L thuyt hnh vi ngi tiu dng

LI M U
Th gii qu l rng ln v c rt nhiu vic phi lm, trong c mt vic lm thng xuyn v quen thuc i vi mi chng ta chnh l hnh vi tiu dng. Khi bc vo ca hng, bn ng trc hng ngn loi hng ho m bn c th mua. Tt nhin, do ngun ti chnh c gii hn, bn khng th mua mi th m bn mun. Do vy vi s ngun lc hin c, bn s quyt nh mua mt gi hng ho p ng tt nhu cu v mong mun ca mnh sau khi xem xt gi bn ca nhiu loi hng ho khc nhau. hiu r hn v vn ny ti xin cp ti l thuyt v s la chn ca ngi tiu dng, n s gip chng ta m t mt cch t m v cch thc ra quyt nh chi tiu ca ngi tiu dng, nghin cu xem ngi tiu dng s a ra cc quyt nh nh th no khi phi i mt vi s nh i, cng nh h phn ng nh th no khi c s thay i ca hon cnh bn ngoi. Sau khi pht trin l thuyt c bn v s la chn ca ngi tiu dng, chng ta s p dng n gii quyt nhiu vn lin quan, nh mt vn rt thc t l: ti sao ngi ngho li thch nhn c tr cp tin mt hn so vi tr cp hin vt? V tc ng ca khon tr cp i vi tiu dng v phc li i vi ngi nhn. Trong khun kh bi tiu lun ny s phn no lm sng t nhng vn trn.

L thuyt hnh vi ngi tiu dng CHNG I: NHNG NI DUNG C BN V LA CHN TI U CA NGI TIU DNG
I. S LA CHN TI U CA NGI TIU DNG.

- Hu ht mi ngi u mun tng s lng hoc cht lng hng ho m h tiu dng, mun c cc k ngh di hn, mun c nhng chic xe hi snh iu hn, hoc mun n ti nhng nh hng sang trng hn. Mi ngi thng tiu dng t hn so vi mc m h mong mun bi v chi tiu ca h b gii hn, hay rng buc , bi thu nhp ca h. M hnh ny c 4 yu t m t bi cnh ca ngi tiu dng v ca th trng: 1. Thu nhp ca ngi tiu dng 2. Gi c m ngi ta c th mua hng ho mc . 3. S thch ca ngi tiu dng, s thch ny xp loi cc nhm hng theo mc tho mn m chng em li 4. Gi nh v hnh vi rng nhng ngi tiu dng c gng ht sc em li li ch cho bn thn h. Trong s nhng hng ho tiu dng m h c th mua c, ngi tiu dng s chn nhm hng c kh nng em li cho h s tho mn ti a. - i n c vi yu t th 4 l yu t chng ta cn nghin cu th trc ht chng ta cn phi phn tch r 3 yu t quan trng trc . - Yu t (1) v (2) xc nh s rng buc v ngn sch ca ngi tiu dng. + n gin ho vn , chng ta xem xt quyt nh ca mt ngi tiu dng ch mua 2 loi hng ho: nc gii kht Pepsi v bnh pizza. Tt nhin trong thc t mi ngi mua hng ngn loi hng ho khc nhau. Tuy nhin vic gi nh ch c 2 loi hng ho n gin ho vn nghin cu rt nhiu, m khng h lm thay i ni dung c bn trong s la chn ca ngi tiu dng. + Trc tin, chng ta xt xem chi tiu v pepsi v pizza ca mt ngi tiu dng b gii hn bi thu nhp ca anh ta nh th no. Gi s ngi tiu dng ny c mc thu nhp 1000 la mt thng v anh ta chi tiu 2

L thuyt hnh vi ngi tiu dng ton b thu nhp hng thng ca mnh cho pepsi v pizza. Gi mt lon pepsi l $2 v gi ca 1 chic pizza l $10 . + Bng 1.1. Trnh by mt s kt hp pepsi v pizza m ngi tiu dng ny c th mua c. Lon pepsi 0 50 100 150 200 250 300 350 400 450 500 S bnh pizza 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 chi tiu cho pepsi (la) 0 100 200 300 400 500 600 700 800 900 1000 Chi tiu cho bnh (la) 1000 900 800 700 600 500 400 300 200 100 0 Tng chi tiu ( la) 1000 1000 1000 1000 1000 1000 1000 1000 1000 1000 1000

- Gii hn ngn sch ca ngi tiu dng. Gii hn ngn sch biu th cc gi hng ho khc nhau m ngi tiu dng c th mua ti mc thu nhp nht nh. y ngi tiu dng mua gi hng ho pepsi v pizza. Anh ta cng mua nhiu pepsi th lng pizza m anh ta mua cng t.

