Linh Đ o Giáo Lý Viên

TOÂMA NGUYEÃN NHÖ DANH
LINH ÑAÏO
GIAÙO LYÙ VIEÂN
CHUNG TAY GOÙP SÖÙC

2005
2 LINH ÑAÏO GIAÙO LYÙ VIEÂN
3
LÔØI NOÙI ÑAÀU

Moái baän taâm cuûa caùc cha sôû, cuûa nhöõng ai laøm coâng
taùc huaán giaùo, vaø cuûa caùc giaùo lyù vieân laø laøm sao giuùp giaùo
lyù vieân coù moät ñôøi soáng thieâng lieâng vöõng chaéc 1. Nhöng laøm
sao coù theå giuùp hoï soáng ôn goïi giaùo lyù vieân ñöôïc neáu khoâng
bieát con ñöôøng neân thaùnh cuûa hoï? Noãi baän taâm traên trôû ñoù
thoâi thuùc toâi tìm caùch ñeå tìm hieåu linh ñaïo giaùo lyù vieân.
Söï phong phuù vaø ña daïng caùc con ñöôøng neân thaùnh
khi hoïc bieát moân linh ñaïo söû ñaõ goùp phaàn laøm lôùn leân trong
toâi nieàm hy voïng tìm hieåu linh ñaïo giaùo lyù vieân. Linh ñaïo
naøy tröôùc tieân phaûi ñöôïc khôûi ñi töø Tin Möøng vaø nhöõng chæ
daãn cuûa Hoäi Thaùnh chöù khoâng döïa treân tình caûm, hay ñònh
kieán cuûa ngöôøi vieát. Thao thöùc aáy giuùp toâi hình thaønh taäp saùch
naøy.
Troïng taâm cuûa cuoán saùch naøy seõ trình baøy linh ñaïo
giaùo lyù vieân: baûn chaát vaø ñieåm ñaëc tröng cuûa noù trong
chöông II. Chöông naøy seõ giuùp chuùng ta xaùc ñònh roõ con
ñöôøng neân thaùnh cuûa giaùo lyù vieân. Ñoù laø neân thaùnh qua vieäc
daïy giaùo lyù.
Nhöng tröôùc khi tìm hieåu baûn chaát vaø ñieåm ñaëc tröng
cuûa linh ñaïo giaùo lyù vieân, chuùng ta caàn bieát giaùo lyù vieân laø
ai? Ôn goïi vaø söù maïng hoï ra sao trong Hoäi Thaùnh? (Chöông
I) Vieäc xaùc ñònh naøy raát quan troïng vì noù seõ giuùp giaùo lyù
1
Nhöõng trì treä trong coâng cuoäc huaán giaùo khoâng phaûi laø khoâng coù ngöôøi
daïy giaùo lyù, cuõng khoâng phaûi laø thieáu cô sôû vaät chaát nhöng laø do thieáu
ñôøi soáng thieâng lieâng cuûa giaùo lyù vieân.
LÔØI NOÙI ÑAÀU 5
vieân ñònh ñöôïc ôn goïi vaø söù maïng cuûa hoï trong Giaùo Hoäi. Coù
nhö theá hoï môùi bieát ñaøo taïo vaø töï ñaøo taïo theá naøo ñeå chu
toaøn söù maïng ñöôïc trao phoù.
Sau khi ñaõ bieát giaùo lyù vieân laø ai (chöông I) vaø linh
ñaïo giaùo lyù vieân (chöông II), chuùng ta tieáp tuïc khai trieån linh
ñaïo giaùo lyù vieân qua caùc chieàu kích thaàn hoïc cuûa noù ôû
chöông III. Chöông naøy seõ giuùp giaùo lyù vieân hieåu hôn veà ôn
goïi vaø söù maïng cuûa mình trong moái töông quan vôùi Chuùa Ba
Ngoâi, vôùi Hoäi Thaùnh, vôùi traàn theá vaø vôùi vieäc truyeàn giaùo.
Nhöng laøm sao giaùo lyù vieân coù theå soáng linh naøo naøy
neáu khoâng bieát caùch baûo veä vaø thaêng tieán ôn goïi? Ñoù chính
laø noäi dung chuùng ta seõ tìm hieåu trong chöông IV: Soáng linh
ñaïo giaùo lyù vieân.
Con chaân thaønh caûm ôn cha Giuse Ñoã Maïnh Huøng,
Linh höôùng vaø laø giaùo sö linh ñaïo Ñaïi Chuûng vieän Thaùnh
Giuse ñaõ thöông höôùng daãn con vieát taäp saùch naøy.
Lôøi chaân thaønh xin ñöôïc göûi ñeán anh em cuøng lôùp vaø
nhöõng anh chò giaùo lyù vieân ñaõ khích leä toâi vieát taäp saùch naøy.
Duø ñaõ coù nhieàu coá gaéng, nhöng chaéc haún taäp saùch
naøy coøn thieáu soùt. Mong ñöôïc söï ñoùng goùp yù kieán cuûa quyù vò
ñeå taäp saùch ñöôïc tu boå haàu coù theå trôû neân boå ích hôn.
“Thaàn Khí Chuùa ngöï treân toâi

vì Chuùa ñaõ xöùc daàu taán phong toâi,
ñeå toâi loan baùo Tin Möøng cho keû ngheøo heøn”
( Lc 4, 18 )
LÔØI NOÙI ÑAÀU 7
DAÃN NHAÄP
Noùi tôùi linh ñaïo laø noùi tôùi con ñöôøng neân thaùnh. Coù
nhieàu con ñöôøng neân thaùnh trong Giaùo Hoäi. Moãi con ñöôøng
thích hôïp vôùi moät ôn goïi.
Coù nhieàu con ñöôøng neân thaùnh trong Giaùo Hoäi.
Thieân Chuùa ban cho moãi ngöôøi moät ôn goïi theo nhö
Chuùa muoán ñeå laøm vinh danh Chuùa vaø möu ích cho phaàn roãi
cuûa mình cuõng nhö cuûa ngöôøi khaùc. Bôûi theá trong Giaùo Hoäi
coù nhieàu ôn goïi: Giaùm muïc, linh muïc, tu só hoaëc soáng ñôøi
hoân nhaân gia ñình. Song ôn goïi chung cuûa moïi tín höõu laø ôn
goïi neân thaùnh. Moãi ngöôøi neân thaùnh theo ôn goïi cuûa mình.
Hay noùi caùch khaùc trong Hoäi Thaùnh coù nhieàu linh ñaïo khaùc
nhau ñeå moïi ngöôøi ñeàu coù theå neân thaùnh theo ôn goïi cuûa
mình.
Caùc con ñöôøng neân thaùnh trong Giaùo Hoäi phaùt trieån
qua doøng lòch söû. Coù nhöõng linh ñaïo coù töø thôøi caùc toâng ñoà,
nhöng cuõng coù nhöõng linh ñaïo hình thaønh qua doøng thôøi gian
theo söï phaùt trieån cuûa Hoäi Thaùnh 2. Ngaøy nay ngöôøi ta noùi tôùi
nhieàu linh ñaïo, chaúng haïn:
2
Caùc doøng tu ra ñôøi theo söï phaùt trieån cuûa Hoäi Thaùnh, vaø caùc con ñöôøng
neân thaùnh cuûa hoï cuõng ra ñôøi cuøng vôùi doøng tu cuûa hoï. Theá neân ta khoâng
theå tìm ñöôïc linh ñaïo cuûa doøng tu naøo ñoù tröôùc khi doøng tu ñoù ra ñôøi.
