WWW.ToanCapBa.

Net

Bin son Thy nguyen hue ha nam TH TCH LNG TR

Dng 1: Khi lng tr ng c chiu cao hay cnh y V d 1: y ca lng tr ng tam gic ABC.ABC l tam gic ABC vung cn ti A c cnh BC = a 2 v bit A'B = 3a. Tnh th tch khi lng tr. Li gii: Ta c

VABC vung cn ti A nn AB = AC = a ABC A'B'C' l lng tr ng AA ' AB VAA 'B AA '2 = A 'B2 AB2 = 8a2 AA ' = 2a 2
Vy V = B.h = SABC .AA' = a3 2 V d 2:Cho lng tr t gic u ABCD.ABCD' c cnh bn bng 4a v ng cho 5a. Tnh th tch khi lng tr ny
k D' ' A' ' B' ' 4a a D A B 5a a C C' '

Li gii: ABCD A'B'C'D' l lng tr ng nn BD2 = BD'2 - DD'2 = 9a2 BD = 3a ABCD l hnh vung AB =

9a2 Suy ra B = SABCD = 4

3a 2

Vy V = B.h = SABCD.AA' = 9a3

V d 3: y ca lng tr ng tam gic ABC.ABC l tam gic u cnh a = 4 v bit din tch tam gic ABC bng 8. Tnh th tch khi lng tr. + Phn tch V= B.h tm B v h C' ' A' ' trong hnh l cc i tng no ? + Tm din tch B = SABC bng cng thc no ? B' ' + T din tch VA 'BC suy ra cnh no ? ti sao ? + Tm h = AA' dng tam gic no v nh l g ? Li gii: Gi I l trung im BC .Ta c V ABC u nn
A I B C

AI =

AB 3 = 2 3 & AI BC A 'I BC(dl3 ) 2

2S 1 SA'BC = BC.A 'I A 'I = A'BC = 4 2 BC

AA ' (ABC) AA ' AI AA ' = A 'I2 AI2 = 2 Vy : VABC.ABC = SABC .AA'= 8 3

V d 4: Cho hnh hp ng c y l hnh thoi cnh a v c gc nhn bng 600 ng cho ln ca y bng ng cho nh ca lng tr. Tnh th tch hnh hp . + Phn tch V= B.h tm B v h trong hnh l cc i tng no ? + Tm din tch B ca hnh thoi ABCD bng cch no ? + Tm h = DD' trong tam gic vung no ? v nh l g ?

WWW.ToanCapBa.Net

WWW.ToanCapBa.Net

Bin son Thy nguyen hue ha nam Li gii: Ta c tam gic ABD u nn : BD = a a2 3 v SABCD = 2SABD = 2 Theo bi BD' = AC = 2

a 3 =a 3 2 VDD'B DD' = BD'2 BD2 = a 2 a3 6 Vy V = SABCD.DD' = 2

V d 5: Mt tm ba hnh vung c cnh 44 cm, ngi ta ct b i mi gc tm ba mt hnh vung cnh 12 cm ri gp li thnh mt ci hp ch nht khng c np. Tnh th tch ci hp ny. c + Phn tch V= B.h tm B v h trong hnh l cc C' ' D' ' i tng no ? D' ' C' ' + Tm h = AA' ? Ti sao ? C D D' ' + Tm AB ? Suy ra B = SABCD = AB2 ? C' ' A' ' Gii B' ' Theo bi, ta c D C AA' = BB' = CC' = DD' = 12 cm nn ABCD l hnh B B' ' A' ' A vung c AB = 44 cm - 24 cm = 20 cm v chiu cao hp h = 12 cm B' ' A A' ' Vy th tch hp l V = SABCD.h = 4800cm3 B BI TP T RN LUYN Bi 1: Cho lng tr ng c y l tam gic u bit rng tt c cc cnh ca lng tr bng a. Tnh th tch v a3 3 tng din tch cc mt bn ca lng tr. S: V = ; S = 3a2 4 Bi 2: Cho lng tr ng ABCD.A'B'C'D' c y l t gic u cnh a bit rng BD' = a 6 . Tnh th tch ca lng tr. s: V = 2a3 Bi 3.Lng tr ng t gic c y l hnh thoi m cc ng cho l 6cm v 8cm bit rng chu vi y bng 2 ln chiu cao lng tr.Tnh th tch v tng din tch cc mt ca lng tr. s:V = 240cm3 v S = 248cm2 Bi 4: Cho lng tr ng tam gic c di cc cnh y l 37cm ; 13cm ;30cm v bit tng din tch cc mt bn l 480 cm2 . Tnh th tch lng tr . s: V = 1080 cm3 Bi 5: Cho lng tr ng tam gic ABC A'B'C' c y ABC l tam gic vung cn ti A ,bit rng chiu cao lng tr l 3a v mt bn AA'B'B c ng cho l 5a . Tnh th tch lng tr. s: V = 24a3 Bi 6:Cho lng tr ng t gic u c tt c cc cnh bng nhau v bit tng din tch cc mt ca lng tr bng 96 cm2 .Tnh th tch lng tr. s: V = 64 cm3 Bi 7.Cho lng tr ng tam gic c cc cnh y l 19,20,37 v chiu cao ca khi lng tr bng trung bnh cng cc cnh y. Tnh th tch ca lng tr. s: V = 2888 Bi 8. Cho khi lp phng c tng din tch cc mt bng 24 m2 .Tnh th tch khi lp phng s: V = 8 m3 Bi 9:Cho hnh hp ch nht c 3 kch thc t l thun vi 3,4,5 bit rng di mt ng cho ca hnh hp l 1 m.Tnh th tch khi hp ch nht. s: V = 0,4 m3 Bi 10. Cho hnh hp ch nht bit rng cc ng cho ca cc mt ln lt l 5; 10; 13 . Tnh th tch khi hp ny. s: V = 6 Dng 2: Lng tr ng c gc gia ng thng v mt phng V d 1: Cho lng tr ng tam gic ABC A'B'C' c y ABC l tam gic vung cn ti B vi BA = BC = a ,bit A'B hp vi y ABC mt gc 600 . Tnh th tch lng tr. *) Tm hnh chiu ca A'B trn y ABC. Suy ra gc [A'B,(ABC)] = ? *) Phn tch V= B.h tm B v h trong hnh l cc i tng no ? *) Tm din tch B ca tam gic ABC bng cng thc no ? *) Tm h = AA' trong tam gic vung no ? v dng h thc lng gic no ?

WWW.ToanCapBa.Net

WWW.ToanCapBa.Net

Bin son Thy nguyen hue ha nam Li gii: Ta c A 'A (ABC) A 'A AB& AB l hnh chiu ca A'B trn y ABC . Vy gc[A 'B,(ABC)] = ABA ' = 60o

VABA ' AA ' = AB.tan 600 = a 3 1 a2 SABC = BA.BC = 2 2 a3 3 Vy V = SABC.AA' = 2

V d 2: Cho lng tr ng tam gic ABC A'B'C' c y ABC l tam gic vung ti A vi = 60 o bit BC' hp vi (AA'C'C) mt gc 300. Tnh AC' v th tch lng tr. AC = a , ACB Phn tch *) Tm hnh chiu ca BC' trn (AA'C'C). Suy ra gc [BC',(AA'C'C)] = ? *) Tm AC' trong tam gic no?Dng h thc lng gic g ? *) Phn tch V= B.h tm B v h trong hnh l cc i tng no ? *) Tm din tch B ca tam gic ABC bng cng thc no ? *) Tm h = AA' trong tam gic vung no ? v dng h thc lng gic no ? Li gii: Ta c: AB AC;AB AA ' AB (AA 'C'C) nn AC' l hnh chiu ca BC' trn (AA'C'C). Vy gc[BC';(AA"C"C)] = BC'A = 30o AB VAC'B AC' = = 3a tan30o V = B.h = SABC.AA' VAA 'C' AA ' = AC' 2 A 'C' 2= 2a 2 2 VABC l na tam gic u nn SABC = a 3 . Vy V = a3 6 2 V d 3: Cho lng tr ng ABCD A'B'C'D' c y ABCD l hnh vung cnh a v ng cho BD' ca lng tr hp vi y ABCD mt gc 300. Tnh th tch v tng din tch ca cc mt bn ca lng tr . Phn tch *) Dng hnh vung ABCD hay A'B'C'D' v cc cnh bn ca hnh lng tr . *) Dng BD' v BD ? phn tch yu cu ca bi ra cc yu cu nh: *) Tm hnh chiu ca BD' trn y ABCD. Suy ra gc [BD',(ABCD)] = ? *) Phn tch V= B.h tm B v h trong hnh l cc i tng no ? *) Tm din tch B ca hnh vung ABCD bng cng thc no ? *) Tm h = DD' trong tam gic vung no ? v dng h thc lng gic no ? Gii: Ta c ABCD A'B'C'D' l lng tr ng nn ta c: DD' (ABCD) DD' BD v BD l hnh chiu ca BD' trn ABCD . Vy gc [BD';(ABCD)] = DBD' = 300
o VABC AB = AC.tan60 = a 3.

