t ng theo chiu nc t chy, trnh dng nhiu
trm bm chuyn tip, khng kinh t.
- Vch theo ng ngn nht.
- Cng phi b tr dc theo ng ph, trong va h hay mp ng hoc c th b tr
chung trong ng hm k thut. B tr xa cy xanh v mng nh 3-5m.
- Trnh t ng qua sng, h, m ly, ng v cu xe la, iu, cc cng trnh
ngm khc. Khi qua sng h m ly... dng unke, x/phng
- ng ng gp chnh phi v cng trnh lm sch v ca x nc vo ngun.
Cng trnh lm sch b tr ngoi phm vi xy dng khu dn c, x nghip, ti thiu 500m,
cui hng gi v cui ngun nc so vi khu dn c.
2/ TRNH T VACH TUYN MA NG LI THOA T NC TH:
- Chia thnh ph, khu dn c thnh cc lu vc thot nc theo ng phn thu (lu
vc thot nc l phn din tch ca thnh ph m nc thi cho tp trung v 1 cng gp).
- Vch tuyn cng gp tng lu vc nhng ni thp v chn v tr t trm lm sch.
- Vch tuyn cng gp chnh v ni cc ng ca tng lu vc vi tuyn cng gp
chnh dn v trm lm sch.
- Vch mng li ng ng ph ni vi cc ng cc lu vc.
- Xc nh v tr cc trm bm chuyn tip (chiu su t ng qu 6m phi c bm
chuyn tip), xc nh bng tnh ton thu lc mng li.

3/ CAC PHNG AN VACH TUYN:
a/ Vach theo hnh khi ni:

Hnh 10.8: S vch tuyn theo hnh khi ni.
Cc ng ngoi ph bao bc xung quanh tng ph tt c cc mt. on ng nm
ph no ch nhn phn lu lng do din tch nghing v on .
p dng: a hnh bng phng, din tch cc ph ln v cha c cng trnh xy
dng nm trong .
b/ Vach v pha thp cac ph :

Hnh 10.9: S vch tuyn nghing v pha thp ph.
Cc ng t phn thp ca cc ph.
p dng: Khi a hnh c dc ln nghing v mt pha. Xc nh lu lng tnh
ton th on ng nm pha no s nhn ton b lu lng do phn din tch bn trn n.

1 2
3
5
6 7
12 11
10 9
8
10
ging thm

Khu ph
1
2
3
4
5
6 7
8
c/ Vach xuyn qua ca c ph :
Cc ng t xuyn bn trong cc ph, thng ko di ra v ni t ph ny qua
ph khc. Cch ny cho php gim c chiu di ton mng.

Hnh 10-10: S vch tuyn xuyn qua ph.
p dng: Cho a hnh bng phng nhng c nhiu tiu khu.

VI VI VI VI XAC NH LU LNG TNH TOAN XAC NH LU LNG TNH TOAN XAC NH LU LNG TNH TOAN XAC NH LU LNG TNH TOAN
1/ XAC NH LU LNG TNH TOAN CU A MA NG LI:
Tnh theo lu lng giy ln nht q
max
(l/s).
a/ i vi nc thai sinh hoat:
Theo dn s tnh ton (N
tt
) v tiu chun nc thi (q
i
):
q
max=
=
86400
q . N . K
i chung
(l/s)
K
chung
: h s iu ho chung
K
chung
= K
ngy
.K
gi
=
tbgi
gi . ma
Q
Q

K
ngy
: h s khng iu ho ngy
K
ngy
=
tbngay
ngay max
Q
Q

K
gi
: h s khng iu ho gi, xc nh bng t s Q
max
v Q
tbgi
trong ngy thi nc ln
nht.
K
gi
=
tbgi
gi max
Q
Q

K
chung
ph thuc vo lu lng trung bnh giy q
tb
(l/s) nc thi chy vo h thng.
Bang 26: H s khng iu hoa K
chung
:
q
tb
(l/s)

5 15 30 50 100 200 300 500 800 1250
K
chung
3 2,5 2 1,8 1,6 1,4 1,35 1,25 1,2 1,15
N: dn s tnh ton
q
i
: tiu chun thi nc sinh hot (l/ngi.ngy), q
i
=(75-80)%q
c

