You are on page 1of 157

M!C I!

C
PHN MOT CHAM SOC KHI I NH................................................................................. 2
PHN HAI NH!NC VN CO IIN Q!AN TOI T!NC PHN THN TH ................... 17
I. !............................................................................................................................................ 17
II. NH!NC VN CO IIN Q!AN TOI CO .......................................................................... 30
III. NH!NC VN CO IIN Q!AN TOI NC!C................................................................... 35
IV. NH!NC VN CO IIN Q!AN TOI PHN !NC........................................................ 46
V. NH!NC VN CO IIN Q!AN TOI TAY, CHN, X!ONC............................................ 63
VI. NH!NC VN IIN Q!AN TOI O PHN SINH !C VA AI TIT ........................ 73
VII. NH!NC VN IIN Q!AN TOI A.............................................................................. 80
VIII. NH!NC HIN T!ONC IIN Q!AN TOI S!C KHO .................................................... 95
IX. TAI NAN.................................................................................................................................120
X. CAC NH KHAC O TR M...............................................................................................131
XI. IY TH!YT VA PH!ONC PHAP........................................................................................146

PHN MOT

CHAM SOC KHI I NH

e bI bnh - an can phaI Iam g 7

VIc dau fIn Ia quan saf e ky d noI cho bac sI bIf nhu ng
frIu chu ng cua bnh. V o bn con, nn cac ba me d nhan duoc
ngay su fhay dI baf fhuo ng qua nef maf, finh fnh, su hoaf dng
cua con. Thi du ban nha n fhay da cua e bI man do chI u qua. Can
phaI no I d bac sI bIf, v sang nay, khI ba c sI co maf fh da cu a e
co fh IaI bnh fhuong rI.

Sau khI bac sI v, ban can phaI fIp fuc fheo doI su chuyn bIn
cua b nh va fhuc hI n nhu ng Io I chI dan cu a bac sI d chua bnh
cho e.

Su co ma f cua nguo I me bn con, gop phan khng nho foI vIc
frI bnh cho e v ngoaI phan cho con ung fhuc fheo don cu a bac
sI, co n co fIng no I, nu cuo I va ba n fay cua nguo I me , Iam cho e
cam fhay yn fam.

1. NH!NC ! HI! C!A S!C KHO

A. KhI be khoe ma nh

- Trong Iuo ng can cua e bnh fhuo ng.

- Nef ma f fuoI fInh, maf sang. KhI b e, ban cam fhay ma e
cang, ma f.

- e fo ra vuI ve, ham choI, chu y foI moI nguo I va moI vaf
chung quanh.

- e an co ve ngon mIng, ngu yn gIac. Phan bnh fhuong.

. KhI be bnh

- e suf can.

- Nef maf faI, maf quang khng co anh maf.

- e ngam ngo n fay khI ngu, gIac ngu khng Iau. e khng chu
y g foI chung quanh.

- e Iun cua qua y, gIaf mnh, d quay kho c.

- e kho ngu.

- e khng chIu an hoac an if. Khng chIu ung hoac doI ung
baf fhuo ng |v con sf Iam co fh maf nuo c).

2. KHI NAO CN !A CON TOI AC SI

NhI u ba me nga I dua con foI bac sI, ma chI fo I gap bac sI d k
bnh cua con fhI. V nhu ng frI u chu ng bnh cua fre co fh fhay
dI fu ng gIo, nn vIc k bnh nhu vay chua du. Tu ho foI sung
phI, fu dI fuof foI fnh frang co fh bI fhIu nuoc nhI u khI chI co
mf buo c.

Tre cang nho, ca ng can phaI dua ngay foI bac sI, m I khI cha u
sf, ho, nn oI, dI phan Io ng nhIu Ian hay nhI u nga y. K ca nhung
frIu chu ng nhu bng nhIn quay khoc ma khng ro nguyn nhan,
hay khng chIu ung nuoc.

I voI cac chau da Io n fh co fh nhn vao fnh fra ng fng qua f
cua suc khoe, xem co dIu g dac bIf khng. Sf cao chua cha c da Ia
dau hI u fram frong. Tra I IaI, hI n fuo ng dau fung con o vu ng
bung, IaI Ia dI u can phaI chu y ma chI co bac sI mo I fm duo c
nguyn nhan va huo ng dan chua frI.

Tom IaI, nu ba n dInh dua chau fo I bac sI, hay chua n bI fruoc
d fra IoI mf s cau hoI co IIn quan foI cha u v fhan nhIf, frang
fhaI phan va ca c nha n xef khac cu a ban v cha u be. Cu ng nn noI
vo I bac sI ra ng chau co fIp xu c voI aI cung co nhung frIu chung
nhu cha u khng d bac sI suy nghI v mf s bnh Iay Ian. Trong
Iu c cho doI, chua co bac sI, hay d chau nghI ngoI, bnh fInh. Tranh
nhung noI n ao, nhIu fIng dng. Khng nn cho cha u du ng baf
ky mf fhu fhuc g nu khng duoc bac sI huong dan fu fruo c.

Nu cha u sf, hay cho cha u ung nuo c.

3. NH!NC C! HOI V VI C SAN SOC KHI I NH

- e dang sf co nn dua chau fo I bac sI khng

u cha u be sf cao, cung van co fh dua dI duo c. ChI o phong
kham bnh, ba c sI mo I co nhIu phuong fIn d kham bnh cho
cha u.

- Co can choang chan |m n) cho chau khng7

Nu cha u dang sf, khng nn da p fhm chan v nhu fh se
Iam fhan nhIf fang fhm. CIu nhIf d phong fu 20o - 22oC khng
d gIo Iu a, o dIu kIn nhu vay, chau chI can mac mf b quan ao
ngu, rng, fhoang Ia du.

- Can san soc fh nao cho be d chIu7

Can pho ng ca n fhoang va du am. Nu Iau khng mo cua s,
hay chuyn chau be sang phong khac m f Iaf, frong khI Iam v
sInh: que f nha, fhay vaI fraI gIuong... Sau do, dong cu a IaI nu can,
d franh gIo, rI Ia I chuy n cha u v.

Hang ngay, van Iau maf, c, rua fay, chan cho cha u nhu bnh
fhuong.

an co fh fam cho chau nhung chu y pha nuo c o nhIf d 37oC
va phong fam phaI kin, khng co gIo.

Trong suf fhoI gIan bI m, cha u be nao cung mun co b hoac
me, ng, ba... o bn ca nh. VIc nay Iam cho e fhay yn fam va an
uI e raf nhI u, mI khI e bI kho chIu. Nu nguoI Io n khng co
dIu kIn o gan e, co fh cho e d choI, sach co hnh ve mau d
e gIaI fri.

Khng nn d e nha n fhay nef maf Io Iang, u sa u cua nguo I
Io n v bnh fnh cua e.

- Can Ia m g khI be ra nhIu m hI

Nu e sf va nguoI d m hI, fh Ia ff. V do Ia phan u ng
cua co fh d Iam fhan nhIf ha xung. Nn Iau kh m hI va fhay
quan ao cho e.

- Co can baf chau nam faI gIuo ng khng7

Nu e fhay nguo I mf, e se fu dng na m nghI. Nhung nu
e khng mun nam, fh khng nn baf buc. Cu d e ngI day
hoac dI IaI frong phong. I faf |vo) cho chau.

I voI cac chau bI bnh can phaI chua frI Iau hoac dang frong
fho I gIan phuc hI su c kho e, cu d cha u choI bnh fhuo ng. ChI nn
franh nhung fro choI Ia m chau bI kich d ng va khng cho choI vo I
fre kha c d franh su Iay nhIm.

- Ch d an cua fre bI bnh nhu fh nao7

Vo I fre so sInh, nu cha u khng bI dI fuof, co fh cho an nhu
bnh fhuong; khng nn e p chau an va chu y cho chau ung nuoc
fhm.

- Nu be bI dI fuof, fh ngung cho bu sua va cho an fheo ch d
rIng |coI phan ca c bnh fre em).

- Vo I fre da Ion, co fh cho an su p, nuo c rau, chuI nghI n,
banh bif cf |banh m nuo ng 2 Ian), banh bich quy.

Nu cha u co dau hI u khoI bnh, dan dan fro IaI ch d an bnh
fhuong.

Chu y: Khng nn ep buc cac cha u an

- Nu e bI sf, hay cho chau ung nhIu nuoc ban ngay cu ng
nhu ban dm, v sf Iam co fh ca c chau fhIu nuo c. chau d
ung, ngoaI nuoc frang co fh cho e ung nuoc cam, nuoc chanh,
nuoc sup, nuoc rau, nuo c duo ng v.v...

Thuo ng cac cha u fhich ung nuoc maf hon Ia nuo c nong. Ha y
cho ca c chau ung nuo c maf - nhaf Ia cac chau hay bI nn oI. Nu
cac cha u khng chIu an fh cac IoaI nuo c duo ng, sup, maf ong, nuo c
com... cu ng co fh cung cap cho ca c chau mf if caIo.

CIo gIac san soc nn nhu fh nao7

Nn fu quy dInh gIo gIac, fhi du va o buI sa ng va 5 gIo chI u
ban se do nhIf d cho chau, Iau rua maf, ngoay I mu I, cho ung
fhuc hay bI fhuc. VI c san soc co gIo gIac nhu vay do Ia m chau bI
mf hon Ia phaI dIu frI Ian man ca ngay.
Sau khI san soc chau, ban nn ghI fhan nhIf do duoc Iuc sang,
Iu c chIu vao gIay cu ng vo I cac hI n fuo ng |nu co) nhu: nn o I, dI
fuof, ho... d chuan bI noI IaI cho bac sI bIf, khI bac sI foI fham,
hoac no I qua dIn fhoaI.

Nu bac sI cho bIf bnh cu a be fhu c IoaI Iay Ian

Nu e mac b nh co fh Iay Ian, phaI cach Iy e vo I ca c fre
khac, k ca ca c nguo I Ion dang co mang.

Chu y: Khng d fhuc frong fam fay fre em

NhI u nguo I d fhuc dI u frI bnh cho ca c chau o ga n ch cac
cha u na m, d fIn su dung. Nhu vay raf nguy hIm, nhaf Ia dI vo I
cac cha u dang frong fuI fhay ca I g Ia cu ng cho vao mIng.

Thuc dIu frI cu ng pha I ung du ng IIu Iuo ng va du ng Iu c.

Cac cha u nho fhuong d bI mau sa c vIn fhuc, hoa c vI ngof
cua fhuc hap da n.

4. MOT VAI VN CH!YN MON.

o fhan nhIf o hau mn nhu fh nao7

Iay ng do nhIf d da Iau rua sach, vay ng d mu c fhu y ngan
xung duoI 36oC rI bI mf if vadoIIn vao da u ng.

I vo I fre so sInh, daf be nam ngua, mf fay nam Iay 2 chan
be gIo In, con fay kIa duf fu fu phan dau, co dung fhuy ngan bn
frong va da duo c bI va-do-IIn vao hau mn cua e, foI ga n hf
phan nay. Iam xong dng fac nay, fIp fuc gIu phan con IaI cu a ng
do frong fay.

I voI fre Io n hon, d fre nam sap rI duf ng do nhI f d fu fu
vao hau mn. Trong fhoI gIan d ng do frong ha u mn, nho dap
mn cho cha u khoI Ianh. Can d ng do frong hau mn, if nhaf Ia 2
phuf.

Nu ca c cha u vua choI dua xong, ha y d cha u nghI ngoI if nhaf
1 fIng, rI mo I fIn hanh Iay nhIf d. Can chu y bI va-do-IIn vao
dau ng do va du f fu fu vao hau mn cha u be. ng fac nay, nu
Iam ma nh hoac vI vang co fh Ia m xay sa f bn frong ha u mn va
chay ma u. a co nhIu fruong hop nhu vay.

TaI nhI u nuoc, nguo I fa Iay fhan nhIf bang cach cho ngam
nhIf k o mI ng, hoac kep vao nach. Nhung ca c cach do khng
chinh xa c bang ca ch do o hau mn.

af mach o c fay fh nao7

af ngo n fro hoac ngon fro va ngo n gIua In c fay cua e, o
phan gc ngon fay caI, khI e d ngua ban fay, ban se fhay nhIp
dap cua mach ma u c fay. Tre ca ng nho, nhIp dap ca ng mau. o fre
so sInh, s nhIp da p bnh fhuo ng frong 1 phu f fu 120 - 140 dap. Tre
2 fuI: 110 dap/phuf. Tre 6 fuI: 60 - 80 dap/phuf. S nhIp dap nay
se cao hon bnh fhuo ng khI fre kho c, hay hoaf dng ma nh.

KhI e m, s nhIp dap se khng gIng bnh fhuo ng v ma ch
dap se yu hon.

Kham ho ng fh na o7

I vo I fre nho, can pha I co mf nguoI fhu 2 gIup suc fh ban
mo I kha m hong cho e duoc. Nguo I nay b cha u be frn Iong, cho
maf cha u huong v phia a nh sang, gIu fay chan cha u, d chau fua
nguo I va o mnh rI dung 1 fay an nhe vao fran cha u d dau chau
nga v phia sau.

NguoI kham ng I phia fruo c chau be, mf fay Iam e mo mI ng
ra, con fay kIa dung cung 1 chIc fha |mung) an IuoI cha u be
xung va bao cha u ku : "a... a...". Nhu vay, ban se nhn ro a-my-
dan o ho ng e.

5. IAM CI KHI SOT7

Khng dap hoac cho fre mac fhm quan ao

ChI ma c mf b quan ao ngu cho fhoang. Khng dap chan da
hoac Ien. Nu can, chI dap chan don |nhu khan fraI gIuong). NhIf
d frong phong khoang 20oC Ia vua.

Thuc fhuo ng dung

HaI fhu fhuc fhuo ng du ng d frI sf va ha nhIf Ia fhuc
aspIrIne |acIde acefyIsaIIcyIIque) va fhuc paracefamoI. Can d bac
sI chI dInh II u Iuo ng, nhung cach du ng chung nhu sau :
- Iuong fhuc finh bang s vIn fhuc du ng frong 24 gIo phu
fhuc fheo s can na ng hoac s fuI cua fre. a n can nho Iuong
fhuc fI da duoc dung. Khng duo c cho e ung qua Iuong fI da
do.

- Iuo ng fhuc nay duoc chIa fhanh nhIu phan d ung fhanh
nhIu do f frong ngay. Thi du: m I ngay ung 2 vIn chIa Ia m 4 Ian,
mI Ia n nua vIn.

Mf s nguoI Ion pham saI Iam Ia cho fre ung hf ca II u 1 Ia n.
KhI fhuc hf fac dung, fhan nhIf cua fre fang cao df ngf gay ra
chu ng co gIaf raf dang ngaI o fre.

- MI fhu fhuc co fh duoc frnh ba y duoI ca c dang khac nhau
nhu vIn, dong goI, sIr, vIn daf o ha u mn v.v... KhI du ng, can
bIf ro mI vIn, mI goI, mI fha... fuong ung vo I Iuo ng fhuc Ia
bao nhIu7 NhIu fhuc mang fn khac nhau nhung frong fhanh
phan cung co aspIrIne hay paracefamoI. o I vay, ca n doc cng fhu c
cua fhuc d khoI cho ung nhIu fhuc cu ng fac dung.

- ASPIRIN co frong ca c IoaI fhuc mang fn khac nhau nhu
CafaIgIne, JuvepIrIne, AspegIc v.v... II u Iuo ng fhuo ng du ng Ia
0,05 g/ngay cho 1 kg can nang. Khng bao gIo duo c vuof qua
0,Ig/ngay cho 1 kg ean na ng. Thi du : mf dua fre nang 12 kg, co fh
ung frong ngay |24 gIo) mf Iuo ng aspIrIne bang 0,05 g x 12 = 0,6
g. Iuong fhuc frn duoc chIa fhanh 6 Ian ung. MI Ian ung 0,1 g
cach Ia n sau 4 gIo , nghIa Ia cu 4 gIo IaI ung 0,1 g aspIrIne.

PARACTAMOI co frong ca c fhuc mang fn fferaIgan,
oIIpran. IIu Iuong fhuo ng Ia 0,02 - 0,03g |20 - 30 mg) cho mI
kIIgam can nang, frong 24 gIo. Iuong fhuc na y cu ng duo c chIa
Iam 6 Ian ung, mI Ian cach nhau 4 gIo.

HIn nay, cac bac sI co xu huong cho dung paracefamoI nhI u
hon Ia aspIrIne v paracefamoI d duo c b may fIu hoa hap fhu.

- Co fh dung xen ke 2 fhu aspIrIne va paracefamoI, 1 Ian
aspIrIne, 1 Ian paracefamoI. Nhu va y, se gIa m duoc Iuo ng fhuc cua
mI fhu.

Phuong phap ha nhIf fu bn ngoaI

- Ngm nc: Nu dung fhuc rI ma fhan nhIf va n chua ha
xung, co fh fam cho chau be bang nuoc co nhIf d fhap hon fhan
nhIf cu a e fu 1 - 2oC, frong fhoI gIan 10 phuf. Co fh cho chau
ngam nuoc 2 - 3 Ian frong ngay.

Nhung, nu fhay maf e faI hoac nguo I run pha I b cha u ra
khoI nuo c; choa ng khan va Iau kh ngay cho chau.

- Ch m nc a: u ng nuoc da vao mf fuI vaI hay cao su rI
daf vao gay, hoac na ch, hang, co dm mf Iop vaI hay Ien. Co fh
Iam nhI u Ian frong ngay va fhay nuo c da khI da fan hf.

Nu khng co nuoc da, da p khan fam nuo c maf In fran cu ng
duo c.

- Nho mui: Nu bac sI da chI dInh du ng fhuc nho muI co
khang sInh, hay dung du ng cu bop - huf bang cao su, rua I mu I cho
e bang dung dIch serum sInh ho c. Sau do, dung ng nho gIof nho
fhuc vao I muI cua cha u.

Sau khI dung, phaI rua ng nho gIo f bang c n 90o.

Truoc khI dung fhuc nho mu I, d fhuc vao mf chen nuoc am
d ham cho fhuc am In.

- Xng: nuo c nong vao bn fam hay mf cha u Io n r I pha
mf fha sup da u khuynh dIp hoa c benjoIn vao. Phong fam dong
kin d hoI bc In khng bI fhoaf ra ngoaI. chau be frn fay hoac
d chau choI o duoI sa n co fraI khan. Khoa c mf khan fam quanh
nguo I e , khng can mac quan ao. M hI e se ra nhI u. HoI nuo c
nong co dau se fham qua da duo c e fho hif vao phI.

Sau khI e ra m hI, quan khan quanh nguoI rI b ra khoI
phong fa m, Iau kh nguo I cho e. Chu y khng d e bI Ianh khI ra
khoI pho ng. Phuong phap nay raf ff cho fre em bI sf v dau hong.

- Thut - Iay nuo c dun sI, d nguI, nhung con am. Cho fhuc
da duo c bac sI chI dInh va o nuoc. Nu chI mun cho e I duoc, cho
1/2 mung ca-ph fhuc bIcarbonafe de soude hoac mf mu ng ca-
ph dau -IIu hay parafIne nguyn chaf vao nuo c khuay nuoc cho
fhuc fan.

u ng ng bop huf nuoc In bI fron dau ng, bang vadoIIn, dua
dau ng fu fu vao hau mn rI bop nhe ng cho nuo c fu fu vao ruf.
KhI nuo c da vao hf, ruf ng ra va bop 2 bn mng e cho khif IaI
d gIu nuoc frong 2 - 3 phuf, rI cho e ngI b d e "dI" ra.
6. MOT SO ONC TAC CH!YN MON

p ga c m: Theo su chI dInh cua bac sI, nu ban ca n dap ga c
In mf vf fhuong hoac ca I nhof, Iay mf mIng ga c ngam vao nuoc
am co pha cn 90o |pha 1 fha sup cn vao 1 baf nuoc). af ga c In
nhof va cu 10 - 15 phuf, Ia I Iam Ia I.

t tay hoc vt thng: VIc da u fIn Ia rua vf fhuong. Ru a
ky bang xa pho ng, khng d daf, caf hoac gaI o Ia I frong fhIf. Sau
do bI fhuc saf frung, fruo c khI bang IaI.

Du ng bng dnh |ang keo) - Cac IoaI bang dinh co san gac va
fhuc saf fru ng du co ban san o hI u fhuc. u ng IoaI bang nay
cu ng pha I fhay ha ng ngay. Nu frong ngay, bang bI ban, pha I fhay
caI khac.

Bu c bng: Nu vf fhuong chay mau, ca n rua sach, bI fhuc
saf fru ng, dap m f mIng gac In rI Iay cun bang buc IaI. Khng
duo c bu c chaf d mau va n Iuu fhng duoc phaI Ia m sao d ch co
vf fhuong khng v buc bang ma phng In fim IaI, va so fhay
Ianh.

Nu bu c bang o dau, d khI ngu bang khng bI fuf ra dI cho
fre mf caI mu Iuo I hay mu ngu.

Nhng iu cn tranh: KhI chuo m nong cho ca c cha u bang ca c
dung cu bang cao su, fuI chuo m v.v... phaI xem can fhan nuf cua fuI
co kin khng. o c mf khan ngoa I fuI chuo m fruo c khI chuo m cho
fre. Co raf nhIu fre bI bong v chuom. I voI nhung cha u nho,
khng duo c dung cn, ruo u Iong nao hay ruo u bac ha d xoa vu ng
nguc nu khng co y kIn va su chI dInh cua bac sI.

Tim chch cho tre: I vo I ca c fre so sInh, nguoI fa franh
khng fIm mng ma chI fIm vao bap duI. Cng vIc nay nn d
nguo I khac Ia m, b me chI nn dung bn ca nh d d danh va an u I
cha u chu khng nn Iam nguoI phu fa cho nguo I Ia m dau cha u.

7. !NC TH!OC CHO TR

e bI sf va ban cho rang chau bI vIm hong. Ian fruoc anh e
cu ng bI nhu vay, va bac sI da cho ung fhuc. IoaI fhuc na y con
fhua, va n d frong fu fhuc. Vay, co nn cho e ung fhuc 7

Khng nn!

V co nhIu fhu bnh khac nhau cu ng baf dau Iam cho hong
vIm do. Nu ban cho cha u ung fhuc nhu vay, khI can kham bnh
d dIu frI cho chau, bac sI se gap nhIu kho khan, v nhung frIu
chu ng ban dau cu a bnh chinh da bI fhuc Iam bIn maf rI!

Trong khI chua co bac sI, ban co fh frI bnh cho cha u nhu fh
nao7

Nu fre:

B s mui : Nho fhuc nho mu I |serum sInh ho c), dung vIn
fhuc daf o ha u mn co fha nh pha n dau fhng, dau khuynh dI p.

B i t t nhe: Tre frn 6 fhang: ngung cho ung sua, cho ung
cac dung dIch chng hIn fuo ng co fh maf nuo c |co ban san o hI u
fhuc), nuo c ca rf, khoaI fay nghI n, chuI nghIn.

B tao bon: ung vIn fhuc daf o hau mn hay dau parafIne.

B ho: ung sI r ho co fhanh pha n fhuc fhu c vaf va khng co
CodeIne.

B git mnh, kho ngu: Nuo c hoa cam, Ioang.

B au bung: !ng if nuo c pha maf ong.

NgoaI nhung IoaI fhuc va bIn phap v haI frn, khng duo c
cho fre dung baf cu fhuc g nhaf Ia ca c IoaI fhuc khang sInh va
suIfamIde, k ca fhuc bI ngoaI da. Can fra nh ca cac IoaI fhuc nho
mu I Iam co f bao mang mu I nhu PrIvIne, TIzIne, NaphfasoIIne...

K ca fhuc sf aspIrIne cung khng duo c dung fu do, khng co
su chI dInh cua bac sI.

II u Iuo ngkhac nhau, fac dung kha c nhau

Can cho fre dung fhuc dung II u Iuo ng, dung cach dung da
duo c bac sI chI da n.

Nu fre khng chIu ung fhuc hoac ung khng du IIu Iuong
do bac sI chI dInh, can phaI bao cho bac sI d fm cach dIu frI khac.
V ung khng du IIu, bnh khng khoI.
Can chu y fuan fheo dung ca ch dung fhuc: ung Iam bao
nhIu Ia n frong ngay7 M I Ian ca ch nhau bao Iau7

Khng duo c fu y fang II u Iuo ng fhuc

Thuc ung qua IIu se gay ng dc, fajo ra nhu ng phan u ng co
fh nhu man do, phaf ban, chuo ng bung...

Tha I d cua nguoI Io n khI cho fre ung fhuc

Khng nhu ng ca n Iam sao cho fre hIu rang phaI ung fhuc d
khoI bnh, ma nguo I Io n cung phaI fIn nhu fh d co fhaI d cuong
quyf vo I fre. M f dua fre phaI ung fhuc se nhn vao fhaI d
cuong quyf hay Iuo ng Iu cua nguoI Io n d fu y co ung xu.

Tuy vay, nn gIaI fhich cho e hon Ia dung bIn phap manh.
Khng baf buc nhung cu ng khng nan nI. Nn noI dIu dang d e
hI u: vI c ung fhuc Ia dIu khng fh kha c duo c! Tranh khng ep
ung fhuc bang suc manh, v fhuc du Iong hay ra n, co fh xung
fheo duo ng h hap vao phI gay ha u qua raf nguy hI m.

Cac bI n phap cho fre ung fhuc

Nu fhuc vIn, fan ra fha nh bf r I frn vo I nuo c duong. Nu
fhuc co vI dang, raf dang, nn pha vo I muf qua co vI chua hoac
maf, scIa, chuI nghI n. Nu fre nhe ra, can coI xem cha u da
ung duoc bao nhIu d cho chau ung fhm ma khng qua IIu
Iuong.

Tra nh khng fr n fhuc vo I ca c fhu c an fhuong ngay cua e
nhu sua, sup v.v..., v nhu vay, sau nay e nhn fhay sua se so,
khng chIu bu nu a.

- Thuc d frong vIn bao khng nn Iay ra v co fh IoaI fhuc
nay ca n phaI d Iof xung da day rI moI d cho fan.

- SI r: Nhu ng fhuc IoaI sI r fhuong d ung. Truoc khI ung,
nn Ia c du chaI dung fhuc.

- VIn daf o hau mn: Ca n Iam vIn fhuc uof hoac ngam vao
vadoIIn fruoc khI nhef fhuc vao hau mn fre. Sau do, gIu mng fre
khif IaI vaI phuf d fhuc khng bI roI ra.

ThoI gIan chua frI

e sf 40oC, bac sI cho ung fhuc khang sInh. Hm nay, fhan
nhIf cu a e da xung fo I 36o8. Vay, co can phaI ung fhuc nua
hay khng7

Van can phaI ung fhuc cho du II u Iuong. frI khoI bnh
bang fhuc khang sInh, phaI fIp fuc du ng fhuc fhm mf vaI
ngay, du cac frIu chu ng bnh da maf. Thi du frI u chu ng cua bnh
vIm ho ng, hoac ho Ia sf, khI hf sf khng co nghIa Ia da hf
bnh. Mun khoI duf bnh, phaI dung fhuc fu 8 - 10 ngay. Nu
khng du ng fhuc du IIu Iuo ng, co fh bI bnh fro Ia I.

8. T! TH!OC CIA INH

af fu fhuc o dau

Tu fhuc can daf o vI fri cao d fre khng voI fo I duoc va phaI
co khoa. Tre nao cung fhich mo fu. KhI fhay cac hp fhuc Io fhuc
nho xInh, fre nao cung mun mo ra va nm fhu.

Nhung ng fhuc aspIrIne va ca c chaI fhuc an fhan ma nhI u
nguo I Io n van coI fhuo ng, IaI fhuo ng Ia nhung fhu pham gay ra
nhIu vu ng dc nhaf cho fre em :

Khng nn d fu fhuc o nhu ng noI am hoac nong.

Trong fu. fhuc nn co :

- ng, gac

- ang buc, bang dinh |keo)

- Keo

- Kep

- Ong fhuf

- 1 Io serum sInh hoc

- 1 bnh fhuc saf fru ng

- 1 ng ca p sf

- 1 Io xa phong nuoc

- 1 hp vIn nhua n frang IoaI daf hau mn

- 1 ng va-do-IIn

- 1 ng aspIrIne hay paracefamoI dang vIn, goI, hoac IoaI daf o
hau mn nhu: fferaIgan, oIIpraI...

NgoaI ra, co fh co mf hp bang cam mau IoaI "Sfop hemo":
bang + gac co fham chaf cam mau.

CIu fhuc fh nao7

ThInh fhoang, chung fa nn coI Ia I ca c fhu fhuc o frong fu
fhuc d xem IoaI nao con dung duoc, Ioa I nao nn vuf dI, fhu nao
da dung hf, phaI mua b sung.

- Nhng ng thuc tim (chch): nu co n h p fh ha n nga y con
dung duo c, co ghI o vo hp.

- Loai thuc kha ng sinh va sulfamide: fhuc dung fhu a nn vu f
dI v nhu ng fhuc nay khI dung phaI do bac sI chI dInh.

- Thuc vin, vin con nhng, goi: phaI d o noI kh ra o.

- Thuc nho mt: mf khI da mo rI, chI dung frong vong 15
ngay.

- Thuc m: nu bop ng fhuc mo fhay co nuoc ma phan co n
IaI bI cu ng: vuf ca ng dI. Nhu ng fhuc mo co chua chaf khang sInh
hoac suIfamIde chI du ng duo c frong vong va I fuan.

- Cht bt: phaI d o noI kh rao.

- Dung dch se rum sinh hoc: can fhay Iun.

- Sir: khI da mo, chI du ng duo c frong fho I gIan vaI fua n I

- Vin t hu mn: d noI kh rao.

ac sI chuyn khoa nhI

Co nhIu nguoI fich raf nhI u IoaI fhuc frong fu fhuc gIa
dnh, nghI rang nhu va y se ung pho duo c voI fnh hnh suc khoe cua
con ca I va ca moI nguo I frong gIa dnh.

Tre sf7 Cho ung fhuc khang sInh! a bI ma n do 7 I fhuc
mo! Mf7 Cho ung fhuc b! Kho ngu 7 Cho ung fhuc an fha n!

Hanh d ng nhu vay chua du va dI khI co n khng co Io I v day
Ia su c gang xoa dau vf cac frIu chu ng m f can bnh nao do chua
duo c bIf.

Cac ba c sI chuyn mn, can nhn vao ca c frIu chu ng do d xac
dInh duo c bnh va quyf dInh cho e du ng fhuc g d dI u frI
bnh.

Trong may nam dau, nguoI bac sI raf can cho fre, k ca ca c
cha u kho e manh. V ngoaI vIc chu a bnh, bac sI co n co nhI m vu
quan fro ng nua Ia phong bnh. Cho foI 6 fuI, cac cha u can phaI
duo c bac sI fheo doI suc khoe, kIm fra su phaf frIn v moI maf,
fIm chich phong bnh va chua bnh.

O moI fhanh ph va fInh du co ca c bac sI chuyn frI cac bnh
fre em va cac b nh vIn co khoa nhI rIng bIf, ban nn fm bIf cac
dIa chI do d dua cac cha u fo I kham su c khoe dInh ky va kham
bnh khI can fhIf.

9. C!ON SO S!C KHO C!A

MI fre em can duo c b me Iap cho mf cun s suc khoe. S
nay co ban san o cac frung fam y f faI khoa nhI, hoac co fh phaI
Iam Iay. hoac me cac chau se ghI Ia I faf ca cac dIu co IIn quan
foI e fu ngay me e mang fhaI, ngay sInh, s can nang, chI u cao
o cac d fuI cua e, nga y moc rang nao, ngay baf dau chap chu ng
bIf dI, ngay phaI ung fhuc frI bnh g, cac bnh da mac phaI do
bac sI chan doan, cac Ia n phaI vao bnh vIn hoac pha I chua frI dac
bIf...

Taf ca nhu ng dI u duo c ghI frn, nhu mf fhu Iy IIch v su c
khoe cua chau be, se gIup cho bac sI fm duo c cach phong bnh, frI
bnh va san soc suc khoe cho cha u be mf cach dac Iuc

10. KHI NAM NH VI N

Ngay nay, vI c mf fre em phaI na m Ia I bnh vIn khng co n Ia
mf dIu dang Io Iang Ia m. e nam IaI bnh vIn v bI m, nhung
chua cha c v can bnh fra m frong, so dI ba c sI mun gIu e nam
vIn Ia d d fheo doI va co dIu kIn Ia m mf s xef nghIm ma
fhI.

Kha c voI fho I fruoc, khI vao vIn e phaI fach roI voI gIa dnh,
ngay nay, cac bac sI va nhan vIn bnh vIn IaI mong bnh nhan co
b, me hay nguoI nha o IaI d san soc. Nhu vay fre em vua duo c an
ung day du, vua duo c yn fam v maf fInh fhan. Su cng fac gIua
nhung nguoI co chuyn mn v khoa chua frI voI gIa dnh bnh
nhan, co fac dung raf ff dI vo I nguoI bnh.

Cu ng o IaI voI con frong bnh vI n, ca c ba me co fh ho I y fa
hoac nhan vIn phuc vu cha u, v:

- NhIf d cua cha u, dang phan, fnh hnh su c khoe noI chung...
nhu fh nao Ia ff d du doan v fnh hnh suc khoe cua chau.

Co fh hoI fru c fIp bac sI dIu frI v:

- Can bnh cua chau be.

- Su dIn bIn cua bnh se nhu fh nao d bIf fruo c.

- Su dIu frI se Iau hay chong 7

- Ch d an ung cua cha u can nhu fh nao d d san soc.

PHN HAI

NH!NC VN CO IIN Q!AN TOI T! NC PH N THN TH
I. !
1. THOP

Thop Ia vu ng m m gIua cac xuong so bn frn fran cua fre so
sInh. Tho p se cu ng IaI o khoang fu 8 foI 18 fhang fuI: cac xuong so
Iu c do se II n Ia I. Nu chau be da ngoaI 2 fuI ma fhop va n co n
mm, ba me can noI cho bac sI bIf. Nguoc IaI nu moI frong 1, 2
fhang da u ma cha u be da khng co n fhop nu a, fh day cu ng Ia dIu
baf fhuo ng, co anh huo ng khng hay foI su phaf frIn cua dua be.

Cac ba me fhuo ng fhay fhop cang ra khI cha u be khoc: do Ia
vIc bnh fhuo ng. Ca hI n fuong nhn fhay va so fhay fhop phap
phng cu ng vay.

Thop Iu c nao cung phaI def va dan hI. Nu fhop bI phng cang
In fh Ia hI n fuo ng baf fhuo ng: e co fh bI bnh o mang oc. Nu
fhop hom xung Ia bIu hI n co fh be fhIu nuoc.

Nu v mf faI nan nao do ma fhop bI va manh hoac f n
fhuong, phaI dua be vao bnh vIn ngay.

2. VY TRN !

Nu dau chau co nhu ng vay nho, phaI bI va-do-IIn In mI
chIu rI hm sau gI dau cho cha u bang IoaI xa bng nhe
|shampoIng). Nu khng khoI, can ho I ca c bac sI da IIu.

3. NH VIM MA NC NAO

Ngay nay, bnh vIm ma ng nao Ia mf bnh da ng nga I, fuy
rang vI c cha n doan va phaf hIn bnh co nhI u dI u kIn d fhu c
hI n duo c nhanh hon fruo c.

Mf frI u chung ro nhaf o fre so sInh Ia khI cac chau bI bnh
vIm ma ng nao fh fhop bI cang va phng In: ca n phaI dua chau dI
bnh vI n hoac fo I bac sI ngay.
Nhung frI u chu ng o ca c chau Io n Ia nn oI nhI u, phof ra
fhanh fIa, sf, dau dau va dac bIf Ia hI n fuo ng bI cung gay khng
fh gap c IaI, d cam dung duoc ngu c nhu ngay fhuong gIng vo I
moI nguoI. o bnh vI n, nguoI fa fhuong phaI Iay nuo c fu y d xef
nghIm xem cha u bI bnh do vI fru ng hoac vI ruf.

nh vIm ma ng nao do vI fru ng: Iam cho nuo c fuy cua chau
be bI bnh co mu. Cha u be cang nho fh bnh cang nguy hIm. Mf
s vI fru ng co fh Ia nguyn nhan cua bnh nay nhu vI fru ng bnh
phI |ph cau frung), IIn cau frung, hoac hemophIIus |xem mu c
210: hemophIIus Ia g7). nh na y co fh xuaf hIn fhanh dIch.
Trong fhoI gIan co dIch, nguoI fa co fh Iay chaf ma u o ho ng nhu ng
fre nghI bI bnh d xef nghIm va phaf hI n nhu ng fre co mang vI
fru ng. I voI nhung nguo I co fIp xu c vo I nguoI b nh va ca c fre bI
bnh, bac sI fhuo ng cho ung fhuc khang sInh hoac fhuc
suIfamIde frong 5 ngay IIn d frI hoac phong bnh.

HIn nay, da co fhuc fIm phong vI frung hemophIIus, nhung
chua co fhuc pho ng bnh hu u hIu dI vo I mang na o cau.

nh vIm ma ng nao do vI ruf: Chaf Iong Iay ra fu cf sng ca c
cha u bI bnh na y do vI ruf fhuong frong vaf, khng co mu va vI
fru ng. Nhu ng frIu chu ng cua bnh cu ng gIng nhu frn, nhung
nhe hon. Khng can fhuc kha ng sInh b nh cu ng fu khoI frong vaI
ngay, nguo I fa phaf hIn bnh bang cach xef nghIm khang fh
frong ma u. nh co fh do chau bI quaI bI hay nhI m mf s vI ruf
khac.

nh vIm mang nao do Iao: HIn nay hIm fhay v ca c chau da
duo c fIm CC phong Iao fu nho.

4. R! NC TOC HOAC KHONC CO TOC

NhI u ba me Io ngaI con mnh bI ho I v quang dau e de In gI
khI na m, khng co foc. Thaf ra, hIn fuong nay Ia bnh fhuo ng, chI
do v ma saf ma fhI. Ie dI nhIn, co nhI u dua fre khac cung nam
nhu fh ma van co foc. Nhung, foc e co fh manh maI hon, d
ru ng hon va cha u hay nam Iau o mf fu fh hon Ia cac e kha c, dac
bIf Ia na m ngua.

Nu cha u da Ion nhung van rung foc fh ro rang Ia co van d
can chu y: co fh cha u be co fhoI quen gIaf foc hoac soan foc mnh.
NgoaI ra, sau khI khoI b nh sf fhuong han cu ng bI rung foc. Mf
s duo c pham, fhuc ung cung co fa c du ng nhu va y.

Mf s if ca c cha u co nhu ng mang da frng khng co foc frn
dau do bI nam fo c, ca n phaI chua frI ngay v bnh nay co fh keo
daI va Iay.

Mf s fre fu 2 fuI fro In bI ru ng foc fung mang Ia I do nhu ng
nguyn nhan fam Iy.

NoI chung, khI xa c dInh mf dua fre co chu ng rung foc, can
phaI dua cha u fo I bac sI d fm nguyn nhan va chua frI .

5. CHY

Mf chau be sach se van co fh Iay chay cua cac cha u khac, ca c
cha u co chay hay gaI dau v bI ngua. Nhn ky vao foc cua ca c cha u,
ban se fhay cac frung chay nho, fro n, mau xam bam vao foc.

Hay gI dau hang ngay cho cha u bang ca c chaf fhuc chng
chay ban o hI u fhuc frong 5 nga y IIn. Hay dung xa phong gI ky
IaI, chaI foc bang Iuo c bi |co rang Iuo c khif).

Nhung Iuo c vao dam nong d cha I rI Iay khan sa ch frum In
foc cac chau mf hI Iau.

Thay va gIaf ao gI, khan fraI gIuo ng va quan ao mI ngay cho
cac cha u!

6. MT

Nhung van d v maf da duo c d cap frong nhung mu c: dau
maf do, chap, Iac v.v...

Nu dau maf v bI chan fhuong ca n phaI fo I ngay bac sI chuyn
khoa ma f d kha m maf. Taf ca cac hI n fuo ng baf fhuo ng o maf noI
chung; o gIac ma c, fhu y fInh fh, con nguoI noI rIng, du anh
huong fo I fhI gIac va co fh Iam kha nang nhn cua chau be kem dI.

Phaf hI n maf kem: Cung nhu vI c nghe kem, vI c nhn ke m
ua ca c chau ca n phaI phaf hI n va fm nguyn nhan fu so m. Thi du:
hI n fuo ng Ia c maf can phaI Iuy n fap cho cac chau cach nhn fheo
mf phuong phap rIng d chua frI va Iuy n fap cang som cang ff.

Co nhI u phuong phap fhu nghI m d phaf hI n xem ca c cha u
co bI kem v fhI gIac hay khng. Co chau moI duo c vaI fhang cu ng
can pha I deo kinh.

7. CIAM THI I!C

Tre mo I duo c may fhang co fh mac chung gIam fhI Iu c nhn
khng fInh o mf bn hay ca haI bn maf. Co fh fhu don gIan bang
cach roI fIa sang vao maf cha u rI fheo doI phan u ng. Nu co nghI
ngo g phaI dua chau dn bac sI chuyn khoa maf.

8. CHAP IO MAT

Chap ma f Ia IoaI mu n nho moc o bo mI maf, duo I chan mf Ing
mI. Chap cho ng khoI nhung d bI Ia I. Mun frI chap, chI can bI In
chap Ioa I pommaf khang sInh.

Nguyn nhan cha p Ia do mf IoaI fuyn nho o bo mI bI nhI m
fru ng.

9. CH!NC IAC MAT

Trong may fhang dau, co Iuc maf fre so sInh co ve nhu hoI Iac.
HIn fuo ng nay v sau fu nhIn se hf, v frong nhu ng nga y dau
cua cu c sng, haI maf cac chau chua phI hop kho p voI nhau ma
fhI.

Nhung, nu hIn fuo ng nay keo daI va fhuo ng xuyn fh ba me
phaI dua cha u fo I bac sI chuyn khoa maf ngay, cang som cang ff.

Iac fhuo ng Ia khuyf faf cua mf bn maf. Can pha I fap Iuyn
cho bn maf bI fa f. ac sI se bang kin bn maf khng bI faf IaI d
Iuy n fap cho maf kIa hoac cho cha u deo kinh co maf kinh dac bIf
d dIu chInh huong nhn cho maf chau. KhI maf chau da nhn
duo c bnh fhuo ng rI bac sI co fh fhu c hI n fhm mf cuc phau
fhuaf fham my nho nua.

10. A! MAT O

NhI u khI ca c cha u nho vu a bI ho, vua dau maf do. Iong fra ng
maf ngu a, hoI sung va ma u do. KhI cha u hf ho, fh maf cu ng khoI.

Nu cha u chI bI dau maf fhI, Io ng fra ng maf ma u do, Iun
chay nuo c maf, buI sang mi maf dinh vao nhau v dI mau vang dn
nI chau khng mo maf duo c, fh phaI dua cha u foI bac sI kha m
maf. Trong khI chua co bac sI, ban co fh rua nhe nha ng maf chau
bang nuo c am.

Nu cha u mo I duoc may fuan ma da bI dau maf nhu vay fh
chu ng fa phaI fm xem co phaI chau bI fac ng I dao hay khng. I
dao Ia duong dan nuoc maf.

Chung dau maf cua fre so sInh: Chau be khI mo I sInh ra d bI
Iay nhI m chaf ban hay vI frung va o maf. oI vay, khI moI Iof Iong,
cha u fhuong duo c cac ba do fra fhuc pho ng bnh vao maf nhu
dung dIch nIfraf bac.

V nIfraf bac cung khng fru dIf duo c m f s vI fru ng nhu
fru ng b nh chIamydIa, ngay nay nguo I fa fhuong nho fhm fhuc
khang sInh nhu cycIIne.

KhI mf cha u be vua sf, ho, va maf raf do, cu ng nn nghI fo I
mf s bnh do vI ruf gay ra, chang han nhu bnh so I.

11. XO IO TAI

Mf s ba me mun xuyn vanh faI duo I cho con ga I d deo d
frang su c. VI c Iam nay khng co g nguy hIm vo I dIu kIn cac
dung cu dung d xuyn I faI cho fre phaI duo c rua sach va fIf
fru ng ca n fhan, nhaf Ia hIn nay, khI dang co dIch b nh AIS fran
Ian frong fhanh ph.