VBDD' DD' = BD.tan 300 =

Vy V = SABCD.DD' =

a 6 3

a 3 6 S = 4S 4a 2 6 ADD'A' = 3 3

WWW.ToanCapBa.Net

WWW.ToanCapBa.Net

Bin son Thy nguyen hue ha nam

o V d 4: Cho hnh hp ng ABCD A'B'C'D' c y ABCD l hnh thoi cnh a v BAD = 60 bit AB' hp vi y (ABCD) mt gc 30o .Tnh th tch ca hnh hp. Phn tch yu cu ca bi ra cc yu cu nh: *) Tm hnh chiu ca AB' trn (ABCD). Suy ra gc [AB',(ABCD)] = ? *) Phn tch V= B.h tm B v h trong hnh l cc i tng no ? *) Dng BD. Suy ra D ABD c hnh tnh g ? Suy ra din tch B ca ABCD bng cch no? +Tnh h = BB' trong tam gic no ? Dng h thc lng gic no ? a2 3 Gii VABD u cnh a SABD = 4

SABCD = 2SABD =

a2 3 2

VABB' vung tiB BB' = ABtan30o = a 3 3a3 Vy V = B.h = SABCD .BB' = 2

BI TP T RN LUYN Bi 1. Cho lng tr ng ABC A'B'C' c y ABC vung cn ti B bit A'C = a v A'C hp vi mt bn (AA'B'B) mt gc 30o . Tnh th tch lng tr S: V = a 3 2 /16 Bi 2. Cho lng tr ng ABC A'B'C' c y ABC vung ti B bit BB' = AB = a v B'C hp vi y (ABC) mt gc 30o . Tnh th tch lng tr. S: V = a 3 3 / 2 Bi 3. Cho lng tr ng ABC A'B'C' c y ABC l tam gic u cnh a bit AB' hp vi mt bn (BCC'B') mt gc 30o . Tnh di AB' v th tch lng tr . S: AB' = a 3 ; V = a 3 3 / 2 Bi 4. Cho lng tr ng ABC A'B'C' c y ABC vung ti A bit AC = a v ACB = 60 o bit BC' hp vi mt bn (AA'C'C) mt gc 30o .Tnh th tch lng tr v din tch tam gic ABC'. S V = a 3
6;S =

3a 2 3 2

Bi 5. Cho lng tr tam gic u ABC A'B'C' c khong cch t A n mt phng (A'BC) bng a v AA' hp vi mt phng (A'BC) mt gc 300 . Tnh th tch lng tr S: V = 32a 3 / 9 Bi 6. Cho hnh hp ch nht ABCD A'B'C'D' c ng cho A'C = a v bit rng A'C hp vi (ABCD) mt gc 30o v hp vi (ABB'A') mt gc 45o .Tnh th tch ca khi hp ch nht. s: V = a 3 2 / 8 Bi 7. Cho hnh hp ng ABCD A'B'C'D' c y ABCD l hnh vung . Gi O l tm ca ABCD v OA' = a Tnh th tch ca khi hp khi: 1) ABCD A'B'C'D' l khi lp phng . S V = 2a 3 6 / 9 2) OA' hp vi y ABCD mt gc 60o . S V = a 3 3 / 4 3) A'B hp vi (AA'CC') mt gc 30o. S V = 4a 3 3 / 9 Bi 8. Cho lng tr ng ABCD A'B'C'D' c y ABCD l hnh vung v BD' = a . Tnh th tch lng tr trong cc trng hp sau y: 1) BD' hp vi y ABCD mt gc 60o . S V = a 3 3 /16 2) BD' hp vi mt (AA'D'D) mt gc 30o . S V = a 3 2 / 8 Bi 9. Chiu cao ca lng tr t gic u bng a v gc ca 2 ng cho pht xut t mt nh ca 2 mt bn k nhau l 60o.Tnh th tch lng tr v tng din tch cc mt ca lng tr . s: V = a3 v S = 6a2 Bi 10.Cho hnh hp ch nht ABCD A'B'C'D' c AB = a ;AD = b;AA' = c v BD' = AC' = CA' = a 2 + b2 + c2 1) Chng minh ABCD A'B'C'D' l hp ch nht. 2) Gi x,y,z l gc hp bi mt ng cho v 3 mt cng i qua mt ng thuc ng cho. Chng minh rng sin 2 x + sin 2 y + sin 2 z = 1 . Dng 3: Lng tr ng c gc gia 2 mt phng V d 1. Cho lng tr ng tam gic ABC A'B'C' c y ABC l tam gic vung cn ti B vi BA = BC = a ,bit (A'BC) hp vi y (ABC) mt gc 600 .Tnh th tch lng tr. Phn tch yu cu ca bi ra cc yu cu nh: *) Nhn xt AB v A'B c vung gc vi BC khng ? ti sao? *) Suy ra gc[(A'BC);(ABC)] = ? *) Phn tch V= B.h tm B v h trong hnh l cc i tng no ? *) Tm din tch B ca tam gic ABC bng cng thc no ? *) Tm h = AA' trong tam gic vung no ? v dng h thc lng gic no ? WWW.ToanCapBa.Net

WWW.ToanCapBa.Net

Bin son Thy nguyen hue ha nam

Li gii: Ta c A 'A (ABC)& BC AB BC A 'B

=60 Vy gc[(A'BC),(ABC)] =ABA'
o

VABA ' AA ' = AB.tan 600 = a 3 .

SABC =
1 a2 a3 3 BA.BC = Vy V = SABC.AA' = 2 2 2

V d 2: y ca lng tr ng tam gic ABC.ABC l tam gic u . Mt (ABC) to vi y mt gc 300 v din tch tam gic ABC bng 8. Tnh th tch khi lng tr. Phn tch yu cu ca bi ra cc yu cu nh: *) Nhn xt VA 'BC c hnh tnh g ? Suy ra I l trung im ca BC cho ta v tr AI v A'I th no vi BC? Suy ra gc[(A'BC);(ABC)] = ? *) Phn tch V= B.h tm B v h trong hnh l cc i tng no ? *) t BC = 2x . Suy ra A'I bi tam gic no ? *) T din tch tam gi A"BC suy ra x bi cng thc no? *) Tm h = AA' trong tam gic vung no ? v dng h thc lng gic no ? Gii. VABC u AI BC m AA' (ABC) nn A'I BC (l 3 ). 'IA = 30o Vy gc[(A'BC);)ABC)] = A Gi s BI = x AI =
2x 3 = x 3 .Ta c 2

A' AI : A' I = AI : cos 30 0 =

2 AI 3

2x 3 3

= 2x

AA = AI.tan 300 = x 3.

3 =x 3

Vy VABC.ABC = CI.AI.AA = x3

M SABC = BI.AI = x.2x = 8 x = 2 .Do VABC.ABC = 8 3 V d 3. Cho lng tr t gic u ABCD A'B'C'D' c cnh y a v mt phng (BDC') hp vi y (ABCD) mt gc 60o. Tnh th tch khi hp ch nht. Phn tch yu cu ca bi ra cc yu cu nh: *) Xc nh gc[BDC');(ABCD)] = ? *) Phn tch V= B.h tm B v h trong hnh l cc i tng no ? *) Tm din tch B ca ABCD bng cng thc no ? *) Tm h = CC' trong tam gic vung no ? v dng h thc lng gic no ? Gii. Gi O l tm ca ABCD . Ta c ABCD l hnh vung nn OC BD CC' (ABCD) nn OC' BD (l 3 ). Vy gc[(BDC');(ABCD)] = COC' = 60o Ta c V = B.h = SABCD.CC' ABCD l hnh vung nn SABCD = a2 VOCC' vung nn CC' = OC.tan60o = a 6 / 2 Vy V = a3 6 / 2 V d 4. Cho hnh hp ch nht ABCD A'B'C'D' c AA' = 2a ; mt phng (A'BC) hp vi y (ABCD) mt gc 60o v A'C hp vi y (ABCD) mt gc 30o .Tnh th tch khi hp ch nht. Phn tch yu cu ca bi ra cc yu cu nh: *) Nhn xt AB v A'B c vung gc vi BC khng ? ti sao? *) Suy ra gc[(A'BC);(ABCD)] = ? *) Tm hnh chiu ca A'C trn (ABCD) ? Suy ra gc[A'C,(ABCD)] = ? *) Phn tch V= B.h tm B v h trong hnh l cc i tng no ? *) Tm din tch B ca ABCD bng cng thc no ? *) Tm AB v AC bi tam gic vung no? Dng h thc lng gic no ? *) Tm h = AA' trong tam gic vung no ? v dng h thc lng gic no ? WWW.ToanCapBa.Net

