You are on page 1of 24

Giao trnh CP THOAT NC

Nguyn Lan Phng = 123 = HBKN











l l l l PHRN LURl NUUL THRl PHRN LURl NUUL THRl PHRN LURl NUUL THRl PHRN LURl NUUL THRl
Theo ngun gc tnh cht ca nc thi ngi ta phn loi:
1/ Nc thi sinh hot: thi t chu x, chu tiu, chu ra, chu tm... cha nhiu cht bn
v vi trng. Nng cht bn ph thuc vo lng nc s dng.
Nc thi sn xut:
2/ Nc thi cng nghip: bao gm nc thi cng ngh, nc thi t qu trnh v sinh, nc
thi t qu trnh sinh hot ca cn b cng nhn trong nh my .
3/ Nc thi sn xut trong cc x nghip cng nghip:
- Nc thi qui c sch: ch yu l nc lm ngui my mc thit b. Cc loi nc ny c
th dng li trong h thng cp nc tun hon cho nh my .
- Nc thi bn: thng c to thnh trong qu trnh cng ngh. Thnh phn nc thi sn
xut ca cc nh my, x nghip rt a dng v phc tp, ph thuc vo loi hnh sn xut,
dy chuyn cng ngh, thnh phn nguyn vt liu, cht lng sn phm...Trong nc thi
sn xut c nhiu cc loi cn l lng, cc cht hu c ( acid, este, phenol, du m, cc cht
hot ng b mt...), cc cht c ( xianua, arsen, thy ngn, mui ng...), cc cht gy mi,
cc mui khong v mt s ng v phng x.
4/ Nc ma.
ll ll ll ll LRL HE THNU THURT NUUL TH[ LRL HE THNU THURT NUUL TH[ LRL HE THNU THURT NUUL TH[ LRL HE THNU THURT NUUL TH[
1/ H THNG THOAT NC CHUNG:
L h thng m tt c cc loi nc thi (sinh hot, sn xut, nc ma) c x
chung vo mt mng li v dn n cng trnh lm sch.
u:
- Bo m v sinh mi trng v tt c cc loi nc thi u c lm sch trc khi
ra sng h.
- Tng chiu di mng li ng ng nh do gi thnh qun l h thng nh.
Nhc:
Giao trnh CP THOAT NC
Nguyn Lan Phng = 124 = HBKN
- Ch lm vic ca h thng khng n nh, lc ma nhiu lu lng tng nhanh d
trn ng. Khi kh nng, lu lng b dn n tc nc chy trong cng gim lm bn cn
ng , gy thi ra.
- Ch ph xy dng trm bm, trm lm sch ln.
- Ch cng tc ca h thng khng n nh dn n vn hnh trm bm, trm lm
sch kh khn lm chi ph qun l tng ln.

