Thng ip S Sng Con Ngi (Humanae Vitae) ca c Thnh Cha Phaol VI

Bn dch ca Lm Phan Du Sinh, Senatus Saigon xut bn nm 1969 Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia

Humanae Vitae Thng ip Ca c Gio Hong Phaol VI V Vic iu Ha Sinh Sn

25 Thng 7 Nm 1968 Thn gi Ch Huynh ng knh, cc V Thng Ph, cc V Tng Gim Mc, Gim Mc v cc v Gio Quyn ti nhng ni giao ho v hip thng vi Ta Thnh, cc Tu S, cc Gio Hu thuc th gii Cng Gio v ton th nhng Ngi Thin Tm Thin Ch Knh cho ch huynh kh knh v cc con thn mn, xin gi n tt c php lnh Ta thnh S lu truyn i sng 1. Nhim v lu truyn i sng l mt nhim v trng i ca i phi ngu, mt nhim v khin h tr nn nhng ngi t ng tham d vo trch nhim to dng ca ng To Ha, mt nhim v lun lun mang li cho h nhiu ngun an i, vui sng ln lao, song ng thi thnh thong cng gy cho h khng bit bao nhiu kh khn, cc lng. Trong mi thi i, vic thi hnh nhim v lu truyn i sng thng t cc i phi ngu trc nhiu vn thc mc, kh gii quyt; v c bit nhng tin ha ca x hi hin i gy rt nhiu bin chuyn, v to ra nhiu vn mi, Gio hi khng th khng lu tm n nhng vn ny, v y l mt lnh vc c lin h mt thit vi i sng v hnh phc con ngi.

I. Nhng Kha Cnh Mi Ca Vn V Quyn Hn Ca Gio Quyn

Nhng d kin mi 2. Nhng bin chuyn mi xy ra ht sc r rng, quan trng v thuc nhiu lnh vc. Bin chuyn u tin l vic dn s trn th gii gia tng mau l. Nhiu ngi t lo ngi: vi nhp ny, khng my lc na, cc ti nguyn thc phm s khng cung ng cho nhu cu ca con

ngi, v nhp sn xut chm hn. Vin tng to ra mt tm trng khc khoi, khin nhiu gia nh, nhiu dn tc chm tin phi lo u, v cc nh cm quyn rt d ng theo ch trng lm mnh chn ng nguy c ny. Ngoi ra, cc iu kin lm vic, tnh trng nh , v cc nhu cu i hi mi ca nhn loi trong lnh vc kinh t, gio dc gy rt nhiu kh khn tr ngi cho vic dng dc con ci mt cch y , nu chng ng qu. Bin chuyn th hai c pht hin trong vai tr ngi n b: gi tr cng nh v tr ca h trong x hi hin ang c ngi ta tho lun, cn nhc, xt li. S bin chuyn cn thy ngay vn tnh yu hn nhn, trong ngha ca cc tc ng hn nhn xt theo kha cnh ca tnh yu. Cui cng, bin chuyn quan trng nht hin nay trn th gii l vic con ngi tin nhng bc khng l trong a ht chinh phc v t chc li cc lc lng thin nhin, v v th, h cng mun p dng kh nng chinh phc y i vi chnh bn thn (xt trong kha cnh ton b) ca h: thn xc, i sng vt l, i sng x hi v ngay c cc nh lut vn dng lm tiu chun iu hnh trong vic lu truyn i sng, h cng mun sa i thay th. 3. L tt nhin tnh trng trn y pht sinh nhiu vn mi. Ngi ta ngh rng: Khi cc iu kin sinh hot thay i, khi nim v cc hnh vi hn nhn xoay chiu to s ha hp v trung thnh gia i v chng, c nhin khng th khng lu tm xt li cc nh lut lun l c lin h n hn nhn, nht l khi ngi ta nhn thy, mun tun gi cc nh lut trn, nhiu khi phi hy sinh, phi c mt ch can m phi thng. em p dng nguyn tc "ton b" v vn ny, nhiu ngi t hi: liu c th, vi thc v mc ch hn ch bt vic sinh sn v iu ha n mt cch khoa hc, ngi ta c th bin ch vic v hiu ha nng lc sinh sn thnh mt hnh vi hp php v khn ngoan khng? Ni cch khc, liu ngi ta c quyn chp nhn quan im ny: cu cnh, mc ch ca vic sinh sn khng phi ch bao gm mi hnh vi, m tri li, bao gm ton th i sng hn nhn khng? Ngi ta cn i xa hn na v t hi rng: vi tinh thn trch nhim ngy mt ln ca con ngi cn i, liu n lc nn cho php h cn c vo l tr, mun ca mnh t iu ha ly vn sinh sn, hn l c ph mc cho cc nh lut sinh l. Quyn hn ca gio quyn 4. Nhng vn trn y i hi Gio hi phi suy ngh cn nhc li mt cch k cng cc nguyn tc ca hc thuyt lun l lin quan n hn nhn: mt hc thuyt tuy cn c trn cc nh lut thin nhin, song li c Thin Cha mc khi, soi sng v phong ph ha thm. C nhin khng ngi gio hu no ph nhn quyn hn ca Gio hi trong vic gii thch lut, du lut y l lut lun l t nhin. Qu vy, nh cc v tin nhim ca Ta nhiu ln tuyn b (c Pi IX trong Quipluribus, c Pi XI trong Casti Connubii, c Pi XII trong Magnificat Dominum, c Gioan XXIII trong Mater et Magistra), khi Cha Gisu Kit trao quyn Thin Cha ca mnh li cho Thnh Phr v cc Tng , sai cc Ngi i khp cc nc truyn rao cc gio hun ca Ngi (Mt 28,18-19), Cha t cc Ngi lm ngi chnh thc bo v v gii thch ton th b lut l, khng phi ch l lut Phc m, m c cc l lut t nhin na, v l lut t nhin biu l thnh ca Cha, v v mun c cu ri, khng th khng tun hnh lut l y c (Mt 7,21).