WWW.ToanCapBa.Net

Bin son Thy nguyen hue ha nam Ta c AA' (ABCD) AC l hnh chiu ca A'C trn (ABCD) . Vy gc[A'C,(ABCD)] = A 'CA = 30 o BC AB BC A'B (l 3 ) . [(A'BC),(ABCD)] = A 'BA = 60 o VA 'AC AC = AA'.cot30o = 2a 3 VA 'AB AB = AA'.cot60o = 2a 3 / 3
VABC BC = AC2 AB2 = 4a 6 / 3 Vy V = AB.BC.AA' = 16a 3 2 / 3

BI TP T RN LUYN Bi 1. Cho hp ch nht ABCD A'B'C'D' c AA' = a bit ng cho A'C hp vi y ABCD mt gc 30o v mt (A'BC) hp vi y ABCD mt gc 600 .Tnh th tch hp ch nht. s: V = 2a 3 2 / 3 Bi 2. Cho lng tr ng ABCD A'B'C'D' c y ABCD l hnh vung v cnh bn bng a bit rng mt (ABC'D') hp vi y mt gc 30o.Tnh th tch khi lng tr. s: V = 3a3 Bi 3. Cho lng tr ng ABCA'B'C' c y ABC l tam gic vung cn ti B v AC = 2a bit rng (A'BC) hp vi y ABC mt gc 45o. Tnh th tch lng tr. s: V = a 3 2 Bi 4. Cho lng tr ng ABCA'B'C' c y ABC l tam gic cn ti A vi AB = AC = a v BAC = 120o bit rng (A'BC) hp vi y ABC mt gc 45o. Tnh th tch lng tr. s: V = a 3 3 / 8 Bi 5. Cho lng tr ng ABCA'B'C' c y ABC l tam gic vung ti B v BB' = AB = h bit rng (B'AC) hp vi y ABC mt gc 60o. Tnh th tch lng tr. s: V = h 3 2 / 4 Bi 6. Cho lng tr ng ABC A'B'C' c y ABC u bit cnh bn AA' = a.Tnh th tch lng tr trong cc trng hp sau y: 1) Mt phng (A'BC) hp vi y ABC mt gc 60o . s: V = a 3 3 2) A'B hp vi y ABC mt gc 45o. S: V = a 3 3 / 4 3) Chiu cao k t A' ca tam gic A'BC bng di cnh y ca lng tr. S: V = a 3 3 Bi 7. Cho lng tr t gic u ABCD A'B'C'D' c cnh bn AA' = 2a .Tnh th tch lng tr trong cc trng hp sau y: 1) Mt (ACD') hp vi y ABCD mt gc 45o . S : V = 16a3 0 2) BD' hp vi y ABCD mt gc 60 . S : V = 12a3 3) Khong cch t D n mt (ACD') bng a . S : V = 16a 3 / 3 Bi 8. Cho lng tr ng ABCD A'B'C'D' c y ABCD l hnh vung cnh a. Tnh th tch lng tr trong cc trng hp sau y: 1)Mt phng (BDC') hp vi y ABCD mt gc 60o S : V = a 3 6 / 2 . 2)Tam gic BDC' l tam gic u. S : V = a 3 3)AC' hp vi y ABCD mt gc 450 S : V = a 3 2 Bi 9. Cho lng tr ng ABCD A'B'C'D' c y ABCD l hnh thoi cnh a v gc nhn A = 60o .Tnh th tch lng tr trong cc trng hp sau y: 1) (BDC') hp vi y ABCD mt gc 60o . S: V = 3a 3 3 / 4 2)Khong cch t C n (BDC') bng a / 2 S : V = 3a 3 2 / 8 3)AC' hp vi y ABCD mt gc 450 S : V = 3a 3 / 2 Bi 10. Cho hnh hp ch nht ABCD A'B'C'D' c BD' = 5a ,BD = 3a.Tnh th tch khi hp trong cc trng hp sau y: 1) AB = a S : V = 8a 3 2 2) BD' hp vi AA'D'D mt gc 30o S : V = 5a3 11 3) (ABD') hp vi y ABCD mt gc 300 S : V = 16a 3

WWW.ToanCapBa.Net

WWW.ToanCapBa.Net

Bin son Thy nguyen hue ha nam

Dng 4. Khi lng tr xin V d 1. Cho lng tr xin tam gic ABC A'B'C' c y ABC l tam gic u cnh a , bit cnh bn l a 3 v hp vi y ABC mt gc 60o . Tnh th tch lng tr. Phn tch yu cu ca bi ra cc yu cu nh: *) Xc nh gc gia cnh bn vi y : Hnh chiu ca CC' trn (ABC) l g? *) Suy ra gc[CC';(ABC)] = ? *) Phn tch V= B.h tm B v h trong hnh l cc i tng no ? *) Tm din tch B ca tam gic ABC bng cng thc no ? *) Tm h = CC' trong tam gic vung no ? v dng h thc lng gic no ? Li gii: Ta c C'H (ABC) CH l hnh chiu ca CC' trn (ABC) Vy gc[CC',(ABC)] = C'CH = 60o

VCHC' C'H = CC'.sin 60 0 =

SABC = =

3a 2

a 2 3 .Vy V = S .C'H = 3a 3 3 ABC 4 8

V d 2. Cho lng tr xin tam gic ABC A'B'C' c y ABC l tam gic u cnh a . Hnh chiu ca A' xung (ABC) l tm O ng trn ngoi tip tam gic ABC bit AA' hp vi y ABC mt gc 60 . 1) Chng minh rng BB'C'C l hnh ch nht. 2) Tnh th tch lng tr . Phn tch yu cu ca bi ra cc yu cu nh: *) Xc nh gc gia cnh bn AA' vi y ABC : Hnh chiu ca AA' trn (ABC) l g? Suy ra gc[AA'';(ABC)] = ? *) Chng minh BC AA' bng cch Chng minh BC mt phng no ? T c th BC CC' khng ? ti sao? Vy BB'C'C l hnh g? *) Phn tch V= B.h tm B v h trong hnh l cc i tng no ? *) Tm din tch B ca tam gic ABC bng cng thc no ? *) Tm h = AA'' trong tam gic vung no ? v dng h thc lng gic no ? Li gii: 1) Ta c A 'O (ABC) OA l hnh chiu ca AA' trn (ABC) ' = 60o Vy gc[AA ',(ABC)] = OAA Ta c BB'CC' l hnh bnh hnh ( v mt bn ca lng tr) AO BC ti trung im H ca BC nn BC A 'H (l 3 ) BC (AA'H) BC AA' m AA'//BB' nn BC BB' .Vy BB'CC' l hnh ch nht. 2 2a 3 a 3 2) VABC u nn AO = AH = = 3 3 2 3

VAOA ' A 'O = AO t an60o = a

Vy V = SABC.A'O = a 3 3 / 4

V d 3. Cho hnh hp ABCD.ABCD c y l hnh ch nht vi AB =

3 AD = 7 .Hai mt bn

(ABBA) v (ADDA) ln lt to vi y nhng gc 450 v 600. . Tnh th tch khi hp nu bit cnh bn bng 1. Phn tch yu cu ca bi ra cc yu cu nh: *) Xc nh gc gia mt bn vi y.Dng ng cao A'H v HN AD HM AB Suy ra gc[(ABB'A');(ABCD)] =? gc[(ADD'A');(ABCD)] = ? *) Phn tch V= B.h tm B v h trong hnh l cc i tng no ? *) Tm din tch B ca ABCD bng cng thc no ? *) Tm h = A'H khng dng trc tip tam gic vung no c ? t x = A'H *) Dng hai tam gic no bi nh l g to ra phng trnh theo x ?

