You are on page 1of 13

NOBEL KINH T 2011 NG DNG M HNH VAR CU TRC TRONG PHN TCH

CC NHN T TC NG N LM PHT TI VIT NAM


MC LC
DANH MC CH VIT TT .................................................. .................................. iii
DANH MC PH LC .................................................. ............................................. iii
LI M U .................................................. .................................................. ............ iv
1. L DO CHN TI .................................................. .............................. iv
2. MC TIU NGHIN CU .................................................. ....................... iv
3. PHNG PHP NGHIN CU .................................................. ............... v
4. NI DUNG NGHIN CU .................................................. ........................ v
5. NG GP CA TI .................................................. .......................... v
6. HNG PHT TRIN TI .................................................. ............... vi
CHNG 1. TNG QUAN S PHT TRIN CA SVAR TRONG KHUN
KH KINH T HC THC NGHIM .................................................. ................... 1
1.1. M hnh kinh t hc thc nghim Keynes .................................................. . 1
1.2. S ph phn phng php xc nh truyn thng ..................................... 2
1.3. Nn tng mi ca kinh t hc thc nghim ................................................. 3
1.3.1. Xc nh cu trc su ca nn kinh t ............................................... 3
1.3.2. Tc ng ca cc c sc khng k vng: Phng php VAR ........... 4
1.4. Phng php SVAR .................................................. ..................................... 4
CHNG 2. TNG QUAN CC NGHIN CU TRC Y V NG DNG
SVAR V CC NHN T TC NG N LM PHT .................................... 6
CHNG 3. NG DNG PHNG PHP SVAR TRONG PHN TCH LM
PHT VIT NAM .................................................. .................................................. . 8
3.1. Xy dng m hnh SVAR phn tch lm pht Vit Nam ........................ 8
3.1.1. La chn cc bin cho m hnh .................................................. ........ 8
3.1.2. Thit lp cc hn ch ca m hnh .................................................. ... 9
ii
3.1.3. D liu v cc kim nh ban u: .................................................. . 10
3.2. Phn tch kt qu t m hnh SVAR .................................................. ........ 10
3.2.1. Phn ng ca lm pht trc c sc v gi t khu vc nc ngoi
.................................................. .................................................. ........ 11
3.2.2. Phn ng ca lm pht trc c sc t gi ...................................... 11
3.2.3. Phn ng ca lm pht trc c sc trong CSTT ........................... 11
3.2.4. Phn ng ca lm pht trc c sc t pha cu: ........................... 12
3.2.5. Phn ng ca lm pht trc c sc t pha cung: ........................ 12
3.2.6. Mt s kt qu khc t m hnh: .................................................. .... 12
CHNG 4. KHUYN NGH TRONG VIC KIM CH LM PHT ............ 13
4.1. Thc hin mt chnh sch qun l tin t cht ch thay v tht cht
tin t .................................................. .................................................. ....... 13
4.2. Qun l u t cng hiu qu - kin quyt b vic u i cho cc doanh
nghip nh nc .................................................. ......................................... 13

4.3. Mt mc tiu r rng v k hoch thc hin trong di hn .................... 14


4.4. Nng cao vai tr ca cc d bo trong vic thc thi cc chnh sch ....... 14
4.5. Thc hin o lng lm pht k vng trong dn chng .......................... 15
4.6. Quyt tm chnh tr .................................................. .................................... 15
DANH MC TI LIU THAM KHO .................................................. .................... a
PH LC .................................................. .................................................. .................... c

iii
DANH MC CH VIT TT
NHNN Ngn hng Nh nc
NHTW Ngn hng Trung ng
CSTT Chnh sch tin t
PPI Ch s gi ca nh sn xut (Producer Price Index)
VAR M hnh Vector t hi quy (Vector Autoregression)
SVAR M hnh Vector t hi quy cu trc (Structural Vector Autoregression)
VECM M hnh Vector hiu chnh sai s (Vector Error Correlation Model)
SVECM M hnh Vector hiu chnh sai s cu trc (Structural Vector Error
Correlation Model)
GDP Tng sn phm quc ni
ADF Kim nh Augmented Dickey Fuller
CPI Ch s gi tiu dng
DANH MC PH LC
Ph lc 1. M hnh cu trc u =
Ph lc 2. Tng hp cc bin v ngun d liu
Ph lc 3. Kim nh nghim n v i vi cc chui d liu cha ly sai phn
Ph lc 4. Kim nh nghim n v i vi cc chui d liu ly sai phn bc nht
I(1)
Ph lc 5. Kt qu kim nh Portmanteau
Ph lc 6. Phn r phng sai ca cc bin trong m hnh
iv
LI M U
1. L DO CHN TI
Trong nhng nm gn y, vai tr ca cc m hnh thc nghim i vi vic phn tch
chnh sch cng nh cc bin v m trong nn kinh t ngy cng c nng cao. Tiu
biu l gii Nobel Kinh t 2011 c trao cho hai nh kinh t Thomas Sargent v
Christopher Sims v nhng ng gp cho kinh t hc thc nghim trong qu trnh tm
li gii cho vn xc nh cho m hnh cu trc v vn bin ngoi sinh ca m
hnh. Tuy pht trin theo hai con ng khc nhau, nhng phng php ca Sargent v
Sims khng i lp m b sung tt cho nhau. V y cng l c s cho s ra i ca
phng php SVAR, mt phng php hiu qu trong vic phn tch chnh sch v