12. VIM X!ONC CH!M O TAI

Sau vanh faI mI nguoI chung fa du co mf go xuong vng In
vo I dac dIm Ia co nhu ng dIm nho hom xung, v fh duoc goI Ia
xuong chum. Trong s ca c hom nay, quan fro ng nhaf Ia hom fhng
vo I faI frong. KhI faI gIua bI vIm, hom na y d bI nhIm fru ng va
mung mu.
Ngay nay, chu ng vIm xuong chu m khng con ph bIn nhu
fruoc kIa. Nhung vIc phaf hIn ca c chau nho, nhaf Ia cac cha u so
sInh ma c chu ng nay o gIaI doan da u raf kho, v cac cha u chI bIf
khoc ma khng no I duoc Ia dau o dau.

o I vay, cac ba me can chu y, khI fhay faI cua cha u be chay
nuoc hay cha y mu nhIu, mang nhI co sac fha I khac fhuo ng, chau bI
sf va nguoI gay rc dI. Can dua chau foI bac sI chuyn khoa faI-
mu I-hong d kham. Nu vIc ung fhuc khang sInh da keo daI may
fuan ma cha u van khng khoI fh phaI pha u fhuaf d chua frI.

13. VIM TAI TRONC

Pha n frong faI, sau mang nhI khI bI vIm fhuong kem fheo
vIm hong. Ca c chau be so sInh hay bI chu ng vIm nay v frong fu
fh nam, con duo ng fhng nhau gIua faI va sau muI fro nn rng
fhoang khIn vI frung va vI ruf d Iay Ian o ca 2 noI.

Nhung bIu hIn o chau be: Nhu ng cha u be chua noI duo c
khIn nguo I Ion khng bIf chau dau o frong faI. Chau co fh khoc,
co faI xung gI, nhung cu ng khng du d moI nguo I hI u. Tuy vay,
co mf s frIu chung sau Iam chu ng fa co fh nghI foI chung vIm
faI frong: chau bI rI Ioan fIu hoa, dI fuof |Ia Iong), nn oI, ho, cua
quay Iun va kho ngu. VI c dau fIn cua bac sI Ia kham faI va coI
nhI faI cho cha u.

Vo I ca c chau Io n fh vIc xac dInh bnh d dang hon v ca c chau
noI duo c Ia fhay dau frong faI.

Phuong phap chu a frI: Thoaf dau, khI faI be baf dau bI sung,
dau, bac sI fhuong cho fhuc nho vao faI d gIa m dau. Sau nay khI
ch vIm da co mu, nhIu khI bac sI faI-muI-hong phaI fm ca ch
cho c mf I fhu ng o nhI Ia m II fhoaf cho mu chay ra va Iay mu xef
nghIm xem ch vIm bI IoaI vI fru ng hay vI ruf nao gay bnh.

HIn fuo ng faI chay mu: NhI co fh fu fhung d mu cha y ra
ngoaI. Truo ng ho p nay va n ca n phaI dI kha m bac sI chuyn khoa
faI-muI-hong, v nhu vay chua pha I Ia bnh se hf. Ngay vIc cho
cac chau ung fhuc khang sInh, ba c sI cu ng phaI can nha c va fheo
doI. NhI u khI nhn b ngoaI nhI, fuong nhu da kho I v fhuc co fac
dung nhanh nhung fhaf ra khng phaI nhu vay. nh va n am I,
chua kho I han va co nhu ng bIn chu ng vao xuong chu m khIn dua
fre suf can, gay yu, va foI mf Iu c nao do, bnh Ia I fro IaI.
Sau nhI u Ia n ung fhuc khang sInh, faI khng co mu nua
nhung Ia I co mf chaf nuo c sn sf. HIn fuong nay keo daI khIn
nhI bI fn fhuong nang Ia m e bI gIam fhinh Iuc.

Trong fhoI gIan chua frI, e phaI gaI frong faI mf ng fhng,
co khI frong nhI u fhang.

Nu e bI dau faI nhI u Ian, bI dI bI IaI, ca c bac sI se nao V.A
cho chau.

14. VANH TAI I A NC

Nu va nh faI cha u be xa da dau qua, cho nn dinh vanh faI vao
da dau bang bang keo hoac baf chau dI mu xup xung ca ngay d
hong sua dI duo c caI dang cua dI faI.

an hay kIn fr doI foI khI cha u In 8 hoac 9 fuI, v foI Iuc do
mo I sua duo c cho cha u bang phuong phap phau fhuaf raf don gIan.

15. VT IA TRONC TAI

Nu ban khng fh Iay ngay vaf ma e da nhef vao faI cha u fh
dung c. Nhu vay, ban co fh Iam fn fhuong ng faI cua e. Hay
dua e foI bac sI khoa TAI-MuI-HoNC ngay. o do, bac sI co cac
dung cu chuyn mn d Iay vaf ra.

16. IC

Ic Ia chu ng b nh khng phaI Ia hIm fhay o fre em. Cac cha u
co fh bI ngh nh ngang hoac dIc hoan foan. Hau qua cua faf dIc
Iam ca c cha u cha m bIf noI. NhI u ba me khng bIf con mnh bI
faf nay v fhay con van bnh fhuo ng, nghI rang cha u be chI phaf
frIn cha m dI chuf v fri fu. Mf cha u be haf saI co fh v nghe
khng ff: can phaI kIm fra kha nang fhinh gIa c cu a chau.

Phaf hI n faf dIc cua ca c chau ca ng nho, cang kho. , me cac
cha u nho nn d y fheo doI pha n ung cua cac chau vo I ca c fIng
dng ha ng nga y nhu: fIng noI nho, fIng radI, fIng fich fac dng
h, fIng kef cua v.v... Nu co dI u g nghI ngaI, nn dua ngay cha u
foI bac sI chuyn khoa faI d fhu.

VIc kI m fra dInh ky v fhinh gIac cho ca c chau fhuong duo c
fIn hanh khI ca c cha u duoc 9 fha ng va 24 fhang. HIn nay, o cac
bnh vI n san hoac nha h sInh, nguoI fa da ap dung cac phuong
phap kI m fra fhinh gIa c cho ca c chau be mo I sInh duo c vaI ngay
hay vaI fuan.

Nguyn nhan cua faf dIc fh nhI u :

- Chau be co fh bI dIc bam sInh do dI fruyn hoa c bI nhI m
bnh ngay fu khI co n frong bung me, nhu bnh fhu y dau cha ng
han.

- Chau bI dIc nhe sau khI mac m f s bnh; hoac bI vIm faI
ma chua frI nua chu ng; hoac do ung mf s fhuc khang sInh |nhu
genfamIcIne) va bI anh huo ng cua fhuc.

17. VT IA TRONC M!I

Nu e fng mf vaf nho va Iam kef vaf do frong muI, fh ba n
can Iay ngay ra cho cha u. Nhung phaI can fhan, nu khng, ban co
fh Iam cho vaf fuf sau fhm vao Iam fhuong fn foI phan nIm
mac bn frong. Nu kho Iay vaf ra, khng nn c ma nn dua e foI
bac sI chuyn khoa v faI-mu I-hong v o do co nhI u dung cu chuyn
mn d fhu c hIn vIc do co kf qua.

18. SO M!I, VIM M!I, VIM M!I - HONC

S muI Ia mf chung nhe o fre em: fhan nhIf hoI cao hon bnh
fhuong, mu I chay nuoc |mf chaf nhay Io ng, khng mau). Vo I cac
cha u Ion, chI va I hm Ia khoI. Cac chau be so sInh fh kem fheo mf
vaI hI n fuo ng nhu kho ngu, kho fho Ia m cho cac cha u bu kho |v
khI bu khng fho duo c).

Cac ba me co fh dung ca c du ng cu huf nuo c muI cho cac chau,
fhuong ban o cac hI u fhuc; nho mu I cho cac chau bang ca c IoaI
fhuc da nh rIng cho fre em. Tra nh du ng cac fhuc co dau va cac
IoaI fhuc Iam co mach ma u.

VIm mu I-hong Ia chu ng bnh v mu I nhung Ian fu phan sau
cua hc mu I cho foI hong va co cac frI u chu ng nhu: chay nuoc mu I,
co fh sf cao, fhan nhIf fang df ngf nn co fh gay co gIaf o cac
cha u nho , ho, khng chIu an, Ia chay.
chua frI ca n: nho fhuc muI cho chau, cho ung fhuc sf.
nh se khoI sau vaI nga y.

Tuy vay, bnh co fh bIn chu ng nhu : vIm faI, vIm fhanh
quan, vIm ph quan va phI.

chua nhu ng bIn chu ng na y, phaI cho cha u ung fhuc
khang sInh fheo IIu Iuong da duoc bac sI chI dInh.

VIm mu I-hong faI phaf: Mua dng, cac cha u be fhuo ng bI dI bI
IaI bnh vIm mu I-hong, dan foI vIm faI khIn cac cha u fhuong
xuyn bI ho, s muI, xung suc va cham Io n.

Nguyn nhan co fh do: dI u ng, kha nang mIn nhIm cua co
fh yu, fhIu chaf saf, fhIu vIfamIn . Nhung, cung co fh do cac
dIu kIn v khi hau va noI o nhu: khng khi kh fu nhIn hoac v
suo I nong, buI phan hoa, su Iay nhIm gIua cac fre frong fap fh,
khoI fhuc Ia do nguoI Io n huf frong nha dong kin cua v.v...

Cu ng nn chu y rang co fh cac chau nho sau fho I gIan fra nh
duo c mf s bnh v fhua huo ng kha nang mIn nhIm cua me va
do bu su a me, nay phaI dI vao mf fho I ky fap fu chng choI voI cac
vI fru ng va vI ruf. o do, co fh coI mI Ian chau be bnh Ia mf Ian
co fh cu a chau co dIp Iuyn fap d chng cu c xam Iang cua cac
nhan f co haI fan cng fu bn ngoaI, d fao cho mnh kha nang
chng nhIm. CIaI doan mIn nhIm cua fre hf khI chau 6 - 7 fuI.

o I vay, vIc dung fhuc khang sInh d chua frI cho cac cha u
phaI fheo su chI dInh co can nha c cua bac sI. ChI du ng fhuc d frI
bnh, chua ha n da Ia ff. Pha I da nh pha n fIu dIf vI fru ng va vI
ruf cho chinh co fh cua chau be, sao cho co fh co kha nang fu
mIn nhIm, fang cuong suc khoe cho chau be nhu cho chau fam
nang, fhay dI khng khi ch o |dI nghI o bIn, o nu I...), dung fhuc
d co fhm chaf gammagIobuIIne frong mau, f chu c ca c cu c dI
fam nuoc khoang v.v...

Nu cha u Iun bI dau faI cu ng nn nghI foI van d nao V.A o
hong cho cha u. VIc nao V.A cung co fac du ng Iam cho chau fho d
khI ngu, franh duoc faf ngay.

19. TT S!T MOI

Co chau be mo I sInh da bI faf suf mI: mf duong nuf fu duoI
mu I chay xung, che dI mI frn.
Chua faf nay phaI pha u fhuaf Iam 2 gIaI doan: khau dinh II n
ch duf cua mI va xu fri d nI pha n ham bn frong vf nuf o vom
hong.

Trong fhoI gIan chua, ca c cha u be phaI bu bang nhung num vu
gIa dac bIf v nuf kho.

Sau gIa I phau, ca c cha u co n ca n duoc fheo doI v cac maf rang,
Io I, faI-muI-hong va hoc phaf am cho chinh xac. Tf nhaf Ia dua cac
cha u fo I nhung kip chuyn gIa dIu frI faf na y.

20. RANC

RI Ioan moc rang, co fh khIn dua fre rn rI v dau, khng an
duo c va maf ngu. IoI cha u bI sung Iam ma cung fay do nuoc daI
chay kho I mI ng ca ngay. Chau quay.

an co fh Iam cho cha u gIam dau hay qun dau bang ca ch :

- Cho cha u mf mIng banh mm, mf caI banh bich quy.

- Tam va o khan fay mf if sIr hoa c nuo c fhom r I xoa nhe va o
Io I, ch rang dang nhu In. Co fh fhay bang mf cu c nuoc da nho
quan frong khan.

- Cho cha u ung aspIrIne.

I khI chau co n bI sf va dI fuof |Ia Io ng). Nu sf cao, cung
fac du ng xau bo I cac chau san co chu ng co gIa f. o do, kho xa c dInh
duo c Ia chau bI so f do rang dau hay v mf bnh nao khac.

Trong fruo ng ho p cha u bI sf nhIu, nn d bac sI chan doan
nguyn nhan :

Iung Iay rang v faI na n: Nu cha u be bI nga ma ga y hoac Iung
Iay rang, nn dua chau IaI nha sI ngay d xem con co fh gIu duo c
rang khng. Mun rang khoI roI ra frong khI dI ban co fh boc
quanh rang mf doan keo cao su va bao chau can rang IaI.

Mun ca c chau co b rang ff, phaI Iam g7

Pha I chu y cung cap cho cac cha u du chaf CanxI va Phfpho
frong fhuc an. Nhu ng nguyn f nay co frong sua va ca c sa n pha m
cua sua, fru ng va rau.
- ay cac cha u bIf cach da nh rang fu nho.

- Tranh cac nguyn nhan gay sau rang nhu an keo buI fI

- ung fhm chaf IIuor ha ng ngay, fheo su chI dan cu a bac sI.

21. S! RANC

Tre em co nhung caI "rang sua" cho foI 6 fu I. Tuy nhung rang
nay rI dan dan se ru ng hf, nhung ca c bac cha me khng nn coI
fhuong hIn fuo ng rang sau cua cac cha u. Tra I Ia I, rang nao sau
can phaI chua hoac nh dI d khng anh huong fo I rang khac bn
canh sap moc hoac dang moc. Nhaf Ia cac rang dang moc IaI Ia
nhung rang vInh vIn.

Tre em co rang sau nhaI fhuc an khng ky. o do, vIc fIu hoa
khng duo c ff. ChI ca n co mf caI rang sau cu ng du Iam cho vI c
nhaI, nghI n fhu c an cua ca ham rang bI kem hI u qua. MI caI
rang sau IaI Ia mf vI frung co fh gay ra nhIu IoaI bnh do bI
vIm nhIm. Cac cha u co bnh fIm hoac bnh fhap khop cap cang
phaI dac bIf gIu gn b rang cho kho I sau.

VIc ca n fhIf nhaf Ia: day cho fre cach da nh rang fu nho, cho
fre dI kham rang fhuong ky, cho an if d ngof, khng an vao buI
fI, du ng kem da nh rang co chaf IIuor. u caI rang chI co mf
cham den, cu ng can fo I ba c sI chua rang ngay: ca ng chua so m, cang
cho ng khoI va do fn fIn.

Nhung fhu c an ngof an frong bu a an se bI nuo c bof fIf ra
nhIu Ia m frung hoa finh chaf axif cua duo ng.

Nhung nu ca c chau an ke o nhaf Ia cac keo d dinh vao rang -
vao buI fI rI dI ngu, frong mI ng khng du nuoc bof Iam fan keo
va frung hoa chaf xif do duo ng bIn chaf dong IaI o cac ke rang,
chaf axif nay se Ia m hong men rang va pha hoaI ca c chan rang.

KInh nghIm cho fhay chaf IIuor co fac du ng chng sau rang.
o I vay, o mf s nuoc, nguo I fa pha IIuor vao nuoc ung, vao sua
hoac fr n vao mui an. Mf s rau, ca co chua IIuor. Trong fhanh
phan nhIu IoaI fhuc danh rang ngay nay cung co IIuor. Ca c bac sI
con huong dan cho cac ba me cho cac chau be moI sInh ung mf
Iuong nho IIuor mI ngay ngay frong nhung fhang dau.

22. HAT COM TRONC MINC

n frong mI ng o pha n frong ma va mI cua e, co fh co
nhung haf nho mau fra ng xam mo c In raI ra c, dI khI co nhIu Iam
be bI vuo ng va dau khI an, ung. o do, e khng chIu an.

Co fh Iay bng quan va o dau fam, fam fhuc saf fru ng va
cham khe vao cac haf frn.

Cho e an Ioang, maf |sua d hoI Ia nh).

23. CH!NC T!A MINC O VI R!T

Chung bnh nay do vI ruf gay ra Ia m cho bn frong mIng cu a
cha u be |ma, Iuo I, Io I) co nhIu vf Ioef nho, nam duoI mf Iop mang
frang. KhI mang frang na y bong ra, nhung vf Ioef cang dau raf
Iam cho cha u be khng an duoc, v vIc fIp xu c vo I fhu c an, du Ia
fhu c an Iong, cung Iam ca c chau dau. HIn fuo ng na y keo daI frong
4, 5 ngay. Trong fho I gIan mang bnh, chau be chay nhIu nuoc daI,
mIng hI va co fh sf foI 40oC.

ac sI fhuo ng cho cac cha u fhuc bI mIng. Cac ba me nuI
cac cha u nn kIn nha n cho cac chau an if mf cac mon sup, nuoc
qua, nuo c duong uop Ia nh... Trong khI cha u be mang bnh, franh
d chau fIp xu c voI cac chau kha c.

24. NH T!A O NM

nh fua Ia IoaI bnh nam bIu hI n duo I dang nhu ng dm
frang nhu can su a frong mm. Toan b ch moc nam mau do, dung
vao dau khIn ca c chau be bo an. HIn fuo ng nay co fh xay ra ca
frong b may fIu hoa fu mIng fo I hau mn. Tuy vay, bnh d khoI
nu cho chau ung fhuc du ng fheo su chI dInh cua bac sI.

25. VIM XOANC HAM

nh vIm xoang fhuong hIm ga p o fre em nho hon 4 fu I.
Cac chau nho fhuong bI bnh xoang do dI ung. Nu cha u bI vIm
xoang man finh, cac ba c sI fhuo ng cha n doan bang cach chu p X-
quang, cac xoang o maf. Mf cha u be bI vIm muI, ph qua n faI dI
faI IaI va ho daI dang cu ng fhuong phaI Iam xe f nghIm nay.
26. NH!C !

nh nhuc dau fhuong hIm fhay o fre em duoI 4 fuI va chI
fhay o fuI da foI fruong hoc. Cac chau hay ku dau o mf bn fran,
dang sau mf bn maf. Con dau ra n gIaf o dau nhu nhIp fIm, Iau
hang gIo, fro dI fro Ia I, gay nn o I hoac Iam maf nay dom dom. I
khI da nhu c dau con ke m fheo ca dau bung nua.

MI chau co fh dau mf kIu khac nhau.

Sau khI IoaI bo cac bnh khac, bac sI fhuo ng cho ra ng chau bI
nhu c da u v fruyn fhng, frong gIa dnh, ho hang fu xua da fung
co nguo I nhu c dau nhu fh.

27. A! !

Nu fre em baf chof bI dau nhuc dau du d I ke m fheo sf va
nn oI, hay nghI ngay foI bnh dau ma ng oc va phaI dua chau foI
bac sI ngay. NhI u khI, chau chI bI cum fheo mua hoac nhIm mf
can bnh nao kha c fhI. Nu cha u hay bI dI bI IaI, nn cho chau dI
kIm fra maf, kham xem co bI vIm xoang khng. Cu ng nn d
phong xem cha u bI fn fhuong o nao khng, co bI huyf ap cao
khng, co bI nhIm dc v khi xif ca c bon khng7

V nguyn nhan gay ra chu ng dau dau fh nhIu, nn chI co bac
sI moI xa c dInh duo c bnh va co khI co n phaI cho cha u dI chu p hp
so nua.

Nhung nhI u khI nguyn nhan bnh IaI co finh chaf fam Iy nhu
cha u be Io so mf dIu g, qua cam dng hoac bI cang fhang fhan
kInh v vua qua mf cuc fhI kIm fra o Iop hoc.

II. NH! NC VN CO IIN Q!AN TO I CO

28. TT VO CO M SINH

Cha u be co fh bI faf veo c ngay frong nhu ng fua n I dau fIn:
dau cha u be nghIng xung mf bn vaI frong khI ca m IaI quay v
huong khac.

Nguyn nhan gay ra chung nay do cac bap fhIf c uc don chu m
co faf nn keo c va dau v mf phia. I khI nguo I fa co fh nan
fhay mf cu c cu ng o ch bap fhIf co faf do.

NguoI fa co fh chua chu ng nay bang phuong pha p van d ng
frI IIu, hoac fIn hanh mf cuc phau fhua f o day chang cua bap
fhIf. Chu ng nay cung co fh Ia do co faf o xuong sng c. Tuy nhIn
fruong hop nay hIm fhay hon.

29. TT VO CO O TR M

O fre em da Io n hon mf chuf, faf veo c co nhIu nguyn nhan
khac nhau: nhI u khI do mf chan fhuong nao do ma nguo I Io n
khng bIf, hoac do anh huo ng fu fh nam cua cac chau khI ngu.
Maf Iac cu ng co fh Iam cac cha u veo c dI d nhn cho ro; hoac
bnh vIm hong Iam n I hach o c, vIc dung fhuc nhu fhuc
PrImpe ran chng nn - Iam co cac co bap o c du cu ng co fh Ia
nguyn nhan.

Nu cha u be veo c v nhu ng nguyn nhan frn fh khng can
phaI chu a frI, faf veo c cu a chau cung se hf sau mf vaI ngay.

Nu faf nay keo daI, ca n foI bac sI d xef nghIm fm nhu ng
nguyn nhan co IIn quan foI h fhan kInh hoac bnh fhap khop.

30. T!YN CIAP

Tuyn CIap co vaI fro raf quan fro ng dI vo I su phaf frI n foan
b co fh cua fre em. Nu fhIu fuyn nay hoac fuyn phaf frIn
khng bnh fhuong, Iuo ng hooc-mn CIap fIf ra khng du cung cap
cho co fh se dan foI cac chung: cha m phaf frI n v chI u cao va v
fri khn. o I vay, can phaI chu y phaf hIn bnh cang som ca ng ff
v vI c chua frI bang hoocmn CIa p fIn ha nh cang som chu ng nao
cang ff chu ng ay cho su phaf frIn cua co fh va fri fu.

Nhung frI u chu ng cua can bnh v fuyn gIap co fh fhay
ngay frong nhung fuan I dau fIn cua cha u be: cha u khng hoaf
dng, khng ku, khng khoc, khng do I an, ngu nhI u va if cua
quay. IuoI be Ion kha c fhuo ng khIn chau kho nga m vu hoac fu
bnh sua, cha u dI fao, da faI va Ianh.

Nu chu p X-quang, bac sI se fhay nhu ng dau hI u b xuong bI
dI dang hoac cham phaf frIn. Nhung mun xa c dInh bnh mf cach
cha c cha n d fIn hanh chua frI, ca n pha I xac dInh Iuo ng hoo c-mn
CIap frong co fh. VIc su du ng cac chaf saf frung co If cho san
phu va cho cac chau be mo I sInh co fh anh huo ng fo I vIc fhu
nghIm dan foI nhung kf qua duong finh saI. o I vay, nguo I fa
khng du ng c n If hoac e fadIne frong Iuc do de nua.

Nguoc Ia I voI vIc fhIu hoocmn CIap, IaI co ca c cha u be co du
hooc-mn nay, fhuong Ia bI dI fruyn fu me . Nhung frI u chu ng
cua bnh du hoocmn gIa p Ia: maf II, buo u c, Ia chay va mach
nhanh.

31. AMIAN

AmIdan Ia mf cu c fhIf nho nhn fhay d dang o cuI vom hong,
fu frn ru xung, raf hay bI vIm. NguoI fa chua xa c dInh duo c ro
rang vaI fro cua cuc fhIf nay; nhung hnh nhu vI fri cua no Ia d
ngan ca n vI frung va vIruf fham nhap vao frong co fh qua duo ng
mIng.

32. VIM AMIAN - VIM HONC

Thng fhuo ng, fre so sInh if khI bI vIm AmIdan. Cac cha u o d
fuI fu 2 - 3 fuI hay bI hon. Nu bI vIm, cuc amIdan sung In, fay
do hoac co nhu ng cham fra ng, cha u be sf cao, nuf kho va co hach
o c, so vao chau se khoc v dau.

VIm amIdan Ia do IIn ca u khuan hoac vI fru ng, ph bIn Ia
IoaI IIn cau khuan |sfrepfocoque). Trong fruo ng hop na y, hI n
fuo ng dau raf Ioang rng ca vu ng hong, ca n chu y chua frI v co fh
bIn chu ng fha nh vIm khop hoac vIm fhan.

NhI u chung bnh cua fre em baf dau fu vIm hong do IoaI IIn
cau khua n sInh ra dc f. VIm hong dang ba ch ha u cang ngay cang
hIm fhay v cac fre em da duo c chu ng ngua. I bnh nay, fre
khng sf cao nhung maf suc nhanh, frong hong fhay co nhu ng
mang fra ng, day, dinh vao cac amIdan.

chua frI chu ng vIm ho ng, bac sI fhuong Iay mf if mang
nhay o hong cu ng mf mau mau d xef nghIm. ng fhoI cho cac
cha u ung ngay fhuc kha ng sInh d ngan cha n ca c bIn chu ng do
fru ng IIn ca u khuan gay ra.

VIm ho ng Ia m f chung bnh nhe, fhuong se khoI frong vaI ba
ngay. Nhung, dIu dang chu y Ia hay bI dI bI IaI nhI u Ian.

33. PH! TH!T CAT AMIAN

Caf amIdan Ia mf fIu phau fhua f khng co dIu g dang Io
ngaI nu sau khI caf cac chau duo c san soc va fheo doI can fhan.
ChI caf amIdan cho cac cha u fu 4 - 5 fuI fro In.

Truoc kIa, bac sI hay khuyn caf amIdan. ay gIo , vIc ca f
amIdan chI fhu c hIn frong nhu ng fruo ng hop can fhIf nhu dua fre
bI vIm hong Iun Iun, nhIu Ian frong mf nam, cu c amIdan phaf
frIn fo foI d Ia m cho cha u be kho fho, bI dau khop nang, bI vIm
fhan hoa c d d phong cac bIn chu ng co fh xay ra fIp.

Nn chu y rang nhu ng fruong hop amIdan Ion khng co nghIa
Ia bI vIm nang.

Truoc kIa, nguoI fa fhuong franh caf amIdan cho cac chau hay
bI dI u ng. Ngay nay nguo I fa khng chu y nhIu foI dIu nay nu a.

34. V.A

NgoaI nhung amIdan nhn fhay ro o ho ng fre em |amygdaIe)
con mf cu c fhIf nua o cuI I muI, sau vom mI ng co fac dung bao
v duo ng h hap chng IaI su xam nhap cua vI frung va vI ruf.

Nu cu c fhIf nay bI nhIm, ban fhan no Ia I Ia noI fap frung ca c
vI fru ng va vI ruf o ngay nga ba TAI-MuI-HoNC va fro fhanh
nguyn nhan cua cac chu ng bnh v faI-muI-hong va duo ng h hap.
Kf qua Ia mu I co fh fhuo ng xuyn bI nghef Iam cha u be pha I
fho ba ng mIng, ngay, no I gIong mu I, ho Iau khoI, sf 37 -38oC, buI
sang co fh da sf 38oC, bI ha ch, cha m Io n, khng chIu an, hay
quay.

Truong hop nay, bac sI chuyn khoa faI-muI-hong hay d nghI
fIn ha nh mf phau fhuaf hoac fhu fhuaf chuyn mn nho . Cha u
khng ca n phaI nam vIn.

Tuy fhu fhuaf na y fhuc hIn nhanh, nhung khng Iam duoc
cho ca c chau duo I 1 fuI.

35. VIM VOM HONC

Sau mu I, co mf dIm gap chung cua cac duo ng fo I fu mIng,
mu I va faI. Nu dIm nay bI nam, hoac vIm, fre se bI ho.

36. VIM THANH Q!AN

Chung fa fhuong nhan dInh chung ra ng mf cha u be bI vIm
fhanh quan khI chau ho ra fIng kh nhu cho sua, fung fIng mf
va bI kho fho. Tuy vay, nn phan bIf 2 IoaI vIm fhanh quan fheo
cac frIu chu ng sau :

- Chau be df nhIn bI ho va fho raf kho vao ban dm v fhanh
quan cua cha u bI co fhaf Ia I. Su co fhaf nay co fh se hf sau vaI gIo
nhung r I se faI Ia I.

- IoaI vIm fhanh quan fhu 2 gay ra boI mf IoaI vIruf. nh
khI baf dau khng df ngf nhung fIn frIn ngay ca ng nang fhm.
Truong hop nay, phaI dua chau be vao bnh vIn ngay, v nghIm
frong hon fruo ng hop frn nhIu.

Trong khI bac sI chua fo I hoac chua cho cha u dI bnh vIn nu
co dIu kIn, Ia m fang d am cua khng khi se co Io I cho cha u be.

37. NH ACH H !

ach ha u Ia mf bnh raf nguy hIm, ngay nay da bI IoaI fru
mf phan Ion do phuong phap fIm phong bnh. Nhung fre em
khng fIm phong bnh, khI mac bnh, c hong bI dau, co mf Iop
mang fra ng, day, dinh, ngay ca ng phaf frI n Ia m cho fre fho kho.
ng fho I, chau be bI mf, nguo I nhof nhaf, mach nhanh du fhan
nhIf khng fang nhIu.

KhI fre khng fIm phong bnh hoac fIm khng du IIu Iuo ng
ma co ca c hI n fuong frn, can phaI dua foI bnh vI n ngay. ac sI
se Iay mf if mau o ho ng d xef nghIm xem co vI fru ng bach ha u
khng.

III. NH! NC VN CO IIN Q!AN TO I NC!C

38. NCHT THO O CO VT IA TRONC !ONC HO HP

Co nhIu fruo ng hop e bI ngaf fho:

I ngaf v nam ngu duoI Io p chan nn bI fhIu khng khi hoac
e bI nghef fho v nuf mf vaf va vaf do nam ngang frn con
duo ng h hap. Thi du e nuf mf cu Iac hoa c mf ma u d choI. Kf
qua Ia e bI fac fho ngay hoac bI fac fho dan dan v vaf nuf mI
Iu c Ia I bIf kin hon con duong h hap.

Trong fruo ng hop sau, cha u baf dau ho, rI fho kho nho c, m I
Ian fho IaI co fIng rn hoac rif. Maf e sam dan IaI rI e ngung,
khng fho nua.

Pha I Iam g khI chau be bI ngaf frn gIuong7 Nu fhay da be
fim hay xam, nguo I khng cu dng hoac bI co gIaf, hay d dau be
ngua ra phia sau d be fho d hon.

Nu fhay khng co kf qua g hay Ia m h hap nhan fa o cho e,
nho nguo I dI bao bac sI hoa c dua e foI fra m cap cuu ngay.

Nu be ngaf v nuf phaI mf vaf vao hong: Nu ba n nhn fhay
vaf do, hay fhu c Iay vaf do ra bang ngon fay cua mnh va chu y
khng Ia m cho va f fuf sau fhm vao hong e .

Nu khng Iay ra duoc, hay Iam fheo phuong pha p HeImIIch
nhu sau :

Phuong phap HeImIIch: NI dung chinh cua phuong phap na y
Ia baf chof an ma nh vao vung da day fheo huong fu duoI In. CIu
cha u be o fu fh dung hay ng I |xem hnh ve). Nguo I chua cho cha u
dung o dang sau, nam ban fay fraI IaI daf In bung chau o frn rn
- vI fri cu a da day - an fay phaI na m Iay na m fay fraI va baf chof
ep manh vao bung cha u fheo chI u fu duo I In frn d cho Iuong
khng khi bI dn fu phI ra phia c hong se Iam ban vaf Ia ra. Co
fh Iam nhIu Ia n, Ian sau ca ch quang vo I Ian fruoc.

I voI cac fre so sInh, phaI ep bang ca c ngon fay va chu y
nuong nhe v xuong cua ca c chau con raf yu.
Nu khng daf duo c kf qua, phaI dua cha u foI bnh vIn. Trn
duo ng dI, khng ngu ng Ia m h hap nhan fao.

Ngaf v khoc: Co fruong ho p cac cha u nho fu 6 fhang foI 2 fuI
co fh bI ngaf v khoc. TIng khoc cua cha u fung dof bI ngaf quang
v fIng nac. Cha u v I fho nhung con nac IaI dn Ia m chau khng
kIp fho. CuI cu ng cha u ngaf dI, maf fim IaI v fhIu khng khi.
Canh fuo ng na y d Iam nguo I Ion Io Iang v xu c dng nhung khng
co g nguy hIm. NguoI Io n can gIu bnh fInh. Cha u be se cho ng hI
fInh va fIng khoc IaI fIp fuc re In.

Can chu y san soc cha u be hon nhung nn franh d cha u ca m
fhay ra ng: mun doI g cu khoc Ia duo c!

39. THO OC

Chung fho dc, fho fung con hI ha khIn cac cha u be khng
chay nha y, choI dua bnh fhuong duo c nhu nhung dua fre khac Ia
mf chu ng bnh raf dang quan fam. V nguyn nhan chu ng bnh
nay co fh do su maf suc cua foan co fh hoac bI fhIu mau. Nhung
cu ng co fh do co fru c frac v TIM hoac b may H HaP; ca n phaI
qua xef nghI m d fheo doI.

40. THO CO TI NC RIT

Tru fruo ng hop fre em ngay khI ngu, con nu chau fho ma co
fIng Iao xao hay fIng rif fh pha I bao ngay cho bac sI bIf, nhaf Ia
nu chau IaI bI sf. Co fh do Ia frIu chu ng cua mf bnh vIm o
mu I ho ng hay vIm ph quan bnh fhuo ng, nhung cu ng co fh Ia
nhung bnh khac quan frong hon nhu: hen, vaf Ia mac frong c,
vIm fhanh qua n v.v...

Co nhIu chau be so sInh khI fho da nghe nhu fIng ga ku do
fhanh quan co cau fao hoI kha c fhuo ng Iuc mo I sInh. Sau mf vaI
fhang, fhanh qua n ca c chau phaf frIn va dan dan fro fha nh bnh
fhuong, fIng ku kIa cung se maf.

41. NC!NC THO CA CH Q!ANC

Trong nhung ngay dau moI sInh ra, e fhuo ng fho khng du.
I khI co nhung dof ngung fho chu ng vaI gIay hoac Iau hon 10
gIay dI vo I ca c e sInh fhIu fhang. HI n fuong nay co fh kem
fheo su gIam nhIp dap cua fIm, co nhu ng bIn c xau. o do, cac e
sInh fhIu fha ng can phaI duo c fheo doI can fha n va duo c nuI
frong cac fhIf bI khi co may fheo doI nhIp fIm, nhIp fho. Nhu ng
con ngung fho frong gIac ngu cua fre so sInh hIn nay duoc coI nhu
nhung nguyn nhan ph bIn nhaf gay chf df ngf cho cac chau.

42. NCAT O CAZ

Nhung hoI Ia m ngaf co fh co frong gIa dnh Ia:

- Caz du ng d dun nau, fhoaf ra ngoaI v duo ng ng co ch ro
rI;

- Khi xyf cacbon |CO), Ia mf khi khng mau, sInh ra fu caI
may suoI am hay dun nuoc khng hoaf dng ff.

KhI co hIn fuong mf nguo I frong nha - Ion hay be - bI ngaf do
gaz, Khng duo c dung baf cu mf dung cu dIn nao v chI can co
mf fIa Iua dIn nho se gay ra nguy hIm kho Iuong fruo c duo c.

Pha I:

Khoa ngay bnh gaz IaI, mo r ng ca c cua, hoac dua nan nhan ra
ngoaI fro I;

- Iam ngay h hap nhan fao cho na n nhan, nu nan nhan
khng co n fho nu a;

- Nho nguo I ha ng xom goI dIn fo I co quan cuu hoa.

Nu na n nhan ngaf, nhung van fho :

Khng duo c cho nan nhan ung baf cu fhu g. VI c Iam na y
khng Ia m cho na n nhan fInh Ia I ma co nguy co Iam nuoc vao frong
phI, raf nguy hI m.

na n nhan na m Im, da u hoI fhap hon chan, quay dau sang
mf bn d franh khng cho IuoI fuf vao c hong va nu na n nhan
nn oI, fh khng bI nuo c fran xung phI.

43. HO

nh fhuong, nhu ng duong h hap Iun Iun duoc gIu gn sach
se do co nhung Io p Ing nho phu frn Iong ng khng ngung chuyn
dng d day cac chaf ban ra ngoaI. Ho Ia mf phan ung cua co fh,
dung hoI phI fng cac chaf Ia hoac chaf nha y do chinh ng dan khi
da fIf ra nhIu qua, ra khoI ca c ng dan khi. o I vay ho Ia mf
phan ung bao v can fhIf cua co fh, cho nn nhIu khI, khng nn
fm ca ch ngan can vIc ho.

chua frI bnh ho, bac sI fhuong daf nhIu cau hoI d fm
nguyn nhan nhu: ho fu bao gIo, hay ho vao Iu c nao7 fIng ho vang
cao hay khan khan7 Kem voI vI c ho cha u be co sf khng, co chay
nuoc mu I khng, co kho fho khng, co chaf nhay o phan hay khI bI
nn oI khng 7... ac sI co n chu y xem co phaI Ia chau bI Iay ho ga
hay bnh soI khng7

Chung fa nn phan bIf nhIu fhu ho khac nhau nhu sau:

' Ho cap finh fhuo ng ke m fheo sf cac fre em bI vIm duo ng h
hap frn;

' Ho man finh do vIm Iau ngay ca c duong h hap frn, nhu bI
vIm xoang chang han;

' Ho khng kem fheo sf co fh do dI u ng nhu hen; fhuong ca c
cha u ho khan va ho fung con;

- Ho dm o ca c cha u so sInh do cac chaf nhay fich fu Ia m fac
cac duo ng dan khi; d cac chau be khoI ho, chI can nhac chau be day
va b fheo chIu dung d cac chaf nhay fich fu frong cac duong dan
khi chay fhoaf dI; ho dm cung co fh Ia frI u chu ng cua su Iuu
fhng nguo c chI u cua ca c chaf o doan fu mI ng fo I da day;

' Ho fIng kha n khan fu ng fIng m f co fh do vIm hong;

' Ho fung con daI co fh Ia ho ga.

Nu baf chof cha u be ho sac sua, khng bI sf nhung fho kho
khan Ia m maf faI dI fh co fh do chau be da nuf hoac fng mf vaf
g vao ho ng.

Cach chu a frI: Nhu frn da noI, nhIu khI khng nn ngan ca n
be ho. Cac IoaI fhuc an fhan, gIa m ho co khI IaI co haI Ia m cho
cha u be kho fho. o I vay, cac ba c sI fhuo ng fm Ioa I fhuc co fac
dung Ia m Ioa ng ca c chaf nha y ra d d fng chu ng ra khoI ca c
duo ng ng dan khi.
ChI khI nao cha u be ho khan nhI u qua, bI maf suc v ho ban
dm fh bac sI moI cho chau ung fhuc an fhan d Iam dIu con ho
nhu frong fruong hop cha u bI ho ga.

I voI cac cha u bI ho kInh nIn, hay bI dI bI IaI, nguoI fa
fhuong a p dung phuong phap van dng h hap h fro vIc fho nhan
fao.

44. HO CA

Ngay nay, nho phuong phap fIm phong bnh, nn if fre em bI
bnh ho ga. Vo I cac chau nho khng duo c nguo I Io n cho dI fIm
chu ng du IIu fh ho ga van Ia mf bnh daI dang, dang so.

Tu 8 fo I 10 ngay sau khI fIp xuc voI mf fre kha c mang bnh,
cha u be baf dau co ca c frIu chung bI Iay nhu: sf nhe, baf dau ho
va cang Iuc cang ho nhI u hon.

Tu ngay fhu 15 fro dI, cha u ho fu ng con. MI con ho Iam nguoI
cha u co dum IaI, maf do ran rua nuo c maf. Sau con ho, chau vI hif
fho fu ng hoI daI nghe co nhung fIng rif dac bIf. I khI mIng
cha u co nhung chaf daI dinh khng nh ra duo c khIn cha u bI nn
oI.

MI ngay cha u nho co fh bI foI may chu c con ho, s con ca ng
nhIu chung fo bnh chau cang na ng. HI n fuo ng na y keo daI fu 2
foI 3 fua n hay hon nua, r I moI fhuyn gIa m.

Nu cha u vua ho vua sf fh cha u co fh bI fhm chung vIm
duo ng h hap.

Thuc khang sInh if fac du ng foI b nh ho ga nn khI frI bnh,
cac bac sI chu yu du ng fhuc an fhan Ia m cho ca c cha u do ho va
ngu duoc.

V nhu ng con ho foI baf fhuo ng nn phaI fhay dI ca ch an cua
cac cha u. Iu c nao chau ngof con fh franh fhu cho an ngay, khng
k gIo gIac.

I vo I cac cha u fu 12 - 18 fhang fuI - Ho ga raf nguy hIm dI
vo I ca c chau be o d fuI nay v co fh Ia m cho ca c cha u chf v
khng fho duoc. oI vay, phaI cho chau na m bnh vI n d duo c san
soc ky ca ng frong mf fhoI gIan can fhIf.
VIc fIm chu ng phong bnh ho ga fhuong duo c phI hop voI
vIc pho ng ca c bnh un van, bach hau, baI IIf baf dau fu 3 fuI.
Sau khI da bI Iay bnh, vIc fIm chich fhuc gamma gIobuIIne
fruoc khI cha u be bI In con, cu ng co fac dung Iam gIam con hoac
ngan kha ng cho ca c con ho xay foI

Theo nguyn fac, mf fre em da dI nha fre hay foI fruong, ca n
phaI d nghI o nha 1 fha ng, k fu khI e bI con ho dau fIn. VI c
cach Iy chau be bI bnh voI cac anh, chI em frong nha cu ng ca n phaI
nhu vay.

45. HN

Hen Ia mf bnh co IIn quan fo I ca c ph quan va fh hIn fu ng
con do cac duo ng dan khi cua phI bI co fhaf IaI, Iam cho bnh nhan
khng fho ra duo c

Nguyn nhan cua hen co fh gIng nguyn nhan cua cac bnh
dI ung: co fh va nhaf Ia cac ng ph quan cua ph I phan u ng voI
cac buI phan hoa, Ing suc vaf, buI, mf s vI sInh va f. Xef nghIm
mau hoac fhu nghIm bang phuong phap cay duo I da co fh xa c
dInh duo c chaf gay phan u ng hen.

nh hen Ia mf bnh gIa fruy n: ng, ba, cha, me, ho hang co
nguo I hen fh cac con chau sau cung d mac bnh.

Con hen nang hay nhe fu y o m I nguo I, mI Iuc. Mf dua fre
In con hen ng I frn gIuo ng, maf fim faI, dam m hI, c ga ng hif
fho kho khan voI nhu ng fIng rif dac frung cua bnh. Ca n an uI
cha u khI bac sI chua foI va khng duo c du ng fhuc g nu khng
duo c bac sI chI dInh fu fruo c.

Cac fhuc chua hen co fac dung chu yu Ia m gIan ph quan d
cho con hen dIu dI. Nu con hen van fIp dIn, fh can phaI cho
cha u vao bnh vI n.

nh hen Ia mf bnh pha I chua frI Iau daI. Cac con hen khng
gIng nhau co fh mf nam xay ra dI Ian, nhung cu ng co fh xay ra
nhIu Ia n frong mf fhang, anh huo ng fo I vI c hoc ha nh va cuc
sng Iau daI cua fre. o I vay phaI chua frI foI cu ng.

Tam Iy bI quan cu a fre bI bnh cu ng nhu su Io au cua cac nguoI
fhan co a nh huong xau fo I fInh fha n va Ia m bnh fhm fram frong
o I vay, vIc d ng vIn, khuyn khich an uI nguoI bnh Ia nhung
vIc Iam co finh chaf fam Iy, nhung IaI raf ca n fhIf.

46. VIM PHOI

Ngay nay, cac ba c sI hay noI mf cach chung chung: vIm vung
phI. Chau be bI vIm vu ng ph I fhuo ng co cac frIu chu ng nhu: df
nhIn sf cao, ma do, fho gap |dI khI canh mu I pha p phng v kho
fho), ho. Can pha I dua gap fre foI ba c sI. VIc chIu X-quang se cho
bIf chau bI vIm phI co rng hay khng7

uoc chu a frI ngay, bang fhuc kha ng sInh, fre se khoI nhanh,
frong vaI ngay.

47. VIM PH Q!AN

Mf cha u be bI cum hoa c co fh kem fheo ho. VIm ph quan
nu duo c chua frI ngay khI chau chI bI sf nhe, chau se khoI ngay
bang mf IIu fhuc khang sInh. Thuong fh chu ng ho khoI frong
vong 5 - 6 ngay nhung cung co khI keo daI foI 1, 2 fuan, nhaf Ia voI
cac cha u chua bIf cach kha c do m ra.

Nu cha u da kho I, r I Ia I bI Ia I, khng nn cho cha u ung Ia I
fhu fhuc vua du ng hay con Ia I. Nn cho chau dI kham ba c sI v
chu ng ho cua cha u raf co fh IIn quan fo I mf chu ng vIm man
finh vu ng mu I ho ng. Ngoa I ra con mf s bnh khac ma bac sI can
phaI nghe va fhu nghIm mo I bIf duo c nhu bI dI u ng, chang han.

48. VIM PH Q!AN ANC HN

Mf s fre em bI ho khI fhay dI fho I fIf kIu ho fheo mua.
Chung nay gay boI vIruf Iam ca c chau kho fho va khI fho co fIng
rif gIng nhu hIn fuong hen.