Hnh 10-1: S h thng thot nc chung
1-ng ng thot nc ng ph. 2-ng cng gp ( ng chnh ca 1 lu vc). 3-ng cng gp
chnh ( ng chnh ca ton khu vc vc). 4-Trm bm nc thi. 5-Trm x l nc thi. 6-Ca x
nc vo ngun. 7-Ngun tip nhn.
p dng: Xy dng nhng thnh ph nm cnh con sng ln hay trong tri k u xy
dng khi cha c phng n thot nc hp l.
2/ H THNG THOAT RING:
L h thng c 2 hay nhiu mng li ng ng ring dn tng loi nc thi
khc nhau.
* Theo cu to h thng thot nc ring c th phn thnh cc loi sau:
al h Ihng ring hoan Ioan:
L h thng cc loi nc thi c thi vo tng mng li ng ng ring bit.
Nc thi sinh hot v sn xut c x l trc khi thi ra mi trng, cn nc ma x
thng vo ngun tip nhn.
bl h Ihng ring khng hoan Ioan:
L h thng ch cho nc thi sinh hot v sn xut bn chy theo knh, mng h ra
sng h. Thng h thng ny l h thng m trong giai on giao thi, ch xy dng h
thng ring hon ton.
rl h Ihng ring mI nua:
L h thng c 2 mng li ng ng ring, 1 dn nc thi sn xut bn v 1
dn nc ma nhng 2 mng li ng ng ny li ni vi nhau bng ca x nc ma
(ging trn) trn cc tuyn gp chnh.
* u:
4
1
3
2
5
6
7
Giao trnh CP THOAT NC
Nguyn Lan Phng = 125 = HBKN
- Ch cng tc ca ng ng, trm bm, trm lm sch c iu ho, qun l d
dng, thun tin hn h thng thot nc chung.
- Kch thc cng, trm bm, cc cng trnh lm sch b nn h gi thnh xy dng,
c th xy dng nhiu t do gim vn u t ban u.
* Nhc:
- Xy dng nhiu mng li ng ng dn n vn u t xy dng mng li ln.
- Khng m bo hon ton v sinh mi trng v thi c nc ma, nc ra, ti
ng rt bn ra sng ngi khng qua lm sch.
Hnh 10-2: S h thng thot nc ring hon ton
1- Mng li thot nc ma; 2- Mng li thot nc sinh hot; 3- Mng li thot nc sn xut;
4- Trm x l nc sinh hot; 5- Trm x l nc sn xut
3/ H THNG THOAT NC HN HP:
La tng hp cua cac h thng trn. H thng nay thng gp cac thanh ph ln, a
co h thng thoat nc chung nay cn cai tao m rng th phai xy thm cac khu nha mi,
ngi ta ni mang li sinh hoat va san xut bn cua khu mi vao HTTN chung. H thng nay
co ca u va nhc im cua ca c h thng trn.
lll lll lll lll TRl LlEU LU 5U E THlET KE B Nl 0UNU THlET KE TRl LlEU LU 5U E THlET KE B Nl 0UNU THlET KE TRl LlEU LU 5U E THlET KE B Nl 0UNU THlET KE TRl LlEU LU 5U E THlET KE B Nl 0UNU THlET KE
Thit k mng li thot nc th thc hin theo tiu chun qui phm v hng dn
thit k: TCXD51-72- tiu chun thit k thot nc th, 20TCN51-84- tiu chun thot
nc...
1/ TAI LIU C S THIT K:
- Bn qui hoch v cc s liu v qui hoch ca thnh ph vi thi gian tnh ton
20-25 nm v tng mt bng cc x nghip cng nghip vi thi gian lm vic ht cng sut
tnh ton.
- Bn a hnh khu vc thot nc t l 1/5.0001/10.000 cho thnh ph v 1/500
1/2000 cho cc x nghip c cc ng ng mc cch nhau 0,5-1m.
5
4
1
2
3
Sng
Giao trnh CP THOAT NC
Nguyn Lan Phng = 126 = HBKN
- Cc ti liu v dn s tnh ton ca khu vc, N
tt
- Cc tiu chun v ch thi nc ca khu vc.
- Cc ti liu v a cht, a cht thu vn, a cht cng trnh, ch thu vn, cc
s liu v kh tng, s liu v mt ph ng x, sn nh.
2/ NI DUNG THI T K MA NG LI THOAT N C:
Bao gm cc vic sau:
- iu tra c bn, su tm v thu thp y cc ti liu cn thit nu trn
- Phn chia cc lu vc thot nc theo ng phn thu.
- Vch tuyn mng li
-Xc nh lu lng tnh ton cho tng on ng, tnh ton thu lc mng li (xc nh
ng knh, dc, dy, vn tc nc chy trong ng, su chn ng...
- Tnh ton v thit k cc cng trnh trn mng li (ging thm, ging chuyn bc, ging thu
nc ma, ca x, trm bm, ng qua cc chng ngi...)
- Thc hin cc bn v k thut: mt bng, mt ct ... cc tuyn cng v cc cng trnh trn
mng.
lV lV lV lV LRL 5U MRNU LUUl THURT NUUL LRL 5U MRNU LUUl THURT NUUL LRL 5U MRNU LUUl THURT NUUL LRL 5U MRNU LUUl THURT NUUL
Mng li thot nc lm vic theo nguyn tc t chy do s mng li thot
nc ph thuc ch yu vo a hnh, v tr sng h, iu kin t ai, mc nc ngm...
1/ S VUNG GOC:
Cc ng ng gp tng lu vc xy dng vung gc vi dng chy ca sng. Nc
ma chy thng ra sng, khng qua lm sch


Hnh 10-3: S mng li vung gc
p dng: nhng ni c dc nghing v hng sng thi nc ma v nc thi sn
xut quy c sch.
2/ S CT NHAU:
Cc ng ng gp tng lu vc t vung gc dng chy ca sng v ni vi ng
ng chnh t theo sng.
p dng: a hnh khu vc thot nc xui v hng sng v cn thit lm sch tt c cc loi
nc thi.
Sng
Giao trnh CP THOAT NC
Nguyn Lan Phng = 127 = HBKN

Hnh 10-4: S mng li ct nhau
3/ S SONG SONG:
Cc ng ng ca tng lu vc t song song vi nhau v song song vi dng chy
ca sng. ng cng chnh vung gc sng
Hnh 10-5: S song song
p dng: dc ca sng nh nhng dc ca thnh ph v pha sng li ln.
4/ S PHN VU NG:
Hnh 10-6: S phn vng
p dng: khi thnh ph c nhiu khu vc c a hnh chnh lch ln. Mi 1 khu vc
c s tng t s ct nhau. Nc thi khu vc trn t chy n cng trnh lm sch,
cn khu vc di phi bm ln cng chnh ca khu vc ri a v trm lm sch.
ng gp lu vc
ng chnh
Sng
Giao trnh CP THOAT NC
Nguyn Lan Phng = 128 = HBKN
5/ S PHN LY:
Hnh 10-7: S phn ly
p dng: cho cc thnh ph ln hoc thnh ph c a hnh phc tp. S phn ly
c th c 2 hoc nhiu trm lm sch. Nc thi ca tng khu vc c dn theo mng li
ring phn tn.
V V V V VRLH TUJEN MRNU LUUl THURT NUUL TH[ VRLH TUJEN MRNU LUUl THURT NUUL TH[ VRLH TUJEN MRNU LUUl THURT NUUL TH[ VRLH TUJEN MRNU LUUl THURT NUUL TH[
1/ NGUYN TC VACH TUYN:
- Phi ht sc li dng a hnh t ng theo chiu nc t chy, trnh dng nhiu
trm bm chuyn tip, khng kinh t.
- Vch theo ng ngn nht.
- Cng phi b tr dc theo ng ph, trong va h hay mp ng hoc c th b tr
chung trong ng hm k thut. B tr xa cy xanh v mng nh 3-5m.
- Trnh t ng qua sng, h, m ly, ng v cu xe la, iu, cc cng trnh
ngm khc. Khi qua sng h m ly... dng unke, x/phng
- ng ng gp chnh phi v cng trnh lm sch v ca x nc vo ngun.
Cng trnh lm sch b tr ngoi phm vi xy dng khu dn c, x nghip, ti thiu 500m,
cui hng gi v cui ngun nc so vi khu dn c.
2/ TRNH T VACH TUYN MA NG LI THOA T NC TH:
- Chia thnh ph, khu dn c thnh cc lu vc thot nc theo ng phn thu (lu
vc thot nc l phn din tch ca thnh ph m nc thi cho tp trung v 1 cng gp).
- Vch tuyn cng gp tng lu vc nhng ni thp v chn v tr t trm lm sch.
- Vch tuyn cng gp chnh v ni cc ng ca tng lu vc vi tuyn cng gp
chnh dn v trm lm sch.
- Vch mng li ng ng ph ni vi cc ng cc lu vc.
- Xc nh v tr cc trm bm chuyn tip (chiu su t ng qu 6m phi c bm
chuyn tip), xc nh bng tnh ton thu lc mng li.