Vi s mng trn, Gio hi thng xuyn ban hnh mt nn gio hun mch lc lin quan n bn cht ca hn nhn cng nh v phng php s dng mt cch ng n quyn li ca hn nhn, v v nhim v ca cc i v chng. c bit, trong th k hin i, cc gio hun thuc loi ny c ban hnh v ph bin nhiu hn bao gi ht (Catechismus Concilii Tridentini, Divini Illius Magistri ca c Pi XI, cc din vn ca c Pi XII, Mater et Magistra ca c Gioan XXIII...) Nhng nghin cu c bit 5. thc c s mng Cha giao ph, ta xc nhn v m rng y ban nghin cu m v tin nhim ca Ta, c Gioan XXIII, thnh lp t thng 3 nm 1963. y ban ny gm nhiu chuyn vin thuc cc tn gio, tn ngng khc nhau, v c mt s ngi c i bn, vi cc kin lin quan n cc vn mi thuc lnh vc "i sng hn phi", c bit lu vn iu ha sinh sn, gio quyn y yu t, ti liu cn thit hu tr li thch ng cho gio dn cng nh cho d lun thc mc ca nhn loi (Din vn ca c Phaol VI ngy 23/6/1964, 24/3/1965, 29/10/1966). Nh cng vic nghin cu ca y ban ni trn, nh cc kin phn on, khuyn co ca cc ch huynh trong hng Gim mc, hoc t , hoc theo li Ta yu cu gom gp thm vo, Ta thy c th nh gi, c lng mi kha cnh ca vn phc tp ny. V th, Ta hn hoan v nhit thnh gi li cm n tt c cc v. Cu tr li ca gio quyn 6. Tuy nhin, mt iu cn phi ni ngay l cc kt lun ca y ban trn a ra khng th coi nh c tnh cch quyt nh v Ta nhn thy c nhim v phi t cu xt thm, l do v tnh cch quan trng ca vn cng c, m cng v cc nhn vin trong y ban khng hon ton ng v cc nh lut lun l s em ban hnh, v chp nhn l c mt s tiu chun ca cc bin php ngh i nghch li hc thuyt lun l v hn nhn do gio quyn ch trng mt cch kin quyt t trc n nay. V nhng l do , sau khi ch thn xem xt cc ti liu trnh, sau khi cn nhc cn thn, sau khi cu xin Thin Cha ban n soi sng, Ta s nhn danh Cha Kit y thc, tr li nhng vn thc mc c nu ra trong lnh vc hn nhn.

II. Cc Nguyn Tc Gio L

Mt thc trn vn v con ngi 7. Cng nh tt c cc vn lin quan n i sng con ngi, vn sinh sn cn c thc v quan nim khng phi di mt vi kha cnh ring bit - nh kha cnh sinh l, dn s v x hi m - phi lu tm ton th con ngi, n n gi thin nhin cng nh siu nhin, trn tc cng nh mun i ca h. Ngoi ra v nhn thy c nhiu ngi c khuynh hng tm cch chng minh hp php ha cc phng php nhn to kim sot vic sinh sn bng cch cn c vo cc nhu cu ca tnh yu trong hn nhn, v "trch v tr thnh cha m" ca i v chng, nn Ta s minh xc quan nim chnh thng v hai thc ti quan trng ca i sng trn

y. L tt nhin trong lnh vc ny, Ta cn c trn nhng iu Cng ng Vatican II trnh by v quyt nh trong Hin ch mc v "Vui Mng V Hy Vng" (Gaudium et Spes). Tnh yu trong hn nhn 8. Bn cht thc tin v s cao qu ca Tnh yu trong Hn nhn c biu l hon ton khi ngi ta nhn qua Ngun gc ti thng ca n l Thin Cha Tnh yu (Ga 4,8), "l Cha ton nng, ngun mch ca mi tnh cha con, trn tri cng nh di t" (Ep 3,15). Chnh v th nn hn nhn khng phi kt qu ca ngu nhin hay ca cc lc lng t nhin, v thc to thnh. Tri li, l mt t chc khn ngoan do ng To Ha v tnh thng thc hin ni nhn loi. i v chng cng hin chnh bn thn mnh cho nhau, ha ng bn th ca i bn li hon thin ha c nhn mnh hu cng tc vi Thin Cha trong vic lu truyn s sng v dng dc cc i sng mi. Hn th na, i vi nhng ngi chu Php Ra ti. Hn nhn cn mang sc thi cao qu ca B tch n ngha thnh, l do v hn nhn tng trng s kt hp gia Cha Kit v Gio hi. Cc c tnh ca tnh yu trong hn nhn 9. c thc nh th, Hn nhn s bt ni sng chi vi nhng c tnh, nhng i hi c bit ca tnh yu hn phi. Do chng ta cn phi c mt nim xc thc v vn ny. Trc tin l mt th tnh yu hon ton nhn ngha l va hu hnh, v va siu hnh. y khng phi ch l mt vic di chuyn tnh cm v bn nng t ngi ny sang ngi kia, m chnh l mt hnh vi ca l tr v t do, mt hnh vi cn c bo v v gia tng qua nhng vui bun ca i sng thng nht, i v chng tr nn mt tm hn, tinh thn v cng nhau t ti nh hon thin ca nhn loi. Ngoi ra y cn l mt th tnh yu trn vn ngha l mt hnh thc c bit ca tnh bn c nhn, nh hai v chng cng nhau chn thnh yu mn, chia s mi s, khng du dim, khng tnh ton ch k. Mt ngi phi ngu yu bn mnh khng phi v nhng ci bn cho mnh, m chnh v bn vi nim hn hoan vui sng c ly chnh bn thn mnh phong ph ha cho bn. y cng l mt th tnh yu chung thy v dnh ring cho mt ngi cho n lc cht, v chnh l cm ngh ca i v chng ngy hai ngi t , t nguyn hin trn thn mnh cho nhau khi ni ln li giao c hn nhn. Lng chung thy y tuy i khi kh thc hin, song ai cng cng nhn l c th gi c, v lng chung thy y l mt thi cao qu, ng trng. Kinh nghim hn nhn qua bao th k, vi nhng c ch ng phc ca mun vn ngi chng trong cc th h chng t rng lng chung thy khng nhng hp vi bn cht ca hn nhn m cn l ngun hnh phc su xa bn vng. Cui cng y l mt tnh yu phong ph khng h tiu hao trong vic truyn thng gia hai v chng, tri li sc tip tc bng vic to nhng i sng mi. "Hn phi v tnh yu trong hn nhn, t bn cht n, c hng v vic sinh sn v nui dng con ci. Trn thc t, con ci l n hu ti thng ca hn nhn v mu ch rt nhiu cho chnh cha m chng" (Cng ng Vatican II, Hin ch Mc v "Vui Mng V Hy Vng" - Gaudium et Spes, s 50).