L thuyt hnh vi ngi tiu dng

500

Lng pepsi B

250

0 Lng pizza

50

100

+ Trc tung ghi s lon pepsi v trc honh ghi s bnh pizza. Ti im A, ngi tiu dng khng mua pepsi v tiu dng 100 bnh pizza. Ti im B, ngi tiu dng khng mua bnh pizza v tiu dng 500 lon pepsi. Ti im C, ngi tiu dng mua 50 bnh pizza v 250 lon pepsi. im C 1 im nm chnh gia hai im A v B, l im ti ngi tiu dng chi tiu cho pepsi v pizza nh nhau (500 la). Mi im nm trn ng AB u l nhng im c th xy ra. ng ny c gi l ng gii hn ngn sch. N ch ra cc gi hng ho m ngi tiu dng c th mua, trong trng hp ca chng ta, n biu th s nh i gia pepsi v pizza m ngi tiu dng phi i mt. + dc ca ng gii hn ngn sch phn nh t l m ngi tiu dng c th trao i hng ho ny ly hng ho khc. N c tnh bng khong cch thay i theo phng thng ng chia cho khong cch thay i theo phng nm ngang. Vy, theo th trn ta c dc l 5 lon pepsi trn mt bnh pizza (trn thc t do ng gii hn ngn sch dc xung, nn dc ca n l mt s m. Tuy nhin, phc v cho mc tiu ca mnh, chng ta c th b qua du m).

L thuyt hnh vi ngi tiu dng + dc ca ng gii hn ngn sch phn nh s nh i m th trng t ra cho ngi tiu dng: 1 bnh pizza i ly 5 lon pepsi. - Yu t 3: S thch - ci mi ngi tiu dng mun c + S thch ca ngi tiu dng cho php anh ta la chn gia nhiu kt hp khc nhau ca pepsi v pizza. Nu bn a cho ngi tiu dng hai gi hng ho khc nhau, anh ta s la chn gi hng ho p ng tt nht th hiu ca mnh. Nu c 2 gi hng ho thch hp nh nhau i vi th hiu ca anh ta, chng ta ni rng ngi tiu dng bng quan gia 2 gi hng ho ny. + Chng ta cng c th biu th s thch ca ngi tiu dng di dng th.
Lng pepsi C B A I1 0 D I2 ng bng quang Lng pizza

+ ng bng quan biu th ci gi tiu dng m ngi tiu dng a thch nh nhau. Trong trng hp ny ng bng quang biu th cc kt hp pepsi v pizza lm cho ngi tiu dng tho mn mc nh nhau. + Hnh 1.2. trnh by 2 trong s rt nhiu ng bng quang ca ngi tiu dng. Ngi tiu dng bng quang gia cc kt hp A,B v C, bi v chng nm trn cng mt ng. Khng c g ng ngc nhin nu mc tiu dng bnh pizza ca ngi tiu dng gim, v d t im A xung im B, 5

L thuyt hnh vi ngi tiu dng th mc tiu dng pepsi phi tng gi cho s tho mn ca ngi tiu dng mc nh c. Nu mc tiu dng bnh pizza tip tc gim chng hn t im B xung im C, th lng pepsi phi tip tc tng. + S thch ca ngi tiu dng c biu th bng cc ng bng quang, chng ch ra cc kt hp khc nhau gia pepsi v pizza lm cho ngi tiu dng tho mn nh nhau. Do ngi tiu dng thch c nhiu hng ho hn, nn nhiu im nm trn ng bng quang cao hn (I2) c a thch hn nhng im nm trn ng bng quang thp hn (I1). + Ngi tiu dng c mc tho mn nh nhau ti mt im trn ng bng quang nht nh, song anh ta a thch ng bng quang ny hn so vi ng bng quang khc. Bi v anh ta thch tiu dng nhiu hn, nn nhng ng bng quang cao c a thch hn ng bng quang thp. Trong hnh 1.2, bt k im no nm trn ng I2 cng c a thch hn nhng im nm trn ng I1. - Tm li mc tiu ca ngi tiu dng l ti a ho li ch. ng vy, ngay by gi chng ta s bn v yu t t 4 ny, chnh l s la chn ti u ca ngi tiu dng. - Mt ln na chng ta hy xem xt v d v pepsi v bnh pizza. Ngi tiu dng mun c kt hp tt nht gia pepsi v pizza, ngha l kt hp nm trn ng bng quang cao nht. Nhng kt hp ny cng phi nm trn hoc nm pha trong ng gii hn ngn sch, ng phn nh tng ngun lc m anh ta c th s dng.
Lng pepsi T i u A