hin nay ang c s dng rt ph bin nhiu quc gia. Da trn thnh tu ny
cng vi thc trng lm pht cao Vit Nam trong thi gian va qua, chng ti tin
hnh ng dng phng php SVAR trong vic phn tch lm pht Vit Nam, lm c
s cho vic a ra cc khuyn ngh iu tit lm pht trong thi gian ti.
2. MC TIU NGHIN CU
Bi nghin cu tp trung vo hai mc tiu chnh. Th nht l tm hiu s pht trin ca
phng php SVAR trong kinh t hc thc nghim. Phng php ny khc phc
c nhng vn g ca cc phng php trc y v hn ch vn cn tn ti ca
n? Th hai, ng dng phng php SVAR vo vic xy dng mt m hnh phn tch
lm pht Vit Nam. Da trn m hnh xy dng c, bi nghin cu s i su vo
gii quyt ba cu hi:
(1) Cc nhn t tc ng mnh n lm pht Vit Nam?
(2) Khi c mt c sc trong chnh sch th n s tc ng nh th no n lm pht?
(3) Thi gian lm pht phn ng li mt chnh sch mi hay mt chnh sch a
ra gii quyt vn lm pht th cn thi gian bao lu mi pht huy tc dng?
Nhng phn tch ny cng l c s nhm nghin cu a ra cc khuyn ngh trong
vic iu tit lm pht Vit Nam trong thi gian ti.

v
3. PHNG PHP NGHIN CU
i nghi n cu s dng ch yu cc phng php nh tnh, phn tch, tng hp v
nh lng nhm lm r nhng vn cn nghin cu. Ring phn nh lng, nhm
nghin cu s dng phn mm Eview chy m hnh SVAR v lm pht Vit Nam
da trn cc nghin cu tng hp c v cc phn tch nh tnh.
4. NI DUNG NGHIN CU
Sai phn gii thiu ti, phn hai s trnh by mt ci nhn tng qut v s pht trin
ca SVAR trong khun kh kinh t hc thc nghim. Tip n l tng quan cc nghin
cu v ng dng SVAR trong phn tch cc nhn t tc ng n lm pht cng nh
xem xt cc nguyn nhn lm pht c nghin cu trc y tr n th gii v ti
Vit Nam. Tr n c s v thc trng nn kinh t Vit Nam, phn t s trnh by ng
dng phng php SVAR trong vic phn tch lm pht Vit Nam bao gm: xy
dng m hnh SVAR thc nghim, ngun d liu v phn tch cc c sc tc ng n
lm pht ti Vit Nam, tm ra nguy n nhn cng nh phn ng theo thi gian ca lm
pht trc cc c sc. Tr n c s , cc khuyn ngh chnh sch c trnh by trong
phn nm. Cui cng l kt lun.
5. NG GP CA TI
V mt l lun, bi nghin cu h thng c mt s m hnh kinh t hc thc
nghim trc SVAR. T lm ni bt nhng u im ca SVAR cng nh nhng
hn ch cn tn ti ca phng php ny. ng thi, bng vic tng quan cc nghin
cu v ng dng ca SVAR cc quc gia, bc u cho thy vai tr ca SVAR
trong vic phn tch chnh sch.
V mt thc tin, ti xy dng c mt m hnh phn tch lm pht theo phng

php SVAR m da tr n chng ta c th xem xt phn ng ca lm pht trc cc


c sc trong v ngoi nc. T gp phn gip cc nh iu hnh trong vic thit lp
mc tiu v thc thi chnh sch.