Theo mun dng chy hay lu lng n v: (q
o
) tc lu lng nc thi tnh trn 1 ha
din tch khu nh (l/s-ha):
Mun dng chy: q
o
=q
i
.P/86400 , (l/s-ha)
Lu lng tnh ton q
max
= q
o
.K
chung
.F , (l/s)
P- mt dn s (ngi/ha);
F: din tch lu vc thot nc c cng mt dn s (ha).
b/ i vi nc thai san xut:
q
max
=
3600 . T
K . q . M
gi m ca
(l/s)
M
ca
: s lng sn phm trong mt ca c nng sut ti a ( sp/ca)
q
max
: tiu chun thi nc cho 1 n v sn phm (l/sn phm)
T: Thi gian sn xut trong ca (gi)
K
gi
: h s khng iu ho gi ph thuc vo cng ngh (hi chuyn gia cng ngh)
2/ XAC NH LU LNG TNH TOAN T NG OAN NG:
Khi xc nh lu lng tnh ton, MLTN c phn thnh cc on ng tnh ton l
nhng on ng nm gia 2 ging thm trong q v i tnh ton c xem l khng i cn
chuyn ng ca nc c coi l u. Chiu di on ng tnh ton bng chiu di 1 khu
nh hoc chiu di ca on ng cp nc t on c ni bn n on tip theo.
q
tt
= q
shmax
+ q
ttr
(l/s)
q
shmax
= q
shtb
.K
chung
(l/s)
q
shtb
= q
d
+ q
t
+ q
b
(l/s)
q
d
: lu lng dc ng chy vo on ng tnh ton t cc nh dc theo chiu di on
ng (l/s)
q
t
: lu lng ti t cc khu trn (trc) xung. (l/s)
q
b
: lu lng ni t cc ng bn vo (l/s)
q
ttr
: lu lng tp trung ca cc i tng s dng nc ln nh x nghip cng nghip, cc
nh tm cng cng... chy vo on ng tnh ton. (l/s)
V d 1:
Yu cu xc nh lu lng thi cho cc on ng trong tuyn ng chnh ca mng
li thot nc (hnh v).
- Cho bit mt dn s ca khu vc 300 ngi/ ha
- Tiu chun thi nc 200 l/ngi,ngm
- Lu lng tp trung trng hc 1.5 l/s
- Lu lng tp trung t XNCN 20 l/s
Yu cu vch tuyn phng n: vch tuyn theo hnh khi ni


Hng dn:
1. Vch tuyn nghing theo hnh khi ni

2. Xc nh modun dng chy: q
o
= 694 , 0
86400
300 200
86400
P . q
q
t
o
=
= = (l/sha)
Xc nh lu lng tnh ton cho tng on ng:
q
tt
= q
shmax
+q
ttrung
(l/s)
q
shmax
= ( q
dd
+ q
b
+ q
t
) . K
chung
(l/s)
Lp bng xc nh lu lng tnh ton cho tuyn ng 1 4 TXL
. ng
K hiu
ph c
lu lng
Din
tch
ph
q
o

(l/sha)

q
shtb

(l/s)
k
chung
q
shmax
(l/s)
q
ttrung

(l/s)
q
tt
(l/s)
1 2 4c,d 6 0.694 4.16 3.1 12.9 20.0
32.9

2 3
3d;
4a,b,c;
5d,c
18.75 0.694 13.01 2.38 30.96 20.0 50.96
3 4 3; 4; 5 30 0.694 20.82 2.04 42.47 21.5 63.97
X
N
C
N

