You are on page 1of 33

Sö dông hîp lý

vµ an toµn
gluco-corticoid

PGS.TS. §oµn V¨n §Ö


ViÖn 103 - Häc viÖn Qu©n Y
LÞch sö vµ nguån gèc gluco-corticoid
• 1948 Hench dïng cortison ®iÒu trÞ VKDT
• 1950 gi¶i th−ëng Nobel y häc
• Ph¸t hiÖn nhiÒu t¸c dông phô
• T¸c dông chèng viªm sö dông ®iÒu trÞ VKDT thËn
träng h¬n
• Glucorticoid do tuyÕn th−îng thËn bµi tiÕt
• Vá th−îng thËn gåm 3 líp:
– Líp cung: tiÕt Mineralo - corticoid
– Líp bã: tiÕt glucorticoid
– Líp l−íi: tiÕt Androgen
Methylprednisolone

Ñieàu hoøa baøi tieát

 Hydrocortisone ñöôïc baøi tieát khoaûng 20mg/ngaøy.


 Noàng ñoä Hydrocortisone huyeát cao nhaát 4 - 8 giôø saùng, sau ñoù
giaûm chaäm, thaáp nhaát töø 21 - 23 giôø
Methylprednisolone

Cô cheá taùc ñoäng néi


bµo
GC + receptor noäi baøo

Nhaân teá baøo

Toång hôïp ADN

Protein môùi
Methylprednisolone

Phospholipid maøng

Methylprednisolone
(+)
Taùc ñoäng khaùng vieâm Lipocortin
(+) (-)
Phospholipase A2

Thuoác khaùng vieâm


Acid arachidonic
non-steroid

(+)
Cyclooxygenase

Serotonin Bradykinin Leucotrien Histamin Prostaglandin

- Baøi tieát dòch nhaøy


Hoaït - Co thaét cô trôn
tính - Phuø nieâm maïc
- Toån thöông bieåu moâ
Methylprednisolone

Taùc ñoäng öùc cheá mieãn dòch


Methylprednisolone öùc cheá caû 3 quaù trình ñaùp
Teá baøo goác tuûy xöông
öùng mieãn dòch:
Pha A
Tuyeán öùc  Nhaän daïng khaùng nguyeân
Pha B  Khueách ñaïi vaø taùc duïng cuûa söï ñaùp öùng
mieãn dòch
Lympho T
Pha C Do:
Teá baøo trí nhôù mieãn dòch
 Huûy caùc teá baøo lympho, ñaëc bieät caùc teá baøo
tuyeán öùc.

Pha D vaø E  Giaûm thöïc baøo, giaûm toång hôïp caùc goác töï do
cuûa oxy (giöõ vai troø quan troïng trong söï phaân
Mieãn dòch teá baøo
huûy caùc taùc nhaân gaây beänh).
Quaù trình phaùt trieån heä thoáng mieãn dòch  Hôi laøm giaûm möùc globulin mieãn dòch trong
maùu nhöng khoâng laøm giaûm saûn sinh caùc khaùng
theå chuyeân bieät.
Methylprednisolone

Taùc ñoäng choáng dò öùng

Phosphatidyl inositol diphosphat

Methylprednisolone
(+) (-)
Phospholipase C

Diacyl glycerol Inositol triphosphat

Hoaït hoùa teá baøo giaûi phoùng histamin, serotonin,…


Methylprednisolone

Taùc ñoäng khaùc

 Laøm teo taát caû caùc moâ lympho vaø giaûm soá löôïng teá baøo
lympho trong maùu, coù leû do öùc cheá quaù trình taêng sinh teá
baøo lympho.

 Giaûm soá löôïng collagen moâ do öùc cheá toång hôïp vaø taêng
thoaùi hoùa collagen.
Methylprednisolone

Taùc duïng ñieàu trò

 ÖÙc cheá caùc teá baøo coù thaåm quyeàn mieãn dòch
 Giaûm söï giaõn maïch
 OÅn ñònh maøng ty theå
 ÖÙc cheá hieän töôïng thöïc baøo
 Giaûm saûn xuaát prostaglandin
 Giaûm soá löôïng collagen moâ do öùc cheá toång hôïp vaø taêng
thoaùi hoùa collagen.
Methylprednisolone

Döôïc ñoäng hoïc


 Men cholinesterase thuûy phaân nhanh choùng methylprednisolone natri succinat
thaønh metylprednisolone töï do.