Trch nhim tr thnh cha m 10. V l do trn tnh yu trong hn nhn i hi i v chng phi thc s mng "trch nhim tr thnh cha m" ca mnh, mt trch nhim m ngi hin i thng xuyn nhc ti v ht thy chng ta cn phi thu hiu ngha xc thc ca n, trch nhim y cn c cn nhc, tho lun di nhiu kha cnh khc bit nhng lin h vi nhau. Xt v phng din sinh l hc, nhn "trch nhim tr thnh cha m" tc l thu hiu v tn trng cc tin trnh hot ng ca sinh l: tr thc gip ta khm ph ra kh nng sinh sn, nh lut lun l nm ngay trong bn cht con ngi (Summa Theologiae, I-II, q. 94, art. 2). Xt v phng din cc khuynh hng ca bn nng v tnh dc, trch nhim tr thnh cha m c ngha l phi dng l tr v lng cng quyt iu khin chng. Xt v phng din cc iu kin th l, kinh t, tm l v x hi, trch nhim tr thnh cha m c ngha l: bit cn nhc suy ngh ri sn sng lm cho gia nh mnh tng thm nhn s, hoc ri cn c vo nhng l do xc ng, v trong tinh thn tn trng l lut lun l quyt nh tm ngng vic sinh sn trong mt thi gian ngn hay v hn nh. c bit nht l trch nhim tr thnh cha m bao hnh s tn trng trt t lun l do Thin Cha n nh bng cch biu l mt lng tm ngay chnh thng thn. V th vic m nhn trch nhim tr thnh cha m i hi i v chng phi chu ton nhim v i vi Thin Cha, vi chnh mnh, vi gia nh, x hi trong tinh thn tn trng bc thang chnh thng ca cc gi tr. Chnh v th nn trong lnh vc lu truyn s sng, h khng c quyn t do hnh ng theo s thch, t la chn nhng phng php cho l chnh ng, tri li, phi hng hnh ng mnh theo ng thnh to dng ca Thin Cha, thnh c biu hin bng chnh bn cht v cc hnh vi ca hn nhn cng nh bng cc li gio hun lin tc ca Gio hi (Hin ch mc v "Vui Mng V Hy Vng" - Gaudium et Spes, s 50 v 51). Vic tn trng bn cht v cu cnh ca hnh vi v chng 11. Nhng hnh vi ca i v chng dng kt hp vi nhau trong tnh thn mt trong sch hu to thnh v lu truyn i sng con ngi, l nhng "hnh vi cao qu v chnh ng" (Hin ch Mc v Gaudium et Spes, s 49). l nhng hnh vi hp php, ngay c trong trng hp hai v chng c th on trc c l chng s khng c hiu nng sinh sn, v nhng l do ngoi mun ca mnh: nhng hnh vi y vn cn mc ch biu l v lm cho s lin kt ca i v chng thm bn cht. Trong thc t, kinh nghim cho ta thy: khng phi mi hnh vi, mi giao kt ca hn nhn u to ra c mt mm sng mi. Thin Cha khn ngoan v cng thu xp v thit lp nhng nh lut, nhng chu k t nhin ca mm sng: Chnh nhng chu k y c sc gim bt s sinh. Tuy nhin Gio hi vn nhc nh loi ngi phi tun hnh cc nh lut t nhin v cc li gio hun ca Gio hi lun lun xc nh rng: Hnh vi Hn nhn phi hng v vic lu truyn i sng (Thng ip Casti Connubial ca c Pi XI). Hai kha cnh bt kh phn ly: Giao hp v Sinh sn 12. Nn gio hun ca gio quyn cn c trn nguyn tc ny: Thin Cha quyt nh lin kt (v con ngi khng ai c quyn t hy b) hai s vic ca Hn nhn giao hp v sinh sn. Qu vy, t bn tnh su xa ca n, hnh vi hn nhn lin kt cht ch hai v chng, gip h to thnh nhng i sng mi theo ng nhng nh lut c hu nm ngay trong bn th con ngi n ng v n b. Ch khi no bo v ni hai hnh thc ct yu cn bn l giao hp v

