Phng php suy din trn m hnh COKB da trn tri thc Bi ton mu v ng dng

Vn Nhn, Nguyn nh Hin

i hc Cng ngh thng tin - HQG Tp. HCM {nhondv, hiennd}@uit.edu.vn

Tm tt. Trong khoa hc v tr tu nhn to, c nhiu phng php biu din tri thc nhng nhng phng php ny li khng hiu qu trong vic biu din v suy lun trn cc tri thc phc tp. Ontology, mt hng tip cn hin i, v ang c nghin cu pht trin do kh nng ng dng ca n trong vic biu din cc tri thc. c bit, ontology v tri thc cc i tng tnh ton COKB-ONT (Computational Objects Knowledge Bases Ontology) l mt ontology c th s dng rt hiu qu trong vic thit k cc h c s tri thc phc tp, nh cc min tri thc v Hnh hc, Gii tch, Vt l Bn cnh , cc phng php suy din cng ng mt vai tr quan trng trong cc h c s tri thc, nhng nghng phng php suy din hin nay vn cn mang tnh khi qut cao, cha th m phng c li t duy ca con ngi. Trong thc t, khi gii quyt mt bi ton, chng ta thng khng tm ngay mt li gii mi m trc tin ta s tm nhng bi ton lin quan vi bi ton y t c cch gii quyt ph hp. Trong bi bo ny, chng ti s trnh by m hnh m rng m hnh KBCO, trong c s dng cc bi ton mu nh l cc tri thc c sn v bi ton c t ra, m phng ti u hn cho tri thc con ngi. T , chng ti ng dng m hnh ny trong vic xy dng chng trnh gii ton hnh hc phng cp THCS. T kha: tr tu nhn to, biu din tri thc, phng php suy din t ng.

1 Gii thiu
Trong Khoa hc tr tu nhn to, m hnh v cc phng php biu din tri thc l mt bc quan trng trong vic thit k cc h c s tri thc v cc h chuyn gia. Ngy nay, c nhiu phng php m hnh ha tri thc c xut v ng dng. Trong cc sch [5], [7], [8] chng ta bit nhng phng php biu din tri thc trong vic thit k h c s tri thc, nh mng ng ngha, mng nron, th khi nim... Nhng nhng phng php u vp phi nhng hn ch khin cho vic m t cc tri thc mang tnh tng qut u rt kh khn, c bit l trong cc lnh vc ton hc, nh Hnh hc phng, Hnh hc gii tch, i s, Ontology COKB-ONT c trnh by trong [1], [10] l mt cng c tt v hu dng trong vic xy dng cc h thng c s tri thc trong thc t. V ontology ny cng c ng dng trong vic xy dng cc h thng gio dc thng minh.

Tuy nhin, trong thc t, khi gii quyt mt bi ton, chng ta thng khng tm ngay mt li gii mi m theo G. Polya [6], trc tin chng ta cn phi thc hin: - Bn gp bi ton ny ln no cha ? Hay gp bi ton ny dng hi khc ? - Bn c bit bi ton o c lin quan khng ? - Xt k ci cha bit (n), th nh li mt bi ton quen thuc c cng n hay c n tng t. - y l mt bi ton c lin quan m bn c gii ri. C th s dng n khng ? C th s dng kt qu ca n khng ? Hay s dng phng php ? Vic t nhng cu hi nh vy, chnh l qu trnh con ngi ang tm kim li nhng bi ton, nhng dng ton c gp t xut cch gii quyt cho ph hp. Bn cnh , khi tm thy bi ton lin quan, ta phi xc nh xem liu c th dng kt qu ca bi ton y gii quyt vn khng. Nhng bi ton, nhng dng ton nh vy c gi l mu bi ton. Trong bi bo ny, chng ti s m rng m hnh COKB thnh m hnh COKB s dng cc mu bi ton c th m phng c t duy ca con ngi v vic tm kim cc mu bi ton trong qu trnh suy lun gii quyt bi ton. S m rng ny cho ontology COKB-ONT l rt cn thit trong vic m t cc tri thc ca con ngi. Bn cnh , m hnh m rng ny cng c ng dng trong vic biu din tri thc v Ton Hnh hc phng THCS v t thit k h thng gii ton t ng trn min tri thc ny.