WWW.ToanCapBa.Net

WWW.ToanCapBa.Net

Bin son Thy nguyen hue ha nam Li gii: K AH ( ABCD ) ,HM AB , HN AD A' M AB, A' N AD (l 3 )
A 'MH = 45o,A 'NH = 60o

t AH = x . Khi AN = x : sin 600 = 2x/ 3 AN = AA' 2 A' N 2 = 3 4x 2 = HM 3

M HM = x.cot 450 = x

3 4x 2 3 Ngha l x = x= 3 7 Vy VABCD.ABCD = AB.AD.x = 3. 7. 3/ 7 = 3

BI TP T RN LUYN Bi 1. Cho lng tr ABC A'B'C'c cc cnh y l 13;14;15v bit cnh bn bng 2a hp vi y ABCD mt gc 45o . Tnh th tch lng tr. s: V = a 3 2 Bi 2. Cho lng tr ABCD A'B'C'D'c y ABCD l hnh vung cnh a v bit cnh bn bng 8 hp vi y ABC mt gc 30o.Tnh th tch lng tr. s: V =336 o Bi 3. Cho hnh hp ABCD A'B'C'D'c AB =a;AD =b;AA' = c v BAD = 30 v bit cnh bn AA' hp vi y ABC mt gc 60o.Tnh th tch lng tr. s: V = abc 3 / 4 Bi 4. Cho lng tr tam gic ABC A'B'C' c y ABC l tam gic u cnh a v im A' cch u A,B,C bit AA' =

2a 3 .Tnh th tch lng tr. 3

s: V = a 3 3 / 4

Bi 5. Cho lng tr ABC A'B'C' c y ABC l tam gic u cnh a , nh A' c hnh chiu trn (ABC) nm trn ng cao AH ca tam gic ABC bit mt bn BB'C'C hp vio y ABC mt gc 60o . 1) Chng minh rng BB'C'C l hnh ch nht. 2) Tnh th tch lng tr ABC A'B'C'. s: V = 3a 3 3 / 8 Bi 6. Cho lng tr ABC A'B'C' c y ABC l tam gic u vi tm O. Cnh b CC' = a hp vi y ABC 1 gc 60o v C' c hnh chiu trn ABC trng vi O . 1) Chng minh rng AA'B'B l hnh ch nht. Tnh din tch AA'B'B. S : S = a 2 3 / 2 2) Tnh th tch lng tr ABCA'B'C'. S: V = 3a 3 3 / 8 Bi 7. Cho lng tr ABC A'B'C' c y ABC l tam gic u cnh a bit chn ng vung gc h t A' trn ABC trng vi trung im ca BC v AA' = a. 1) Tm gc hp bi cnh bn vi y lng tr. S : 30o. 2) Tnh th tch lng tr S: V = a 3 3 / 8 Bi 8. Cho lng tr xin ABC A'B'C' c y ABC l tam gic u vi tm O. Hnh chiu ca C' trn (ABC) l O.Tnh th tch ca lng tr bit rng khong cch t O n CC' l a v 2 mt bn AA'C'Cv BB'C'C hp vi nhau mt gc 90o s: V = 27a 3 / 4 2 Bi 9. Cho hnh hp ABCD A'B'C'D' c 6 mt l hnh thoi cnh a,hnh chiu vung gc ca A' trn(ABCD) nm trong hnh thoi,cc cnh xut pht t A ca hp i mt to vi nhau mt gc 60o . 1) Chng minh rng H nm trn ng cho AC ca ABCD. 2) Tnh din tch cc mt cho ACC'A' v BDD'B'. S: SACC'A' = a 2 2;SBDD'B' = a 2 3) Tnh th tch ca hp. s: V =

Bi 10. Cho hnh hp ABCD A'B'C'D' c y ABCD l hnh thoi cnh a v gc A = 60 o chn ng vung gc h t B' xung ABCD trng vi giao im 2 ng cho y bit BB' = a. 1) Tm gc hp bi cnh bn v y. S : 60o 2) Tnh th tch v tng din tch cc mt bn ca hnh hp. S: V = 3a 3 / 4 &S = a 2 15

a3 2 2

WWW.ToanCapBa.Net

WWW.ToanCapBa.Net

Bin son Thy nguyen hue ha nam

TH TCH KHI CHP Dng 1: Khi chp c cnh bn vung gc vi y V d 1. Cho hnh chp SABC c SB = SC = BC = CA = a . Hai mt (ABC) v (ASC) cng vung gc vi (SBC). Tnh th tch hnh chp . Phn tch yu cu ca bi ra cc yu cu nh: *) Phn tch V=
A

*) Tm din tch B ca SBC bng cng thc no ? *

a_ B \ S

1 B.h tm B v h trong hnh l cc i tng no ? 3

Li gii: Ta c
(ABC) (SBC) (ASC) (SBC)

AC (SBC)

C /

Do V = SSBC .AC =

1 3

1 a2 3 a3 3 a= 3 4 12

V d 2: Cho hnh chp SABC c y ABC l tam gic vung cn ti B vi AC = a bit SA vung gc vi y ABC v SB hp vi y mt gc 60o. 1) Chng minh cc mt bn l tam gic vung . 2) Tnh th tch hnh chp . Phn tch yu cu ca bi ra cc yu cu nh: *) Xc nh gc[SB,(ABC)] = ? Ti sao? *) Phn tch V= 3 B.h tm B v h trong hnh l cc i tng no ? *) Tm din tch B ca ABC bng cng thc no ? Tnh BA ? *) Tm h = SA qua tam gic no bi cng thc g ? * Li gii: S 1) SA (ABC) SA AB &SA AC m BC AB BC SB ( l 3 ). Vy cc mt bn chp l tam gic vung. 2) Ta c SA (ABC) AB l hnh chiu ca SB trn (ABC). Vy gc[SB,(ABC)] = SAB = 60o . C VABC vung cn nn BA = BC = a/ 2 a A 1 a2 SABC = 2 BA.BC = 4 ; VSAB SA = AB.tan60o = a 6 o 6 60 2 1 1a2 a 6 a3 6 Vy V = SABC .SA = = 3 34 2 24 B V d 3. Cho hnh chp SABC c y ABC l tam gic u cnh a bit SA vung gc vi y ABC v (SBC) hp vi y (ABC) mt gc 60o. Tnh th tch hnh chp . Phn tch yu cu ca bi ra cc yu cu nh: *) Xc nh gc[(SBC),(ABC)] = ? Ti sao? *) Phn tch V= *) Tm din tch B ca ABC bng cng thc no ? *) Tm h = SA qua tam gic no v cng thc g ? * Li gii: S M l trung im ca BC,v tam gic ABC u nn AM BC SA BC (l3 ) . [(SBC);(ABC)] = SMA = 60o . 1 1 Ta c V = B.h = SABC.SA 3 3 C A 3a 6 o 60 VSAM SA = AM tan60o= 2 a M 3 Vy V = 1B.h = 1SABC .SA = a 3 B 3 3 8 V d 4. Cho hnh chp SABCD c y ABCD l hnh vung c cnh a v SA vung gc y ABCD v WWW.ToanCapBa.Net
1 B.h tm B v h trong hnh l cc i tng no ? 3
1

WWW.ToanCapBa.Net

Bin son Thy nguyen hue ha nam

mt bn (SCD) hp vi y mt gc 60o. 1) Tnh th tch hnh chp SABCD. 2) Tnh khong cch t A n mt phng (SCD). Phn tch bi dng hnh : *) Dng t gic ABCD v cnh bn SA (ABCD) ? . Hng dn hc sinh phn tch yu cu ca bi ra cc yu cu nh: *) Xc nh gc[(SCD),(ABCD)] = ? Ti sao? *) Phn tch V=

1 B.h tm B v h trong hnh l cc i tng no ? 3

*) Tm din tch B ca ABCD bng cng thc no ? *) Tm h = SA qua tam gic no bi cng thc g ? Li gii: 1)Ta c SA (ABC) v CD AD CD SD ( l 3 ).(1) H Vy gc[(SCD),(ABCD)] = SDA = 60o .