Cha u ho, sf, bI rI Ioan fIu hoa keo daI nhIu ngay, bI dI bI IaI
nhIu do f, mua he rI Ia I mua dng.

Mf s chau co fh chuyn fhanh hen fhuc fhu.

chua frI, can dua chau foI cac bac sI chuyn khoa d huo ng
dan cho cha u v phuong phap fho . If ca ch fho se gIam duo c con
bnh raf nhIu.

49. NH IAO |PHAN !NC TH! .C.C)

HIn nay, bnh Iao khng con hoanh hanh nhu fhoI gIan cach
day 30 nam nua, v da co nhIu IoaI fhuc phong va chua frI hIu
nghIm. Tuy vay, bnh va n co n f n faI, nhaf Ia frong s nhung
nguo I co nho.

nh Iao gay nn boI vI frung KOCH |.K), do su Iay nhIm
fru c fIp. Tre em - nhaf Ia cac cha u so sInh - d bI Iay bnh, nn can
phaI fIm phong cho ca c cha u bang vac-xIn .C.C |vI khuan mang
fn nguo I fm ra chu ng Ia CaImeffe va CuerIn). Ca c cha u co fh bI
Iay fu mf nguoI khng bIf mnh co bnh hoac mf nguo I co bnh
nhung Ia I fuo ng Ia mnh da khoI rI.

CIaI doa n bI Iay bnh dau fIn cua mf chau be chua fIm
phong .K goI Ia so nhIm co fh khng co frI u chu ng g n I baf,
phaI fhu nghIm mo I bIf duo c |can cu vao kf qua fhu nghI m am
finh hay duong finh). Tuy vay, cu ng co nhung fre co nhung bIu
hI n nhu: sf, fnh frang suc khoe foan fhan bI suy sup, xung can,
gay m. Kf qua chIu X quang cho fhay co nhung dIm baf fhuong
o ph I nhu su xuaf hIn cac ha ch o quanh khi quan va o ph I. I
vo I ca c chau mo I sInh, bnh Iao ma ng oc Ia mf bnh cu c ky nguy
hIm.

KhI fhay mf dua fre bI so nhI m Iao, nguoI fa fhuo ng d y fm
xem nguoI nao da Iay bnh sang chau va fhuo ng pha f hI n ra ngay
frong gIa dnh hoac nguoI fhuong fIp xuc vo I cha u.

VIc chu a frI cho mf chau be bI so nhIm Iao raf don gIa n: cho
cha u ung fhuc khang sInh IoaI chng Iao frong fhoI gIan fu 6 dn
9 fhang.

Nhung phan ung vo I fhuc fhu Iao: Nhu ng phan u ng cua co
fh chau be dI voI fhuc fhu Iao cho fhay: co fh chau da fIp xuc
vo I frung .K hoac chau da duo c fIm fhuc .C.C phong Iao rI.
NguoI fa fIm vao duoI da cua ca c chau mf Iuong nho cac vI fru ng
Iao |.K) da bI chf, rI quan saf frang fhaI da o ch fIm.

' Nu co fh khng bI nhIm .K va cha u chua fIm pho ng
.C.C fh khng co phan ung g o da: kf qua am finh.

Nu co fh da fIp xu c voI .K hoac da chich .C.C fh da co
phan ung: kf qua duong finh.
Co nhIu cach fhu nghI m: Iam fray mf dIn fich raf nho da
cua cha u be rI nho mf gIof fhuc fhu Iao In vf fray; dap mf Iop
pommaf |fhuc mo) fhu Iao In da; dung kIm chich fIm vao duo I da
mf Iuong nho fhuc fhu.

VIc nha n dInh kf qua cua vIc fhu nghI m khng phaI aI
cu ng Ia m duoc, v phaI co chuyn mn va kInh nghI m. o I vay cac
ba me ca n dua chau fo I bac sI hoac noI chuyn mn d bac sI hoac
cac chuyn vIn Iam vI c. Can phaI dua chau fo I du ng hen, fhuo ng
Ia 2 fo I 4 nga y sau khI fhu. Kf qua duong finh fhuong co ca c dau
hI u nhu: ch chich fhu co mf vung do bao quanh, duo I da co mf
cu c so fhay cung hoac quanh ch chich co nhIu dIm nho hoI
phng, mau do.

Co fh co nhIu dau hIu fuong fu Iam nguoI fa Iam Ia kf qua
duong finh. oI vay, mun cha c chan, nguoI fa fhuong fIn hanh
nhIu cach fhu nghIm, fu ng dof ca ch nhau mf khoang fhoI gIan.

Kf qua duong finh cho bIf dua fre da fIp xu c voI .K |nu
fruoc do, cha u khng duo c fIm phong .C.C).

Nu kf qua duong finh raf ro rf fh chau vua bI nhIm .K
frong fhoI gIan gan day. Nu kf qua duong finh khng ro rf fh
kho xa c dInh duo c fhoI gIan nhI m bnh. o I vay, nguo I fa fhuong
fhu if nhaf mI nam mf Ian cho ca c cha u, d du doan su fIn frI n
cua bnh bang cach so sanh cac kf qua cua mI Ian fhu voI nhau.

NI dung vI c dung .C.C: KhI dung .C.C d ngua bnh Iao
nguo I fa chich vao co fh ca c chau be nhung vI khuan Iao cua bo, da
duo c Iam yu dI foI muc khng gay duo c b nh nua nhung va n kich
fhich duo c h mIn nhI m cua co fh cha u be san sInh ra cac khang
fh chng IaI duo c vI fru ng Iao, k ca cac vI fru ng Iao hoaf dng o
nguo I.

Cach fhu c hanh: Sau khI da bIf ro chau be da fhu Iao kf qua
am finh, bac sI fruyn ngay .C.C vao nguo I chau. Co fh fruyn
bang phuong phap Iam xuo c da; hoa c chich fhuc vao duo I da; hoac
ung fhuc. Phuong phap ff nhaf Ia chich fhuc vao duo I da.

3 fhang sau mo I kIm fra kf qua va cha u be phaI co kf qua
duong finh. Nu kf qua am finh fh vI c fIm ngu a vua rI chua
daf yu cau, phaI fIm ngu a IaI.

O nuo c fa vIc chich ngua cho ca c chau be da duo c fhuc hI n fu
Iau. VIc chich ngua Iao .C.C ca n fhu c hIn cang som cang ff. V
vay, nguoI fa fhuong chich cho ca c chau ngay khI mo I sInh.
Taf ca moI fre em du co fh chich ngua bnh Iao ba ng fhuc
.C.C, fru fruo ng hop cha u dang bI bnh nao do hoac vua fIm
ngua mf bnh khac fh phaI fam hoan IaI m f fhoI gIan.

VIc chich .C.C khng Ia m cho chau be bI sf hoac co pha n
ung g khac ngoa I fru hI n fuong sau vaI fuan, ch chich co mf caI
vay nho, o duo I va y co mf cu c cung, chung quanh vay co mf vung
do. Nu chich duo I da o canh fay, co fh nI hach o na ch. Co fruong
hop hach sung fo, co mu nhung fhuo ng se kho I nhanh.

VIc chich .C.C phong Iao da fo ra raf hu u hI u, k ca dI vo I
cac dang Iao nguy hIm nhu Iao mang oc. Tuy vay, vIc chich phong
phaI fhu c hIn ca n fhan va co qua frnh fheo doI v sau.

u ng Ia sau khI da chich ngua, nu kf qua duong finh khng
ro rf chung fo kha nang mIn nhIm yu, can pha I chich IaI. Thaf
ra, kha nang mI n nhIm nay cung yu dI fheo fhoI gIan. oI vay,
fhuong cac chau phaI fhu Iao mI nam mf Ian d fhay nu can fh
chich ngua IaI.

ThoI gIan va nhu ng nha n xef, fheo doI cua mI Ia n chich ngu a
can pha I duo c ghI day du vao s y ba cua ca c cha u.

50. NH TIM M SINH

nh fIm bam sInh gm cac chu ng fIm do su phaf frIn baf
fhuong ngay fu khI frong bao fhaI. Co nhI u nguyn nhan foI nay
van chua duo c bIf.

Co nhI u bnh fIm bam sInh kha c nhau do co su cau fao khng
bnh fhuong cua fIm :

' O cac vach fIm hay cac van fIm.

' O ca c dng ma ch Ion xuaf phaf fu fIm. Ca c dng ma ch nay co
fh bI he p baf fhuong, bI fhay dI vI fri, bI fhng nhau.

Mf s fruo ng hop duo c phaf hIn ngay khI e vua mo I ra doI,
do fhay e bI fim faI, bI suy fIm nguy hIm foI finh mang.

Mf s fruo ng hop khac dI n ra ngam ngam, e chIu dung duo c
nn ma I sau nay khI nghe fIm bac sI mo I phaf hI n ra. Trong 20
nam nay, nn y hoc da co nhIu fIn b v cac maf chan doa n va
dIu frI bang pha u fhuaf cac bnh fIm bam sInh. Co fh cha n doan
cho ca ba o fhaI frong bu ng me bang phuong phap sIu am.
IV. NH! NC VN CO IIN Q!AN TO I PH N !NC

51. !NC TO

Cac co bap cua fre em duoI 4 - 5 fuI fhuong con m m. ap fhIf
if phaf frIn nn foan b vo m bu ng yu. KhI e o fu fh dung, bung
e phng ra phia fruoc, rn II, Iung co fh hoI cong.

o I va y, fuy fheo s fhang va d fuI cua ca c cha u ma fa Iua
chIu b cha u. Ca c ba me nn hoI bac sI v vIc cho ca c cha u fa p fh
duc d Iuyn fap co bung, ngay fu Iu c nho.

u ng fo cu ng co fh Ia v cho cac chau an nhIu chaf bf qua va
fhIu vIfamIn .

Nu cha u be bung fo ma IaI co cac frIu chu ng kha c kem fheo
nhu: phan khng bnh fhuo ng, khng fang frong va ngung phaf
frIn ca v chI u cao, fh chau co fh dang mac mf s bnh cua b
may fIu hoa, can dua dn bac sI xem bnh.

52. C!ONC RON I O HAY CHAY N!OC

I vo I cac fre so sInh, ca n phaI dac bIf chu y foI rn cua ca c
cha u frong 15 ngay dau. Ngay na o cung phaI fhay bang quan rn.
Nu fhay rn uof, do, can bao ngay cho bac sI bIf.

Cac hIn fuong rn cha y mau hay co mu cung vay, k ca frong
ngay fhu 6 hay fhu 7, Ia ngay cung rn rung. Nu rn co nhu ng
vf do nho, bac sI co fh du ng nIfraf bac cham vao. Trong khI khoc,
nu rn e hoI I I In Ia chuyn bnh fhuo ng.

53. IOI RON - THOAT VI N

Mf s fre so sInh khI khoc, rn II fo In. HI n fuo ng na y
khng co g dang Io nga I. Tuy rn nhu vay, nhung se khng bao gIo
bI fhaf, va se fu hf khI chau Ion In.

NhI u ba me chua cho cac chau nhu sau: boc mf dng fIn vao
frong m f Iop gac rI Iay bang, bang dinh In rn cha u.
Tuy vay, nu fruong hop phan II Io n qua va may nam sau
cu ng khng gIam bof fh ca n phaI qua mf cuc pha u fhuaf nho.

Thoaf vI ben, bn fraI hoac bn phaI b phan sInh du c

HIn fuo ng nay fhuong xa y ra vo I chau fraI. Chau be gaI cung
co fh bI, nhung if hon.

Vo I cha u fraI, nguo I fa fhay mf cuc cu ng o ben, nhI u khI o
ngay bu. ac sI chua frI bang ca ch bang chaf dIm do IaI va cu ng
co fh se phaI pha u fhuaf fIp fheo.

Nu Ia chau ga I fh do Ia frIu chung cua su fhoaf vI bung
fru ng, ca n phaI phau fhua f ngay. Khng duo c bang hoac ep v co
fh Iam vo bung fru ng.

Thoaf vI ben nghe n - Nu ch I I cu ng va dau an khng In nu a
co fh baf dau chuom nong cho chau va cho cha u ung fhuc an
fhan. Nu khng co hI u qua, can phau fhua f cap cu u.

54. A! !NC O TR SO SINH

Trong may fha ng dau, e hay kho c va co dau hIu nhu dau
bung. Co Iu c kho c fhef, frong vaI phuf hoa c co fh vaI gIo, maf faI
dI, khua fay khua chan bI u hIn e bI dau. Nhung sau khI dI duo c
mf if phan hoac x duo c hoI ra |danh ram), con dau dIu dI va cha u
be df nhIn fhI khoc.

Nhung con khoc cua e nhu fh fhuong xay ra frong nhung
fuan I dau, sau khI bu vao quang chIu, khng anh huo ng g fo I
suc khoe cua e. e van fIp fuc Io n du.

Nguyn nhan cu a nhung con khoc nay va n chua ro. NguoI fa
chI du doan co fh Ia e bI day hoac rI Ioan fIu hoa; hoac e chof
fhay Ia voI quang canh xung quanh nn so haI; hoac v Iuong hoI do
su fIu hoa sInh ra o frong bu ng bI dn ne n chuaa fhoaf ra duo c
Iam e kho chIu.

VIc xac dInh bnh cho e bao gIo cu ng Ia mf vIc kho khan.
Cap nhu ng fruong hop e khoc Ia m ba me Io au, bac sI se xef doan,
IoaI dan nhung nguyn nhan d cho n Iay mf nguyn nhan phu hop
vo I fra ng fhaI cua e. NgoaI ra, cu ng co fh d y xem chau co bI
vIm faI, vIm da, vIm ma ng nao hoac ca c b phan vung bu ng, dac
bIf Ia xem co bI I ng ruf khng.

55. A! !NC VA V!NC !NC

au bung Ia hIn fuo ng fhuo ng gap o fre em ma cung Ia chu ng
kho xa c dInh bnh nhaf, v co raf nhI u nguyn nhan khIn ca c
cha u bI dau bung: fu kha nang ca c co quan nI fang bI dau foI su
hoaf dng cua ca c co quan bI fruc frac; co khI can pha I phau fhuaf
ngay ma co khI Ia I chI v mf nguyn nhan fam Iy na o do.

Tuy vay, nguoI Io n nn bIf, khI co hI n fuo ng g fh can pha I
mang e dI cap cuu hoac dI phau fhuaf ngay: do Ia cac fruo ng hop
e dang khoe ma nh bng bI dau du dI; dau o mf dIm xac dInh;
dau khIn e pha I nam mf ch; dau kem fheo sf va nn. Nhu ng
hI n fuo ng na y co fh IIn quan foI dau ruf fhua, bI Ing ruf, bI
fac ruf, v.v...

Nu sau vaI gIo, e van chua hf dau fh can pha I mo I bac sI
foI hoac dua chau dI b nh vI n. NhIu khI, nhu ng frI u chu ng
fuong fu gIng nhu frn Ia I Ia nhu ng chung bnh cha ng h ca n fo I
phau fhuaf. Tha f vay m f s bnh dIch fheo mua nhu ca m cu m,
vIm ph I hoac vIm vu ng phI cung co fh gay dau bung. NgoaI ra,
cac bnh gan, ng fIu, sf xuaf huyf kem fheo chu ng fao bon nhaf
fho I hoac Iap dI Ia p IaI du co fh Iam dau bung. Ca c chau co n co
fh bI dau bu ng v gIun, san....

V hI n fuo ng dau vung bu ng, ca c bac sI fhuong nhan xef fhay:
fre fhInh fhoang IaI ku dau bung, fuy ku dau nhung cha u chIu
duo c va vIc nay da xay ra frong mf fho I gIan da I. Xem nhu vay
fh raf co fh, day chI Ia mf van d fam Iy. oI va y, chua bang
fhuc khng kho I duo c. HI n fuo ng nay co nhu ng da c dIm :

' Tre fhuo ng ku dau quan vung rn vao buI sang, bua com
frua rI foI chIu fh khoI;

' Tre co fh fhay dau fung dof nhI u nga y r I IaI khoI.

' Tuy ku dau, nhung va n choI;

' KhI dau, fre co fh kem an hoac kem ngu.

Tre dau nhu fh fhuong hay Iam nung, nhu f nhaf, mun ga n
b me va ngaI dn fruong v.v...

Mun fm nguyn nhan dau bung cua fre em, fhuong phaI fIn
hanh m f cu c kham su c khoe foan dI n, Iam mf s xef nghI m
nuoc fI u; xef nghIm phan d fm fru ng gIun, X quang ru f, sIu
am o bu ng v.v...

Nu faf ca cac vI c Ia m frn khng co kf qua g, nn dua chau
be foI m f chuyn gIa fam Iy.

RIng nguo I Io n- fhuong cung chIu va fo ra fhuong khI cha u
ku dau - khng nn fo fha I d Io Ia ng qua cua mnh. Nn c Iam ra
ve nhu su vIc chang co gI Ia quan frong ca. Tha I d nhu fh, fuy co
Iam cho cac cha u cha n na n, nhung IaI khIn cho ca c chau chong
khoI bnh... fuo ng.

56. ANH RAM |XI HOI R!OT)

e hay danh ra m, nhung fang can du, nhu vay Ia khng co g
dang Io ngaI ca. ChI ca n ba me chu y gIu gn ch d an ung cua e
sao cho khng qua nhI u chaf bf, chaf haf, va chaf duo ng. Nhu ng
chaf frn nu du fhua, khng fIu hoa hf frong b may fIu hoa
cua e se bI In men, gay day hoI va dI khI fhanh bnh Ia chay.

Nguoc Ia I, nu e bI fao bon cu ng can co bIn phap d e dI
fIu duoc d dang hon.

57. KHONC TI! - Y !NC

I voI fre em, fu cac chau so sInh foI cac fre Ion, vIc xac dInh
xem co phaI chau bI day bung khng Ia raf kho. V nhung frIu
chu ng b nh cua cac chau fhuong chung chung nhu: nn o I, dau
bung va sf. Nhu ng frIu chu ng na y cung co fh dI fu vIc an khng
fIu dn bnh vIm gan sIu vI fru ng hoac bnh vIm ruf fhua.

o I va y, nu frong vong 24 gIo ma khng fhay chau do fh phaI
dua cha u foI bac sI d duo c kham ca n fhan.

58. TAO ON

KhI dua fre Ia kho, phan cu ng, kh hoac dI fhanh fung vIn
nho, 2 hay 3 nga y moI dI fIu mf Ian, fh cha u bI dI fao hay fao
bon.
Cu ng nn Iuu y rang, pha n cu ng nhu vay Ia fao bon rI, nhung
mf s chau 2 nga y mo I dI fIu duoc mf Ian Ia chuyn bnh fhuong.

I vo I cac chau so sInh fao bon hay nhu ng Ia do ch d an -
nu cha u bu sua me du dI 2 ngay mf Ian, phan chau van mm.
Nu cha u khng dI fIu duo c, co fh v 2 nguyn nhan: hoac Ia cha u
bu chua du no hoac Ia v me bI fao bon va chau cu ng bI anh huo ng.

Trong fruo ng hop dau, cha u be cha m Io n, fhuo ng kho c sau khI
bu xong: phaI cho cha u bu bnh fhm, fheo su chI da n cua bac sI.

Truong hop fhu 2, ba me phaI caI fIn ch d an ung cua mnh
nhu fhm rau va fraI cay, nhung franh ung ca c Ioa I fhuc fa y hoac
nhuan frang.

I voI cac cha u be duoc nuI bang sua h p, vIc bI fao bon Ia
chuyn kho franh, du cac ba me da caf cng cho n IoaI sua co fIng,
co fin nhIm, pha du ng nhu chI da n, cho an du ng II u Iuong v.v...
Nu cha u bI fao bon nhIu, bac sI co fh chI dan ca ch pha ch sua
cua cha u sao cho co chaf a xif nhIu hon. Nu cha u nho duo I 3
fhang fuI, nn fang Iuong nuo c fraI cay |cam) vao sua. Nu be Io n
hon, co fh cho an fhm nuo c sup rau, ung nuoc suI, nuoc khoang
va mf s fhuc nhua n fra ng nhe.

- Co fh fhay duong bang maf ong hoac keo ma.

- Cho cac cha u ung nhIu nuo c hon. Co fh cha u co fh bI maf
nhIu nuoc v frong nha no ng qua.

HIn fuo ng fao bon o ca c chau Io n cung gIng nhu o nguo I Ion.
ro nguyn nhan, chu ng fa hay fheo doI qua frnh dI chuy n cua
fhu c an frong b may fIu hoa:

Sau khI duo c nuf vao bung, fhu c an Iuu Ia I o da day fu 2 - 4
gIo, rI dI xung ruf. Quang duong o ruf gm 6m ruf non va
1,5m ru f gIa o nguoI Ion. o cac cha u nho, con duo ng nay nga n hon
nhung fy I v chIu da I gIua ruf gIa va ruf non van fh. ThoI
gIan fhu c an qua ruf fu 10 foI 20 gIo. Trong suf fho I gIan na y, cac
fhanh ruf hap fhu hf cac chaf dInh duong frong fhu c an d bI
duo ng co fh. Nhung g con IaI duo c dua xung ruf gIa, fao ra
phan, gm cac chaf can ba phan Io n Ia cac chaf xo co frong vo fraI
cay, frong rau bI dn ep IaI o phan cuI ruf. Tuy fheo IoaI chaf ba,
khI Iuo ng nhIu hay if cung vo I su hoaf dng cua co fh ma fhuc
an va ca c chaf ba dI chuyn nhanh hay cham frong b may fIu
hoa. Nu cuc ha nh frnh nay Iau qua, cac chaf fao phan bI maf
nuoc Iam phan se bI kh.

o I vay, d franh fao bon, nn cho n cac fhuc an na o co fh dI
chuyn nhanh va fao chaf ba nhanh nhu: sua chua, fraI cay, rau,
chaf haf. Cac Ioa I sua bo, sua c dac va cac fhu c pha m d IaI if chaf
ba nhu duo ng, s-c-Ia, fhIf dI chuyn frong ruf cha m hon.

Co mf s hIn fuong kem fheo chu ng fao bon cua cac chau nhu
: sf, khng chIu an, mf. Thuong ca c chau bI fao bon IaI khng chIu
dI I v dau, nn phan da cu ng Ia I kh fhm.

Mf s yu f fam Iy nhu Io Iang, so ha I cu ng co fh gay ra su
fao bon. oI vay, khng nn d cac cha u nho bI a nh huo ng bo I
nhung bIn dng cang fhang frong gIa dnh.

I voI fre em bI fao bon, nn:

- Cho cac cha u ung nhI u khI an cu ng nhu ngoaI bua an;

- An nhI u fraI ca y chin va rau xanh.

- Thay bo, mo bang dau fhuc vaf d frn sa Iach.

- o s-c-Ia va fhay duo ng bang ma f ong.

Cac Ioa I fhuc nhuan fra ng phaI dung fheo su chI dan cua bac
sI.

Khng nn d fre em bI fao bao dn mu c hon 2 nga y khng dI
fIu. I vo I ca c cha u be, nhIu khI chI ca n du ng dung cu nhu ng
vao gIyxerIne fhng hau mn hoa c mf fha ca ph parafIn Ia du.
NhI u khI, chI can Iay chIc ng ca p sf dua vao hau mn cha u be,
cu ng Iam cha u dI duo c.

Nhung vIc Iam frn chI Ia nhu ng bIn phap kich fhich cho
cha u be dI fIu duo c chu khng chua duoc bnh fao bon.

Cha u nho bI fao se khng fhich an va co fh hoI suf can, nhung
khng nn v fh ma nguo I Io n Io Ia ng qua dang Ia m cho chau cang
fhm so haI; khI dI fIu, do phan cung cha u co fh hoI dau nn ngaI
ran. I vo I cac chau da bIf nhan xef, khng nn ma ng ca c chau v
vIc nay. Hang ngay cho cha u ng I b dung gIo quang 10 phuf va
Iam nhu khng chu y fo I chau d chau fu fhu c hIn cng vI c cua
mnh.

59. I T!OT HAY TI! CHA Y, TI! CHAY CP TINH

I fuof hay fIu Iong, fIu chayo fre em co nhIu mu c: phan
mm nhung van co khun, phan naf, phan Iong co Ian fhuc an
khng fIu hoa duoc, phan chI Ia chaf Iong.

Cach chu a frI fuy vao frang fhaI bnh na ng hay nhe , dI nhIu
hay if, Iu a fuI bao nhIu frong qua ng fu 18 fhang dn 3 nam.

Vo I be so sInh bu me - Nu e dI mI ngay 5 - 6 Ian hay nhI u
hon nua fh cu ng Ia vI c bnh fhuong. Phan cua e nhu fh nao Ia
fuy o chaf sua cua me. Nu e van chIu bu va fang can du fh
khng co g phaI Io ngaI. Me cua e van co fh yn fam cho con bu,
nhung chu y khng duo c ung fhuc fay, fhuc nhua n.

VoI be bu bnh - Nu e bu sua o bnh ma bI fIu cha y fh pha I
can fha n ngay fu dau, franh d e bI maf nuoc va cac chaf muI
khoang nhI u.

Nu e dI nhI u Ian frong mf gIo fh du sa c fha I e khng co
g dang chu y, cu ng phaI dua cha u foI bac sI. Nhu ng hI n fuo ng raf
dang chu y va Io ngaI Ia : phan xanh hoac phan Iong ma cha u dI ra
fung fIa.

Pha I Ia m g 7 Truoc fIn, phaI ngung khng cho e an sua nu a
frong vong 1 - 2 ngay. Cho e ung Ia m nhIu dof frong ngay: nuo c
duo ng, nuo c nau ca rf, nhu ng chaf muI khoang da nh cho fre em
frong nhung fruo ng hop nay co ban san o hI u fhuc pha voI mf
Iuong nuoc nhaf dInh da duo c chI dan.

O d fuI fu 5 - 6 fhang fro dI, co fh cho e an fhm fhu c an
chng fIu cha y nhu khoaI, chuI nghI n v.v... Iuo ng fhuc an Iong
cho ca c chau an mI nga y vao quang 150 gram cho mI kg frong
Iuong cu a cac cha u, an Ia m nhIu Ian, m I Ian d 20 - 30g. Nu ca c
cha u bI nn oI, nn cho e an Ianh.

Ch d an nhu frn co mu c dich bu IaI Iuong nuoc e bI maf do
dI Iong. Nu phuong pha p frn co hI u qua, e se dI phan fro IaI
bnh fhuong.
Ch d an kIng nhu frn khng nn keo daI qua 2 ngay.

KhI an bnh fhuong fro Ia I, nn fang Iuong su a fu fu hoac du ng
cac IoaI sua dac bIf fhich hop vo I bnh fra ng cua cha u.

Iu quan frong: Nu da an kIng ma e van khng khoI, bI
suf can va co frI u chung co fh fhIu nuoc, can phaI gap bac sI d
xem co can cho e nam vIn ngay khng.

Cu ng ca n Iuu y rang, khI fro Ia I ch d an bnh fhuong raf co
fh e Ia I bI dI fuof Ia I. Nu vay, IaI pha I an kIng sua fhm 1 - 2
hm hoa c yu ca u bac sI xem co ca n dI IoaI sua kha c khng.

Nhung nguyn nhan cua bnh Ia chay fhuo ng IIn quan fo I van
d an ung cua e nhu:

- Pha sua dac qua hoac Ioang qua.

- Cho e an qua som nhu ng fhuc an kho fIu nhu: fhIf, rau,
fru ng, hoac cho an voI II u Iuo ng nhIu qua; an nhIu bf qua;

- Thuc pham bI fhIu, sng.

' nh fIu cha y con do vI frung hay vI ruf gay ra. Chung co
fh fu nhung vIm nhI m o hong, o faI xung gay b nh o ruf. ac
sI kham hong, faI va Ia m xef nghIm phan co fh xac dInh duo c
dIu na y.

d phong cho e kho I bI fIu cha y, nn chu y:

- Pha ch sua dung IIu Iuong va franh nhu ng fhIu sof da ghI
o pha n frn;

- Tra nh khng d cha u be fIp xu c vo I nguoI nao dang bI vIm
nhIm nhu ho, co mu n nhof v.v...

- Rua sach va Ia m fIf frung ca c bnh sua fruoc khI du ng sua
cho e an;

- KhI e mo I bI fIu chay, ngung cho an sua ngay.

60. NH !ONC R!OT.

CIufen Ia mf IoaI prfIn co frong bf mf s haf Iuong fhuc
nhu Iua m, Iua mach, yn ma ch |khng co frong ga o va d fuong).
Tre em fhuong khng fIu hoa duoc gIufen nn d bI Ia cha y man
finh khI ba me baf dau nuI con ba ng chaf bf, dan foI ha u qua Ia
ngung Io n. Mf cuc xef nghI m don gIan v ruf cua e frong fhoI
gIan na y se cho fhay ro hIn fuo ng nay, k ca vo I ca c chau moI va I
fhang fuI.

chua frI, fruoc hf phaI ngung khng cho ca c chau an
gIufen, du vo I Iuong raf nho. I voI ca c cha u da phan u ng voI
gIufen, can phaI kIng nhI u nam d cha u khoI bI IaI.

HIn nay: nguo I fa da chu y ch fao cac IoaI "bf khng co
gIufen" danh rIng cho ca c cha u.

61. NH TI! CHAY MAN TINH

Mf s chau be khng ho p voI su a bo, cu an Ia bI fIu cha y.
Chua khoI, foI khI an IaI, IaI bI IaI. Co nhI u cha u, ngay fu Ian bu
sua bo dau fIn da bI cac chu ng nhu dI ung, phaf ban, fIu chay.
Nguyn nhan do b may fIu hoa cua ca c chau khng fhich ho p vo I
cac prfIn cua su a bo. oI vay, nu fhay su a bo bang mf Ioa I sua
dac bIf khac, b nh cha u co fh hf ngay.

Nhung nguyn nhan khac co fh do: saccar cac ba me van
fhuong cho fhm vao bnh, vao nI sup rau;

- Iacfdo - mf IoaI duo ng fu nhIn co ngay frong su a me hoac
sua bo.

- PrfIn co frong cac chaf bf ngu cc nhu gIufen.

V co nhIu nguyn nhan khac nhau, nn bac sI phaI fheo doI
ch d an va pha n ung fIu hoa cu a e moI xac dInh duoc nguyn
nhan nao Ia chinh, khng k foI mf s bnh duo ng ru f nua.

62. CI!N - SAN |IAI)

Tre em d bI chu ng gIun san v ca c chau hay so mo va o moI vaf
rI Ia I dua fay vao mIng. Hon nua, cac cha u fhuong sng fap frung
vo I nhau frong fruong, Iop, ma chu ng nay Ia I raf d Iay.

Iam sao bIf duo c cac cha u co gIun, san7

Nu co cac cha u hay dau bung, khI fh fao bon, Iuc khac Ia I fIu
chay, suc khoe suy gIam, kem an, kem ngu, hay quay: Xef nghIm
mau, fhay Iuo ng bach cau foan finh |eosInophIIe) fang. Xef nghIm
phan, co fh fhay fru ng gIun, san.

CI!N KIM - Cac cha u nho fhuong bI gIun kIm, d Iay sang
nhau hoac fu Ia m cho mnh bI nhIm Ia I fru ng gIun cua chinh
mnh. Ca c chau co gIun kIm hay bI ngua o hau mn. Cac be gaI fh
bI ngua ca o am h. Ca c con gIun nho, gIng nhu nhung soI chI
frang, da I vaI mIIImef fhuo ng ra fheo phan. Co fh nhn fhay chu ng
co quay frong phan. Mun fhu duoc fru ng cu a chu ng d xef nghIm,
nguo I fa dan mf doan bang dinh |bang keo) vao gan hau mn cua
cha u be.

CI!N !A - Tre em co gIun dua v an cac fhu c an khng sach.
Trong co fh, gIun dua dI chuy n fheo mf duo ng dI phu c fap: fru ng
gIun no ra au fru ng o da day rI au fru ng dI chuyn In o gan, vao
phI, cuI cu ng fro v ng fIu hoa va Ion In o ruf. Qua frnh nay
fIn ha nh frong vong 2 fhang gay ra nhu ng frIu chung nhu ngua
phaf ban va rI Ioan o h h hap.

NguoI fa xef nghIm phan d fm fru ng gIun. NhIu khI fu
nhIn gIun bI fng ra ngoaI qua duo ng ha u mn hoac khI chau be
nn.

SAN - Chau be co san do an fhIf bo chua nau chin. Cac cha u co
san fhuo ng dI ra nhung doan san nho ma u frang. Nhu ng doan nay
chua raf nhI u fru ng o bn frong. NguoI Ion co fh fhay nhu ng
khuc san nhu fh o quan, o frn gIuo ng cha u nam. NgoaI su vI c
nay, khng co hI n fuo ng nao kha c.

Cach chu a frI: HI n nay, co nhI u IoaI fhuc hI u nghIm d frI
bnh gIun san. MI IoaI co mf fhu fhuc rIng. frI gIun dua
hoac san chI can ung fhuc mf Ian. dI voI gIun kIm can phaI
ung 2 IIu, cach nhau 3 fuan I va gIu v sInh qua n ao, fay, mong
fay, gIuo ng... d khoI pha I bI IaI. Taf ca moI nguo I fong gIa dnh, k
ca nguoI Io n du phaI chua frI cu ng mf Iu c voI cha u be fh moI frI
hf duo c.

63. CH!NC MT N!OC CP TINH

Nu d co fh m f fre so sInh bI fhIu nuo c, fh e co fh chf.
Nuo c chIm foI 80% frong Iuong cua e. Mf dua be nang 5kg fh
frong co fh da co foI 4 Iif nuoc. Nu m I ngay, cha u bI maf 500g
nuoc, s can cua cha u cu ng bI suf xung 1/10. Mf nguo I Io n na ng
70kg bI maf nuoc nhu be, co nghIa Ia suf 7kg/ngay.

Nguyn nhan maf nuo c co fh do fIu chay, nn oI, hoac bI foaf
nhIu m hI ma sau do IaI khng duoc nguo I Io n cho ung nuoc d
bu dap Ia I Iuo ng nuo c da bI maf.

Tre duoI 1 nam hay 6 fhang fuI ma co fh bI fhIu nuoc fh raf
nguy hI m.

e co bI u hIn g khI bI fhIu nuo c7 KhI co fh bI fhIu nuo c,
e khng hoaf dng, nguoI nhu bun ngu, rn khe , ve maf bun
rau, xanh faI, ma f fham, fhop fru ng xung.

Co mf cach fhu d dang: Iay ngon fay veo khe vao Io p da bung
cua e. Nu co fh e fhIu nuoc, Iop da nh In va cu gIu vf nhan
nhu fh, gIng nhu fa bau vao mf manh va I vay. Iu nay chu ng
fo co fh cha u e da maf fu 10% nuo c fro In. Nu chI maf khoang
5%, fh vf nhan khng Iau va da d bnh fhuong fro IaI. d xac
dInh Iuo ng nuoc co fh e da maf, ff nhaf Ia can e rI Iay s can
fruoc day fru dI s can moI.

Trong fhoI gIan nay, cha u be fhuo ng bI dI fuof, phan Iong va
xanh. e van chIu bu bnh, nhung hay oI.

chua frI, can Iam cho chau kho I chu ng dI fuof: cho nhIn su a
va cho ung nuo c duo ng pha if muI, nuoc cu ca rf. TaI ca c hIu
fhuc, co ban sa n nhu ng goI d pha fhanh dung dIch duong - muI
fheo fy I vua du. Nn cho cac cha u ung if mf, Iam nhIu Ia n. MI
ngay, chau be phaI ung fu 150 g foI 200 g cho mI kg can na ng cua
cha u. Thi du: chau na ng 5 kg fh ung: 200 g x 5 = 1.000 g
nuoc/nga y. Nhu vay mf chau be can na ng 5 kg pha I ung khoang
3/4 Iif nuoc frong 24 gIo.

Truong hop e va n bI dI fuof ma khng chIu ung nuo c fh bac
sI phaI fruy n nuoc qua duo ng fInh ma ch cho cha u. VIc na y chI
fhu c hIn duo c o bnh vIn.

Iu quan fro ng khI san so c mf du a fre Ia phaI nha n bIf kIp
fho I fnh frang co fh cua cha u bI fhIu nuo c d co bIn phap ung
cu u gap. ChI can d fnh frang na y keo daI mf vaI gIo Ia finh mang
cua cha u be fro nn nguy kIch ngay.

o I vay, chu ng fa can hf suc chu y foI fra ng fhaI co fh, sac
maf, cu chI cua chau be khI cha u bI: dI fuo f, nn oI hoac foaf m
hI.
64. CH!NC KICH THICH R!OT KT

Chung kich fhich ruf kf cua fre so sInh Ia nhu ng phan u ng
qua muc cua ru f gIa, co cac bIu hI n nhu: dI phan Io ng, nhI u
hoac phan naf co Ian fhu c an chua fIu hoa hf nhu: nuoc cam vaf,
rau xanh v.v... NguoI fa cho rang day Ia hIn fuo ng cua ru f gIa
phan ung qua mu c vo I vIc fIu hoa chua ff.

Tuy vay, hI n fuong nay khng anh huo ng foI su fang fro ng
cua e. e van chIu an. Tu 3 - 4 fuI fro dI, phan e se ff hon va
e se fhI dI Io ng.

Cac fre Ion hon, nhIu khI Ia I bI dI fao hoac xen ke khI dI Io ng,
khI dI fao kem fheo hIn fuo ng dau bung.

65. NH SAIMONIIA O R!OT

Ia Ioa I vI fru ng fhu c nho m vI khuan fhuong ha n. o fre nho,
cac vI fru ng na y co fh gay bnh fIu chay cap finh va fhanh dIch o
noI gu I fre hoac frong gIa dnh. KhI bnh na ng, cac chau co fh fIu
ra mau, dI nhIu nn maf nuo c, bI sf cao... ac sI fhuong xef
nghIm phan d xac dInh bnh.

HIn nay, nguo I fa co xu huo ng khng chI chua frI bang fhuc
khang sInh - fru fruong hop bnh nang - ma chu y chu yu foI ch
d an kIng d khoI dI fIu va fm ca ch bu dap nuoc cho co fh.

66. S! I!! THONC NC!OC CHI! A AY - TH!C Q!AN

o su hoaf dng khng ff cua doan nI gIua da day va fhu c
quan ma cac chaf Iong frong b may fIu hoa fhuo ng van dI chuyn
fheo chI u MI ng Thuc quan a day - Ruf, nay IaI dI chuy n
fheo chI u nguo c IaI o doa n a day Thu c quan. HIn fuong baf
fhuong nay co fh gay ra nhung kf qua faI haI nhu sau: nn oI,
chay ma u fhu c quan, ho sac v fhu c an dI nham ca vao nhu ng ng
dan khi o phI gay chf df ngf o cac fre so sInh. Cac cuc xef
nghIm bang X-quang va cac phuong fI n khac d do d axif cua
fhu c qua n se cho bac sI bIf cac chau dang bI mac chu ng na y nang
hay nhe. fra nh hIn fuo ng nn oI cua cac chau do fhu c an dI
nguo c chIu fro Ia I fhuc quan, ca c bac sI fhuong yu cau cac ba me
cho cac chau hay bI chu ng nay an cac fhu c an dac hon va b cac
cha u o fu fh dung, nhaf Ia sau khI an.
67. VIM R!OT TH!A

Kham bnh vIm ruf fhu a cho fre em raf kho v ca c chau if
hoac khng co kha nang xac dInh dIm dau. oI vay, khI ca c chau
"bI dau o vu ng bu ng" hoac dau bung, nn cho chau fo I bac sI. V dau
bung co nhIu nguyn nhan kha c nhau.

au ruf fhua cap finh phaI pha u fhuaf gap. Nhung nu chI
dau vua fh co fh Ia "ma n finh", vIc pha u fhuaf co fh cham Ia I
doI fo I khI nao ch vIm da n dInh.

Cac fre nho if khI vIm ruf fhua cap finh. Trong fruong ho p
cha u bI chu ng bnh nay, chau se co cac frI u chu ng sau :

- au bu ng df ngf, khng pha I v mun dI ca u v hm fruoc
da khng dI cau duo c nua.

Maf faI, maf quang, nn oI, sf khoang 38o - 38,5oC nhung
mach dap nhanh. Thu mau fhay bach ca u fang cao hon bnh
fhuong.

Can pha I dua cha u foI ba c sI ngay d kham va xac dInh ch
dau cua ruf fhua, o phia bung duoI bn phaI.

Trong khI cho kha m KHo NC uoc cho chau an hoac ung baf
cu fhu g, va nhaf Ia khng cho ung fhuc.

KHoNC chuo m nuo c da hoac nuoc nong v Iam nhu vay con
dau dIu dI, che maf ca c dau hIu khIn bac sI kho xac dInh bnh.
Sau khI bac sI da xac dInh bnh, hoac co nghI ngo pha I chuyn ngay
cha u qua bac sI chuyn v phau fhuaf d phau fhua f gap v nu
cha m, khuc ruf fhua co fh bI vo Iam vIm nhIm ca mang bung
khIn vIc chua frI fro nn phu c fap hon.

Cac chau qua phau fhuaf ruf fhua fhuo ng chI nam vIn d 1
fuan I. Sau 2 - 3 fuan I, cac chau IaI choI va sInh hoaf bnh
fhuong.

I khI bac sI go I Ia bI vIm ruf fhu a man finh cac chau hay bI
dau bung nhung khng dau du dI, khng kem fheo hI n fuo ng sf
va nn oI. KhI na n bung cac cha u ku dau o dIm dau ruf fhua,
nhung raf co fh Ia do fuong fuo ng ma fhI.

68. CH!NC IONC R!OT CP TINH

Cha c ban da fung nhn fhay caI ng nhom. No co mf doan ng
nho fuf vao frong mf doan ng Ion hon. KhI nao co mf doan ruf o
frang fha I gIng nhu fh fh do Ia hIn fuo ng INC R!T.

Cha u be bI Ing ruf se quay kho c, bI dau fu ng con maf faI dI
suc khoe sa suf.

Chung I ng ruf foI baf chof. Cha u be dang manh khoe, bng
khng chIu an, khoc fhef In fung con. Tu 8 foI 12 gIo sau, chau dI
phan co mau hoa c dI ra mau.

KhI co ca c frIu chu ng frn, can dua cha u foI bnh vIn ngay.
Nu chIu X-quang ruf, fhay co Ing ruf fh phaI quyf dInh ngay
vIc pha u fhuaf. Tuy vay, cung co nhung fruo ng hop ruf fu nhIn
fu fhao Ing duo c ma khng phaI phau fhuaf, nhung van phaI fheo
doI.

69. NH PHINH AI TRANC M SINH.

Co chau be cha m Io n, fao bon daI da ng fu khI moI sInh ra bung
da phnh fo, khac fhuong. ang phuong pha p soI X-quang ru f, bac
sI se pha f hI n fhay co m f doan ruf gIa cua cha u bI gIa n ra fIp
nI voI mf doan khac ga n hau mn bI co IaI khIn cho cac chaf fhaI
khng Iuu fhng duo c o doan ruf nay.

Nu vIc xef nghI m ruf bang sInh fhIf sau do cu ng xac dInh
hI n fuo ng na y fh can phaI qua mf cuc phau fhua f.

70. TAC R!OT

Nu mf cha u be bI fac ruf, cha u se khng dI fIu duoc va
cu ng khng danh ram duo c. o fre so sInh, fhuong Ia do Ing ruf
hoac chu ng fhoaf vI ben bI nghef ma ra.

Trong nhung ngay dau sau khI sInh ra, duo ng ng fIu hoa cu a
be co fh co mf vaI dI faf, do khng phaf frI n day du nn co ch bI
xoan. TrIu chu ng dau fIn cua cha u be fhuong Ia nn oI, oI ra nuo c
maf, chu ng fo ch bI fac o noI ca c duo ng dan maf vao ruf.

Taf ca cac fruo ng hop bI fac ruf du pha I dua dI cap cu u o
khoa ngoaI.
71. IOI OM

Mf s chau be bI IoI dom do dI fao hoac fIu cha y Iau. KhI ca c
cha u ran, phan cuI ruf gan vo I hau mn |fru c frang) bI IoI ra
ngoaI, nhn nhu mf vong fron ma u do. Cac chau ho hay khoc nhIu
cu ng co fh bI nhu vay. oan ruf na y sau do se fu d ng co vao hoac
dung fay khe an vao cho chau cung duo c.

Nguyn nhan chinh cua chu ng na y Ia do dI fao Iau ngay, nhung
dI khI cung do hIn fuo ng cha u be bI chu ng khng day duo c "cuf
su" - Iuo ng phan dau fIn - ra ngoaI.

Chung IoI dom fhuong frI bang fhuc, raf if khI phaI phau
fhuaf.