Traùi laïi coù nhöõng linh ñaïo ñaõ coù töø thôøi caùc Toâng ñoà, nhö linh ñaïo linh
muïc giaùo phaän chaúng haïn, nhöng ít ñöôïc ai ñeå yù ñeán vaø maõi veà sau ngöôøi
ta môùi tìm hieåu vaø phaùt trieån linh ñaïo ñoù.
DAÃN NHAÄP 9
- Linh ñaïo linh muïc trieàu 3: Linh muïc giaùo phaän neân
thaùnh trong muïc vuï nhôø ñöùc aùi muïc töû.
- Linh ñaïo tu só 4: Tu só neân thaùnh theo ñaëc suûng cuûa
doøng. Nhö theá moãi doøng, moãi tu hoäi thaùnh hieán…laïi coù nhöõng
con ñöôøng neân thaùnh khaùc nhau nöõa.
- Linh ñaïo giaùo daân 5: Neân thaùnh giöõa ñôøi, nhöng moãi
ngöôøi moãi ngheà nghieäp, moãi hoaøn caûnh soáng neân trong linh
ñaïo giaùo daân laïi coù nhieàu con ñöôøng neân thaùnh khaùc nhau.
- Linh ñaïo ñôøi soáng hoân nhaân 6
- Linh ñaïo bí tích 7…
Xaùc ñònh con ñöôøng neân thaùnh cuûa giaùo lyù vieân.
Caùc con ñöôøng neân thaùnh trong Hoäi Thaùnh quaû thaät
raát phong phuù. Giaùo lyù vieân cuõng coù linh ñaïo rieâng cuûa mình.
hoï neân thaùnh qua vieäc daïy giaùo lyù. Ñoù laø moät söù maïng voâ
cuøng cao caû maø ñoâi khi chuùng ta chöa ñaùng giaù ñuùng möùc.
Döïa vaøo nhöõng chæ daãn cuûa Hoäi Thaùnh qua caùc vaên kieän cuûa
3
x. F.x. Nguyeãn Höõu Taán, Linh ñaïo giaùo só, Ñaïi chuûng vieän Thaùnh
Giuse, 1990 –1991.
4
x. F.x. Nguyeãn Höõu Taán, Linh ñaïo tu só, Ñaïi chuûng vieän Thaùnh Giuse,
1990 –1991
5
x. F.x. Nguyeãn Höõu Taán, Linh ñaïo giaùo daân, Ñaïi chuûng vieän Thaùnh
Giuse, 1990 –1991. Jess S. Brena, Linh ñaïo cho giaùo daân ngaøy nay
6
Nguyeãn Vaên Duï, Muïc vuï vaø Linh ñaïo veà ñôøi soáng hoân nhaân vaø gia
ñình, Roâma, 2003
7
x. F.x. Nguyeãn Höõu Taán, Linh ñaïo Bí tích, Ñaïi chuûng vieän Thaùnh Giuse,
1990 –1991
Huaán quyeàn, taäp saùch chæ phaùc thaûo ñoâi neùt ñeå chuùng ta cuøng
nhau quan taâm hôn trong vieäc ñaøo taïo ñôøi soáng taâm linh cho
giaùo lyù vieân.
CHÖÔNG I: ÔN GOÏI VAØ SÖÙ MAÏNG GIAÙO LYÙ VIEÂN 11
CHÖÔNG I: ÔN GOÏI VAØ SÖÙ MAÏNG GIAÙO LYÙ VIEÂN

I. GIAÙO LYÙ VIEÂN LAØ AI?
Soáng trong baàu khi Kitoâ giaùo, chuùng ta raát quen thuoäc
vôùi töø ngöõ “giaùo lyù vieân”. Theá nhö khi hoûi giaùo lyù vieân laø ai,
chuùng ta laïi caûm thaáy aáp uùng, ngaäp ngöøng vì thaät khoù ñeå ñöa
ra moät ñònh nghóa chính xaùc veà giaùo lyù vieân. Duø khoù ñeå noùi
heát yù nghóa töø “giaùo lyù vieân”, nhöng chuùng ta ai cuõng coù theå
noùi moät caùch chung chung raèng giaùo lyù vieân laø nhöõng ngöôøi
daïy giaùo lyù. Ñeå coù theå hieåu hôn giaùo lyù vieân laø ai chuùng ta
cuøng nhau tìm hieåu.
1. Theo Thaùnh Kinh
Trong Thaùnh Kinh, chuùng ta khoâng tìm gaëp ñöôïc töø
giaùo lyù vieân, nhöng nhöõng con ngöôøi thöïc hieän coâng vieäc cuûa
giaùo lyù vieân thì ñaõ coù roài. Ñoù laø hình aûnh caùc tieân tri, caùc
Rabbi daïy Lôøi Chuùa. Ñoù laø hình aûnh Ñöùc Gieâsu, caùc toâng ñoà
vaø caùc tín höõu tieân khôûi daïy giaùo lyù.
a. Cöïu Öôùc
Trong Cöïu Öôùc, caùc tieân tri loan baùo Lôøi Chuùa, caùc
Rabbi daïy Thaùnh Kinh trong caùc Hoäi ñöôøng. Hoï laø hình aûnh
cuûa giaùo lyù vieân.
- Caùc tieân tri loan baùo söù ñieäp cuûa Thieân Chuùa.
Caùc tieân tri ñöôïc Thieân Chuùa sai ñeán loan baùo söù
ñieäp cuûa Thieân Chuùa. Caùc ngaøi noùi cho daân bieát thaùnh yù
Thieân Chuùa, bieát soáng theá naøo ñeå xöùng ñaùng laø Daân Thaùnh
cuûa Thieân Chuùa. Ñoàng thôøi caùc ngaøi giuùp daân chuaån bò taâm
hoàn ñoùn nhaän Ñaáng Cöùu Theá.
- Caùc Rabbi, tö teá daïy Lôøi Chuùa trong caùc Hoäi ñöôøng.
“Thaät vaäy, töø nhöõng theá heä xa xöa, trong moãi
thaønh, oâng Moâseâ ñeàu coù coù nhöõng ngöôøi rao giaûng.
Hoï ñoïc lôøi cuûa oâng trong caùc Hoäi Ñöôøng moãi ngaøy
Sabbat” (Cv 15, 21).
Hoäi Ñöôøng xuaát hieän sau thôøi Löu ñaøy maø thoâi. Thaät
vaäy, nhöõng ngöôøi Do thaùi bò löu ñaøy sang Babylon, khoâng
coøn Ñeàn Thôø, khoâng coù teá töï, khoâng coøn haønh höông, khoâng
coøn gì ñeå kích thích vaø ñaùnh ñoäng nieàm tin cuûa mình. Vì theá
caùc vò tö teá môùi taïo nhöõng nôi quy tuï nhöõng ngöôøi Do thaùi laïi
ñeå hoï ñoïc kinh chung. Cuõng taïi nhöõng nôi ñoù, hoï ñöôïc giaûng
daïy veà luaät leä cuûa toå tieân, veà Luaät Moâseâ, veà traùch nhieäm
haèng ngaøy ñoái vôùi ñaïo…Taát caû nhöõng nôi naøy ñöôïc caùc tö teá
vaø tieân tri ñieàu khieån. Ñoù laø tieàn thaân cuûa Hoäi ñöôøng.