Cng
vin cy
xanh
400m
300m
3
0
0
m

3
0
0
m

15m
14.5
m
14m
13.5m
13m
TXL
1 2 3 4

d
b

X

N
G
H
I
P

C
N
G

N
G
H
I
P

CNG VIN
CY XANH
5a

d b

c
3a

d b

c
1
2
4a
VII VII VII VII TNH TOAN THUY LC MANG LI TNH TOAN THUY LC MANG LI TNH TOAN THUY LC MANG LI TNH TOAN THUY LC MANG LI THOAT NC THOAT NC THOAT NC THOAT NC
1/ CAC TIT DIN NG & CAC C TNH THUY LC:
Trong thc t c nhiu loi tit din ng- cng. Vic la chn tit din cn c vo iu
kin c th tng ni, xut pht t cc yu cu:
- C kh nng chuyn ti ln nht
- C bn tt di tc ng ca ti trng ng v tnh
- Gi thnh xy dng trn 1 m di l nh nht
- Thun tin trong qun l (c ra cng...)
c tnh thu lc tt nht ca cc tit din cng c xc nh bng kh nng chuyn
ti ln nht khi t cng 1 nghing v din tch tit din t bng nhau.
Do cng c tit din trn l tt nht v kh nng chuyn ti ln, bn vng tt v
phng php sn xut cng d hon thin. c dng ti 90%.

Hnh 10-11: Tit din ng, cng thot nc.
H
h
R
0,5R
2R
2R
R R
(a)
(b)
h
b
h
b
(c)
(d)
H h
h
b
(e)
(f)
2/ CAC CNG THC TNH TOAN THUY LC:
Bao gm vic xc nh ng knh cng, dc, dy v tc nc chy.
Dng cng thc ca dng chy n nh v u
* Cng thc lu lng: Q =.v
* Cng thc tnh vn tc: v = C RI
Q: lu lng nc thi (m
3
/s)
v: vn tc nc chy (m/s)
a: din tch tit din t (m
2
)
R: bn knh thu lc R =/X
X: chu vi t
I: dc thu lc, ly bng dc cng
I =
g 2 . R 4
v .
2

g: gia tc trng trng (m/s
2
).
: h s ma st dc ng .

e
2 e
R
a
R 68 , 13
lg 2
1

e
: nhm tng ng (cm).
a
2
: h s tnh n c tnh ca nhm thnh cng v thnh phn vt cht l lng ca nc
thi.
Re =
vR 4

Re: h s Rnol, c trng cho ch dng chy .
* C: h s sdi- h s tnh n nh hng ca ch nhm trn b mt trong ca ng, hnh
thc tit din ng v thnh phn, tnh cht nc thi
C = R
y
/n
y: ch s m ph thuc vo nhm, hnh dng v kch thc ng
y = 2,5 n - 0,13 - 0,75( n -0,1)
khi D 4000m th n = 0,013 v y = 1/6
* Gi tr
e
, a
2
v n c th ly theo bng sau:
Bng 27: Bng xc nh
e
,

a
2
, n
ng, knh, mng
e
a
2
n
Snh
B tng v b tng ct thp
Xi mng aming
1,35
2
0,6
90
100
73
0,013
0,014
0,012
Gang
Thp
B tng v b tng ct thp trt nhn thnh
B tng trt va mt st
Gch
1
0,8
0,8
0,5
3,15
83
79
50
70
110
0,013
0,012
0,013
0,013
0,015

VIII VIII VIII VIII CAC THNG S THUY LC CAC THNG S THUY LC CAC THNG S THUY LC CAC THNG S THUY LC
1/ NG KNH NG T I THIU Dmin:
Theo tiu chun 20TCN51-84:
- ng trong sn nh, ng dn nc thi sn xut: d
min
= 150 mm
- ng dn nc thi sinh hot t ng ph: d
min
=200mm, mng li tiu khu v ng
ph
- ng nc ma v thot nc chung: t trong sn d
min
= 300mm, t ngoi ph d
min
= 400m
- ng dn bn c p d
min
= 150mm
2/ Y TI A h
max
/D:
Theo TC/20TCN51-84.
Bng 28: y ti a cho php:
D(mm) 200-300 350-450 500-900 >1000
h
max
/D 0,5 0,7 0,75 0,8
Vi mng c chiu cao H 09m v tit din ngang bt k th h/D 0,8
Vi cng thot nc ma v thot nc chung th h/D max = 1
3/ VN TC TNH TOAN:
Vn tc tnh ton ph thuc thnh phn v th cc ht l lng c trong nc thi,
vo bn knh thu lc R v dy ca ng. Khi tnh ton c th ly vn tc ti thiu theo
bng sau:
Bng 29: Vn tc ti thiu V
min
:
D(mm) 150-250 300-400 450-500 600-800 900-1200 1300-1500 >1500
v
min
(m/s) 0,7 0,8 0,9 1 1,15 1,3 1,5
m bo v
min
v
tt
4 8 m/s (4m/s - ng phi kim loi, 8m/s - ng kim loi).
4/ DC TI THIU i
min
:
i
min
: chn trn c s m bo vn tc ti thiu. Ngoi ra cn ph thuc ng knh ng.
i vi ng cng thot nc sinh hot xc nh gn ng i = 1/D .
Trong : D l ng knh - D(mm)
Bng 30: dc ti thiu imin :
D [mm] 150 200 300 400 600 800 1000 1200
i
min
0,008 0,005 0,004 0,0025 0,002 0,016 0,014 0,012