Giao trnh CP THOAT NC
Nguyn Lan Phng = 129 = HBKN
3/ CAC PHNG AN VACH TUYN:
al Varh Iheo hnh khi ni:

Hnh 10.8: S vch tuyn theo hnh khi ni.
Cc ng ngoi ph bao bc xung quanh tng ph tt c cc mt. on ng nm
ph no ch nhn phn lu lng do din tch nghing v on .
p dng: a hnh bng phng, din tch cc ph ln v cha c cng trnh xy
dng nm trong .
bl Varh v pha Ihp rar ph :
Hnh 10.9: S vch tuyn nghing v pha thp ph.
Cc ng t phn thp ca cc ph.
p dng: Khi a hnh c dc ln nghing v mt pha. Xc nh lu lng tnh
ton th on ng nm pha no s nhn ton b lu lng do phn din tch bn trn n.
1 2
3
5
6 7
12 11
10 9
8
10
ging thm
Khu ph
1
2
3
4
5
6 7
8
Giao trnh CP THOAT NC
Nguyn Lan Phng = 130 = HBKN
rl Varh xuyn qua ra r ph :
Cc ng t xuyn bn trong cc ph, thng ko di ra v ni t ph ny qua
ph khc. Cch ny cho php gim c chiu di ton mng.
Hnh 10-10: S vch tuyn xuyn qua ph.
p dng: Cho a hnh bng phng nhng c nhiu tiu khu.

Vl Vl Vl Vl XRL [NH LUU LUUNU TlNH TURN XRL [NH LUU LUUNU TlNH TURN XRL [NH LUU LUUNU TlNH TURN XRL [NH LUU LUUNU TlNH TURN
1/ XAC NH LU LNG TNH TOAN CU A MA NG LI:
Tnh theo lu lng giy ln nht q
max
(l/s).
al i voi nuor Ihai sinh hoaI:
Theo dn s tnh ton (N
tt
) v tiu chun nc thi (q
i
):
q
max=
=
86400
q . N . K
i chung
(l/s)
K
chung
: h s iu ho chung
K
chung
= K
ngy
.K
gi
=
tbgi
gi . ma
Q
Q
K
ngy
: h s khng iu ho ngy
K
ngy
=
tbngay
ngay max
Q
Q
K
gi
: h s khng iu ho gi, xc nh bng t s Q
max
v Q
tbgi
trong ngy thi nc ln
nht.
K
gi
=
tbgi
gi max
Q
Q
K
chung
ph thuc vo lu lng trung bnh giy q
tb
(l/s) nc thi chy vo h thng.
Bang 26. He so khong aieu hoa K
chung
.
q
tb
(l/s) 5 15 30 50 100 200 300 500 800 1250
K
chung
3 2,5 2 1,8 1,6 1,4 1,35 1,25 1,2 1,15
Giao trnh CP THOAT NC
Nguyn Lan Phng = 131 = HBKN
N: dn s tnh ton
q
i
: tiu chun thi nc sinh hot (l/ngi.ngy), q
i
=(75-80)%q
c
Theo mun dng chy hay lu lng n v: (q
o
) tc lu lng nc thi tnh trn 1 ha
din tch khu nh (l/s-ha):
Mun dng chy: q
o
=q
i
.P/86400 , (l/s-ha)
Lu lng tnh ton q
max
= q
o
.K
chung
.F , (l/s)
P- mt dn s (ngi/ha);
F: din tch lu vc thot nc c cng mt dn s (ha).
bl i voi nuor Ihai san xuI:
q
max
=
3600 . T
K . q . M
gi m ca
(l/s)
M
ca
: s lng sn phm trong mt ca c nng sut ti a ( sp/ca)
q
max
: tiu chun thi nc cho 1 n v sn phm (l/sn phm)
T: Thi gian sn xut trong ca (gi)
K
gi
: h s khng iu ho gi ph thuc vo cng ngh (hi chuyn gia cng ngh)
2/ XAC NH LU LNG TNH TOAN T NG OAN NG:
Khi xc nh lu lng tnh ton, MLTN c phn thnh cc on ng tnh ton l
nhng on ng nm gia 2 ging thm trong q v i tnh ton c xem l khng i cn
chuyn ng ca nc c coi l u. Chiu di on ng tnh ton bng chiu di 1 khu
nh hoc chiu di ca on ng cp nc t on c ni bn n on tip theo.
q
tt
= q
shmax
+ q
ttr
(l/s)
q
shmax
= q
shtb
.K
chung
(l/s)
q
shtb
= q
d
+ q
t
+ q
b
(l/s)
q
d
: lu lng dc ng chy vo on ng tnh ton t cc nh dc theo chiu di on
ng (l/s)
q
t
: lu lng ti t cc khu trn (trc) xung. (l/s)
q
b
: lu lng ni t cc ng bn vo (l/s)
q
ttr
: lu lng tp trung ca cc i tng s dng nc ln nh x nghip cng nghip, cc
nh tm cng cng... chy vo on ng tnh ton. (l/s)
V d 1:
Yu cu xc nh lu lng thi cho cc on ng trong tuyn ng chnh ca mng
li thot nc (hnh v).
- Cho bit mt dn s ca khu vc 300 ngi/ ha
- Tiu chun thi nc 200 l/ngi,ngm
- Lu lng tp trung trng hc 1.5 l/s
- Lu lng tp trung t XNCN 20 l/s
Yu cu vch tuyn phng n: vch tuyn theo hnh khi ni
Giao trnh CP THOAT NC
Nguyn Lan Phng = 132 = HBKN
Hng dn:
1. Vch tuyn nghing theo hnh khi ni
2. Xc nh modun dng chy: q
o
= 694 , 0
86400
300 200
86400
P . q
q
t
o
=