Trong caùc Hoäi Ñöôøng, ngoaøi vieäc caàu nguyeän ngöôøi
ta hoïc Luaät vaø tieáp ñeán laø saùch caùc tieân tri. Trong nhöõng
mieàn maø ngöôøi Do thaùi khoâng coøn hieåu ñöôïc tieáp Hipri, seõ
coù ngöôøi dòch ra tieáng ñòa phöông ñeå cho moïi ngöôøi cuøng
hieåu. Sau khi nghe Lôøi Chuùa, ngöôøi ñöôïc chæ ñònh seõ giaûng
giaûi vaø ñem aùp duïng vaøo cuoäc soáng. Chæ coù caùc tö teá vaø thaày
kyù luïc (Rabbi) môùi coù quyeàn giaûi thích saùch Luaät. Chuùng ta
cuõng thaáy Ñöùc Gieâsu vaøo caùc Hoäi Ñöôøng vaø ñöôïc môøi giaûng
8
. Vieäc hoïc hoûi Lôøi Chuùa trong caùc Hoäi Ñöôøng vaãn coøn tieáp
tuïc cho ñeán thôøi Ñöùc Gieâsu vaø caùc Toâng ñoà.
Nhöõng coâng vieäc aáy cuûa caùc tieân tri, cuûa caùc Rabbi…
laø nhöõng hình thöùc giaùo duïc ñöùc tin maø sau naøy chuùng ta goïi
laø daïy giaùo lyù. Thôøi ñoù chöa coù töø daïy giaùo lyù, nhöng vieäc aáy
cuõng giuùp cho daân yù thöùc mình laø daân cuûa Thieân Chuùa, giuùp
hoï cuõng coá nieàm tin vaøo Giaveâ, vaø bieát soáng sao cho ñeïp
loøng Ngaøi.
b. Taân Öôùc
Trong Taân Öôùc, ta thaáy ñöôïc Ñöùc Gieâsu daïy giaùo lyù.
Ñaây laø maãu möïc cuûa vieäc daïy giaùo lyù. Noi göông Ñöùc Gieâsu
vaø theo lôøi Ngöôøi, caùc Toâng ñoà cuõng nhö nhöõng giaùo daân
tieáp tuïc daïy giaùo lyù.
- Ñöùc Gieâsu rao giaûng Tin möøng vaø daïy giaùo lyù.
Ñöùc Gieâsu rao giaûng Tin möøng Nöôùc Thieân Chuùa,
giuùp nhöõng ngöôøi nghe tin nhaän Ngöôøi laø Ñaáng Cöùu Theá, laø
Con Thieân Chuùa ñeå ñöôïc vaøo höôûng Nöôùc Thieân Chuùa. Song
song vôùi vieäc rao giaûng aáy, chuùng ta coøn nhaän ra Ngöôøi coøn
daïy giaùo lyù cho caùc Toâng ñoà.
Thaät vaäy, ngoaøi vieäc daïy chung cho moïi ngöôøi, Ñöùc
Gieâsu coøn daïy rieâng cho caùc Toâng ñoà, giaûi thích cho caùc oâng
hieåu taát caû nhöõng duï ngoân 9, huaán luyeän rieâng cho caùc oâng
8
x. Lc 4, 14 –22a
9
x. Mc 4, 34; Mt 13, 36 - 43. 15, 10 –20;
10
, chuaån bò cho caùc oâng thi haønh söù maïng qua vieäc sai ñi
thöïc taäp 11. Treân ñöôøng Emmaus, Ñöùc Gieâsu Phuïc sinh giaûi
thích Thaùnh Kinh 12 giuùp hai moân ñeä hieåu veà Ñöùc Gieâsu ñeå
hoï laáy laïi nieàm tin vaø can ñaûm trôû laïi Gieârusalem loan baùo Tin
möøng.
- Caùc Toâng ñoà rao giaûng Tin möøng phuïc sinh vaø
daïy giaùo lyù.
Caùc ngaøi rao giaûng Tin möøng Phuïc sinh ñeå daân tin
Ñöùc Gieâsu laø Chuùa vaø laø Ñaáng Cöùu ñoä. Ñieàu naøy ta thaáy raát
roõ trong baøi giaûng tieân khôûi cuûa Thaùnh Pheâroâ 13. Ñoàng thôøi
caùc Toâng ñoà cuõng daïy giaùo lyù cho nhöõng Kitoâ höõu môùi ñeå hoï
ñöôïc vöõng tin. Caùc ngaøi coøn giaùo duïc nieàm tin cuûa hoï qua
nhöõng cuoäc thaêm vieáng muïc vuï vaø caùc thö töø.
Sau khi laõnh nhaän nieàm tin, caùc tín höõu ñöôïc nuoâi
döôõng baèng vieäc hoïc giaùo lyù, cöû haønh phuïng vuï, soáng theo
luaät yeâu thöông vaø caàu nguyeän. Coäng ñoaøn caùc tín höõu sô
khai ñaõ chuyeân caàn vôùi giaùo huaán cuûa caùc Toâng ñoà; hieäp
thoâng trong moïi laõnh vöïc ñöùc tin, baùc aùi; hieäp thoâng trong
vieäc beû baùnh (Thaùnh leã) vaø kinh nguyeän 14. Chính vì theá moïi
ngöôøi ñöôïc naâng ñôõ vaø khoâng ai phaûi tuùng thieáu 15.
10
x. Mc 9, 31
11
x. Mc 6, 7 –13; Lc 10, 1- 9. 17;
12
x. Lc 24, 13 -35
13
x. Cv 2, 14tt
14
x. Cv 2, 42 -46
15
x. Cv 4, 34
Thaùnh Phaoloâ rao giaûng Tin möøng, vaø khi hoï ñaõ laõnh
nhaän pheùp röûa nhaân danh Ñöùc Gieâsu, ngaøi laäp hoï thaønh
nhöõng coäng ñoaøn, ñaët caùc ngöôøi ñöùng ñaàu coäng ñoaøn ñeå lo
vieäc chaêm soùc muïc vuï. Ngaøi tieáp tuïc leân ñöôøng loan baùo Tin
möøng. Song ngaøi vaãn tieáp tuïc daïy giaùo lyù cho hoï khi ngaøi
gheù thaêm 16. Ñaëc bieät nhöõng laù thö muïc vuï laø nhöõng baøi giaùo
lyù soáng ñoäng giuùp caùc tín höõu ñaøo saâu nieàm tin vaøo Ñöùc
Gieâsu Kitoâ Phuïc Sinh.
- Caùc giaùo lyù vieân giaùo daân
Chuùng ta cuõng baét gaëp nhöõng hình aûnh giaùo daân daïy
giaùo lyù khi hoï taûn maùc ñi khaép nôi vì bò baùch haïi. Aquila vaø
vôï laø Priscilla queâ ôû Pontoâ 17 ñaõ daïy giaùo lyù cho Apoâlloâ, trình
baøy caën keû cho oâng bieát ñaïo Chuùa 18. Apoâlloâ sang Akaia vaø
giuùp caùc tín höõu raát nhieàu, oâng coâng khai phi baùc nhöõng
ngöôøi Do thaùi caùch huøng hoàn, oâng tröng daãn Thaùnh kinh ñeå
minh chöùng Ñöùc Gieâsu laø Ñaáng Kitoâ 19.