2 M hnh ontology COKB-ONT v Bi ton

Ontology COKB-ONT c cp n trong [10] l mt m hnh th hin mt cch y v ton din kin thc thc t ca con ngi. So vi cc cch biu din tri thc khc th phng php biu din da trn m hnh COKB t ra hiu qu hn v nhiu mt, nh: biu din, suy din, giao tip. Vi cch t chc tri thc theo m hnh ny, ta c th thit k c m hnh biu din vn tng qut hn, v trn c s thit k c cc thut gii tng qut m phng hnh vi suy lun gii quyt vn da trn tri thc ca con ngi. 2.1 M hnh ontology COKB-ONT M hnh ontology COKB-ONT l mt h thng gm 6 thnh phn : K = (C, H, R, Ops, Funcs, Rules )

(1) (2)

C l mt tp hp cc khi nim v cc C-Object (khi nim v C-Object c nh ngha trong [2]). H l mt tp hp cc quan h phn cp gia cc loi i tng.

(3) (4) (5) (6)

R l tp hp cc khi nim v cc loi quan h trn cc C-Object. Ops l mt tp hp cc ton t. Funcs l mt tp hp cc hm. Rules l tp hp cc lut.

Mi i tng thuc C l mt lp cc i tng tnh ton c cu trc nht nh v c phn cp theo s thit lp ca cu trc cc i tng (xem [1] v [2]). Trong m hnh COKB-ONT, ta c 11 loi s kin nh sau: S kin loi 1: S kin thng tin v loi ca i tng. S kin loi 2: S kin v tnh xc nh ca mt i tng hay ca mt thuc tnh ca i tng. S kin loi 3: S kin v tnh xc nh ca mt i tng hay ca mt thuc tnh ca i tng thng qua biu thc hng. S kin loi 4: S kin v s bng nhau ca mt i tng hay mt thuc tnh ca i tng vi mt i tng hay mt thuc tnh khc. S kin loi 5: S kin v s ph thuc gia cc i tng v cc thuc tnh ca cc i tng thng qua mt cng thc tnh ton hay mt ng thc theo cc i tng hoc cc thuc tnh. S kin loi 6: S kin v mt quan h trn cc i tng hay trn cc thuc tnh ca cc i tng. S kin loi 7: S kin v tnh xc nh ca mt hm. S kin loi 8: S kin v tnh xc nh ca mt hm thng qua mt biu thc hng. S kin loi 9: S kin v s bng nhau gia mt i tng vi mt hm. S kin loi 10: S kin v s bng nhau ca mt hm vi mt hm khc. S kin loi 11: S kin v s ph thuc ca mt hm theo cc hm hay cc i tng khc thng qua mt cng thc tnh ton

2.2 M hnh bi ton Da vo mng cc cc i tng tnh ton trong [11], ta c m hnh bi ton ca ontology COKB-ONT gm 3 thnh phn:

O = {O1, O2, . . ., On}, F = {f1, f2, . . ., fm}, Goal = { g1, g2, . . ., gk }. Trong : O l tp hp gm n C-Objects, F l tp hp cc s kin gia cc CObjects, (O, F) l mt mng cc i tng tnh ton, v G l tp hp cc mc tiu ca bi ton. Mc tiu ca bi ton c th l: - Xc nh mt i tng. - Xc nh thuc tnh ca i tng. - Chng minh mt quan h gia cc i tng. - Tnh gi tr cc tham s - Tnh gi tr ca hm s trn cc i tng. t L = O F, bi ton c th c k hiu thnh L G

3 M hnh ontology COKB-ONT s dng mu bi ton:

Trong t duy ca con ngi, khi gp mt vn cn phi gii quyt, chng ta thng khng lp tc tm ngay mt cch gii quyt hon ton mi, m ta thng tm xem trc y ta gii quyt mt vn no ging nh vy cha ? Nu c, th vic gii quyt bi ton mi s tr nn chnh xc v hiu qu hn. Hoc ta xc nh xem c th da vo cc kt qu t cc vn c tip tc gii quyt vn c t ra hay khng. Nh vy, trong m hnh biu din tri thc ca chng ta cn phi m phng c t duy ny ca con ngi trong qu trnh suy din c th mau chng tm kim v s dng li cc kt qu bit. 3.1 Min tri thc con ca min tri thc c c t bng m hnh COKB Cho tri thc K = (C, H, R, Ops, Funcs, Rules) nh nh ngha ti mc 2.1, tri thc con ca tri thc K l tri thc c biu din bng m hnh COKB bao gm c cc thnh phn sau: Kp = (Cp, Hp, Rp, Opsp, Funcsp, Rulesp ) Trong , Cp C Hp H Rp R Opsp Ops Funcsp Funcs Rulesp Rules Cc thnh phn ca Kp c nh ngha nh trong m hnh COKB. Tuy nhin, cc thnh phn ny ch cha mt s cc yu t nht nh. Hay ni cch khc Kp chnh l tri thc hn ch ca tri thc K.