= = (l/sha)
Xc nh lu lng tnh ton cho tng on ng:
q
tt
= q
shmax
+q
ttrung
(l/s)
q
shmax
= ( q
dd
+ q
b
+ q
t
) . K
chung
(l/s)
Lp bng xc nh lu lng tnh ton cho tuyn ng 1 4 TXL
. ng
K hiu
ph c
lu lng
Din
tch
ph
q
o
(l/sha)
q
shtb
(l/s)
k
chung
q
shmax
(l/s)
q
ttrung
(l/s)
q
tt
(l/s)
1 2 4c,d 6 0.694 4.16 3.1 12.9 20.0
32.9
2 3
3d;
4a,b,c;
5d,c
18.75 0.694 13.01 2.38 30.96 20.0 50.96
3 4 3; 4; 5 30 0.694 20.82 2.04 42.47 21.5 63.97
X
N
C
N

Cng
vin cy
xanh
400m
300m
3
0
0
m

3
0
0
m

15m
14.5
m
14m
13.5m
13m
TXL
1 2 3 4
d
b
X


N
G
H
I

P

C

N
G

N
G
H
I

P

CNG VIN
CY XANH
5a
d b
c
3a
d b
c
1
2
4a
Giao trnh CP THOAT NC
Nguyn Lan Phng = 133 = HBKN
Vll Vll Vll Vll TlNH TURN THUJ LUL MRNU LUUl TlNH TURN THUJ LUL MRNU LUUl TlNH TURN THUJ LUL MRNU LUUl TlNH TURN THUJ LUL MRNU LUUl THURT NUUL THURT NUUL THURT NUUL THURT NUUL
1/ CAC TIT DIN NG & CAC C TNH THUY LC:
Trong thc t c nhiu loi tit din ng- cng. Vic la chn tit din cn c vo iu
kin c th tng ni, xut pht t cc yu cu:
- C kh nng chuyn ti ln nht
- C bn tt di tc ng ca ti trng ng v tnh
- Gi thnh xy dng trn 1 m di l nh nht
- Thun tin trong qun l (c ra cng...)
c tnh thu lc tt nht ca cc tit din cng c xc nh bng kh nng chuyn
ti ln nht khi t cng 1 nghing v din tch tit din t bng nhau.
Do cng c tit din trn l tt nht v kh nng chuyn ti ln, bn vng tt v
phng php sn xut cng d hon thin. c dng ti 90%.


Hnh 10-11: Tit din ng, cng thot nc.
H
h
R
0,5R
2R
2R
R R
(a)
(b)
h
b
h
b
(c)
(d)
H h
h
b
(e)
(f)
Giao trnh CP THOAT NC
Nguyn Lan Phng = 134 = HBKN
2/ CAC CNG THC TNH TOAN THUY LC:
Bao gm vic xc nh ng knh cng, dc, dy v tc nc chy.
Dng cng thc ca dng chy n nh v u
* Cng thc lu lng: Q =.v
* Cng thc tnh vn tc: v = C RI
Q: lu lng nc thi (m
3
/s)
v: vn tc nc chy (m/s)
a: din tch tit din t (m
2
)
R: bn knh thu lc R =/X
X: chu vi t
I: dc thu lc, ly bng dc cng
I =
g 2 . R 4
v .
2

g: gia tc trng trng (m/s


2
).
: h s ma st dc ng .

e
2 e
R
a
R 68 , 13
lg 2
1

e
: nhm tng ng (cm).
a
2
: h s tnh n c tnh ca nhm thnh cng v thnh phn vt cht l lng ca nc
thi.
Re =