sinh sn, hnh vi hn nhn mi gi c trn vn ngha ca mt th tnh yu chn thnh gia hai to vt v t c mc ch s mng cao c ca loi ngi l tr thnh cha m. Ta thit ngh rng, nhng con ngi ca thi i ny iu kin nhn thy rng nguyn tc cn bn trn y va hp l va xng nhn bn. Trung thnh vi nh ca Thin Cha 13. ng th, ngi ta c th ghi nhn rng: bt ngi phi ngu ca mnh phi chp nhn mt hnh vi hn nhn ngc vi iu kin thun li, hoc mun ca h l mt c ch khng xng ng vi mt th tnh yu chn thnh v do , i ngc hn li vi trt t lun l cn phi c trong mi lin quan gia i v chng. Ngoi ra, ch cn suy ngh k, ta s nhn thy khi mt hnh vi hn nhn gia hai ngi phi ngu ph hoi kh nng lu truyn i sng, mt kh nng m Cha to thnh, lin kt hn vi hnh vi hn nhn theo nhng nh lut ring, th hnh vi y tri ngc vi nh cu to ca hn nhn cng nh vi mun ca ng to thnh i sng. V th, nu ngi ta s dng quyn nng ca Thin Cha ban ph hy - d ch ph hy mt phn - ngha v cu cnh ca n, th ngi ta qu i ngc li bn tnh mi tng quan su xa gia ngi n ng v n b, v ng thi chng li chng trnh v mun ca Thin Cha. Tri li, nu chng ta s dng quyn nng ca tnh yu hn nhn trong tinh thn tn trng cc nh lut din bin ca mm sng, th mc nhin chng ta cng nhn rng mnh khng nm quyn "sinh st" i vi ngun mch ca i sng con ngi, m ngc li, chng ta gip thc hin cc nh ca Cha to thnh. Nu con ngi khng c ton quyn, mt th quyn v hn i vi thn xc ca mnh, th l tt nhin, h cng khng c quyn hn v song i vi cc kh nng to thnh mm sng (hiu theo ng ngha ca chng), v cc kh nng y c mc ch c hu l sinh ra s sng, s sng do chnh Thin Cha l nguyn l. c Gioan XXIII c dp nhc nh iu ny trong Thng ip Mater et Magistra: "i sng con ngi l siu vit: ngay t nguyn thy i sng y trc tip mang du n bn tay sng to ca Thin Cha". Nhng phng tin bt hp php dng iu ha sinh sn 14. Cn c vo nhng im ct yu trong quan nim ca Cng gio cng nh ca con ngi v vn hn nhn, Ta thy cn phi tuyn b mt ln na l: khng th no chp nhn - l do v vic bt hp php - vic iu ha sinh sn bng cch trc tip ngn chn s din bin khi s mt mm sng, v nht l vic c ph thai d vi l do y t cng vy (Catechismus Romanus Concilii Tridentini. Thng ip Casti Connubii ca c Pi XI, Gaudium et Spes ca Cng ng Vatican II). Ngoi ra, nh gio quyn nhiu ln tuyn b, chng ta khng th chp nhn vic trc tip v hiu ha kh nng sinh sn ni ngi n ng hay n b, d l vnh vin hay ch tm thi trong mt thi gian (Thng ip Casti Connubii). Chng ta cng khng c quyn chp nhn bt c mt hnh vi no c mc ch hay dng lm phng tin ngn chn vic sinh sn, hoc trc khi hoc ang khi lm hnh vi hn nhn, hoc lm tr ngi vic din tip t nhin ca hnh vi y (Catechismus Romanus Concilii Tridentini, Thng ip Casti Connubii, Mater et Magistra). Chng ta cng khng c quyn bo cha cho nhng hnh vi hn nhn c c tnh v hiu qu, v l trnh mt tc hi no hoc vi l do cc hnh vi y l thnh phn ca nhng hnh vi vn c hiu nng, xy ra trc hay sau, v v th cng c gi tr nh nhau. Trong thc t, phi cng nhn rng: thnh thong ngi ta c quyn chp nhn mt tai hi nh trnh mt tai

hi ln hoc thc hin mt vic tt p. (Din vn ca Pi XII ti Hi ngh quc gia cc lut gia Cng gio ngy 6/12/1953), nhng khng bao gi ta c php lm mt vic c t ti mt s thin (Rm 3,8) ngha l c php ty lm mt vic t bn tnh n vn xu hoc mt vic bt xng vi nhn cch, du l vi mc ch bo v hay to ra iu tt cho c nhn, gia nh hay x hi. Chnh v l do , ta khng th quan nim rng: mt hnh vi hn nhn vn d xu, v c c tnh lm thnh v hiu nng, li c th tr thnh mt hnh vi tt, du n c phong ph hn cho c mt cuc i ca i bn. Tnh cht hp php ca nhng phng tin y khoa, y dc 15. Tri li, Gio hi khng h coi l tri php vic s dng nhng phng tin y khoa, y dc xt ra thc cn thit cha cc chng bnh ca c th, mc du ngi ta on trc rng vic s dng y s cn tr sinh sn, min l vic cn tr y khng phi do chnh ng s trc tip ng mun (Din vn ca c Pi XII c trc Hi ngh quc gia cc Bc s chuyn mn v thn, ngy 8/10/1953). Tnh cht hp php ca vic li dng cc thi k khng u thai 16. Nh Ta trnh by trong on 3 trn y, hin nay ngi ta chng i li li gio hun ca Gio hi v nn lun l hn nhn, ch trng rng con ngi c quyn dng tri thc ca mnh qun tr v iu khin cc nng lc nm trong thin nhin v tri mu ch cho ton th nhn loi. Ngi ta t cu hi: nu c th, trong mt vi trng hp, s dng phng php nhn to kim sot vic sinh sn hu em li ha ng m m cho gia nh v gip cho vic gio dc con ci ( sinh ra ri) c d dng tt p hn, th ti sao li khng s dng? Ta cn phi tr li mt cch minh xc rng: Gio hi sn sng chp nhn, tn thng vic dng tri thc trong mt lnh vc, mi cng tc Thin Cha cng hot ng vi to vt tri thc, nhng Gio hi khng nh rng: trong trng hp ny, phi tn trng nn trt t c Thin Cha thit lp. V th, nu c nhng hon cnh, nhng l do th l, tm l, hoc ngoi cnh i hi v chng phi hn ch bt vic sinh con, th trong trng hp , Gio hi cho bit c th cn c vo cc chu k t nhin, c hu ca c nng sinh sn lm hnh vi hn nhn trong nhng thi gian khng u thai, v ch c phng php iu tit sinh sn y mi khng i ngc li nhng nguyn tc lun l cn bn m Ta va nhc nh trn y. Gio hi khng mu thun khi ch trng rng: ngi ta c p dng phng php cc thi gian khng u thai, ng thi ln n vic s dng nhng phng php trc tip gy tr ngi cho vic sinh sn, d vi nhng l do c v ng n, lng thin. Qu vy, hai s vic trn y hon ton khc bit nhau; trong trng hp th nht, i bn s dng mt cch hp php nhng d kin t nhin, cn trong trng hp th hai, h cn tr mt din bin ca thin nhin. Tuy trong c hai trng hp, hai ngi phi ngu u tch cc, ng vi nhau tm cch trnh khng cho c con v nhng l do tho ng, nhng c bit trong trng hp trc, hai ngi t kim ch, khng s dng quyn hn ca hn phi trong nhng thi gian c th u thai v nhng nguyn do hp l, v s dng quyn hn trong thi gian khng th c con biu l tnh thng nhau v bo v lng chung thu vi nhau. Trong hnh ng ny, hai ngi chng t mt tnh yu hon ton v thc s lng thin.