I3 I2

6
0

I1 Lng

L thuyt hnh vi ngi tiu dng

1.3 - im ti u ca ngi tiu dng + Ngi tiu dng la chn im nm trn ng gii hn ngn sch ca mnh v ng bng quan cao nht. Ti im ny gi l im ti u. + y, ng bng quan cao nht m ngi tiu dng c th t c l I2. Ngi tiu dng yu thch im A hn, im nm trn ng bng quan I3, nhng anh ta khng bao gi c kh nng mua c gi hng ho pepsi v pizza . Ngc li, im B l im c th mua c, song do n nm trn ng bng quan thp hn, nn ngi tiu dng khng a thch n. + Hnh 1.3. biu th gii hn ngn sch ca ngi tiu dng v 3 trong s nhiu ng bng quan ca anh ta. ng bng quan cao nht m ngi tiu dng c th t c (I2) l ng va vn tip xc vi ng gii hn ngn sch. im tip xc ca 2 ng ny gi l im ti u. + im ti u biu th kt hp tiu dng tt nht ca pepsi v pizza m ngi tiu dng c th chn. + Ch rng ti im ti u, dc ca ng bng quan bng dc ca ng gii hn ngn sch. Chng ta ni rng ng bng quan tip tuyn vi ng gii hn ngn sch. dc ca ng bng quan l t l thay th cn bin gia pepssi v pizza, cn dc ca ng gii hn ngn sch l tng i gia pepssi v pizza. Do vy chng ta c th ni, ngi tiu dng chn cch tiu dng hai hng ho sao cho t l thay th cn bin bng gi tng i. 7

L thuyt hnh vi ngi tiu dng + Khi a ra s la chn v tiu dng, ngi tiu dng chp nhn gi tng i gia hai hng ho; sau la mc ti u m ti t l thay th cn bin ca anh ta ng bng gi tng i. Gi tng i l t l m ti th trng sn sng i hng ho ny ly hng ho khc, trong khi t l thay th cn bin l t l m ngi tiu dng sn sng i hng ho ny ly hng ho khc. Ti im ti u, nh gi ca ngi tiu dng v hai hng ho (tnh bng t l thay th cn bin) bng s nh gi ca th trng (tnh bng gi tng i). Do qu trnh ti u ho ny ca ngi tiu dng, nn gi c th trng ca cc hng ho khc nhau phn nh gi tr m ngi tiu dng gn cho chng.
II.THAY I TRONG THU NHP V GI C TC NG N LA CHN TI U CA NGI TIU DNG

1. Nhng thay i trong thu nhp v tc ng n s la chn ca ngi tiu dng - Gi y khi bit ngi tiu dng a ra quyt nh tiu dng nh th no, chng ta hy xt xem ngi tiu dng phn ng nh th no i vi nhng thay i trong thu nhp. C th, chng ta hy gi nh thu nhp tng. Vi mc thu nhp cao hn, ngi tiu dng c th mua c nhiu hng ho hn. Do vy, s gia tng thu nhp lm dch chuyn ng gii hn ngn sch ra pha ngoi (hnh 2.1). Do gi tng i gia 2 hng ho khng thay i nn dc ca ng gii hn ngn sch mi cng ng bng dc ca ng ngn sch ban u. Ngha l s gia tng thu nhp dn n s dch chuyn song song ca ng gii hn ngn sch. - S m rng gii hn ngn sch cho php ngi tiu dng la chn kt hp tt hn ca pepsi v bnh pizza. Ni cch khc, ngi tiu dng gi y c th t c ng bng quan cao hn. Vi s dch chuyn ca 8

L thuyt hnh vi ngi tiu dng ng gii hn ngn sch v s thch ca ngi tiu dng c biu th qua cc ng bng quan, im ti u ca ngi tiu dng chuyn t im c tn "ti u ban u" sang 1 im c tn "ti u mi".