IX IX IX IX SU CHN NG SU CHN NG SU CHN NG SU CHN NG
1/ SU CHN NG BAN U:

Hnh 10-12: su chn ng ban u
H = h + i(L + l) + Z
2
- Z
1
+ d (m)
H: su chn ng ban u ca mng li ng ph (m).
h: su t ng nh nht ging xa nht ca ng trong sn nh hay tiu khu.
i: dc t ng ca mng li trong sn nh hay tiu khu.
L + l: chiu di cc on ng t ging xa nht n im ni vi mng li ng .
d: Khong cch gia 2 y ng ca mng li ngoi ph v mng li ngoi ng ph sn
nh ti im ni vi nh.
2/ SU NG TIP THEO:
H
n +1
= H
m
+ il
ni ,
(m)
H
n
: chiu su t ng im trc, (m).
i: dc t ng.
l
ni
: chiu di on ng gia 2 im tnhton.
3/ SU T NG LN NHT:
su t ng ln nht H
max
ph thuc vo phng php thi cng, vo vt liu ng,
iu kin a cht, a cht thu vn v cc th tiu kinh t k thut khc
* Nu thi cng h: t kh, tt H
max
= 7-8m
t xu H
max
= 5-6m
* o kn (kch p): H
max
: khng hn ch.
d
H
L l
h
Z
2
Z
1

i h
X X X X MT CT DOC TUYN & NGUYN TC MT CT DOC TUYN & NGUYN TC MT CT DOC TUYN & NGUYN TC MT CT DOC TUYN & NGUYN TC CU TAO MANG LI CU TAO MANG LI CU TAO MANG LI CU TAO MANG LI
THOAT NC THOAT NC THOAT NC THOAT NC
1/ DNG MT CT DOC TUYN:
Sau khi tnh ton phi dng mt ct dc cc tuyn ng. Trn mt ct dc phi th hin
y lu lng, ng knh, vn tc, dc, day, chiu di cc on tnh ton cao
mt t v y cng, chiu su t ng ca cc ging thm...

Hnh 10-13: Bn v ct dc tuyn ng
2/ NGUYN TC CU TA O MANG LI THOAT NC:
Cc on ng gia cc ging phi l on thng. Ti nhng ch thay i hng nc
chy, thay i ng knh, ti ch giao lu ca cc dng chy phi xy dng ging thm
Trn cc on ng thng theo 1 khong cch nht nh cng phi t ging thm:
D = 150 - 300 mm : 20m
D = 400 - 600 mm : 40m
D = 700 - 1000 mm : 60m
D > 1000mm : 100m
Vn tc nc chy phi tng dn. Khi vn tc nc chy ln hn 1,5 m/s th vn tc
on ng sau ln hn ng trc nhng khng qu 15-20%.
Trn mng li thot nc cn xy dng cc ming x d phng x nc thi vo
h thng thot nc ma hoc h khi c s c.
Cc im ngot v cc im u ni gia tuyn n v tuyn i theo hng dng chy
phi to mt gc 90
o
. Cn gc chuyn tip ca mng h: D < 400mm - 90
o
, D 400m:
60
0
.
Q (l/s) 4,54 7,39 9,79 20,39 25,53
D (mm) 300 300 300 350 350
i (1/1000) 6 6 6 4 3,5
Khoang cach (m) 600 720 622 445 512
Ct mt (m) 12 11,5 10 9,8 9,7 9,2
Ct ay ng (m)
8
,
2