vR 4
Re: h s Rnol, c trng cho ch dng chy .
* C: h s sdi- h s tnh n nh hng ca ch nhm trn b mt trong ca ng, hnh
thc tit din ng v thnh phn, tnh cht nc thi
C = R
y
/n
y: ch s m ph thuc vo nhm, hnh dng v kch thc ng
y = 2,5 n - 0,13 - 0,75( n -0,1)
khi D 4000m th n = 0,013 v y = 1/6
* Gi tr
e
, a
2
v n c th ly theo bng sau:
Bng 27: Bng xc nh
e
, a
2
, n
ng, knh, mng
e
a
2
n
Snh
B tng v b tng ct thp
Xi mng aming
1,35
2
0,6
90
100
73
0,013
0,014
0,012
Giao trnh CP THOAT NC
Nguyn Lan Phng = 135 = HBKN
Gang
Thp
B tng v b tng ct thp trt nhn thnh
B tng trt va mt st
Gch
1
0,8
0,8
0,5
3,15
83
79
50
70
110
0,013
0,012
0,013
0,013
0,015
Vlll Vlll Vlll Vlll LRL THNU 5 THUJ LUL LRL THNU 5 THUJ LUL LRL THNU 5 THUJ LUL LRL THNU 5 THUJ LUL
1/ NG KNH NG T I THIU Dmin:
Theo tiu chun 20TCN51-84:
- ng trong sn nh, ng dn nc thi sn xut: d
min
= 150 mm
- ng dn nc thi sinh hot t ng ph: d
min
=200mm, mng li tiu khu v ng
ph
- ng nc ma v thot nc chung: t trong sn d
min
= 300mm, t ngoi ph d
min
= 400m
- ng dn bn c p d
min
= 150mm
2/ Y TI A h
max
/D:
Theo TC/20TCN51-84.
Bng 28: y ti a cho php:
D(mm) 200-300 350-450 500-900 >1000
h
max
/D 0,5 0,7 0,75 0,8
Vi mng c chiu cao H 09m v tit din ngang bt k th h/D 0,8
Vi cng thot nc ma v thot nc chung th h/D max = 1
3/ VN TC TNH TOAN:
Vn tc tnh ton ph thuc thnh phn v th cc ht l lng c trong nc thi,
vo bn knh thu lc R v dy ca ng. Khi tnh ton c th ly vn tc ti thiu theo
bng sau:
Bng 29: Vn tc ti thiu V
min
:
D(mm) 150-250 300-400 450-500 600-800 900-1200 1300-1500 >1500
v
min
(m/s) 0,7 0,8 0,9 1 1,15 1,3 1,5
m bo v
min
v
tt
4 8 m/s (4m/s - ng phi kim loi, 8m/s - ng kim loi).
4/ DC TI THIU i
min
:
i
min
: chn trn c s m bo vn tc ti thiu. Ngoi ra cn ph thuc ng knh ng.
i vi ng cng thot nc sinh hot xc nh gn ng i = 1/D .
Trong : D l ng knh - D(mm)
Giao trnh CP THOAT NC
Nguyn Lan Phng = 136 = HBKN
Bng 30: dc ti thiu imin :
D [mm] 150 200 300 400 600 800 1000 1200
i
min
0,008 0,005 0,004 0,0025 0,002 0,016 0,014 0,012
lX lX lX lX 5RU LHN NU 5RU LHN NU 5RU LHN NU 5RU LHN NU
1/ SU CHN NG BAN U:
Hnh 10-12: su chn ng ban u
H = h + i(L + l) + Z
2
- Z
1
+ d (m)
H: su chn ng ban u ca mng li ng ph (m).
h: su t ng nh nht ging xa nht ca ng trong sn nh hay tiu khu.
i: dc t ng ca mng li trong sn nh hay tiu khu.
L + l: chiu di cc on ng t ging xa nht n im ni vi mng li ng .
d: Khong cch gia 2 y ng ca mng li ngoi ph v mng li ngoi ng ph sn
nh ti im ni vi nh.
2/ SU NG TIP THEO:
H
n +1
= H
m
+ il
ni ,
(m)
H
n
: chiu su t ng im trc, (m).
i: dc t ng.
l
ni
: chiu di on ng gia 2 im tnhton.
3/ SU T NG LN NHT:
su t ng ln nht H
max
ph thuc vo phng php thi cng, vo vt liu ng,
iu kin a cht, a cht thu vn v cc th tiu kinh t k thut khc
* Nu thi cng h: t kh, tt H
max
= 7-8m
t xu H
max
= 5-6m
* o kn (kch p): H
max
: khng hn ch.
d
H
L l
h
Z
2
Z
1

i h
Giao trnh CP THOAT NC
Nguyn Lan Phng = 137 = HBKN
X X X X MRT LRT 0UL TUJEN B NUUJEN TRL MRT LRT 0UL TUJEN B NUUJEN TRL MRT LRT 0UL TUJEN B NUUJEN TRL MRT LRT 0UL TUJEN B NUUJEN TRL LRU TRU MRNU LUUl LRU TRU MRNU LUUl LRU TRU MRNU LUUl LRU TRU MRNU LUUl
THURT NUUL THURT NUUL THURT NUUL THURT NUUL
1/ DNG MT CT DOC TUYN:
Sau khi tnh ton phi dng mt ct dc cc tuyn ng. Trn mt ct dc phi th hin
y lu lng, ng knh, vn tc, dc, day, chiu di cc on tnh ton cao
mt t v y cng, chiu su t ng ca cc ging thm...









Hnh 10-13: Bn v ct dc tuyn ng
2/ NGUYN TC CU TA O MANG LI THOAT NC:
Cc on ng gia cc ging phi l on thng. Ti nhng ch thay i hng nc
chy, thay i ng knh, ti ch giao lu ca cc dng chy phi xy dng ging thm
Trn cc on ng thng theo 1 khong cch nht nh cng phi t ging thm:
D = 150 - 300 mm : 20m
D = 400 - 600 mm : 40m
D = 700 - 1000 mm : 60m
D > 1000mm : 100m
Vn tc nc chy phi tng dn. Khi vn tc nc chy ln hn 1,5 m/s th vn tc
on ng sau ln hn ng trc nhng khng qu 15-20%.
Trn mng li thot nc cn xy dng cc ming x d phng x nc thi vo
h thng thot nc ma hoc h khi c s c.
Cc im ngot v cc im u ni gia tuyn n v tuyn i theo hng dng chy
phi to mt gc 90
o
. Cn gc chuyn tip ca mng h: D < 400mm - 90
o
, D 400m:
60
0
.
Q (l/s) 4,54 7,39 9,79 20,39 25,53
D (mm) 300 300 300 350 350
i (1/1000) 6 6 6 4 3,5
Khoang cach (m) 600 720 622 445 512
Ct mt (m) 12 11,5 10 9,8 9,7 9,2
Ct ay ng (m)
8
,
2