72. HP MON VI

Mf s chau be moI sInh duo c khoa ng 15 ngay da bI chu ng nn
oI va dI fao. Cac e fraI hay bI chu ng na y nhIu hon ca c e gaI.
Nu bnh co chI u huong ngay ca ng na ng, Iam ca c chau mf v doI
ma khng an duo c, fh cac bac sI fhuo ng nghI foI chu ng hep mn vI.


Mn vI Ia mf co vong nI II n da day vo I doan dau cua ruf
non. Nu co vo ng nay bI da y In se ngan can su dI chuyn ca c chaf
frong b may fIu hoa fu da day xung ruf. Sua hoac cac fhuc
pham khac bI u fa c o day se dI IaI phia fhu c quan va gay ra nn oI.

Cac ba c sI phaf hIn bnh nay bang phuong phap X quang hoa c
sIu am. Mf phau fhuaf don gIa n se chu a kho I han chu ng bnh
nay.

73. VIM CAN O VIR! T, O SI! VI

Tre em d bI bnh vIm gan do vI ruf. nh fIn frIn nhanh va
kho fhay. MoI dau, chau bI dau bu ng, nn, khng chIu an, mf, dI
khI nguo I man do. o gIaI doan nay, vIc xef nghI m mau se cho bIf
cha u co mac bnh khng.

May nga y sau, chau co hI n fuo ng vang da, dI fIu if, nuoc fI u
mau sa m, phan mau nhaf. VI c xef nghI m se cho bIf IoaI vI ruf
nao da gay bnh cho cha u.
Nu cha u be bI bnh vIm gan sIu vI A Ia IoaI ph bIn nhaf,
fh su phaf frIn bnh raf don gIa n: fho I gIan bI bnh fu va I ngay
foI 2 - 3 fuan. VI c chua frI chu yu Ia cho cha u nghI faI nha, khng
can pha I nam ca ngay frn gIuo ng. CIam Iuo ng mo frong ch d an
cua cha u.

nh na y fruyn nhIm boI phan va Iay qua duo ng fIu hoa.
o I vay, mun phong bnh phaI gIu v sInh sach se 2 ban fay, cac
d dung frong pho ng v sInh, phong fam.

Mf cha u be v fnh fIp xu c vo I mf nguoI bnh, co fh fIm
gammagIobuIInes d phong bnh, ngay frong fuan I da fIp xu c

nh vIm gan sIu vI : If gap hon va dI n fIn cua bnh Iau
hon. nh na y Iay qua duong ma u. HIn nay da co vac xIn fIm
phong b nh nay.

Truong hop dac bIf cua fre so sInh: Nu ba me bI Iay bnh
vIm gan sIu vI nhaf Ia frong 3 fhang cuI cua fho I gIan sInh no,
bnh se fruy n fhang fo I cha u be Iuc sInh ra va se phaf bnh sau
khI cha u sInh duo c 2 - 3 fhang.

Cha u be IaI Ia ngun Iay bnh cho cac e khac, nn nu bIf ba
me da mang bnh fruo c khI sInh chau, fh chau be can duo c chich
gam ma gIobuIIne ngay fu khI mo I sInh.

O ca c bnh vIn san, nguoI fa fhuong co h fhng phaf hI n
bnh gan sIu vI fruo c khI sInh.

74. NH XO NANC T!Y

nh co finh chaf dI fruyn. e bI bnh nay co nhung frI u
chu ng nhu ho daI dang ke m fheo dI fIu cha y va cha m Ion. o cac fre
so sInh, bnh Ia m cho cac e khng fhaI duoc Iuo ng phan da u fIn
ra ngoaI - gay ra hI n fuo ng bi duo ng fIu hoa.

Cac bac sI fhuo ng phaf hIn bnh bang ca ch phan fich m hI
hoac fhu nghIm mau cu a e. nh fro fhanh na ng khI da anh
huong fo I su h hap va phaI chua frI boI fap fh cac bac sI chuyn
khoa.

75. NH VIM THN

nh vIm fha n o fre em do IoaI IIn ca u frung fan huyf
sfrepfocoque gay ra. Thoaf dau, chau be bI dau hong. 10 foI 15 ngay
sau, cha u dI fIu if, nuoc fIu mau do. Maf chau phu In, dI khI
cha u bI dau bung hoac dau dau kem fheo hIn fuo ng nn oI.

Xef nghIm nuoc fIu cua cha u se fhay chaf aIbumIn va ma u,
nhung khng co vI frung.

chua frI, chau can phaI nam nghI faI gIuo ng va fheo ch d
khng an muI.

Nu nuo c fIu cu a chau co Iuong aIbumIn cao, fhan fh phu
nang fh do Ia bnh hu fha n mo |ne phrose IIpoIdIque).

nh na y co fh cho ng khoI, nhung khI bI IaI fhuong hay fram
frong can chua frI Iau bang cac IoaI fhuc co corfIsone.

V. NH! NC VN CO IIN Q!AN TO I TAY, CHN, X!ONC

76. CAM MONC TAY

Tho I quen ca n mong fay fhuong fhay o Iua fuI fre em da foI
fruong. Khng phaI chI co cac cha u co finh nhuf nhaf, suy fu mo I
hay ca n mong fay. Ca ca c em kho e manh, finh nf vuI ve co I mo
cu ng co fhoI quen nhu vay.

Khng nn Ia ma ng cac chau va nn fm cach xoa bo hI n fuo ng
nay bang phuong phap fam Iy nhu chu y xem chau hay ca n mong
fay Iu c nao7 Truoc khI dI ngu, khI choI mf mnh o nha, hay o
fruong7 Hay hoI cac cha u xem cac cha u co kho ngu khng7 Chau co
dIu g khng duo c vua y o fruong khng7 Chau so hay yu mn cac
ban, c gIao7

Nu ban khng quan fam nhI u v hIn fuo ng nay fh mf fho I
gIan sau, con ban cung se fu dng bo fhoI quen do dI. Nhung nu
ban fm duo c nguyn nhan fao ra fhoI quen na y cu a cha u, ban co
fh gIup do chau som gIaI quyf duo c mf s van d v fam Iy khIn
fam hn cha u duo c fhoaI maI va vuI ve hon frong cu c sng vo I moI
nguo I.

77. VT M O: KP, KIM, CAI HONC, CAI X!ONC RONC

Rua sa ch bang fhuc saf fru ng. Nu frong ngon fay co ma c IaI
gaI hay Iay nhip gap ra hoac I ra bang mf caI kIm khau da ho qua
Iua d sa f fru ng. Sau do, nan cho mau cha y ra rI rua ba ng nuo c
saf frung mf Ian nua.

Theo doI vf fhuong frong nhung ngay sau. Nu bI sung fay do
va dau fh can kham bac sI.

78. I KP NCON TAY

Xuong ngon fay cua e co n raf yu of, nn khI an u I cha u be bI
kep ngon fay pha I chu y fhm ch bI kep co go In mf ca ch baf
fhuong khng7 Thuo ng fh ch do chI bI fim va sung phng.
Nu bI g hay co doan ngo n fay bI Ich, pha I nghI foI cac fruong
hop gIap xuong hoac fraf khop ngon, can pha I dua ngay foI bac sI.

79. !T TAY, CHN

Nu vf duf khng sau: Ru a vf fhuong ba ng xa phong va nuo c
sach. u ng ga c |franh du ng bng) d rua sach daf, caf rI bI fhuc
saf frung va bang IaI.

u da buc bang ky, cu ng khng d chau be choI duo I daf hay
frn caf v daf caf co fh Io f qua bang vao vf fhuong.

Thay bang mI ngay. Mf vf fhuong khI khoI se kh, sach va
khng co n dau nu a. Nu vf fhuong do, sung fay, co mu ca n dua dI
bac sI.

uf ngo n fay: KhI buc bang o ngo n fay, khng duo c buc cha f
qua. Ca n phaI d mau Iuu fhng frong ngon fay va co khng khi
frn vf fhuong.

Tra nh nhu ng vf seo kem fham my: Nhu ng vf fhuong sau
frn ban fay, canh fay, o maf, o duI sau khI khoI co fh d IaI nhu ng
vf seo khng dep maf. o I va y, nn fo I ca c bac sI d khau vf
fhuong ngay fu dau. Khng nn d vf fhuong fu kho I.

Vf fhuong chay nhIu ma u: CoI muc xuaf huyf |hemorragIe).

80. CAY X!ONC, ONC CN VA TRT KHOP

KhI bI nga, bI va cha m manh hoac bI danh, co fh xay ra 3
fruong hop: xuong bI gay hoac nhu ng so I gan o ca c khop xuong bI
cang ra baf chof va bI fn fhuong; hoac ca c khop xuong bI fra f ra
khoI vI fri bnh fhuo ng cua chung.

u cha u bI gay xuong, bong gan hay fraf khop fh ca ch san so c
cha u cung co nhu ng dIm gIng nhau nhu sau:

- Nguo I san soc chau phaI bnh fInh d khoI Iam chau fhm Io
so.

- Tranh khng nn x dIch chau, fru fruo ng hop baf buc nhu
cha u bI nga o gIua duo ng.
- HoI cha u xem chau dau o dau: chI quan saf fhI, khng nn so
vao ch dau.

- Nu co dIu kIn, c dInh ch dau va nho nguoI bao cho bac sI
hoac co quan y f, cho co quan cng an gan nhaf.

I. Truo ng hop bI gay xuong: o du I, chan, maf ca chan

Cha u be bI nga khI chay hoac bI xe dung ma nh, chau cam fhay
dau chan va khng du ng In duo c. Quan saf ch e ku dau, duo I
Iop quan ao chu ng fa cung co fh fhay ch do g In. xa c dInh ro
xem co phaI e bI gay xuong hay khng, chung fa co fh fhao chI
hoac caf quan ao cua e d coI cho ro. So dI chu ng fa khng co I
quan ao e nhu Iuc bnh fhuong v can phaI franh: Khng duo c
dung cha m hoac nang ch dau In.

Nu e chIu na m yn, co fh du ng gI, chan d che n hoac dn
duo I ch dau cho chau.

Nu cha u khng chIu na m yn, hay cua qua y hoac ca n phaI dI
chuyn chau, ca n c dInh ch dau vao 1 hoac 2 caI nep |co fh dung
baf cu mf vaf g daI, bang g hoac chaf II u khac nhu caI can chI,
mf fam van nho v.v...).

Cay xuong don ganh, vaI, canh fay, cang fay, ban fay

Nu khI nga, chau be do bang fay, khuyu fay hoac frong khI
choI dua, chau bI van che o canh fay, du co fh dua foI nhu ng
fruong hop gay xuong o vung vaI, canh fay hoac ban fay. KhI bI
dau, cha u be se fu do Iay canh fay bI fhuong o mf vI fri fhich hop
nhaf d do dau. Chung fa nn gIu p cha u bang cach buc m f khan
deo quanh c d do Iay ca nh fay frong fruo ng hop chau bI fhuong o
canh fay, c fay hay ngon fay.

Khng duo c fhu cho fay be cu dng hoac nang ch ga y In

Nu pha n xuong gay cho c fhung da, hay caf bo phan quan a o
dung foI xuong, dap In ch do mf mIng gac mm va dung bang
dinh |bang keo) nhe nha ng dan IaI.

II. Truo ng hop bI fhuong o dau, o Iung

KhI chau bI nga fu frn gh xung daf hoac ng I o gh fruo c
|du ng I frn du I nguo I Io n) khI xe f ngu ng df ngf hoac bI faI
nan, nn bI vang dap vao khung xe hoac pha n kinh chan phia fruoc.
3 fruo ng hop co fh xay ra :
' Chau be van fInh, co fh fra Io I nguo I hoI chuy n: khng duo c
xoay nguoI chau, gIu cho dau cha u be fha ng vo I chI u cua fhan
nguo I. Khng duo c d dau cu I xung hoac quay sang mf bn: chau
co fh bI chan fhuong so na o hoac c f sng.

' Cha u be bI ngaf, nhung van con fho: co fh da bI vo so na o
|nhaf Ia co mf if mau chay ra mu I hoa c I faI). af cha u nam
nghIng frn gI dau hoI fhap hon phia chan. ung n m dn cho
dau khng dng day.

' Chau be bI ngaf, khng con fho nua: PhaI Iam h hap nhan
fao ngay va dua dI cap cuu.

Nu ca n chuyn dIch cha u, mf nguoI gIu da u cho fhang, mf
nguo I ke o chan nhe nhe. NgoaI phan so, chau co n co fh bI fhuong o
suo n, o ham v.v... nua.

81. HONC TRT KHOP

O mf s gIa dnh, fhuo ng fhay co fnh frang bI fraf khop ha ng
bam sInh, nhaf Ia o cac cha u gaI. Nguyn nhan co fh Ia do khI de,
fhaI ra frong fu fh nguoc, mng ra fruoc.

KhI mo I sInh, pha n dau xuong duI cua cac chau chua duo c hnh
fhanh da y du. Trong nam dau fIn, phan xuong na y mo I dan dan
hoan chInh va khop vo I xuong chau. Ch khop na y co fh phang
qua hoac nghIng qua Ia m cho xuong duI nh ra ngoaI fao fhanh
dang dI dang o m f bn hay ca haI bn hng.

Mun franh hI n fuo ng nay, nguo I fa phaI chua cho e fu khI
mo I sInh bang ca ch dn mf vaf gIua 2 chan d cha u be pha I na m
dang chan, hoac mac cho cha u mf IoaI qua n dac bI f goI Ia "quan
PavIIck". Tho I gIan chua nhu vay fuy fhu c vao cau fao dau xuong
cua fung cha u.

Tnh fra ng khop xuong hng cua e gaI co fh bI dI dang pha I
duo c pha f hIn so m khI chau be chua qua 4 fhang fuI bang phuong
phap sIu am.

Nu khng duo c chua ngay fu dau, frang fhaI fraf khop xuong
hng se Iam cac cha u dI dung kho khan. KhI ca c khop xuong da
hoan chInh, mun chua se maf nhIu fhoI gIan va nhIu fruo ng hop
phaI pha u fhuaf.
82. VIM KHOP C P

nh vIm khop cap co fh do vI frung hoac vIruf. NhIu chu ng
bnh ke m fheo hIn fuo ng dau khop nhu bnh cum chang ha n.

ang vIm khop nang nhaf do vI fru ng gay ra, Iam cho ca c ch
khop co mu, co khI fac du ng fo I ca xuong.

VIm khop nhe fhuong o dau gI, khuy u fay. Cac ch vIm bI
fay do, so vao fhay nong va dau, mI khI cu dng cu ng fhay dau.
o I va y, cac chau bI bnh, fhuong cung chan, cung fay. Khng phaI
Ia ca c chau bI IIf ma chI v ca c chau khng mun cu dng. Truo ng
hop vIm sau, nhu o khop ha ng chang han, raf kho xac dInh bnh.
Can cho cac cha u nam vIn d bac sI fheo doI va Iam ca c xef
nghIm: soI X-quang, huf mu ra d xef nghIm va dIu frI m f fhoI
gIan daI bang fhuc kha ng sInh.

83. I KHP KHI NC |CA NHAC)

Sau khI bI nga, hoac va cham manh cha u be bI dI khap khIng.
Nu sau 1 - 2 hm chau van khng khoI fh can dua cha u dI kham
bnh v co fh cha u da bI fhuong f n phan xuong hoa c khop hang,
dau gI hay chan.

xac dInh dung bnh, bac sI pha I chIu X-quang d kIm fra
cac xuong hang va xuong chan.

84. CHN VONC KINC

Nu chan ca c chau be, frong vong 6 fhang dau, bI cong cung
khng co g dang Io ngaI. V o fh nam frong fu cung, chan cha u
phaI nhu fh mo I vua hop vo I "khun". Sau khI ra doI dI chan cha u
se fhang dan, nhaf Ia frong fhoI gIan chau fa p dI

Tu I fap dI: nh coI xuong Ia mf frong nhung nguyn nhan
cua hIn fuo ng chan vong kIng. Tuy vay, con mf s nguyn nhan
khac nhu: cac chau map map qua nang dI vo I dI chan hoac cho
cha u fap dI som qua. Co fh phan bIf 2 fruo ng hop sau:

- Xuong chan cong v bnh coI xuong |fhIu canxI va vIfamIn )
fh dIm cong nhaf nam o duo I, v phia ca ng chan.

- Xuong fam cong Iu c so sInh Iam chan cong o doan da u gI.
o I v xuong chI "fam cong" nn khng ca n cho ca c chau dI gIa y
co d dac bIf. Nn franh, khng d cac cha u dI Iau.

ChI co fruo ng hop chan cong mf cach baf fhuong moI can fo I
bac sI chuyn khoa chInh hnh d chua frI.

85. I TT CHN M SINH - CHN VO

Nu duo c phaf hIn som, frong nhung ngay dau sau khI sInh,
fh pha n Io n ca c fruo ng hop dI faf chan du co fh chua frI duoc.

I faf chan Ia do anh huo ng cua fh na m khng du ng cua fhaI
nhI frong fu cung me, ma hIn nay nguoI fa chua bIf v Iy do g.

I faf hay fhay nhaf Ia phan frn cua ban chan quaf vao frong.
Nhung dI faf kha c nhu: ban chan veo vao frong, veo ra ngoaI, veo
gof cu ng khng dang Io Ia m nu cac khop van m m maI cu dng
duo c.

ChI kho chua frI nu nhu ng ch dI faf bI cu ng, co hIn fuo ng co
co hoac fraf khop.

Tuy vay, vo I cach chua frI hI n da I, nguo I fa co fh chua duo c
da s fruong hop, chI pha I maf cng chua frI va fheo doI hang ngay,
frong fho I gIan da I co khI fo I 1 - 2 nam II n.

86. CHN Q!AT VA O TRONC, HAY Q!O RA NCOAI

KhI dua be moI baf dau fa p dI, dI ban chan co xu huong quay
vao phia frong. Nhu va y Ia bnh fhuong, if chau co ba n chan huo ng
ra phia ngoaI ngay.

NguoI Io n chI ca n chu y nu nguyn nhan cu a hI n fuong frn
Ia do cac khop o dau gI hay o kho p xuong hng gay nn. Nu vay,
phaI no I vo I bac sI.

Khng bao gIo duo c vI vang fu y cho ca c cha u dI nhung doI
gIay dac bIf d dIu chInh dang dI hoac chInh hnh xuong ma
khng co y kIn cu a bac sI chuyn khoa.

87. AN CHN T

NhI u b me Io con mnh co ban chan bef: khI cac chau du ng,
nhaf Ia khI ca c chau bu ba m foan b gan ba n chan du fIp xuc voI
daf khng fhay phan hom o gIua gan ban chan, fuy rang Iu c nam,
van nhn fhay ban chan cu a chau co ch ho m bnh fhuong.

Thaf ra, foI Iu c ca c chau hoI Io n, phan Iom nay moI ro. oI vay
khng nn Io qua som, va khng duoc cho ca c chau dung nhu ng IoaI
gIay g dac bIf, nu khng co y kIn cua bac sI.

Hay cho cac chau fap dI chan daf d ca c bap fhIf ban chan duo c
Iam vI c. I ban chan se quen vo I dng fac bam vao daf va vao
nhung dIa hnh map m khac nhau.

Hay bay ra ca c fro choI Iuyn fap nhu Iay mf vaf, cha ng ha n
caI buf ch, o duo I daf bang ngon chan ca I va ngon fhu 2. Ta p cho
cac chau dI kIng chan. KhI cac cha u da Io n, fap cho cac chau nhay
day, mu a nhIp dIu. ap xe dap 3 banh cu ng Ia phuong phap fap
Iuy n d cac kho p xuong chan va doan xuong daI cua ca ng chan
hoaf dng.

88. ! COI !NC NHA!

KhI dung, nhn fhay ro chan cha u be cong, haI da u gI cham
vao nhau. HIn fuong nay fhuong kem fheo dI ban chan bef, du
faI ca c co bap va gan chu khng pha I faI xuong. o I vay day khng
phaI Ia mf faf cho fo I Io n, ma chI fu 2 foI 5 fuI, Ia chau be se co
dI chan fhang bnh fhuong. Nu suc khoe chau be ff fh nguoI Io n
khng co g dang Io ngaI: so dI fam fho I cha u co dI chan nhu vay Ia
v frong Iuong Iu c nay cu a phan fhan cha u hoI nang dI voI dI
chan ma fhI.

NguoI Io n chI ca n chu y khng d cha u be dI nhu ng qua ng
duo ng xa. Hay mua cho cha u mf chIc xe dap 3 banh, cho cha u fap
dap d dI chan khoe va cu ng caf hon, co fh mang duo c d dang
fam fhan cua cha u.

fheo doI duo c su chuy n bIn cua dI chan fheo fho I gIan,
ban hay d cha u dung fha ng va do khoang cach gIu a haI ma f ca
chan, 3 fhang mf Ian. a n se fhay s do cang ngay ca ng ngan IaI.

Tuy vay, nu khI 2 dau gI du ng vao nhau ma khoang ca ch
gIua 2 chan fu 8 foI 10 cm fh cu ng nn frao dI y kIn voI bac sI
chuyn v khoa chInh hnh fre em.

89. NH COI X!ONC

Nguyn nhan cu a bnh coI xuong Ia do fhIu vIfamIn . a nh
sang maf fro I co vaI fro quan frong frong vI c ch fao vIfamIn cho
co fh, IoaI vIfamIn raf can fhIf cho vIc hap fhu chaf Can-xI. Tre
fhIu Can-xI Ia fhIu nguyn IIu chinh cho vIc ch fao cac f bao
xuong. o chau u, cac fre sInh vao mua fhu hay bI coI xuong v 6
fhang da u khng co anh nang maf froI. Chung fa nn nho rang,
kinh ngan can khng cho cac fIa cuc fim cua maf fro I dI qua. o I
vay, nu cho fre nam sau cua kinh d fa m na ng fh cung bang
khng.

Tre em bI bnh coI xuong, fuy fheo Iua fuI ma co cac frIu
chu ng nhu sau: xuong so mm, xuong c fay, c chan fo, bef; fhop
Iau khng dong Ia I; cham bIf ng I, bIf dI; cham moc rang; hay bI
chan vong kI ng, meo cf sng, xuong Ing nguc va xuong hng.
Tha nh phan ma u cua chau be co Iuong Can-xI duo I mu c bnh
fhuong co fh dan foI chung co gIaf.

d phong chu ng coI xuong, bac sI fhuong cho ca c chau ung
fhuc co fu 1000 - 1500 don vI vIfamIn mI ngay IIn frong haI
nam dau. Cac cha u bu sua me cung can pha I ung fhm vIfamIn .

Cac cha u co ma u da sam d bI co I xuong hon cac chau kha c v
cac chaf mau o da co fa c dung can cac fIa fu ngoaI cu a maf fro I. oI
vay, cac chau nay cang can phaI duo c chu y san soc nhIu hon

90. VO X!ONC SONC

Xuong sng co fh bI veo voI nhung kI u da ng kha c nhau Ia m
cho Iung cong o phan frn, o pha n duo I hoa c veo fheo chI u ngang.
Nhung dang baf fhuong nhu vay co fh phI hop voI nhau nhu vua
bI cong vua bI veo.

Vo I cac fre em so sInh: Iung fre so sInh, frong may fhang dau,
fhuong cong. Tre cang Io n, Iung ca ng fha ng hon cho foI khI dn fu I
bIf ngI.

o I vay, o fhoI gIan xuong sng con yu. KhI d e o fu fh
ngI pha I co gI hoac vaf g du ng d fua Iung v o d fuI na y cf
xuong sng cua e raf d bI xIu veo.

Vo I cac fre Io n hon: Tre em fu d fuI bIf dI cho foI nam In 2,
In 3 hay uo n cf sng Iung ra phia fruo c. ang dI nay se maf dan
khI cac chau Io n In.

O d fu I nay, nu fhay cac chau bI Ich vaI: khI dung fhang
vaI na y fhap hon vaI kIa fh nguyn nhan Ia do c f xuong sng
khng fhang, cong v bn phaI hay bn fraI hoac co fh da bI gu o
mf bn nao do.

Nu khI cho cac cha u hoI cuI nguoI v dang fruoc ma cac
khuyf fap frn khng co n nua fh chung veo xuong frn chI Ia do
phaI b sung su cao fhap khng bang nhau fam fhoI cua haI chI
duo I: ca c fruo ng hop nay phan Io n co fh chua frI bang phuong
phap fap cac dng fac fh duc cho n Ioc, hoac choI fh fhao.

NhI u chung veo cf sng co nguyn nhan fu ca c bnh cua h
fhan kInh hoac cua cac co bap. Nhung nhI u khI ca nhung fre khoe
manh cu ng bI - nhaf Ia ca c cha u be gaI - ma khng fm fhay nguyn
nhan ro rf.

NoI chung, hIn fuo ng veo cf sng cua ca c cha u, ca n duoc chu
y fheo doI can fhan d xem no fIn frI n ra sao. Chung veo cf sng
da o fh n dInh hay co xu fh fIn frIn nang hon. o I vay, can
phaI cho cac chau foI cac bnh vI n chuyn khoa xuong mI nam 2
Ian hay 1 Ian, chup X-quang xuong, va so sanh ca c hnh chu p d
nha n dInh xuong cac cha u phaf frI n fh nao.

Su phaf frIn khng bnh fhuong cu a cf sng co muc d nhe o
fre em, co fh khng nhan fhay frong nhu ng nam dau. HIn fuo ng
nay ca n phaI duo c dac bIf chu y khI ca c chau foI d fuI fu 11 foI
15, Ia gIaI doan day fh co fh phaf frI n nhI u, nhaf Ia dI vo I cac
cha u gaI.

91. TT N!T OT SONC

Taf nuf df sng Ia mf dI faf bam sInh cua df sng. KhI dua
fre da foI ngay ra doI ma df sng van chua hnh fha nh duo c hoan
hao, co n bI ho phia sau khIn cho cac cau fruc fha n kInh cua fuy
sng co fh Iof ra ngoaI duoc. HI n fuo ng na y fhuo ng xay ra o doan
cuI sng Iung, vung fhaf Iung va xuong cu ng, if khI o doan Iung
frn hoac vu ng c.

Nu chI co hI n fuo ng ho xuong fhI fh co khI cha ng h frong
g. Co khI chI co phan mang boc fuy sng Iof duo c ra ngoa I, Iam
fhanh mf khI nam duo I da goI Ia "fhoaf vI mang nao. Nhung
nghIm frong nhaf Ia fruo ng hop ca fuy sng va ca c r day fhan
kInh cu ng bI fhoaf vI ra ngoaI rI bI vIm, gay IIf chan, khng fu
chu duo c vIc dI fIu, fIu, nhI u khI ke m fhm ca chu ng fra n dIch
nao.
ay Ia mf dI faf raf nang, co ca c hau qua nghIm frong dn
mu c ngay frong 24 gIo da u fIn sau khI du a fre ra doI, ba c sI pha I
daf van d vo I b me dua fre va ca c chuyn gIa nhI khoa va phau
fhuaf fhan kInh xem co nn dIu frI hay khng nn dIu frI g ca.

HIn nay, nguoI fa chan doan fruo c duoc dI faf nay o fhaI nhI
bang phuong pha p sIu am, ngay fu fuan I fhu 16 foI 20 cu a fhoI
gIan san phu mang fhaI.

VI. NH! NC VN IIN Q!AN
TOI O PHN SINH ! C VA AI TI T
92. O PHN SINH !C I S!NC TY

an co bao gIo fhay con mnh hay dua fay vao b pha n sInh du c
cua no hay khng7 Nu co, cha c Ia e fhay kho chIu g do, chung fa
can chu y d chua frI cho e.

o be fraI, dau duong vaf cu a cha u do, bI sung va dI khI co mu.
Nhung chau nao bI hep da quy dau |PHIMOSIS) fhuong hay co cac
hI n fuo ng nhu frn |coI baI hep quy dau |PHIMOSIS)).

Vo I cac chau gaI, dI khI cac mI Io n bI ngu a va ph ng gIp co
fh co mu chay ra |coI baI VIm am h |VuIvIfe).

Ca 2 fruong hop cua e fraI va e gaI du can gIu sao cho b
phan sInh duc khng bI hap hoI, a m uof: mun vay, khng nn cho
cac cha u mac quan ao chaf, hoac cac IoaI quan ao kho fham bang
vaI fng hop hay cao su.

Cu ng ca n Iuu y, sau ca c buI fa m bIn mua he, dung d caf Io f
vao b phan sInh duc va Iuu IaI o day.

Tam va rua b phan sInh duc cho cac chau bang IoaI xa phong
gIau finh xuf, nhIu khI cung khoI. Nu khng co kf qua, can noI
cho bac sI bIf.

93. TT IO TI! THP

KhI e fraI co I fIu khng o gIua dau duong vaf ma IaI o phia
duo I duong vaf fh ca n phaI pha u fhuaf d fao ra duo ng ng fIu
fhang bnh fhuong.

94. HP A Q!Y !

nh fhuong, Iop da boc chung quanh quy dau cua con fraI co
fh keo fuf ra dang sau, d I phan dau duong vaf ra ngoaI. Se
khng fhuc hIn duo c vIc Iam nay nu pha n da boc bI dinh vao quy
dau hoac qua cha f, ch bao quanh quy dau nho hon ch chu vI Ion
nhaf cua quy dau khIn Iop da khng fuf ra sau duo c.
Truoc day, nguo I fa cho ra ng nhung fruo ng hop nhu fh can
phaI pha u fhuaf Iop da bao quy dau, ngay khI chau be con nho fuI,
d dam bao van d v sInh, rua sach quy dau.

Nhung, hI n nay nguo I fa fhay khng can fhIf phaI Io so m
nhu fh. NhIu chau be co da boc chaf nhu vay Ia dIu fu nhIn.
Iop da nay se rng ra khI cac cha u Io n In. Nu ca n, se phau fhuaf
cho cac chau o d 3 - 4 fuI. ChI ca n fhu c hIn so m hon nu, v Iop
da qua hep ma khI cha u be dI fI u, nuo c fIu Iam phng quy dau,
khIn nuoc fI u kho fhoaf ra.

Pha u fhuaf caf mo rng da quy dau so m qua co fh dan dn
nhung su fruc frac v sau nay nhu : Iop da fuf xung vInh vI n
khng fro Ia I duo c vI fri cu d bao boc va bao v quy dau nua. Nu
Iop da nay fao fhanh mf caI vo ng fhif chaf Iay doan gc quy dau
can fhIf phaI phau fhuaf cap cuu d gIa I foa su fuan hoa n o quy
dau.

KhI da boc quy dau bI sung do, fIu fhay dau raf, co mu, nguo I
fa fhuo ng chua frI bang fhuc bI saf frung sau khI rua sach.

95. CAT A Q!Y !

TI u pha u fhuaf caf da quy dau cu a dua fre may nga y sau khI
sInh chI Ia fuc I cua nguo I o Tha I IsraeI, va mf s dan fc fheo
dao HI, khng ph bIn o cac nuo c khac.

96. TINH HOAN

V dI fInh hoan, goI nm na Ia hon daI, co fh co nhu ng fru c
frac sau dayo e fraI :

TInh hoan khng xung |fnh hoan Iac vI)

I khI, frong fu I dung fInh hoan |bu) cua cha u nho, chI co 1
fInh hoa n. Nhu vay, khng pha I Ia chau bI fhIu, ma v mf fInh
hoan co n nam o phan bung, chua fuf xung fuI. Ha y daf cha u na m
daI frn gIuo ng, hoac frong bn fam nuo c am rI Iay fay an nhe vao
phia frn b phan sInh du c, ngang fam hang d Iam cho mf fInh
hoan na m frong do, fuf xung duo I. Truo c khI dn fuI day fh, co
fh caI "hf" nay se fuf xung na m dung vI fri cua no o frong fu I.

Sau 6 fuI, if co kha nang fInh hoa n co fh fuf xung duo c nu a,
v fh ca n phaI fIn hanh mf cu c phau fhuaf nho.

u fo - Cac chau fraI moI sInh ra co bu da I fo v co chaf Io ng
bn frong cung voI cac fInh hoan. Sau mf vaI fua n, chaf Io ng nay
se fIu dI va bu Ia I co kich fhuoc bnh fhuo ng.

Xoan fInh hoan: O fre so sInh va fre nho co fInh hoan bI xoan
se Iam cho bu sung fo In, mau do fia. Tuy khng dau may va
khng sf, nhung van can phaI m gap ngay, d cu u cho fInh hoan
khoI bI hu hoaI.

97. VIM M HO, M AO

Cac cha u gaI co fh bI vIm o b phan sInh duc, co mu fu am
dao chay ra. ac sI fhuo ng yu ca u Iay mf if mu d xef nghI m va
cho chau ung fhuc khang sInh. Trong fruong hop bI nang, can
xem cha u co bI va f g Ia choc vao am dao hay khng.

98. AI NAM, AI N!

Ia fra ng fhaI cua dua fre ngay fu khI mo I ra doI da co b pha n
sInh du c dI dang, khng phan bIf duo c nam hay nu. Su dI dang
nay baf dau fu khI b phan sInh du c duo c hnh fhanh frong da con.

Truong hop fhuo ng gap nhaf Ia b phan sInh du c nu bI nam
hoa co am vaf phaf frIn II ra ngoaI nhu duong vaf. HaI mI Io n
chay x xung nhu caI bu nhung bn frong khng co fInh hoan.

NguoI fa cho rang nguyn nhan cu a hIn fuong nay Ia do mf
chu ng bnh cua fuyn fhuong fhan da san xuaf ra hooc-mn nam
mf cach baf bnh fhuong, qua muc. Cu ng co fh do nguoI me da
dung fhuc chua frI bang hooc-mn frong gIaI doan dau cu a fhoI
gIan mang fhaI.

HIn fuo ng nay fhuong gay kho khan cho ca c bac cha me khI dI
khaI sInh cho con, khng bIf khaI Ia nam hay nu. Tf nhaf Ia khaI:
gIng chua xac dInh.

NguoI fa fhuong phaI doI foI khI chau be Io n In, fheo doI xem
su phaf frI n cua co fh va b phan sInh du c cua chau fhIn v phaI
nao nhI u hon. Sau do, co fh can fhIp fhm bang phuong phap
phau fhuaf d dInh gIng cho cha u.
99. S! I!! THONC NC!OC CHA! A NC Q!ANC - NI! AO

Su Iuu fhng cua nuoc fIu fu bang quang v fhan cung Ia mf
su Iuu fhng baf fhuong, nguo c chI u fu nhIn. HIn fuo ng nay
fhan bI fn fhuong. Cac cuc xef nghIm v X-quang co fh cho fhay
bnh na ng hay nhe.

chua frI, ba c sI fhuong cho ung nhu ng dof fhuc kha ng
sInh frong fho I ky dau, frong fho I gIan mf vaI fhang d chng vIm
nI u dao. Nu khng khoI, co fh ca n phaI phau fhua f.

100. VIM !ONC TI T NI !

NhI u fre so sInh bI vIm duo ng fIu fIn. Khng fh doI hoI
cac cha u cho bIf nhung bIu hIn cua bnh nhu nguoI Io n nhu dI
fIu fI n fhay raf va dI Iun v.v. .. o I vay, khI fhay cha u co nhung
con sf cao ma khng pha I do vIm hong cha ng han, fh chu y ngay.
NhI u khI b nh cua chau chI bIu hI n ba ng cac dau hIu nhu
khng chIu an, maf faI nhof, dau vung bu ng, khng hoac ke m fang
can.

VIc xef nghIm nuoc fI u se cho bac sI bIf chau co bI bnh
hay khng. Nu cha u bI vIm duo ng fI u fIn fh phaI du ng fhuc
khang sInh ngay. nh na y phaI chua frI Iau, phaI Iam xef nghI m
nuoc fIu nhI u Ia n d kI m fra va Ia bnh kho chua.

I khI, nguyn nhan bnh Ia do b may fIu fIn cu a chau co
dI faf bam sInh. o I vay, bac sI ca n pha I fIn ha nh do bnh bang
cach chu p X-quang hay du ng phuong phap sIu am nua. Nu qua
fhaf co hIn fuo ng dI faf o ca c ng dan fI u fh IaI phaI dua chau fo I
bac sI chuyn khoa v fIf nI u.

HIn fuo ng duo ng fIu khng fhng khIn co su dn fac va
nuoc fI u chay nguoc fu bong daI In fhan co fh Ia nguyn nhan
cua cac con dau dI dau IaI.

101. AXTON

Axfn Ia mf chaf duo c fao fhanh o gan fu chaf mo. KhI co fh
co mf Iuong axfn baf fhuo ng fh hoI fho se phang phaf mu I ruou
fao. NguoI fa co fh phaf hI n axfn frong nuoc fIu bang gIay fhu
IabsfIx.
HIn fuo ng du axfn con kem fheo cac frIu chu ng nhu: o I
mua nhI u Ian, mf, sf, faI maf.

KhI chung fa nhIn doI, co fh se fIu fhu Iuo ng mo du fru frong
nguo I cu ng Ia m Iuo ng axfn duo c san xuaf vuof muc bnh fhuong.
I vo I fre em, chI can nhIn doI qua mf dm Ia co fh cung co hI n
fuo ng na y, nhaf Ia o cac chau dang m, sf, khng chIu an va bI nn
oI.

Tuy va y, cu ng nn chu y ra ng hIn fuo ng nn oI IIn fIp nhI u
Ian cung co fh do bI dau ruf fhua, dau ma ng o c, hoac co bnh fI u
duo ng, |bnh nay d duoc xac dInh bang cach fhu nuo c fIu hoac do
d duo ng frong mau). TrI u chung nn oI co IIn quan foI axfn, co
fh fIn frIn ma nh Iam dua fre co ve hf hoang, ngaf v bI maf
nuoc nhIu.

102. AN!MIN

KhI phaf hIn frong nuo c fIu co chaf anbumIn fh do Ia mf
dau hI u baf fhuo ng co fh do mf bnh v fhan gay ra.

Tuy va y, nn chu y rang vIc fhu anbumIn bang gIay fhu sau
khI bI vIm hong hoac vIm phI co fh co kf qua duong finh mac
du Iuo ng anbumIn frong nuoc fI u chua vuof mu c bnh fhuo ng.
xac dInh ro rang, cac bac sI phaI fIn ha nh do Iuong anbumIn co
frong nuoc fIu frong vong 24 gIo. Nu Iuo ng nay cao hon 0,1g fh
mo I dang chu y va con pha I fhu nghIm fhm cac chuc nang cu a b
may baI fIf nua.

Kf qua fhu anbumIn duong finh co fh Ia dau hI u cua ca c
bnh v fhan nhu vIm fhan cap finh hoac man finh, hoac rI Ioan
chu c nang fhan.

103. NH AI RA CHT PHNYICTON

nh na y hIm xay ra, nhung Ia IoaI bnh frang dan foI su
cha m phaf frIn v fri khn. Nu phaf hI n duo c bnh ngay fu
nhung ngay dau fIn cua fre em sau khI sInh fh co fh fra nh bnh
duo c, nhung cha u be pha I gIu m f ch d an ung dac bIf hang
nhIu nam fIp fheo. ac sI xac dInh bnh bang nhu ng xef nghI m
nuoc fIu va ma u, nhaf Ia mau |xef nghIm Cufhne). o Phap, bnh
vIn san nao cu ng fhuc hI n nhung xef nghI m na y cho cac cha u so
sInh. oI vay ca c ba me nn nhn qua quyn s su c khoe cua e,
xem e da duo c xe f nghIm chua.

Nu kf qua xef nghIm duong finh, nn yu ca u xef nghIm
IaI Ia n nua cho chac chan, fruoc khI fIn ha nh chua frI .

104. AI M

Tre em fhuong daI dam v chua chu dng dI u khIn duo c hoa f
dng cua bong daI. a s cac cha u cu nhu fh cho foI fuI In 4, In
5. Mf s khng kIm soaf duo c ca co bap o hau mn nn co n faf I
dun nua.

Co cac chau daI da m ca ban ngay Ian ban dm. S dng, fhuo ng
chI daI dam vao ban dm.

NghIn cuu v van d nay, cac bac sI fhuo ng fm xem chau be
co bI fn fhuong g o b may baI fIf hay khng. Kf qua cho fhay
phan Io n cac cha u nho chua fhanh fhoI quen dIu khI n mf cach
chu dng su baI fIf ra ngoaI.

Co cha u be da fhI daI dam mf fhoI gIan rI IaI bI IaI, do
nhung yu f fam Iy. Thay ban hoac em bI ch gI u, chau be Io so
cho mnh, Iun nghI fo I van d do va ban dm IaI daI dam nhu d
gIaI phong khoI su uc ch ban ngay.

Trong khI san soc fre em, nguoI Io n nn fhng cam vo I nI kh
fam nay cua cac chau, v chu ng khng mun nhu fh. Khng nn
mang hoac ch gIu chu ng chong ma chI nn an uI, dng vIn d h
fro cho chu ng cho ng co duoc mf frang fha I fam Iy va fInh fhan
manh khoe va chu dng.

105. TI! !ONC

nh fI u duo ng Ia b nh cua co fh khng hap fhu duo c chaf
duo ng gIucose fu fhu c pha m. Nguyn nhan bnh Ia do fhIu InsuIIn
- mf Ioa I hoo cmn do fu y fang sInh ra. Nguo I bnh co cac frI u
chu ng: cam fhay doI, kha f IIn fu c, nguo I suf can mau cho ng, dI
fIu Iun va fIu nhIu. Nu khng duo c chua frI, nuo c fI u se co
chaf axfn va co fh bI hn m.

nh fI u duo ng d phaf hI n bang xef nghIm d fhay: nuoc
fIu co gIuc va fy I gIuc frong ma u cao.
Tre em bI bnh fIu duo ng can pha I chua frI fhaf chu dao: bac
sI co fh chich InsuIIn cho cac cha u hang ngay. TIu duo ng Ia mf
bnh gIa fruy n. Nu gIa dnh, ho hang co nguo I bI bnh, ca n pha I
dac bIf chu y va cho bac sI bIf d xef nghI m d phong.

VII. NH!NC V N IIN Q!AN TOI A

106. VT TRN A TR MOI SINH

KhI mo I ra do I, da fre em fhuong co nhu ng vf co ma u: vf ma u
do fham nhu ma u ruou vang, co nhIu cham nho hoa c fu ng mang o
gay, fran, da dau... do cac mach ma u nho |mao mach) duo I da bI
gIan no. Nhung vf nay se hf dan dan. Co chau foI 1 2 nam moI
hf: do Ia nhung vf bof, nf ru I hay vf cham. Nf ruI fo hoac
nho, co fh xuaf hI n o moI noI frn co fh. Can hoI bac sI chuyn
khoa da, v vI c chua frI fu y fruo ng hop co nhI u hay if, o mI cha u
mI khac. |naevus).

Vf cha m hay fhay o Iung duo I. Nhung vf cham nay cung se
hf dan khI cac chau Io n In.

107. VT OT HAY CHAM O

a cac chau mo I sInh co fh co ca c cham hoac mang mau do
sam: do Ia cac vf bof co n goI Ia cham do. of do su ph da I cua ca c
mach mau nho duoI da co dang pha ng nhu da, co dang nI frn da.
Nhung vf cham hay fhay o fran, c , gay, chan foc fre so sInh co fh
fu maf dI sau vaI fhang fuI, co khI phaI sau mf vaI nam.

Tuy rang mf s vf bof kho coI, Iam gIam su xInh xan cua cac
cha u, nhung bac sI nao cu ng khuyn ca c ba me phaI kIn nha n, cho
doI, fra nh khng nn can fhIp fo I bang baf cu bIn phap g.

Nu vf bof ngay cang Ian rng va co hI n fuong chay mau fh
nn foI bac sI chuyn khoa v da d hoI ca ch chua frI. Ngay nay,
nguo I fa co fh du ng fIa Iaze d chua frI hIn fuo ng na y.

108. HIN T!ONC TIM TAI C!A TR SO SINH

a cua e co fh co ca c vu ng fim hay xanh. if fh o dau ca c
ngon fay hoac mI: hI n fuong na y chu ng fo mau fhIu xy v su h
hap hoac su fua n hoan |fIm) cua chau chua ff. Nu hI n fuo ng na y
chI co raf if fh do Ianh, Ia m cac ma ch ma u bI co IaI.
Nu hI n fuong fim faI co fu khI chau mo I sInh va cu duy fr
maI khng fhay do, fh co fh phaI fm hIu v cac bnh fIm bam
sInh.

Nu hI n fuong frn xay ra baf chof va nghIm frong fh co fh
do cac nguyn nhan: nga f fho v vaf Ia, dau ho ng, vIm duong h
hap...

109. CH!NC VANC A C!A TR SO SINH

Sau khI sInh duo c may ngay, nhIu chau be co ma u da m I
ngay mf vang fhm: do Ia chu ng va ng da cu a fre so sInh, mf su c
khng quan frong ma nguo I fa bIf ro nguyn nhan.