L thuyt hnh vi ngi tiu dng

Lng pepsi

Gii hn ngn sch mi Ti u mi

Ti u ban u

B
Gii hn ngn sch ban u

I1 0 Lng pizza

2.1 - Hnh 2.1 cho thy rng ngi tiu dng la chn tiu dng nhiu pepsi v pizza hn. S gia tng tiu dng c 2 hh khi thu nhp tng l trng hp ph bin. Khi ngi tiu dng mun c nhiu mt loi hng ho no hn khi thu nhp ca anh ta tng, cc nh kinh t gi loi hng ho ny l hng ho thng thng. - Hng ho c coi l cp thp nu ngi tiu dng mua n t hn khi thu nhp ca anh ta tng. Pepsi l hng ho cp thp khi thu nhp ca ngi tiu dng tng v gii hn ngn sch dch chuyn ra pha ngoi, ngi tiu dng mua bnh pizza nhiu hn v mua t pepsi hn. - Mc d hu ht hng ho u l thng thng, song trong th gii hin thc cng c mt s loi hng ho cp thp. Dch v xe but l mt v d. Nhng ngi tiu dng c thu nhp cao thng i t ring khng i xe but thng xuyn nh nhng ngi tiu dng c thu nhp thp. Do vy, dch v xe but l mt hng ho thp.

10

L thuyt hnh vi ngi tiu dng

2. S thay i gi c tc ng ti s la chn ca ngi tiu dng By gi chng ta hy s dng m hnh ny v s la chn ca ngi tiu dng xt xem s thay i gi c ca 1 hng ho no lm thay i s la chn ca ngi tiu dng nh th no. C th, gi s pepsi gim t 2 la xung cn 1 la 1 lon. Khng c g ng ngc nhin khi gi thp hn lm tng c hi mua ca ngi tiu dng. Ni cch khc, gi ca bt k hng ho no gim cng lm dch chuyn ng gii hn ngn sch v pha ngoi.
Lng pepsi
100 0

Gii hn ngn sch mi Ti u mi

500 Gii hn ngn sch ban u

I2 I1

100

Lng pizza

Hnh 2.2 - Khi gi pepsi gim, ng gii hn ngn sch ca ngi tiu dng xoay ra pha ngoi v dc ca n thay i. Ngi tiu dng chuyn t im ti u ban u sang im ti u mi, iu ny lm thay i c mc mua pepsi v bnh pizza. Trong trng hp lng pepsi tiu dng tng v lng pizza tiu dng gim. - Hnh 2.2. cho ta thy nu chi tiu ton b 1000 la thu nhp ca anh ta cho bnh pizza, th gi pepsi chng lin quan g c. Do vy, im A trong hnh v khng thay i. Tuy nhin nu ngi tiu dng chi tiu ton 11

L thuyt hnh vi ngi tiu dng b 1000 d la thu nhp cho pepsi, th s mua c 1000 ch khng phi l 500 lon. Do vy, trung im ca ng gii hn ngn sch chuyn t B sang D. - Trong trng hp ny, s dch chuyn ra pha ngoi ca ng gii hn ngn sch lm thay i dc ca n (iu ny khc vi nhng g xy ra trc y khi gi c khng thay i trong khi thu nhp ca ngi tiu dng thay i). Nh chng ta tho lun, dc ca ng gii hn ngn sch phn nh gi tng i gia pepsi v bnh pizza. Do gi pepsi gim t 2 d la nn ngi tiu dng by gi c th i 1 bnh pizza ly 10 ch khng phi l 5 lon pepsi. Kt qu l ng gii hn ngn sch mi dc hn. - S thay i ca gii hn ngn sch kiu ny lm thay i tiu dng ca c 2 hng ho nh th no ph thuc vo s thch ca ngi tiu dng. Trong trng hp ny ngi tiu dng mua nhiu pepsi hn v mua bnh pizza t hn.

12

L thuyt hnh vi ngi tiu dng CHNG II TR CP CHO NGI NGHO TRONG L THUYT HNH VI NGI TIU DNG
I. CC HNH THC TR CP CHO NGI NGHO