vi
6. HNG PHT TRIN TI
Tuy bi nghi n cu h thng li phng php lun ca SVAR nhng do hn ch ca
ngi thc hin cng nh vn nghi n cu SVAR trong nc n n bi nghi n cu ch
mi mc gi m hng nghi n cu, pht trin vn ny trong thi gian ti.
Theo , chng ti xut mt s hng nghi n cu tip cho ti:
Theo hng l lun: hon thin nn tng l thuyt ca phng php SVAR. c bit l
vai tr ca yu t k vng trong cc m hnh kinh t hc thc nghim thi gian gn
y. Cu trc su ca nn kinh t vi vic xy dng mt l thuyt kinh t hc v m
da trn nn tng vi m vi nhn t k vng lm trng tm.
Theo hng thc tin: xy dng c mt m hnh phn tch lm pht da tr n phng
php SVAR vi cc bin c th cho nn kinh t Vit Nam theo thi gian. C th xem
xt c tc ng ca hiu qu u t (ICOR), thm ht ngn sch v chnh lch gia
gi vng trong nc v gi vng th gii ln lm pht.
1
CHNG 1. TNG QUAN S PHT TRIN CA SVAR TRONG KHUN
KH KINH T HC THC NGHIM
Trong phn ny, nhm nghin cu s trnh by tm lc v m hnh h phng trnh
truyn thng trong khun kh l thuyt Keynes cng vi ph phn ca Lucas, Sims v
Sargent i vi nhm m hnh ny. K n l hai phng php pht trin ca Sargent
v Sims. Cui cng l s ra i ca SVAR v nhng u im ni bt ca n.
1.1. M hnh kinh t hc thc nghim Keynes
Cc nh kinh t hc da vo l thuyt Keynes xy dng nhng m hnh kinh t
hc thc nghim chim v tr thng tr khoa hc trong thp ni n 60. y thng l
nhng m hnh tuyn tnh tiu chun, vi cng thc cu trc nh sau:
(2.1)
Trong , l vector cc bin ni sinh. l vector cc bin ngoi sinh v tr ca cc
bin ni sinh. i din cho cc bin ng cu trc ca nn kinh t. l ma
trn phng sai hip phng sai ca cc bin ng cu trc ny. Ma trn h s v
l cc tham s cn c lng. Tuy nhin, khng th c lng trc tip (2.1)
nhn c gi tr ng ca v m ch c th c lng dng rt gn ca m hnh:
(2.2)
Vi v . Thng tin t mu d liu khng suy ra cc
tham s cu trc t cc tham s rt gn, nu khng c thm cc gii hn xc nh. C
mt tp hp v hn cc gi tr khc nhau cho v m tt c u hm chnh xc

phn phi xc sut tng t nh mu d liu quan st. y chnh l vn xc nh


m hnh: nu khng c th m nhng hn ch xc nh, th khng th suy ra cc tham s
cu trc ca m hnh ng t tp hp d liu quan st.
Vn xc nh c gii quyt bng cch p t mt tp hp cc hn ch tin nghim
ln cc thnh phn ca ma trn v gi li ch mt ma trn 1. Ma trn c
phn t cn phi p t cc hn ch xc nh. Trong , c hn ch ch n gin l s
chun ha h s bng 1 (ng cho ca ma trn ). Vi phn t cn li,
1
Xem Faust (1999), trang 5.
2
phng php truyn thng p t cc hn ch loi tr ln cc thnh phn ca ma trn
v 2. Tuy nhi n, phng php xc nh truyn thng khng p t cc rng buc hn
ch ln khng gi nh cc bin ng cu trc phi trc giao.
Mt cch gii quyt khc l tm cc bin ngoi sinh ng vai tr l bin cng c
thc hin vic xc nh. Mt bin c gi l ngoi sinh mnh nu n khng tng
quan vi cc biu hin hin ti, tng lai hoc qu kh ca cc c sc trong phng
trnh cu trc.
1.2. S ph phn phng php xc nh truyn thng
Phng php xc nh truyn thng vp phi s ph bnh mnh m t Sargent (1976),
Lucas v Sargent (1979) li n quan n vn k vng trong m hnh. Hai ng cho
rng cc bin s kinh t khng ch ph thuc vo quan h hin thi m cn ph thuc
vo k vng trong tng lai. Hn na, cc hn ch v k vng l hon ton ty tin v
khng c l thuyt no hm rng t l lm pht d kin n n c m hnh ha nh
mt hm tuyn tnh ca cc gi tr lm pht tr, nhng gi thuyt ny li c s dng
nh mt hn ch xc nh trong hu ht cc m hnh thc nghim Keynes.
Ngoi ra, Lucas v Sargent cn cho rng mt s thay i trong chnh sch nht thit
phi dn n s thay i trong mt vi tham s cu trc v do nh hng n cc
tham s ca m hnh rt gn mt cch rt phc tp. Hai ng ch trch rng nu
khng bit c tham s cu trc no s bt bin trc s thay i ca chnh sch v
tham s cu trc no s thay i (v thay i nh th no) th mt m hnh kinh t thc
nghim s khng c gi tr trong vic nh gi nhng chnh sch thay th.
Mt ph phn khc n n t Sims (1980) khi cho rng cc bin cng c ngoi sinh
rt kh c c v cc bin ngoi sinh trong m hnh thc nghim Keynes ch c
x l tr n c s tin nghim mc nh ch khng ng tin cy. c bit khi cho php
cc tc nhn hnh thnh quyt nh ca mnh tr n c s k vng hp l v ti u ha
lin thi gian.
2
Ngoi ra, cc gii hn xc nh cn phi thc hin y cc iu kin xp hng v trt t xc
nh. Xem Greene (1997), trang 724.
3