7
,
2

7
,
2

6
,
2

6
,
1

5
,
1

7
,
3

6
,
3

6
,
3

5
,
2

im tnh toan
B1 B2 B3 B4 B7 B8
Giao trnh CP THOAT NC
Nguyn Lan Phng = 138 = HBKN
Xl Xl Xl Xl LRU TRU MRNU LUUl THURT NUUL LRU TRU MRNU LUUl THURT NUUL LRU TRU MRNU LUUl THURT NUUL LRU TRU MRNU LUUl THURT NUUL
1/ NG & CNG THOAT NC:
Yu cu ca vt liu dng xy dng mng li thot nc: chc, khng thm nc,
bn chng n mn v s mi mn, trn gim sc cn thu lc v gi phi r.
al ng sanh:
Sn xut theo kiu 1 u loe, 1 u trn bng t st do chu la, l = 0,5 - 1,2, D = 50
- 600mm, chu c p lc 20 - 40 N/cm
2
.
ng snh c u im khng thm nc, chng xm thc tt, thnh ng trn nhn.
ng snh c u im: dn, d v, chiu di b (phi nhiu mi ni).
Hnh 10-14: Ni ng gang
1- u trn; 2- Ming loe; 3- Va atphan; 4- Si gai tm bitum; 5- Va xi mng amiang.
bl ng b Ing & b Ing rI Ihep:
D = 100 - 4000m; l = 2 - 4 m.
Ni ng bng cc ng lng (mng sng) v vng cao su hoc nha ng, va xi
mng cng nh cc loi vt liu khc.
Hnh 10-15: ng cng u
Hnh 10-16: ng cng vi mi ni kiu m dng v ai p
Giao trnh CP THOAT NC
Nguyn Lan Phng = 139 = HBKN
Hnh 10-17: Cc kiu ni ng
a) Loi vng trn trn b) Loi vng gi hm
Hnh 10-18: M hnh mi ni m dng loi lin kt mm