 Caùc thoâng soá döôïc ñoäng:

Ñöôø ng duø ng Lieà u Tmax (phuù t) Cmax (µ


µg/ml) t1/2 (giôø )
Truyeà n IV 30 mg/kg 15 20
IV 40 25 0,42 – 0,47 12 – 36
IM 40 120 0,34

 Taùc ñoäng döôïc lyù vaãn coøn sau khi noàng ñoä thuoác trong huyeát töông baèng 0.

 Thôøi gian baùn huûy sinh hoïc (thôøi gian gaây taùc ñoäng khaùng vieâm trung bình) töông
ñöông vôùi thôøi gian ñieàu hoøa baøi tieát sinh lyù truïc haï ñoài – tuyeán yeân – thöôïng thaän
(HPA).

 Chuyeån hoùa qua gan.

 Baøi tieát qua nöôùc tieåu .


Methylprednisolone

C¸c ph−¬ng ph¸p sö dông corticoid

• LiÒu cao dïng 1 lÇn vµo buæi s¸ng


• LiÒu nhá dïng hµng ngµy
• LiÒu nhá dïng c¸ch ngµy
• LiÒu cao dïng ng¾n ngµy (Pulse therapy)
– LiÒu 500 - 1000mg Methylpesdnisolon
– TruyÒn tÜnh m¹ch 3 ngµy kÕ tiÕp hoÆc c¸ch
ngµy
Methylprednisolone

Hen pheá quaûn, COPD

Shock ñe doïa tính maïng

Beänh veà maét

Chæ ñònh Öùc cheá mieãn dòch

Methylprednisolone Ña chaán thöông

Phuø naõo

Ung thö

Chæ ñònh khaùc


Methylprednisolone

Beänh phoåi taéc ngheõn maõn tính (COPD)


 Ñieàu trò:
• Chæ ñieàu trò trieäu chöùng nhaèm laøm giaûm chöùng khoù thôû vaø caûi thieän chaát
löôïng cuoäc soáng.
 Ñieàu trò khoâng thuoác: ngöng thuoác laù, phuïc hoài theå löïc baèng theå duïc.
 Ñieàu trò baèng thuoác: thuoác giaõn pheá quaûn nhoùm cholinergic phoå bieán
laø ipratropium (ATROVENT, COMBIVENT daïng xòt)). Beänh naëng
duøng phoái hôïp fenoterol vaø ipratropium (BERODUAL).
 Ñôït caáp: Theophylline, thôû oxy, thuoác choáng traàm caûm, corticoid
duøng trong thôøi gian ngaén (14 ngaøy).
 Töông lai:
• Duøng thuoác khaùng cholinergic keùo daøi Tiotropium bromide ngaøy 1 laàn.
Methylprednisolone

Methylprednisolone:

 Taêng cöôøng taùc ñoäng cuûa chaát chuû vaän β2 – adrenergic (chaát laøm daõn
cô trôn pheá quaûn nhö Salbutamol, Ventolin,….).

 ÖÙc cheá ñaùp öùng vieâm ôû ñöôøng daãn khí baèng nhieàu caùch nhö:

 Giaûm toång hôïp chaát trung gian prostaglandin, leukotrien,…

 Giaûm saûn xuaát dòch nhaày.

 Ngaên söï taêng tính thaám thaønh maïch.

 Ngaên chaën tröïc tieáp söï di chuyeån vaø hoaït hoùa caùc teá baøo vieâm.
Methylprednisolone

Tröôøng hôïp ñe doïa tôùi tính maïng


 Boûng
 Soác do maát maùu, chaán thöông hoaëc phaãu thuaät
 Dò öùng naëng
 Phaûn öùng quaù maãn vôùi thuoác
 Phuø thanh quaûn caáp khoâng do nhieãm truøng

Lieàu duøng:
Solu-Medrol: 30 mg/kg tieâm truyeàn IV toái thieåu trong 30 phuùt.
Coù theå laëp laïi moãi 4 – 6 giôø trong 48 giôø.

