M ha hc Niken

M ha hc niken c pht hin t nhng nm 1930. Dung dch m ha hc u tin c Roux xut bao gm mui xitrat niken,hypophotphit kim v ammoniac. Khi m niken ha hc bt u c a vo quy trnh sn xut cng nghip,thnh phn dung dch m c thay i ng k nhm ci thin tnh cht m v nng cao kh nng vn hnh. Hin nay,dung dch c s dng nhiu nht trong cng nghip l dung dch Brener loi hypophotphit kim. So vi b m u tin ca Roux,b m ca Brener c u im hn hn l qu trnh kt ta din ra u tin trn b mt nn nha,trong khi dung dch ca Roux cho qu trnh kt ta t pht vi hm lng Ni t kt ta trong dung dch rt cao 1.C ch m ha hc Ni: Cc phn ng tng din ra trong qu trnh m ha hc Ni NiCl2 + Na(HPO2)+HOH-Ni+2HCl+NaH(HPO3) Na(H2PO2)+HOH-NaH2PO3+H2 (1) (2)

C th thy t cc phn ng trn,cc Ni2+ b kh thnh kim loi,hypophotphit b oxy ha thnh photphit. Phn ng sinh ra axit dn n pH ca b in phn b gim i trong qu trnh m.Khi pH ca dung dch gim,hiu sut kh ca hypophotphit thp do tc phn ng chm.Khi nng H+ ln s din ra qu trnh ha tan gia kim loi va kt ta: Ni+2HCl = NiCl2+H2 Do vy ngi ta thng phi s dng cht m nhm khc phc tnh trng pH bin ng trong qu trnh m 2.Vn hnh b m ha hc Ni: Khi khng c ph gia,b m ha hc Ni thng gp cc vn chnh sau: n nh km,lp kt ta th v ti,tc m thp,chi ph m tng i cao(b m khng n nh),lp m khng ng nht theo chiu dy (lp m b phn tng). khc phc nhng nhc im trn,cch ph bin nht l b sung ph gia m v thay i cc thng s cng ngh. Cc ph gia b m ha hc Ni bao gm: ph gia tng tc kt ta,ph gia n nh,ngn cn s phn hy ca dung dch bng cch che chn cc tc nhn hot ng,ph gia thm t,tng kh nng thm t b mt vt m.Ngoi ra cn c cc ph gia to phc v cht m. Mt vn ng ch vi b m ha hc Ni l n nh cc thng s trong b. Cc nghin cu cho thy cu trc tinh th,tnh cht c l,kh nng dn in,kh nng chiu n mn ca lp m Ni-P ph thuc nhiu vo pH,nhit ,t l cc ion trong dung dch.Do ,nu khng gi n nh cc thng s s gy cht lng khng u v b m chng hng. duy tr nng ion n nh v ng u trong dung dch,lun phi tun hon v b sung dung dch Mt hin tng nguy him cn hn ch ti a vi b m ha hc l qu trnh t phn hy. khi dung dch ang hot ng,qu trnh thot kh H2 ang din ra ch ti b mt vt liu c m. Nu qu trnh thot kh din ra trong ton dung dch,qu trnh phn hy s bt u xy ra.Phn ng din ra rt nhanh,mnh lit v to ra lp bt xp trn b mt dung dch.Ngoi ra,kt ta Ni

mu en cng bt u hnh thnh trong lng dung dch v ni ln to lp trn b mt dung dch.Th tch dung dch tng ng k bi lng H2 thot ra nhanh chng. Kt qu l dung dch mt hon ton kh nng hot ng sau 1 thi gian ngn Nguyn nhn v cch x l hin tng t phn hy trong dung dch m ha hc Ni Nguyn nhn hin tng t phn hy 1. 2. 3. 4. 5. Qu trnh cc b B sung hypophosphite qu nhanh Qu nhiu hypophosphite iu chnh pH bng kim qu t ngt S kt ta Ni trn thnh b,thnh b ging nh b mt xc tc 6. S ko theo cc cht xc tc 7. T s th tch b/ Din tch vt m khng chun (1-10) 8. Hm lng phosphit cao 9. B sung cht ha hc vi nng m c 10. Dung dch nn nhit thp khi b sung ha cht vo b Cch x l hin tng t phn hy 1. Trnh s dng cc thit b un nng trc tip nhng trong dung dch 2. B sung cc cht ha hc vo b vi tc thp,chm,dng long nhit thp v km theo khuy 3. Gi sch thnh b,trnh kt ta,khi mu trn thnh b 4. Khi m ln nn cc cht do,cc cht nn cn c ra trit trong nc sau khi dung cc cht hot ha bng kim loi qu, trnh vic ko theo cc chat ny vo b m 5. Trnh to ra qu nhiu phosphit 6. Bng cch lm mt b ti nhit phng v lc lien tc loi b kt ta Ni-P trong b 7. S dng NaOH tinh khit 8. Dung dch khng nn tnh trng khng ko di.Nu th b nn c lm mt tt di nhit lm vic