7
,
2

7
,
2

6
,
2

6
,
1

5
,
1

7
,
3

6
,
3

6
,
3

5
,
2

im tnh toan
B1 B2 B3 B4 B7 B8
XI XI XI XI CU TAO MANG LI THOAT NC CU TAO MANG LI THOAT NC CU TAO MANG LI THOAT NC CU TAO MANG LI THOAT NC
1/ NG & CNG THOAT NC:
Yu cu ca vt liu dng xy dng mng li thot nc: chc, khng thm nc,
bn chng n mn v s mi mn, trn gim sc cn thu lc v gi phi r.
a/ ng sanh:
Sn xut theo kiu 1 u loe, 1 u trn bng t st do chu la, l = 0,5 - 1,2, D = 50
- 600mm, chu c p lc 20 - 40 N/cm
2
.
ng snh c u im khng thm nc, chng xm thc tt, thnh ng trn nhn.
ng snh c u im: dn, d v, chiu di b (phi nhiu mi ni).

Hnh 10-14: Ni ng gang
1- u trn; 2- Ming loe; 3- Va atphan; 4- Si gai tm bitum; 5- Va xi mng amiang.
b/ ng b tng & b tng ct thep:
D = 100 - 4000m; l = 2 - 4 m.
Ni ng bng cc ng lng (mng sng) v vng cao su hoc nha ng, va xi
mng cng nh cc loi vt liu khc.

Hnh 10-15: ng cng u

Hnh 10-16: ng cng vi mi ni kiu m dng v ai p

Hnh 10-17: Cc kiu ni ng

a) Loi vng trn trn b) Loi vng gi hm
Hnh 10-18: M hnh mi ni m dng loi lin kt mm

a) Loi vng trn trn b) Loi vng gi hm
Hnh 10-19: M hnh ni kiu lng ghp

(a) (b)

Hnh 10-20: Mng cng
(a) Mng cng c sn ch c khi mng. (b) Mng cng c sn gm tm v khi mng.
ng cng
Mng cng c sn
Tm
c/ ng phibrximng:
ng phibrximng dng xy dng mng li thot nc c hai u trn, ng
knh 150-600mm c ch to bng ximng pooc lng mc >400 v 20% si aming. ng
c ni vi nhau bng ng lng v vng cao su. ng c ti trng b chng xm thc tt,
khng dn in, trn nhn, c chiu di ln, chng b mi mn, dn, d
v.
c/ ng gang, thep:
ng gang, thp dng t ng qua ng t, xe la, sng, ng ly... hoc dng
cho ng c p lc.
ng gang: D = 50-1000mm, l = 2-5m
ng thp: D n 1400mm, l n 24m.
2/ GING THM:

Hnh 10-21 : Cu to ca ging thm
1. Np ging; 2. C ging; 3. Tay nm; 4.Vai ging; 5. Thn ging; 6. ng thot nc;

Ging thm l cng trnh c nh trong h thng thot nc dng kim tra v ty
ra mng li thot nc
Ging thm c chia thnh:
- Ging thm thng: xy dng trn cc on ng thng, khong cch gia cc ging
35-200m.
- Ging ngot: xy dng nhng v tr c s bin i v dc t ng hoc i
hng trn mt bng.
- Ging nt: xy dng nhng v tr ni ng ng thot vi nhau.
- Ging kim tra.
Ging thm c th xy dng bng gch, b tng, b tng ct thp. Trn mt bng c
th l hnh trn hay hnh ch nht.
Cu to ging gm lng mng y, phn cng tc gia v phn c c np y
trn.
1000
700
1
2
3 5
4
6
6
* Cch ni ng trong ging thm:
.