Nh chng ta bit: ngho kh l mt trong nhng vn kh nht m cc nh hoch nh chnh sch phi ng u. Cc gia nh ngho chu nhiu ri ro nh khng c nh , l thuc vo ma tu, bo lc gia nh, bnh tt, mang thai tui v thnh nin, m ch, tht nghip v trnh hc vn thp. Thnh vin ca cc gia nh ngho va c nhiu nguy c phm ti, va c nhiu nguy c tr thnh nn nhn ca ti phm. Mc d rt kh bc tch cc nguyn nhn v tc ng ca s ngho kh c lin quan n nhiu cn bnh kinh t v x hi. Sau y l mt s chnh sch c th vn dng gim s ngi sng trong ngho kh, mc d khng c phng n no l hon ho v t l quyt nh phng n no tt nht l mt vic lm khng d dng. 1. Lut tin lng ti thiu Cc o lut quy nh mc tin lng ti thiu m cc doanh nghip c th tr cho ngi lao ng lun l mt nguyn nhn gy tranh ci. Nhng ngi ng h coi tin lng ti thiu l cng c tr gip nhng ngi ngho m chnh ph khng tn km g. Nhng ngi phn i cho rng o lut ny c th lm tn thng nhng ngi m n c nh gip . C th d dng hiu c tin lng ti thiu bng cch s dng cng c cung cu. Nhng ngi ng h mc tin lng ti thiu lp lun rng: cu v lao ng gin n tng i t co gin, do vy mc tin lng ti thiu cao ch lm tht nghip tng nh. Nhng ngi ph phn tin lng ti thiu lp lun rng cu v lao ng co gin hn, c bit trong di hn, khi cc doanh nghip c th iu chnh mc s dng lao ng v sn xut mt 13

L thuyt hnh vi ngi tiu dng cch trit hn. Tm li vic quy nh mc tin lng ti thiu cao khng phi l chnh sch hon ho trong vic gip ngi ngho. 2. Phc li Mt bin php lm tng mc sng ca ngi ngho l chnh ph h tr cho thu nhp ca h. Cch c bn m chnh ph thng lm l thng qua h thng phc li. Vi cc chng trnh phc li th mt c nhn ngho ch vi thu nhp thp th khng tiu chun nhn c tr cp. C nhn phi chng minh c rng anh ta c nhng tiu chun khc, v d c con nh hoc b tt nguyn. Mt ph phn ph bin i vi cc chng trnh phc li l chng to ra ng lc mi ngi tr nn "tng bn", v d: nhng chng trnh c th khuyn khch cc gia nh chia la nhau, bi v nhiu gia nh ch tiu chun nhn c tr cp nu khng c ng b. Chng c th khuyn khch vic sinh khng hp php, bi v nhiu ph n ngho ch tiu chun nhn c tr cp khi h c con v.v.. Do nhng lp lun nh vy, cui cng h thng phc li c sa i trong mt o lut vo nm 1996 quy nh khong thi gian gii hn c th nhn tr cp ca cc c nhn. 3. Thu thu nhp m Mi khi chnh ph la chn mt h thng thu thu no , th n cng nh hng n phn phi thu nhp. iu ny th hin rt r trong trng hp thu thu nhp lu tin, trong nhng gia nh c thu nhp cao phi ng gp t l phn trm thu nhp ln hn di dng thu so vi nhng gia nh c thu nhp thp. Nhiu nh kinh t ng h tr cp thu nhp cho nhng ngi ngho thng qua vic s dng mt khong thu thu nhp m. Theo chnh sch ny, cc gia nh s bo co thu nhp ca mnh vi chnh ph. Nhng gia nh c 14

L thuyt hnh vi ngi tiu dng thu nhp cao s np mt khon thu da trn thu nhp ca h. Nhng gia nh c thu nhp thp s nhn c mt khon tr cp. Ni cch khc, h s "np" mt khon "thu m". V d: gi s chnh ph s dng cng thc sau xc nh ngha v np thu ca mt h gia nh. Ngha v np thu = (1/3 thu nhp) - 10.000 la Trong trng hp , mt gia nh kim c 60.000 la phi np 10.000 la tin thu, cn gia nh kim c 30.000 la s khng phi np mt khon thu no. V 1 gia nh kim c 15.000 la s "n" (5.000) la tin thu. Hay ni cch khc, chnh ph s gi cho gia nh ny tm sc tr gi 5000 la. Vi thu m, nhng gia nh ngho s nhn c s gip ti chnh m khng phi chng minh s ngho kh. Tiu chun duy nht nhn c s tr gip ny l thu nhp thp. Hn ch ca bin php ny l, thu thu nhp m li tr cp cho nhng ngi li bing v trong con mt ca mt s ngi, h khng xng ng nhn c tr cp ca chnh ph. 4. Tr cp hin vt Mt phng php tr gip ngi ngho khc l cung cp trc tip cho ngi ngho mt s loi hng ho v dch v m h ang cn nhm nng cao mc sng ca h. V d, cc t chc t thin cung cp cho cc gia nh ngho lng thc, nh v chi vo l ging sinh, chnh ph cung cp cho ngi ngho dch v chm sc y t thng qua mt chng trnh c tn gi l Tr gip y t v.v.. Vic tr cp cho ngi ngho bng hin vt hay bng tin mt tt hn? Cu tr li khng r rng. Nhng ngi ng h tr cp hin vt lp lun rng cc khon tr cp nh vy m bo cho ngi ngho nhn c ng nhng g h cn nht. Vic nghin ru v ma tu thng ph bin hn nhng thnh vin ngho nht ca x hi. Bng cch cung cp cho ngi ngho lng thc v ch , khuyn khch thi nghin ngp. y l l do ti sao tr cp bng hin vt 15