KhI ra doI, dua be mang fheo frong nguoI mf s hng huyf
cau du fru. Hng huyf ca u Ia nhu ng pha n fu frong mau co nhIm
vu nha n xy fu phI mang fo I mo I noI frong co fh, va Iun Iun
duo c fhay fh bo I nhu ng Iop mo I. Trong co fh da s fre em, vI c
IoaI bo cac h ng huyf ca u gIa o Ia Iach va o gan duo c fIn ha nh
bnh fhuong. Nhung, mf s if cac chau co b gan con non yu chua
Iam duo c day du nhIm vu nay khIn mf s muI maf sInh ra
frong qua frnh huy dIf hng huyf cau bI fich fu o mau Ia m cho
da cac chau co ma u vang.

Nhung hIn fuo ng frn co fh se hf frong vong may ngay sau,
khI cac co quan frong co fh chau be quen dan vo I cng vIc.

Mf s cac cha u khac co fh bI dI faf bam sInh o cac duo ng ng
dan maf khIn nhung chaf mui maf da duoc gan bIn dI va fhaI
ra khng xung duo c ruf Iam cho phan co mau nhof hoac mau
frang.

110. ROM SAY

O vung c va Iung cac chau be fhuo ng co nhung nf man do, do
m hI gay ra. Ca c nf nay se chong Ian hf nu gIu gn cho da cac
cha u sach va kh.

111. A: NC!A NCAY, MN O

a fre em, nhaf Ia cha u so sInh raf mong nn d bI fn fhuong
v cac nguyn nhan gay ra fu phia ngoaI cu ng nhu fu bn frong co
fh. Theo nam fhang, Iop da se do mong manh hon, nhung van Ia
mf Iop m nha y cam d bI phaf ban, dI ung hoac Ia noI bI u hI n
frIu chu ng cua mf s bnh nhu so I, In dau... Mf s bnh kho xac
dInh va kho chua, nn ca c ba me san soc chau nn nhan xef d m
fa duoc ro rang vo I bac sI.

IoaI da dac bIf nhay ca m: Co nhI u e co IoaI da dac bIf
nhay ca m foI mu c chI so In da e cu ng Iam Ian da ung do mf Iaf.
o do vIc co saf da chau bang mIng vaI, su c mf if nuo c fhom hay
dau fhom, fam cho chau bang xa phong co hoa chaf fhom, chau bI
foaf m hI, nuoc fam co pha if nuo c hoa CoIogne v.v... cu ng Ia m da
cha u be phan ung.

C, c fay, c chan, vong bung Ia noI d bI kich fhich nhaf.
Mun Ia m cho da e day dan hon, nn cho e dI choI o ngoa I froI
Iun, cho e fam nang nhung hay coI chu ng va co gIo I han d franh
bI chay nang hay say nang.

- Man do vung mng: Mng e Ia dIm hay co m hI, bI dam
nuoc fI u khI cha u fe dam khng duo c fhay fa Iof ngay, nn hay bI
man do: da do, duI do, do o ranh gIua 2 mng, o nhu ng np nhan.
Nhung nf do hoI phng In va Iom o gIua, dI khI cung xuaf hI n
khI e moc rang, hoac frn foan b Iop da fIp xu c vo I gh khI e
ngI.

be khoI ma n do, nn: fhay fa Io f Iun, Iau gh Iun, du ng
pommaf saf fru ng bI In ch ma n do. Khan fraI gIuo ng |nu dung
cho e) cu ng nn fhay Iun, gh e ngI fhInh fhoa ng nn mang
phoI nang.

Sau khI fam cho e nn Iau fhaf kh hay say cho e bang caI
say foc, nhung phaI hf su c ca n fha n khng Iam e bong.

Nu ch man do ca fuan I chua khoI fh nn hoI bac sI, khng
can fhay dI ch d an cua e .

- Man do o c, na ch va sau faI: Nhung ch man do bong va co
nuoc. a n ha y chu y coI c ao cua e co chaf qua khng, khng
nang fam rua va m hI Ia nguyn nhan cua nhu ng ch man do
nay.

Hay fhay quan ao fa Iof cho chau sau khI fa m ky ba ng Ioa I xa
phong co nhI u finh chua |axif), rI dung dung dIch saf frung IoaI
eosIne 1% bI cho cha u.
ChI nn mac cho cha u nhu ng quan ao bang vaI, fu ca c chaf II u
fhIn nhIn nhu bng, Ien chu khng nn du ng ca c chaf IIu fng
hop.

- e co nhu ng cham do va nhung mun nho frang cha y nuoc o
gay, Iung, dI khI o vong quanh bu ng ch va n quan khan quanh rn
Iam cha u Iun cua quay, ngu khng yn gIac: fra nh dap cho e
nhIu chan qua hoac daf e frong pho ng nong qua. Tam cho e
bang xa phong co finh axif hoac nuo c pha chanh |d co finh axif).
Cho chau fam nang vua phaI, mI ngay.

Nu da chau va n chay nuo c, can dI kham ba c sI.

- Can no I g vo I bac sI7 Nu ban IIn Iac vo I bac sI qua dI n
fhoaI, nn no I ngay cha u be may fhang, may fuI7 V co m f s
bnh chI xuaf hI n o mf d fuI nao do. Hay cho bac sI bIf fhm:
cha u be co sf khng7 Ch da chay nuoc fh nao7 e da ung fhuc
g chua7

- Sf: Iay nhIf d cho e. Thuong fh cac bnh ngoa I da khng
Iam fre sf. Nu nhu ng nf man ngoaI da IaI kem fheo sf fh e da
mac bnh nhu: soI, nhI m khuan,... If fhan nhI f cua be khI sf,
bac sI se d chan doan bnh.

Nhung nf man do co fh maf dI sau vaI gIo, nhu o bnh so I.
o I vay, fruoc khI noI chuyn vo I bac sI, ban can pha I nho IaI nhu ng
dIu sau

- Nhu ng nf do moc o dau7 Khap nguo I e hay chI co o mng7 o
nhung vf nhan frn du I, fay7 O c, frn maf, o Ing ma y, quanh
mIng, sau faI7 Nhu ng nf man baf dau o dau fruoc fIn7 Ian ra fo I
dau7 n fay vao co hf do khng7

- Co fo nho cua nf man: bang dau mu I kIm hoac Ion hon7

- Mau: do, do fim hay do sam... 7

- Nhu ng nf do ro I nhau hay fung mang7

- Nf do co phng In, co va y khng 7 e co gaI khng7

- So vao nhung nf do fhay nha n hay ra p7 Co ch nao mm
hoac cu ng khng 7
an co fh nghI rang nhu ng nha n xef frn khng quan fro ng,
nhung chinh chu ng Ia I gIup cho bac sI xac dInh duoc b nh v m I
bnh co nhung dIm rIng chI kha c nhau m f vaI chI fIf nho.

112. CH!NC NOI M!N NC!A.

Cha u be khng ngu duo c v ngua, gaI. o vay, dI khI cha u
khng chIu an, dI fuof hoac nguo c IaI dI fao. Trn da chau, xuaf
hI n nhu ng nf phng nho duong kinh chu ng Imm, mau do, moc
khap nguoI fru phan da dau: do Ia chu ng mu n ngua. KhI phaf frIn,
mau cac nf mu n ngua fha nh do fham, dI khI co vay vang, cu ng, so
vao fhay nhap fay. Khoa ng fu 8 fo I 10 nga y sau mun ngua Ian d
IaI nhung vf do, rI vf nay cu ng nhaf dan.

Cac cha u nho fhuong bI nI mun ngua nhIu Ia n, ca ch quang
nhau vaI ngay hay hon.

Chung mu n ngu a co fh v nguyn nhan fIu ho a khng ff
hoac dI u ng do bI cn fru ng df.

Vo I ca c fre so sInh, khng can fhay dI ch d an nu khng co
y kIn cua bac sI. Nhung ch ngua nhIu, co fh bI fhuc do
Mercurochrome hoac cn If 1%. Nu ch ngua bI nhIm fru ng hay
say saf nn dung bang dinh che In frn.

Cac ba me nn kIn nha n va yn fam; fh nao rI cac mu n
ngua cung se Ian hf.

Trong fruo ng ho p chau bI nhIu qua, bac sI fhuo ng cho cac
cha u ung fhuc cho do ngua va nu can, chuyn qua bac sI chuyn
bnh ngoaI da va dI u ng.

113. I !NC

I ung noI chung Ia phan ung cua co fh chng Ia I su xam nha p
cua ca c "chaf Ia" vao co fh, bang cach sInh ra cac kha ng fh.
Nhung chaf Ia co n duoc goI Ia ca c khang nguyn xam nhap vao co
fh qua da, duong h hap |muI, khi quan, phI) va duo ng fIu hoa.
I u ng da fh hIn ra ngoaI fheo cac dang eczema, man do, phu da,
mu n Ioef.

Nhung chaf Ia gay dI u ng da bao gm cac hoa chaf nhu phan,
kem bI da d frang dIm, vaI mac fng hop, ca c fhuc pom-maf
v.v..., ca c duoc pham ung hoac fIm chich. Mf s fhu c pham
khng fhich u ng voI fung nguoI nhu fhIf bo, fm, cua, ca...

Nhung bIu hIn dI ung cua b may h hap Ia: ho, hen, vIm
mu I, vIm xoang, vIm ph quan.

Nhung chaf Ia gay dI ung duong h hap co fh Ia phan hoa,
Ing ga vIf, Ing cho meo, buI frong nha, ngoaI duong, vI khuan, vI
fru ng, mc.

may fIu hoa bI dI u ng co cac bIu hI n: fIu chay frong fhoI
gIan nga n hoac faI dI faI IaI, nn oI, dau bung ke m fheo dI ung da
nhu man ngua. I ung fhm duo ng h hap if khI xa y ra.

Nhung chaf gay dI u ng fhuong Ia fhu c pham hoac co frong
fhanh phan fhu c pham nhu chaf prfIn frong sua bo, Iong frang
fru ng, ca , fhIf, cac d bIn; mf s qua, Iac |dau phng), ngu cc cac
IoaI...

Mun chua frI dI ung, bac sI phaI hoI bnh nhan fI mI v n
np sInh hoaf, d bIf duo c fhuo ng bnh nhan bI du ung frong cac
dIu kIn nao, o ch nao, sau khI an g. Tu do fruy fm va xa c dInh
"chaf Ia" Ia chaf g, o dau.

NgoaI ra, bac sI con phaI fm "chaf Ia" ca frong ma u va fIn
hanh vI c cay vao duo I da mf s chaf d gay dI ung d fhu nghIm.
I voI fre em, vIc cay fhu nhu vay raf kho fhu duo c kf qua.

Chua frI dI u ng Ia mf vI c Iam do I hoI mf fho I gIan Iau, phu c
fap du vIc Iam co ve nhu don gIan: fm ra "chaf Ia", nguyn nhan
cua dI u ng rI franh xa d d pho ng. Nguo I fa cu ng du ng phuong
phap fIm chich cac fhuc chng dI u ng voI II u Iuo ng ngay mf
fang.

I ung cung Ia mf chu ng bnh gIa fruy n nn co fh bIf ngay
fu Iu c du a fre moI sInh bang ca ch fhu ma u. Sau do, d franh cho
cac cha u khoI co cac frI u chu ng cua bnh nay, fh ff nhaf Ia cho
cac cha u bu sua me.

|I u ng duo c frnh bay fhm frong ca c mu c Hen, czema va
Man ngu a)

114. CZMA.

CZMA co nhu ng frI u chu ng khac nhau fuy fheo d fuI cu a
dua fre e moI may fhang hay da duo c hon 2 nam.
- I voI cac chau Io n fu 2 fuI fro dI, eczema fhuong bIu hIn
o cac ch gap chan, fay: da do, fhoaf dau uof, chay nuoc, sau do,
kh dI va ngua Ia m dua fre kho chIu, khng ngu duoc.

czema fIn frIn frong m f fhoI gIan daI, fu ng fhoI ky va mf
s fruo ng hop, ke m fheo bnh hen.

VIc chu a frI doI hoI mf fho I gIan Iau va fhuo ng bI dI bI IaI.

czema o cac cha u so sInh: Tu fha ng fhu 2 - 3 fro dI. Thuo ng
cac chau bI o dau, ma, fran, cam, co fh phaf frIn fo I vaI, fay, Iung
ban fay, nguc... Nhung phan Ion hay bI o da u.

Thoaf da u da cha u be do In r I co nhu ng dm nho xuaf hIn,
e cam fhay ngua nn khoc, cu a quay, saf ma xung gIuo ng.
Nhung dm nho fIf ra mf chaf Io ng, cung IaI fha nh vay Iam ch
da do kh IaI nhung va n do va d co nhung vf nuf.

Mf cha u be co fh bI eczema ngay fu nam dau va bI dI bI IaI
fung dof. ToI fha ng fhu 18, chau be khoI nhung IaI co fh bI bnh
Hen fIp fheo. czema Iam dua fre d bI maf nuoc va nhIm frung.

VIc chu a frI doI hoI su kIn fr. Mf s fruong ho p can bI
fhuc co corfIsone.

Cac cha u be bI eczema khng ca n kIng su a nhung khng nn
ra nang, gIo.

Trong fhoI gIan bI eczema, franh fIm chich ca c va c xIn fru
fruong hop chich .C.C phong Iao.

Khng nn cho chau be IaI gan, hoac choI cu ng vo I cac cha u
mo I fIm ngua bnh dau mua va hf suc d phong d chau khoI bI
Iay bnh nay.

116. MN O

a fre em co fh bI nhung nf man mau h ng, xung quanh vI n
frang nhaf, hoI phng, fo nho fuy Iu c, gIng nhu ng nf bo ve can
Iam cho cac chau ngua. HIn fuo ng na y co fh xa y ra vo I ca ca c
cha u so sInh va co nhI u nguyn nhan. Co fruong hop v fhuc an
nhu fru ng |nhaf Ia Iong frang fru ng), ca, fhIf ngua, s-c-Ia, nuoc
cam, dau; co khI v ca c duoc pham du IoaI nhu fhuc ung, fhuc
bI, fhuc chich |penIcIIIIne Ia mf fhi du); co khI v cha u be fIp
xu c vo I nhu ng hoa chaf hoa c cay co. Vo I su c ng fa c cu a bac sI, cac
ba me hoac nguoI frng nom chau can fm ra nguyn nhan chinh d
cha u fra nh kho I bI man do sau na y. VI c phaf hIn nguyn nhan,
fhuong khI raf kho.

ca c chau do ngua, co fh cho chau ung mf fha ca ph xI
r chng dI u ng |anfIhIsfamInIque).

nh gIun san |san IaI) cu ng gay man do ngoaI da. HIn fuong
man do co fh co ca o maf, b phan sInh du c... Nu bI o ho ng, chau
be se kho fho ca n phaI duo c chua frI ngay.

116. CH

Chung fa khng nn coI do Ia mf vIc da ng xau h nu bac sI
cho bIf: cha u be bI ghe. Che raf d Iay, o baf cu ch nao, baf cu vaf
g chau be da fIp xu c: qua n ao, gIuong, gh...

o I va y chau be co fh da bI Iay ghe ngay frong nha hoac o nha
fre, o fruong.

Ch da bI Iay nhIm co ca c mu n ngu a fhuong o c fay, o nhung
ch co np nhan o khuy u fay, o suo n, na ch, quanh vu, o vaI, rn, b
phan sInh du c, mng, gof chan, gan ban chan.

Nhung ch ky sInh fru ng ghe dao ranh d de frung, da bI
phng In mau frang nga, nhn ky fhay co IIn quan vo I m f con
duo ng nho mau xa m.

chua frI pha I nang fa m cho ca c cha u, saf xa phong, cha I da
bang ba n cha I rI bI fhuc saf fru ng |IoaI fhuc ghe) frn foan
fhan fh.

Pha I gIa f, nau cac quan ao, khan fraI gIuong, gang fay khu
fru ng gIa y, dep cu a ca nha.

Taf ca moI nguoI frong gIa dnh can duo c kham xem mnh co bI
ghe khng, v chI chua frI cho cha u be fh khng du

117. CHOC IO

Chc Io Ia bnh ngoaI da cua fre em, do ca c fu ca u fru ng hoac
IIn ca u fru ng gay ra. an dau o da moc In mf nf rp nho. Nf
rp fo In frong mf vaI gIo sau rI vo fha nh mf cham do, chay
nuoc, mu I fanh; bn frn dan dan dong IaI fhanh m f Iop vay mau
vang, dinh nhu sa p ong, cuI cung fhanh ma u xam.

Cac chau hay bI Io o maf, quanh muI, mm hoac o frn da da u
|chc) va ca bn frong mI ng nua. Nhu ng caI vay dI khI raf day.

Chc Io d Iay Ian. Chinh ban fay cac cha u nho so vao nhu ng
vf Io cu a mnh o ch nay, rI Ia I Ia m Iay Ian ra ch khac ngay frn
co fh cu a chau. oI vay, ca c chau be dang bI chc Io nn fam nghI o
nha, khng nn fo I fruo ng hoac nha fre, d franh Iay sang ca c ban.

ac sI fhuo ng cho fhuc bI In vf Io sau khI da cay Io p vay dI.
NguoI fa fhuong dap In vay mf Iop gac fam va-do-IIn mf fho I
gIan d cho vay mm, fruoc khI Iam froc no dI.

118. NHOT

Mf ch da phng In, dau nhu c va do. Sau vaI nga y phan da o
gIua mong dI, nhn fhay.o duo I co mu: do Ia nhof. KhI nhof vo, mu
frang va ng chay ra.

Thoaf da u o mf dIm frn da co fh mo c In nhI u dau nho f
rI mo I fu Ia I fha nh mf caI duy nhaf. Cac cha u fhuong co nhof o
dau, frong foc, o Iung, mng, du I, canh fay. Nu cha u be mo I may
fhang da co nhof fh raf dang nga I v dIu na y chung fo co fh chau
da bI IoaI fu cau fru ng vang xam nhap. VI fru ng nay se co fh con
phaf frI n o faI, ruf, ng fIu, xuong hoac o b ma y h hap cua
cha u, ga y ra nhu ng bIn chu ng quan frong hon nua.

Trong khI cho doI bac sI dIu frI, ban hay dung gac mm phu
In frn nhof d franh qua n ao co vao va Iay Ian ra nhu ng ch khac.

u chI co nhof, nhung cha u be cung can duoc kham suc khoe
foan b.

NguoI Io n co nho f khng nn IaI gan ca c chau so sInh, khng
duo c san soc hoac fru c fIp cho ca c chau an, ung.

Nu chinh ba me bI nhof, phaI chu y rua fay, deo khau frang
khI fIp xu c vo I e. Nu mf bn nguc co nho f fh chI cho bu bn vu
khng co nhof.

119. AP X

Ap xe Ia mf boc kin nhu mf caI fuI, co chua mu, do f bao va
cac bach huyf cau bI chf sau nhu ng fra n chIn dau vo I cac vI
fru ng d f nhap vao co fh fao fhanh |fhuo ng Ia IoaI fu ca u khua n
sfaphyIocoque). Im co fh bI ap xe fhuo ng cach vo I cac co va m
Ianh kha c boI mf vu ng bI fay do.

Ap xe o duo I da. Chu ng fa co fh fheo doI d dang su fIn frIn
cua no. Trong gIaI doan dau, khI mu dang hnh fha nh va fu dan vao
mf dIm, Iop da o do bI fay do, nong, sung va dau nhu c. KhI mu da
fich fu IaI mf noI, vu ng nay fro nn m m hon - nu Ia caI nhof,
nguo I fa fhuo ng noI nhof da "chin" - Iuc nay, can phaI nh hay
chich d cho mu fhoaf ra ngoaI. Nu fa khng Iam fh, ap xe cung
co fh fu vo. KhI mu dang fich fu Ia I, nguoI bnh fhay dau, nhuc va
co fh sf.

Tom IaI, co fh nho 4 frIu chu ng dac frung Ia: sung - nong - do
- dau.

Trn day Ia su m fa hIn fuo ng bI a p xe "nong". Co khI su fIn
frIn cua ap xe raf cham va Iau khIn nguo I bnh khng chu y: do
Ia IoaI ap xe "ngu I".

a cua fre so sInh va cua fre em raf mong manh, mf vf xuoc
nho, mf mu I kIm chich cu ng co fh mo duo ng cho su vIm, nhIm.
o do, d phong bnh cho cac cha u, can phaI gIu gn cho da cac
cha u Iun sach se . Pha I ru a sach ca c d choI. NguoI Io n fIp xu c voI
cac cha u cu ng pha I chu y co dI ban fay sach.

Nu fhay co ch nghI cha u bI vIm nhIm, phaI dua chau foI
bac sI. Trong khI chua co bac sI, co fh Iau hoac dap In ch bI vIm
bang nhu ng mIng gac fam nuoc am co pha c n d Iam gIam dau va
han ch khu vu c bI vIm.

Ap xe Ia dIm bI vIm nhIm, du nho cu ng khng nn coI
fhuong, v do Ia cua vao cua ca c vI fru ng. Chung co fh dInh cu o
day hoac phaf frIn fo I moI noI khac cua co fh gay ra ca c bnh
khac nhu vIm xuong, vIm phI v.v...

Nu con ban bI vIm nhI m Iun Iun, do Ia v suc d khang
cua co fh chau yu.

Iu nay co fh IIn quan foI mf can bnh nao do nhu bnh
fIu duo ng hay suy gIam mIn nhIm chang ha n. Cac can b nh nay
co fh co finh chaf ngan ha n hoac daI Iau.
120. M!N COM

Tre em fhuong co mun com o ban fay va ban chan, gIng nhu
nhung Io p chaI. Mf s mu n nho mau hoI vang, bef co fh co o baf
cu ch na o frn fhan fh.

Nhung mu n com na y Iay v nguyn nhan co fh Ia do vI ruf.
Nuo c Ia mI fruo ng ff cho hI n fuong Iay Ian. oI vay, khng nn
fam cu ng mf Iu c cho 2 fre em, nu mf cha u co haf com.

Co fh Ia m cho nhung mun haf com bIn dI bang ca ch Iay bng
fham c n I-f hoac mo SaIIcyIIc rI dap vao buI sa ng va buI fI In
frn ch co mun. ac sI co n co fh khu mu n bang nI fo Iong, hoac
bang phuong phap phau fhuaf.

Pha n nhIu fruo ng hop, cu d fu nhIn r I chung cung Ian dI.

121. M!N ROP

NhI u mun ma u do, nI In fha nh cum nhu nhung dau danh
ghIm, fron, bong. KhI cac mu n fro fhanh frong suf, chI co phan
chan mu n Ia do, fh ca da m kh nhanh, fhanh vay mau xa m va se
khoI frong vong 10 ngay.

Nhung mu n rp nhu fh fhuo ng fhay o mIng |chc mep), o
maf va ca o b phan sInh duc. Nguo I Ion cu ng hay ma c phaI.

nh d Iay v do mf IoaI vI ruf gay ra. I vo I ca c fre so sInh,
bnh mu n rp raf nguy hI m v vI ruf co fh fan cng h fhng fhan
kInh cua cac cha u be. oI vay, nu ba me bI bnh nay khI co mang,
khI sanh con, khI cho con bu d u phaI co bI n phap phong bnh cho
con.

Cac cha u e bI mun rp o mIng fhuo ng ke m fheo sf hoac ho.
HIn nay, nga nh y da co mf IoaI fhuc co fa c dung manh foI vI ruf
cua bnh nay Ia ZovIrax.

122. ONC A

ong da Ia mf bnh ngoaI da fhuo ng gap o cac cha u mo I sInh
hoac frong fu I b am. Thoaf dau, da co m f cham do phaf frIn
nhanh fhanh mf bong nuo c bang haf Iua m . Sau vaI gIo bong vo
ra d Ia I mf vf man do, o gIua co mf vong fron nho ma u do fia,
chay nuo c. Cac nf nay co fh moc Ian khap nguo I fru gan ban fay
va ban chan. Sau 8 foI 10 ngay, da se fro Ia I bnh fhuong.

ong da Ia mf b nh raf d Iay nn fhuong ga p o nhI u chau be
frong cu ng mf fho I gIan faI nhu ng fap fh nhu nha h sInh, nha
gIu fre v.v... e bI bnh co fh sf foI 38o-39oC hay hon nu a. e
khng chIu an va co fh bI rI Ioa n fIu hoa.

nh na y cung do IIn cau frung sfrepfocoque hay fu ca u fru ng
sfaphyIocoque gay ra, nn bac sI se cho e ung fhuc khang sInh.
Nu khng chua frI can fhan, b nh cung co fh co nhung bIn
chu ng ra c rI hon.

123. ONC

xac dInh bI bong nang hay nhe, nguoI fa dua vao 2 dIu: vf
bong rng hay he p7 nng hay sau 7

Su nghIm frong fuc khac cua vf bong Ia fuy o dI n fich bI
bong, co fh gay choang va maf nuo c. o mf cha u be, dIn fich da
cac pha n co fh nhu sau :

- au : 18%

- Nguc: 18%

- Iung: 18%

- MI canh fay: 9%

- MI bn chan: 14%

Nu dI n fich bI bong cua cha u be frn 5%, can phaI dua dI
bnh vI n.

ong frn b maf da duo c goI Ia bong cap 1, fuy dau nhung d
Ianh. Sau hon 10 ngay ch bong d IaI nhu ng vf seo mau do.

Nhung vf bong sau |bong cap 2), Iau Ianh hon, fu 15-20 ngay.
Nhung vf bong nay co IIn quan foI da, fhIf va co fh ca xuong.
KhI chua frI, co khI pha I ghep cac m va cng vIc nay ca n fhu c
hI n fha nh nhIu dof.
ong sau Ia bong nang, Ia m co da, fhIf, sau khI kho I o mf s
noI nhu: maf, c, nhung ch co np gap |nach, khuy u) ban fay, ngon
fay, nguc. Tuy va y, bI bong cap 1 nhung frn dIn fich Io n co khI
nguy hI m hon bong cap 2, ma dIn fich nho.

Nguyn nhan bong dI vo I fre em fhuo ng Ia bI ca c d dung nau
nuoc, fhuc an Iong sI, dI In nguo I, so fay vao am nuo c sI, ban Ia
|uI) v.v...

Cac fruo ng hop bong v ho a chaf |chaf fay rua, axif...), bong v
dIn fhuong bI o ngo n fay, o mI ng fuy dIn fich nho nhung Ia
nhung vf bong sau.

phong bong cho cac cha u Ia bIn phap ff nhaf.

VIc nay chu yu Ia do su chu y can fhan cua nguo I Io n, vI c
fuyn fruyn nha c nho moI nguo I qua h fhng fhng fIn |radI va
fIvI) v vIc gIu gn ca c chau nho xa cac ch dun nau, cac voI nuoc
nong, cac d dIn, cac hoa chaf su du ng frong gIa dnh.

Iam g khI cha u be bI bong7

- Truo ng hop bong frn da |cap 1): boc cha u vao mf fam vaI
sach d chuy n chau foI noI cap cuu. Khng c gang coI bo quan ao
cha u ra.

Truong hop vf bong nho, khng sau, nhe: ru a nhe bang IoaI xa
phong sa f fru ng rI bang bang Ioa I bang mm, xp d co fh fhay
bang 2-3 ngay mf Ian.

124. NH ONA

nh na bIu hI n boI cac mu n nho fap frung o vung ngu c,
vanh faI, o fra n hoac o Ing ma y. Nhung mu n rp nay se fu kh
nhanh fao fhanh nhu ng caI vay. Nhung vay nay se bong ra vao
khoang 10 ngay sau, khng gay kho chIu hay dau nhIu cho cac
cha u.

Chung nay do ca c vIruf gay ra co Ie cung Ioa I voI vI ruf gay ra
bnh fhu y dau. Raf co fh, co su IIn quan va Iay Ian gIua 2 chu ng
fhuy da u va dna.

125. HACH

Hach Ia nhung dIm ph ng chung fa co fh so fhay duo I da o
c, duoI faI, duo I ham, duo I canh fay, o nach, o be n. o cu ng Ia
nhung dIm san xuaf bach huyf cau cua mau co kha nang chng
su vIm nhIm. Tre em khI bI ho, vIm hong, vIm faI, soI.... fhuo ng
co nhu ng hach nI In o c.

Cac chau hay co hach o c, o nach va o hang. Hach co fh baf
chof do, nong va dau do Ia vIm ha ch do vI fru ng gay ra fhuong gay
sf va phaf frIn nhu mf a p xe co khI can phaI chich ra.

Nhung hach cu ng, khng dau, Iau khng fan fhu c IoaI vIm
hach ma n finh, ca n phaI cho bac sI bIf.

Nhung fre em hay co hach mI khI dau hoac co bnh g fhuong
Ia cac chau yu, ve maf xanh xao, hay moI mf, suc khoe kem.

Nhung IoaI bnh nhu so I, bnh fang bach cau don nhan do
nhIm frung bnh foxopIasmose... co fh gay pha n u ng cho co fh,
fao ra nhIu ha ch.

126. RAT VI IA HAN

Nu cha u be nghIch pha I nhung Ia han - mf IoaI Ia co Ing d
cam vao fay chan nguo I du ng cham foI no gay nhu c ra f -hay dap In
ch da bI raf mf khan fa m nuo c co pha gIam. Nu chau bI dau
nhIu, cho ung aspIrIn |nu bac sI dng y) hoac mf IoaI fhuc
chng dI ung |anfIhIsfamIne) .

127. NH VY IINR-MO!SSO!S

nh na y con goI Ia bnh "haI cu c" v cac chau be fhuong bI o
phan fhan duo I nhu mng, duI r I IaI foI phan frn nhu da u, foc,
ngay khI cha u moI sInh duo c vaI fua n.

ay Ia mf bnh ngoaI da: da nha n kha c fhuo ng va d m hI,
am va do. MoI dau o mng, b phan sInh duc, duI frong, bung. Sau
foI dau: phan da dau, Ing may co nhung va y nhon, bong mau vang
sam. KhI nhung vay nay bong ra, phan da o ch do do ung. HIn
fuo ng na y co fh xay ra o moI noI co vf nhan nhu c, na ch, sau faI
hoac foan fhan.
Cha u be khng sf va van co ve bnh fhuo ng. Mf s if co fh dI
nhIu phan hon moI khI.

chua frI, van cho cha u an o mu c bnh fhuong. ung dau
fhao mc |dau -IIu) Iau nhung ch bI vIm rI rua sach bang IoaI xa
phong gIau finh axif. ac sI co fh cho cha u be dung cac fhuc bI
nuoc co mau hoa c ca c pom-maf co chaf khang sInh.

chau cho ng khoI, can gIu cho da cha u fhaf kh. Mun vay,
phaI fhay quan a o cho chau Iun. o bnh vIn, nguo I fa d chau o
frung, ngoaI khng khi co nhIf d fhich hop.

Hf suc franh Iam cho chau d m hI nhu khng ma c cho cha u
nhung quan ao bang vaI khng fham, vaI fng hop, d Ien v.v...

nh na y fhuo ng se khoI frong vaI fhang. Nguyn nhan bnh
chua duo c ro nhung day Ia IoaI bnh kha c voI eczema.

128. VIM TY VA CHIN M

- VIm fay: Ia mf IoaI ap xe co fh Ian rng |coI fhm v Nhof).

- Chin me: fhuong fhay o ngon fay, nhI u khI chI Ia mf dI m
nho co mu. Tuy vay, cu ng khng duoc coI fhuo ng va bo qua. Can
phaI rua sach, gIu sach va dI khI phaI chich d cho mu fhoaf ra.

VIII. NH!NC HIN T!O NC IIN Q!AN TOI S! C KHO

129. Nhung con kho chIu cua fre em

Ngay nay, nguoI fa hay gp chung mf cu m fu if nhI u mo h
"nhung con kho chIu cua fre em". Nhung hIn fuo ng rI Ioa n xay ra
df ngf nhu: fim faI df ngf ngung fho, chan fay mm nhu n, ngaf
dI hoac In con co gIaf.

Nhung hIn fuong frn xay ra frong mf fhoI gIan ngan - vaI
phuf hay vaI gIay - va se qua dI khI cha u be duo c san soc |Iay nguoI,
vuf ngu c, fay, chan...) nhung rI IaI bI fro IaI, va co fh d IaI cac dI
chu ng.

Nguyn nhan fh nhI u nhu: bI rI Ioan fIu hoa, fIm mach h
hap hoac bI nghe n fho.

ac sI phaI fm duo c nguyn nhan mo I d ra duo c cac phuong
phap chu a frI huu hI u, hoac ca c phuong phap phong bnh.

130. TINC KHOC C!A

KhI e chua bIf noI fh fIng khoc cua e Ia phuong fI n
fhng fIn voI nguo I Ion v frang fhaI cua mnh, dang kho chIu hay
d chIu, dang can g, mun g, dang dau hay so...

o do, nguoI Io n can hI u fIng khoc cua e mun dIn da f
dIu g7

e oI: khoc fo, Iau.

e au: khoc re In, fo nho fuy fheo bI dau if hay nhIu.

e au ram ran, kho chIu: TIng khoc du du, ran ra, daI
dang.

e Quay, Iam nu ng: Kho c nuc no.

Cac ba me Ia nhung nguoI d fhng hIu fIng khoc cua con
nhaf va con chu y ca foI nhung nef maf, dng fac fay chan, ca ch
nam, qua y, nhIp fho v.v.... cua e nua. Thi du e kho c du ng gIo vao
mI bu I chIu Ia can dI I. af chof re In hay rn khe: e bI dau faI
hoac dau bung.

131. CON KHOC

Tre em fhuong co nhu ng con gao, con kho c, dn nI maf xanh
dI v pha I nhIn fho. Co chau co fh ngaf dI mf Iaf. Tuy ca c hIn
fuo ng na y d gay xu c dng cho nguoI Io n, nhung khng co g nguy
hIm.

Cac chau co finh hay ho n, dI fhuo ng co nhung con nhu fh.
Cac bac sI co fh khuyn ban cach chua Ia: Iam fh nao cho cac
cha u khng fIn va o kf qua cua vI c Iay fIng kho c Iam vu khi d
yu sach nguo I Ion nua.

132. MT

May fuan nay, sac maf cua con ban co ve faI nhof, maf fham
quang, nef mf moI. Chau khng chIu choI, nga m ngo n fay va
khng chIu an. Cha u chI mun nam du fhan nhIf khng cao,
khng sf.

Su mf moI cua cha u co fh Ia do su phaf frI n cua co fh hoac
v bI maf ngu frong nhung ngay vua qua do dI ngu mun, day som
d foI fruong, khng ngu duo c v fIng n cu a ra-dI-, fI-vI... Nhung
cu ng raf co fh, do Ia dau hI u cua vIc chau "sap bI bnh". Can cho
cha u fo I bac sI d kham b nh.

133. MOI NH!C VI ION

KhI dua fre bI dau Iau, dau dI dau IaI fh ca n pha I dI kham ba c
sI. V ngoaI hIn fuo ng nhuc moI v fuI Ion, co fh co nhung nguyn
nhan khac nhu nhu c v bI dau hong cha ng han. KhI bI dau v mf
chu ng bnh nao do, fhuo ng co ca c hI n fuo ng kem fheo nhu: fhan
nhIf fang, nguo I mf, suf can, hay chay ma u cam. Ch dau so fhay
nong va bI fay do .

134. NC! KHONC YN CIC

HIn fuo ng fre em ngu khng day gIac hoac kho ngu fhuo ng
xay ra frong mf fho I gIan ngan va khng nghIm frong. Tuy vay,
dI khI cung Iam anh huo ng foI su c khoe cua cac chau va Iam cho
gIa dnh Io Iang, co fh do nhIu nguyn nhan gay ra nhu moc rang,
vIm faI, vIm ho ng, kho fho. NhI u khI Ia I do fre no ng qua, v ma c
quan ao bo saf mnh, hoa c fre daI dam hoa c pho ng ngu sa ng qua
hay n qua.

NgoaI nhu ng nguyn nhan frn, s con Ia I Ia nhu ng nguyn
nhan fam Iy.

So haI Ia m maf ngu: Tu 1 fuI fro dI, fre em fhuong kho ngu
hon v so bong fI, so ngu mf mnh. Truoc khI ngu, cac cha u doI co
nguo I Io n bn ca nh, duo c ngu cu ng mf d choI quen fhu c hoac
duo c nu ng nIu, vuf ve. Taf ca nhu ng su vI c na y chung fo chau da
Io n hon fruoc, v cam nha n duoc hIn fra ng cua mnh dI voI mI
fruong chung quanh.

Nu nhu ng doI hoI cua ca c chau xay ra m f cach d f ngf va
keo daI, nguo I Ion can pha I fm hI u nguyn nhan.

Co khI chI v cha u khng mun phaI nam frong ca I gIuo ng co
chan song chung quanh nua. Hoac v cha u hay nam mo fhay nhung
canh so haI, do cu dn fI Ia nghe fhay me khoc suf suI v chuyn b
cha u Iun pha I vang nha. Mf cha u be kha c, mI Ia n dI ngu Ia mf
Ian nguo I Io n phaI kho nhoc d danh, ep buc nhu danh vaf vo I
cha u, nhung khng aI chu y hIu fam Iy cu a chau, mun doI me dI
Iam v - me chau Iam y fa fhuong v mun - va chI ngu yn gIac khI
fhay me da o nha. If duo c yu cau cua cac chau, Ia m cho ca c chau
yn fam se mang IaI cho ca c chau gIac ngu ngon.

Xu c dng va kich fhich gay kho ngu: Co nhIu nguyn nhan
Iam cho cac chau nho kho ngu bu I fI. Co cha u kho ngu v ban
ngay da ngu mf gIac daI o nha fre . Co chau co fhoI quen ngu som,
nhung ca ngay b me vang nha, fo I buI fI mo I gap con, nn vuI
dua nung nIu chau Iam chau qua gIac hoac v xuc dng, vuI mu ng
qua fruo c khI ngu , cu ng Ia m cho chau kho dI vao gIac ngu.

Truoc gIo ngu, khng nn Iam cac cha u bI kich fhich nhu cho
cac chau fap dI, fap noI, hoac doI ho I qua o cac cha u v nhung van
d sach se.

Cac chau nho, chua fhich ung vo I fho I gIan Iam vI c qua daI.
Nu ca c cha u pha I ho c qua mf o fruo ng, dn fI cha u cung bI kho
ngu.
ay som: Co nhI u cha u be co fhoI quen day so m. ca c cha u
khoI quay frong fho I gIan cho bua an sang nn nghI ra vIc g d
cac chau Iam hoac gIaI fri. KhI cha u dI ngu buI fI, d mf s d
choI o bn ca nh cac chau. KhI fhuc day, cha u se choI mf mnh ngay
o frong gIuong. Nu chau day som qua, nn caf bof cac gIac ngu ban
ngay hoac cho cac cha u dI ngu cham vao buI fI.

Nhung chau baf buc pha I day so m cung b me - d b me dua
foI nha fre khI dI Iam can phaI duo c cho ngu som, d dam bao fhoI
gIan ngu, nu khng se bI a nh huong foI suc khoe.

Nhung IIu fhuc ngu: Nhu da noI o phan frn, cac chau be kho
ngu, kho c dm Ia m nguo I Ion vua Io Iang, vu a maf ngu Iay Iam cang
fhang fhan kInh cua ca nha. Nhung nu bIf Io ca ch dI pho fruoc,
fh nhI u khI raf don gIa n: mf bnh sua am sua soan fu Iuc fI,
hoac nhIu khI chI ca n mf if nuoc am frong bnh fhI cu ng du Iam
cac cha u IaI yn fri ngu fIp.

Tom Ia I, d chua bnh kho ngu cho cac cha u, phan Ion fruo ng
hop khng can du ng fhuc. Can fm hI u nguyn nhan va dap ung
cac yu cau fam Iy cua cac chau Ia du. o I vay, nhI u khI b me cac
cha u ca n nho foI su gIup do cua cac bac sI chuyn khoa fam Iy v
van d nay.

135. R!N, CIT MINH

Cac fre so sInh d bI gIaf mnh: co fay chan, run cam, run
nguo I... v nhung Iy do bnh fhuong |fIng dng, a nh sang). Trong
khI fam hoac khI fhay fa Iof cu ng vay. HI n fuo ng na y Ia fhuo ng v
h fhan kInh cua cha u co n non ma fhI.

Cac chau Io n hon, cu ng hay gIaf mnh hoa c run nguo I mI khI
co su vIc g Iam cac chau cam dng.

138. SOT - CACH HA SOT

Chung fa xac dInh Ia chau be bI sf khI nhIf d Iay o hau mn
cua chau cao hon 37,5oC. Than nhIf bnh fhuong cua moI nguoI
buI sang Ia 36,5oC va buI chI u Ia 37,5oC. Tuy vay, nu fa Iay
fhan nhIf cua mf cha u be dang hoaf dng, chay nhay, choI dua
ma khng d cho cha u co fhoI gIan nghI ngoI fh fhan nhI f cua
cha u co fh Ia 38oC.
Sf Ia g7 Sf Ia dau hIu cua co fh dang chng IaI mf cuc
xam nha p nao do fu bn ngoaI vao cua vI frung hay vI ruf. Nhung
khng phaI Iu c na o cung vay. o cac cha u so sInh co fh bI sf v an
sua dac qua, v suoI no ng qua, v co fh bI maf nuo c ma khng duo c
ung du d bu IaI, v phong ngu hay fho I fIf kh qua v.v...

Nn Iay nhIf d cho ca c chau vao Iuc nao7 Sf Ia dau hI u dau
fIn cua bnh. KhI fhay mf dua fre khng chIu an, ban fay nong
fh vIc dau fIn can Iam Ia Iay fhan nhIf, |cap sf) cho ca c cha u.
NoI chung, khI ca c cha u co dau hI u g khng bnh fhuong, nn cap
sf d bIf fhan nhIf cu a chau, nhung cung khng nn Iuc nao
cu ng cap sf va dam ra Io Iang khng dau v vIc nay.

KhI nao can dua be foI bac sI7

1 Nu chau sf frn 37,5oC, va mo I duo I 6 fhang fuI.

2. KhI fhan nhIf cua cha u fu 39oC fro In |dI voI cac cha u
Io n).

3. Nu nhIf d cua cha u 37oC Iuc sang, 38oC Iu c chIu nhung
cu sf nhe nhu fh IIn 4, 5 ngay r I.

4. Trong fho I gIan chau dang bI bnh, bng fhan nhI f fang In.
Nhu va y Ia co fh co bIn chu ng.

5. ac sI da foI fham va cho ung fhuc. Nhung 2, 3 ngay qua
rI ma b nh va n khng fhuyn gIa m.

Tuy vay, nguo I Io n nn gIu bnh fInh. VI c chua frI can co fhoI
gIan.

Can chu y foI cac bIu hIn g, fruo c khI dua chau fo I bac sI7

NguoI san soc cha u be nn chu y quan saf cac bIu hIn bnh
cua cha u, d fra IoI bac sI v nhu ng cau ho I sau:

- Chau co nn khng7 Co ho khng7

- Nguo I chau co nI In vf g khng7

- Hong chau fh nao7

- Iuo I chau fh nao7
- Phan chau co g khac fhuong khng7

- Chau co chIu an khng7

Co g Ia nu fhan nhIf chau fang nhanh7

Than nhIf cua fre em d fang nhanh hon va cao hon so vo I
nguo I Ion. oI vay khng nn vI Io Iang.

Mf cha u be sf 38oC IIn may hm r I dang Io hon Ia mf
cha u kha c 40oC v hong do. Co mf s chau d co nhIf d cao hon
nhung chau kha c khI bI sf.

Co can Ia m cho nhIf d cu a chau be ha xung ngay khng7

NhI u ba me fhay fhan nhIf cua con cao, mun Ia m sao cho
fhan nhIf cua chau ha xung ngay v nghI rang fhan nhIf cao Ia
bnh, Ia m cho fhan nhIf xung Ia gIam bnh hay hf bnh. Thaf Ia
mf nha n fhuc saI Iam, nguy hIm.

Qua fhaf, sf gay mf. Cac cha u be duo I 2 fuI, sf cao co fh
gay co gIaf. Tuy vay, fhan nhIf Ia caI fhuo c do fnh hnh bnh d
bao cho bac sI bIf. NguoI fa co fh dung fhuc d Iam ha nhIf d
xung, nhung bnh van chua khoI.

o I vay, frong fho I gIan dI u frI bnh cho m f chau be, du fhan
nhIf cu a chau da xung, cha u do sf hay khng sf nua, fa van
phaI fIp fuc chu y fheo doI can fha n v cha u co fh van chua khoI
bnh. Nn nho: khoI sf chua pha I Ia khoI bnh.

Iam fh nao d ha nhIf d7

NguoI fa fhuo ng du ng fhuc ha nhI f nhu aspIrIn va
paracefamoI va cac phuong phap khac nhu fam, chuom Ia nh, nuoc
da.

Sau khI ra vIn r I, khng can do nhIf d nua.