Hnh 10-22 : Cch ni cng trong ging thm.
(a) Ni ngang nh cng; (b) Ni ngang mc nc.
3/ CU TAO NG THOA T NC QUA CHNG NGAI VT:
Ph thuc vo cch b tr mng li v chnh lch theo chiu cao gia chng.
- Khi s chnh lch nhau v chiu cao cng trnh khng ln th hp l nht l xy
dng on vt di dng iuke.

Hnh 10-23 : iu ke.
1- Ging n vo iuke; 2- ng x s c; 3- Ging ra khi iuke; 4- ng lun.
- i vi sng su: cu vt.
- Khi qua ng st, ng giao thng nn dng ng bao.

Hnh 10-24 : ng qua ng st.
1- ng thp; 2- ng gang.

1
3
V d 2: Tnh ton thy lc cho bi v d 1.
1. Tnh ton thy lc cho tuyn ng chnh 1- 4 TXL

a. dc mt t

ng ng 1 - 2 2 - 3 3 4
i
md
0.75 0.67 1

b. Bng tnh thy lc tuyn chnh 1 4 TXL

Ct mt t
(m)
Ct y ng
(m)
Chiu su
chn ng
(m)
.
ng
l
(m)
q
tt

(l/s)
D
(mm)
i
()
V
(m/s)
h/D
h
l
=
i.l
(m)
u Cui u Cui u Cui
12 400 32.90 400 4 0.83 0.35 1.60 14.00 13.70 12.00 10.40 2.00 3.30
23 300 50.96 400 3 0.84 0.48 0.90 13.70 13.50 10.40 9.50 3.30 4.00
3-4 500 63.97 400 3 0.89 0.56 1.50 13.50 13.00 9.50 8.00 4.00 5.00
Ghi ch:
- Ct mt t ly theo ng ng mc trn bn (c th ly theo ct sang nn).
- Chn D D
min

- dc b nht: i

= i
min
(i = 1/D).
- Chiu su chn ng ban u xc nh theo cng thc hc. Khi khng c s
liu y c th ly theo kinh nghim = 1.5 2 m.
- Ct y ng = Ct mt t - su chn ng.
- Ct y ng ca im tip theo = Ct y ng ca im trc - tn tht p lc
ca on ng tnh ton.
- Ct y ng u tin ca on tip theo ph thuc vo phng php ni ng.
Trong bi v d s dng cch ni ngang nh ng.

XII XII XII XII H THNG THOAT NC MA H THNG THOAT NC MA H THNG THOAT NC MA H THNG THOAT NC MA
1/ CU TAO H THNG THOAT NC MA:
Ging thu nc ma: thng c dng trn D = 0,8 - 1,0 hoc ch nht 0,6x0,9m; trn np c
np y c khe h thu nc v ngn rc chui vo h thng, thng t rnh ng, cc
ng 3, 4 pha cui dng chy, cch nhau 50-80m (x = tnh ton). Chiu cao ging 10m,
np y thp hn va h 2-3cm.
2
6
5 5
6
2


Cc ng ni t ging thu nc ma n ging thm
ca ng ng (cng) chnh c chiu di 40m.
Ging thm trn ng cng chnh c kch thc
ph thuc vo ng knh ng ni v ng chnh.
ng knh ng (mm) <600 700
ng knh ging thm (mm) 1000 trn hay ch
nht 1000xDln

Chiu cao cng tc H ph thuc ng knh ng ni vi ging thm.
+ Nu ng knh ng ni vi ging thm D = 700-1400mm H ly bng ng
knh ca ng ln nht ni vi n (tnh t lng mng ca ng).
+ Nu D > 1500mmm c th xt n phn cng tc ca ging.
ng knh ng chnh xc nh theo lu lng tnh ton, thng c xy dng gia
ng, tit din trn hay ch nht.
Ca x nc ma c 2 kiu: mng h (khng c gia c b) hoc ming x c l kn
khi c gia c b.
2/ CAC THNG S C TRNG:
1. Cng ma: l lng ma ri trong mt n v thi gian.
+ Cng theo chiu cao lp nc (q
h
) l t s gia chiu cao lp nc o c vi
thi gian ma t (pht) tc q
h
= h/t (mm/pht)
+ Cng ma theo th tch (q) l lng ma tnh ton trn 1 ha din tch (l/s.ha).
Gia q
h
v q
v
c mi quan h q
h
= 166.7q
v