Chuùng ta cuõng tìm thaáy nhöõng ngöôøi daïy giaùo lyù qua
danh saùch caùc coäng söï vieân cuûa Phaoloâ trong Rm 16, 1 – 16
nhö chò Pheâbeâ, Aquila, Priscilla…
2. Theo Huaán quyeàn
16
x. Cv 11, 26tt
17
x. Cv 18, 1
18
x. Cv 18, 26
19
x. Cv 18, 28
Giaùo lyù vieân ñöôïc Thaùnh kinh noùi ñeán, tuy chöa roõ
neùt. Qua doøng lòch söû, ôn goïi giaùo lyù vieân ñöôïc Hoäi Thaùnh
xaùc ñònh roõ hôn qua caùc vaên kieän chính thöùc cuûa Hoäi Thaùnh.
a. Theo töø ñieån Baùch khoa Coâng giaùo
Theo nghóa thoâng thöôøng, giaùo lyù vieân noùi chung laø
ngöôøi daïy giaùo lyù. Theá neân taát caû nhöõng ai daïy giaùo lyù ñeàu
coù theå goïi laø giaùo lyù vieân. Hoï coù theå laø Giaùm muïc, linh muïc,
tu só hoaëc giaùo daân. Töø ñieån baùch khoa coâng giaùo noùi veà giaùo
lyù vieân nhö sau:
“Trong boái caûnh Kitoâ giaùo, giaùo lyù vieân laø giaùo
só, tu só hoaëc giaùo daân, nhöõng ngöôøi höôùng daãn ngöôøi
khaùc trong ñöùc tin Coâng giaùo. Baèng lôøi noùi vaø göông
saùng, giaùo lyù vieân chia seû ñöùc tin caù nhaân cuûa mình
vôùi caùc thaønh vieân khaùc trong coäng ñoàng vaø/hoaëc vôùi
nhöõng ngöôøi tìm gia nhaäp Hoäi Thaùnh” 20.
Nhö theá, qua ñònh nghóa treân chuùng ta thaáy roõ hôn
raèng taát caû moïi moïi thaønh phaàn daân Chuùa ñeàu ñöôïc môøi goïi
trôû neân giaùo lyù vieân.
b.Theo Thaùnh Boä Phuùc AÂm hoaù Caùc Daân Toäc
Taïi Hoäi nghò khoaùng ñaïi naêm 1970, Thaùnh boä Phuùc
AÂm Hoaù Caùc Daân Toäc ñaõ noùi veà giaùo lyù vieân nhö sau:
“Giaùo lyù vieân laø giaùo daân ñöôïc Hoäi Thaùnh ñaëc cöû,
tuøy theo nhu caàu ñòa phöông, ñeå laøm cho Ñöùc Kitoâ
20
Reverend Peter M.J. Stravinskas, Ph.D., Catholic Encyclopedia, muïc
Catechist, Our Sunday visitor, Inc. 1991, tr. 181
ñöôïc nhaän bieát, yeâu meán vaø ñi theo Ngöôøi bôûi nhöõng
ngöôøi chöa bieát Chuùa cuõng nhö nhöõng tín höõu”(GC 2).
Ñònh nghóa naøy chuùng ta laïi gaëp thaáy trong chöông
trình giaùo lyù phoå thoâng cuûa giaùo phaän Nha Trang:
“Giaùo lyù vieân laø giaùo daân ñöôïc Ñöùc Giaùm muïc
hay cha xöù ñaëc bieät giao nhieäm vuï giuùp ngöôøi chöa
bieát Chuùa hay ñaõ bieát roài ñöôïc nhaän bieát, yeâu meán vaø
ñi theo Chuùa Kitoâ” 21.
Theo nhöõng ñònh nghóa naøy, giaùo lyù vieân laø nhöõng
ngöôøi ñöôïc Hoäi Thaùnh uyû nhieäm ñeå laøm cho ngöôøi khaùc bieát,
yeâu meán vaø ñi theo Chuùa. Tuy nhieân nhöõng ñònh nghóa naøy
giôùi haïn giaùo lyù vieân cho giaùo daân maø thoâi.
Theá nhöng, nhieäm vuï daïy giaùo lyù lieân heä ñeán taát caû
moïi thaønh phaàn daân Chuùa22: Giaùm muïc 23, linh muïc 24, tu só
nam nöõ töùc nhöõng ngöôøi soáng ñôøi thaùnh hieán 25, giaùo lyù vieân
21
Chöông trình giaùo lyù phoå thoâng, Giaùo lyù vieân caáp I, NXB Thuaän Hoaù,
1997, tr. 8.
22
x. GL 757 – 759. 774 – 780
23
x. DGL 16; 63; Gl 756. 775
24
x. DGL 16; 64; Gl 757. 776 – 777
25
x. DGL 16; 65; Gl 758. 776. 778; GC 4 khuyeán khích caùc tu só daán thaân
vaøo vieäc huaán giaùo, vaø keâu goïi hoï saün saøng vaø chuaån bò chuyeân moân ñeå
laõnh nhaän traùch vuï huaán giaùo:
“Caùc tu só hoaøn taát vai troø giaùo lyù vieân vaø do coäng taùc chaët cheõ vôùi
caùc linh muïc, thöôøng chuû ñoäng trong vieäc ñieàu haønh. Vì caùc lyù do treân,
Thaùnh Boä Phuùc AÂm Hoaù caùc daân toäc cuõng yeâu caàu tu só daán thaân vaøo caùc
giaùo daân 26, caùc baäc phuï huynh 27 vaø taát caû moïi Kitoâ höõu 28.
Bôûi theá moïi tín höõu Kitoâ ñeàu coù theå laø moät giaùo lyù vieân caùch
naøo ñoù. Ngöôøi cha ngöôøi meï daïy con caùi laøm daáu thaùnh giaù,
cuùi mình chaøo Chuùa...khi chuùng coøn beù thô. Ñoù laø daïy giaùo
lyù. Theá nhöng theo nghóa chuyeân bieät thì giaùo lyù vieân laø
ngöôøi ñöôïc Chuùa Thaùnh Thaàn môøi goïi, ñöôïc Hoäi Thaùnh sai
ñi, ñöôïc coäng taùc vôùi Ñöùc Giaùm muïc trong söù vuï toâng ñoà vaø
lieân keát chaët cheõ vôùi hoaït ñoäng truyeàn giaùo cuûa Hoäi Thaùnh
29
. Döïa theo nhöõng chæ daãn cuûa Huaán quyeàn, chuùng ta thaáy
raèng giaùo lyù vieân laø moät ôn goïi khôûi ñi töø saùng kieán vaø lôøi
môøi goïi cuûa Thieân Chuùa, ñöôïc Giaùo hoäi nhìn nhaän, cuï theå laø
qua Ñöùc Giaùm muïc giaùo phaän. Ñoù laø lôøi môøi goïi soáng vaø
loan baùo Tin möøng cho muoân daân, cho ngöôøi coù ñaïo cuõng
nhö cho nhöõng ngöôøi chöa bieát Chuùa.
c. Theo Giaùo luaät 1983
Trong Boä Giaùo luaät 1983, töø “giaùo lyù vieân” mang
nhieàu nghóa khaùc nhau vôùi nhöõng yeâu caàu khaùc nhau.
- ÔÛ ñieàu 776 vaø 780, giaùo lyù vieân ñöôïc hieåu laø ngöôøi
daïy giaùo lyù (giaûng vieân giaùo lyù). Dó nhieân giaûng vieân giaùo lyù
coù theå phaân chia thaønh nhieàu daïng: giaùo lyù vieân cho caùc
laõnh vöïc trong yeáu cuûa ñôøi soáng caùc giaùo ñoaøn, ñaëc bieät treân bình dieän
huaán luyeän vaø ñoàng haønh vôùi caùc giaùo lyù vieân.”
26
x. DGL 66; Gl 759
27
x. DGL 16; 68; Gl 774
28
x. DGL 15; 16; 63 - 68
29
x. GC 2
thieáu nhi, giaùo lyù vieân döï toøng, giaùo lyù vieân hay caùc giaùo sö
daïy giaùo lyù trong caùc tröôøng coâng giaùo (ñ.884). Hoï laõnh nhaän
moät uûy nhieäm cuûa giaùo quyeàn ñeå daïy giaùo lyù coâng khai ôû
nhaø xöù, nhaø tröôøng, nhaø thôø hay ôû moät cô sôû naøo ñoù cuûa Giaùo
Hoäi 30.
