Nga tiu chy cp do nhim khun

Th Su, 22/10/2010 08:10

Trong vng l lt, b con phi chng chi vi thin tai, nhiu khi phi vn ng vt v, dm ma, ngm nc, nhn i... sc khe gim st d mc bnh ng tiu ha, nht l tiu chy. Vy phi lm g phng chng bnh hiu qu? Khi no vi khun gy bnh tiu chy? Vi khun gy bnh tiu chy khi c cc iu kin: nhiu v s lng, bm dnh c vo rut, sn sinh ra c t gy bnh. S lng vi khun tng nhiu trong c th do chng sinh sn hoc xm nhp t ngoi vo qua thc n. Ty loi vi khun m s lng gy bnh nhiu t khc nhau. S bm dnh: vi khun phi bm dnh vo nim mc rut trong qu trnh gy bnh. Nh vy chng phi cnh tranh vi vi khun thng tr rut chim ly nim mc mi gy bnh. Sn xut c t gy bnh: vi khun sn xut ra mt hay nhiu cht c t gy bnh. V d c t enterotoxin gy tiu chy do tc ng ln s bi tit ca nim mc rut. c t cytotoxin ph hu t bo nim mc v gy tiu chy. Vi khun Shigella dysenteriae tp 1 sn xut ra ngoi c t c c hot tnh ca c t ng rut ln c t t bo. Vi khun t tit ra c t enterotoxin lm tng bi tit ion Cl-v gim hp th ion Na+, dn ti mt dch v gy tiu chy. c t ca vi khun ph hu cc t bo nim mc rut v gy hi chng l, i tiu ln mu v nhy. Neurotoxin do vi khun Staphylococus v Bacillus cereus to ra tc ng ln h thn kinh trung ng gy nn ma.

Ra tay l mt cch phng bnh tiu chy.

C th chng li vi khun gy bnh th no? D hng ngy c mt lng ln vi khun xm nhp vo ng rut qua thc n, nhng chng khng th gy bnh c do c th c hng ro bo v gm: vi khun thng tr trong rut, axt ca dch d dy, nhu ng rut, tnh min dch. Vi khun thng tr hay chng ta thng gi l vi khun ch l nhng vi khun c s lng ln ng rut, c tc dng bo v c th bng cch ngn nga cc tc nhn gy bnh to khun lc ng rut. Nh th nhng ngi ang iu tr khng sinh, tr s sinh ch c t vi khun thng tr s c nguy c cao b nhim khun ng rut. Cho nn mi ngi khng nn t mua v ung khng sinh ba bi, v s lm ri lon vi khun ch, d mc bnh tiu chy. Thnh phn cc loi vi khun rut cng quan trng nh s lng ca chng. Trn 99% vi khun i trng l vi khun k kh,

chng to ra mi trng c pH axt v nhiu axt bo d bay hi, c tc dng ngn cn vi khun gy bnh pht trin. axt (pH axt) ca d dy c tc dng km hm vi khun gy bnh. Do bnh nhn phu thut d dy d nhim khun Salmonella, G. lamblia v d mc bnh giun sn. Dch axt d dy v cc globulin min dch c tc dng dit tr bt s lng vi khun t ngoi xm nhp vo qua thc n. Nhng cng c mt s vi khun c th tn ti trong mi trng axt ca d dy nh Rotavirus. Nhu ng rut bnh thng c tc dng lm sch vi khun gy bnh on u rut non. Nu nhu ng rut b gim do: dng thuc phin hay cc thuc lm gim nhu ng rut khc, ngi c ti tha, l r, hay b xon rut sau phu thut, bnh nhn b bnh i tho ng, x cng b th d nhim khun ng rut v tiu chy. Tnh min dch l kh nng p ng min dch t bo v to khng th c vai tr quan trng bo v c th chng nhim khun ng rut. Nhng ngi b mt sc, i n, dng thuc corticoid, bnh nhn suy gim min dch (AIDS) d b nhim khun ng rut do virut, vi khun, k sinh trng v nm. Vic to khng th ch ng nh dng vacin phng bnh c tc dng gip c th phng bnh. Du hiu nhn bit sm bnh tiu chy Tiu chy cp c nhiu mc biu hin ph hp vi loi vi khun gy bnh. Nhng nhn chung cc du hiu ch yu l: tiu chy, phn nhiu nc, i ngoi ngy 1-2 ln, nng th i nhiu hn 2 ln mt ngy, khng st, au bng t hoc nhiu, mt l hoc khng mt. Vi khun gy vim rut do to c t t bo, gy bnh on cui rut non hay rut gi vi biu hin: i l, phn nhy nht ln mu, au qun mt rn, i cu nhiu ln trong ngy, st trn 37,8o C, nn. Vi khun thng hn gy tn thng thnh rut, bnh nhn c st thng hn, mch v nhit phn ly, au bng. iu tr v phng bnh Quan trng trong iu tr tiu chy l bi ph mui v nc. V vy vic dng oresol ung c th cu cha cho nhiu bnh nhn. Trong trng hp khng c sn oresol c th thay bng nc cho mui, hoc ng mui (1 tha c ph mui vi 8 tha ng trong 1 lt nc) s c dung dch thay th ung ngay khi b tiu chy. Bnh nhn mt nc nng hay nhng bnh nhn nn nhiu, khng ung c phi truyn tnh mch dung dch lactat ringer. Khi cn phi dng thuc khng sinh dit vi khun gy bnh. Phng bnh cn thc hin: "n chn, ung si", ra tay bng x phng trc khi n ung, sau khi i v sinh hoc lao ng. Bo qun tt thc phm ch bin, chng rui, gin, bi bm. Khng n rau sng, tit canh, mm tm, mm tp sng; khng n gi c, hi sn sng; khng ung nc l, nc mt v sinh. X l phn, cht thi m bo v sinh.