2. Thi gian ma:
3. Chu k ma: l thi gian (nm) trong nhng trn ma c cng cng v thi gian
nh nhau lp li 1 ln.
4. Chu k trn cng (P): l thi gian (nm) ca nhng trn ma vt qu cng tnh ton
gy ra hin tng trn cng lp li mt ln.
Vic xc nh chu k trn cng trong tnh ton thit k c ngha kinh t v k thut
ln.
Nu chu k trn cng gim th ng knh ng gim, gi thnh xy dng gim nhng
d ngp lt.
Nu chu k trn cng tng th ng knh ng tng v gi thnh xy dng tng nhng
an ton hn, h thng t ngp lt.
Hnh 10-25: Cu to ging thu nc ma
1. Ca thu nc ma
2. B va
3. Va h
4. ng ni
5. Tm chn rc
6. Ca b va
1
3
4
V vy cn c vo v tr ca tuyn ng (trn ng ph chnh hay tiu khu) v iu
kin lm vic ca cng chn chu k trn cng thch hp vi gi tr t 0,25 - 2,0 nm theo
TCN 51-84:
i vi khu dn c:
Bng 31: Chu k trn cng:
V tr lm vic ca cng
V tr tuyn cng
Thun li Trung bnh Bt li Rt bt li
Trn ng khu vc (tiu khu)
Trn ng ph chnh
0,25
0,35
0,35
0,50
0,5
1,0
1,0
2,0
Gii thch iu kin:
- Thun li: Din tch lu vc 150ha, a hnh bng phng, dc trung bnh ca mt t i
0,005, ng c t theo ng phn thu hoc phn trn sn dc cch ng phn thu
400m.
- Trung bnh: Din tch lu vc > 150 ha, a hnh bng phng, dc mt t i 0,005, ng
t pha thp sn dc, dc ca sn 0,02.
- Bt li: din tch lu vc > 150 ha, ng ng t pha thp ca sn dc, ng t theo
khe t nc ca sn dc vi i
sd
> 0,02.
- Rt bt li: ng ng thot nc ch trng, thp.
* i vi x nghip cng nghip: chu k trn cng xc nh do hu qu ca vic trn
cng gy ra cho cc x nghip cng nghip nh sau:
- Qui trnh cng ngh khng b h hng P = 1-2 nm.
- Quy trnh cng ngh b h hng P = 3-5 nm.
- Vi cc x nghip cng nghip t ch trng th Px = tnh ton vi P > 5 nm.
5. Chu k gii hn (P
g.h
) l chu k trn ng khi ngp ti chiu cao gii hn, chu k ny ny
ph thuc vo iu kin t cng (thun li, bt li...) v t/c lu vc thot nc, c th t 10-
100 nm.
Bng 32: Chu k gii hn :
Tnh cht lu vc Thun li Trung bnh Bt li Rt bt li
Khu nh , khu CNv ng tiu khu 10 10 25 50
ng ph chnh 10 25 50 100
3/ TNH TOAN H THNG THOAT NC MA:
a/ Xac nh lu lng tnh toan (Q
tt
):
Q
tt
= ..qv.F (l/s)
: h s phn b ma (ph thuc vo din tch thu nc ma).
Bng 33: h s phn b ma.
F(ha) < 300 300 500 1000 2000 3000 4000

1 0,96 0,94 0,91 0,87 0,83 0,8
+ Xc nh theo cng thc:
=
3 / 2
F . 001 , 0 1
1
+

: h s dng chy ph thuc vo lp ph b mt ( c, b tng), iu kin t ai, dc a
hnh, cng ma v thi gian ma
tb
= Ztb.q
2 , 0
v
.T
0,1

q
v
: Cng ma tnh ton (l/s.ha).
T: Thi gian ma (pht).
Z
tb
: h s mt ph trung bnh ca lu vc ( trung bnh cng ca lu vc th Ztb c th xem
nh khng i ( khng ph thuc vo cng v thi gian ma) .
Bng 34: H s dng chy v h s mt ph trung bnh.
Dng b mt