- Ñieàu 785 noùi tôùi moät daïng giaùo lyù vieân khaùc. Nhöõng
ngöôøi naøy khoâng nhöõng ñaûm traùch vieäc trình baøy giaùo lyù, maø
coøn coù theå ñöôïc uûy thaùc ñieàu haønh caùc cöû haønh phuïng vuï vaø
hoaït ñoäng baùc aùi.
3. Theo cha R.H. Lesser
Cha R.H. Lesser laø moät linh muïc ngöôøi Anh ñi truyeàn
giaùo ôû AÁn Ñoä. Ngaøi chuyeân lo veà vieäc huaán giaùo vaø thao
thöùc ñoái vôùi coâng cuoäc huaán giaùo. Giaùo lyù vieân ñöôïc ngaøi
trình baøy nhö laø moät con ngöôøi, con ngöôøi aáy soáng töông
quan vôùi Chuùa, vôùi tha nhaân vaø vôùi chính mình 31. Con ngöôøi
aáy coøn thöïc hieän moät ôn goïi ñaëc bieät theo maãu caùc tieân tri,
ñaëc bieät theo maãu Ñöùc Kitoâ, vò Tieân Tri Toái Cao.
a. Giaùo lyù vieân laø moät con ngöôøi
Giaùo lyù vieân khoâng phaûi nhö moät giaùo vieân truyeàn
thoâng kieán thöùc toân giaùo cho caùc hoïc vieân duø giaùo lyù vieân
cuõng laø ngöôøi daïy vaø truyeàn thoâng kieán thöùc toân giaùo. Giaùo
lyù vieân tröôùc heát laø moät “con ngöôøi”. Ñaây laø moät khaúng ñònh
30
x. Phan Taán Thaønh, Giaûi thích giaùo luaät, quyeån III: Nhieäm vuï giaûng daïy
cuûa Giaùo Hoäi, 1993, tr. 61.
31
x. R. H. Lesser, You who are sent, Theological Publication in Indian,
1988, tr. 11tt.
raát quan troïng bôûi vì laø con ngöôøi neân giaùo lyù vieân aûnh
höôûng ñeán ngöôøi khaùc vaø bò ngöôøi khaùc aûnh höôûng. Laø moät
con ngöôøi neân hoï laø moät höõu theå soáng ñoäng, bieát suy nghó vaø
coù khaû naêng yeâu thöông. Vì leõ ñoù maø moãi ngöôøi raát quan
troïng vöøa ñoái vôùi chính hoï vaø ñoái vôùi nhöõng ngöôøi hoï gaëp
gôõ. Laø con ngöôøi neân hoï coù theå phaùt trieån hay huûy hoaïi
ngöôøi khaùc. Ñieàu naøy tuøy thuoäc vaøo caùch hoï soáng vaø haønh
xöû trong töông quan vôùi ngöôøi khaùc vaø vôùi Thieân Chuùa.
b. Giaùo lyù vieân soáng caùc moái töông quan: vôùi Chuùa,
vôùi tha nhaân vaø vôùi chính mình.
Moái töông quan lieân vò naøy laøm phong phuù cuoäc soáng.
Dó nhieân caàn phaûi nhôø raèng ñeå moái töông quan naøy thaønh
coâng ñöôïc thì khoâng bao giôø ñöôïc ñeå noù ôû traïng thaùi tónh.
Taïi sao vaäy? Taïi vì moái töông quan naøy caàn ñöôïc phaùt trieån
vaø lôùn leân maõi khoâng ngöøng: “Chuùa Gieâsu caøng theâm tuoåi
caøng theâm khoân ngoan vaø aân phuùc tröôùc maët Thieân Chuùa vaø
tröôùc maët moïi ngöôøi” (Lc 2, 52). Ôn Chuùa luoân tuoân ñoå dö
traøn xuoáng treân giaùo lyù vieân. Ñieàu coøn laïi laø giaùo lyù vieân
phaûi laøm sao coäng taùc vôùi ôn Chuùa ñeå ngaøy caøng thaét chaët
moái töông quan caù nhaân cuûa mình vôùi Thieân Chuùa.
Beân caïnh moái töông quan vôùi Chuùa, giaùo lyù vieân coøn
phaûi thaét chaët moái töông quan vôùi hoïc vieân. Vieäc thaét chaët
moái töông quan vôùi hoïc vieân laø ñeå daãn ñöa hoïc vieân ñeán gaëp
gôõ vaø soáng thoâng hieäp vôùi Thieân Chuùa chöù khoâng phaûi ñeå
giöõ hoïc vieân laïi cho rieâng mình. Do ñoù giaùo lyù vieân khoâng
bao giôø ñöôïc caûn trôû hoïc vieân ñeán vôùi Chuùa, nhöng phaûi
queân mình ñi ñeå Chuùa lôùn leân trong taâm hoàn hoïc vieân:
“Ngöôøi phaûi lôùn leân coøn toâi thì nhoû laïi” (Ga 3, 30). Taâm tình
naøy cuûa Gioan Taåy giaû cuõng phaûi laø taâm tình cuûa moãi giaùo lyù
vieân vì mình khoâng theå laáp ñaày cuoäc ñôøi caùc hoïc vieân. Thaät
vaäy, chæ coù Chuùa môùi coù theå laáp ñaày, laøm no thoaû vaø ñem laïi
cho hoïc vieân cuoäc soáng phong phuù voâ taän vaø haïnh phuùc vónh
cöûu maø thoâi: “Ñaøng vaø söï thaät, söï soáng, chính laø Ta! Khoâng
ai ñeán ñöôïc vôùi Cha maø laïi khoâng nhôø Ta” (Ga 14, 6).
Giaùo lyù vieân soáng moái töông quan vôùi chính mình qua
vieäc thoáng nhaát ñôøi soáng, thoáng nhaát lôøi mình rao giaûng vôùi
vieäc mình laøm. Ñoâi khi giaùo lyù vieân soáng toát töông quan vôùi
Chuùa vaø tha nhaân, nhöng laïi gaëp raát khoù khaên trong töông
quan vôùi chính mình. Coù khi ta deã daøng tha thöù cho anh chò
em, nhöng laïi khoâng chòu tha thöù cho chính mình.
Caøng thaét chaët moái töông quan vôùi Chuùa vaø anh chò
em, giaùo lyù vieân caøng trieån nôû chính mình vì con ngöôøi coù
tính xaõ hoäi. Hôn nöõa, khi soáng caùc moái töông quan giaùo lyù
vieân ñaõ ñeå mình trôû neân gioáng Thieân Chuùa Ba Ngoâi, moät
coäng ñoaøn töông quan hoaøn haûo.