VSAD vung nn SA = AD.tan60o = a 3

A 60o D
3 Vy V = 1SABCD.SA = 1 a2a 3= a 3 3 3 3 2) Ta dng AH SD ,v CD (SAD) (do (1) ) nn CD AH AH (SCD) Vy AH l khong cch t A n (SCD). 1 1 1 1 1 4 VSAD = + = 2 + 2 = 2 . Vy AH = a 3 2 2 2 AH SA AD 3a a 3a 2

BI TP T RN LUYN Bi 1: Cho hnh chp SABC c y ABC l tam gic vung cn ti B vi BA=BC=a bit SA vung gc vi y ABC v SB hp vi (SAB) mt gc 30o. Tnh th tch hnh chp . s: V = a3 2 / 6 Bi 2. Cho hnh chp SABC c SA vung gc vi y (ABC) v SA = h ,bit rng tam gic ABC u v mt (SBC) hp vi y ABC mt gc 30o .Tnh th tch khi chp SABC s: V = h3 3/ 3 Bi 3. Cho hnh chp SABC c y ABC vung ti A v SB vung gc vi y ABC bit SB = a,SC hp vi (SAB) mt gc 30o v (SAC) hp vi (ABC) mt gc 60o .Chng minh rng SC2 = SB2 + AB2 + AC2 Tnh th tch hnh chp. s: V = a3 3/ 27 Bi 4: Cho t din ABCD c AD (ABC) bit AC = AD = 4 cm,AB = 3 cm, BC = 5 cm. 1) Tnh th tch ABCD. s: V = 8 cm3 2) Tnh khong cch t A n mt phng (BCD). s: d = 12/ 34 Bi 5: Cho khi chp SABC c y ABC l tam gic cn ti A vi BC = 2a , BAC = 120o , bit SA (ABC) v o mt (SBC) hp vi y mt gc 45 . Tnh th tch khi chp SABC. s: V = a3 / 9 Bi 6: Cho khi chp SABCD c y ABCD l hnh vung bit SA (ABCD),SC = a v SC hp vi y mt gc 60o Tnh th tch khi chp. s: V = a3 3/ 48 Bi 7: Cho khi chp SABCD c y ABCD l hnh ch nht bit rng SA (ABCD) , SC hp vi y mt gc 45o v AB = 3a , BC = 4a. Tnh th tch khi chp. s: V = 20a3 Bi 8: Cho khi chp SABCD c y ABCD l hnh thoi cnh a v gc nhn A bng 60o v SA (ABCD) Bit rng khong cch t A n cnh SC = a.Tnh th tch khi chp SABCD. s: V = a3 2/ 4 Bi 9: Cho khi chp SABCD c y ABCD l hnh thang vung ti A v B bit AB = BC = a , AD = 2a , SA (ABCD) v (SCD) hp vi y mt gc 60o Tnh th thch khi chp SABCD. s: V = a3 6/ 2 Bi 10 :Cho khi chp SABCD c y ABCD l na lc gic u ni tip trong na ng trn ng knh AB = 2R bit (SBC) hp vi y ABCD mt gc 45o.Tnh th tch khi chp SABCD. s: V = 3R3 / 4 Dng 2 : Khi chp c mt mt bn vung gc vi y WWW.ToanCapBa.Net

WWW.ToanCapBa.Net

Bin son Thy nguyen hue ha nam

V d 1: Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh vung c cnh a. Mt bn SAB l tam gic u nm trong mt phng vung gc vi yABCD, 1) Chng minh rng chn ng cao khi chp trng vi trung im cnh AB. 2) Tnh th tch khi chp SABCD. Phn tch yu cu ca bi ra cc yu cu nh: *) H l trung im ca AB. Chng minh SH (ABCD) ? 1 *) Phn tch V= B.h tm B v h trong hnh l cc i tng no ? 3 *) Tm din tch B ca ABCD bng cng thc no ? *) Tm h = SH qua tam gic no bi cng thc g ? * Li gii: S 1) Gi H l trung im ca AB. VSAB u SH AB m (SAB) (ABCD) SH (ABCD) Vy H l chn ng cao ca khi chp. D
A

2) Ta c tam gic SAB u nn SA = a 3

2

H a C

suy ra V = 1SABCD .SH = a 3 3 6

V d 2: Cho t din ABCD c ABC l tam gic u ,BCD l tam gic vung cn ti D , (ABC) (BCD) v AD hp vi (BCD) mt gc 60o .Tnh th tch t din ABCD. Phn tch yu cu ca bi ra cc yu cu nh: *) Xc nh gc[AD,(BCD)] = ? Tm hnh chiuca AD trn (BCD) ? *) Phn tch V=

*) Tm din tch B ca BCD bng cng thc no ? *) Tm h = AH qua tam gic no bi cng thc g ? * Li gii: A Gi H l trung im ca BC. Ta c tam gic ABC u nn AH (BCD) , m (ABC) (BCD) AH (BCD) . a Ta c AH HD AH = AD.tan60o = a 3 & HD = AD.cot60o = a 3/ 3 B o VBCD BC = 2HD = 2a 3 suy ra 6 60 D H 3 3 1 11 a 3 V = S .AH = . BC.HD.AH = C BCD 3 32 9 V d 3: Cho hnh chp S.ABC c y ABC l tam gic vung cn ti B, cBC = a. Mt bn SAC vung gc vi y, cc mt bn cn li u to vi mt y mt gc 450. a. Chng minh rng chn ng cao khi chp trng vi trung im cnh AC. b. Tnh th tch khi chp SABC. Phn tch bi dng hnh : *) Dng tam gic ABC v SAC da vo (SAC) (ABC) ? . Phn tch yu cu ca bi ra cc yu cu nh: *) Xc nh gc[(SAB),(ABC)] = ? v gc[(SBC),(ABC)] = ? *) So snh tam gic SHI v SHJ cho g ? Suy ra AH l g ca tam gic ABC ? *) Phn tch V= 3 B.h tm B v h trong hnh l cc i tng no ? *) Tm din tch B ca ABC bng cng thc no ? *) Tm h = SH qua cc tam gic no bi tch cht g ?
1

1 B.h tm B v h trong hnh l cc i tng no ? 3

WWW.ToanCapBa.Net

WWW.ToanCapBa.Net

Bin son Thy nguyen hue ha nam Li gii: a) K SH BC v mp(SAC) mp(ABC) nn SH mp(ABC). Gi I, J l hnh chiu ca H trn AB v BC SI AB, SJ = 45o BC, theo gi thit SIH = SJH Ta c: SHI = SHJ HI = HJ nn BH l ng phn gic ca VABC suy ra H l trung im ca AC. b) HI = HJ = SH =

a 1 a3 VSABC= S ABC .SH = 2 3 12

BI TP T RN LUYN Bi 1: Cho hnh chp SABC c y ABC u cnh a, tam gic SBC cn ti S v nm trong mt phng vung gc vi (ABC). 1) Chng minh chn ng cao ca chp l trung im ca BC. 2) Tnh th tch khi chp SABC. s: V =

Bi 2: Cho hnh chp SABC c y ABC vung cn ti A vi AB = AC = a bit tam gic SAB cn ti S v nm trong mt phng vung gc vi (ABC) ,mt phng (SAC) hp vi (ABC) mt gc 45o. Tnh th tch ca SABC. s: V =

a3 3 24

= 30o ; SBC l tam gic u cnh a v (SAB) (ABC). +Bi 3: Cho hnh chp SABC c BAC = 90o ;ABC Tnh th tch khi chp SABC. s: 2 a 2 V= 24 Bi 4: Cho hnh chp SABC c y ABC l tam gic u;tam gic SBC c ng cao SH = h v (SBC) 4h3 3 (ABC). Cho bit SB hp vi mt (ABC) mt gc 30o .Tnh th tch hnh chp SABC. s: V = 9 Bi 5: T din ABCD c ABC v BCD l hai tam gic u ln lt nm trong hai mt phng vung gc vi

a3 12

nhau bit AD = a.Tnh th tch t din.

s: V =

Bi 6 :Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh vung .Mt bn SAB l tam gic u c ng cao SH = h ,nm trong mt phng vung gc vi ABCD, 1) Chng minh rng chn ng cao khi chp trng vi trung im cnh AB. 4h3 2) Tnh th tch khi chp SABCD . s: V = 9 Bi 7: Cho hnh chp SABCD c ABCD l hnh ch nht , D SAB u cnh a nm trong mt phng vung gc
3 vi (ABCD) bit (SAC) hp vi (ABCD) mt gc 30o .Tnh th tch hnh chp SABCD s: V = a 3 4 Bi 8: Cho hnh chp SABCD c ABCD l hnh ch nht c AB = 2a , BC = 4a, SAB (ABCD) , hai mt bn

a3 6 36

(SBC) v (SAD) cng hp vi y ABCD mt gc 30o .Tnh th tch hnh chp SABCD. s: V = 8a 3 9 Bi 9:Cho hnh chp SABCD c y ABCD l hnh thoi vi AC = 2BD = 2a v D SAD vung cn ti S , nm s: V = a 5 12 Bi 10: Cho hnh chp SABCD c y ABCD l hnh thang vung ti A v D; AD = CD = a ; AB = 2a, D SAB trong mt phng vung gc vi ABCD. Tnh th tch hnh chp SABCD. u nm trong mt phng vung gc vi (ABCD). Tnh th tch khi chp SABCD .
3 s: V = a 3

WWW.ToanCapBa.Net

WWW.ToanCapBa.Net Dng 3 : Khi chp u

Bin son Thy nguyen hue ha nam

V d 1: Cho chp tam gic u SABC cnh y bng a v cnh bn bng 2a. Chng minh rng chn ng cao k t S ca hnh chp l tm ca tam gic u ABC.Tnh th tch chp u SABC . ? Dng tam gic u ABC , t tm O dng SO (ABC) . Ti sao ? Phn tch yu cu ca bi ra cc yu cu nh: *) So snh SA,SB,SC suyra OA,OB,OC bi tch cht no ? *) Phn tch V=