a) Loi vng trn trn b) Loi vng gi hm
Hnh 10-19: M hnh ni kiu lng ghp
(a) (b)
Hnh 10-20: Mng cng
(a) Mng cng c sn ch c khi mng. (b) Mng cng c sn gm tm v khi mng.
ng cng
Mng cng c sn
Tm
Giao trnh CP THOAT NC
Nguyn Lan Phng = 140 = HBKN
rl ng phibrximng:
ng phibrximng dng xy dng mng li thot nc c hai u trn, ng
knh 150-600mm c ch to bng ximng pooc lng mc >400 v 20% si aming. ng
c ni vi nhau bng ng lng v vng cao su. ng c ti trng b chng xm thc tt,
khng dn in, trn nhn, c chiu di ln, chng b mi mn, dn, d
v.
rl ng gang, Ihep:
ng gang, thp dng t ng qua ng t, xe la, sng, ng ly... hoc dng
cho ng c p lc.
ng gang: D = 50-1000mm, l = 2-5m
ng thp: D n 1400mm, l n 24m.
2/ GING THM:
Hnh 10-21 : Cu to ca ging thm
1. Np ging; 2. C ging; 3. Tay nm; 4.Vai ging; 5. Thn ging; 6. ng thot nc;
Ging thm l cng trnh c nh trong h thng thot nc dng kim tra v ty
ra mng li thot nc
Ging thm c chia thnh:
- Ging thm thng: xy dng trn cc on ng thng, khong cch gia cc ging
35-200m.
- Ging ngot: xy dng nhng v tr c s bin i v dc t ng hoc i
hng trn mt bng.
- Ging nt: xy dng nhng v tr ni ng ng thot vi nhau.
- Ging kim tra.
Ging thm c th xy dng bng gch, b tng, b tng ct thp. Trn mt bng c
th l hnh trn hay hnh ch nht.
Cu to ging gm lng mng y, phn cng tc gia v phn c c np y
trn.
1000
700
1
2
3 5
4
6
6
Giao trnh CP THOAT NC
Nguyn Lan Phng = 141 = HBKN
* Cch ni ng trong ging thm:
.
Hnh 10-22 : Cch ni cng trong ging thm.
(a) Ni ngang nh cng; (b) Ni ngang mc nc.
3/ CU TAO NG THOA T NC QUA CHNG NGAI VT:
Ph thuc vo cch b tr mng li v chnh lch theo chiu cao gia chng.
- Khi s chnh lch nhau v chiu cao cng trnh khng ln th hp l nht l xy
dng on vt di dng iuke.
Hnh 10-23 : iu ke.
1- Ging n vo iuke; 2- ng x s c; 3- Ging ra khi iuke; 4- ng lun.
- i vi sng su: cu vt.
- Khi qua ng st, ng giao thng nn dng ng bao.
Hnh 10-24 : ng qua ng st.
1- ng thp; 2- ng gang.
1
3
Giao trnh CP THOAT NC
Nguyn Lan Phng = 142 = HBKN
V d 2: Tnh ton thy lc cho bi v d 1.
1. Tnh ton thy lc cho tuyn ng chnh 1- 4 TXL
a. dc mt t
ng ng 1 - 2 2 - 3 3 4
i
md
0.75 0.67 1
b. Bng tnh thy lc tuyn chnh 1 4 TXL
Ct mt t
(m)
Ct y ng
(m)
Chiu su
chn ng
(m)
.
ng
l
(m)
q
tt
(l/s)
D
(mm)
i
()
V
(m/s)
h/D
h
l
=
i.l
(m)
u Cui u Cui u Cui
12 400 32.90 400 4 0.83 0.35 1.60 14.00 13.70 12.00 10.40 2.00 3.30
23 300 50.96 400 3 0.84 0.48 0.90 13.70 13.50 10.40 9.50 3.30 4.00
3-4 500 63.97 400 3 0.89 0.56 1.50 13.50 13.00 9.50 8.00 4.00 5.00
Ghi ch:
- Ct mt t ly theo ng ng mc trn bn (c th ly theo ct sang nn).
- Chn D D
min
- dc b nht: i = i
min
(i = 1/D).
- Chiu su chn ng ban u xc nh theo cng thc hc. Khi khng c s
liu y c th ly theo kinh nghim = 1.5 2 m.
- Ct y ng = Ct mt t - su chn ng.
- Ct y ng ca im tip theo = Ct y ng ca im trc - tn tht p lc
ca on ng tnh ton.
- Ct y ng u tin ca on tip theo ph thuc vo phng php ni ng.
Trong bi v d s dng cch ni ngang nh ng.
Xll Xll Xll Xll HE THNU THURT NUUL MUR HE THNU THURT NUUL MUR HE THNU THURT NUUL MUR HE THNU THURT NUUL MUR
1/ CU TAO H THNG THOAT NC MA:
Ging thu nc ma: thng c dng trn D = 0,8 - 1,0 hoc ch nht 0,6x0,9m; trn np c
np y c khe h thu nc v ngn rc chui vo h thng, thng t rnh ng, cc
ng 3, 4 pha cui dng chy, cch nhau 50-80m (x = tnh ton). Chiu cao ging 10m,
np y thp hn va h 2-3cm.
2
6
5 5
6
2
Giao trnh CP THOAT NC
Nguyn Lan Phng = 143 = HBKN
Cc ng ni t ging thu nc ma n ging thm
ca ng ng (cng) chnh c chiu di 40m.
Ging thm trn ng cng chnh c kch thc
ph thuc vo ng knh ng ni v ng chnh.
ng knh ng (mm) <600 700
ng knh ging thm (mm) 1000 trn hay ch
nht 1000xDln
Chiu cao cng tc H ph thuc ng knh ng ni vi ging thm.
+ Nu ng knh ng ni vi ging thm D = 700-1400mm H ly bng ng
knh ca ng ln nht ni vi n (tnh t lng mng ca ng).
+ Nu D > 1500mmm c th xt n phn cng tc ca ging.
ng knh ng chnh xc nh theo lu lng tnh ton, thng c xy dng gia
ng, tit din trn hay ch nht.
Ca x nc ma c 2 kiu: mng h (khng c gia c b) hoc ming x c l kn
khi c gia c b.
2/ CA C THNG S C TRNG:
1. Cng ma: l lng ma ri trong mt n v thi gian.
+ Cng theo chiu cao lp nc (q
h
) l t s gia chiu cao lp nc o c vi
thi gian ma t (pht) tc q
h
= h/t (mm/pht)
+ Cng ma theo th tch (q) l lng ma tnh ton trn 1 ha din tch (l/s.ha).
Gia q
h
v q
v
c mi quan h q
h
= 166.7q
v
2. Thi gian ma:
3. Chu k ma: l thi gian (nm) trong nhng trn ma c cng cng v thi gian
nh nhau lp li 1 ln.
4. Chu k trn cng (P): l thi gian (nm) ca nhng trn ma vt qu cng tnh ton
gy ra hin tng trn cng lp li mt ln.
Vic xc nh chu k trn cng trong tnh ton thit k c ngha kinh t v k thut
ln.
Nu chu k trn cng gim th ng knh ng gim, gi thnh xy dng gim nhng
d ngp lt.
Nu chu k trn cng tng th ng knh ng tng v gi thnh xy dng tng nhng
an ton hn, h thng t ngp lt.
Hnh 10-25: Cu to ging thu nc ma
1. Ca thu nc ma
2. B va
3. Va h
4. ng ni
5. Tm chn rc
6. Ca b va
1
3
4
Giao trnh CP THOAT NC
Nguyn Lan Phng = 144 = HBKN
V vy cn c vo v tr ca tuyn ng (trn ng ph chnh hay tiu khu) v iu
kin lm vic ca cng chn chu k trn cng thch hp vi gi tr t 0,25 - 2,0 nm theo
TCN 51-84:
i vi khu dn c:
Bng 31: Chu k trn cng:
V tr lm vic ca cng
V tr tuyn cng
Thun li Trung bnh Bt li Rt bt li
Trn ng khu vc (tiu khu)
Trn ng ph chnh
0,25
0,35
0,35
0,50
0,5
1,0
1,0
2,0
Gii thch iu kin:
- Thun li: Din tch lu vc 150ha, a hnh bng phng, dc trung bnh ca mt t i
0,005, ng c t theo ng phn thu hoc phn trn sn dc cch ng phn thu
400m.
- Trung bnh: Din tch lu vc > 150 ha, a hnh bng phng, dc mt t i 0,005, ng
t pha thp sn dc, dc ca sn 0,02.
- Bt li: din tch lu vc > 150 ha, ng ng t pha thp ca sn dc, ng t theo
khe t nc ca sn dc vi i
sd
> 0,02.
- Rt bt li: ng ng thot nc ch trng, thp.
* i vi x nghip cng nghip: chu k trn cng xc nh do hu qu ca vic trn
cng gy ra cho cc x nghip cng nghip nh sau:
- Qui trnh cng ngh khng b h hng P = 1-2 nm.
- Quy trnh cng ngh b h hng P = 3-5 nm.
- Vi cc x nghip cng nghip t ch trng th Px = tnh ton vi P > 5 nm.
5. Chu k gii hn (P
g.h
) l chu k trn ng khi ngp ti chiu cao gii hn, chu k ny ny
ph thuc vo iu kin t cng (thun li, bt li...) v t/c lu vc thot nc, c th t 10-
100 nm.
Bng 32: Chu k gii hn :
Tnh cht lu vc Thun li Trung bnh Bt li Rt bt li
Khu nh , khu CNv ng tiu khu 10 10 25 50
ng ph chnh 10 25 50 100
3/ TNH TOAN H THNG THOAT NC MA:
al Xar d|nh Iuu Iuong Inh Ioan (
II
):
Q
tt
= ..qv.F (l/s)
: h s phn b ma (ph thuc vo din tch thu nc ma).
Bng 33: h s phn b ma.
F(ha) < 300 300 500 1000 2000 3000 4000