c. Giaùo lyù vieân nhö laø tieân tri
Tieân tri laø ngöôøi laéng nghe vaø ñoùn nhaän söù ñieäp cuûa
Thieân Chuùa trong ñöùc tin, ñeå mình ñöôïc söù ñieäp ñoù bieán ñoåi
vaø truyeàn söù ñieäp cöùu ñoä ñoù cho ngöôøi khaùc. Hoï laø nhöõng
ngöôøi hieän taïi hoaù Lôøi Chuùa ñeå giuùp daân soáng nieàm tin. Theá
neân giaùo lyù vieân cuõng phaûi laø ngöôøi trôû neân gioáng caùc tieân tri
trong vieäc soáng vaø loan baùo Tin möøng cöùu ñoä cuûa Thieân
Chuùa. Cuoäc soáng cuûa tieân tri thöôøng gaén lieàn vôùi ñau khoå vaø
baùch haïi. Moâseâ lo sôï vaø tìm caùch töø choái khi ñöôïc Thieân
Chuùa trao söù maïng giaûi thoaùt daân. Caùc tieân tri bò baét bôù vaø
baùch haïi vì baûo veä nieàm tin ñoäc thaàn, vì toá caùo loái soáng voâ
luaân cuûa vua Chuùa quan quyeàn vaø daân chuùng. Giaùo lyù vieân
khi tích cöïc loan baùo söù ñieäp cuûa Tin möøng, hoï cuõng gaëp
khoâng ít khoù khaên. Khoù khaên vì chính mình cuõng chöa soáng
troøn ñaày söù ñieäp mình loan baùo. Khoù khaên vì söù ñieäp Tin
möøng ñoøi hoûi hoïc vieân phaûi coá gaéng ñoåi ñôøi. Ñieàu naøy ñuïng
chaïm ñeán con ngöôøi thaät cuûa hoïc vieân vaø deã laøm cho hoï khoù
chòu. Tuy vaäy khi thi haønh söù vuï rao giaûng Tin möøng, giaùo lyù
vieân khoâng ngaïc nhieân khi bò choáng ñoái, khoâng naûn loøng khi
thaát baïi, khoâng boû cuoäc khi bò ngöôøi khaùc tìm caùch laøm haïi.
Taïi sao vaäy? Taïi vì caùc tieân tri, vaø caû Ñöùc Gieâsu cuõng ñaõ
töøng bò choáng ñoái vaø khai tröø khi loan baùo hoaùn caûi ñeå ñoùn
nhaän Tin Möøng.
II. ÔN GOÏI VAØ SÖÙ MAÏNG
Giaùo lyù vieân tröôùc heát laø moät ôn goïi ñöôïc Thieân Chuùa
ban taëng cho Giaùo Hoäi. Ôn goïi ñoù trao ban cho hoï moät söù
maïng vaø vai troø naøo trong Hoäi Thaùnh?
1. Ôn goïi giaùo lyù vieân
Ôn goïi giaùo lyù vieân ñöôïc Hoäi Thaùnh xaùc nhaän vaø coi
ñoù laø ñaëc suûng Thieân Chuùa ban cho Hoäi Thaùnh. Ôn goïi naøy
mang tính chuyeân bieät vaø toång quaùt.
a. Ôn goïi giaùo lyù vieân ñöôïc xaùc nhaän
Trong Hoäi Thaùnh coù nhieàu baäc soáng khaùc nhau tuøy
theo ñaëc suûng Chuùa Thaùnh Thaàn ban cho 32. Thaùnh Phaoloâ ví
caùc thaønh vieân trong Hoäi Thaùnh nhö nhöõng chi theå trong moät
thaân theå 33. Moãi chi theå ñoù laø nhöõng vieân ñaù soáng ñoäng xaây
döïng toaø nhaø Hoäi Thaùnh 34:
“Trong Hoäi Thaùnh, moãi ngöôøi ñöôïc röûa toäi ñeàu
ñöôïc Chuùa Thaùnh Thaàn môøi goïi moät caùch rieâng tö,
goùp phaàn laøm cho Nöôùc Thieân Chuùa mau ñeán. Baäc
giaùo daân coù nhieàu ôn goïi khaùc nhau hay nhieàu con
ñöôøng thieâng lieâng vaø hoaït ñoäng toâng ñoà khaùc nhau
lieân quan ñeán moãi tín höõu giaùo daân. Trong ôn goïi
“chung” laø giaùo daân, nhieàu ôn goïi “rieâng” naûy sinh” (GC 2).
Trong ôn goïi chung laø giaùo daân, ôn goïi Giaùo lyù vieân
naûy sinh. Ñoù laø moät ñaëc suûng Thieân Chuùa ban cho Giaùo Hoäi
ñeå phuïc vuï coäng ñoaøn. Hoï phuïc vuï Hoäi Thaùnh qua coâng vieäc
daïy giaùo lyù vaø hoaït ñoäng toâng ñoà truyeàn giaùo.
Ôn goïi Giaùo lyù vieân ñöôïc Hoäi Thaùnh xaùc nhaän:
“Giaùo lyù vieân khoâng phaûi ñôn thuaàn chæ laø ngöôøi
giuùp ñôõ linh muïc, nhöng thöïc söï laø chöùng nhaân cuûa
Ñöùc Kitoâ trong coäng ñoaøn cuûa mình” (GC 4).
32
x. 1Cr 12, 4 – 11
33
x. 1Cr 12, 12
34
x. 1Pr 2, 5
Bôûi theá, giaùo lyù vieân khoâng chæ laø ngöôøi coäng taùc vôùi
caùc linh muïc, maø hoï coù moät ôn goïi rieâng: ôn goïi laøm giaùo lyù
vieân. Ôn goïi ñoù baét nguoàn töø Bí tích Thaùnh taåy vaø Theâm söùc 35.
b. Ôn goïi giaùo lyù vieân moät ñaëc suûng
Ôn goïi giaùo lyù vieân khoâng phaûi laø ôn goïi chung cuûa
moïi Kitoâ höõu. Ñoù laø ôn goïi rieâng ñöôïc daønh cho vieäc huaán
giaùo. Ôn goïi naøy ñeán töø lôøi môøi goïi ñaëc bieät cuûa Chuùa
Thaùnh Thaàn 36 hay “moät ñaëc suûng ñöôïc Hoäi Thaùnh nhìn
nhaän” vaø ñöôïc Giaùm muïc minh nhieân uyû nhieäm:
“Ôn goïi giaùo lyù vieân khoâng nhöõng baét nguoàn töø bí
tích Thaùnh taåy vaø Theâm söùc, maø coøn do lôøi môøi goïi
ñaëc bieät cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn hay moät “ñaëc suûng
ñöôïc Hoäi Thaùnh nhìn nhaän” vaø ñöôïc Giaùm muïc minh
nhieân uyû nhieäm. Ñieàu quan troïng laø laøm theá naøo ñeå
öùng sinh giaùo lyù vieân nhaän ra yù nghóa sieâu nhieân vaø
giaùo hoäi cuûa lôøi môøi goïi aáy, haàu coù theå ñaùp traû nhö
Ngoâi Lôøi: “Naøy ñaây, Con xin ñeán” (Dt 10,7) hoaëc nhö
ngoân söù Isaia: “Naøy con ñaây xin haõy sai con”(Is 6,8)” (GC 2).