Theo sau nhng ph phn ca Lucas Sargent Sims, kinh t hc thc nghim pht
trin hai phng php tip cn ch yu: tm kim m hnh cu trc su ca nn kinh t
da tr n nn tng kinh t hc vi m (c Sargent pht trin) v cc tip cn quan tm
n tc ng ca cc c sc khng k vng phng php vector t hi quy VAR (do
Sims xut v pht trin).
1.3. Nn tng mi ca kinh t hc thc nghim
1.3.1. Xc nh cu trc su ca nn kinh t
i mt vi ph phn ca Lucas (1976), Sargent v mt s cc nh kinh t khc tin
hnh cc nghin cu tm kim cu trc su ca nn kinh t cu trc bt bin trc s
thay i chnh sch. iu ny i hi phi tm kim cc tham s su iu chnh hnh vi
c nhn li n quan n th hiu, cng ngh, gii hn ngun lc v k vng, Cc tham
s su ny phn nh hnh vi c nhn bao hm k vng chnh sch v do khng b
thay i trc s thay i chnh sch ngoi tr cc tham s m t bn thn chnh
sch. y l l thuyt kinh t v m da trn nn tng kinh t hc vi m v t k vng
lm trng tm. i mt vi vn xc nh cng nh m hnh ha nhn t k vng
to ra s kh thi trong vic c lng m hnh, Sargent vi mt lot nghi n cu vo
nhng nm 1970 thnh cng trong vic a nhn t k vng hp l vo cc m hnh
kinh t thc nghim bng cch bin i cc nhn t k vng thnh mt s phng trnh
gii hn ng thi, ng thi gii quyt vn xc nh trong m hnh.
Phng php ca Sargent xc nh mt m hnh cu trc c th ca nn kinh t. Tuy
nhi n, phng php ny i hi nhng lp lun ht sc cht ch mt m hnh cu
trc su c sc thuyt phc vi nn kinh t. Vic thit lp cc phng trnh gii hn
ng thi khin m hnh tr n n ht sc phc tp trong trng hp m hnh c quy m
ln, v c bit kh khn khi cc mi quan h phi tuyn c biu hin (Sims 1986).
Ngoi ra, ph bnh ln nht i vi m hnh l gi thuyt k vng hp l cho rng cc
ch th k vng ng nht v x l ti u trong iu kin c y thng tin v dn
hng ti o lng k vng thc t nn kinh t. y l mt thch thc ln i vi cc
nn kinh t nh, ang pht trin. Trong iu kin , vic pht trin mt m hnh quan
st cc mi quan h ng trong nn kinh t m khng cn chi tit ha mi tham s cu
4
trc su l mt la chn thch hp. Mt m hnh nh th c pht trin bi Sims
(1980) v s c trnh by c th trong phn tip theo.
1.3.2. Tc ng ca cc c sc khng k vng: Phng php VAR
Sims tp trung vo tc ng ca cc c sc chnh sch m khng c lng cc tham
s cu trc. Sims xut s dng dng m hnh rt gn (2.2) v xem tt c cc bin l
ni sinh. Khc vi phng php xc nh truyn thng, phng php lun VAR nhm
n xc nh sai s cu trc t , t theo d i phn ng ng ca m hnh trc cc
c sc cu trc. ng k thut phi l thuyt phn r Cholesky phng php VAR
p t mt trt t quy t ng ln ma trn phng sai hip phng sai ca phn d
, phn tch thnh cc sai s cu trc trc giao . Phn r Cholesky p t mt ma
trn tam gic di ln ma trn xc nh ca , do i hi trc giao vi cc c sc
khc. Bng phn r Cholesky, Sims xc nh c cc sai s cu trc t . Kt
hp vi hm phn ng y, phng php VAR gip cc nh kinh t c tnh c mc
v thi gian phn ng ca mt nn kinh t c th trc tng loi c sc khc nhau.