nh hng ca cc thng s m: Nhit : tc kt ta tng theo nhit vi quy lut hm s m,do vy b m ha hc tc cao nn lm vic nhit cng cao cng tt. tuy nhin cn ch l khi tng nhit ,tc to ra hydro theo phn ng (2) tng ln ng k,do kh nng t phn hy cng tng ln. V vy,cn khng ch tng i chnh xc nhit b m (sai s +1 hoc -1 C).Thay i nhit thng dn n thay i hm lng phosphit trong lp m,s lm thay i tnh dn in,c l,cu trc lp m. Tm li c th tng kt tng nhit s c kt qu sau: tc kt ta tng cao hn,tng nng ion phosphit,tng kh nng t phn hy,gim kh nng ha tan photphit,tng tc thot hydro. Cc nghin cu cho thy qu trnh kh hypophosphite trong mi trng axit km hn bazo. Qu trnh kh Ni din ra d dng gii hn trn ca pH( pH 5,5). Tuy nhin,gi n nh b pH ny l khng d dng v pH thay i nhanh trong lc H+ sinh ra lien tc trong b m theo phn ng (1). Do vy,kim phi c b sung lin tc gi gii pH ti u. Cn ch hm lng phosphit trong lp m gim khi tng pH. Kh nng ha tan niken photphit gim khi tng pH,kt ta niken photphit khng tan c kh nng gy ra hin tng t phn hy. Do pH

trong dung dch khng c qu cao,pH ti u t 4,4 -4,8. Nu pH <4 qu trnh ha tan kim loi din ra qu mng khin cho qu trnh hnh thnh lp m khng xy ra c. trong nhiu trng hp,mc d pH trong b t yu cu nhng pH cc b cc v tr li khc nhau. Chnh v vy,cn phi c cc thit b khuy nhm m bo s phn b pH u n trong ton b dung dch l yu. Cht to phc: nhm hn ch s kt ta ca niken photphit. Khi phn ng ha hc din ra,lng ion photphit sinh ra tng dn theo thi gian v tch t ti 1 thi im nht nh s gy ra hin tng kt ta. hin tng ny c th hn ch c bng cch to ra phc tan ca Ni trong dung dch. Tnh n nh ca dung dch khi c nng cao v do lng ion Ni2+ t do trong dung dch l rt nh lm s hnh thnh cc mui bazo Ni lc xy ra. Thng thng,cc cht to phc trong b m l cc axit hydroxyl cacboxylic vo mui ca chng. Nhn chung axit xitric v axit glycolic l nhng cht to phc ph bin nht. Tm li,khi c mt cht to phc,tc qu trnh kt ta s chm li ng k ngoi tr axit lactic Cht n nh: mt trong nhng nguyn nhn quan trng nht gy ra hin tng t phn hy l ln cc tp cht rn nh ht bi,vy kim loi,vy t lt b... cc ht rn hot ng nh nhng tm xc tc cho chui phn ng phn hy din ra tip theo. Mt khi qu trnh t phn hy din ra,s lng ht rn tng ln ng k,v s ht Ni c to ra v cui cng dung dch m b phn hy hon ton. Ngoi ra,khi mun pha b m khng nguyn cht,tp kim loi nng trong cc mui ny c kh nng to kt ta keo cng l nguyn nhn gy hin tng t phn hy. chng li hin tng t phn hy,cc cht n nh c b sung vo dung dch m nhm bin cc ht rn v ht kt ta chng thnh cc ht huyn ph khng c hot tnh.V c bn,cc cht n nh chnh l cc cht gy ng c xc tc. C th s dng lm cht n nh l anion lng cc hu c c kh nng ha tan nc,cc cation kim loi nng dng cc sulphit khng c kh nng ha tan,cc hp cht cha lu hunh hu c v v c Cht tng tc: l loi ph gia c bit lm tng tc m v hn ch hin tng lm chm phn ng khi c mt cht to phc cng cua. Cc cht tng tc thng l axit mono hoc dicacboxilic no mch ngn. ch c 1 hp cht v c duy nht c s dng lm cht tng tc l Flo. Cc hp cht hu c c dng lm cht tng tc c th chia lm ba loi: Cc axit no mono cacboxilic mch ngn Cc axit bo mch ngn bo ha Cc anion dicacboxilic bo mch ngn bo ha

