Professional Documents
Culture Documents
MC LC
Chng I PHNG PHP HP PH A LP BET I. Khi nim v hp ph II. Phng php hp ph a lp BET. II.1.C s ca phng php II.2. Cu to, nguyn tc hot ng III. Kt qu o din tch b mt BET ca h xc tc ba cu t Bi-Mo-V Chng II PHNG PHP NHIU X TIA X I. Nhiu x tia X (XRD) I.1. Gii thiu v tia X. I.2. C s ca phng php nhiu x tia X II. Cu to, nguyn tc hot ng II.1. Cu to. II.2. Nguyn tc hot ng: II.3. Thc nghim phn tch nhiu x tia X II.4. Cc phng php tnh ton. III. ng dng ca phng php XRD IV. u nhc im ca phng php XRD V. nh gi kt qu ph XRD . TI LIU THAM KHO
LI M U
Mc ch ca mn hc nghin cu cu trc vt liu trong cng ngh ha hc: -Nghin cu thnh phn ca vt liu v xc nh cc tnh cht ca vt liu - Lin h gia thnh phn, tnh cht vt liu vi kh nng ng dng vo xc tc v hp ph. - Ch to xc tc v vt liu mi. xc nh cu trc ca vt liu, ngi ta s dng ch yu l cc phng php ha l. C nhiu phng php nh ph hng ngoi, X-ray, ph khi, cng hng t ht nhn, phn tch nhit, Cc phng php ny va mang tnh c lp, va mang tnh h tr. Vi mt cht phc tp phi s dng nhiu phng php, da trn nhiu kha cnh nh gi chnh xc v cu trc vt liu. Trong gii hn bi tiu lun ny, em xin bo co mt phng php phn tch cu trc thng dng ang c s dng ti phng th nghim Ha du thuc i hc Bch khoa H Ni l phng php: Phng php Ph hp th hng ngoi. Phng php Phn tch nhit. Phng php nhiu x tia X. Phng php hp ph a lp BET. Xin chn thnh cm n PGS.TS L Vn Hiu cng cc thy c ph trch phng th nghim Ha du-H Bch khoa H Ni to iu kin tt nht cho em hon thnh bo co ny. Hc vin Trn Th M Thm
Chng I
Trong : V l th tch kh ( iu kin tiu chun) c hp ph v Vm l th tch kh ( iu kin tiu chun) c hp ph trong mt lp. c = exp(Q-L)/RT, trong Q l nhit ca qu trnh hp ph lp cht b hp ph u tin v L l n nhit ngng t ca kh, bng vi nhit ca qu trnh hp ph nhng lp tip theo. p sut tng i ca kh l P/Po[1]. Trong phng php BET p dng cho thc t, th tch ca kh c hp ph c o nhit khng i, khi n l hm ca p sut v th c xy dng l P/V(Po-P) theo P/Po. Xy dng biu m P/V(Po-P) ph thuc vo P/Po s nhn c mt on thng trong khong gi tr ca p sut tng i t 0,05 n 0,3. nghing (tg) v tung ca im ct cho php xc nh th tch ca lp ph n lp ( lp n phn t) Vm v hng s C. B mt ring xc nh theo phng php BET l tch s ca s phn t b hp ph nhn vi tit din ngang ca mt phn t chim ch trn b mt vt rn. Din tch b mt ring c tnh theo cng thc: S= nmAmN (m2/g) Trong : S : din tch b mt (m2/g). nm : dung lng hp ph (mol/g). Am : din tch b chim bi mt phn t (m2/phn t). N : s Avogadro ( s phn t/mol)[6]. Trng hp hay gp nht l hp ph vt l ca Nit (N2) 77K c tit din ngang ca N2 bng 0,162 nm2. Nu Vm c biu din qua n v cm3/g v SBET l m2/g th ta c biu thc: SBET = 4,35Vm. Vic xc nh tit din ngang ca phn t N2 c thc hin vi cc cht rn khc nhau khng c cu trc mao qun v c ht kh ng u. Bng phng php knh hin vi in t ngi ta xc nh c din tch b mt, bit Vm th suy ra tit din ngang. i vi cc cht b hp ph khc, ngi ta xc nh sn v lp bng. Cc gi tr tit din ngang khng phi l i lng tuyt i. chng c th ph thuc vo nhit hp ph v cc tnh cht vt l ca b mt. Chng hn nh, trng thi hp ph ca krypton 77K, tc l di im ti hn ca n, lun l vn tranh ci. Hoc nh, s hp ph cc phn t N2 c th c thc hin theo hng vung gc hoc song song vi b mt vt rn m Rouquerol v cc cng s xc nh theo phng php microcalorimet (phng php vi nhit lng k). Cn ht sc thn trng