*) Tm din tch B ca ABC bng cng thc no ? *) Tm h = SO qua tam gic no bi nh l g ? * Li gii: S Dng SO (ABC) Ta c SA = SB = SC suy ra OA = OB = OC Vy O l tm ca tam gic u ABC. 2a a Ta c tam gic ABC u nn AO = 2 AH = 2a 3 = a 3 C A 3 3 2 3 11 a2 VSAO SO2 = SA2 OA2 = O 3 a H 3 a 11 SO = .Vy V = 1SABC.SO = a 11 B 3 12 3 V d 2:Cho khi chp t gic SABCD c tt c cc cnh c di bng a . 1) Chng minh rng SABCD l chp t gic u. 2) Tnh th tch khi chp SABCD. ? Dng hnh thoi ABCD v t cu hi 1, dng SO (ABCD) . Ti sao ? Phn tch yu cu ca bi ra cc yu cu nh: *) Hnh thoi ABCD c ni tip trong ng trn khng? Suy ra g t gi thit? *) Phn tch V=

1 B.h tm B v h trong hnh l cc i tng no ? 3

*) Tm din tch B ca ABCD bng cng thc no ? *) Tm h = SO qua tam gic no bi nh l g ? Li gii: Dng SO (ABCD) Ta c SA = SB = SC = SD nn OA = OB = OC = OD ABCD l hnh thoi c ng trn gnoi tip nn ABCD l hnh vung . Ta c SA2 + SB2 = AB2 +BC2 = AC2 nn VASC vung ti S
OS = a 2 1 1 a 2 a3 2 V = S ABCD .SO = a 2 = 3 3 2 6 2

1 B.h tm B v h trong hnh l cc i tng no ? 3

3 Vy V = a 2 6

V d 3: Cho khi t din u ABCD cnh bng a, M l trung im DC. a) Tnh th tch khi t din u ABCD. b)Tnh khong cch t M n mp(ABC).Suy ra th tch hnh chp MABC. ? Dng tam gic u ABC ,t tm O dng DO (ABC) . Ti sao ? Phn tch yu cu ca bi ra cc yu cu nh: *) Phn tch V=

*) Tm din tch B ca ABC bng cng thc no ? *) Tm h = DO qua tam gic no bi nh l g ? *) Mt phng (DCO) (ABC) ? Dng MH OC suy ra iu g ?Tnh MH ?

1 B.h tm B v h trong hnh l cc i tng no ? 3

WWW.ToanCapBa.Net

WWW.ToanCapBa.Net

Bin son Thy nguyen hue ha nam Li gii: a) Gi O l tm ca ABC DO ( ABC )

1 V = S ABC .DO 3

S ABC =

a2 3 2 a 3 , OC = CI = 3 3 4

DOC vung c : DO =
1 a 6 MH = DO = 2 6

DC OC =
2 2

1a 3 a 6 a 6 V = . 3 3 4 3

a3 2 = 12

b) K MH// DO, khong cch t M n mp(ABC) l MH

3 1 1 a2 3 a 6 a 3 2 .Vy V = a 2 VMABC = S ABC .MH = . = 24 3 3 4 6 24

BI TP T RN LUYN Bi 1: Cho hnh chp u SABC c cnh bn bng a hp vi y ABC mt gc 60o . Tnh th tch hnh chp. s: V = Bi 2: Cho hnh chp tam gic u SABC c cnh bn a, gc y ca mt bn l 45o. 1) Tnh di chiu cao SH ca chp SABC . 2) Tnh th tch hnh chp SABC.
3a3 16

s: SH = s: V =

Bi 3: Cho hnh chp tam gic u SABC c cnh y a v mt bn hp vi y mt gc 60o. Tnh th tch a3 3 hnh chp SABC. s: V = 24 o Bi 4 : Cho chp tam gic u c ng cao h hp vi mt mt bn mt gc 30 . 3 Tnh th tch hnh chp. s: V = h 3 3 Bi 5 : Cho hnh chp tam gic u c ng cao h v mt bn c gc nh bng 60o. 3 Tnh th tch hnh chp. s: V = h 3 8 o Bi 6 : Cho hnh chp t gic u SABCD c cnh y a v ASB = 60 . 1) Tnh tng din tch cc mt bn ca hnh chp u. 2) Tnh th tch hnh chp.
2 s: S = a 3

a3 6

a 3

Bi 7 : Cho hnh chp t gic u SABCD c chiu cao h ,gc nh ca mt bn bng 60o. 2h3 Tnh th tch hnh chp. s: V = 3 o Bi 8: Cho hnh chp t gic u c mt bn hp vi y mt gc 45 v khong cch t chn ng cao ca 3 chp n mt bn bng a.Tnh th tch hnh chp . s: V = 8a 3 3 o Bi 9: Cho hnh chp t gic u c cnh bn bng a hp vi y mt gc 60 . a3 3 Tnh th tch hnh chp. s: V = 12 Bi 10: Cho hnh chp SABCD c tt c cc cnh bng nhau. Chng minh rng SABCD l chp t gic
3 u.Tnh cnh ca hnh chp ny khi th tch ca n bng V = 9a 2 .

3 3 s: V = a 2 6

s: AB = 3a

Dng 4 :

Khi chp & phng php t s th tch WWW.ToanCapBa.Net

WWW.ToanCapBa.Net

Bin son Thy nguyen hue ha nam

V d 1.Cho hnh chp S.ABC c tam gic ABC vung cn B, AC = a 2 ,SA vung gc vi y ABC , SA = a 1) Tnh th tch ca khi chp S.ABC. 2) Gi G l trng tm tam gic ABC, mt phng ( ) qua AG v song song vi BC ct SC, SB ln lt ti M, N. Tnh th tch ca khi chp S.AMN Phn tch: *) Dng tam gic ABC vung cn ti B v SA (ABC). *) Dng mt phng qua G v // BC , cho MN //BC . Ti sao ? Phn tch yu cu ca bi ra cc yu cu nh: 1 *) Phn tch V= B.h tm B v h trong hnh l cc i tng no ? 3 *) Tm din tch B ca ABC bng cng thc no ? *) Tm h = SA qua tam gic no bi nh l g ? *) Tnh trc tip th tch SAMN qu phc tp ta phi lm sao ? Lp t s th tch ca SAMN v SABC ? Suy ra iu g ? Li gii: 1 a)Ta c: VS . ABC = S ABC .SA v SA = a 3 1 2 1 1 a3 + ABC c n c : AC = a 2 AB =a S ABC = a VSABC = . a2 . a = 3 2 6 2 b) Gi I l trung im BC. G l trng tm,ta c :
SG 2 = SI 3

// BC MN// BC

SM SN SG 2 = = = SB SC SI 3

3 VSAMN SM SN 4 = . = . Vy: VSAMN = 4 VSABC = 2 a VSABC SB SC 9 9 27

V d 2. Cho tam gic ABC vung cn A v AB = a . Trn ng thng qua C v vung gc vi (ABC) ly im D sao cho CD = a . Mt phng qua C vung gc vi BD, ct BD ti F v ct AD ti E. a) Tnh VABCD b) Chng minh CE ( ABD) c) Tnh th tch khi t din CDEF. Phn tch : *) Dng tam gic ABC vung cn ti A v SC (ABC) *) Dng mt phng qua C v BD cho thit din CEF. Phn tch yu cu ca bi ra cc yu cu nh: *) Phn tch V= Bh/ 3 tm B v h ca ABCD l cc i tng no ? *) Tm din tch B ca ABC bng cng thc no ? *) Chng minh CE vung gc vi 2 ng thng no trong mt phng (ABD)? *) Tnh trc tip th tch CDEF phc tp ta phi lm sao ? Lp t s th tch ca DCEF v DABC bng t s cc i lng hnh hc trong tam gic vung no ? Li gii: a)Tnh b)Tac: AB AC , AB CD AB ( ACD ) AB EC Ta c: DB EC EC ( ABD ) c) Tnh
a SABC.CD = VABCD : VABCD = 1 3 6
3

VDCEF :Ta c:

VDCEF DE DF = . (*) VDABC DA DB

DE DC 2 a2 1 = = = DA DA2 2a 2 2

M DE.DA = DC 2 , chia cho DA2 Tng t: T(*)

DF DC 2 a2 1 = = = 2 2 2 DB DB DC + CB 3

V d 3. Cho khi chp t gic u SABCD. Mt mt phng ( ) qua A, B v trung im M ca SC . Tnh t s th tch ca hai phn khi chp b phn chia bi mt phng . WWW.ToanCapBa.Net