Nhng hu qu nghim trng ca vic p dng cc phng php nhn to iu ha sinh sn 17. Nhng ngi thin tm thin ch s c dp nhn chn gi tr ca nn Gio l Gio hi trong lnh vc ny, nu h chu bnh tm suy ngh v nhng hu qu tai hi ca vic p dng cc phng php nhn to iu ha sinh sn. Trc tin, h cn lu tm n hin tng nguy him ca s bt trung trong hn nhn cng nh n vic lun l tr thnh sa a trong trng hp cc phng php trn c em p dng. Khng cn nhiu kinh nghim ta cng thy c rng con ngi vn yu ui v tt c, nht l gii thanh nin, thng d i ngc li nn lun l, nu khng lun lun c ngi km bn khuyn bo v nu by gi ta cn gip cho h c dp vi phm cc l lut lun l th tht ht ch ni! Mt nguy c khc rt c th xy ra l nu con ngi t do p dng nhng phng php nga sinh sn, dn dn c th h s ht knh trng ngi ph n, m khi coi thng s thng bng v tm l v th l ca ngi n b, cui cng h s coi l dng c tha mn dc tnh mt cch ch k, ch khng coi l ngi bn ng ng mn, ng trng na. Chng ta cng cn ngh rng, nu chp nhn vic t do hn ch sinh sn, rt nhiu chnh quyn vn d t nh cc yu sch ca lun l, s trit li dng khai thc ngay. Nu cc i v chng c php hn ch sinh sn v l do gia nh, th ly c g cm on cc chnh quyn p dng ch trng y gii quyt cc vn ca tp th? Lc , ai s c quyn cm on mt chnh ph khng nhng tn thng m hn th na cn p buc dn chng phi p dng nhng phng php nga thai m h cho l hiu nghim hn c? V th l mun trnh n nhng kh khn ca c nhn, gia nh hay x hi trong vic tun gi lut Cha, cui cng ngi ta hon ton dnh cho cc chnh quyn c t do thao tng mt lnh vc thn mt, c nhn ring bit nht ca i v chng. Vy nu ta khng mun loi ngi c quyn c on quyt nh v s mng lu truyn i sng th ta b buc phi chp nhn mt ranh gii nht nh ngn cm khng cho ai vt qua: Con ngi khng c ton quyn i vi thn xc cng nh cc c nng ca thn xc mnh. Khng ai d vi t cch c nhn, d vi t cch chnh quyn, c php hy b ranh gii trn, l nhng ranh gii c n nh bng lng tn trng i vi ton b c th v c nng con ngi theo ng nhng nguyn l trnh by trn y v theo ng "nguyn tc ton b" m ng Tin nhim ca Ta c Pi XII ni (trong bi din vn c ngy 8/10/1953). Gio hi l bo m cho nhng gi tr ca con ngi 18. Ta bit trc li gio hun ny kh c s tn thnh ca con ngi, v hin nay s ngi chng i li ch trng ca Gio hi rt nhiu, v h bit dng nhng phng php ti tn khuch i s tuyn truyn ca h. Thc s Gio hi khng ngc nhin khi thy mnh tr thnh mt "du hiu chng i" (Lc 2,34) ging ng thit lp mnh. Nhng Gio hi vn lun lun khim tn, va cng quyt tuyn b tt c nn lun l - lun l t nhin cng nh ca Phc m. Gio hi khng phi l ngi to ra nn lun l, v th Gio hi khng th lm trng ti, m ch l ngi canh gi, gii thch l lut y. Gio hi khng c quyn tuyn b mt iu l hp php khi n bt hp php, l do v ngc hn vi li ch thc s ca con ngi. Gio hi bit r rng: Khi ng ln bo v ton b nn gio l hn nhn, Gio hi ng thi cng thit lp mt nn vn minh thc s nhn bn. Gio hi khuyn co loi ngi khng nn chi b trch nhim ca mnh v hon ton ph thc cho cc phng din k thut; chnh nh Gio hi bo m ni phm gi ca cc i v chng. Gio hi lun lun trung thnh vi nn

gio hun v gng sng ca Cha Cu Th v lun lun chng t mnh l ngi bn chn thnh v v v k ca nhn loi, v Gio hi mun gip h, ngay t trn con ng trn gian ny, "tham d nh con ci vo i sng ca Thin Cha l Cha hng sng v l Cha ca mi ngi" (Thng ip Populorum Progressio).