T l nng ion niken/hypophotphit ([Ni2+]/[H2PO2]): trong giai on u,dung dch m niken ha hc,c nng niken 2+ v t l nng ion niken/hypophotphit ([Ni2+]/[H2PO2]) u quan trng cho phn ng t xc tc v hn ch qu trnh t phn hy ca b mt. cc iu kin nng ti u cho b m Ni ha hc nh sau: Nng ca ion H2PO2 nm trong khong 0,15M -0,35M,tt nht 0,22-0,23M T l ti u ca ion niken/hypophotphit ([Ni2+]/[H2PO2]) trong khong t 0,25-0,6M,tt nht 0,3-0,45M Nng ion m nn cn i t nht 2 nhm cacboxyl trn 1 ion Niken. Khi t l nng niken/hypophotphit ([Ni2+]/[H2PO2]) <0,25 thu c lp m ti mu v tri li >0,6 th

tc m chm. t l nng niken/hypophotphit ([Ni2+]/[H2PO2]) cng cao th hm lng photpho cng cao Tnh cht lp m Niken ha hc: Cu trc lp m NiP l hp kim v nh hnh vi thnh phn pH ti a l 15%. Thng gp l dng cc tm mng xp chng ln nhau,kh nng chng n mn lp m ha hc NiP c kh nng n mn rt cao,c bit trong cc trng hp n mn c kt hp mi mn hay c lc c hc tc ng. Lp m NiP c cu trc cc tm mng v nh hnh xp ln nhau do n c kh nng chu ma st rt tt - Tnh cht t: hm lng photpho nh hng ng k n tnh cht t ca lp m. khi hm lng P>8% th khng c t tnh,tri li khi <8% th xut hin t tnh,nhng t hn r rt so vi lp m in Ni 3. Cc loi m dung dch Ni ha hc: Dung dch hypophotphit c s dng nhiu nht trong s cc loi m Niken ha hc. b m ny rt thch hp cho m trn vt liu silic trong cng nghip in t.Nguyn nhn l trong mi trng kim nng kt hp vi hydro thot ra mnh lit l c tc dng lm sch b m silic rt tt. Bohydrit thay th hypophotphit lm cht kh trong dung dch m.Nguyn l ny da trn c im ging nhau gia borohydrit v hypophotphit l c hai u phn ng vi nc v to hydro,kim loi Niken c kt ta bi cht kh amoni borohidrit c cha B trong lp m,trong khi Niken kim loi c kt ta bi amoni hypophotphit c cha P Amin boran c th s dng lm cht kh cho kt ta Niken ha hc.Thnh phn b m Niken ha hc c s s dng amin boran hot ng nhit phng N-dimetyl amin boran 37g/l Clorua nicken 93g/l Axit boric 25g/l pH 4,3 Nhit 27 Tc kt ta 0,09 mm/h Nhn chung,c ch phn ng m Niken ha hc khi s dng hypophotphit, porohydrit ,bohydrit amin hon ton ging nhau. Ngoi ra,cu trc tinh th lp m v cc tnh cht c l cng tng t nhau v cc loi ph gia nu phn dung dch Hypophotphit u c th s dng c cho cc dung dch s dng borohydric v bohydric amin