1 0,96 0,94 0,91 0,87 0,83 0,8


+ Xc nh theo cng thc:
Giao trnh CP THOAT NC
Nguyn Lan Phng = 145 = HBKN
=
3 / 2
F . 001 , 0 1
1
+
: h s dng chy ph thuc vo lp ph b mt ( c, b tng), iu kin t ai, dc a
hnh, cng ma v thi gian ma

tb
= Ztb.q
2 , 0
v
.T
0,1
q
v
: Cng ma tnh ton (l/s.ha).
T: Thi gian ma (pht).
Z
tb
: h s mt ph trung bnh ca lu vc ( trung bnh cng ca lu vc th Ztb c th xem
nh khng i ( khng ph thuc vo cng v thi gian ma) .
Bng 34: H s dng chy v h s mt ph trung bnh.
Dng b mt

Z
tb
Mi nh v mt ng b tng
Mt ng lt v nha
Mt ng hc
Mt ng dm khng c cht kt dnh
ng trong vn bng si
Mt t
Bi c
0,95
0,60
0,45
0,40
0,35
0,30
0,15
0,24
0,224
0,145
0,125
0,09
0,064
0,038
Cch xc nh cng ma tnh ton:
+ Nu c s liu o ma bng my t ghi nhiu nm th dng biu q = (t) thnh lp theo
phng php thng k vi cc chu k khc nhau.
+ Nu ch c s liu ma v cc yu t kh hu khc cho hng thng hoc nm th xc nh
bng cng thc hoc kt qu nghin cu khoa hc.
+ Nu khng c s liu o ma th suy on theo nhng ni c iu kin tng t. C th
tham kho cng thc tnh ton:
q
v
= 20
n
.q
20
(1 + ClgP)/T (l/s.ha).
n,c: l cc h s ph thuc vo cc iu kin a l tng ni v chu k trn cng P. C th
dng phng php ton phn tch cc s liu quan trc bng my t ghi hoc ly theo bng
phn vng ma.
q
20
cng ma ng vi thi gian ma l 20 pht v P = 1nm.
P: chu k trn cng (nm).
T: thi gian ma tnh ton (pht).
bl Thoi gian Inh Ioan:
L thi gian m git ma t im xa nht trong lu vc tnh ton chy n tit din
tnh ton. Thi gian gi l thi gian ti hn, cn phng php tnh theo thi gian ti hn
gi l phng php cng ti hn.
T = t
0
+ t
1
+ t
2
t
0
: thi gian nc chy ti rnh ng ( t im xa nht ca tiu khu, khu vc ). Thi gian
ny gi l thi gian tp trung nc b mt. t
0
ph thuc vo kch thc a hnh, cng
Giao trnh CP THOAT NC
Nguyn Lan Phng = 146 = HBKN
ma v loi ph mt ng. Khi tnh ton s b, nu tiu khu khng c mng li thot nc
ma th t
0
10, nu c t
0
= 5 .
t
1
: thi gian nc chy theo rnh ng n ging thu nc ma gn nht.
t
1
= 1,25.l
1
/v
1
(giy)
l
1
: chiu di rnh ng (m).
v
1
:vn tc nc chy cui rnh ng (m/s).
1,25: h s xt n kh nng tng vn tc chy trong qu trnh ma .
(t v = 0 n v = v
1
cui rnh).
t
2
: thi gian nc chy trong cng n tit din tnh ton (sau ging thu u tin)
t
2
= r.l
2
/v
2
(giy)
r: h s ph thuc dc khu vc (i
kv
)
Bng 35: H s r.
i
kv
< 0,01 0,01- 0,03 > 0,03
r 2 1,5 1,2
l
2
: chiu di mi on cng tnh ton, (m).
v
2
: vn tc nc chy trong on cng tnh ton, (m/s).
rl Tnh Ioan Ihuy Iur:
Xc nh d
min
, h/D, v
tt
, i
min
d
min
:
- ng nc t ging nc ma n ng cng 300 mm.
- ng thot nc ma v thot nc chung t ng ph 400 mm.
- ng thot nc ma v thot nc chung t trong sn 300 mm.
h/D = 1.
v
tt
ly theo nc thi sinh hot.
i
min
: t ging thu nc ma n cng 0,02. Ring rnh thot nc ma tu theo mt ph
c th ly i
min
= 0,003 - 0,005.

You might also like