Tuy nhi n, phng php xc nh trong VAR hon ton phi l thuyt, khng trnh
khi nhng ph bnh. Cooley v LeRoy (1985) v Leamer (l985) cho rng khng thch
hp xem nhng sai s trc giao c tnh t phng php phi l thuyt nh nhng
sai s cu trc thc bi v: Th nht, nu phn r Cholesky thc s phi l thuyt,
nhng c sc c c tnh v cc m phng khng th mang n mt biu din cu
trc thc s. Th hai, liu phn r Cholesky trong trng hp ny c thc s phi l
thuyt? Vic sp xp trt t cc phng trnh trong m hnh i hi phi da trn
nhng lp lun l thuyt. Do , phn r Cholesky thc t hm mt cu trc kinh t
c bit m khng phi bao gi cng ph hp vi l thuyt.
1.4. Phng php SVAR
Khc phc hn ch ca VAR, phng php SVAR thay th k thut xc nh phi l
thuyt bng cch p dng phng php xc nh cu trc truyn thng xc nh sai
s cu trc t phn d , t tin hnh cc phn tch phn ng y tng t nh
phng php lun VAR (do c gi l Structural VAR).
5
Hn ch xc nh phn bit phng php SVAR vi phng php h phng trnh
ng truyn thng l SVAR gi nh cc sai s cu trc trc giao. Tng t nh VAR,
SVAR khng quan st trc tip tng quan ng gia cc bin m quan st tc ng
ca cc c sc cu trc l n m hnh. Do , sai s cu trc chim mt v tr trung tm
trong phng php SVAR, v cn thit phi c c lng t . iu ny i hi cc
sai s cu trc phi trc giao. Tuy nhi n, c mt s khc bit tinh t trong vic gii
thch nhng hn ch gia hai dng m hnh, bi vi phng php lun khc nhau, ma
trn ng vai tr khc nhau trong hai dng m hnh. Trong m hnh h phng trnh
ng, ma trn ny m hnh ha mi quan h tc thi gia cc bin trong m hnh.
Trong khi m hnh SVAR, ma trn ny m hnh ha cc mi quan h ng thi gia
phn d trong dng rt gn vi sai s cu trc . Ni tm li, m hnh SVAR tp
trung vo mi quan h v xc nh cc c sc cu trc bng cch p t cc
hn ch thch hp ln ma trn ngha l trong SVAR, mi quan h ng trong nn
kinh t c m hnh ha di dng mi quan h gia cc c sc.
Vi vic phn r tt c cc bin thnh hai thnh phn c k vng v khng k vng,
v ch p t cc hn ch xc nh tr n cc thnh phn khng k vng, phng php
SVAR d dng tm c cc hn ch xc nh ng tin cy hn. V d, xc nh cc
c sc tin t, ta p t hn ch chnh sch khng th quan st c nhng thay i bt
ng trong sn lng cng k, gi nh ny hon ton c th v hp l hn nhiu so vi
gi nh trong m hnh h phng trnh truyn thng cho rng cc nh hoch nh
chnh sch khng phn ng kp vi nhng thay i trong sn lng bt k nhng thay
i c nm trong d tnh ca h hay khng.
Tuy nhi n, SVAR cng khng trnh khi nhng tranh lun ph phn ch yu da tr n
ba vn chnh: u ti n, nhiu nh quan st hoi nghi v vai tr ca cc c sc trong
m hnh SVAR liu cc c sc CSTT c c ng c thc s o lng mt phn
li n quan trong hnh vi ca NHTW. Tip n l lo ngi v vic s dng rng ri cc
hn ch ty tin c th lm gia tng vic khai thc d liu v k lut. Tr n ht, hn ch
trc giao vn l mi quan tm hng u. Mc d vy, cho n nay, SVAR vn l mt
cng c ph bin v chim v tr quan trng trong kinh t hc thc nghim.

6
CHNG 2. TNG QUAN CC NGHIN CU TRC Y V NG DNG
SVAR V CC NHN T TC NG N LM PHT
Cc bi nghin cu v ng dng SVAR trong xc nh cc nhn t tc ng n lm
pht c thc hin nhiu quc gia khc nhau. Alessandro Cologni v Matteo
Manera (2005) c lng m hnh SVECM vi 6 bin: li sut ngn hn, cung tin
M1, CPI, GDP thc, gi du th gii v t gi hi oi vi s liu thng k t qu 1
1980 n qu 4 2003 cho nhm nc G7 nhm o lng tc ng trc tip ca gi
du ln cc ch s kinh t. Kt qu nghin cu cho thy tr Nht v Anh th mt c sc
gi du bt ng s lm tng lm pht v gim tng trng sn lng. Hu ht c quan
tin t ca nhm nc ny phn ng bng cch tng li sut v ct gim cung tin
thc, cho thy mt CSTT tht cht c a ra chng lm pht.
Trong khi chng ti s dng SVAR ch cho mc ch phn tch nguy n nhn tc ng
ln t l lm pht th c rt nhiu nghin cu gn y s dng m hnh ny phn tch
cc c sc trong tng th nn kinh t, trong c lm pht. Leu (2011) dng SVAR
xy dng m hnh nn kinh t c vi 4 c sc bao gm: tng cu da vo m hnh ti
a ha hu dng ca dn chng; tng cung da vo ng cong Keynes Phillips mi;
c sc t gi theo iu kin cn bng li sut theo t gi k vng (uncovered interest
rate parity) v c sc trong CSTT thng qua li sut. Chng ti cng tm thy nghin
cu ca Dungey v Pagan (1999, 2008) vi mc ti u tng t.
Nhiu bi nghin cu cng c thc hin cho Vit Nam. Bng phng php
VECM, Nguyn Th Thy Vinh v Fujita (2007) nghin cu tc ng ca t gi ln sn
lng v lm pht trong giai on 1992 2005. Ngoi cc bin chnh l sn lng cng
nghip, CPI, t gi thc VND/USD, li sut danh ngha (c xem nh bin ngoi
sinh) th bin cung tin M1 v thm ht thng mi c a vo to ra knh truyn
dn t t gi n sn lng v lm pht. Kt qu phn tch hm phn ng y cho thy,
c sc mt gi ng tin dn n s gia tng trong mc gi c ca nn kinh t. Tuy
nhin, vic phn r phng sai li cho thy, y khng phi l nguyn nhn chnh. Lm
pht bin ng ch yu do c sc t chnh bn thn n, t gi ch l nhn t lm gia
tng bin ng.
7
Vi mc ti u tng t, V Vn Minh (2009) cng nghi n cu knh dn truyn t gi
v tc ng ca n n t l lm pht bng phng php VAR n gin. Ngoi cc
bin gi du, t gi danh ngha hiu dng, M2, l hng sn lng, CPI, nghin cu
xem xt c tc ng ca gi nhp khu danh ngha n t l lm pht. Kt qu cho
thy, trong khi knh dn truyn t gi c tc ng n lm pht mt cch va phi. C
sc gi du v CSTT cng tc ng c ngha l n ch s gi ti u dng. c bit,
nghin cu cho thy p lc v pha cu ca lm pht Vit Nam khng cao. Phn tch
phn ng y v phn r phng sai cho thy tc ng ca l hng sn lng ln lm
pht l khng ln.
Vi phng php v mc ti u tng t, Phm Th Anh (2009) nghin cu trn h