3 VDCEF 1 = .Vy VDCEF = 1 VABCD = a VDABC 6 6 36

WWW.ToanCapBa.Net

Bin son Thy nguyen hue ha nam

Phn tch. *) Dng t gic u ABCD v SO (ABCD) *) Dng (ABM) // CD c im N ? *) Dng BD v BN . Ti sao ? *) Phn tch yu cu ca bi ra cc yu cu nh: *) Phn tch hai chp t gic thnh cc chp tam gic no lp t s ? *) Hy so snh th tch ca SABD v SBCD vi SABCD ? *) Lp t s th tch ca SABN vi SABD ; SAMN vi SABC ? Li gii: K MN // CD (N SD) th hnh thang ABMN l thit din ca khi chp khi ct bi mt phng (ABM). VSAND SN 1 1 1 = = VSANB = VSADB = VSABCD *) VSADB SD 2 2 4 VSBMN SM SN 1 1 1 1 1 = . = . = VSBMN = VSBCD = VSABCD *) VSBCD SC SD 2 2 4 4 8 3 5 M VSABMN = VSANB + VSBMN = VSABCD . VABMN.ABCD = VSABCD 8 8 VSABMN 3 = Do : V ABMN . ABCD 5 V d 4. Cho hnh chp t gic u S.ABCD, y l hnh vung cnh a, cnh bn to vi y gc

60 .

Gi M l trung im SC. Mt phng i qua AM v song song vi BD, ct SB ti E v ct SD ti F. a) Hy xc nh mp(AEMF) b) Tnh th tch khi chp S.ABCD c) Tnh th tch khi chp S.AEMF Phn tch: *)Xc nh gc gia SA v ABCD l gc no ? *)Phn tch V = Bh/ 3 tm B v h ca SABCD l cc i tng no ? *)Tm h = SO qua tam gic v h thc lng gic no? *)Phn tch hai chp t gic thnh cc chp tam gic no lp t s ? *)Tnh th tch ca SAEMF qu phc tp th sao ?Lp t s th tch ca SAEMF v SABCD bng cch no ? *) Hy so snh th tch ca SABD v SBCD vi SABCD ? *) Lp t s th tch ca SAMF vi SACD ? Li gii: a) Gi I = SO AM . Ta c (AEMF) //BD EF // BD 1 2 b) VS . ABCD = S ABCD .SO vi S ABCD = a 3 + VSOA c : SO = AO.tan 60 = c) Phn chia chp t gic ta c
a 6 2

. Vy : VS . ABCD =

a3 6 6

VS . AEMF = VSAMF + VSAME

SM 1 = SC 2

=2VSAMF

VS . ABCD = 2VSACD = 2 VSABC

Xt khi chp S.AMF v S.ACD Ta c : SAC c trng tm I, EF // BD
SI SF 2 VSAMF = SM . SF = 1 = = VSACD SC SD 3 SO SD 3

V d 5. Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh vung cnh a, SA vung gc y, Gi B, D l hnh chiu ca A ln lt ln SB, SD. Mt phng (ABD) ct SC ti C. a) Tnh th tch khi chp S.ABCD. b) Chng minh SC (AB ' D ') WWW.ToanCapBa.Net

SA = a 2 .

WWW.ToanCapBa.Net

Bin son Thy nguyen hue ha nam

c) Tnh th tch khi chp S.ABCD Phn tch yu cu ca bi ra cc bi ton nh: *) Phn tch V = Bh/ 3 tm B v h ca SABCD l cc i tng no ? *) Chng minh SC vung gc 2 ng thng no trong (AB'D') ? *) Phn tch hai chp t gic thnh cc chp tam gic no lp t s ? *) Hy so snh th tch ca SABC v SACD vi SABCD ? *) Hy so snh th tch ca SAB'C' v SAC'D' vi SAB'C'D' ? *) Lp t s th tch ca SAB'C' vi SABC . Suy ra iu g ? Li gii: a) Ta c: VS . ABCD = S ABCD .SA = b) Ta c BC (SAB ) BC AB ' & SB AB ' Suy ra: AB ' ( SBC ) nn AB' SC .Tng t AD' SC.Vy SC (AB'D') VSAB' C' SB ' SC ' = . (*) c) Tnh VS . AB 'C ' : Ta c: VSABC SB SC
1 3 a3 2 3

SAC vung cn nn
Ta c:

SC ' 1 = SC 2

SB ' SA2 2 a2 2 a2 2 = 2 = 2 = = SB SB SA + AB2 3 a2 3 VSAB C 1 ' ' 1 a3 2 a 3 2 = T (*) VSAB 'C ' = . = VSABC 3 3 3 9 3 + VS.AB'C'D' = 2VS.AB'C' = 2a 2 / 9

BI TP T RN LUYN Bi 1. Cho t din ABCD. Gi B' v C' ln lt l trung im ca AB v AC. Tnh t s th tch ca khi t din AB'C'D v khi t din ABCD. s: k = 1/ 4 Bi 2. Cho t din ABCD c th tch 9m3 ,trn AB,AC,AD ln lt ly cc im B',C',D' sao cho AB = 2AB' 2AC = 3AD' ;AD = 3AD'. Tnh t tch t din AB'C'D'. s: V = 2 m3
a 2a Bi 3. Cho t din u ABCD c cnh a. Ly cc im B';C' trn AB v AC sao cho AB = ;AC'= . Tnh th 2 3 s: V = a 2 36 3

tch t din AB'C'D .

Bi 4. Cho t dinABCD c th tch 12 m3 .Gi M,P l trung im ca AB v CD v ly N trn AD sao cho DA = 3NA. Tnh th tch t din BMNP. s: V = 1 m3 Bi 5. Cho hnh chp SABC c y ABC l tam gic u cnh a 3 ,ng cao SA = a.Mt phng qua A v vung gc vi SB ti H v ct SC ti K. Tnh th tch hnh chp SAHK. s: V = a3 3/ 40 3 Bi 6. Cho hnh chp SABCD c th tch bng 27m .Ly A'trn SA sao cho SA = 3SA'. Mt phng qua A' v song song vi y hnh chp ct SB,SC,SD ln lt ti B',C',D' .Tnh th tch hnh chp SA'B'C'D'. s: V = 1 m3 3 Bi 7. Cho hnh chp SABCD c th tch bng 9m , ABCD l hnh bnh hnh , ly M trn SA sao cho 2SA = 3SM. Mt phng (MBC) ct SD ti N.Tnh th tch khi a din ABCDMN . s: V = 4m3 Bi 8. Cho hnh chp SABCD c y l hnh vung cnh a, chiu cao SA = h. Gi N l trung im SC. Mt phng cha AN v // BD ln lt ct SB,SDF ti M v P. Tnh VS.AMNP s: V = a2h/ 9 Bi 9 : Cho hnh chp SABCD c y ABCD l hnh bnh hnh v I l trung im ca SC.Mt phng qua AI v song song vi BD chia hnh chp thnh 2 phn.Tnh t s th tch 2 phn ny. s: k = 1/ 2 SM = x Tm x Bi 10: Cho hnh chp SABCD c y ABCD l hnh bnh hnh v ly M trn SA sao cho SA mt phng (MBC) chia hnh chp thnh 2 phn c th tch bng nhau. s: x = 5 1 2 5) Dng 5 : n tp khi chp v lng tr V d 1: Cho hnh chp S.ABCD c ABCD l hnh vung cnh 2a, SA vung WWW.ToanCapBa.Net

WWW.ToanCapBa.Net

Bin son Thy nguyen hue ha nam

gc y. Gc gia SC v y bng 60 v M l trung im ca SB. 1) Tnh th tch ca khi chp S.ABCD. 2) Tnh th tch ca khi chp MBCD. + Dng t gic ABCD v SA (ABCD) + Dng H trung im AB. Nhn xt MH vi AB ? Ti sao ? + Xc nh gc[SC,(ABCD)] = ? Ti sao ? + Phn tch V=

+ Tnh h = SA trong tam gic no v h thc lng gic no ? + Phn tch V=

1 B.h tm B v h ca SABCD l cc i tng no ? 3 1 B.h tm B v h ca SABCD l cc i tng no ? 3

Li gii:

+ MABCD c ng cao l g ? ti sao ? Tnh MH bi tnh cht g ?

a)Ta c

1 V = S ABCD .SA 3

2 2 + S ABCD = (2a ) = 4a

+ SAC c : SA = AC tan C = 2 a 6 A 6o 60 D . . 2a a C H B

b) K MH / / SA MH (DBC ) Ta c: MH =

1 2 V = 4 a .2 a 6 3

a 83 =

6 3

1 1 SA , S BCD = S ABCD 2 2

VMBCD

1 2 a3 6 = V = 4 3

V d 2: Cho hnh chp tam gic S.ABC c AB = 5a, BC = 6a, CA = 7a. Cc mt bn SAB, SBC, SCA to vi y mt gc 60o .Tnh th tch khi chp. + Dng tam gic ABC v SH (ABC) vi H (ABC) v H cch u 3 cnh tam gic ABC. phn tch yu cu ca bi ra cc yu cu nh: + Xc nh gc hp bi 3 mt bn vi y chp ? + Phn tch V=

+ Tnh B = SABC bng cng thc no ? + Tnh h = SH trong tam gic no v h thc lng gic no ?