Z
tb

Mi nh v mt ng b tng
Mt ng lt v nha
Mt ng hc
Mt ng dm khng c cht kt dnh
ng trong vn bng si
Mt t
Bi c
0,95
0,60
0,45
0,40
0,35
0,30
0,15
0,24
0,224
0,145
0,125
0,09
0,064
0,038
Cch xc nh cng ma tnh ton:
+ Nu c s liu o ma bng my t ghi nhiu nm th dng biu q = (t) thnh lp theo
phng php thng k vi cc chu k khc nhau.
+ Nu ch c s liu ma v cc yu t kh hu khc cho hng thng hoc nm th xc nh
bng cng thc hoc kt qu nghin cu khoa hc.
+ Nu khng c s liu o ma th suy on theo nhng ni c iu kin tng t. C th
tham kho cng thc tnh ton:
q
v
= 20
n
.q
20
(1 + ClgP)/T (l/s.ha).
n,c: l cc h s ph thuc vo cc iu kin a l tng ni v chu k trn cng P. C th
dng phng php ton phn tch cc s liu quan trc bng my t ghi hoc ly theo bng
phn vng ma.
q
20
cng ma ng vi thi gian ma l 20 pht v P = 1nm.
P: chu k trn cng (nm).
T: thi gian ma tnh ton (pht).
b/ Thi gian tnh toan:
L thi gian m git ma t im xa nht trong lu vc tnh ton chy n tit din
tnh ton. Thi gian gi l thi gian ti hn, cn phng php tnh theo thi gian ti hn
gi l phng php cng ti hn.
T = t
0
+ t
1
+ t
2
t
0
: thi gian nc chy ti rnh ng ( t im xa nht ca tiu khu, khu vc ). Thi gian
ny gi l thi gian tp trung nc b mt. t
0
ph thuc vo kch thc a hnh, cng
ma v loi ph mt ng. Khi tnh ton s b, nu tiu khu khng c mng li thot nc
ma th t
0
10, nu c t
0
= 5 .
t
1
: thi gian nc chy theo rnh ng n ging thu nc ma gn nht.
t
1
= 1,25.l
1
/v
1
(giy)
l
1
: chiu di rnh ng (m).
v
1
:vn tc nc chy cui rnh ng (m/s).
1,25: h s xt n kh nng tng vn tc chy trong qu trnh ma .
(t v = 0 n v = v
1
cui rnh).
t
2
: thi gian nc chy trong cng n tit din tnh ton (sau ging thu u tin)
t
2
= r.l
2
/v
2
(giy)
r: h s ph thuc dc khu vc (i
kv
)
Bng 35: H s r.
i
kv
< 0,01 0,01- 0,03 > 0,03
r 2 1,5 1,2
l
2
: chiu di mi on cng tnh ton, (m).
v
2
: vn tc nc chy trong on cng tnh ton, (m/s).
c/ Tnh toan thuy lc:
Xc nh d
min
, h/D, v
tt
, i
min
d
min
:
- ng nc t ging nc ma n ng cng 300 mm.
- ng thot nc ma v thot nc chung t ng ph 400 mm.
- ng thot nc ma v thot nc chung t trong sn 300 mm.
h/D = 1.
v
tt
ly theo nc thi sinh hot.
i
min
: t ging thu nc ma n cng 0,02. Ring rnh thot nc ma tu theo mt ph
c th ly i
min
= 0,003 - 0,005.

Giao Trinh Cap Thoat Nuoc (2007) (Nguyen Dinh Huan - Nguyen Lan Phuong)

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Giao Trinh Cap Thoat Nuoc (2007) (Nguyen Dinh Huan - Nguyen Lan Phuong)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Giao trnh CP THOAT NC

Nguyn nh Hun = 4 = HBKN

) va ap lc cng tac cua may

: chiu cao phn ch a nc trong bu ai, [m].

(do lu lng tng ln, tng tn tht ap lc tng ln) nn

= 20 + 7.42 + 2.23 + 111.5 - 113 = 28.15 m.

: Chiu cao phn nc cha trong ai [m], ly bng 2m.

You might also like