III. Nhng Hng Dn Mc V Gio Hi L "M V L Thy"

19. Li ni ca Ta s khng bc l chn thnh t tng v lng thit tha ca Gio hi l M v l Thy dy cc dn nc, nu Ta ch nhc nh con ngi tn trng v tun gi l lut ca Thin Cha v vn hn nhn, m khng khuyn khch h c gng noi theo phng php iu ha sinh sn mt cch chn chnh, du gp phi nhng tr ngi ang gy nhiu kh khn cho cc gia nh v cc dn tc. Qu vy, i vi con ngi, Gio hi khng c quyn c mt thi khc vi thi ca Cha Cu chuc: Gio hi thu hiu s yu hn, thng cm tnh trng ca m ng v sn sng tip rc ngi ti li; song Gio hi khng th t b vic rao ging l lut, th lut ca i sng nhn loi khi phc li c nn chn l nguyn thy v tin bc trong tinh thn Thin Cha (Rm 8). L lut Cha c th tun gi c 20. Nhiu ngi s cho hc thuyt Gio hi v vn iu ha sinh sn l mt vic kh khn khng tun gi ni. Ta cng nhn rng l lut trn y, cng nh ht mi thc ti ln lao v hu ch, thng i hi c nhn, gia nh v x hi phi tn tm c gng trong vic thi hnh. Hn th na, Ta cn c th ni rng, nu khng c n Thin Cha nng , thm sc mnh cho, con ngi s khng sao tun hnh c. Nhng nu suy ngh k, ta s thy rng, s c gng ca con ngi trong lnh vc ny s lm cho h tr thnh cao qu v phong ph ha thc s cho cng ng nhn loi. Lm ch lng mnh 21. Mun iu ha sinh sn ca mt cch ng n, trc ht cc ngi phi ngu phi tin tng mnh m vo chn gi tr ca i sng, ca gia nh v phi tp luyn th no c th hon ton lm ch lng mnh. Vic dng l tr v mun t do lm ch bn nng l tt nhin i hi phi c mt i sng thing ling c bit, v ch c th i v chng mi c th biu l mt cch tt p tnh thng yu trong hn nhn, c bit trong vic hn ch s dng tnh yu trong tng thi k. K lut ca i sng thanh tnh gia hai ngi phi ngu khng h lm suy gim tnh yu trong hn nhn, tri li, cn lm cho hn nhn y tng thm gi tr nhn bn. K lut ny i hi bc v chng phi lun lun c gng, nhng n c mt nh hng tt p v gip cho hai ngi phi ngu pht trin ton din nhn v mnh v c phong ph ha bng cc gi tr siu nhin. Chnh nh , i sng gia nh s tr nn thanh tao, ha hip gip v chng gii quyt d dng cc vn khc. Cng chnh nh , ngi bn s lu tm n ngi phi ngu ca mnh v c i bn s trnh c tnh ch k l mt yu t lm hi tnh yu chn chnh, ng thi tinh thn trch nhim ca hai ngi s c dp tng thm. Bc cha m nh tun gi k lut ny, s to c

mt nh hng tt p m mn hn trong vic gio dc con ci: v cc tr em v thiu nin ln ln trong tinh thn tn trng cc gi tr nhn bn, v c hon cnh thun tin pht trin cc kh nng thing ling v cm xc ca mnh. Vic to ra mt bu khng kh thun tin cho c Thanh Khit 22. Ta mun nhn dp ny nhc nh cc nh gio dc v nhng ngi c trch nhim i vi li ch cng cng lu tm mt bu khng kh thun tin cho vic gio dc v c thanh khit, ngha l gip cho mi ngi tn trng trt t lun l s t do, mt th t do chn chnh, chin thng s bung tung try lc. Tt c nhng phng tin truyn thng x hi no c kch thch tnh dc, suy i phong ha, cng nh tt c mi hnh thc try lc, nhng hnh nh, trnh din khiu dm u khng th chp nhn, v nhng ai cn tha thit vi nn vn minh tin b u c nhim v chng i bo v nhng li ch ti thng ca tinh thn con ngi. Tm cch bo cha cho nhng s kin, hin tng sa a y vi nhng l do ngh thut khoa hc (Inter Mirifica ca Cng ng Vatican II) hoc vn c Chnh ph t do ch khng cm on l mt vic lm, mt lun c v vng, v thc. Li ku gi cc nh cm quyn 23. Vi cc nh cm quyn, vi nhng ngi c trch nhim chnh yu v c kh nng bo v gi tr lun l, Ta ln ting ku gi: xin qu v ng nn lun l ca dn tc mnh tr thnh i try; xin qu v ng nhng tp qun sa a, ngc vi lut thin nhin v lut Cha, xm nhp vo cc gia nh l thnh phn cu to ct yu ca x hi. Cc c quan chnh quyn c th v c nhim v cng tc tham d vo gii quyt vn dn s bng nhng phng php v ng li chnh ng, bng cch n nh mt chnh sch gia nh c d tnh ha t trc, bng cch n nh mt chng trnh cng dn gio dc tht khn ngoan, bng cch tn trng l lut lun l cng nh quyn t do ca cc cng dn. Ta cng nhn thc r rng nhng kh khn gai gc m cc chnh quyn gp phi trong lnh vc ny, nht l trong trng hp ca nhng quc gia ang i trn pht trin. V th Ta dnh ring bc thng ip Populorum Progressio bnh lun v nhng trng hp y. Tuy nhin, Ta cn nhc li ni y li nhn nh ca c Gioan XXIII, v tin nhim ca Ta: "Khng th gii quyt kh khn tr ngi bng nhng phng php v ng li bt xng vi nhn phm, v chng thng cn c trn mt quan nim hon ton vt cht v bn th v i sng con ngi. Phng php duy nht gii quyt vn trong chnh s pht trin kinh t, tin ha x hi v cn c trn tinh thn tn trng cc gi tr nhn bn chn chnh, v c nhn cng nh v x hi" (Thng ip Mater et Magistra). Tht khng c g v l v bt cng hn l quy trch nhim cho Thin Cha quan phng nhng s vic xy ra hon ton do mt nn cai tr thiu khn ngoan, chim hu ch k hoc thi n hn, ngi kh khn hy sinh, khng chu c gng nng cao mc sng ca dn tc v cc cng dn (Thng ip Populorum Progressio). Ta thit tha mong c cc chnh quyn hu trch nhit thnh v rng ri tng gia n lc, nh mt s cc c quan cng quyn lm mt cch rt ng khm phc, Ta cng mong c cc thnh phn ca i gia nh nhn loi thm phn tr lc ln nhau; v y l mt lnh vc hot ng ht sc rng ri ang ch i s tham gia ca cc c cu t chc quc t ln trn th gii.