KhI bac sI da noI : "Chau be da khoI, co fh ra vIn r I!" cac ba
me khng can phaI fIp fu c do nhI f d cho cha u nua. Nu chau co
nhIf d 37,2oC buI sang fh cu ng khng co g dang Io ngaI v dIu
cf yu Ia: chau co chIu choI va chIu an khng7

Than nhIf fhap qua

Sau khI khoI bnh, co khI fhan nhIf cua chau be o 36oC frong
3, 4 hm IIn fh cu ng khng co g dang Io ngaI fru fruong hop vo I
cac fre so sInh.

Than nhIf dao nguo c baf fhuong

Mf s fre so sInh co 37,7oC buI sang va 37oC buI chI u co
fh Ia do nguyn nhan v TAI-MuI-HoNC, can phaI chu y sau nay.

137. MO HOANC AN M

CIua dm, dua fre bng fhuc day, hf hoang. Cha u ngI In, so
haI nhn xung quanh va cung khng bIf faI sao mnh phaf hoang
nhu fh, fuy chI nho Io mo v nhu ng g mnh vua fhay frong gIac
mo. Sau do, chau IaI yn fam nam xung, ngu fIp.

I khI chau ku In, ve so ha I Iuc fhu c day, buo c xung kho I
gIuo ng d foI nep mnh frn o go c nha. Nu nguoI Io n foI, chau se
bam vao chan cho do so, fuy 2 maf van nha m nghIn va khng bIf
mnh dang m chan aI. Cha u no I Iap bap chI va o bong fI hay
khoang khng, noI co mf hnh anh nao do cha u vu a fuong fuo ng
mnh da nhn fhay.

Trong fruo ng ho p nhu va y, nguo I Io n nn gIu Im Ia ng, khng
can da nh fhu c chau day. ChI mf Iaf sau, chau se bnh fInh va dI
ngu fro IaI. uI sang khI fhuc gIac, cha u da qun hf faf ca moI
vIc da xay ra dm qua.

NguoI Io n nn Ia m g7

Nu cha u fhuc day, nn IaI ng I gan, cam fay cha u va hoI chau
bang gIo ng bnh fInh. Nu chau mun k v nI dung gIac mo, hay
d cho chau k hf. Nu chau mun baf den, nn he cua d de n noI
khac chIu vao phong, hoac baf ngon den dm. Khng can anh sang
cho I.

Khng nn: Khng nn Ia mang hoac ch gIu, cho chau Ia
nhuf nha f, Iam chau cang so hon.

Khng nn v fh ma dua cha u sang ngu chung voI nguo I Io n.
Iam nhu vay, cha u be se quen va fhay ngaI ngu mf mnh.
Hay fm nguyn nhan nhung gIac mo: Tre em o d fuI fu 2
dn 5 fu I fhuo ng co nhung gIac mo ngan. Nhung gIac mo do co fac
dung Ia m fhan kInh cac cha u fhu gIan, Ia m mo dI frong fri oc bao
nhIu hnh a nh va hoaf dng cha u da nhn fhay xung quanh frong
ca mf ngay. Nhung nu chau m sang Iun va co ve so buI fI fh
phaI fm nguyn nhan. NhI u khI, nguyn nhan raf bnh fhuo ng
nhu: gIuong chaf qua, b quan ao cha u ma c khI dI ngu bo saf vao
nguo I qua, hoac chau bI nong, bI fuc ngu c v dap qua nhI u chan.
Co khI Ia I Ia bua com chI u an qua no hay vua coI mf chuy n dang
so frn fIvI. I khI, cha u phaI mang fheo mf nI Io so vao gIuo ng
ngu v b me da ra Inh: "Cam duoc da I da m7". Cha u so khI fhu c
day, bI anh chI em ch dIu v.v...

Nu ban da chu y fra nh gacho chau mo I dIu xu c dng hoa c
anh huo ng nhu frn ma chau van fIp fu c m hoang va so buI fI,
fh nn noI vo I ba c sI d chua frI cho cha u bang phuong phap fam
Iy.

NguoI Io n nn hIu fheo cac fre nho v buI fI nhu sau: buI
fI phaI xa cach moI nguo I - nu chau ngu mf mnh - buI fI dang
so ha I, moI vaf se bIn dI v khng frng fhay, k ca nef maf fhan
yu cua b me san sang bao v chau Iu c ban nga y. ung fhuc
khng chua frI duoc fan gc hIn fuong mo hoang cu a fre em. Can
co su san soc va fnh cam cua ca c nguoI fhan cu ng su cng fac cua
cac chuyn gIa fam Iy.

138. TOAT MO HOI

Toaf m hI Ia mf bIn phap quan fro ng cua co fh d chng
IaI nhIf d.

Truoc khI fhan fho: "Con fI hay d m hI nhIu qua!' cac ba
me nn fm nguyn nhan nao da Iam e nhu vay. V da dap nhIu
chan m n cho chau qua: vIc Iam nay co haI dIm khng co Io I. Mf
Ia: m hI ra nhIu, cha u be d bI cam v dI fu fra ng fhaI bI nong
sang bI Ianh.

HaI Ia: dap nhIu chan, mac nhI u ao Iam cho co fh e khng
quen chng choI voI caI Ia nh, se fro nn yu of hon nhung dua be
khac.

Cu ng co nhung dua fre hay foaf m hI nhI u hon nhu ng fre
khac. ay Ia dac finh cua chau ma fhI.
Nn Iam g khI be sf va foaf m hI

1. o Ia chuy n fhuo ng, khng co g dang Io ngaI.

2. Thay quan ao, fa Iof va Iau kh cho e d e kho I bI Ianh.

3. Cho e ung nuo c. VI c nay raf quan frong v co fh e bI
fhIu nuoc. Cho chau be so sInh bu bnh nuoc. Nu chau Io n hon, co
fh cho ung nuo c fraI cay.

4. Xem co phaI v chau ma c nhIu quan ao hay dap nhI u m n
qua khng 7

5. Xem co phaI v phong no ng qua khng 7

139. NCHIN RANC

Trong khI ngu, m f s fre em nghIn rang ken kef. HIn fuong
nay cu ng khng co g quan frong, nhung nu xay ra fhuo ng xuyn
fh co fh do v mf s nguyn nhan fam Iy ma nguo I Io n can phaI
fm hI u nhu: e co ghen fI vo I anh chI em nao khng 7 Co cam
fhay bI bo roI khng 7 Co bI cang fhang, Io so v mf su vIc g
khng7

Nu fm fhay nguyn nhan va fang cuong fhm su au ym dac
bIf dI voI e, chung nghIn rang se khng con nua.

140. CH!NC CO CIT KHI SOT

Tre em o d fuI fu 6 fhang foI 2 nam, hay bI sf va co gIaf v
sf cao, khI cac cha u bI vIm ho ng, vIm faI, vIm phI nhung
chu ng bnh cac chau fhuo ng mac phaI.

HIn fuo ng co gIaf fhuong xay ra o d fuI na y v h fhng
fhan kInh cua cac chau co n non yu. Trong fho I gIan bI sf, cu mI
Ian fhan nhIf In cao df ngf Ia cac chau IaI bI co gIaf.

TrIu chung cua co gIaf: Truoc khI co hIn fuong co gIaf maf
cha u be faI dI, m man, cung nguoI Ia I ma f fron nguo c. May gIay
sau, hIn fuong co gIaf xuaf hIn o maf, o chan, fay frong m f vaI
phuf r I fhI. Chau be fho manh, nguoI Ia dI. Tu frang fhaI m
man, khng fInh chau dI vao mf gIac ngu m mf.
Trong ca c fruo ng hop nhe , nguoI fa kho nhan fhay cac con co
gIaf v chau be chI cung nguo I hoac gIaf chan fay, maf faI frong mf
fho I gIan ngan. Thay vao hI n fuo ng m man, co Iu c cha u be nhu
khng nghe, khng nhn, khng cam fhay moI vaf chung quanh.
ChI co dI maf bI fro n nguo c Ia frIu chung ro nhaf.

Trong Iu c bac sI chua co maf, can phaI Iam nhung vIc sau d
nhIf d cua cha u be ha xung:

- CoI khuy ao hoac bo bof quan ao;

- Tam cho chau bang nuo c co nhIf d fhap hon fhan nhIf cu a
cha u 2oC frong 10 phuf; co fh fam nhIu Ia n nhu va y;

- Chuom nuoc maf hay nuo c da;

- Co fh dung ca c IoaI fhuc ha nhI f nhu aspIrIn, paracefamoI.

ac sI se fIp fu c dIu frI bang cac IoaI fhuc kha c d cham duf
cac con co gIaf va ngan ngu a khng xay ra nua.

Sau con co gIaf: ac sI fhuong yu cau b me cac chau dua
cha u dI bnh vI n d Ia m mf s xef nghI m, sau khI cha u da qua
con. V, hI n fuo ng co gIaf raf co fh IIn quan fo I fn fhuong o
mang o c.

Hon nua, can pha I co phuong phap d phong franh cho cha u bI
IaI. Nu cha u be IaI sf ngoaI cac bIn phap ap dung o pha n frn,
bac sI co fh cho chau ung fhuc chng co gIaf VaIIum. Thuc gIof
ung Iam nhI u do f.

V hI n fuo ng sf cao kem co gIaf o nhIu fre fhuo ng xay ra baf
chof, nhIu Ian Ia p dI Iap IaI nn co fruo ng hop, bac sI yu ca u cho
fre ung fhuc d phong IIn fuc cho foI khI chau 4 - 5 fuI. Nhaf Ia
dI vo I cac chau hay co cac con keo daI hoac bac sI da pha f hIn
fhay frong gIa dnh e co nguoI ma c chung dng kInh.

Canh chau be bI sf co gIa f fhuong gay an fuo ng ma nh cho cac
nguo I fhan san soc chau. Tuy vay, khI con da qua dI fh cha u IaI fro
IaI fra ng fhaI bnh fhuo ng.

141. CO CIT MA KHONC SOT

Nu cha u be khng sf cao ma cung bI co gIaf fh co fh Ia do co
cac hI n fuo ng sInh hoc baf fhuo ng frong co fh nhu: Iuo ng duo ng
hoac Iuo ng CanxI frong nguo I bI suf mf cach baf fhuo ng, hoac
cha u bI fn fhuong frong nao. Nu khng v co ca c nguyn nhan
frn fh phaI nghI dn chu ng dng kInh.

142. CH!NC CO CIT O TR SO SINH

Cac fre so sInh bI nhu ng con co gIa f hoac fay chan co cu ng Ia I
Ia do co fh bI fhIu chaf CanxI . Co fh ca c cha u nho can co cac fIa
nang hoac anh sang maf froI d hap fhu chaf CanxI.

Chung bnh nay fhuong kem fheo bnh coI xuong. chua frI,
bac sI fhuo ng cho cac cha u ung cac fhuc frong fhanh phan co
vIfamm va CanxI.

143. CON CO CIT

Chung nay co dac dIm Ia fIp fheo mf con co gIaf Ia hIn
fuo ng chan, fay, dau cha u be gap va co ru m IaI v phia fruo c hoac
duI ra va uo n ngua v phia sau. Nguyn nhan cua chu ng na y hI n
van chua duo c bIf ro fru mf vaI fruong ho p do dI faf bam sInh cua
h fhan kInh.

Chung nay fhuo ng kem fheo hIn fuo ng ngung phaf frIn fam
Iy va van dng. KhI chau be In con, can phaI nho fo I su gIup do cua
bac sI ngay.

144. CH!NC ONC KINH

ng kInh Ia mf chu ng bnh gay co gIaf co fh, khng pha I v
sf cao, cung khng phaI v co fh maf fhang bang v maf sInh hoc
nhu fhIu gIuc hay CanxI frong mau.

NguoI fa fhuong dung b quef |scanner) d do fm xem co pha I
do fn fhuong o nac khng. Nu cu ng khng fm fhay nguyn nhan
fh chI co n IaI mf Iy do: bnh gIa fruyn.

O fre em, hIn fuong bI d ng kInh co nhI u mu c: co chau bng
nhIn nga vaf xung, cong nguoI In rI co gIaf fay chan va cac co
maf. I maf v hn do dan, fron nguo c, maf nhan nhum, fho kho
khan. Ia f sau, chau fho bnh fhuo ng fro Ia I, cac co bap foan fhan
du fhu gIan fo I mu c, co chau fe dam. Sau do, cha u co fh fhIp dI
frong gIac ngu. KhI fInh day, chau khng h bIf g v nhu ng su
vIc vua xay ra vo I ban fhan mnh.

Co fruong hop ca c hI n fuong xay ra khng day du nhu frn,
chI co hIn fuong cong cu ng nguo I hoac nguo c IaI, nguo I mm ru,
cng vo I vaI su co gIaf o fhan fh, maf Io do .

Hoac e van fInh fao, nhung khng noI duo c, co fh bI co gIaf o
mf vaI noI khI e vua fhuc day, hoac dang frong gIac ngu.

Co cac chau nho 5 - 6 fhang da co ca c bIu hIn co gIa f nhu fh.
IaI co ca c cha u fu 3 fuI fro In, co nhung Iu c nhu bI hn m, khng
bIf g frong mf vaI gIay.

ng kInh Ia mf chu ng b nh ca n phaI chua frI Iau, maf nhI u
cng su c, nhung ngay nay, khng co n Ia mf bnh khng fh chua
khoI, hoa c phaI chua suf doI. NguoI fa da coI mf s fruo ng hop
nhu mf IoaI bnh nhe, fuy rang, bnh na y van can foI su san soc
cua cac bac sI chuyn nga nh.

KhI con frong fhoI gIan chua frI, cac cha u can duo c fheo doI
fung nga y. Nhung nu frong 3 nam II n ma cha u khng In con
hoac co mf frI u chu ng g nua fh co fh ngung vIc fhuc fhang,
dIu frI. ChI ca n chu y f chu c sInh hoaf cho co n np, bao dam cho
cac cha u khng bI maf ngu. Cac nha fam Iy hoc cho ra ng nn d cac
cha u fo I fruong nhu cac dua fre bnh fhuong kha c. Khng nn Iu c
nao cung qua chu y foI cac cha u v chinh Iam nhu vay se Ia m cho
fInh fhan cac cha u bI cang fhang hon.

Cac chau bI chu ng dng kInh va n co fh fham gIa ca c hoaf dng
fh duc fh fhao, k ca boI II, nhung phaI co nguo I canh chung.

Iu cf yu frong vIc cham soc cac cha u bI chu ng bnh na y Ia
gIup do cac cha u phaf frI n bnh fhuong v maf fInh fhan cung nhu
v fh chaf.

145. AN NCON MINC, AN !OC. TAI SAO7

NhI u ba me chI mong moI sao cho con an ngon mI ng, an
duo c. Van d nay raf rng va nn chuy n fhanh van d: "NuI sao
cho con khoe fh hon. oI v nhI u cha u co finh kho an, an if nhung
suc khoe van ff. Th Ia duo c rI. Van d e khng chIu an da duo c
noI fo I o phan frn, phan nhIu do nguyn nhan fam Iy.
O pha n nay, chu ng fa chI chu y foI : "Ta I sao cha u an khoe
fh7". I voI ca c chau nho, vIc chau an duo c nhI u khng dang
mu ng va cu ng khng da ng Io. V nu dong doI chau co nhung nguoI
fo beo fh cha u cu ng co xu huong an nhIu d fhanh fo beo va maI
sau, co fh fhanh mf nguoI bung ph! I u nay cu ng cha ng hay g!

Nhung nu chau an nhIu ma fang nguo I va n bnh fhuo ng hay
m yu fh nn nghI ngay foI vI c chua frI cho chau bnh gIun hoac
san va co fh ca bnh fI u duo ng nu a.

146. KHONC CHI! AN

HIn fuo ng fre em khng co bnh faf g ma bIng an, hay
khng chIu an phan Ion do nguyn nhan fam Iy chu khng phaI e
bI bnh. I vo I cac fre so sInh cu ng va y. Van d nay co IIn quan
foI mf su rI Ioa n nao do frong quan h gIu a me va con.

Truoc hf, chu ng fa khng nn xp vI ca c cha u sau day vao
IoaI bIng an:

- Cac cha u co finh an fhaf fhuong, khI nhIu, khI if mf cach fu
nhIn.

- Cac cha u hay an vaf, Iu c dn bua, van an nhung an if.

Trn fhu c f, nu cng ca cac Ia n an vaf vao bua chinh, fh ca c
cha u an fh Ia du rI.

Cac cha u dang duoc d y san soc, co cac hIn fuo ng sau :

- ng nhIn bo an hay bIng an, co ve mf, sf, dau bung v.v...;

- Cac chau fu 6 - 18 fhang fuI bI dau hong; sau khI fIm
chu ng; sap moc rang hay dang mo c rang;

- Cac cha u vua caI sua me.

NgoaI ra, ca c ba me cu ng nn d y foI ca c nguyn nhan sau co
anh huo ng foI vIc an cu a cac chau, nhu: fhay dI IoaI su a hoac
fhu c an ma cac chau khng ua, dung fha, mung d cho be an fo
qua, cho an kI u nhI nhef Iam e so, dang an Ia I Iau mIng, Ia m v
sInh Iam cha u maf hu ng fhu.

Vo I cac chau da bIf nhan xef, vIc fhay dI nguo I cho an, cach
dI xu vo I cac cha u khI an nhu nung nIu khuyn khich hay de doa,
mang chau du co anh huo ng, hoac Iam cho chau chIu an hay bo an.

Cac ba me cu ng khng nn qua may moc v gIo gIac. Cha u be
dang ngu khng nn da nh fhu c day d cho an hoa c bu I fI, nu
cha u khoc co fh cho chau bu fhm mf if ngoaI bua chinh. NoI
chung, khng nn :

- af buc chau an, hoac phaI an hf;

- Khng can qua chinh xa c v fho I gIan cua bua an;

- cac cha u an fu nhIn, frong khI an khng quay ray cac
cha u v nhung san soc v sInh nhu Iau mI ng, Iau maf, Iau fay.

Nn:

- cho cac cha u an fu nhIn, v ham fhich;

- Cho an if hon kha nang an cua e mf if d nuI duo ng xu
huong fhem an, r I dan dan fang In frong ca c bua sau;

- Nn cho an o ch fInh mIch, khng co fIng dng hay nhIu
nguo I qua IaI, Iam ca c chau khng cham chu fo I vIc an. Nu ca c
cha u van Ion du v chI u cao fh vIc cac chau phaf frI n hoI cham
v s can nang cu ng Ia chuyn bnh fhuong.

Iam cho cac cha u khoI bIng an chu yu Ia van d fam Iy, fm
cach khuyn khich cho cac chau an Ia ff nhaf. Cac bac sI nu duo c
yu ca u kham b nh cho cac chau bIng an fhuong Iam nhu ng cng
vIc co finh ca ch "fhu fu c" nhu : xef nghI m mau d do s hng
huyf ca u, fhu phan d xem co bnh duo ng fIu hoa hay khng, fhu
cac pha n ung v bnh Iao v.v... ,

147. KHONC PHAT TRIN ! KHI MOI SINH

Mf s chau be sInh ra fhIu can |duo I 2.500g), va khng du
chIu cao. Su kem phaf frIn nay da xay ra khI dua fre co n o frong
bung me . Kha c voI fre de non bI fhIu can do sInh ra khng du
fhang, hIn fuo ng nay co fh co nhI u nguyn nhan : frong fhoI
gIan mang fhaI me bI b nh hoac bI ng d c v dung fhuc co nhIu
dc f, v nghI n nang fhuc Ia v.v... Cu ng co fh v co su baf
fhuong o nhau fhaI.
148. THI ! CN

Mf s chau be khng pha f frIn day du so vo I d fuI, dac bIf
Ia v frong Iuong. Nu khng pha I v nguyn nhan fhIu an fh
phan Ion Ia v e bI bnh keo daI nhu : vIm faI gIu a, vIm duo ng
fIf nIu...; fIm, fhan co ch bI dI dang bam sInh, bI b nh duo ng fIu
hoa nhu rI Ioan fIu hoa, rI Ioan v kha nang hap fhu cua ruf dI
vo I mf s fhuc pham...

149. CY HOAC CANC NCAY CANC CY

Cay khng pha I Ia bnh. Nu cha u co fang gay fh khng phaI
Io. Nhung, nu chau dang bnh fhuong, bng bI gay dI fh do Ia mf
dau hI u can chu y .

Nu cha u be gay, khng Io n hoac Io n cham fh b me cha u ca n
suy nghI d fra Io I 2 cau ho I sau ;

1. Thuo nho |nhu be, mnh co gay nhu fh khng7

2. Tuy gay nhu vay, nhung chau co an duo c, ngu duo c, co van
n dua vuI ve nhu cac fre khac khng 7

Nu cau fra Io I Ia :

- Co: fh khng co g dang Io ngaI. V "fang" nguoI cu a chau Ia
nhu vay, gIng nhu fang cu a b me.

- Khng: fh co fh v cac nguyn nhan nhu: an chua du chaf,
an khng du ng gIo gIac, ch d, ngu khng da y gIac, an, ngu khng
du d bI IaI su c fIu hao Iu c e hoaf dng.

Nu e bI gay mf cach baf fhuong qua fh cung nn nghI fo I
mf s bnh nhu bnh fI u duo ng chang ha n.

150. TAI MAT OT NCOT

ua fre bng faI maf dI r I Ia I bnh fhuong fro Ia I. Ta I sao 7 Co
dIu g Ia m e so hoac e bI Ianh chang 7

Nu fh phaI suo I am cho e ngay. Sac maf e se hng fro Ia I.

Co fruo ng hop e ho, ngaf mu I va duo c nho fhuc vao I muI d
Iam co nIm mac, cu ng Iam sac maf e faI dI frong chc Iaf.

Con nhu ng fruo ng hop nhu sau, ca n phaI ho I bac sI:

Khng ro Iy do g, maf be bng faI dI va be bI ngaf: PhaI go I bac
sI hoac dua e foI bnh vI n ngay. Vay dIu g co fh da xay ra 7

e co fh da ung mf fhu g hoa c fhuc d c dI vo I e, ma fa
khng bIf |coI fruo ng hop Ng dc). Chan fay e da co Iuc co quap
IaI ma fa cu ng khng hay.

Nu be fInh nhung co ve bI choang, chan fay Ia nh, ve maf so
haI: Co fh e bI ng dc hoac bI dau do mf vf fhuong nao do.
Trong khI chua co bac sI, hay daf e nam fhang frn gIuo ng, dau
hoI fhap hon chan va suo I am hoac chuo m nong cho chau, mI bn
nguo I m f chaI nuoc no ng d ngoaI chan va can fhan d khng Iam
cha u bI bong.

Cu ng co fh day Ia dau hI u cua su xuaf huyf nI: hIn fuo ng
nay co fh da xay ra fruo c do hang gIo hoac fruoc nhIu ngay do
mf va cham ma nh Ia m fhuong f n foI fha n hoac Ia ch.

e fhuo ng bI faI maf Iun nhu fh: Ro ra ng Ia hIn fuo ng nay
khng phaI do e bI xuc cam ma do nguyn nhan phu c fap hon.
Can pha I cho e foI bac sI.

151. CHM IT I

If dI Ia mf gIaI doan quan frong frong doI sng cua mf dua
fre, danh dau mf su phaf frIn ff v ca c maf co fh, fam Iy va
fnh cam.

Nhung dIu kI n can pha I co d chau be bIf dI bao gm: b
xuong du cu ng cap, cac co bap, h fhng fhan kInh va nhaf Ia b
nao da phaf frI n duo c bnh fhuo ng fo I muc nao do do qua frnh
duo c nuI duo ng day du voI fhuc an gIau v prfIn va vIfamIn, su
san soc v maf fam Iy va fnh ca m cu ng co vaI fro quan frong kich
fhich du a be c gang frong vIc fa p dI.

Tre em fhuong baf dau fap dI o d fuI fu 12 foI 14 fhang.
Nhung cung fuy vao fh frang fung cha u, ma fho I gIan na y co fh
x dIch fu fha ng fhu 10 foI 18. Nu sau 20 foI 22 fhang fuI ma
cha u van chua bIf dI, chu ng fa mo I nn Io ra ng chau cham bIf dI:

VIc cham bIf dI cua fre em co fh do cac chau da fra I qua m f
fho I gIan bI m, du chI Ia nhu ng can bnh ngan nga y va khng fram
frong nhu vIm xoang, ho ng, dau faI v.v... NguoI chau be ma p map
qua cung Ia mf nguyn nhan Ia m chau be bIf dI cham hon cac
cha u kha c mf va I fuan hoac mf vaI fha ng. NhI u chau ham fhich
bo hay If nn cung qun Ia ng vIc fap dI.

Cac chau chua bIf dI sau fhang fhu 18 can duo c chu y : chau co
bI dI faf o doan xuong chan nao khng, nhaf Ia doan khop voI xuong
hng. NgoaI ra cu ng phaI chu y fo I h co ba p bI chu ng feo co bap
chan hoac mf s cac bnh v co bap khac khng. NgoaI ra, cac
bnh v h fhng fhan kInh va cf sng mac phaI sau khI sInh, hoac
do bam sInh du co a nh huong fo I kha nang gIu nguoI duo c can
bang hoac Iam chan bI IIf khIn dua fre khng dI duoc bnh
fhuong.

Nu fri khn cha u be phaf frIn bnh fhuo ng ma Ia I cham bIf
dI fh chau co fh bI fhuong fn o nao anh huo ng foI vIc dIu khI n
van dng cua co fh. NhI u phuong phap Iuyn fap dac bIf co fh
ap dung frong nhung fruo ng hop nay d gIup ca c chau vuof qua
duo c nhu ng kho khan khI fap dI.

Nu nhu ng nguyn nhan frn du khng co ma chau be IaI
cha m bIf dI fh nn foI van d fhIu chaf vIfamIn frong cac chaf
dInh duo ng hoac khng duo c nguo I Io n san soc day du va chu y
khuyn khich cha u be fap dI khI da foI d fu I.

152. CHM IT NOI

Sau 3 nam fuI ma chau be chua bap be noI duo c 2 am khac
nhau, fh b me phaI chu y :

Truoc hf phaI nho bac sI fhu xem chau be co nghe duoc khng.
Raf co fh, cha u bI dIc nhe, bI fhuong f n mf phan faI fhI ma
nguo I Ion khng bIf.

Sau do, phaI kI m fra xem chau co bI faf g khng bang ca ch
quan saf cac cu chI, dng fac, ung xu cua chau be khI chau choI
dua. ac sI co fh co cac ca ch fhu fheo phuong phap chuyn mn d
kIm fra v frang fhaI fInh fhan cua cha u be .
HIn fuo ng e cham bIf noI con co fh Ia bIu hI n su pha f
frIn cha m v nhan fhuc cua e hoac anh huong khng co IoI cua
mI fruo ng chung quanh dI vo I cha u.

Nu faf ca nhung nguyn nhan frn du duo c IoaI bo fh chI
con Ia I ca c van d nhu: cha u be khng duoc nguo I Io n khuyn khich
noI, su chu y san soc cha u chua duo c day du v.v... Cha u cung se bIf
noI, nhung ca n phaI chu y Iuyn fa p cho cha u d khoI gap kho khan
khI cha u dn fuI foI fruo ng.

153. MT TINC NOI

HIn fuo ng maf fIng noI khac hIn fuo ng cham bIf noI. Chau
be van phaf frI n fri khn bnh fhuo ng, nhung bng nhIn cha u
khng chIu noI nu a. HIn fuo ng nay co khI chI Ia fam Iy xa y ra khI
cha u be o ngoaI gIa dnh, nhu o fruo ng cha ng han. Cha u co du fri
khn, nhung v cam dng, nhuf nhaf nn khng fh hIn duo c
nhung y nghI cua mnh.

KhI chau ch ngu duo c nhung cam xu c cua mnh fh chau Ia I
noI duo c: do Ia hI n fuo ng "khng no I duoc co dIu kIn".

HIn fuo ng khng chIu noI hoan foan xay ra khI co mf cu sc
fnh ca m df ngf. Cha u co fh bo ca an va khng kIm ch duo c
vIc fI u fIn ra quan.

VaI ngay hoac vaI fuan sau su kI n Iam chau be xu c dng df
ngf, cha u co fh IaI noI duoc mf ca ch cha m chap.

Nhung yu f Ia m chau be khng noI con co fh do mI fruo ng
da gay cho chau fhaI d fho o, khng quan fam foI cuc sng va moI
nguo I chung quanh.

154. NOI IAP |CA IAM).

Taf noI Iap fhuo ng gap o con fraI fu 3 - 5 fuI. Nguo I fa cho
rang cac cha u nay nghI nhanh hon noI, frong Iu c chua du fu vung
d dIn daf y nghI cua mnh. HI n fuong cac cha u van duy fr faf
noI Iap khI da Io n, nguo I fa chua gIaI fhich duo c co fh finh nhuf
nhaf, d cam dng co anh huong raf nhI u foI faf na y.

NguoI fa phan bIf 2 IoaI noI Iap: Iap dI Iap IaI mf frong am
frong cau hay Iap ngay o am dau khI baf dau noI. Hoac phI hop ca
2 IoaI.
Mf nguoI noI Ia p cung bIu fhI frang fha I fInh fhan khng
bnh fhuong, co fh co quan h cang fha ng voI gIa dnh va nhung
nguo I xung quanh. Mf chau be noI Iap fhuo ng co cu chI nguong
nghIu, Iu ng fu ng. So bI fru gheo, ch gI u cung Ia mf nguyn
nhan gop phan fao ra faf noI Iap.

chua bnh noI Iap cho ca c chau, nn nho ca c nha gIa o
chuyn day v phaf am, dng fho I dng vIn cac chau v maf fam
Iy.

155. KHA NANC PHAT M HAN CH |NOI OT)

NhI u chau be phaf am khng ro hoac khng phaf am dung
mf s am nhu r, I, n. .. v co faf o Iuo I hoac IuoI khng o du ng vI fri.
Co nguo I IaI cho nguyn nhan Ia faI rang.

Ngay nay, nguoI fa cho rang vI c chau be chI co kha nang ha n
ch v phaf am nhu fh, xay ra fruoc khI co nhung hIn fuong baf
fhuong v rang, va co fh franh duoc hoac chua kho I nu cha u be
duo c Iuyn fap fu khI 4 - 5 fuI v dng fac un Iuo I.

I56. TT S! !NC TAY TRA I

NhI u fre em co fhoI quen dac bIf, su dung fay fraI nhIu hon
fay phaI nn Ia m vI c g cung fhua n fay fraI hon, fuy ra ng va n
ngam nhn fhua n maf phaI |nham maf fraI IaI), hoac da bong chan
phaI ma nh hon chan fraI. khuyn khich cha u be su dung fay
phaI, nguo I Io n nn d cac d du ng hang ngay bn fay pha I cua
cha u nhu fha an, buf vIf v.v... Nhung nu cha u va n su du ng bang
fay fraI fh nguoI Io n ca n nhan xef xem cau fao co fh cua chau be
co dIu g fh hI n Ia fhIn v bn fraI khng, nhu maf fraI ff hon,
fay chan fraI khoe hon... va ban bac vo I bac sI d cho chau su dung
bn fay fraI Ia chinh. Ngay nay, nguoI fa khng khaf khe voI nhu ng
cha u fhuan fay fraI, v xef cho cung, fh gIoI nay khng co dInh Iuaf
nao dac bIf chI danh mo I fhu fhua n IoI cho nhung nguoI fhuan fay
phaI. M f nguo I cam buf vIf bang fay fraI chua cha c se v fh ma
gap nhI u frac fro frong cuc sng.

Tuy vay, nu cha u be dang su du ng haI fay nhu nhau, fh ca c
ba me nn huo ng cho chau su dung cho quen ban fay phaI nhu da
s chung fa.

157. NH!NC ONC TAC T TH!ONC.

Co nhu ng cha u be hoan foan khoe manh nhung Ia I co nhu ng
dng fac baf fhuo ng nhu Iac Iu dau fu fra I qua pha I, hoa c gaf dau
nhu nguoI chao hang gIo dng h. IaI co nhu ng cha u co fhoI quen
dap dau xung gIuo ng hoa c dua fay so b phan sInh duc cua mnh
khI sap ngu.

NhI u nha chuyn mn cho rang d chua nhung hIn fuong
nay o cac cha u, nguo I Io n nn chu y fm hIu cac chau v maf fam
Iy nhu co phaI chau ca m fhay mnh khng duo c san soc day du
khng, chau co ghen fI vo I anh, chI, em v vIc g khng, chau co
phaI u c ch frong nguo I mnh mf fnh cam g, mf nI bun hoac
nI so g ma cha u khng noI duo c ra khng 7 Trong nhung fruo ng
hop nhu vay fh b me chI can fang cuong an u I, au ym cha u Iam
cha u yn fam Ia cac hI n fuo ng frn se gIa m hoac hf ngay.

NhI u ba c cha me da nho cac chuyn vIn fam Iy fIp xu c voI
cac cha u be d fm nguyn nhan va phuong phap chua frI .

Nhung phan Ion fruong hop khng phaI chua frI g, khI cac
cha u fo I d fu 2 foI 4 fuI, cac hI n fuo ng frn cung se hf.

I khI, co fh cho cha u ung fhuc an fha n fheo don va su chI
dInh cua bac sI, cu ng co nhIu hI u qua.

158. CH!NC CO CIT CO A P

Chung co gIaf co bap if fhay o fre em fu 3-4 fuI fro xung.
Chung nay co nhung bI u hI n co gIaf co bap frong fho I gIan nga n,
xay ra baf chof, hay Iap dI Iap Ia I nhIu khI khng c y nhu: nhay
mI maf Ia IIa, che p mIng, Iac dau, Iac c, Ia c vaI IIn fuc v.v...

Nhung bIu hIn nay co fh do nguyn nhan fhan kInh bI cang
fhang, v Io ngaI mf dIu g. Nhung cu chI chep mIng, Ia c da u, oan
nguo I ch dng, nhIu khI Iam cho nhu ng nguo I xung quanh fhay
kho coI.

Khng co fhuc chua frI chung nay. Chu yu Ia nguo I dang co
nhung hIn fuong co gIaf phaI chu dng bnh fam va fu chu. Ca c
con co gIaf rI se qua dI.

Nhung fruo ng hop nang ca n pha I co su gIup do cua bac sI fam
Iy v fha n kInh.
159. CH!NC T! KY VA IOAN TM THN

Tu ky Ia hnh fhu c nghIm frong nhaf cua rI Ioan fam fhan o
fre em, co dac dI m Ia dua fre fu fach ro I vo I fhuc f va mI fruo ng
chung quanh. ua fre moI sInh khng fh hIn ro bnh, nhung fu
fhang fhu 18 fro dI, cha me va nhu ng nguo I san soc cha u co fh
fhay ro cac frI u chu ng cua bnh.

Cha u be Iu c nao cung co ve fho o, khng chu y g foI cuc sng
va cac hoaf dng chung quanh, khng dap IaI su san soc cua nguo I
Io n bang nef maf, cach nhn hay nu cuoI.

Cac hoaf dng fay chan fhuo ng khng IIn quan g vo I nhu ca u
fhu c f, Iap dI Iap IaI nhu may, nhu ca c cu chI cua nhu ng con rI,
haI ca nh fay dung dua, nhIu khI khng an nhIp vo I fhan fh. Chau
van Ion nhung fri khn fr fr, kem phaf frI n, khng noI duoc hoac
noI khng ra cau, kho hoa nhap vo I xa h I. Nguyn nhan cua bnh,
cho fo I nay van chua duo c xac dInh ro ra ng. Tu 20 nam nay, nganh
y hoc va n dung IaI o cac dIm du doan: rI Ioan sInh hoa cua co fh,
dI dang nhIm sac fh va mf s hI chu ng can pha I nghIn cu u
fhm. I fm cac phuong phap chua frI , nguoI fa da c bIf chu y v
maf fam Iy cua ca c chau bI bnh hoac pha I sng xa cach vo I xa hI,
hoac cu ng sng chung nhung Ia I bI ca c ban cung Iu a fuI ch gIu,
fru choc.

160. M!T TAY

Tre so sInh muf fay Ia vI c bnh fhuo ng. Nguo I fa fhay nhIu
cha u be mo I sInh da co ngon fay ca I ung do v cac chau muf fay fu
frong bu ng me. Tuy va y, fre muf fay cung Ia mf fin hI u d ba me
chu y xem cha u da duoc an du chua. MI Ia n cha u bu fi me phaI Iau
khoang 15 phuf fh cha u mo I du no. Hoac nu cha u bu bnh, fh
phaI kI m fra IaI xem nhung ca I I o nu m vu cao su co Io n qua hay
nho qua khng7 V I Ion se Iam chau so v sua ra nhI u Ia m cha u
sac, ma nho qua fh chau phaI ra suc muf ma sua van ra if, Iam
cha u mf. Sau nay, khI Io n In fhm mf chuf nua, cac cha u cung
hay muf fay khI ngu, duo ng nhu co Iam vay mo I yn fam.

Tu caI su a foI 6 fuI: Cu 3 chau fh co 1 chau muf ngo n fay o d
fuI fu 1 cho foI 4 fuI. Cac chau hay muf ngon fay fruo c khI ngu:
khI chau khng co g d choI, khI cha u fhay nguoI kho chIu hay
dang mo c rang; khI me Ia I sInh mf em nua Iam cho cha u co y nghI
mnh bI bo roI; khI cac chau duo c chIu chung qua hoac nguo c IaI,
khI nguo I Ion fo ra nghIm khac dI voI cha u.

NguoI Io n phaI Iam g7 Nn bnh fInh va yn fam cho doI,
khuyn bao nhe nhang. Ca c cha u muf fay nhu fh co anh huo ng foI
rang sau nay khng7 Khng. V rang cua cac cha u o fuI na y chI Ia
rang sua, se ru ng d dI cac rang vInh vIn khac.

Sau 6 fuI: Cha u be da hon 6 fuI con nga m ngon fay co fh do
fhoI quen fruo c khI ngu, hoac cu ng co fh Ia mf van d fam Iy.
Cha u mun fro IaI fho I ky may nam v fruoc: hI do chau chua phaI
foI fruo ng, ngI frong cac Iop hoc co ky Iuaf nghIm khac va nhu ng
baI fap vIf kho khan, mf nhoc nhu hI n nay. an hay c fm hI u
fam fu chau, an uI, khuyn khich chau. Nu ban Iam cho chau fu
hao vo I d fuI cu a chau, chau se fu dng bo muf fay ngay.

O fuI nay, cac rang vInh vIn da moc. oI vay, vIc muf ngo n
fay co fh anh huong fo I su du da n va hnh dang cua ca ha m rang.
Nu co hIn fuo ng do rI, |fhi du ha m rang frn hoac duo I co ve nh
ra), nn dua chau foI bac sI khoa rang ham maf d chInh ha m cho
cha u.

Nn Iam g d cac cha u khoI muf fay7 Nn dng vIn khuyn
khich ca c cha u Ia chinh. Khng nn dung ca c phuong phap fh bao
nhu: bu c fay, ba f deo gang fay hoac bI cac chaf dang vao ngo n
fay.

161. NHAI IAI

Mf s fre k ca fre so sInh va fre da Io n - co fhoI quen o fhuc
an In mIng rI nhaI, gIng nhu IoaI nhaI IaI. Nguyn nhan co fh
do cac chau bI rI Ioan nhe v cac phan u ng fnh cam.

Nu fhay chau bI gay dI, cac ba me nn cho bac sI bIf v fa f
nhaI Ia I nay nhI u khI can phaI cho ca c chau nam bnh vI n hoac
chua frI bang phuong phap gIao duc.

162. NON OI

Cac cha u moI sInh fhuo ng hay oI. Co nhI u nguyn nhan.
NguoI Io n coI soc cac cha u nn chu y xem chau bI nn oI frong
fruong hop nao, co kem fheo cac frIu chung g khng fh mo I xac
dInh duo c Ia hI n fuong nay khng quan frong hoac dang Io ngaI.
HIn fuo ng nn o I co fh nhu sau :

' ang khoe manh bng nn oI kem sf, fIu chay: co fh do bI
bnh fhuc IoaI faI-mu I-hong, hoa c v ca c chaf fIu hoa dI chuy n
nguo c chIu o doan da da y - ruf; bI dau mang o c; vIm nIu dao
v.v... Nn oI se dan foI hI n fuo ng co fh fhIu nuo c.

' ng nhIn bI nn oI, khng sf nhung khng mun ung, bI
dau bung khng dI fIu duo c: co fh bI rI Ioan fIu hoa hoac I ng
ruf, fac ruf. Ca n foI ba c sI ngay.

' I nn nhI u Ia n, bI dI bI IaI, ngung fang can: vIm faI hay
vIm nI u dao.

' MoI sInh duo c vaI fuan da bI nn oI: ca n chIu X-quang d
xem mn vI co bI hep khng. Nu ca n phaI phau fhua f.

Pha n Io n cac cha u be nn o I v fhuc an chuy n dng nguoc IaI o
doan fhu c quan - da day.

Cac cha u nho fhuong nn oI v dng co fam Iy, Ia m nung me.

Cac cha u Io n hon nu bI nn oI kem fheo dau bung va sf co
fh do cac bnh dau ruf fhua, dau mang o c, vIm gan...

163. O !

Cac chau e beo bu |map u) Ia v an nhI u qua. Cung co cac
cha u Ia con cha u nhung gIa dnh co nhI u nguo I beo map, nhung
nu nguoI Ion be o nhu va y fh cu ng Ia do an nhI u qua muc ma
fhI. oI vay, d cac chau kho I be o bu, nn co ch d an vu a du
fheo su huo ng dan cua bac sI.

Su beo qua cua ca c cha u, nhaf Ia ca c cha u nho, khng co Io I cho
suc khoe. I voI cac cha u Ion, chu ng fa nn chu y ra ng Iuo ng fhu c
an chau an hang ngay phaI k fo I ca nhung Ian chau an qua vaf
nua, d ruf bof Iuong fhuc an frong cac bua chinh dI.

VIc chu a beo cu ng kho v can co su quyf fam va fu nguy n
cua nguo I beo, co du fInh fhan chng cu ca m d cua fhuc an cu ng su
gIup do va h fro cua ca c nguo I fhan chung quanh.

164. TT NC!YN

Mf cha u be khng may co fh bI faf nguyn Ia m gIam fri
fhng mInh, gIam su c Iu c, gIam kha nang cam gIa c cua maf, faI
v.v...

Nhung dau hI u bao dng: ngan ngua cac faf nguyn, ca c
bac sI fhuo ng yu cau b me cac chau nho phaI chu y phaf hIn
nhung frIu chu ng Ia, da ng bao dng cua cac cha u frong fhoI gIan
som nhaf, ngay fu nhung fuan I dau hay fha ng dau sau khI sInh.

Nhung frIu chung nay co fh khI co, khI khng frong 3 fhang
dau fIn nn phaI fheo doI IIn fu c. Thi du ca c hI n fuong c cu a e
qua yu khng gIu duo c dau fha ng, kho ng I, kho du ng v.v...; cac cu
dng fay chan, cu dng quay nguoI, su chu y foI moI hoaf dng
chung quanh, fo I anh sang; mau sac v.v.. co nhung bIu hI n khac
fhuong. HIn nay, nguoI fa co nhI u phuong phap phaf hI n duo c
cac cha u be bI yu v mf maf nao do nhu: nhn ke m, nghe kem,
khng chu y duo c v.v...

Nu con mnh bI faf nguyn: Nn co fha I d nhu fh nao7 KhI
co dua con bI faf nguyn, chinh b me Ia nguo I can duo c an uI d
chap nha n su vI c va bnh fInh nghI foI ca ch chua frI va san soc cho
cha u be sau nay. Xa h I nao cu ng co cac f chu c da nh rIng cho cac
cha u nhu vay. me cac cha u nn fm hIu v cac f chu c nay, d
dua ca c chau foI sInh hoaf, khng nn fach mnh hoac fach cac chau
ra kho I cac hoaf dng cua cng dng. o Ia cach xu su cua nhu ng
nguo I bI quan, khng co ich g cho cac chau.

Trang sach na y khng fh noI hf mI fruo ng hop v co nhI u
IoaI faf bnh. o nuo c nao cu ng co cac dIa chI ca c f chu c nhu: HI
cac phu huynh co con bI faf nguy n; Trung fam cac fre bI II f; HI
cu u fro cac fre bI bnh v cf sng, v fhan kInh v.v... raf co ich cho
gIa dnh cac fre bI faf.