L thuyt hnh vi ngi tiu dng cho ngi ngho li c u tin s dng di gc chnh tr hn so vi tr cp bng tin mt. Nhng ngi ng h tr cp bng tin mt lp lun rng tr cp bng hin vt khng c hiu qu v khng tn trng ngi c hng, chnh ph khng bit ngi ngho ang cn nhng hng ho v dch v no nht. Nhiu ngi ngho l nhng ngi bnh thng, nhng gp ri ro. Cho d km may mn, h vn l nhng ngi thch hp nht a ra quyt nh v vic lm th no tng mc sng ca bn thn h. Thay v tr cp nhng hng ho v dch v m rt c th ngi ngho khng cn, vic tr cp bng tin mt c th cho php h mua bt c th g m h ngh rng h ang cn nht.
II. LA CHN CC HNH THC TR CP TRONG L THUYT V HNH VI NGI TIU DNG

Chng ta ly mt v d sau: Paul l mt ngi ngho. Do thu nhp thp, anh ch c mc sng m bc. Chnh ph mun gip Paul. H c th tr cp cho Paul lng thc, thc phm tr gi 1.000 la (bng cch cp tem thc phm cho anh) hoc tr cp cho Paul (1000 la tin mt). L thuyt v hnh vi ngi tiu dng s ni g v s so snh gia hai la chn chnh sch ny? * Gii hn ngn sch khng bt buc
Thc phm

Thc phm

BC (1000 la tin mt)

2

BC
2

(1000 la tem thc phm)

BC
1

B A

BC I2 I1
1

B A

$10 00

$10 00

I2 I1
Tiu dng hng phi thc phm

Tiu dng 0 hng phi thc phm 16

L thuyt hnh vi ngi tiu dng

a> Tr cp tin mt * Gii hn ngn sch bt buc

Thc phm Thc phm

Tr cp hin vt

BC
2

(1000 la tin mt)

BC BC
1 2

BC
1

(1000 la tem thc phm)

$10 00

B A I2 I1
Tiu dng hng phi thc phm

$10 00

A
A

B
C

I1

I2

Tiu dng hng phi thc phm

b> C hai phn ca hnh ny u so snh tr cp bng tin mt v tr cp tng t bng thc phm. Trong phn (2a), tr cp hin vt khng h lm cho ng gii hn ngn sch gp khc v ngi tiu dng vn trn cng ng bng quan c i vi c hai chnh sch. Trong phn (2b), tr cp bng hin vt lm cho ng gii hn ngn sch gp khc v so vi khi nhn c tr cp bng tin mt, ngi tiu dng nhn c tr cp hin vt nm trn ng bng quan thp hn. Nu chnh ph a cho Paul tin mt, ng gii hn ngn sch ca anh dch chuyn ra pha ngoi. Anh ta c th chia s tin mt nhn c ny cho tiu dng hng thc phm v tiu dng nhng hng ho khc nu anh ta mun. Ngc li, nu chnh ph tr cp cho Paul di dng hng thc phm, th ng gii hn ngn sch mi ca anh ta tr nn phc tp hn. ng gii hn ngn sch vn dch chuyn ra pha ngoi. Nhng by gi 17