Solu-Medrol:
 Taêng ñaùp öùng cuûa receptor adrenergic ôû tim vaø maïch
 ÖÙc cheá söï toång hôïp vaø phoùng thích caùc chaát trung gian hoùa hoïc, goác töï do
Methylprednisolone

Caùc tình traïng dò öùng khaùc


 Vieâm da do tieáp xuùc
 Vieâm da dò öùng
 Beänh huyeát thanh
 Vieâm muõi dò öùng theo muøa vaø caû naêm
 Meà ñay
 Vieâm loeùt keát maïc do dò öùng
 Vieâm vaø dò öùng caáp vaø maõn lieân quan ñeán maét nhö vieâm daây thaàn kinh
thò giaùc, vieâm moáng maét
Lieàu duøng:
 Tieâm: 40 - 120 mg/ngaøy x 3 - 7 ngaøy Hoaëc
 Uoáng: 16 - 48 mg/ngaøy x 7 ngaøy 1 - 2 mg/kg/ngaøy
giaûm nöõa lieàu daàn sau ñoù giaûm lieàu daàn
Methylprednisolone

Choáng phuø naõo


Lieàu duøng
40 - 125 mg/4 - 6 giôø (IV/IM), 4 - 7 ngaøy

Solu-Medrol

 Giaûm toång hôïp prostaglandin, leukotrien,….


 Giaûm saûn xuaát dòch nhaøy
 Ngaên söï taêng tính thaám thaønh maïch
Methylprednisolone

Chaán thöông tuûy soáng


 Cuù ñaùnh cô hoïc vaøo caùc xöông bao quanh tuûy.
 Xöông ñeø hoaëc chaïm vaøo tuûy soáng vaø coù theå cheøn eùp tuûy soáng trong
nhöõng thôøi gian khaùc nhau.
 Maøng teá baøo thaàn kinh töï huûy hoaïi do thaønh phaàn lipid cuûa maøng bò
tieâu huûy bôûi söï peroxy hoùa lipid.

Ñieàu trò sôùm laøm giaûm phuø neà, coù theå phuïc hoài moät soá chöùc naêng

Solu-Medrol:

 Laøm giaûm hieän töôïng peroxi hoùa lipid


 Öùc cheá thuûy giaûi lipid maøng teá baøo
 Duy trì doøng maùu ñeán moâ
 Duy trì quaù trình chuyeån hoùa taïo naêng löôïng theo con ñöôøng yeám khí
 Phuïc hoài söï tích luûy Calci noäi baøo
 Ngaên chaën phaân huûy sôïi thaàn kinh
Methylprednisolone

Chaán thöông tuûy soáng


Lieàu duøng:

 Ñieàu trò trong voøng 3 giôø sau khi bò chaán thöông:


30 mg/kg (IV) trong 15 phuùt
5,4 mg/kg/giôø (IV) trong 23 giôø.

 Ñieàu trò trong voøng 3 tôùi 8 giôø sau khi chaán thöông:
30 mg/kg (IV) trong 15 phuùt
5,4 mg/kg/giôø (IV) trong 48 giôø.
Methylprednisolone

Hoäi chöùng thaän hö

Toån thöông Lieàu duøng


Ngöôøi lôùn:
 Ñôn thuaàn
- Taán coâng: 1,6 mg/kg/ngaøy,
 Maøng neàn toái thieåu 12 tuaàn
 Sô hoaù caàu thaän khu truù - Cuõng coá: 0,8mg/kg/ngaøy
trong 6 tuaàn
 Taêng sinh gian maïch
giaûm daàn lieàu trong 9 - 12 thaùng
 Taêng sinh khoaûng keõ
Methylprednisolone

Ung thö giai ñoaïn cuoái

Methylprednisolone:
Öùc cheá toång hôïp prostaglandin neân
ngaên caûn phaùt sinh xung löïc gaây ñau
Lieàu duøng:
125mg/ngaøy (IV)
Methylprednisolone giuùp caûi thieän
tình traïng beänh nhaân

Ñöôøng daãn truyeàn


caûm giaùc ñau
Methylprednisolone

Solu-Medrol 500 mg - Pulse Therapy

Pulse therapy

 Trò lieäu vôùi lieàu cao giaùn ñoaïn

 Lieàu duy nhaát 1000 mg Solu-Medrol

 Laäp laïi 3 ngaøy lieân tieáp hoaëc caùch ngaøy


Methylprednisolone

Caùc chæ ñònh öùc cheá mieãn dòch


 Vieâm khôùp daïng thaáp: 1g/ngaøy, tieâm IV trong 3 ngaøy, sau ñoù tieâm IV
1g/thaùng, trong 6 thaùng.