VIc san soc va chua frI cho cac fre faf nguyn phaI dua vao
ngu n fa I chinh cua b me Ia chinh. Nu b me khng du kha nang,
ho co fh nho su gIup do cua cac hI fu fhIn d duo c h fro.
Thuo ng nguo I fa phan bI f cac mu c h fro dua vao fnh hnh cua
cha u be:

- Chau can pha I co nguo I san soc hang ngay nhung khng can
Iu c nao cung phaI o IIn bn chau hoac phaI o IIn bn chau;
- Chau bI faf nang, can phaI duo c san soc bang cac phuong fI n
ky fhuaf cao, fhuc fhang daf fIn;

- TI n phi fn b me ca c chau co fh ganh duo c bao nhIu7 can
duo c h fro mf phan hay faf ca7

- me cac cha u co fh fham gIa san soc cac cha u khng7 co
fh nghI vIc d o gan ca c chau khng7

165. I OI X! T

HIn nay, nguoI fa quan nIm ra ng mf dua fre bI dI xu fI f
can cu vao cac hIn fuo ng sau: cha u be bI danh dap hoac bI bo roI,
d cho fhIu an, fhIu mac, khng duo c san soc v ma f fInh fhan; bI
Io I du ng fnh du c.

Cac f fhuc xa hI da d ra nhIu bI n phap d bao v quyn Io I
cua fre em va frao nhIm vu cho cac nga nh y f va Iuaf pha p d
fheo doI va phaf hI n. Ca c f chu c nay fhuo ng chu y dac bIf foI ca c
gIa dnh co fh IIn quan foI van d nay.

IX. TAI NAN

166. TAI NAN

an co fh Ia nguo I chung kIn, hoac chinh ban co mf nguoI
fhan Ia nan nhan cua mf faI na n gIao fhng. Sau day Ia nhung
vIc can phaI Ia m:

af nan nhan na m ngua, dau nghIng sang mf bn |fruo ng
hop bI nn mua). Yu ca u moI nguo I gIan ra, bao cho cac co quan co
chu c nang nhu ca nh saf, bac sI va cho ho bIf ro ra ng nan nha n bI
fhuong nhu fh nao, nhe hay nang; noI ro noI xay ra faI na n |quan
phuong, s nha v.v.. d xe cap cu u bIf duo ng foI cho nhanh). Nu
ban mun bIf nan nhan con fho hay khng, hay d mf chIc
guong soI nho o fruoc mI ng va muI na n nhan. Nu nan nhan con
fho, maf guong se bI hoI nuoc Ia m mo. Nu nan nhan khng con
fho, phaI fhu c hI n ngay phuong phap cap cuu fho nhan fao |coI Ia I
phan cap cuu fho nhan fao va pha n bI fhuong chay mau). Pha I co I
cac khuy ao, quan, va no I Io ng fhaf Iung.

an fhan mnh phaI gIu hf suc bnh fInh, nhaf Ia nu na n
nhan Ia mf dua be. ThaI d hoang hf, fhIu bnh fInh cua ban co
fh anh huong raf nhI u foI fInh fhan va fra ng fhaI cua chau be.

Iu khng nn Iam: Khng nn dI chuyn nan nhan fru
fruong hop baf buc. VIc guI nan nhan vao baf ky mf caI xe nao
du xe chaf, hep, buc nan nhan phaI ngI, nam o fu fh khng fhich
hop, d dua nhanh foI noI cap cuu co fh Ia vI c Iam ke m khn
ngoan nhaf!

Nn daf nan nhan nam daI bn I duo ng d do I xe cuu fhuong
foI |nu da IIn Ia c duoc).

Nu bnh nhan bI ngaf, khng duo c cho bnh nhan ung baf ky
IoaI nuo c g.

167. VA CHAM, NCT, CA C TR!ONC HOP NCA

Nu cha u nga rI baf fInh, nn oI, co mau chay ra o mIng hoac
o muI, o faI, fay chan co gIaf khac fhuong phaI dua ngay fo I phong
cap cuu. Trong khI dI chuyn cha u, hoac cho doI bac sI foI, Nho :

- Tranh khng dI dng chau.

- af na m fha ng nguo I da u hoI fhap hon chan, nghIng maf v
mf bn d nu chau nn, oI hay bI chay ma u mu I, mIng chaf Iong
khng va o duoc frong hong d xung phI;

- Khng duo c cho cha u ung hay an baf cu fhu g.

' Cay Xuong - Nu dua fre nga fhay khng dIu khI n duoc
nhung cu d ng fay, hoac chan nua fh chau co fh da bI freo khop
hoac gay xuong. Nan nhe canh fay, khop fay, khuy u fay, duI, chan
bac sI co fh xac dInh duo c ch ga y o dIm chau ku dau nhI u.
Nhung, mun xa c dInh ro rang, chinh xa c phaI dua chau dI chup X-
quang.

HIn fuo ng gay xuong khI nga nhe chu ng fo xuong chau khng
cha c |co fh v co fh fhIu chaf CanxI).

' Nga dap dau xung fruo c: Nu sau khI nga bI va manh va o
dau, cha u bI ngaf du frong fhoI gIan ngan cu ng pha I dua foI bnh
vIn cap cu u ngay. u nhn bn ngoaI, ch va cha m khng co dau
hI u g Ia vf fhuong nang, nhung bac sI van co fh yu ca u phaI dI
chup X-quang pha n so nao nu fhay can fhIf.

Trong fhoI gIan fIp fheo, nguoI san soc cac cha u phaI chu y
fheo doI xem co cac hIn fuo ng nhu: nn o I, sf, co gIaf, sac maf faI
dan, gIac ngu khng yn hoac ngu m mf khng7

Trong suf 24 gIo cua nga y dau, can phaI fheo doI IIn fuc,
fhInh fhoang Ia I goI xem chau co fInh IaI khng v nu co hI n
fuo ng chay mau frong nao, cha u co fh ngu fhIp dI rI chuy n qua
frang fha I hn m ma nguo I san soc khng hay bIf.

Mf s frIu chung dang Io ngaI kha c Ia:

- Su fhay dI fha I d df ngf: Hoac chau fu nhIn fo ra bang
quan vo I faf ca chung quanh, hoa c fraI Ia I, fu nhIn vaf va, kich
dng, ma f nhn bng bI rI Ioan, co khI nhn nhu nguo I Iac maf.

Can phaI moI ba c sI fo I bn gIuo ng bnh ngay d nhan dInh saf
hon nua fnh frang bnh cua chau.

Cha u nga vao vaf nhon

Nu vaf nho n dam vao chan, fay fh chI Ia vf fhuong cha y
mau ca n phaI ca m mau va saf frung vf fhuong.
Nu vaf dam vao dau, bung, Iung : can phaI co bac sI chuyn
mn.

Nu vaf dam vao bung, frong khI bac sI chua dn, hay cho cha u
be fIu fIn va nhan xef xem nuoc fIu cua chau co do khng d bao
cao cho bac sI bIf. HIn fuong chau khng fIu fIn duo c cu ng can
phaI no I ro.

Vaf nho n co fh Iam fhuong fn fhan, Ia Iach, ruf xuyn qua
fhanh bung. o do, can phaI xac dInh ca c fruong hop frn bang
phuong phap sIu am vu ng bung.

Cha u bI fhuong o cam, o maf: Rua vf fhuong bang nuoc sa ch
d Iam frI ca c chaf ban nhu daf, caf. Sau do, rua bang fhuc saf
fru ng.

Nu vf fhuong Ion, vf seo hnh fhanh sau nay o maf chau se
anh huo ng foI su fham my cua nef maf. oI vay, pha I dua cha u vao
bnh vI n d khau ghep da, Iam cho vf seo sau nay do xau hon.

Cha u bI fham fim hoa c nI u: Nhu ng vf fim va cu c u se fu
khoI sau vaI nga y. Tuy vay, co fh chuom nuoc Ia nh vao ch u d
gIam dau va bang nhe ch da bI xuo c d franh va cha m.

168. VT TH!ONC

Tu fuI bIf dI fre em fhuong bI nhu ng vf fhuong say saf do
dung cha m ma nh va fe nga . Can phaI chu y xem nhu ng vf fhuong
do fo hay nho, nng hay sau, cha y mau nhI u hay if va o ch nao, co
dinh daf caf hoac vaf g frong vf fhuong khng 7 Khng nn coI
fhuong baf ky vf say saf nao cua fre em, du Ia mf vf chich nho.
Vf fhuong ca n duo c rua sach ngay bang xa phong r I bI fhuc saf
fru ng nhu fhuc do Mercurochrome cha ng han. Sau cung, phaI
bang IaI. Vf fhuong nao cung co fh dan foI bnh un van. oI vay,
can cho cac chau fIm phong bnh un van.

Vf fhuong sau hoac nng nhung rng |vaI cm), ca n phaI dua
cha u foI bac sI d rua sa f fru ng va khau IaI nhaf Ia nhu ng vf
fhuong o maf, nu khng khau, khI II n fu nhIn se d IaI nhu ng
vf seo kem fham my sau nay.

Nu vf fhuong chay mau, du chay mau hoI nhIu cu ng chI nn
an xung d cam mau, r I bang IaI.
Ngay nay, nguoI fa hf su c fra nh vIc Iam ga r |buc chaf d
cam ma u).

169. CHAY MA! VI VT TH!ONC

Vf fhuong nhe: Cha u be bI duf fay, bI nga say saf, bI cao xuoc
v.v... co vf fhuong chay mau. an hay rua cho cha u bang xa
phong, nu co daf, caf dinh vao vf fhuong. Sau do, bI fhuc do
|Mercurochrome), rI bang IaI bang IoaI bang dinh co san ca ga c, co
ban o hI u fhuc.

Pha I bang nhe fay, hoI Iong - khng chaf qua - v vf fhuong
can duo c "fho" va mau duoI vf fhuong can duo c Iuu fhng frong
mach.

KhI cha u nho duf fay cha y mau, ba n co fh bop hay an In vf
fhuong mf Iaf, mau se ngung cha y rI bI fhuc do va bang IaI.

Vf fhuong na ng: Cha u be bI fhuong sau v vf dao hay kinh vo
va bI cha y mau nhI u. an hay Ia m cho vf fhuong I ra bang cach
co I bo hoac caf ch quan ao dung vao vf fhuong. Nu co nhu ng
manh kIm IoaI, manh kinh, soI caf chung quanh vf fhuong, hay
Iau sach hoac gap bo. Khng can du ng fo I vf fhuong vI, cung chua
can rua vf fhuong.

u c vf fhuong IaI ba ng mf Iop bang day hoac daf In vf
fhuong mf caI khan fay sach rI an fay In vf fhuong frong vong
5 phuf. Iuc na y, vIc fruo c fIn Ia ngan su chay mau. VI c rua sach
hoac saf fru ng vf fhuong se Io sau.

Xac dInh duoc m f dng mach hay mf fInh mach bI duf Ia vIc
kho. Tuy vay, cung co fh nha n xef nhu sau :

TInh mach bI duf: mau cha y fhanh Iop, mau do sam.

ng ma ch bI duf: mau phuf ra fu ng dof, ma u do fuoI.

Nu sau khI bu c vf fhuong, mau van khng ngu ng chay, ban
hay fm duo ng d ng mach cua chau be va an manh ngon fay xung
mf dIm cua mach o phia frn vf fhuong |gIua duo ng fu fIm foI
vf fhuong) frong khI dua cha u fo I ngay noI cap cuu v.v..

Khng nn buc ga r, nu ban chua bIf phuong phap.
Chay ma u mu I: KhI mf chau be bI "chay mau cam", fu c Ia
chay ma u o muI ra, ban hay cho mf mIng gac hoac bng Iam
ngung chay ma u |co ban o hI u fhuc) vao bn I muI chay ma u, va
Iay ngo n fay de ca nh mu I bI chay mau IaI.

Nu mau van fIp fuc chay, phaI dua foI bac sI.

Mf dua fre hay bI chay mau muI co fh v cac ma ch ma u o
mang muI bI gIa n no hoa c co rI Ioan dng mau. o I vay, ca n cho
bac sI bIf.

170. TR M N!OT PHAI V T IA

o ban nang ca n an, cac fre em hay dua va o mIng nhung vaf
cac em co fh Iay va ca m frong fay nhu m f hon bI, mf dng xu
cha ng ha n. Nhu ng vaf nhu fh co fh Iam fac duo ng h hap va Iam
cac cha u bI ngaf fho. |Xem Ngaf fho ).

Nu vaf Iof duoc xung da day fh Ia mf dIu may man. No se
dan dan dI fheo duo ng fIu hoa d cuI cu ng duo c fng ra ngoaI
fheo phan. a c sI khng ca n pha I can fhIp bang phau fhuaf ma chI
can fheo doI su dI chuyn cua vaf frong nguo I cac chau bang
phuong phap roI X-quang.

Nu vaf vua nho, fron, nha n, fh se fheo phan ra ngoaI sau 1 -
2 ngay.

Co 2 fruo ng hop dac bIf ca n chu y :

- Chau nuf vaf nhon nhu dInh, ke p foc, ke p gIay v.v... Nhu ng
dau nho n dam vao fhanh ruf nn khng dI chuy n duo c Truong
hop nay phaI pha u fhuaf d Iay ra.

- Cha u nuf hp hay Io nho co chua chaf dc hay chaf fay rua
co fh fa c ha I foI b may fIu hoa, nhaf Ia da day, nn pha I cap fc
dua cha u foI bnh vIn.

171 . !ONC NHM R!O!

Nu fre em ung nha m mf Iuong ruou du Ia mf, haI Iy nho ,
cu ng ca n dua fo I bac sI hoac fo I b nh vI n ngay. Ruou co fh Iam
suf Iuo ng duo ng frong ma u va gay hn m. Tu I cua cac cha u cang
nho, ha u qua cang nghIm frong.
Nu ban nho muI nha m cho ca c chau, da ng Ie nho fhuc nho
mu I IaI huf fhuc fu mf Io cn, cac cha u se khoc re In ngay. Hay
gIu bnh fInh va Iay nuo c sach nho fIp vao cho chau, cf d Iam
Ioang ruo u dI va rua nIm mac mu I.

Khng nn dung ruou hay cn d xoa bop cho fre em v Iop da
mong cu a cac cha u raf d hap fhu ruou. Chung fa cung nn chu y
rang co mf s fhuc danh rang chua mf d ruou khng fhich hop
vo I fre em, khng nn du ng cho ca c cha u.

172. NCO OC

Nu chau be ung phaI mf chaf dc g |chaf fay ru a, fhuc...)
ban phaI Iam g 7

Hay bnh fInh

CoI ngay dIn fhoaI foI phong cap cuu hoac dua ngay chau fo I
d cac ba c sI rua da day, Iam fInh Ia I... nu can, hoac quyf dInh guI
cha u be foI nhu ng phong chuyn mn.

- Hay chuan bI fra Io I cho fhaf chinh xac v cac cau hoI:

' Chau be da ung hoac an pha I chaf g 7 NhI u hay if 7 ao
nhIu 7

' Iu c na o 7

' Chau da co nhu ng frIu chu ng g cua vIc ng dc 7

Mun fra IoI duo c cac cau hoI frn, ban pha I quan sa f ch cua
cha u be fu frn gIuo ng foI duo I daf, cac d vaf xung quanh, ca frong
fuI ao, quan cua cha u nua. Mang faf ca cac vaf g ban nghI ngo fo I
bnh vI n d dua cho bac sI.

Khng nn cho chau be ung fhm fhu g, k ca sua.

Khng nn c baf cha u nn ra, nu cha u khng Iam duo c.

Nguyn nhan: Nguyn nhan su ng dc cu a cac cha u Ia do II
cac nguo I Io n fhuo ng d ca u fha ca c IoaI chaf frong fam fay cu a cac
cha u.

- Thuc fay rua.

- uo c pham.

- Cac fhu hoa pham frang suc: nuo c hoa, sap mI v.v...

TaI sao can dua chau be fo I bac sI7 Co nguo I hoI:

"TI khng bIf con fI da mo hp fhuc aspIrIn hay hp fhuc
ngu, va da ung chua. Co fh no chI muf co mf vIn, nhung cung co
fh Ia nhIu hon. Vay pha I Iam fh nao 7"

Tra Io I : Nu cha u chI mu f co mf vIn aspIrIn fh ban chI ca n
cho cha u ung nhIu nuo c duo ng Ia du. Cha c chan chau khng vIc
g ca. Nhung, nu khng bIf chac chan s Iuong cha u da ung phaI
fh ca n dua cha u foI bac sI ngay.

173. CAM NONC

Tre em, nhaf Ia eac chau moI sInh, raf nhay cam voI nhI f.
NgI frong phong nong qua, cha u cung bI ca m no ng, v co fh bI bc
hoI nuo c qua mu c.

Thoaf da u co fh cha u foaf m hI d chng IaI caI nong. Nu
sau do, chau khng duoc ung nuoc d bu dap IaI Iuong nuoc da
maf, co fh khng foaf m hI nua va fhan nhIf baf dau fang In.

HIn fuo ng ca m nong nhu vay Ia do anh huong cua noI o,
phong o nong hoa c kin qua nhu fruo ng hop chau be ngI frong xe
hoI dong kin cua o ngoaI na ng chang han. Nhung cu ng co fh xay ra
frong mu a Ianh, khI cha u mac nhI u quan a o qua va can pho ng IaI
duo c suoI qua am.

Trong moI fruo ng hop, vI c cho chau ung nhIu nuoc Ia can
fhIf.

TrIu chung cua chu ng cam nong: Thoaf dau cha u be foaf
nhIu m hI, vaf va, doI ung v khaf. Sau do khng foaf m hI
nua, fhan nhIf co fh In frn 40oC.

Iam fh nao khI be cam nong7 Ia m cho be maf, fam nuoc co
nhIf d fhap hon fhan nhIf cua be fu 2 - 3oC, chuom Ia nh hoac
quan fa fam nuo c maf. Cho ung fhuc chng sf nhu aspIrIn,
acefamoI voI nhI u nuo c maf.
Nu fhan nhIf chau van khng gIam, ca n dua ngay chau dI
cap cuu, v chung cam no ng cung raf nguy hIm.

franh hI n fuo ng Ca M NoNC, chu yu can phaI PHo NC
nhu: khng cho ca c chau mac nhI u quan ao qua, Iun chu y cho cac
cha u ung du nuo c.

174. CAM NANC

Cam nang co fh coI nhu hIn fuong oNC cap 1, cap 2 vo I ca c
frIu chu ng: fhan nhIf fang, mach nhanh, da nong va kh |sau do
vaI gIo co fh do In), khng co m hI, nn oI va co fh ngaf.

In fich co fh bI fac dung bo I nang ca ng rng fh nguy co
cang nang. Mf chau be bI say nang chIu vao maf co fh bI nguy
foI finh mang.

Nu dI n fich da bI fac du ng cua nang frn 5% fh bac sI pha I
dua foI phong cap cu u.

|Xem fhm ang dIn fich da frn co fh, mu c 6 v bong).

175. I CON TR!NC CHICH

I ong, fo vo df: NhI u b phan cua co fh raf nhay cam voI
noc cua IoaI ong nn raf nhuc nhI.

Chich nguo I, bao gIo ong cung d IaI ngoI. o I va y, phaI fm
cach Iay caI ngoI nay ra, rI rua ch bI chich bang nuo c pha gIam,
chuo m nuo c da. Noc ong co fh Ia m ch da bI chich fay do, dau raf
frong vaI ngay.

Nu bI ong chich nhIu ch - nhaf Ia o c, o mIng ca c cha u nho
co fh nn oI, nhIp fIm fang, kho fho, foan fhan bI phu n, c hong
bI phu, rI IoaI fuan foan, nhIu khI nguy hIm foI finh ma ng. oI
vay, khI fhay mf chau nho bI ong df o vu ng mIng va c, ca n dua
cha u fo I bnh vI n d d phong nhu ng bIn chu ng co fh xay ra.

I o Co T - CuI mua he, fhuong co mf s IoaI bo o co. Cac
fre nho choI dua frn co, d bI chu ng df, Iam da phng do, ngua.
Nn bI In da cac cha u Ioa I dung dIch chng ngua fhuong ban o ca c
hI u fhuc. Cu ng co ca nhu ng pommaf bI fruoc vao da d chng
IoaI bo co.
I nh n df: Vf chich cu a nhn fhuong Ia m da phng In, do
va nhuc. I khI gay cho ng maf, sf nhung khng nguy hI m. ChI
can rua sach ch bI chich va chuom nuoc da. Nu can, ung aspIrIn
fheo chI dInh cua bac sI.

I muI df: Nu bI nhI u mu I df, cac chau nho cua quay,
gaI va co fh fu Iam nhI m frung da, gay sf. Nn rua nhung nf
muI df bang xa phong co finh a xif hay nuoc gIam Ioang. I cho
cac cha u cac dung dIch chng ngua ban o hIu fhuc. chng
muI, co fh dung cac IoaI fInh da u chanh hoac co roI ngua, bI In
nhung ch da khng co qua n ao che.

RuI frau: Co IoaI ru I Io n - ruI frau - cu ng df va huf mau
nguo I. Vf df gay dau nhu c, can duo c Iau rua bang nuoc gIam. Nu
cac chau be dau nhI u, cho cha u ung aspIrIn d gIa m dau, fheo chI
dInh cua bac sI.

176. I O V OT

Nhung IoaI bo, ve o cho, o frong co, buI ra m co fh gay cho
nguo I mf s bnh, nhaf Ia vao mua he chung fa hay dI chan daf
frn co, vao cac buI cay. Co nhIu bnh sf do IoaI bo gay ra. Con
sf keo daI kem fheo hIn fuo ng man do khap nguoI. I khI co ca
nhung mang da mau den. NguoI fa fhuong dung fhuc kha ng sInh
d chua frI.

IoaI bo, ve cu ng co fh gay ra bnh Iyme, mf fhu bnh co
nhung bIu hI n man do, IIf maf va dau cac khop. chu a frI,
cu ng dung fhuc khang sInh.

177. I S!C VT CA N

Vf can cua cho, meo: Can phaI rua sach vf can bang fhuc sa f
fru ng r I cho cha u foI bac sI d ung fhuc khang sInh hoac nu
can, pha I fIm fhuc d phong bnh daI.

Pha I dua con cho da can nguoI fo I so fhu y d kIm fra va fheo
doI xem no co bI bnh daI khng.

Vf ran can: ChI co IoaI ran dc moI nguy hIm. Thuo ng, ra n
hay ca n vao fay vao chan nguo I. MoI da u, vf can khng gay dau
nhIu va d nha n fhay 2 vf rang cach nhau 6-8mm. Chung quanh
vf can fhuong co mf vu ng fu mau duoI da. Mau cua dI m nay
bIn dI dan fu do sang fim xanh. Vf can cang Iu c cang dau, fay
hoac chan bI phu fo dan, fro fhanh fra ng nhof voI nhIu dIm fu
mau.

Nhung phan ung cua co fh mI nguo I, mI khac: rI Ioan fIu
hoa, dau bung, nn oI, sf hoac Ianh foan fhan, nhIp fIm fang
nhanh fo I muc fra m frong, foan nguoI bI "sc".

Nhung vIc fruo c day nguo I fa fhuo ng Ia m nhu chuo m Ianh vao
vf fhuong, huf noc dc ra, buc ga r fh ngay nay khng con duoc
khuyn khich nua.

VIc fIm fhuc chng no c dc cu ng co n co nhIu y kIn khac
nhau v fhuong co fh cu ng khng chIu dung duo c fhuc. Tf nhaf
Ia Iam ca c vI c sau: Rua sach vf fhuong va dua gap nan nhan foI
bnh vI n d fIm fhuc chng un van.

ac sI se quyf dInh ca n phaI Iam g fIp fheo.

178. I NCA X!ONC N!OC

KhI vof chau be bI nga xung nuo c In, nu chau khng con fho
fh chua nn c gang Iam cho nuo c ra khoI phI ma phaI Ia m ngay
dng fac cap cuu ha hoI fhI ngaf da. Nu kIp fhoI, chau co fh fho
IaI ngay nn dua ngay cha u foI bnh vI n.

Nu fIm cha u ngu ng dap, fh frong khI mf nguo I fhuc hIn h
hap nhan fao, mf nguoI kha c fhuc hIn cach xoa bop fIm ngoaI
Ing ngu c. Trong fruo ng hop khng co nguo I phu gIup, phaI vua
Iam h hap nhan fao, vua an fay fheo nhIp fho In xuong uc, mI
khI fa ha hoI vao mIng chau.

Trong fhoI gIan do, nho nguo I dI bao bac sI, hoac go I f cap cu u
nguo I fhuo ng fru c bn baI bIn v..v..

cac chau sau nay chong bIf boI, nn cho cac cha u be Iam
quen vo I nuoc fu nho nhung khng duo c ro I maf khoI e, du chI cho
e fam frong cha u fam o nha.

KhI cho cha u be vao nuo c, phaI cho fu fu nhaf Ia sau khI vu a
cho chau phoI nang.

179. CH!NC NCT KHI X!ONC N!OC

Co nhIu nguoI - ca nguo I Ion Ia n fre em vua xung nuo c h;
ao, bIn d fam, bng ngaf xIu va bI chm hoac nuo c cun dI Iun.
Nu khng duo c vof ngay fh raf nguy foI. finh ma ng. Nguyn nhan
cua hI n fuo ng na y chua duo c xa c dInh nhung nguoI fa cho rang do
Ia do co fh nhung nguo I do khng chIu duoc su fhay dI nhIf d
gIua khng khi va nuoc.

o I va y, chu ng fa khng nn fam na ng Iau qua fruo c khI xung
nuoc. Va, khI xung nuoc, nn xung fu fu d khoI gay nhu ng cam
gIac df ngf v nhIf d, nhaf Ia dI voI fre em.

180. I IN CIT

Nu cha u be cho fay vao chf dIn va khng ruf duoc fay ra,
khng duoc keo chau ra ma phaI dI ngaf ca u dao dIn.

Nu cha u du ng vao mf day dIn, phaI gaf day ra bang mf caI
gay g hoac mf vaf cach dIn.

Nu cha u be khng con fho nua, phaI fhu c hIn ngay phuong
phap h hap nhan fao va goI cap cuu.

181. VT CAO

NhI u chau be co nhung vf cao o maf do chinh nhung ban fay
xInh xa n cua mnh fao nn. o Ia nhung dng fac fu nhIn nha m
fham fhu va fm hIu xem co fh cua mnh fh nao. franh
nhung vf xuo c nhu vay, ban co fh caf mong fay cho e |Iuc e
ngu d caf hon). Vf xuo c do mong fay e fa o ra Ia nhu ng vf xuo c
Ianh khng co g nguy hI m, se fu khoI va maf dau vf frong mf
vaI nga y.

182. VT MO CAO

Nhung vf xuoc do meo cao co fh fhanh bnh do mf IoaI vI
fru ng hoac vI ruf gay ra. ThoI gIan nung bnh fu 10 foI 30 ngay.
Vu ng bI cao se n I ha ch, co fh co mu. Thi du, nu e bI cao o ca nh
fay, hach se n I In o nach. Hach n I Iau fu mf fo I ba fhang. Nu
cho e ung fhuc kha ng sInh fu som, co fh ngan duo c fra ng fhaI
hach co mu. a ng khng, se phaI chich hach cho e.
X. CA C NH KHA C O TR M

183. C!M, TRANC THAI C!M

MI khI chau be mf hoac sf, chung fa khng nn nghI ngay Ia
cha u bI cum. nh g fh phaI nho bac sI xa c dInh v co nhIu bnh
khac nhau cu ng co nhung frIu chu ng ban dau gIng nhu cu m: o n
Ianh, run, fhan nhIf fang, maf do, hong kh, dau Iung va chan fay.
HIn fuo ng ho ca ng nga y cang nhIu khng phaI Ia frI u chu ng cua
cu m. a s fre em h bnh Ia Ia cha y va nn, cu 24 gIo hay 48 gIo Ia
IaI sf cao mf Ian.

KhI da xac dInh Ia chau be bI cu m, bac sI se yu ca u pha I d
cha u na m nghI faI gIuong frong fho I gIan mf vaI ngay. Nn cho
cha u ung nhIu nuo c fra I cay, nuoc chanh.

Trong fhoI gIan co dIch bnh, fra nh d cac cha u bI Ianh, mf va
fap frung noI dng nguo I.

Nu ba me bI cu m, nn d nguoI khac san soc con mnh. KhI
can cho con bu, nn deo khau frang.

I voI cac fre fho, bnh cum co fh gay ra nhIu bIn chu ng fu
vIm faI, muI, ho ng foI vIm ph quan, vIm phI, ho, hen foI d
kho fho.

VIc fIm chung chng bnh cum cho ca c cha u hI n nay chua
fhu c hI n duoc rng kha p nhung raf can dI vo I cac chau co fh
frang yu va hay co bnh faI-mu I-hong.

184. NH AN AO

nh ban dao do vI ruf gay ra Ia bnh hay Iay, co fh fhanh
nhung dIch nho v mua fhu va mu a dng. nh fhuo ng gap o fre
em duo I 3 fuI, bng nhIn bI sf cao frong nhIu ngay. To I nga y
fhu 4, fhu 5, e co fh kho I sf, dng fho I khap nguoI e nI ban do
frong vaI gIo hoac mf, haI ngay.

Tuy nhu ng Iu c sf cao, chau be co fh bI co gIaf, nhung b nh
nay chI Ia mf bnh nhe.
185. CH!NC AN X!T H!YT

Chung ban xuaf huyf co dac dIm: cac vf do du co nI ca ch
nhau frn da, dI khI fha nh fu ng mang rng do mau fhoaf ra fu cac
mach II fI |mao mach) duo I da fao fhanh. Cha u be bI ban xuaf
huyf dI khI s, chay ma u cam, dau nguoI v.v...

Chung ban xuaf huyf co fh IIn quan dn su gIa m s Iuo ng
nhung fIu cau frong mau, Iam rI Ioan su dng mau - hoac do su
hu haI cu a chinh nhu ng mao mach duo I da Ia m mau fhoaf ra duo c.

Nguyn nhan cua chung ban xuaf huyf co fh do nhIm fru ng
|vI frung mang na o cau), hoac vIruf |bnh so I, bnh fang don bao...)
hoac do chaf dc frong fhuc ma co fh cha u phan u ng Ia I. Chu ng
nay co n Ia bIu hIn cua mf s bnh nghIm frong v mau do fn
fhuong cua fuy xuong gay ra.

O fre so sInh - Cac cha u so sInh ra doI sau mf cuc de kho cua
ba me, co fh co cac nf do frn maf: do Ia nhu ng ma ch ma u nho bI
vo. HIn fuo ng na y se qua dI khng co g dang Io ngaI. K ca hI n
fuo ng xuaf huyf nho frong Iong frang maf cu ng va y.

Nu chu ng nay dI dI vo I hI n fuong gIa m dang k s Iuong
fIu ca u frong mau fh phaI chu y xem chau co bI chung nhIm
fru ng so sInh khng.

Phaf ban v bnh dau mang oc: Nu cu ng voI hI n fuo ng phaf
ban, cha u IaI sf fh phaI nghI ngay foI mf fn fhuong o ma ng oc...
va phaI dua cha u foI bac sI hoac vao bnh vI n ngay.

Phaf ban do dang bnh fhap: Thuo ng fhay o cac chI duo I. Nu
phaf ban kem fheo hIn fuong dau vu ng bu ng fh phaI nghI foI fre
bI Ing ruf hoac co IIn quan fo I fhan, nhaf Ia khI nuo c fIu co mau
va anbumIn. Cung co nhu ng fruong hop phaf ban co gIam s Iuong
fIu ca u ma cha ng co nguyn nhan g ca.

Chung phaf ban noI chung fhuo ng khoI sau vaI fua n chua frI.
Nhung cung co nhu ng fruong hop keo daI foI 5-6 fhang: do Ia chung
phaf ban man finh. VI c chua frI maf nhI u cng suc hon.

186. NH TINH HONC NHIT

nh fInh hng nhIf do mf IoaI IIn ca u fru ng fa n huyf gay
ra. HIn nay bnh nay hIm fhay va cung khng con nguy hIm
nhu xua. Tho I gIan u bnh fu 4 fo I 5 ngay. Cac cha u bI bnh df
ngf sf cao, dau hong va co hach o c, cho ng maf va nn oI.

NguoI man do raf nhanh, nhu ng nf ma u do nI nhau fhanh
fung ma ng rng, co nhung duong vIn khng du, baf dau fu c
nach, khuy u fay rI Ian ra foan fhan k ca maf, fru vu ng mI ng va
maf. ac bIf chI sau vaI ngay IuoI cua chau bI bnh co mau do fuoI
nhu mau fraI dau.

Nu khng co bIn chung, bnh fhuyn gIam frong vo ng vaI
ngay: fhan nhIf xung, cac ma ng do Ian maf. Khoang 2, 3 fuan
sau, da baf dau bong, nhaf Ia o ban fay va ban chan co fh boc
fhanh mang vay.

Nhung bIn chung cua bnh na y, ngay xua raf nguy hIm
nhung nay hau nhu khng co n nua nho fac dung hu u hIu cua
fhuc penIcIIIIne dI vo I ca c frung sfrepfocoque.

Nhung bIn chung, nu co , fhuo ng fac dng foI fha n va khop.
KhI bI bnh, nguoI fa fhuo ng xef nghIm nuoc fIu d xem co
anbumIn frong fhanh pha n khng.

HIn nay if gap nhu ng fruong hop bnh nay o frang fhaI nang.
Mf s fruong ho p nhe xa y ra frong fho I gIan ngan vo I cac frI u
chu ng da bIf nhu: bnh d Iay Ian, dau ho ng, xef nghIm fhay co vI
fru ng sfrepfocoque frong mau f bao Iay o hong ra; bong da chan,
fay.

187. NH AI II T

Truoc day, bnh baI IIf Ia mf bnh fhaf dang so v bnh co
fh gay bIn chu ng fu c fh Iam cho khng fho duo c, hoac sau nay
Iam fre em bI feo co va baI IIf. Nga y nay, bnh na y gan nhu khng
con o cac nuo c ma fre em duo c ung fhuc ngua hay fIm phong
bnh nay cu ng voI mf s bnh khac nua.

Vay, nn Iam g dI voI cac cha u nho noI con dIch bnh7 Co
nhIu fruong hop:

- Tre em da duo c fIm phong bnh frong vong 2-3 nam fro IaI
day: khng pha I Io ngaI g.

- Tre em mo I fIm mf Ia n: ca n fIm ngay Ian nua hoac ung
fhuc cho du II u.
- Tre em chua fIm hoa c ung fhuc pho ng bnh: dI fIm va
ung fhuc ngay.

Sau nga y fIm hay ung fhuc 8 ngay, fhuc se co fac dung.
Nhung can pha I fIm hoa c ung fhuc fIp, dung ky ha n, du II u
Iuong.

Cac cha u mac bnh se co cac frI u chu ng: nn oI hoa c ca c bI u
hI n kha c cua su rI Ioan fIu hoa, sf, dau frong chan, frong fay,
dau dau, hong do.

Hay cho cha u na m nghI va dIn fhoaI ngay cho bac sI, hoac dua
cha u vao bnh vI n.

188. NH ! M!A

Theo f chu c su c khoe fh gIo I |OMS) fh bnh dau mua ngay
nay ga n nhu khng con nua. o Ia v vIc fIm phong bnh da duo c
fIn hanh frn khap fh gIoI va mI khI phaf hIn b nh, nguo I fa da
bIf cach Iy nguoI bnh, noI co dIch bnh voI moI nguo I.

Tuy vay, o mf s nuo c co dIu kI n v sInh ke m, chu ng bnh
nay va n co fh xa y ra va chI can mf nguo I o noI bnh dI chuyn fo I
noI khac se Iam cho noI do co dIch bnh. Nhung nho co su kI m soaf
ngaf ngheo o bIn gIoI v y f nn hI n fuo ng nay cung if khI xay
ra. Trn fh gIoI mI Ian o dau co bnh na y Ia nguoI fa IaI fhng
bao rng dI khap cac noI, va moI nguo I IaI fIm chung d phong
bnh.

O Phap, nguo I fa khng co n chung ngua bnh na y nu a, nhung
nhung nguoI dI du IIch sang cac nuo c kha c van duo c khuyn cao
nn fIm chu ng d phong ngua.

Chu y - Nhung fre em dang bI ngua dI u ng |eczema) khng
nhung khng duo c fIm phong bnh ma cu ng khng duo c fIp xu c
vo I ca c fre em nao vua fIm phong bnh.

Khng fIm chung phong bnh cho cac cha u dang co bnh ngoaI
da hoac bnh fha n, bnh fhan kInh, bnh dau mang oc, vIm na o.

Vac xIn ngua bnh dau mua dI khI co fh gay nhu ng bIn
chu ng o da va nao. ay cung Ia mf Iy do d nguoI fa khng fIm
chu ng fhuo ng xuyn nua, khI fhay co fh bo qua duo c.
189. TH!Y !

Thuy da u Ia bnh nI mu n hay gap nhaf o fre em. nh nay raf
d Iay nn ha u nhu khng cha u nao franh khoI bnh. nh na y do
fIp xu c fru c fIp, do nuoc bof va nhu ng vay mu n. Sau khI fIp xu c
vo I ngu n Iay bnh fu 14-15 ngay, se co ca c frI u chu ng: chong maf
va sf nhe. ac bIf Ia nguoI nI mun, baf dau o fhan, r I dn maf,
quanh mIng va da dau. Nhung mu n nho d vaI mIIImef, co chua
mf chaf Iong bn frong, se kh IaI sau 48 gIo va hnh fha nh mf
caI vay. Chung 5-6 ngay sau, vay se bong ra d IaI frn da mf caI
seo Iau d vaI fuan. Nhu ng mu n nho co chua vIrruf bn frong nn
d Iay sang ca c chau kha c.

HIn fuo ng mu n nI In keo daI 2-3 ngay, gay ngua khIn ca c
cha u mun gaI Ia m xuo c da, gay nhIm fru ng va ca c mu n Iau dong
vay. Thng fhuo ng, sau 15 ngay phaf bnh fh cac chau kho I.

Thuy da u Ia bnh nhe. Truo ng hop mu n n I nhIu, cac chau co
fh bI sf cao nhung r I con sf se qua dI. Cu ng dI khI co fruong
hop bnh anh huo ng foI vu ng fIu nao va h fhan kInh Ia m chau be
dI Iao dao frong fho I gIan bnh dang phaf frIn. nh co fh keo daI
fhm m f if nhung cung khoI sau vaI fuan.

Trong fhoI gIan chau be bI fhuy dau, vI c chinh Ia gIu gn v
sInh cho chau: caf mong fay va gIu sa ch, khng d cha u gaI d
franh nhIm frung da va Iay Ian sang chau khac, ma c quan a o rng
va nhe. Khng can xoa phan va chI fa m sau khI da hf mu n. Nu
can, chI bI fhuc saf fru ng In nhu ng va y hoac mun fo nhaf. ac sI
co fh cho cac cha u ung mf if fhuc an fha n d cha u d ngu, kho I
quay va gaI v ngua.

KhI kho I han, cha u moI duoc foI fruong hoac nha fre.

190. NH THI! MA! |CON COI IA N H!YT)

Nu ban fhay maf con mnh bI faI nhof, xIn cho v I kf Iua n
cha u bI fhIu ma u. oI v nhIu khI mau da fu nhIn cua chau Ia
nhu vay. Tf nhaf Ia cho chau foI m f bac sI.

Mau da chI Ia mf phan, ca n pha I nhn ma u cua mI, Io I, Iaf mi
maf coI bn frong mi: nu mau sac cac pha n nay nho f nhaf fh cha c
cha u be bI fhIu mau rI. Chung nay con ke m fheo cac frIu chu ng:
mf moI, nguo I co ve Io do, u oaI, kem hoaf dng, khng chIu an.
Mau cua ca c cha u ke m do hon bnh fhuo ng v fhIu huyf sac
f, mf fhanh phan quan frong nhaf cua h ng cau co chua ga n nhu
foan b chaf saf frong co fh. Huyf sac f co nhIm vu mang xy fu
phI fo I cac f bao cua cac m.

Cac cha u be fu 4 fhang fuI fro dI d bI ma c bnh nay do vI c
nuI duo ng khng du chaf saf. TaI sao 7 V sua khng cung cap du
chaf saf cho ca c chau.

Vay faf ca cac cha u be chI nuI bang sua d u bI chu ng fhIu saf
chang7 Khng pha I. KhI duoc sInh ra, cac chau da mang san frong
nguo I m f Iuong chaf saf can fhIf cua me fruy n cho rI. Nhung,
co nhu ng fruong hop da c bIf nhu cac cha u sInh dI, sInh ba phaI
cu ng chIa nhau mf Iuo ng chaf saf cua me cha ng ha n. NgoaI ra, khI
cac cha u bI m, bI fIu chay, bI bnh fhIu huyf sac f do dI fruyn
hoac ung fhuc Iam mf s hng huyf ca u bI fIu dIf, chan an
nn Iuo ng saf duo c fIp f khng du cho co fh.

I vo I cac chau be moI sInh, ca c ba me nn chu y foI mau
phan cua e. Nu mau nho f nhaf Ia co van d !

191. CH!NC CAO H!YT A P

Tre em k ca cac cha u so sInh cu ng co fh bI chung cao huyf
ap, du fruo ng hop nay hIm. Nguyn nhan bnh co fh do fhan co
van d, hoac khng xac dInh duoc.

o huyf ap cho cac chau be raf kho v ca c chau hay cua qua y.
Tuy vay, ca ng ngay ca c bac sI cang chu y foI vI c nay va fhuong
phaI Iay s do cua cac chau o frang fhaI nghI ngoI, fhoaI maI, khng
so haI, d so voI cac s do mau cua fung Iua fuI, chI u cao cu a e
fraI hay e gaI.

192. NH !A CHAY MA! |NH H!YT H!!)

Nguyn nhan bnh ua chay mau Ia do co fh fhIu mf s yu
f can fhIf cho su dng mau |co nhIu fh bnh; frong s do fh
bnh ua chay ma u A Ia fhuong fhay nhaf). ChI co cac e fraI bI
bnh na y mac du bnh duo c fruyn cho e fu cac ba me khng bI
bnh.

Nhung frIu chu ng cua b nh baf dau fu d fuI cha u be bIf dI:
mf vf fhuong nho nhu bI duf fay cu ng gay cha y mau maI. HIn
fuo ng chay mau con co fh xay ra bn frong co fh, dac bIf o cac
khop nhu dau gI. Nu khng duo c bIf fu fruoc, nhung hI n fuong
chay ma u ngoaI va frong co fh co fh dan fo I nhung bIn chu ng
nguy hI m.

chua frI bnh, can fruyn nhI u Ian cho bnh nhan cac IoaI
mau fuoI, huyf fuong hoa c mau co cac yu f dng mau. Thuo ng
can phaI co ca c nhom bac sI chuyn nganh d fheo doI, chua frI va
dI pho voI cac bIn chu ng cua bnh.

Cha u be bI bnh can phaI duo c Iun Iun bao v va fuyf dI
khng fIm chich bap fhIf.

193. NH NHIM KY SINH TR!NC TOXOPIASM

nh na y gay ra boI mf IoaI ky sInh o fhIf chua chin. Tre em
co fh bI bnh do an fhIf chua nau ky hoac do me da bI bnh nay
khI mang fhaI r I fruy n IaI cho con. nh co ca c frIu chu ng nhu:
sf, nI hach, mf moI, dau bap fhIf, dI khI da bI man do. Tre em
da bI bnh mf Ia n fh se duo c mIn nhIm. oI vay, nu ca c e gaI
da bI bnh Iu c nho fh sau nay, khI cac chau foI fuI sInh no, co fh
cha u da duo c mIn nhIm nn khng Iay sang con ca I nua.

NhI u nguo I ma c bnh ma khng bIf, nn co fo I 85% phu nu
co mau mIn nhIm v bnh nay.

194. PHN KHONC INH TH!ONC

Tru fruo ng hop chau be dI fao hoa c dI fuof, con nhung nga y
bnh fhuong, phan chau co fh nhu fh nao 7

Phan m m, if: Chung fo su fIu hoa bnh fhuong.

Phan co chaf nha y frang hay xanh: RI Ioan fIu hoa hoac e
bI s mu I. Nu su h hap cha u va n bnh fhuong ma IaI dI phan
nhay fh can pha I noI cho bac sI bIf v chau co fh bI rI Ioan ngay
o ma ng nhay cua ruf.

Phan co mu: Nu frong chaf nhay Ian frong phan, co ca mu fh
cha u da bI vIm o mf b phan nao do cua co quan fIu hoa. Mu Ia
cac ba ch huyf ca u, ca c vI fru ng da chf Ia n vo I ca c manh nIm mac
bI bong ra.
Phan co mau: Nu ban fhay fa hay frong "b" cua chau be co
mau, hoac ro hon Ia co mau cha y o hau mn cua chau be ra, can
phaI dua cha u foI bac sI ngay. Nn gIu fa IaI va Iay mf if phan
frong b vao mf Io nho da rua sa ch, mang fo I bnh vIn d Ia m xef
nghIm.

Nu cha u be van khoe bnh fhuong, khng sf fh frong doa n
fru c fra ng co fh co mf cuc fhIf fhua |p Iip). ac sI se gIaI quyf
bang mf cu c pha u fhuaf nho.

VIc Iay nhIf d cho chau be bang duo ng ha u mn cu ng co khI
Iam fruc frang bI fhuong nhe |du nhIf k khng bI vo). Vf fhuong
nhu vay cu ng mau Ianh.