3.2 Bi ton mu M hnh bi ton mu Cho tri thc con Kp, khi bi ton mu chnh l bi ton c biu din di dng mng cc i tng tnh ton c c t da trn tri thc Kp, gm 3 thnh phn: (Op, Fp, Goalp) Trong , Op v Fp ch cha cc loi i tng cng nh cc s kin c c t trong Kp . Tiu chun bi ton mu Trong qu trnh suy lun trn tri thc gii quyt vn , nu gp mt bi ton ta s tm xem bi ton c gii cha, hoc ta c th p dng cc bi ton bit gii quyt bi ton mi khng. V vy, bi ton mu chnh l yu t gip cho vic suy lun tr nn nhanh chng v hiu qu. Do vy, cn phi c cc tiu chun mt bi ton c xem l bi ton mu. Da trn cc tri thc thc t c xem xt, nh tri thc v cc loi hnh hc (gii tch hai chiu, gii tch ba chiu, hnh hc phng), tri thc v i s, tri thc v vt l (in mt chiu, in xoay chiu), chng ti ra cc tiu chun sau mt bi ton c xem l bi ton mu: - Tiu chun 1: Tn sut s dng bi ton mu trong tri thc cao. Trong khng gian mu cc h thng cc bi ton ph bin ca min tri thc, th tn sut xut hin ca bi ton > - Tiu chun 2: Bi ton c s lng i tng t (nh hn i tng, ngha l card(Op) <= ) - Tiu chun 3: Li gii ca bi ton ngn (nh hn bc) Trong , (,,) l cc hng s ph thuc vo min tri thc. Chngng hn, nh trong min tri thc Ton hnh hc phng cp THCS, ta c: = 0.5, = 5, = 5 3.3 Cc loi Bi ton mu Bi ton mu c chia thnh hai loi sau: - Loi bi ton v xc nh i tng V d: Bi ton xc nh mt phng trong hnh hc gii tch ba chiu. Bi ton S1: Cho ba im trong khng gian c ta l: A(a1,a2,a3) B(b1,b2,b3) C(c1,c2,c3) . Xc nh mt phng P i qua ba im A,B,C. Khi bi ton mu S1 s c c t nh sau: S1 = (Op, Fp, Goalp) vi: Op = { [A,DIEM], [B,DIEM],[C,DIEM] [Q, MATPHANG]} Fp = {A = [a1,a2,a3] , B = [b1,b2,b3], C = [c1,c2,c3]}, [THUOC, A, Q], [THUOC, B, Q], [THUOC, C, Q]} Goalp = {Q}

- Loi bi ton v tnh gi tr cc thuc tnh ca i tng V d: Bi ton tm gi tr cc yu t ca tam gic vung. (Gii tam gic vung) Bi ton S2: Cho tam gic ABC vung ti A, AH l ng cao (H thuc BC). Cho AB = c, BC = a. Tnh di AH Khi bi ton mu S2 s c c t nh sau: S2 = (Op, Fp, Goalp) vi: Op = { TAMGIACVUONG[A,B,C], DOAN[A,H] } Fp = {[DUONGCAO, DOAN[A,H], TAMGIACVUONG[A,B,C]] , DOAN[A,B].chieudai = c , DOAN[B,C].chieudai = a } Goalp = {DOAN[A,H].chieudai}. 3.4 M hnh ontology COKB-ONT s dng bi ton mu: M hnh ontology COKB-ONT s dng bi ton mu (COKB-SP) gm 7 thnh phn c nh ngha nh sau: (C, H, R, Ops, Funcs, Rules, Sample) Trong : (C, H, R, Ops, Funcs, Rules) l tri thc c biu din theo m hnh COKB Sample l tp hp cc bi ton mu trn min tri thc M hnh COKB-SP l phng php rt hiu qu trong vic thit k cc c s tri thc thc t, cng nh trong vic m hnh ha cc bi ton phc tp v thit k c ch suy din t ng trn min tri thc. M hnh cng m phng tt t duy ca con ngi trong qu trnh tm li gii cho bi ton.