L thuyt hnh vi ngi tiu dng ng gii hn ngn sch bao hm mt khon thc phm tr gi 1000 la v do vy t nht Paul phi tiu dng lng thc phm . Ngha l ngay c khi Paul chi tiu tt c thu nhp ca mnh cho hng ho phi thc phm, th anh ta vn phi tiu dng 1000 la hng thc phm. S so snh trc tip gia tr cp tin mt v tr cp hin vt ph thuc vo s thch ca Paul. Trong phn (2a), Paul la chn chi tiu t nht 1000 la hng thc phm ngay c khi anh ta nhn c tr cp bng tin mt. Do vy s rng buc ca tr cp bng hin vt khng c ngha g c. Trong trng hp , tiu dng ca Paul chuyn t im A n im B bt k tr cp di dng no. Ngha l s la chn ca Paul gia tiu dng hng thc phm v hng phi thc phm ging ht nhau vi c 2 chnh sch. Song trong phn (b), li hon ton khc. Trong trng hp ny, Paul thch chi tiu t hn 1000 la cho hng thc phm v chi tiu nhiu hn cho hng phi thc phm. Tr cp bng tin mt cho php anh ta tu chi tiu theo s thch v anh ta tiu dng im B. Ngc li, tr cp bng hin vt buc Paul phi chi tiu t nht l 1000 la cho hng thc phm. S phn b ti u ca Paul l im C. So snh vi tr cp tin mt, tr cp hin vt khin Paul tiu dng thc phm nhiu hn v tiu dng hng ha khc t hn. Tr cp bng hin vt cng buc Paul phi nm trn ng bng quan thp hn (do vy mc tho mn thp hn) Paul b thit so vi trng hp nhn c tr cp tin mt. Do vy, l thuyt v s la chn ca ngi tiu dng em li cho chng ta mt bi hc n gin v tr cp tin mt v tr cp hin vt. Nu tr cp hin vt buc ngi nhn phi tiu dng 1 loi hng ho no nhiu hn so vi bnh thng, th ngi nhn thch nhn tr cp tin mt hn. Nu tr cp hin vt khng buc ngi nhn phi tiu dng mt loi hng ho no nhiu hn so vi bnh thng, th tr cp tin mt v tr 18

L thuyt hnh vi ngi tiu dng cp hin vt gy ra tc ng nh nhau i vi tiu dng v phc li ca ngi nhn.

19

L thuyt hnh vi ngi tiu dng CHNG III TC NG CA CC KHON TR CP I VI TIU DNG V PHC LI I VI NGI NHN
I. TC NG

- Nhiu chnh sch, cc khon tr cp, phc li x hi nhm tr gip ngi ngho c th gy ra cc tc ng khng mong mun lm nn lng h trong vic tm cch thot khi i ngho. xem l do ti sao, chng ta xt v d sau: + Gi s mt gia nh cn khon thu nhp 15000 la duy tr mc sng thch hp. V gi s rng vi s quan tm i vi ngi ngho, chnh ph ha m bo khon thu nhp cho mi gia nh. Bt k mi h gia nh kim c bao nhiu, chnh ph s m bo b p phn chnh lch gia khon thu nhp ca h v 15000 la. + Tc ng ca chnh sch ny rt r rng: Mi ngi c mc thu nhp thp hn 15000 la u khng c ng c tm vic v lm vic. Khi mi ngi kim c 1 la thu nhp, chnh ph s gim tr cp 1 la. Trn thc t chnh ph nh thu 100% vo khon thu nhp tng thm. Thu sut 100% chc chn s l mt chnh sch gy tn tht ti trng ln. - Nhng tc ng tiu cc ca mc thu sut cao c th tn ti trong mt thi gian di. Mt c nhn khng c ng c lao ng s mt i nhng kinh nghim m l ra cng vic c th mang li. - Phc li x hi, tr gip y t, tem phiu lng thc v min thu thu nhp l nhng chng trnh nhm gip ngi ngho v chng gn lin vi thu nhp ca cc h gia nh. Khi thu nhp ca mt gia nh no tng, th gia nh khng cn tiu chun hng li ch m nhng chng trnh ny em li na. Khi tt c nhng chng trnh ny c thc hin 20

L thuyt hnh vi ngi tiu dng ng thi, th phn ln cc h gia nh thng phi i mt vi mc thu cn bin thc t rt cao. i khi mc thu ny c th ln hn 100%, do vy cc gia nh ngho b thit khi thu nhp ca h tng. Thng qua vic c gng tr gip ngi ngho, chnh ph lm mt ng c lao ng ca h. Theo nhng ngi ch trch chng trnh chng i ngho, th chng lm thay i thi v "nui dng tnh trng ngho kh".
II. KIN XUT