 Lupus ban ñoû heä thoáng: 1g/ngaøy trong 3 ngaøy, tieâm IV.

 Xô cöùng raûi raùc: 1g/ngaøy trong 3 ngaøy tieâm IV hoaëc 1g/ngaøy trong 5 ngaøy
tieâm IV.

 Tình traïng phuø do vieâm caàu thaän/vieâm thaän do lupus: 30 mg/kg/ngaøy trong
4 ngaøy tieâm IV hoaëc 30mg/kg/ngaøy thöù 1 vaø sau ñoù 1g/ngaøy vaøo ngaøy thöù 3, 5,
7.

 Loaïi boû maûnh gheùp thaän: tieâm IV 1g/laàn, 1 hoaëc 2 laàn moãi ngaøy trong 3 ngaøy.
Methylprednisolone

Caùc chæ ñònh öùc cheá mieãn dòch


Solu-Medrol laø thuoác ñöôïc löïa choïn ñaàu tieân do:

 Thôøi gian öùc cheá tuyeán thöôïng thaän ngaén neân ít gaây nguy cô teo
voû thöôïng thaän.
 Hoøa tan toát cho pheùp ñaït noàng ñoä thuoác cao ñeå kieåm soaùt nhanh
caùc trieäu chöùng.

 Thôøi gian baùn huûy ngaén nhôø vaäy thuoác khoâng tích luõy laïi.
 Coù taùc ñoäng mineralocorticoid raát thaáp nhôø vaäy ñaûm baûo an
toaøn.
Methylprednisolone

Thaän troïng
° Soác nhieãm truøng, ñaùi thaùo ñöôøng
° Nhieãm Herpex simplex ôû maét
° Lao tieán trieån hay tieàm aån
° Ñuïc nhaân maét vaø glaucom
° Phuï nöõ mang thai vaø cho con buù: Thuoác qua ñöôïc nhau thai vaø baøi
tieát qua söõa

Chæ söû duïng khi thaät caàn thieát


Taùc duïng phuï
° Loeùt ñöôøng tieâu hoùa
° Roái loaïn nöôùc vaø ñieän giaûi
° Taêng huyeát aùp, loaõng xöông
Methylprednisolone

Moät soá ñieåm löu yù


 Trong nhöõng chæ ñònh duøng pulse therapy, lieàu duøng sau ñoù thöôøng
giaûm 50%
 Khoâng nhaát thieát phaûi giaûm lieàu ôû ngöôøi suy thaän do söï thanh thaûi
methylprednisolone khoâng bò aûnh höôûng ôû ngöôøi suy thaän vaø söï thanh
thaûi khoâng leä thuoäc vaøo lieàu duøng
 Lieàu duøng 5 mg prednisone coù theå chuyeån sang lieàu 4 mg
methylprednisolone
 Trong suy gan maõn, söï thanh thaûi vaø theå tích phaân boá
methylprednisolone khoâng thay ñoåi so vôùi ngöôøi bình thöôøng
Methylprednisolone

Hieäu löïc vaø lieàu töông ñöông cuûa moät soá glucocorticoid
Thuoá c Thôø i gian baù n Hieä u löï c Hieä u löï c Aù i löï c vôù i Lieà u töông
+
huû y sinh hoï c khaù ng giöõ Na receptor ñöông (mg)
(giôø ) vieâ m glucocorticoid
Thôø i gian taùc ñoä ng ngaé n (8 – 12 giôø )
Cortisol 8 – 12 1 1 100 20
Cortison 8 – 12 0,8 0,8 1 25
Fluorocortison 10 125 -
Thôø i gian taùc ñoä ng trung bình (12 – 36 giôø)
Prednison 12 – 36 4 0,8 5 5
Prednisolon 12 – 36 4 0,8 220 5
Metyl prednisolon 12 – 36 5 0,5 1190 4
Triamcinolon 12 – 36 5 0 190 4
Thôø i gian taùc ñoä ng daø i (36 – 72 giôø)
Betamethason 36 – 72 25 0 740 0,75
Dexamethason 36 – 72 25 0 540 0,75