1 B.h tm B v h ca SABC l cc i tng no ? 3

WWW.ToanCapBa.Net

WWW.ToanCapBa.Net
S

Bin son Thy nguyen hue ha nam Li gii: H SH ( ABC ) , k HE AB, HF BC, HJ AC suy ra SE AB, SF BC, SJ AC . Ta c = SJH = 60O SEH = SFH ( r l bn knh ng trn ngai tip ABC ) Ta c SABC =

SAH = SFH = SJH nn HE =HF = HJ = r

J A 60 E B H F C

p ( p a )( p b)( p c) a+b+c = 9a Nn SABC = 9.4.3.2 a 2 vi p = 2 S 2 6a Mt khc SABC = p.r r = = p 3

Tam gic vung SHE: SH = r.tan 600 =

2 6a . 3=2 2 a 3 1 2 3 Vy VSABC = 6 6 a .2 2 a = 8 3 a . 3

V d 3: Cho hnh hp ch nht ABCD.ABCD c

AB = a 3 , AD = a,

AA = a, O l giao im ca AC v BD. a) Tnh th tch khi hp ch nht, khi chp OABCD b) Tnh th tch khi OBBC. c) Tnh di ng cao nh C ca t din OBBC. + Dng hp ch nht , hnh chp OA'B'C'D' v OBB'C' . phn tch yu cu ca bi ra cc yu cu nh: + Phn tch V= B.h tm B v h ca OA'B'C'D' l cc i tng no ? + Phn tch V=

+ Tnh B = SBB'C' bng cng thc no ? + Tnh h = OM ? Dng tam gic no v tnh cht g ? + i vi chp OBB'C' chn nh C' v y l VOBB' ta c chiu cao yu cu v dng cng thc no tm n ? Li gii: a) Gi th tch khi hp ch nht l V. Ta c : V

1 B.h tm B v h ca OBB'C' l cc i tng no ? 3

A O D C M

= AB. AD.AA ' = a 3. a2

3 = a 3

ABD c : DB = AB2 +AD2 =2 a

* Khi OABCD c y v ng cao ging
B' '

A' ' C' ' D' '

khi hp nn: VOA' B' C ' D' b) M l trung im BC

OM ( B B ' C ')

1 a3 3 =V = 3 3

VO BB' C'

1 1a 2 a 3 a 3 3 = S BB' C . ' OM . = . = 3 3 2 2 12

c) Gi CH l ng cao nh C ca t

WWW.ToanCapBa.Net

WWW.ToanCapBa.Net

Bin son Thy nguyen hue ha nam din OBBC. Ta c : C ' H =

3VOBB 'C ' SOBB '

ABD c : DB = AB2 + AD2 =2 a

SOBB ' = 1 2 a C ' H = 2a 3 2

V d 4: Cho hnh lp phng ABCD.ABCDc cnh bng a. Tnh th tch khi t din ACBD.

+ Phn tch V=

+ Tnh trc tip th tch ACB'D' phc tp ? Ta phn tch lp phng thnh 4 khi t din c th tch bng nhau no ? + Khi nhn xt VACB'D' v VCB'D'C' ? Suy ra iu g ?
?

1 B.h tm B v h ca ACB'D' l cc i tng no ? 3

Li gii: Hnh lp phng c chia thnh: khi ACBD v bn khi CBDC, BBAC, DACD, ABAD. +Cc khi CBDC, BBAC, DACD, ABAD c din tch y v chiu cao bng nhau nn c cng th tch. Khi CBDC c

1 1 1 V1 = . a 2 .a = a 3 3 2 6

+Khi lp phng c th tch:

A' ' B' '

V2 = a 3

VACB ' D ' = a 3 4.

1 3 1 3 a = a 6 3

C' ' D' ' a

WWW.ToanCapBa.Net

WWW.ToanCapBa.Net

Bin son Thy nguyen hue ha nam

V d 5: Cho hnh lng tr ng tam gic c cc cnh bng a. a) Tnh th tch khi t din AB BC. b) E l trung im cnh AC, mp(ABE) ct BC ti F. Tnh th tch khi CABFE. + Phn tch V=

+ Tnh trc tip th tch CA'B'FE phc tp ? Ta phn tch khi chp thnh 2 khi t din no m tnh th tch n gin hn ? Li gii: a) Khi AB BC:Gi I l trung im AB,
2 3 1 VA ' B ' BC = S A ' B ' B .CI = 1 a . a 3 = a 3 3 3 2 2 12

1 B.h tm B v h ca A'B'BC l cc i tng no ? 3

A I

E F C

b)Khi CABFE: phn ra hai khi CEFA v CFAB. +Khi ACEFc y l CEF, ng cao AA nn
B' ' J C' '

A' '

1 VA 'CEF = S CEF .A 'A 3

SCEF 1 a2 3 a3 3 VA 'CEF = = S ABC = 48 4 16

+Gi J l trung im BC. Ta c khi ABCF c y l CFB, ng cao JA nn

1 VA ' B 'CF = S CFB' .A ' J 3 1 a2 SCFB' = SCBB ' = 2 4

VA ' B ' CF =
+ Vy :

1 a 2 a 3 a3 3 = 3 4 2 24

VCA'B'FE

a3 3 = 16

Bi tp tng t: Bi 1: Cho lng tr ng ABCA1B1C1 c ABC vung. AB = AC = a; AA1 = a 2 . M l trung im AA1. Tnh th tch lng tr MA1BC1
3 s:V = a 2 12

Bi 2: Hnh chp SABCD c ABC vung ti B, SA (ABC). ACB = 60o,

BC = a, SA = a

3 ,M l trung im SB.Tnh th tch MABC .

cnh bng

s: VMABC =

1 4

a3
khi chp SABCD.

Bi 3: SABCD c y ABCD l hnh thang vi y ln AB = 2, ACB = 90o. SAC v SBD l cc tam gic
u c

3.

Tnh

th

tch

s: VSABCD =

6 4

Bi 4: Tnh th tch hnh chp tam gic u SABC trong cc trng hp sau:

WWW.ToanCapBa.Net

WWW.ToanCapBa.Net a) Cnh y bng 1, gc ABC = 60o . b) AB = 1, SA = 2 .

Bin son Thy nguyen hue ha nam

Bi 5. Cho lng tr ABCABC c di cnh bn = 2a, ABC vung ti A, AB = a, AC = a 3 . Hnh chiu vung gc ca A trn (ABC) l trung im BC. Tnh VAABC theo a?

2 12 11 s: V = 12
s: V =

s: V =

a3 2

Bi 6: Cho hnh chp SABC c y ABCD l hnh bnh hnh v SABCD = bng 60o, cc cnh bn nghing u vi y 1 gc 45o. Tnh VSABCD .

3 v gc gia 2 ng cho
3 3

s: V =

Bi 7: Cho hnh chp SABC c SA = SB = SC = a. ASB = 60o, BSC = 90o, CSA = 120o.Chng minh rng ABC vung .Tnh VSABC . s: V =

a 2 12 Bi 8: Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh vung cnh 2a, SA = a ,SB= a 3 v mt phng (SAB)
vung gc mt phng y. Gi M,N ln lt l trung im ca cc cnh AB.BC.Tnh theo a th tch khi chp S.BMDN

a3 3 s: vS . BMDN = 3 Bi 9: Cho lng tr ng tam gic u ABCABC c cnh y v cnh bn u bng a. M, N, E ln lt l trung im ca BC, CC, CA. Tnh t s th tch hai phn lng tr do (MNE) to ra. s: k = 1 Bi 10: Cho hnh chp S.ABCD c y l hnh vung cnh a,mt bn SAD l tam gic u v nm trong mt phng vung gc vi y .Gi M,N ln lt l trung im ca cc cnh SB,BC,CD.Chng minh AM vung gc vi BP v tnh th tch ca khi t din CMNP.

a3 3 s : vM . CNP = 96

WWW.ToanCapBa.Net