i vi nhng trng hp cht hp ph tng tc vi b mt. Chnh v l do ngi ta thng la chn cc kh tr v nhit thp xc nh b mt ring. N2 l cht kh c s dng nhiu nht trong php o b mt BET. Trong mt s trng hp cn c s khuch tn tt trong cc vi mao qun ngi ta phi chn cc phn t hay nguyn t b hn nit. Argon l ng c vin s mt, sau l heli v hydro. Tuy nhin, hydro c th hp ph ha hc , cn heli th kh thao tc thc nghim, do , vic ng dng chng b hn ch. Hnh 12. th BET. II.2. Cu to, nguyn tc hot ng, cc c im ca thit b hp ph a lp BET II.2.1.Cu to v nguyn tc hot ng Mu c t trong cell o, sau dng bm chn khng cao ht chn khng n p sut 10-9 mmHg nhm loi b cc kh c trong mao qun ca mu. Cho mu hp ph cc cht b hp ph ( y dng N2 lng 77K). o p sut trc v sau khi hp ph, t suy ra lng hp ph, ta c mt im trn ng hp ph. Tin hnh cho n khi P/Po=1 th ngng hp ph, ri tin hnh nh hp ph, vi mi gi tr P/Po ta li c mt im trn ng nh hp ph. II.2.2. c tnh k thut ca ASAP 2010 Khong o din tch b mt ring 0,01 3.000 m2/g. Khong o ng knh mao qun 0,35 300 nm. 2 ng chun b mu: t nhit mi trng ti 450OC, chn khng 10-3 mmHg (torr). 1 cng phn tch: chn khng t ti 10-9 mmHg (torr), hp ph N2 ti nhit -196OC (Nit lng tinh khit). Xc nh din tch b mt vt liu rn theo phng php hp ph vt l tnh a im, xc nh phn b mao qun. II.2.3. Kh nng thc nghim Xc nh phn b mao qun theo phng php BJH (BarretJoyner-Halenda) t ng hp ph v nh hp ph. Xc nh phn b mao qun theo phng trnh HorvathKawazoe (cho vt liu micropore). Xc nh din tch b mt ring v th tch mao qun theo phng php Dubinin (cho vt liu micropore-C). Tnh ton nng lng hp ph theo DFT (Density Functional Theory).
II.2.4. Cc c im phn mm ASAP 2010 Hot ng trong mi trng Window quen thuc v thn thin. tch. Tnh ton theo cc phng trnh v cc phng php. Bo co dng file pdf rt thun tin khi chuyn sang word hoc ppt. II.2.5. c im phn cng ASAP 2010 H thng van iu khin c ch to trong tm thp khng r nguyn khi loi tr nh hng ca nhit . H thng chn khng bao gm chn khng s cp v chn khng th cp c th t 10-12torr. B cm bin p sut c nhy rt cao. Bnh Dewar c dung tch 3 lit cho php thc hin php o lin tc trong sut 72 h. C o nhit c bit cho ng ng mu m bo n nh nhit tuyt i trong sut qa trnh o isotherm. Cc cng chun b mu v phn tch c filter cho php o mu dng bt khng cn p vin. T ng iu khin ton b qu trnh chun b mu v phn
gii phng ca xc tc. Cng do citric b chy nh vy, cng lm cho cc ht trn b mt xc tc mt phn b thiu kt.
s =0 Nu vt liu c cu trc tinh th th hin tng tn x n hi ca tia X s a n hin tng nhiu x tia X (X-Ray Diffraction) + Tn x khng n hi (compton): l hin tng tia X khi i qua vt liu th b thay i phng truyn v nng lng. f 0 Cc hiu ng xy ra khi chm tia X i qua vt liu: + Hiu ng nhit: Tia X lm tng bin dao ng nhit ca in t v ca cc lin kt trong mng. + Hiu ng truyn thng: l hin tng tia X khi i qua vt liu th khng thay i phng truyn v nng lng. Hiu ng ny xy ra vi 1 s vt liu trong sut i vi tia X. + Hiu ng hunh quang tia X (X-Ray Fluorescent): Khi tia X c nng lng ln n c th kch thch cc nguyn t cha trong vt liu v lm cho chng pht ra cc vch ph tia X c trng cho cc nguyn t . + Hiu ng in t: L hin tng khi bc x tia X (k ) c sn sinh t 1 nguyn t nhng cha kp truyn ra ngoi nguyn t th b in t lp ngoi ca chnh nguyn t hp th v kch thch ri khi nguyn t. I.2. C s ca phng php nhiu x tia X C s ca phng php nhiu x tia X l da vo hin tng nhiu x ca chm tia X trn mng li tinh th. Khi bc x tia X tng tc vi vt cht s c hiu ng tn x n hi vi cc in t ca cc nguyn t trong vt liu c cu trc tinh th s dn n hin tng nhiu x tia X. Hin tng nhiu x tia X ch xy ra vi 3 iu kin sau: + Vt liu c cu trc tinh th. + C tn x n hi. + Bc sng ca tia X phi c gi tr cng bc vi khong cch gia cc nguyn t trong mng tinh th[5]. Chiu chm tia X ln mng li tinh th, mi nt mng tinh th tr thnh trung tm nhiu x. Cc tia ti v tia phn x giao thoa vi nhau hnh thnh ln cc vn sng v vn ti xen k nhau. Cc cc i nhiu x (vn sng) c xc nh theo phng trnh Bragg: n= 2dsin Trong : : bc sng tia X . d: l khong cc gia 2 mt phng tinh th k tip trong h cc mt phng tinh th (hkl) (m).