Nhö theá, ôn goïi giaùo lyù vieân ñöôïc Chuùa Thaùnh Thaàn
höôùng daãn vaø môøi goïi, ñöôïc Hoäi Thaùnh coâng nhaän laøm coäng
35
x. KTHGD 14
36
GDFC 231 cho bieát ôn goïi naøy cuõng ñeán töø lôøi môøi goïi cuûa Chuùa
Gieâsu:
“Chuùa Gieâsu môøi nhöõng ngöôøi nam vaø nhöõng ngöôøi nöõ, theo moät
caùch ñaëc bieät, theo Ngaøi, thaày vaø laø nhaø ñaøo taïo caùc moân ñeä. Lôøi môøi goïi
rieâng cuûa Ñöùc Gieâsu Kitoâ vaø moái töông quan ñoái vôùi Ngaøi laø söùc maïnh
soáng ñoäng thöïc söï cuûa hoaït ñoäng giaùo lyù.”
taùc vieân trong nhieäm vuï ñaëc bieät laø rao truyeàn Lôøi Chuùa vaø
laøm chöùng cho Chuùa Kitoâ. Thaùnh Phaoloâ cuõng noùi leân ñaëc
suûng ñöôïc Thieân Chuùa keâu goïi rao giaûng Tin Möøng: “Laøm
sao keâu leân vôùi Ñaáng maø hoï khoâng tin, laøm sao tin Ñaáng maø
hoï ñaõ khoâng ñöôïc nghe, laøm sao nghe ñöôïc neáu khoâng coù
ngöôøi rao giaûng, laøm sao rao giaûng neáu ngöôøi aáy khoâng ñöôïc
sai ñi” (Rm 10, 14 – 15). Qua Ñöùc Giaùm muïc giaùo phaän 37,
giaùo lyù vieân ñöôïc goïi, ñöôïc choïn vaø sai ñi.
c. Ôn goïi giaùo lyù vieân: tính chuyeân bieät vaø toång quaùt
Thaùnh boä Phuùc AÂm Hoaù Caùc Daân Toäc coøn nhaán
maïnh ñeán giaù trò vaø tính chuyeân bieät cuûa ôn goïi laøm giaùo lyù
vieân trong caùc xöù truyeàn giaùo vaø môøi goïi moïi ngöôøi daán thaân
ñeå khaùm phaù, nhaän ñònh vaø vun troàng ôn goïi cuûa mình:
“Trong thöïc teá truyeàn giaùo, ôn goïi giaùo lyù vieân
vöøa mang tính “chuyeân bieät” vì daønh rieâng cho vieäc
huaán giaùo, vöøa mang tính “toång quaùt” vì tham gia vaøo
caùc taùc vuï toâng ñoà ñeå gieo troàng vaø phaùt trieån Hoäi
Thaùnh” (GC 2).
Nhö theá ôn goïi giaùo lyù vieân laø ôn goïi voâ cuøng cao
quyù. Hoäi Thaùnh luoân luoân quan taâm vaø môøi goïi con caùi mình
37
Vieäc coâng nhaän giaùo lyù vieân trong giaùo phaän Xuaân Loäc ñöôïc Ñöùc
Giaùm muïc chæ daãn nhö sau: Giaùo lyù vieân caáp I ñöôïc ñaøo taïo taïi giaùo xöù
vaø do cha xöù coâng nhaän. Giaùo lyù vieân caáp II ñöôïc ñaøo taïo taïi giaùo haït vaø
do cha quaûn haït coâng nhaän. Giaùo lyù vieân caáp III ñöôïc ñaøo taïo taïi giaùo
phaän vaø do Ñöùc Giaùm muïc giaùo phaän coâng nhaän (x. Toaø Giaùm muïc Xuaân
Loäc, Böôùc ñi, soá 17 – 27, tr. 13 –16).
khaùm phaù ra ôn goïi cao quyù naøy ñeå bieát daán thaân khoâng meät
moûi cho coâng vieäc huaán giaùo vaø rao giaûng Tin möøng.
2. Caên tính giaùo lyù vieân
Thaùnh boä Phuùc AÂm Hoaù Caùc Daân Toäc xaùc ñònh caên
tính giaùo lyù vieân trong caùc xöù truyeàn giaùo nhö sau:
“Giaùo lyù vieân trong caùc xöù truyeàn giaùo ñöôïc nhaän
dieän caên cöù vaøo 4 yeáâu toá chung vaø rieâng: Lôøi môøi goïi
cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn; Söï sai ñi cuûa Hoäi Thaùnh; Söï
coäng taùc vôùi chöùc vuï toâng ñoà cuûa Giaùm muïc; moät moái
lieân heä ñaëc bieät ñeán vôùi hoaït ñoäng truyeàn giaùo cuûa
Hoäi Thaùnh, hoaït ñoäng ñeán vôùi muoân daân.” (GC 2)
Qua söï chæ daãn cuûa Thaùnh boä, ta nhaän dieän ñöôïc ai laø
giaùo lyù vieân nhôø 4 ñaëc ñieåm:
a. Giaùo lyù vieân laø ngöôøi ñöôïc Chuùa Thaùnh Thaàn môøi goïi.
Phaûi xaùc tín raèng moïi ôn goïi trong Hoäi Thaùnh ñeàu
khôûi ñi töø Thieân Chuùa. Chính vì theá, moãi Kitoâ höõu caàn laéng
nghe Chuùa Thaùnh Thaàn ñeå nhaän ra lôøi môøi goïi cuûa Ngaøi 38.
38
“Coâng Ñoàng Vatican II trình baøy caùc taùc vuï vaø ñoaøn suûng nhö laø nhöõng
aân hueä cuûa Thaùnh Thaàn ñeå xaây döïng Thaân Mình Ñöùc Kitoâ vaø vì söù vuï cuûa
Thaân Mình ñoù trong traàn gian” (KTHGD 21; x. GH 4). Thaân Mình naøy laø
Hoäi Thaùnh.
b. Giaùo lyù vieân laø ngöôøi ñöôïc Hoäi Thaùnh uyû nhieäm vaø sai ñi.
Laøm sao ta bieát chaéc chaén mình ñöôïc Chuùa Thaùnh
Thaàn môøi goïi laøm giaùo lyù vieân? Daáu chæ cho bieát Chuùa
Thaùnh Thaàn goïi ñoù laø mình ñöôïc Hoäi Thaùnh uyû nhieäm, sai
ñi, cuï theå laø qua Ñöùc Giaùm muïc giaùo phaän.
c. Giaùo lyù vieân ñöôïc coäng taùc vôùi Ñöùc Giaùm muïc giaùo
phaän trong söù meänh toâng ñoà cuûa ngaøi.
Giaùo lyù vieân laøm toâng ñoà laø thoâng phaàn vaøo chính söù
maïng cöùu ñoä cuûa Hoäi Thaùnh 39, söù maïng maø caùc Giaùm muïc
ñöôïc tham döï caùch troïn veïn nhôø Bí tích Truyeàn chöùc thaùnh.
Nhö theá, giaùo lyù vieân ñöôïc coäng taùc vaø chia seû traùch nhieäm
vôùi caùc Giaùm muïc trong söù vuï cao caû ñoù. Vì laø ngöôøi coäng
taùc, neân giaùo lyù vieân khoâng laøm vieäc toâng ñoà theo yù rieâng cuûa
mình, nhöng theo söï höôùng daãn cuûa Giaùm muïc giaùo phaän.
d. Giaùo lyù vieân laø nhaø truyeàn giaùo

Giaùo lyù vieân coù moái lieân heä heát söùc chaët cheõ vôùi hoaït
ñoäng truyeàn giaùo truyeàn giaùo cuûa Hoäi Thaùnh. Thieáu yeáu toá
naøy, giaùo lyù vieân ñaùnh maát caên tính cuûa mình vì töï baûn chaát
Giaùo Hoäi laø truyeàn giaùo, vaø moãi kitoâ höõu cuõng laø nhaø truyeàn giaùo
40
.
39
x. HT 33
40
x. KTHGD 33
3. Vai troø vaø nhieäm vuï giaùo lyù vieân

Sau khi xaùc ñònh ñöôïc ôn goïi vaø caên tính giaùo lyù vieân,
chuùng ta caàn tìm hieåu söù maïng cuûa hoï trong Hoäi Thaùnh.
a. Vai troø
Thaùnh boä Phuùc AÂm Hoaù Caùc Daân Toäc cho chuùng ta
thaáy ñöôïc vai troø cuûa giaùo lyù vieân trong Hoäi Thaùnh:
“Vai troø cuûa giaùo lyù vieân ñöôïc thöïc thi ñuùng ñaén
trong töông quan vôùi hoaït ñoäng truyeàn giaùo. Phuïc vuï
naøy vöøa roäng lôùn, vöøa ña daïng: tröôùc tieân, minh
nhieân rao truyeàn söù ñieäp Kitoâ giaùo, ñoàng haønh vôùi caùc
döï toøng töø vieäc laõnh nhaän caùc bí tích cho ñeán vieäc
tröôûng thaønh ñöùc tin trong Ñöùc Kitoâ; keá ñeán, hieän
dieän vaø laøm chöùng baèng caùch thaêng tieán con ngöôøi,
noã löïc hoäi nhaäp vaên hoaù, ñoái thoaïi” (GC 3).