thng gm su bin: CPI, GDP, M2, t gi danh ngha VND/USD, li sut tin gi v
gi du th trong giai on t 1998 2008. Kt qu cho thy, ch c bin gi du
khng c tc ng c ngha do chnh sch kim sot gi ca Chnh ph. Vai tr ca
lm pht qu kh c gii thch nh tm quan trng ca nhn t k vng thch nghi v
tnh dai dng ca lm pht.
Nh vy nhn chung cc phn tch thc nghim gn y ti Vit Nam ch yu da trn
m hnh vector t hi quy VAR, tuy nhin, khng c s ng nht trong kt qu nghin
cu. Nguyn nhn c th do s kh khn v s liu, khc nhau v thi k nghin cu.
Bn cnh , mu la chn ca cc nghin cu cn kh nh v cha bao gm giai on
nhiu bin ng t khng hong ti chnh ton cu. Hn na, tuy c cp nhng
vai tr ca k vng lm pht vn cha c nghin cu v gii thch mt cch tha
ng. c bit, qu trnh thit lp k vng u c mc nh l hng v qu kh s
khng phn nh c cu trc su ca nn kinh t. Vi tnh u vit ca m hnh SVAR
nh trnh by trn, vic ng dng m hnh ny trong phn tch lm pht ngy
cng ph bin.

phn tch nh lng tc ng ca cc knh truyn dn tin t ln tng sn lng v mc gi ti


Vit Nam s dng m hnh t hi quy vector var
Tm tt
ti s dng m hnh T hi quy vect VAR phn tch cc c ch truyn dn tin
t khc nhau ca nn kinh t Vit Nam. Bng vic hi quy chui s liu theo qu t
Q1/1996 n Q2/2011 bi vit ch ra rng, t gi vn l knh truyn dn quan trng
i vi mc gi chung. Thm vo , tc gi cng tm thy bng chng v tc ng
ng k ca cung tin nh l mt knh truyn dn quan trng ca chnh sch tin tin
t vo tng sn lng v lm pht ti Vit Nam.