NgoaI ra con co cac nguy n nhan khac nhu: cha u be dI fao, dI
fuof, Ia m ruf bI fn fhuong nhe. Truo ng hop nay, phaI chua bnh
fao hay dI fuof.

Mf kha nang nua cu ng co fh xay ra Ia cha u bI Ing ruf.

Phan xanh: Phan xanh khng han Ia dIu dang Io ngaI v chI
fh hIn vIc dI chuy n qua nhanh cua chaf fhaI qua ruf, Iam cho
phan khng du fho I gIan co duoc mau bnh fhuo ng. Hon nu a, nn
chu y ra ng vIc xy-hoa cua phan frong khng khi ngoaI fro I, cung
co fh Ia m phan cua chau be co mau xanh.

Phan xa m: Chau be an sua bo c dac co fh Iam cho phan co
mau xam.

Phan ma u nhaf hoac ma u frang: Phan ma u frang co fh Ia bI u
hI n cua gan hoaf dng yu, co bnh gan hoac fac ng maf o cac fre
so sInh.

Phan co mau sa c: Rau, cu caI duong, ca rf du Ia m cho phan
co mau sac cua chung. Chaf saf Iam phan co mau den.

Nu ban fhay phan cua chau be khac fhuong, nn Iay mau, va
mang fo I bac sI d nu ca n fh Ia m xe f nghIm.

195. NHIM OC CHI

Trong ca c pho ng o Iau khng sang sua, son bang IoaI son co
chaf ch frong fhanh pha n, cac chau nho co fh cho nhu ng manh
son bI bong vao mIng va bI nhI m dc ch. TrI u chu ng cua hI n
fuo ng nhIm dc ch Ia: dau bung, dI fao hoac dI fIu chay, rI Ioan
fhan kInh, fhay nguoI hf hoang, bI co gIaf, bI fhuong fn v fhan
va mau.

VIc chu a frI co muc dich IoaI ch ra khoI co fh qua nuo c fIu.

196. NH SOT NOI HACH, HAY NH TANC A CH C! ON NHN
NHIM TR!NC

Cac fre so sInh if khI ma c bnh sf nI hach, cac chau Ion hay
mac bnh nay hon.

Cac cha u mac bnh bI sf va nI ha ch o c, o nach, o hang.

Mun xa c dInh dung Ia chau da bI bnh nay, pha I Iam xe f
nghIm o phong fhi nghIm |fhu nghIm phan u ng PauI-buneI).
nh fhuyn gIa m mau nhung nguo I bnh con fhay mf moI frong
nhIu fuan.

197. SOT TH!ONC HAN

Nuo c ung, sua, kem, nuo c da, haI san |cua, so, c...) du co fh
Ia nguyn nhan gay bnh sf fhuong han, nhaf Ia v mua he.

nh fhuong ha n co cac frIu chu ng nhu sau: moI dau sf nhu
nhIu b nh kha c; rI khng mun an, nn, dau bu ng, fIu chay |o
fre em, hI n fuo ng fIu chay co fh khng xay ra). Than nhIf co
fh In cao foI 40oC va khng fhuyn gIam mac du da chua frI nhu
nhung Ia n sf kha c, dI phan Iong, suc khoe suy sup nhanh.

KhI fhay cha u be sf cao, chac cac ba n phaI moI bac sI foI ngay.
Nu nghI Ia sf fhuong ha n, bac sI se yu ca u cho chau nam bnh
vIn. HI n nay, da co nhI u Ioa I fhuc kha ng sInh raf hI u nghIm
dI voI bnh fhuong ha n. Tuy va y, sau khI khoI bnh, fhoI gIan
phu c hI duo c hoan foan su c khoe raf Iau. nh fhuong ha n fhuo ng
Iam cho nguo I bnh maf nhI u su c khoe, khoI rI nhung va n yu va
gay.

Nu ban so cha u be hoac chinh ban co fh bI nhI m bnh, v
ban sap dI du IIch foI mf noI ma dIu kI n v sInh khng duoc dam
bao Iam, hay chich cho mnh va cho chau be IIu fhuc pho ng bnh
fhuong han. IIu fhuc se phaI chich Ia m 4 Ian, mI Ian ca ch nhau
15 ngay, Iuong fhuc Ian sau nhI u hon Ia n fruoc. Chich mf Ia n r I
nam sau moI chich IaI. Ia n fhu 3 cach Ian fhu haI 5 nam. Chich
fhuc dau va co fh bI sf.

HIn nay, vIc chich fhuc ngua bnh fhuong han khng duoc
chu y Iam, nhung cac bac sI van khuyn moI nguo I nn chich ngua
mI khI co dIch b nh hoac can phaI dI ra nuo c ngoaI.

Tre em chI nn fIp fuc fo I fruong sau khI khoI bnh duo c 20
ngay fro dI. Nu mun fo I som hon, can co chung kf qua hf fru ng
bnh o phan, sau khI fhu phan 2 Ian, mI Ian cach nhau 8 ngay.

Cac cha u chung sng frong cung gIa dnh voI cha u bI bnh,
khng ca n fhIf phaI nghI hoc.

198. HOI CH!NC AO |OWN)

HI chu ng do hIn fuo ng dI dang nhIm sa c fh o cap nhI m
sac fh 21, dang Ie co 2 nhIm sac fh fhI fh IaI co foI 3. Su dI
dang na y dan fo I hau qua cha u be bI cha m phaf frI n v fri khn,
co mf s dI faf bam sInh nhaf Ia o fIm, va mf ve maf dac bIf, haI
Ing ma y xch, ngo nga n v cham hIu.

NguoI bI hI chu ng na y cu ng nhu nguoI bI faf nguy n. Ca c ba c
b me nn IIn Ia c vo I nhu ng f chuc nhan dao, nhu ng fruo ng, Iop
danh rIng cho ca c chau d duo c san soc dac bIf.

Nguyn nhan hI chung nay chua duo c ro, nhung hay fhay o
cac fre em sInh ra khI me da vuof qua fuI 40.

199. NH SOI

nh soI do vI ruf gay ra, fhuong gap o cac chau be frn 1 fuI,
co fh co dIch va o mua xuan. Sau khI bI Iay nhI m fu 10 foI 15
ngay, ca c cha u be co cac frIu chu ng nhu: ho, sf. HIn fuo ng ho
cua b nh so I co da c dI m Ia m gIong cha u be khan khan va Ia m ra n
rua nuoc maf.

Sau may ngay bI soI, faI, maf, chan, fay va foan fhan cha u be
co nhu ng nf do nI In, r I IaI maf dI khoang 4, 5 ngay sau. Cha u
be khoI bnh nhanh. Nga y nay, bnh so I if khI co bIn chung. Tuy
vay, o nhu ng cha u be su c khoe ke m va nhung be da den, bnh so I
van co fh gay ra vIm faI, vIm ph quan, vIm phI.

Cha u be bI so I co fh Iay sang cha u khac o fhoI ky fruoc khI n I
ban. NguoI fa fhuong chu ng ngua cho cac chau fu fhang 12 fro dI,
v fruo c do e con gIu duoc cac yu f mI n nhIm frong nguo I do
me fruy n IaI. Thuc ngua soI fhuo ng pha fhm fhuc ngua bnh
quaI bI, co fh Ia m cha u be sf nhe, fhuc cha n duoc bnh k ca
fruong hop chau be da fIp xuc vo I mf cha u kha c bI bnh, frong
vong 5 hm v fhuc fa c dung nhanh hon vI ruf cac cha u be d bI
bnh phI ca ng nn fIm pho ng bnh soI hoac du ng chaf
gammagIobuIIne d fang cuong finh mIn nhIm cua co fh.

200. AIS

AIS Ia mf bnh nguy hIm, chua co phuong pha p chua frI
hI u qua , do vI ruf HIV gay ra. VI ruf nay fan cng vao h fhng
mIn nhIm cua co fh Iam cho kha nang fu bao v cu a co fh bI suy
yu fra m frong. Mf nguo I bI bnh se mang frong ma u nhu ng
khang fh dac bI f nn khI xef nghIm mau cua nguo I ay se cho kf
qua duong finh.

Mf phu nu fhu mau fhay duong finh co 20% kha nang fruyn
vI ruf bnh cho con frong Iu c co n mang fhaI hay khI sInh no. Sua
me co fh Ia ngun Iay bnh. oI vay, cac phu nu mau da duong
finh khng nn co mang va cang khng nn de.

Tre so sInh co bnh fhuong fh hI n ro fu fhang fhu 6: suc khoe
suy gIa m, ngung phaf frIn, bI dI bI Ia I ca c IoaI bnh nhIm frung,
nhIm ky sInh fru ng hay vIruf IIn quan foI cac bnh duo ng h hap
nhu ho; duo ng fIu hoa nhu fIu chay; h fhan kInh nhu dau mang
oc, baI IIf v.v... nh fhuo ng fIn frIn raf nhanh foI mu c fram
frong.

Cac cha u nho con co fh mac bnh nay do vIc fruyn mau fuoI
hoac ca c ch pha m cua mau co nhIm vIruf HIV.

NguoI phu nu mac bnh nay, can fheo nhung Io I khuyn sau
day, du cho Io I khuyn co phan khac nghIf :

- Nu Ia con gaI, khng nn Iay ch ng.

- Nu Iay chng, khng nn co mang.
- Nu co mang, phaI som cho ra fhaI.

- Nu mun gIu fhaI, khng duo c cho con bu sua me .

V, nu bI nhIm bnh, du a fre chI sng duo c vaI fha ng, Iam b
me fhm dau bun. Nu khng Iay bnh, fh cha u cu ng se so m bI
m cI va fro fha nh mf ga nh nang cho xa h I.

201. Q!AI I

Thng fhuo ng, ca c fre em ngoaI 1 fuI moI bI bnh quaI bI, va
hay bI vao mua dng hay mua xuan. Nu fruoc khI sInh chau, ba
me da fung bI bnh nay fh cac em chac chan duoc mIn nhIm fu 6
foI 7 fha ng dau.

nh quaI bI Ia mf bnh Iay. Tho I gIan nung bnh fu khI mac
bnh fo I khI co ca c frI u chu ng vao khoang 3 fuan, nhung b nh co
fh Iay sang chau khac fruoc khI co frIu chu ng bnh may nga y.

TrIu chung chinh cua bnh Ia su phng In cua fuyn nuoc bof
duo I faI, mf bn hoac ca 2 bn. Chau be nuf kho, dI khI ha mIng
cu ng kho . Tuyn phng Io n nhaf frong vong 3 ngay, so vao se Iam
cha u dau. To I nga y fhu 5, ch phng se nho dan va hf, nhung fho I
gIan cha u be bI sf co fh Iau hon, fu 5 - 6 ngay kem fheo hI n
fuo ng dau dau, nn oI va dau vu ng bung.

nh co fh co cac bIn chu ng nhe, dac bIf co fh Iam vIm ca c
fInh noan o ca c chau fraI da foI fuI fruong fhanh, gay dau don. o I
vay, cha u be co bnh ca n phaI duoc cach Iy can fhan vo I ca c anh
fraI va ca b nua. HIn fuong vIm fInh hoa n if khI anh huo ng fo I
kha nang sInh san, khng nhu nhIu nguoI va n nghI fruo c day.

Trong fhoI gIan bnh, khI con sf fh chau be con can phaI na m
nghI faI gIuo ng. NhI u khI chau hf dau o mf bn faI, chau da hf
sf, fuong da khoI nhung bnh Ia I baf dau n I In o bn faI kIa.

San soc cac cha u bI quaI bI, nn cho an fhuc an Io ng, fra nh
phaI nhaI nhI u. do dau bac sI co fh cho cac chau dung aspIrIn
fheo huo ng dan va chuo m khan nong In frn ch phng.

Cac chau co fh fIm phong bnh quaI bI kf hop vo I vIc pho ng
bnh so I va dau mua. Cac chau khoI bnh chI nn fro IaI fruong khI
da hoI y kIn cua bac sI.
202. NH THP

NhI u nguoI nghI rang chI co nguo I gIa mo I bI bnh fhap.
Khng dung. Tre em cu ng bI bnh nay.

Thuo ng fhay nhaf Ia b nh fhap kho p cap, b nh nay fhuong if
gap o fre em duoI 5 fuI. o cac cha u co bnh fhap, cac khop bI fay
do, dau, so vao ch dau fhay nong. MI Ia n bI bnh, Iau vaI ngay co
bIn chu ng dang ngaI nhaf Ia bIn chu ng va o fIm.

nh na y do vI fru ng IIn ca u fru ng |sfrepfocoque) gay ra, co
fh Ia sau mf Ia n vIm hong.

Thuc khang sInh penIcIIIne raf co fac du ng vo I bnh nay.

nh fhap khop man finh fhuo ng co ca c frIu chu ng nhu: sf
cao, co nf do duo I da v ca c ma ch mau vo, co hIn fuo ng fra n dIch o
mang fIm. ac sI frI bnh nay bang fhuc co corfIsone.

Con mf dang khac cua bnh fhap fre em gan gIng voI bnh
fhap kho p o nguo I Ion: cac khop bI fn fhuong mf cach dan dan va
fung dof mf dan foI su cu ng khop va fhanh faf.

203. NH !ON VAN

Chung bnh nguy hIm chf nguo I nay may fhay da co fhuc
phong co hIu qua 100%. O VIf Nam 90% fre em da duoc fIm
phong b nh un van.

Nhung vI khua n gay bnh un van o khap moI noI: frong daf,
buI, phan nguo I va suc va f... oI vay, kha nang nhIm bnh dI vo I
moI nguoI d u raf Io n, nhaf Ia o fhn qu. Vf fhuong khng ca n
sau hay rng, cung van co fh nhI m fru ng un va n.

Pha n Io n fruo ng hop chI v gIam pha I mf ca I dInh rI, mac chan
vao mf soI day kem gaI, bI mf caI dam dam vao duoI mong fay, bI
xuoc fay v mf d choI cu da may ngay khng dung dn...

Vf df cua cn frung, vf rang cua cho, meo, du co fh Ia noI
xam nha p cua Ioa I vI khua n un va n.

o I vay, moI vf fhuong du fo hay nho cung can phaI rua sach
va saf frung. KhI cha u nho bI fhuong, bac sI se quyf dInh co phaI
fIm pho ng fhm cho cha u nua khng, du chau da vu a qua m f dof
fIm pho ng rI. I voI ca c cha u chua fIm phong, phaI fIm phong
va fheo doI. Nu can, phaI fIm cho du IIu.

TrIu chung bnh un va n: Tu 5 foI 14 nga y sau khI bI nhI m
bnh |sau khI gIa m pha I dInh), dua fre bI cu ng bap fhIf, dac bIf Ia
o c va ham. Nan nhan foaf m hI, cang ngay ca ng kho mo mIng,
kho nuf, dau dau, dau chan fay, nguo I run ray, hoI sf vaf va rI bI
co gIaf hoac un cong nguo I. HI n fuo ng cac bap fhIf bI co cu ng Ian
ra foan fhan, can phaI chuyn ngay chau be foI frung fam cap cuu
chuan v un va n.

204. NH CO

nh co co finh dI fruyn fhuong hay gap o cac cha u fraI fu 4
foI 5 fuI. au hI u Iam cho phaI chu y dn bnh Ia: khI cha u ngI
xm fh raf kho dung In.

Nguyn nhan b nh chua duo c xa c dInh. HIn nay, nguo I fa da
d ra duoc ca c phuong phap d ngan bnh fIn frI n va bIf fruoc
can bnh cua e bang ca ch xef nghI m mau mau fu Iuc mo I sInh.

205. CH! NC OT T! HAY CA I CH T T NCO CH!A CIAI THICH !OC
C!A TR SO SINH

Nhung fruo ng hop fre em bI chf baf ngo fhuong xay ra frong
fho I gIan duoI m f nam fuI. Nguyn nhan cua hIn fuo ng na y van
chua xa c dInh duoc ro ra ng, nhung hau qua chac chan Ia m f nI
bun v han cho b me cu a e va cung Ia nIm day duf khn nguI
cho nhI u fhay fhuc.

Chf baf ngo duo c dInh nghIa Ia caI chf foI voI mf chau be
dang ma nh khoe, ma khng fm duoc nguyn nhan xac dang. NhI u
b me bng fhay con mnh maf sac, nguo I m m nhu n, da faf fho fu
bao gIo khng aI hay bIf ngay frong nI cua e. Mf s if fruong
hop, e IaI hI fInh IaI khI duoc cap cu u bang cac phuong phap
phu c h I su hoaf dng cua fIm va su h hap.

HIn nay, nga nh y hoc mo I fam du doan nhu sau: KhI ngu,
nhIp fho cua cac chau khng du, co nhung khoang fho I gIan ngung
fho qua Iau gIua 2 Ian hif vao |Iau qua 20 gIay) Iam suy yu ca hoaf
dng cua fIm. Hoac frong b may fIu hoa, co fh xay ra su Iuu
fhng nguo c chIu cua ca c chaf fu da day v ng fhuc quan, gay ra
nghe n fho.

Nhung duo c pha m co finh chaf an fhan, gay ngu cu ng co fh Ia
nguyn nhan, v a nh huong foI su h hap.

Tu nhu ng du doan frn, nguoI fa da ch ra nhung may canh
chu ng ca c chau be khI ngu. May duo c daf faI gIuo ng cua chau be;
khI fhay fho I gIan ngung fho cua chau be Iuc ngu Iau qua muc cho
phep, may fu dng phaf hI u bao dng cho nguoI Io n bIf.

HIn fuo ng chf df ngf cua ca c chau be hIn nay van con Ia
mf d faI d cac bac sI faI nhIu nuoc quan fam, nghIn cu u.

XI. IY TH!Y T VA PH!ONC PHAP

206. NH!NC I! CN IT V TR SO SINH

Chung fa nn nhan dInh rang, fre so sInh khng phaI chI Ia
dua con fraI hay con gaI duo c fhu nho IaI. Tre so sInh kha c vo I
chu ng fa khng chI o co nguo I ma khac v ca c nI fa ng, fy I cua cac
b phan va cach phan ung rIng dI vo I fh gIoI chung quanh.

au - a u cua fre so sInh khac vo I nguo I Io n o phan fy I cu a
dau dI voI co fh. No fo hon gap haI Ian so vo I fy I sau nay. Vay
ma nhu fh Ia no da nho dI nhIu Ia m rI, v khI duoc 2 fhang frong
bung me, caI dau va phan fhan fh con Ia I bang nhau. KhI moI sInh
ra, phan co fh da Io n hon nhIu nhung so sa nh voI cau fao cua mf
nguo I Io n, fh fy I gIua dau va nguoI cua e van gap dI fy I nay o
nguo I Ion.

NgoaI ra con pha I k foI phan da con nhan nheo, do, bong v
mo, xuong ham duo I ngan, c nho yu, vaI hep, bung phng, chan
fay nga n, xuong mm Iam cho no con gIng mf ca I bao fhaI hon Ia
mf dua fre.

Toc - Mf s fre so sInh ra doI vo I b foc den va day, moc fu khI
con nam frong bu ng me. Iop foc na y se rung hf d duo c fhay fh
boI mf Iop moI.

a - a e co nhIu nf do. Nhung nf nay se maf mau khI fa
cha m fo I va se chf dan v sau na y. Trn ma va muI e co nhung
dIm ma u frang. Nhung dIm nay cung maf dan sau vaI fuan fuI.

Mong fay, chan - Cac mo ng fay, chan cua e du daI. Cho vI
caf mo ng cho e v ban d Iam baf mong cua e khIn ch do bI
nhIm frung.

Vu - Co dIu Ia Ia haI vu cua fre so sInh du hoI phng In va
co fh fIf ra vaI gIof sua. u Ia e fraI hay e ga I. NguoI Io n nn
nho, khng duo c Iay fay an vu e cho sua ra v nhu vay se co haI
cho ca c fuyn vu. HIn fuong co sua nhu vay do rI Ioan hoo cmn,
se fu hf frong m f fhoI gIan nga n, khng can dIu frI .

Tru ng ca va chaf Iong o b phan sInh duc - o be fraI, frn fra n
va 2 canh muI co fh co mf vaI dm nho mau vang. ay Ia nhu ng
mu n fru ng ca cu a fuI so sInh. phan sInh du c cu a e gaI co fh
co mf if chaf nhay chay ra, co khI Ian mf if mau. HIn fuong nay
Ia bnh fhuong, cung do hoocmn sInh ra khng co g dang Io ngaI.

u - KhI mo I sInh, caI fu I da dung dI fInh hoan cua e fraI co
chua mf Iuong dung dIch khng IIn quan g foI cac fInh fru ng sau
nay, nhung cu ng Iam cho caI bu ra ve cang, fo fhu huf su chu y.
Iuong dung dIch nay se fIu dIf hf frong vong va I fuan.

Phan - Truoc khI e duo c bu bua dau fIn frong do I, e da dI
ra phan rI. Phan nay co n goI Ia "cuf su", vao khoang fu 60 foI
200g, Ia Iuong chaf fhaI co frong ruf e fu khI e con na m frong
bung me. Phan Ia mf chaf nhay, mau xam. Sau 3-4 ngay, "cu f su"
se duo c fhay fh dan bang phan do su fIu hoa sua fao ra. Phan nay
mau va ng nhaf hoac vang fham.

Tinh mIn nhI m - Nu khI mang fhaI ba me da duoc fIm
phong ca c bnh dau mua, bach ha u, bnh ba I IIf, bnh un van fh
cac chau be mo I bnh cung duo c mIn nhI m cac bnh do. NgoaI ra
cac chau con mI n nhIm fu nhIn vo I cac bnh so I va quaI bI nu
me chau da bI qua. Tuy vay, finh mI n nhIm na y se maf dI khI
cha u be duo c fu 13 dn 18 fhang fuI.

Nhau - Trong vo ng fu nga y fhu 6 foI ngay fhu 10, cung nhau
dinh voI rn cua e se kh va rung ra, doan fuyf voI vf fich cuI
cu ng cua cuc doI frong bu ng me. Tu do e mI nga y mf no nang:
Iop Ing fo phu frn nguo I e rung dan, nhu ng cham do frn da
cu ng hf khIn foan Iop da co cung mf mau, mIn mang va sang
sua. yn fri Ia suc khoe cua e hoan foan ff, bac sI co fh kIm
fra foan dIn cho e v nhIp fIm, nhIp fho, mau da va nhung phan
ung v ca m gIa c.

NgoaI ra d bIf e so sInh hoan foan bnh fhuo ng khng,
nguo I fa con fhu mf s phan ung cua e nhu pha n ung Moro: daf
e nam ngua, dang fay chan ra va d dau hoI ngua ra dang sau, fu
nhIn e se fhu fay chan va nguo I IaI nhu nhu ng d ng fac, khI m
Iay me. KhI sc e o fu fh du ng, fu nhIn e hoI nga nguo I ra phia
fruoc frong fu fh nguo I dI, khI so vao mI e , e se quay dau v
phia bI dung nhu d fm bau vu, so nhe vao Iong ban fay hay ban
chan, cac ngon fay va ngon chan se gap IaI nhu mun nam vaf

Nhung phan u ng Moro se bIn dI sau 3 fha ng, pha n ung co fay
sau 6 fhang, phan ung co chan sau 10 fhang, phan ung bu me sau 4
fhang.

207. TR M SINH THI! THANC

Truoc kIa o mf s nuoc, faf ca ca c cha u e khI moI sInh ra can
nang duo I 2.500 g du bI coI Ia sInh fhIu fhang hay de non. o Ia
mf saI Iam v nhI u cha u, fuy nang duoI 2500g, nhung da duoc
hnh fha nh du ngay, fhang frong bung me. Tre sInh fhIu fha ng Ia
nhung dua fre hnh fhanh frong bu ng me khng foI 37 fuan k fu
ngay da u cua Ian kInh nguyf cuI cu ng cua ba me. Cac cha u sInh
fhIu fhang co cac bI u hI n da nhan, fhay ro o faI, vu, gan ban
chan.

Cang fhIu fhang, s can cang nho . Cac h fhng h hap, fIu
hoa, dI u chInh fhan nhIf... du chua hoa f dng ff. o do sInh
mang cu a chau e raf mong manh. Hon nua, co fh cua cha u raf d
bI nhIm khua n va nhI m frung. Cha u IaI khng du su c d bu fi.

V hnh dang, chau be sInh fhIu fhang co chIu daI duoI fIu
chuan, dau fo khng can dI voI fhan, ngu c nho, bu ng phnh, da do,
mong, nhan nheo, con phu mf Iop Ing fo. TIng khoc cua e yu
of va nhIp fho khng du.

Nu suc khoe cua e khng dn n I nao, fh co fh nuI e voI
ch d dac bIf o gan me. Trong fruo ng hop e yu qua, can phaI
nuI duo ng o mf frung fam co chuyn khoa v cac fre fhIu fhang.

Nu ban phaI nuI mf chau be fhIu fha ng faI nha, can phaI
fheo dung nhu ng Io I chI da n cua co quan nuI duong fre. Sua me Ia
fhu c an ff nhaf dI vo I e. Nu khng co sua me, phaI nuI e
bang sua bf fh sua na y cu ng pha I Ia sua dac bIf, co Iuong chaf
dInh duo ng cao.

Ngay fu nhung ngay dau, phaI chu y sao cho e duoc cung cap
du Iuong vIfamIn A, C, d franh bI suy dInh duo ng. e cu ng can
duo c cung cap fhm chaf saf vao cac bua su a: fhoaf dau 8 bu a mI
ngay |quan saf coI e bu da du chua), rI da n dan gIam xung 7, 6
bua/ngay.

e can duo c ca c chuyn vIn san soc, fheo doI IIn fuc frong
nhung fuan I da u v s can nang, chIu da I, do vong so. Quan saf
cac d ng fac nguoI, fay, chan; kha nang hoac phan ung v ca c cam
gIac nhn, nghe... NoI chung, cac cam gIa c v co fh va v fInh fhan
cua e du can duo c chu y dac bIf.

Nu duo c san soc dung muc, mf fre fhIu fhang co fh phaf
frIn nhu dua fre bnh fhuong sau 2, 3 nam.

208. TR SINH OI

Cac fre sInh dI, sInh ra fhuo ng nhe hon cac fre sInh bnh
fhuong, hoac frong haI cha u fh co mf cha u nho hon.

VIc san soc cac chau cu ng can fhIf nhu dI voI ca c chau sInh
fhIu fha ng vay.

Co mf dIu chac cha n Ia co fh cac chau bI fhIu chaf saf v
cac cha u phaI chIa nhau Iuo ng hop chaf saf Ie ra chI d danh cho
mf nguo I.

o I va y, ngay fu nhung fuan I da u fIn, phaI chu y cho fhm
cac fhuc b co ho p chaf sa f vao sua d cac chau bu .

209. KHANC TH C!A NC!OI

CammagIobuIInes Ia nhu ng kha ng fh co ngun gc fu co fh
nguo I, co fac dung chng duo c vI khua n va vIruf frong vong vaI
fuan I, duo c dung Iam fhuc fIm vao bap fhIf d phong hoa c Iam
gIam m f s bnh. Co nhu ng IoaI gam ma gIobuhnes chuyn dung
chng ca c bnh nhu: soI, gan, ho ga , un va n vv... va mf IoaI chung
duo c du ng d fang cuong kha nang d kha ng cua co fh. Cung co
mf IoaI Cam ma gIobuIIne duo c du ng Ia m fhuc chng dI ung.

210. HMOPHII!S IA CI7

HemophIIus InfIuenzae Ia fn mf IoaI vI frung fhuo ng gay ra
mf s cac bnh fre em nhu: bnh vIm muI-hong, vIm ph I, dau
maf, vIm faI gIu a va nhaf Ia bnh vIm mang o c. Co nhIu chu ng
IoaI, nhung IoaI HemophIIus Ia IoaI gay ra nhu ng bnh nang
nhaf.

NguoI fa da dIu ch duoc vac xIn chng HemophIIus va cac ba
me nn cho con chich IoaI vac xIn nay d phong bnh; nhaf Ia cac
cha u nho da v fnh fIp xu c voI nhung nguoI dang bI bnh dau
mang o c |coI bang cac va c xIn nn chich ngua d phong bnh).

211. KIM TRA S!C KHO C! A V! A IOT IONC

Ia phuong phap kIm fra suc khoe cua fre mo I sInh mang fn
gIao su bac sI nguoI My VIrgInIa Apgar. N I dung kIm fra gm 5
vIc: kI m fra nhIp fIm, nhIp fho, mau da, phan ung vo I su kich
fhich bn ngoa I, fIng khoc. MI IoaI kIm fra cho dIm fu 1 foI 2
dIm. e nao daf fu 8-10 dIm Ia co suc khoe ff khI moI chao doI.

212. PH!C HOI S! C KHO SA! KHI KHOI NH

Ngay nay, nho su fIn b cua nganh Y uoc ma vI c chua kho I
bnh phan Io n khng do I hoI nhu ng fho I gIan da I nhu ngay xua
nua. Nhung chu ng bnh fhng fhuo ng khoI frong vaI ngay. Tre Ia I
fro Ia I vo I ca c sInh hoaf bnh fhuong, Iau Ia m Ia mf fuan sau khI
khoI bnh.

NoI chung, cac cha u fhuo ng bI bnh frong vong 4~5 ngay.
Truoc day, mI Ia n bnh fhuong Ia 2 foI 3 fuan I.

o fhoI gIan bnh ngan, nn vIc san soc sau khI khoI cung nhe
nha ng. Tuy vay, cung nn chu y foI su fhay dI v fam Iy frong mf
s chau nhu:

- Sau khI bnh, IaI muf fay va co xu huong Iam nu ng, doI hoI
duo c chI u chu ng hon.

- I voI anh chI em, cam fhay mnh duo c b me chu y san soc
va chIu hon, nn d fao ra su ghen fI.

NoI chung, sau fhoI gIan nam vIn, xa ca ch gIa dnh, xa ca ch
vo I cac sInh hoaf bnh fhuo ng, chau nho bay gIo cu ng ca n co mf
fho I gIan d fhich ung voI nhIp sng chung nhu fruo c.

Cu ng co mf nha n xef: sau mI Ia n bnh, cac chau IaI Ion In
mf chuf. o Ia su "bnh vo da".

213. PH!ONC PHAP CHO TR M V N ONC TP THO.

ang phuong phap Iam cu dng fay, chan, cac kho p xuong va
cf sng, nguoI fa da Iam cho cac bnh ho faI phaf, bnh hen o fre
em, cac bnh h hap o fre so sInh, do ha n.
Phuong phap h fro su h hap na y con Iam cho ca c ng dan khi
duo c fhng, sach. o bnh vIn, phuong phap nay duo c du ng hang
ngay hoac nhI u Ian frong ngay do cac chuyn vIn fhu c hI n cho
cac cha u raf nho, foI cac chau Io n. Cac bac cha me cung co fh ho c
duo c ky fhuaf cua phuong phap nay d ap dung cho ca c chau o nha.

KhI gap cac fruo ng hop fre em gap faI na n, bI ngaf hoac ngung
fho, phaI nho nguo I goI ngay foI noI cap cu u. Trong khI cho doI,
khng duoc d phi fhoI gIan, ma chinh ban phaI Ia nguo I fhu c hanh
h hap nhan fao cho cac chau ngay.

Phuong phap hu u hIu nhaf Ia mIng huf mIng co n goI Ia "ha
hoI fhI ngaf" |xem hnh ve), ap dung cho moI fruong hop nhu nga
xung nuoc, bI dI n gIaf, bI ngaf hoI ga hoac mac vaf cu ng o c , xe
dung v.v... Iu quan fro ng nhaf Ia PHaI IaM NCAY, khng duo c
cha m fr : moI nguo I chI can bI ngung fho vaI phuf cu ng du gay ra
nhung fn fhuong o nao khng fh phu c h I duo c nua.

KhI na n nhan o frang fhaI sau day, can pha I fhu c hI n h hap
nhan fao ngay:

1. Maf, mI xanh fim chu ng fo co fh fhIu xy.

2. Ngaf raf nhanh.

3. Ngung h hap.

VIc ba n can Ia m cho nan nhan:

1. Mo khuy ao c va nguc cua na n nhan, khng d c va nguc bI
bo chaf.

2. ngua dau nan nhan ra phia sau d duong h hapaduoc
mo r ng va d IuoI khng bI fuf ra sau, chan duo ng dI cua khng
khi vao phI.

3. Hif mf hoI fhaf daI, r I ha mI ng fo du d ngam duo c kin
mIng nan nhan |hnh ); nu na n nhan Ia mf cha u be moI sInh
fh ngam kin ca mIng va 2 I mu I cua chau |hnh C).

KhI ha hoI vao chau be, chau ca ng if fuI, ca ng phaI ha fu fu.
Vo I e so sInh, ha ca vao duong mI ng va duo ng muI.

4. MI Ia n ha hoI xong, Ia I ngI fha ng In d hif fho cho duo c
nhIu.

5. Ha hoI fhI nga f nhu va y cho fo I khI nao fhay nguc chau be
phap ph ng, chung fo chau da fu fho duoc moI fhI.

6. Trong fhoI gIan fhu c hIn fho nhan fao gIu da u nan nhan
nga ra dang sau. C fhu c hI n nhIp fho fu 20 - 40 Ian mI phuf.

Kho khan khI fhuc hIn fho nhan fao: VI c fhu c hIn h hap
nhan fao se gap kho khan khI duong dan khi qua c nan nhan bI
vuong. Nu v Iuo I nan nhan co vao, che c ho ng fh ngua fhm dau
nan nhan ra phia sau.

Nu co vaf ngang mac frong c na n nhan, phaI c Iay ra |coI IaI
phuong phap HeImIIch) r I nhanh chong "ha hoI fhI ngaf".

Nhung dau hI u chu ng fo chau be da fu fho duo c:

1. Sac maf chau hng In, khng fa I nua.

2. Nguc phap phng.

Xoa bop fIm - Nu cha u be da ngung fho may phuf fh fIm cung
ngung da p. Can phaI fhuc hI n phuong phap xoa bop fIm ngoa I Ing
nguc. V phuong phap na y cu ng co fac haI cho na n nhan, nn chI
fhu c ha nh khI cha c chan fIm nan nhan da ngung dap.

Nu khng co nguo I gIup do, mf nguo I van co fh vua ha hoI
cu u ngaf, vua xoa bop fIm, ha hoI, xoa bop fIm, r I Ia I ha hoI cu
fhay dI nhu fh.

Phuong phap xoa bop fIm - Nan nhan nam ngua. NguoI cu u
nan dung gan ban fay an fhang go c manh In nguc cua nan nhan, o
phan ba duo I cua xuong u c v phia fraI. M I phuf an 60 Ian. Tranh
khng an qua v phia xuong suon cua fre em v xuong co n yu, co
fh bI gay. |Xem hnh ve).

Phuong phap nay cung ap dung ca vo I nguo I Ion nhung phaI ha
hoI va an fay manh hon.

215. TH!OC AN THN

NoI chung fh khng nn dung cac IoaI fhuc an fhan, fhuc
gay ngu, nhaf Ia cho ca c chau be. Thuo ng cac cha u be khng ngu
duo c Ia do cac fIng dng chung quanh hoac v nguyn nhan fam Iy
khac ma nguo I Io n phaI fm hIu d fao dIu kIn cho cac chau ngu
ff.

VIc su dung ca c fhu fhuc nay chI co finh chaf fam fho I, fha f
can fhIf frong mf hoa n canh baf buc. Khng duo c Ia m dung
fhuc va su du ng frong fho I gIan daI.

Nhung IoaI fhuc an fhan du khng Io I cho su h hap, Iam ca c
dng fac co bap khI fho ra hif vao bI yu dI. o do, khng duo c du ng
cho cac chau moI sInh duo c va I fua n, v fhoI gIan na y nhIp fho cua
cac cha u chua duo c du. I vo I ca c cha u Ion bI bnh duo ng h hap
cu ng vay. Ngay ca fhuc Iam dIu con ho cu ng pha I dung co chu ng
mu c du ng fheo su chI dInh cua bac sI.

216. II! PHAP VI I!ONC ONC CN

Phuong phap frI IIu nay cang nga y cang duo c ap dung nhI u
cho cac fre em, dua vao nhan xef: co nhung IoaI fhuc gay ra nhu ng
frIu chu ng bnh IaI Ia m khoI chinh nhu ng frIu chung do o mf
nguo I bI bnh. Nguo I fa chua gIaI fhich duo c co ch Iam khoI bnh
cua cac fhuc nay, nhung da ap dung co kf qua frong vIc chua frI.
Cac chaf nay duo c du ng voI II u Iuong raf nho, raf Ioang d khoI
dc, fhuo ng co ngun gc fhao mc nhu acomf, beIIadone, arnIca...,
Ia Ioa I ngun gc dng va f nhu apIs, canfharIs; hoac Ia nhu ng hoa
chaf nhu bac, fhu y ngan, ang-fI-moan, phf-pho, dng v.v...).
Thuo ng nguo I fa dIu ch fhanh ca c vIn fhuc d fan frong mIng,
d cac chau be ngam.

Phuong phap nay fhuong ap dung d chua frI mf s bnh ma
cac IoaI fhuc fhng fhuo ng if hoac khng co hIu qua nhu bnh
xoang hay bnh hen.

Cac bac sI nhI khoa co kInh nghIm co fh chI ap dung cac chaf
fhuc na y d chu a frI hoac phI hop voI ca ca c fhu fhuc kha c.

217. N!OC TI!

Cac ba me nn fo I hoI y kIn bac sI nu cha u be co nhung bIu
hI n sau :

- e da hon 3 fuI ma van hay daI dam, k ca ban ngay.
- e dI fIu Iun Iun, dI fIu fhay dau, nuoc fIu du c hoac ma u
do.

Nhung hIn fuo ng do co fh Ia frIu chung cua ca c bnh v
nI u dao |ng fI u). Tuy vay, chu ng fa cung nn nho rang mf s
fhu c pha m co fac dung nhum ma u nuo c fIu nhu cu caI do mf s
keo co pham ma u, mf s duoc pham nhu chaf xanh-mefhyIene,
quInIne. HIn fuo ng sf cu ng khIn cho nuoc fIu co mau fha m hon
moI ngay.

Iay ma u nuoc fIu nhu fh nao7

1. fm aIbumIn fruo c khI chich vac xIn, mau nuoc fI u
khng ca n phaI fhaf fInh khIf, chI can sa ch |khng Ian phan). VoI
cac chau mo I sInh, co fh quan bang fham d cha u fIu vao bang.
Vo I ca c chau Io n hon, co fh Iay o b.

2. Nu ca n xef nghIm fm vI khua n nhu fruo ng hop mun bIf
co phaI Ia vIm nIu dao khng, mau nuo c fIu ca n phaI Iay fhaf
can fhan. Truoc fIn, pha I Iau sa ch b pha n dI fIu cua cha u be.
Sau do phaI Iay mau nuo c fI u khI cha u dang fI u |Iay ma u ngay o
fIa nuo c fIu). I vo I cac cha u nho , buc vao b phan dI fIu cua
cha u m f bao nyIon sach hoac fu I dac bIf co ban faI cua hang
fhuc. Sau 1 gIo, nu cha u be chua fIu, pha I fhay fuI khac.

218. CY PHN - XT NCHIM PHN

KhI chau be bI dI fuof, bac sI co fh yu ca u Iay ma u phan cua
cha u mang dI xef nghI m d fm ra vI frung gay bnh cu ng IoaI
fhuc fhich hop d dIf IoaI vI fru ng nay.

VIc fm vI ruf frong phan Ia mf vI c Ia m kho va phaI fhu c
hI n frong vaI nga y.

219. PH! TH!T CHO

Nu con ban can phaI qua mf cu c phau fhuaf, ban khng nn
hay nn Iam nhu ng dIu g 7

Khng nn gIau chau be fo I phuf cuI mo I cho chau bIf fI nay
cha u khng ngu o nha. Hoac noI dI cha u ra ng dua chau dI choI, dI
coI chIu bong v.v..., va m fa bnh vIn nhu Ia mf noI gIa I fri ma
cha u se duo c huong nhIu dIu fhaf fhu vI!

Nguoc Ia I, cu ng khng nn fo ve Io ngaI v mf faI nan co fh
xay ra va d chau bI dua fo I bnh vIn mf mnh, khng co b me dI
kem, rI fIn fuong vao nhu ng IIu fhuc m, fhuc gIam dau frong
bnh vI n ma khng foI fham nom d dng vIn, an u I cha u. Cu ng
khng nn cho chau bIf fruoc Iau qua, hang may fuan fruoc ngay
gIaI phau.

Nn - an hay gIu bnh fInh, co fhaI d bnh fhuo ng cho foI
fruoc ngay phau fhuaf d 2 ngay mo I fm cach noI cho chau bIf,
cha u ca n phaI foI bnh vI n d "khoI dau bung", d frI caI cu c nao
do fhuo ng Iam cho chau dau v.v... Cha u be cang nho , fh cang bao
cha m, nhung nn noI fo I vIc nay d chau co fho I gIan chua n bI san
sang v fu fuo ng.

an co fh noI cho e bIf, frong mf vaI ngay e o bnh vI n,
nguo I fa se san so c cha u fa I gIuo ng nhu fh nao, gIa I fhich cho e
faI sao ca c bac sI va y fa Ia I mac d frang, che muI, mI ng, deo gang
fay. Hay noI voI e v caI gIuong da y, v fac dung cua fhuc m va
cho e bIf, khI e fInh day se fhay ngay b me o bn canh. Hay k
cho chau bIf, frong s nguoI fhan frong gIa dnh: bac A, chu , cau
X, v.v... ngay xua cung phau fhuaf nhu cha u nn bay gIo raf khoe
v.v...

Hay mang fo I bnh vIn cho chau nhung d choI quen fhuc
cua cha u: con bup b, ng nghe bnh cho bu p b, buf ve v.v...

Trong nhung bnh vI n fu va mf s bnh vIn dac bIf, nguo I
fa fhuo ng cho phep nguoI nha ngu voI ca c cha u frong nhung dm
dau fIn o bnh vIn. Hay c o IaI vo I ca c cha u ca ng nhI u ca ng ff.
Nu ca c cha u khoc khI ban v, hay hua vo I cac chau ban se so m fro
IaI va dua cho cha u gIu chIc khan quang hoac dI gang fay cu a ban
d Iam fIn.

KhI c y fa foI d dua cha u vao phong pha u fhuaf, nn gIu bnh
fInh, d ng vIn va an u I chau. Hay d cha u gIu Ia I frong fri hnh
anh fhan fhuong cua ba n fruoc khI dI va fIn rang, khI chau fro Ia I
se IaI gap ban bn gIuo ng.

KhI fro v nha sau mf fhoI gIan o bnh vI n, hay gay IaI fnh
cam m am, yu fhuong Ian nhau gIua cha u va ca c anh chI em cua
cha u.

220. VACCIN |VAC-XIN

Chu y : VIc chich ngua chI co hI u qua nu chich du IIu Iuo ng
va dung ky ha n. o I vay, khI dua chau dI chich ngu a, ban hay nho
hoI ngay chich ngua Ia n sau va ghI ngay do vao cun s suc khoe
cua chau d khoI qun. Nu foI ky han Ia n sau ma ban khng dua
cha u fo I hoac foI cham qua, khng dung ngay fh co fh IaI chich Ia I
fu dau.

ThoI gIan chich ngua |fIm phong bnh)

Tha ng fhu 3 - 4 - 5 hoac 4 - 5 - 6 : Chich ngua bach hau un van
- ho ga, baI IIf.

Tha ng fhu 6, 7 : .C.C.

Iu c 1 fu I : SoI, quaI bI, fhu y dau.

Iu c 5 - 6 fuI : Chich phong Ian fhu 2 : bach hau - un van - ho
ga.

Iu c 10 - 11 fuI : Chich Ia n 2 phong bnh baI IIf.

Chich Ia n 2 phong fhu y dau cho cac cha u gaI.

Iu c 16 fuI : Chich Ian 3 phong baI IIf.

Chich phong vao dau7 Thuo ng, nguo I fa chich o Iung, gIua c
va vaI, hoac o pha n frn ca nh fay, hoac o du I.

Nhung fre em nao khng chich duo c vac-xIn phong b nh7

ac sI se quyf dInh dIu nay, co fh Ia nhung fruo ng hop cac
cha u bI bnh v fhan, bnh fhan kInh v.v... Hoac hoan chich fam
fho I cho cac cha u dang bI dI u ng. Nhung chau co if aIbumIn frong
nuoc fI u, co khng IIn fu c, nu khng co dau hIu cua bnh fhan
cu ng can hoan.

ao quan vac-xIn - Vac-xIn phaI bao quan o nhIf d gan 0oC.
5-6oC, khng Iuu gIu duo c Iau. Tuy va y, khng duo c d vac-xIn
dng IaI, cho nn nu d o fu Ianh, chI d gan ngan nuo c da chu
khng cho vao ngan nuo c da.

You might also like