* Lieàu töông ñöông chæ aùp duïng cho ñöôøng uoáng vaø ñöôøng tieâm tónh maïch
Methylprednisolone

METHYLPREDNISOLONE: Nhöõng öu ñieåm hôn DEXAMETHASONE

 Khoâng nhö dexamethasone, Solu-Medrol khoâng töông taùc vôùi caùc thuoác choáng co giaät
nhö phenobarbital vaø phenytoin
 Solu-Medrol thaám qua maøng teá baøo nhanh hôn dexamethasone neân khôûi phaùt taùc ñoäng
nhanh hôn
 Solu-Medrol coù thôøi gian baùn huûy sinh hoïc ngaén hôn dexamethasone neân nguy cô laøm teo
voõ thöôïng thaän ít hôn
 An toaøn, nhanh choùng, tieän lôïi vôùi Act-O-Vial
 Dexamethasone bò fluor hoùa taïi gan, gaây yeáu cô, buoàn noân, nguû gaät, chaùn aên
21
CH2OH CH2OH

20C C O
O CH3
CH3
19 HO OH
Methylprednisolone HO
12 17
OH
CH3 CH3
CH3 11 13 16
18 14 15
(SOLU-MEDROL) 9
2 1 10 8
5 F
3 4 6 7
O O

CH3 Dexamethasone
Methylprednisolone

Methylprednisolone: Nhöõng öu ñieåm hôn HYDROCORTISONE

 Solu-Medrol coù taùc ñoäng khaùng vieâm maïnh hôn hydrocortisone


 Solu-Medrol thaám qua maøng teá baøo nhanh hôn hydrocortisone neân khôûi phaùt taùc ñoäng
nhanh hôn
 Solu-Medrol thöïc söï khoâng coù hoaït tính mineralocorticoid (gaây phuø, cao huyeát aùp, nhieãm
kieàm, giaûm kali huyeát) neân ít taùc duïng phuï hôn khi duøng laâu daøi.
 An toaøn, nhanh choùng, tieän lôïi vôùi Act-O-Vial

21 21
CH2OH CH2OH
20C O 20C O
CH3 CH3
19 19
HO OH HO OH
12 17 12 17
Methylprednisolone 18
CH3 11 13
14
16
15 18
CH3 11 13
14
16
15
9 9
2 1 10 8 2 1 10 8
(SOLU-MEDROL) 3 4 5 6 7 3 4 5 6 7
O O
CH3
Hydrocortisone
Methylprednisolone

METHYLPREDNISOLONE: Nhöõng öu ñieåm hôn DEPERSOLON

 Taùc ñoäng khaùng vieâm maïnh hôn Depersolon


 An toaøn
 Solu-Medrol thaám qua maøng teá baøo nhanh hôn Depersolon
neân khôûi phaùc taùc ñoäng nhanh hôn
21
CH2OH O
C N
20C O CH3
CH3 HO OH N
19 CH3
HO OH CH3
12 17
CH3 11 13 16
18 14 15
9
2 1 10 8
5
3 4 6 7 O
O
CH3
Methylprednisolone Mazipredone
(SOLU-MEDROL) (DEPERSOLON)
Methylprednisolone

T¸c dông phô


• Suy tuyÕn th−îng thËn • §ôc nh©n m¾t
• NhiÔm khuÈn (lao phæi)
• VÕt th−¬ng l©u liÒn
• LoSng x−¬ng
• Teo c¬ v©n
• Ho¹i tö chám
• ChËm ph¸t triÓn ë trÎ em • Rèi lo¹n ®iÖn gi¶i
• Héi chøng Cushing • T¨ng ure m¸u
• LoÐt ch¶y m¸u tiªu ho¸
• Rèi lo¹n t©m thÇn
• T¨ng ®−êng m¸u
Methylprednisolone

c¸c ph−¬ng ph¸p sö dông thuèc an


toµn
• X¸c ®Þnh chÈn ®o¸n
• Chän chØ ®Þnh
• X¸c ®Þnh liÒu
• Chän thuèc
• Chän c¸ch dïng
Xin ch©n thµnh c¶m ¬n
sù theo dâi
cña quÝ vÞ ®¹i biÓu

You might also like