4 Cc nh l v Thut gii
4.1 nh l c s : nh ngha 4.1: Cho (O, F) l mt mng cc i tng tnh ton, M l tp cc thuc tnh. Gi s A l mt tp con ca M, khi ta c cc nh ngha sau: (a) Vi mi s kin f F, ta c f(A) l hp ca tp A v tp cc thuc tnh ca M c th c suy din t A bi s kin f. Mt cch tng t, vi mi i tng tnh ton Oi O, Oi(A) l hp ca tp A v tp cc thuc tnh ca M c th c xc nh bi i tng Oi t cc thuc tnh trong A. (b) Gi s D = [f1, f2, ..., fm] l danh cc cc lut thuc F O. Xc nh: A0 = A, A1 = f1(A0), A2 = f2(A1) , . Am = fm(Am-1) v D(A) = Am Ta c: A0 A1 A2 Am = D(A) F

Bi ton L G c gi l gii c khi v ch khi tn ti mt danh sch D F O tha mn D(L) G. Khi , ta ni D l mt li gii ca bi ton. nh ngha 4.2: Cho m hnh ontology COKB s dng bi ton mu K = (C, H, R, Ops, Funcs, Rules, Samples), v bi ton L G ca m hnh. Khi , d thy rng tn ti du nht mt tp hp L ln nht (theo ngha bao hm) tha mn bi ton L L l gii c; Tp L nh th c gi l bao ng ca L. B : Cho m hnh COKB-SP K = (C, H, R, Ops, Funcs, Rules, Samples), theo nh ngha 1.2.2, bi ton L L l gii c. Khi , tn ti mt danh sch D = [f1, f2, ..., fk] tha mn D(L) = L . nh l 4.1: Cho m hnh COKB-SP K = (C, H, R, Ops, Funcs, Rules, Samples). Khi cc khng nh sau l tng ng: (i) Bi ton L G gii c. (ii) G L (iii) Tn ti mt danh sch D tha mn G D(L) Chng minh: * S tng ng ca (i) v (iii) c th c kim tra d dng. * (i) => (ii): Bi ton L G l gii c, theo nh ngha 4.2, L l tp hp ln nht tha mn bi ton L L gii c, do G

L. L , v vy G D(L).

* (ii) => (iii): Bi ton L L gii c, theo b trn, tn ti mt danh sch D = [f1, f2, ..., fk] tha mn D(L) = L . Nhng G

4.2

Thut gii

Thut gii 4.1: Cho bi ton P= LG trong m hnh ontology COKB s dng bi ton mu, da vo nh l 4.1, ta c th tm c li gii ca bi ton P qua nhng bc sau: Bc 1: Thu thp cc phn t t gi thit v kt lun ca bi ton. Bc 2: Tm bi ton mu c th p dng c. Bc 3: Kim tra mc tiu G. Nu G c xc nh th chuyn qua bc 8. Bc 4: S dng cc qui tc heuristic chn la bc gii thch hp nhm pht sinh thm s kin mi, cc i tng mi v t n trng thi mi ca qu trnh suy lun. Bc 5: Nu bc 4 khng thnh cng th s dng mt lut bt k c th p dng dng c nhm pht sinh thm s kin mi, cc i tng mi v t n trng thi mi ca qu trnh suy lun..

Bc 6: Nu bc 4 v bc 5 chn c lut c th p dng th ta ghi nhn cc thng tin ca bc gii, ghi nhn i tng mi vo tp hp cc i tng, ghi nhn cc s kin mi vo tp cc s kin bit v quay li bc 2. Bc 7: Nu khng tm c lut bc 4 v bc 5, th ta kt lun: khng tm thy li gii cho bi ton v dng. Bc 8: Rt gn li gii tm c c mt li gii ti u hn bng cch phn tch qu trnh gii xc nh cc s kin mi cn thit sau mi bc gii, t loi b cc bc gii d tha. Bc 9: Th hin li gii. Thut gii 4.2: Cho bi ton P = L G trn m hnh COKB-SP, khi ta c thut gii sau tm bi ton mu c th p dng cho bi ton P nh sau: Bc 1: SP Sample Sample_found false Bc 2: Repeat Chn S trong tp SP if (cc s kin ca L c th p dng trong (S.O p and S.Fp)) then begin if loi ca S.Gp = loi ca mc tiu G then Sample_found true Else if S.Gp L then Sample_found true end SP (SP S) Until SP = {} or Sample_found Bc 3: if Sample_found then S l mt bi ton mu ca bi ton P; else Khng tm thy bi ton mu; Thut gii trn m phng c mt phn t duy ca con ngi khi tm kim cc mu bi ton lin quan n bi ton cho. Qua , gip cho qu trnh suy lun ca h thng tr nn nhanh chng v hiu qu hn.