Li ku gi cc nh bc hc 24. Ti y Ta mun ln ting khuyn khch cc nh bc hc, l nhng ngi vn "di do kh nng cng tc nghin cu, khm ph thm nhng iu kin thun li cho vic iu ha mt cch chnh ng vn sinh sn hu gip cho hn nhn tr thnh tt p, cho cc gia nh c yn vui, cho cc lng tm khc khoi" (Hin ch Mc v "Vui Mng V Hy Vng" Gaudium et Spes, s 52). c bit, nh c Pi XII c ln biu l, Ta mong c cho y khoa thnh cng trong vic khm ph, n nh c nhng tiu chun chc chn v cc chu k t nhin ca con ngi, hu gip cho cc i v chng c th cn c vo v vng tm tun gi iu ha sinh sn. V vi cng tc , cc nh bc hc, c bit l cc nh bc hc Cng gio, c th chng minh bng nhng s vic r rng li gio hun sau y ca Gio hi l: "gia nhng l lut do Thin Cha n nh lu truyn i sng v cc l lut bo v tnh yu trong hn nhn, khng g mu thun c" (Hin ch mc v "Vui Mng V Hy Vng" - Gaudium et Spes, s 51). Li ku gi cc i v chng Kit gio 25. Ti y, Ta ln ting ku gi thng cc con ci ca Gio hi, c bit l nhng ngi Thin Cha chn sng trong bc v chng. Cc con nn nh rng, Gio hi khng phi ch trnh by nhng i hi ca l lut Thin Cha, m cn tuyn b n cu ri, dng cc php b tch m rng con ng ca n thnh, l n lm cho con ngi tr nn mt to vt mi kh nng thc hin trong tinh thn t do v yu mn nh ca ng To ha, ng thi cng l ng Cu chuc, v nhn thy ch ca Cha Kit tht l m i nh nhng. (Mt 11,30). Ch g cc i v chng Kit gio tun theo ting Cha gi, nh k rng thin chc Kit hu ca mnh bt u t ngy chu php Ra ti, ri c xc nhn r rng thm khi chu B tch hn phi. Nh php B tch ny cc ngi phi ngu tr thnh vng mnh chu ton nhim v ca mnh, thc hin s mng ca mnh mt cch hon ho, tr thnh ngi chng nhn xng ng v Kit gio trc mt th gian (Hin ch mc v "Vui Mng V Hy Vng" Gaudium et Spes, s 18, Hin ch tn l "nh Sng mun Dn" - Lumen Gentium, s 35). H chnh l nhng ngi c Thin Cha giao cho trch v biu l tnh cht thnh thin v s m du ca l lut lin kt hai s vic tnh yu gia hai ngi phi ngu v vic h cng tc vi Thin Cha tnh yu to dng i sng con ngi. Ta khng c che giu cc kh khn, nhiu khi ht sc gai gc, m cc i v chng Kit hu thng xuyn gp phi: i vi h, cng nh i vi mi ngi. Ta mun ni: "Ca dn vo s sng th cht, ng a ti s sng th hp" (Mt 7,14; Dt 12,11). Nhng Ta tin rng vin nh ca s sng s chiu sng ng li, v nu h nh rng "Th gian ny s qua i" (I C 7,31), h s can m vt mi kh khn sng mt cch khn ngoan, cng chnh v st sng trong thi gian hin ti (Tt 2,12). Ch g cc i v chng c gng mi khi cn thit, ng thi trng cy vo sc mnh ca c Tin, c Cy l nhng nhn c "khng h la di ai, v Thin Cha ban cho chng ta Cha Thnh Thn l ng trn y tnh yu Cha vo tm hn chng ta" (Rm 5,5). Ch g h kin tr cu xin Cha ban n h gip; nht l ch g h tm kim trong Php Thnh Th ngun mch n Thnh v c bc i. V nu ti li vn nn trn h, h ng c tht vng, hy nhn ni khim tn xin Cha m lng t bi thng xt tha th bng php B tch gii ti. Ch c th, h mi thc hin ni trn vn i sng hn nhn ng nh Thnh Phaol vit trong th gi dn thnh phs (5,25.28-29.32-33), "Hi cc ngi chng, hy yu v mnh nh Cha Kit