: l gc gia tia ti (hoc tia phn x) v mt phn x (). n : bc phn x v l s nguyn dng.
II. Cu to, nguyn tc hot ng, thc nghim phn tch v cc phng php tnh ton ca phng php nhiu x tia X.
II.1. Cu to. Thit b phn tch nhiu x tia X bao gm: + Ngun pht tia X. + Detector. + Bn o gc. + Ngun in m mt chiu vi in th 2060kV, 545mA. + B vi x l v phn mm x l ph. Vi ngun pht tia X, nhn c hnh nh r nt v cu trc ca vt liu i hi tia X cng gn n sc cng tt. ng pht tia X v cc b phn in t ph tr to ra chm tia X trong khong tn s gii hn c cng ln. Cc b lc gng Gobel, cc b phn ph tr v cc phn mm iu khin cho php to c chm tia n sc c tn s thch hp phc v cho vic phn tch. Anot c lm bng kim lai tinh khit Cu, Co, Mo, Fe v Cr thng c s dng ph bin. Ti phng th nghim ha du v vt liu xc tc i hc Bch Khoa H Ni c 4 trong 5 s loi ng ni trn, vi cng ti a 40kV/40 mA, ca s 10 mm. + ng pht Cu, bc sng 1,5406 .
+ ng pht Co, bc sng 1,78897 . + ng pht Cr, bc sng 2,2897 . + ng pht Mo, bc sng 0,7093 Trong ng Cu l thng dng nht. ng pht c lm mt bng nc v t trong v bo v bng nhm Bng 2. c trng ca cc vt liu lm anot Hnh 4. S nguyn l ng pht tia X. Cu to ng pht tia X nh hnh 4. Trong ng l mi trng chn khng, lp v bn ngoi l thy tinh c bit. ng c cp in mt hiu in th t 20 n 50 kV qua my bin th. Si t bng Vonfram c t nng lm bt ra cc electron, di tc dng ca in trng mnh ti p vo bia lm pht ra tia X. Tia X i ra khi ng pht qua ca s lm bng Beri. Bia c lm c b phn lm mt bng nc. Tia X ra khi ng pht l chm tia vi cc bc sng lin tc , c c trng bng K1, K2, v K. C mt vi phng php c s dng c th bin i thnh chm tia n sc s dng trong phn tch nhiu x: + S dng b lc tia . + S dng detector nhp nhy v la chn theo chiu cao ca xung. + S dng detector bn dn rn Si(Li). + S dng b pht n sc hoc nhiu x n sc. Bng 3. B lc tia tng ng vi cc anot II.2. Nguyn tc hot ng: Ghi nh nhiu x theo phng php bt c thc hin bng mt my nh trn. Mu o dng bt ( Khong 1 mg) c t tm ca my nh. Chm tia X chiu vo mu v b chn li pha sau. Tia X n to gc vi mu, cn chm tia nhiu x to mt gc 2 vi hng i ca tia X[3]. Hnh 5 th hin nguyn tc hot ng ca thit b nhiu x tia X. Hnh 5. Nguyn tc ca thit b nhiu x tia X. II.3. Thc nghim phn tch nhiu x tia X trn my D8 Advance ca Bruker Nghin mn mu bt. Ly mu nghin vo cuvet v p lm phng b mt t cuvet cha mu vo b phn g mu v nh v. Bt my lm mt ng pht. Bt my phn tch.
Bt cng tc ngun cao p. Khi ng phn mm iu khin X-Ray Commander. Ci t cc thng s qut mu: in p, gc , bc v thi gian qut. Nhn start ghi ph. Lu file d liu ph. S dng cc phn mm x l ph. II.4. Cc phng php tnh ton. Phn tch pha tinh th nh tnh dng phn mm EVA (Evaluation): + Tr nn. + Tm nh (so snh vi patent chun). + Chc nng ha ba chiu. + To file .pdf. + Lm trn ng nn. + Th vin chun vi 150000 cht. Phn mm Wincrysize, Winmetric: + Tnh ton kch thc tinh th, phn b ht. + Tnh ton cu trc tinh th. + Tnh ton vi bin dng ca tinh th. Phn mm Winindex: + Tm cu trc c th tng ng vi file d liu. + S dng vi mu n pha. + Tnh ton cc hng s mng. + Tnh ton kch thc mng. Ngoi ra cn c phn mm Winprofile v phn mm tnh ton Rietveld.
Tn km chi ph.