5 ng dng
Trn c s h thng bi tp v hnh hc phng trong [4] v K thut thit k h gii ton t ng trong [3], chng ti dng m hnh COKB-ONT s dng Bi ton mu xy dng h c s tri thc v b suy din cho ng dng: Chng trnh gii ton t ng cc bi ton hnh hc phng trong chng trnh ton cp THCS.

5.1

Thit kt h c s tri thc cho min tri thc hnh hc phng

Tri thc v hnh hc phng c m hnh ha bng m hnh COKB-SP nh sau: a) Tp C tp cc khi nim i tng tnh ton: Tp C gm cc khi nim: im, Tia, on, Gc, ng thng, Tam gic, Hnh thang, ng trn - im l i tng c bn. - Tia, on l cc i tng cp 1. - Tam gic , ng trn l cc i tng cp 2. b) Tp H tp quan h phn cp gia cc i tng: T tp hp cc khi im v i tng tnh ton trn ta c quan h phn cp gia cc tng, v d nh: - Gc nhn, Gc t l nhng dng ca khi nim ca Gc - Tam gic cn, Tam gic vung, Tam gic u l nhng dng ca khi nim Tam Gic. c) Tp R- tp quan h gia cc i tng tnh ton: Ta c cc loi quan h sau: - Quan h nn: l quan h gia cc s thc - Quan h cp c bn: l quan h gia cc i tng nn v quan h gia cc i tng cp 1. - Quan h cp 1: l quan h gia cc i tng c bn, i tng cp 1 v i tng cp, hoc quan h gia cc i tng cp cao hn. d) Tp Ops tp hp cc ton t: Trong min tri thc hnh hc phng cp THCS, ton t l quan h gia cc s thc nn ta c th xem nh Ops = {}. e) Tp Funcs- tp hp cc hm: Tp Func gm cc hm sau: + Trung im ca on thng. + Hnh chiu ca mt im trn ng thng. + Hm i xng ca mt im qua mt ng thng. f) Rulestp hp cc lut: Cc tnh cht, mn , nh l trong tri thc ton hnh hc phng cp THCS c th c biu din bng cc lut trn cc i tng tnh ton. Chng hn: {a: DOAN, b: DOAN, c: DOAN, a // b, c a} {c b} {A: DIEM, B: DIEM, C: DIEM, BC = AC} {ABC l tam cn ti C}. {A: DIEM, B: DIEM, C: DIEM, AB BC} { gc ABC = 90o}. g) Tp Sample tp hp cc bi ton mu: + Bi ton mu v vic xc nh loi ca i tng: Xc nh tam gic vung, Hnh ch nht, ng trn. + Bi ton mu v: * Gii tam gic vung.

* Gii tam gic cn. * Quan h gia ng knh v dy cung trong ng trn. 5.2 Thit k b suy din t ng ca chng trnh:

M hnh bi ton trn min tri thc hnh hc phng c nh ngha nh trong mc 3.4 nh sau: (O, F, Goal) V d: Bi ton P: Cho ng trn (O; 3) vi tm O v ng knh BC = 6. Ly im A trn ng trn. H l hnh chiu ca A trn BC. Cho AB = 4. Tnh AH. + M hnh bi ton: O = { DUONGTRON[O,3], DOAN[B,C], [A, DIEM], [H, DIEM] } F = { [THUOC,A, DUONGTRON[O,3]], [DUONGKINH, DOAN[B,C], DUONGTRON[O,3]] , H = HINHCHIEU(A, DOAN[B,C]) , DOAN[B,C].dai = 6, DOAN[A,B].dai = 4; } Goal = {DOAN[A,H].dai}. Bn cnh , trn c s cc thut gii 4.1 v 4.2, ta xy dng b suy din ca chng trnh. ng c suy din ny m phng qu trnh tm li gii bi ton tng t nh cch gii ca con ngi, bng cch tm cc mu bi ton c th p dng c cho bi ton. Vic ny chnh l vic tm li cc kin thc c bit ng dng gii quyt bi ton. + Li gii ca chng trnh: Bc 1: { [DUONGKINH, DOAN[B,C], DUONGTRON[O,3]], [THUOC,A, DUONGTRON[O,3]] } {TAMGIACVUONG[A,B,C]} Bi Bi ton mu : ["Xc nh tam gic vung] Bc 2: { H = HINHCHIEU(A, DOAN[B,C])} {[DUONGCAO, DOAN[A,H], TAMGIACVUONG[A,B,C]]} Bi Lut suy din: ["Tnh cht ca hnh chiu] Bc 3: { [DUONGCAO, DOAN[A,H], TAMGIACVUONG[A,B,C]], TAMGIACVUONG[A,B,C], DOAN[B,C].dai = 6, DOAN[A,B].dai = 4 } {DOAN[A, H].dai = 4 5 } 3 Bi Bi ton mu : ["Gii tam gic vung"]