yu Gio hi. Cc ngi chng phi yu v nh chnh thn xc mnh. V yu thng v l yu thng chnh mnh. M ta thy rng khng ai ght thn xc mnh bao gi; h nui dng, coi sc, gn gi y nh Cha Kit lm i vi Gio hi... Nhim tch ny tht l v i so snh vi Cha Kit v Gio hi. Nhng v phn anh em, ch g mi ngi hy yu v nh yu chnh mnh v ch g ngi v hy knh trng chng mnh!" Vic Tng gia cc gia nh 25. Trong s cc hu qu tt p ca vic trung thnh vi l lut Thin Cha, hu qu qu bu nht chnh l vic thng khi chnh cc ngi phi ngu cm thy nn truyn thng kinh nghim ca mnh cho ngi khc. Do , trong lnh vc tng gio dn, ta thy pht hin mt hnh thc mi m v c bit: y chnh cc gia nh tr thnh Tng v ng ra hng dn cc gia nh khc. V khng ai ph nhn rng, y l mt hnh thc Tng thch thi nht hin nay (Hin ch tn l "nh Sng Mun Dn" - Lumen Gentium, s 35 v 41; Hin ch Mc v "Vui Mng V Hy Vng" - Gaudium et Spes, s 48-49). Li ku gi cc Bc s v nhn vin Y t 27. Ta thnh tht ngng m cc bc s v cc nhn vin ngnh y t bit tun theo cc yu sch ca thin chc ngi Kit hu trong khi thi hnh chc v, v t quyn li loi ngi di quyn li siu nhin. Ch g h tip tc a ra mi khi cn thit nhng bin php cn c trn c Tin, l tr chn chnh v hy tm cch tuyn truyn gii thch cho gii ca mnh tin tng v tn trng cc bin php y. Ta cng mong c h s dng ht lng tm chc nghip, pht minh nhng s kin mi v khoa hc lin quan n lnh vc t nh ny v gip cc i v chng ti thm bnh nhng kin khn ngoan v ngay chnh. Li ku gi cc Linh mc 28. Hi cc Linh mc, on con yu du ca Ta, thin chc t chng con lm c vn v lm ngi hng dn thing ling ca c nhn cng nh ca cc gia nh. Gi y, Ta t tt c lng tin tng ni chng con. Nhim v u tin ca chng con, nht l nhng ngi ph trch ging dy khoa lun l thn hc, l thng thn trnh by nn gio hun ca Gio hi lin quan n hn nhn. Trong khi thi hnh gio v, chng con hy xung phong nu gng chng t mnh hon ton chp nhn, trong tm tr cng nh bn ngoi, li ch dn ca gio quyn. Chng con cng bit rng, tinh thn chp nhn y khng phi ch v nhng l do, lun c d nu ra ring y, m v chng con c n Cha Thnh Thn soi sng, dnh ring cho cc v ch chin trong vic trnh by v gii thch chn l (Hin ch tn l "nh Sng Mun Dn" - Lumen Gentium, s 25). Chng con cng bit rng, mun cho cc lng tm c yn n, mun bo v tnh cht thng nht ca dn Kit gio, chng con cn phi hon ton vng phc li ch dn ca gio quyn, khng phi ch trong lnh vc Tn l m c trong lnh vc Lun l na; chng con cn phi cng chung mt kin, cng ni mt ting ni. V th, Ta dng li ca Thnh C Tng Phao l thit tha ku gi chng con: "Hi anh em, nhn danh Cha Gisu Kit Cha chng ta, ti khuyn anh em hy cng c mt tnh cm; ch g anh em ng chia r, tri li, hy hp nht trong cng mt tinh thn v mt t tng" (1C 1,10). 29. Mt hnh thc bc i cao siu hn c l ng tm cch du dim gio l ca Cha Kit. Nhng trong vic ny, ta cn phi gi c nhn ni v nhn t nh chnh Cha lm gng

trong cch i x vi ngi ng thi. Cha n khng phi xt on, nhng cu ri (Ga 3,17): Cha gi thi quyt lit i vi s d, nhng tri li, t lng nhn t i vi con ngi. Khi gp cc gian nan th thch, ch g cc i v chng lun tm c ni tm hn v ting ni ca Linh mc, hnh nh v ting vang ca tnh yu cng nh li ni ca Cha Cu Chuc. Hi on con yu du, chng con hy ni ln mt cch tin tng, hy vng tin ni Cha Thnh Linh, v khng nhng Ngi ch soi sng gio quyn trong cng tc trnh by Gio l, m ng thi cng soi sng ni tm ngi Kit hu gip h st sng chp nhn gio l . Chng con hy dy cho cc i v chng con ng thit yu ca li cu nguyn, hy chun b tp luyn gip h thng xuyn v tin tng tm n cc Php B tch Thnh th v Gii ti, v ng c bao gi tht vng trc s yu ui ca con ngi. Li ku gi cc v Gim mc 30. Ch huynh ng knh trong hng Gim mc, cc v l nhng ngi cng mang nh Ta nim lo u i vi li ch thing ling ca dn Cha; ti y l phn kt lun ca bc Thng ip; v Ta c bit ngh ti cc v vi tt c tm lng thng mn qu trng. Ta khn thit ku gi Qu v hy hng dn cc Linh mc (l cng tc vin ca mnh) v gio dn, hng hi v khng ngng hot ng bo v s thnh thin ca hn nhn, n lun lun gi c trn vn tnh cht nhn bn v Kit gio ca mnh. Cc v hy coi l mt trong nhng trch v khn thit ca giai on hin ti. Cc v tt nhin cng bit rng: trch v bao gm vic hot ng mc v trong tt c mi lnh vc sinh hot ca con ngi: kinh t, vn ha v x hi; qu vy phng php duy nht l phi ng lot ci thin cc lnh vc trn y gip cho i sng ca cha m, con ci trong gia nh, khng nhng d th, m cn hnh phc, sung sng hn, gip cho cuc sng chung trong x hi tr nn thn hu v an bnh hn, v tt c u sn sng theo nh chng trnh ca Thin Cha i vi trn gian. Li ku gi cui cng Ch huynh ng knh. Cc con yu du, 31. Nhng ngi thin tm thin ch, Ta ku gi tt c hy tham d vo mt cng cuc gio dc, tin b v tnh yu v i, cn c trn nn tng li gio hun ca Gio hi m ngi k v Thnh Phr v cc anh em trong hng Gim mc l ngi c nhim v gi gn v gii thch. Qu vy, Ta tin chc rng, y l mt cng cuc v i i vi th gii cng nh i vi Gio hi, l do v con ngi ch c th tm c chn hnh phc m h lun lun thit tha mong mun bng cch tn trng cc l lut Thin Cha ghi khc trong bn tnh con ngi v c nhim v phi tun hnh vi tt c l tr v tnh yu, Ta nguyn xin n Cha xung trn y cng cuc ny v trn anh em, c bit l trn cc i v chng; v chng t lng t bi Thin Cha, Ta ban cho tt c Php lnh Ta Thnh. n Thnh Phr, Rma ngy 25 thng 7, l Thnh Giacb Tng , nm 1968, nm th su triu Gio hong ca Ta. (Bn dch do Senatus Saigon xut bn nm 1969 trong tp Cng ng Chung Vatican II, c chnh sa mt vi t)

http://www.catholic.org.tw/vntaiwan/thainhi/tdsusong2.htm