Qua nhng tc ng ca cc khon tr cp, phc li x hi, v.v.. chng ta cng thy r c nhng mt hn ch trong cc chng trnh chng i ngho, vy gii quyt nhng vn vng mc chng ta cn phi lm nhng g? C v nh d dng a ra c gii php cho cc vn trn: + Gim tr cp cho cc gia nh ngho mt cch t t hn khi thu nhp ca h tng. V d: Nu 1 gia nh ngho mt 30 xu tr cp cho mi la thu nhp kim c, th h ch phi i mt vi thu sut 30%. Mc d mc thu ny phn no lm gim n lc lao ng, nhng n khng loi b hon ton ng c lao ng. Vn ny sinh i vi gii php l n lm tng mnh chi ph cho cc chng trnh chng i ngho. Nu cc khon tr cp gim dn khi thu nhp ca gia nh ngho no tng, th cc gia nh ngay trn mc ngho kh cng s tiu chun nhn c nhng khon tr cp ng k. Vic ct gim tr cp cng din ra t t th cng c nhiu gia nh tiu chun v chi ph cho chng trnh cng ln. Do vy cc nh hoch nh chnh sch phi i mt vi s nh i gia vic gy ra gnh nng cho ngi ngho thng qua mt mc thu sut

21

L thuyt hnh vi ngi tiu dng bin thc t cao v vic gy ra gnh nng cho nhng ngi np thu khi cc chng trnh gim ngho kh c chi ph cao. C rt nhiu cch ct gim s sa st ng c lao ng ca cc chng trnh chng i ngho. Mt trong nhng bin php l yu cu mi ngi nhn tr cp phi chp nhn cng vic m chnh ph a ra - h thng kiu ny i khi c gi l phc li lao ng . Mt bin php khc l ch tr cp trong khong thi gian c gii hn. Tin trnh ny c thc hin vo nm 1996 trong mt d lut v ci cch phc li. Nhng ngi ng h gii hn v mt thi gian ch ra s gim st cc t l ngho kh vo cui nhng nm 1990 nh mt du hiu ng h cho quan im ca h. Nhng ngi ph phn lp lun rng s gii hn v mt thi gian c tnh tn khc i vi nhng thnh vin ngho nht trong x hi v s gim st t l ngho kh vo cui nhng nm 1990 phn nhiu l do s mnh ln ca nn kinh t ch khng phi do s ci cch phc li.

22

L thuyt hnh vi ngi tiu dng

KT LUN
Nh vy c th thy rng l thuyt hnh vi ngi tiu dng l mt yu t c bn trong vic quyt nh v s la chn ca ngi tiu dng, cho thy r nhng phn ng ca h khi c s thay i ca hon cnh bn ngoi. L thuyt hnh vi ngi tiu dng cn ng mt vai tr quan trng trong vic phn tch hnh vi nhn tr cp ca ngi ngho. Nhu cu v tiu dng ca con ngi ngy cng ln, i hi h phi bit cn nhc khi ra quyt nh chi tiu, lm sao cho cn i, hp l. X hi ngy nay rt pht trin, i sng c nng cao lan rng ra khp ni, khng c ch cho s ngho tng tn ti, y thc s l mt thch thc ca vn m trong khun kh mt bi tiu lun em khng th cp c mt cch y v chi tit. V kin thc ca em cn hn ch v do cha c nhiu kinh nghim nn trong khi vit bi s c nhng thiu st l iu khng th trnh khi. Mt ln na em mong rng s nhn c s ch bo ca cc thy, cc c v s ng gp ca cc bn bi tiu lun ca em c tt hn. Em xin chn thnh cm n!.

23

L thuyt hnh vi ngi tiu dng

DANH MC SCH THAM KHO

- Kinh t hc vi m (Thc s Cao Thu Xim) - Nxb Thng k - 28 tnh hung kinh t vi m (Trn Vn Hng v H c Hng) - S VH - TT ( TP HCM).

24

L thuyt hnh vi ngi tiu dng

MC LC
Li m u Chng I: Nhng ni dung c bn v la chn ti u ca ngi tiu dng I. La chn ti u ca ngi tiu dng II. Thay i trong thu nhp v gi c tc ng n la chn ti u ca ngi tiu dng 1. Thay i trong thu nhp 2.Thay i ca gi c Chng II: Tr cp cho ngi ngho trong l thuyt hnh vi ngi tiu dng I.Cc hnh thc tr cp cho ngi ngho 1. Lut tin lng ti thiu 2. Phc li 3. Thu thu nhp m 4.Tr cp hin vt II. La chn cc hnh thc tr cp trong l thuyt v hnh vi ngi tiu dng Chng III: Tc ng ca khon tr cp i vi tiu dng v phc li i vi ngi nhn I. Tc ng II. kin xut Kt lun Ti liu tham kho Trang 3 2 2 8 8 9 12 12 12 13 13 14 15 19 19 20 22 23

25