M hnh COKB-SP c b sung thm thnh phn Bi ton mu gip cho h thng suy din ca m hnh m phng c cch suy ngh ca con ngi v a ra li gii t nhin v chnh xc.

6. Kt lun
Ontology COKB-ONT l mt m hnh rt tt cho vic biu din cc tri thc ca con ngi, c bit l cc tri thc v Ton hc, Vt l, Ha hc. Hn th na, s m rng ca m hnh COKB bng vic b sung thm thnh phn cc bi ton mu trong c s tri thc v ci tin cc thut gii trn m hnh, m hnh m rng y c gi l m hnh COKB-SP, lm cho qu trnh suy lun ca h thng tr nn thng minh hn v m phng cch gii gii quyt bi ton tng t nh ca con ngi. Chng trnh gii ton t ng v Ton Hnh hc phng THCS c xy dng bng cch ng dng m hnh COKB-SP cho vic biu din tri thc trn min tri thc ny. Li gii ca h thng t nhin, chnh xc v ph hp vi cch suy ngh ca con ngi. Chng ti s tip tc nghin cu m hnh COKB-SP hon thin hn chng trnh gii ton Hnh hc phng. Bn cnh , trong [12] v [13], m hnh mng tnh ton s dng bi ton mu cng c nghin cu v ng dng xy dng h thng gii ton t ng mn i s trong chng trnh THCS. T , kt hp hai chng trnh gii ton t ng i s v Hnh hc ny thnh mt chng trnh hon thin h tr cho vic hc tp mn Ton cp THCS.

Ti liu tham kho

1. Vn Nhn, Xy dng h tnh ton thng minh Xy dng v pht trin cc m hnh biu din tri thc cho cc h gii ton t ng, Lun n tin s, i hc quc gia HCM (2001-2002). 2. Hong Kim & Vn Nhn, M rng v pht trin m hnh tri thc cc i tng tnh ton, K yu Hi tho Quc Gia Mt s vn chn lc ca CNTT, NXB Khoa hc k thut (2005). 3. Vn Nhn, Kin trc h gii bi tp cho ngi hc v k thut thit k, Tp ch Khoa hc Gio dc k thut, i hc s phm k thut TpHCM, S 2(4) 2007. 4. B Gio dc v o to, Sch Gio khoa Bi hc v Bi tp cc lpTHCS, NXB Gio dc. 5. Hong Kim, Gii mt Bi ton trn My tnh nh th no, tp 1, NXB Gio Dc (2000). 6. G. Polya, Gii bi ton nh th no, Nh xut bn Gio dc (1997). 7. Frank van Harmelem & Vladimir & Bruce, 2008, Handbook of Knowledge Representation, Elsevier. 8. Stuart Russell & Peter Norvig, Artificial Intelligence A modern approach (second edition), Prentice Hall (2003). 9. John F. Sowa. Knowledge Representation: Logical, Philosophical and Computational Foundations, Brooks/Cole (2000).

10. Nhon Do, An ontology for knowledge representation and Applications, Proceeding of World Academy of science, engineer and technology, vol. 32, August 2008, ISSN: 2070370. 11. Nhon Van Do, Computational Networks for Knowledge Representation, World Academy of Science, Engineering and Technology, Volume 56, August 2009, ISSN 2070 3724 (ICCSISE 2009), Singapore, 2009. 12. Nhon Do & Hien Nguyen, Model for Knowledge Representation using Sample Problems and Designing a Program for automatically solving algebraic problems, World Academy of Science, Engineering and Technology, (ICEEEL 2010), Paris, 2010. 13. Nhon Do, Hien Nguyen, A reasoning method on Computation Network and Its applications., 2011 International MultiConference of Engineers and Computer Scientists, IMECS 2011, ISBN: 978-988-18210-3-4, pp. 137-141, Hongkong , March 2011.