1. GII THIU CHUNG

Nm c c ch, ng thi hiu c cc knh truyn dn tin t hin c s gip


tng hiu qu ca cc chnh sch tin t v cho php Ngn hng Trung ng duy tr
cc bin v m ti mc mc tiu. Hn bao gi ht, chnh sch tin ngy ny tr
thnh mt cng c mnh m chnh ph can thip vo nn kinh t. Chnh v vy,
c rt nhiu bi nghin cu v ti ny trong thi gian qua khng ch trn th gii
m cn ti Vit Nam. Mt s lng ln cc nghin cu i su vo nghin cu cc
knh truyn dn tin t ring r. Hu ht cc nghin cu u tp trung vo cc nn
kinh t pht trin v hon thin nh M hay Chu u. Tuy nhin, nhng nm gn y,
s lng cc bi nghin cu ti cc nn kinh t chuyn i v mi ni cng tng ln
mt cch ng k.
Ti Vit Nam, vn v o lng mc truyn dn t gi vo lm php c
nghin cu bi nhiu tc gi khc nhau, tuy nhin cc c ch truyn dn tin t khc
nh li sut, cung tin hay tn dng vn ang cn b b ng. Cc nghin cu trc y
ti Vit Nam v truyn dn t gi vo lm pht u thng nht kt lun rng: t gi l
mt knh truyn dn quan trng vo ch s gi. Tic thay, vic phn tch nh hng
ca t gi ln tng sn lng thc vn cha c c cu tr li tha ng.
Bng vic s dng chui s liu t Q1/1996 n Q2/2011, hi quy theo m hnh t
hi quy vector VAR, bi vit s phn tch chi tit c ch ca cc knh truyn dn tin
t khc nhau nh li sut, t gi v cung tin. Thng qua , bi vit s gip hiu r
hn tc ng v tm quan trng ca cc knh truyn dn tin t ny ln sn lng thc
v lm pht.
Phn cn li ca bi vit s c trnh by vi nhng ni dng nh sau: Chng 2 tc
gi s im qua cc nghin cu trc y v ti cc knh truyn dn tin t. Bt
u bng nhng nghin cu hn lm nht v cc knh truyn dn tin t, tip n l
nhng nghin cu ti cc quc gia ang pht trin c iu kin kinh t gn ging vi
Vit Nam. Cui chng, tc gi s nh gi li cc nghin cu c thc hin ti
Vit Nam v vn ny. Chng 3 s c tc gi dnh cho vic gii thiu khun
kh thc thi chnh sch tin t ti Vit Nam trong thi gian qua. ng thi cng s c
nhng phn tch nh tnh v vai tr ca cc knh truyn dn tin t khc nhau n cc
bin v m ca Vit Nam nh tng sn lng thc v lm pht. Chng 4 tc gi s
x l s liu thng k v thc hin phn tch nh lng bng vic s dng m hnh
hi quy vector VAR. Kt qu ca m hnh cng s c phn tch v nh gi trong
Chng 4. Cui cng, Chng 5 s l kt lun chung v ton bi nghin cu.
2. KHUN KH THC HIN CHNH SCH TIN T & NHNG NGUYN
NHN TO RA TNG TRNG V LM PHT TI VIT NAM
Trong phn ny, tc gi s gii thiu v khun kh thc hin chnh sch tin t Vit
Nam trong giai on t sau nm 1995 n nay. Thm vo , tc gi cng s phn
tch nh tnh v nguyn nhn to nn tng trng kinh t v lm pht ti Vit Nam, t
tc gi s lm r vai tr ca cc knh truyn dn tin t trong nn kinh t Vit Nam
giai on 1996 2011.
Kt lun chng3:
Qua phn tch nh tnh nguyn nhn to nn tng trng v lm pht ti Vit Nam
trong giai on va qua, tc gi nhn thy s tc ng mnh m ca cc cng c chnh
sch tin t. Vic ng gp ca ngnh cng nghip vo tng trng chung ca nn
kinh t ngy cng gia tng. iu ny cho thy qu trnh cng nghip ha pht huy

tc dng. Tuy nhin, i i vi s tng trng mnh m trong thi gian qua, Vit Nam
lin tc phi chu mt mc lm pht mc cao so vi cc nn kinh t khc trong khu
vc, m nguyn nhn ch yu n t ba ngun chnh, l do chi ph y, cung tin
v k vng.
Vi m ngy cng ln, Vit Nam d dng hp th cc c sc gi t th trng th
gii thng qua knh t gi. T trng ln ca ngnh cng nghip lm cho s bin ng
gi th gii ca cc nguyn liu chnh nh du, phi thpnh hng ng k n
tng sn lng v lm pht chung ca nn kinh t Vit Nam. Thm vo , khi nn
kinh t ri vo bt n vi t l lm pht cao nh nm 2009, vic chuyn u tin t
tng trng kinh t sang kim ch lm pht cho thy tm quan trng ca knh li
sut v cung tin trong vic iu hnh chnh sch tin t ca chnh ph.
Tm li, tng trng v lm pht ca Vit Nam trong thi gian qua thc s gn lin
vi nhng bc i trong chnh sch tin t ca Chnh ph bng vic s dng cc knh
truyn dn tin t nh cung tin, li sut v t gi.
3. NI DUNG V KT QU NGHIN CU
3.1 D liu s dng nghin cu:
Bi nghin cu s dng d liu theo qu, c iu chnh yu t ma v, trong giai on
t Q2/1996 n Q2/2011. D liu bao gm 8 bin sau y:
Y : tng sn lng cng nghip thc ca nn kinh t (t VN)
CPI : ch s gi ly nm 2000 = 100
m2 : cung tin M2 (t VND)
IR : li sut cho vay (%)
EX : t gi danh ngha USD/VND
oil : gi du (USD/barrel)
rice : gi go (USD/ton)
FFR : t gi cng b ca Fed (%)
Tc gi s dng tng sn lng cng nghip thc nh mt tham chiu cho tng sn
phm quc ni GDP do s liu v GDP ch hin hu trn data ca Tng cc thng k
k t sau nm 2000.
V bin t gi, tc gi s dng t gi danh ngha USD/VN thay v s dng t gi hi
oi danh ngha a phng NEER. L do tc gi a ra l v, ti Vit Nam, chnh sch
v t gi c iu hnh ch yu qua t gi danh ngha cng b USD/VN ca ngn
hng nh nc.
Cc bin gi go th gii (rice), gi du th gii (oi)l v t gi cng b ca Fed (FFR)
c a vo m hnh nhm nh gi tc ng ca cc c sc gi th tc ng th no
vo tng sn lng v lm pht ti Vit Nam.
Tt c cc gi tr ca chui d liu u c a v dng c s m t nhin ngoi tr
hai bin IR v FFR. D liu c tng hp t website ca Qu tin t Quc T IMFs
International Financial Statistics. (Xem bng s liu ph lc)
3.2 Kt qu phn tch nh lng
a. M hnh VAR c bn:
M hnh VAR c bn (Basic-VAR) vi cc bin ni sinh v ngoi sinh nh c
cp trn c kt qu phn tch tr nh sau:
VAR Lag Order Selection
Criteria

Endogenous variables: Y CPI


M2
Exogenous variables: C OIL RICE FFR
Date: 08/24/11 Time: 16:23
Sample: 1 62
Included observations: 57
Lag LogL LR FPE AIC SC HQ
0 122.4287 NA 4.17e-06 -3.874689 -3.444573 -3.707532
1 319.7177 346.1212 5.65e-09 -10.48132 -9.728621 -10.18880
2 332.3817 20.88442 5.01e-09 -10.60988 -9.534593 -10.19199
3 341.2388 13.67413 5.10e-09 -10.60487 -9.206993 -10.06161
4 393.3002 74.89535* 1.15e-09* -12.11580* -10.39533* -11.44717*
5 397.2303 5.240172 1.42e-09 -11.93791 -9.894855 -11.14391
* indicates lag order selected by the criterion
Bng 4: Chn tr cho m hnh VAR c bn
Qua bng chn tr nh trn, ta thy cc tiu chun LR, FPE, AIC, SC v HQ u
thng nht chn tr ca m hnh l 4. Do , tc gi s s dng tr bng 4
tin hnh chy m hnh VAR.
Kim nh nhn qu Granger (xem Bng 1 phn Ph lc) cho thy: cung tin M2 l
nguyn nhn Granger dn n tng trng tng sn lng mc ngha 10%. Tuy
nhin cung tin M2 li khng phi l nguyn nhn gy ra ra s gia tng trong mc gi.
Ngc li, tc gi li tm thy bng chng cho mi lin h nhn qu gia mc gi CPI
v cung tin M2.
Kt qu phn tch bng hm phn ng xung (impulse response) c trnh by Hnh
1 phn Ph lc. Kt qu cho thy bng chng rng: c sc v mc gi gy ra mt tc
ng tc thi n tng sn lng trong 2 qu u tin, tuy nhin, trong 3 qu tip
theo, cc tc ng ny bt u gim dn cho n ht nm u tin. Cc tc ng ny
tng tr li nh mt chu k mi bt u qu th 5, t nh qu th 6 v li gim
cho n cui nm th 2. S tc ng ca c sc mang tnh chu k vi khong thi
gian khong mt nm ca mc gi i vi tng sn lng cng din ra tng t i
vi cung tin M2. Phn tch phn ng xung v tc ng ca c sc cung tin ln CPI
cng cho thy, tc ng ny din ra ch yu trong di hn. tr ca vic ch s gi
CPI tng do tng cung tin l 4 qu. Trong nm u tin, tc ng ny ging nh
khng ng k.
Kt qu trn c cng c thm khi thc hin phn tch phn ng phn r phng sai
i vi cc bin CPI v Y. Hnh 9 cho thy nh hng ca bin M2 n Y r rt nht
vo cc qu 4, qu 8 v qu th 12. Sau mi thi im ny, tc ng s gim. Hnh 10
trnh by phn ng phn r ca bin CPI. Ta thy, tc ng ca M2 v Y n CPI l
khng ng k. Phn ln nguyn nhn gy ra tng trong ch s gi l n t chnh n.
Mt gii thch c a ra trong tnh hung ny l do mc k vng lm pht Vit
Nam qu cao. Sc v k vng ca ngi dn vo lm pht l nguyn nhn quan

trng gy ra lm pht.
Hnh 9: Phn ng phn r ca bin Y Hnh 10: Phn ng phn r ca bin
CPI
b. M hnh truyn dn ca knh t gi
Theo bng kim nh tr ca m hnh bn di, tc gi s chn tr bng 5 cho
m hnh truyn dn ca knh t gi khi thc hin hi quy theo VAR

VAR Lag Order Selection


Criteria
Endogenous variables: Y CPI
EX M2
Exogenous variables: C OIL RICE FFR
Date: 08/24/11 Time: 16:18
Sample: 1 62
Included observations: 55
Lag LogL LR FPE AIC SC HQ
0 258.1103 NA 1.77e-09 -8.804011 -8.220059 -8.578192
1 491.2085 398.3861 6.63e-13 -16.69849 -15.53059* -16.24685
2 504.9507 21.48777 7.35e-13 -16.61639 -14.86453 -15.93893
3 518.5235 19.24868 8.36e-13 -16.52813 -14.19232 -15.62485
4 574.7820 71.60173 2.07e-13 -17.99207 -15.07232 -16.86298
5 603.5809 32.46425* 1.46e-13* -18.45749* -14.95378 -17.10258*
6 617.7405 13.90214 1.84e-13 -18.39056 -14.30290 -16.80983
7 635.0980 14.51717 2.25e-13 -18.43993 -13.76832 -16.63338

You might also like