- Minh nhieân rao truyeàn söù ñieäp Kitoâ giaùo
Chæ daãn giaùo lyù vieân cuûa Thaùnh boä cho ta bieát ñöôïc
vai troø cuûa giaùo lyù vieân lieân heä chaët cheõ vôùi hoaït ñoäng
truyeàn giaùo. Tröôùc tieân hoï phaûi minh nhieân loan baùo söù
ñieäp Kitoâ giaùo. Minh nhieân loan baùo söù ñieäp kitoâ giaùo laø
phaûi loan baùo baèng lôøi noùi. Ñieàu naøy khaùc vôùi loan baùo Chuùa
Kitoâ caùch maëc nhieân nhö caàu nguyeän, hy sinh; laøm chöùng
baèng ñôøi soáng nhaát laø baèng vieäc baùc aùi… Loan baùo caùch maëc
nhieân khoâng ñuû vì vai troø cuûa giaùo lyù vieân laø phaûi loan baùo
minh nhieân, loan baùo baèng lôøi noùi söù ñieäp Tin Möøng cho
nhöõng nhöõng ngöôøi tin vaø nhöõng ngöôøi chöa tin ñeå hoï bieát,
yeâu meán vaø böôùc theo vaø soáng thoâng hieäp vôùi Ngöôøi.
- Ñoàng haønh vôùi caùc döï toøng, hieän dieän vaø laøm chöùng
Tieáp ñeán, vai troø cuûa giaùo lyù vieân laø ñoàng haønh vôùi
caùc döï toøng, hieän dieän vaø laøm chöùng baèng caùch thaêng tieán
con ngöôøi, hoäi nhaäp vaø ñoái thoaïi.
Thaùnh boä coøn trích laïi Thoâng ñieäp Söù vuï Ñaáng Cöùu
Ñoä ñeå noùi leân moái quan taâm ñaëc bieät cuûa Hoäi Thaùnh ñoái vôùi
giaùo lyù vieân, coi hoï laø thaønh phaàn khoâng theå thieáu ñöôïc
trong caùc Hoäi Thaùnh treû:
“Thoâng ñieäp Söù vuï Ñaáng Cöùu ñoä moâ taû giaùo lyù
vieân nhö “nhöõng chuyeân vieân, nhöõng chöùng nhaân tröïc
tieáp, nhöõng ngöôøi loan baùo Tin möøng khoâng theå thieáu;
hoï laø nhöõng ngöôøi tieâu bieåu cho söùc maïnh cô baûn cuûa
caùc coäng ñoaøn tín höõu, ñaëc bieät trong caùc Giaùo Hoäi
treû”(GC 3).
Giaùo luaät 1983 cuõng daønh moät muïc cho caùc giaùo lyù
vieân ñang daán thaân hoaït ñoäng truyeàn giaùo vaø moâ taû hoï nhö
“nhöõng giaùo daân coù trình ñoä vaø ñôøi soáng ñaïo haïnh, döôùi söï
höôùng daãn cuûa nhaø truyeàn giaùo, hieán thaân lo giaûng daïy giaùo
lyù Tin möøng vaø toå chöùc caùc cöû haønh phuïng vuï cuõng nhö caùc
vieäc baùc aùi.”( GL 785 § 1; hoaëc GC 3).
b. Nhieäm vuï
Caùc giaùo lyù vieân trong caùc xöù truyeàn giaùo ñöôïc giao
phoù cho nhieàu nhieäm vuï:
- Chuyeân traùch veà huaán
Caùc giaùo lyù vieân chuyeân traùch veà huaán giaùo ñöôïc
trao phoù cho nhöõng hoaït ñoäng nhö “giaùo duïc ñöùc tin cho giôùi
treû vaø ngöôøi lôùn, chuaån bò cho caùc öùng sinh vaø gia ñình hoï
laõnh nhaän caùc bí tích khai taâm, tham gia vaøo vieäc naâng ñôõ
giaùo lyù vieân nhö tónh taâm, gaëp gôõ…” (GC 4). Nhöõng giaùo lyù
vieân naøy ñoâng hôn trong nhöõng giaùo hoäi quan taâm ñeán vieäc
phaùt trieån vai troø giaùo daân.
- Coäng taùc vôùi caùc thöøa taùc vieân coù chöùc thaùnh
Caùc giaùo lyù vieân coäng taùc vôùi caùc thöøa taùc vieân coù
chöùc thaùnh trong yeâu meán vaø vaâng phuïc, döôùi nhieàu hình
thöùc hoaït ñoäng toâng ñoà khaùc nhau. Nhöõng ngöôøi naøy ñöôïc
trao phoù cho caùc vieäc nhö: loan baùo Tin möøng cho ngöôøi
ngoaøi Kitoâ giaùo, daïy giaùo lyù cho caùc döï toøng, giuùp coäng ñoaøn
caàu nguyeän, ñaëc bieät laø chuû toaï cöû haønh phuïng vuï ngaøy
Chuùa nhaät khi khoâng coù linh muïc, giuùp ñôõ beänh nhaân, cöû
haønh nghi leã an taùng, huaán luyeän giaùo lyù vieân trong caùc trung
taâm ñeán vieäc ñoàng haønh vôùi caùc giaùo lyù vieân töï nguyeän vaø
höôùng daãn nhöõng saùng kieán muïc vuï, thaêng tieán con ngöôøi vaø
coâng lyù ñeán vieäc giuùp ñôõ ngöôøi ngheøo 41. Nhöõng giaùo lyù vieân
naøy thöôøng chieám öu theá trong caùc giaùo xöù coù ñòa haït quaù
roäng, coù nhieàu tín höõu xa trung taâm, hay nhöõng nôi thieáu caùc
linh muïc.
+ Caùc giaûng vieân giaùo lyù trong caùc tröôøng hoïc vôùi
nhieäm vuï laø daïy giaùo lyù cho caùc hoïc sinh sinh vieân ñaõ chòu
pheùp Thaùnh Taåy vaø loan baùo Tin möøng cho nhöõng ngöôøi
41
x. GC 4
chöa bieát Chuùa. Caùc giaûng vieân naøy ñoùng moät vai troø raát
quan troïng ôû nhöõng nôi maø chính quyeàn cho pheùp daïy giaùo
lyù trong caùc tröôøng coâng laäp. Hoï cuõng coù vai troø quan troïng
trong nhöõng nôi maø cô caáu hoïc ñöôøng tröïc thuoäc Hoäi Thaùnh,
vaø ôû nhöõng nôi ñang coù noã löïc taùi laäp vieäc daïy giaùo lyù trong
caùc tröôøng hoïc do nhaø Nöôùc quaûn lyù 42.
+ Caùc giaùo lyù vieân ngaøy Chuùa nhaät, nhöõng ngöôøi
daïy giaùo lyù trong caùc tröôøng cuûa giaùo xöù. Nhöõng giaùo lyù vieân
naøy ñoùng vai troø quan troïng trong nhöõng nôi maø chính quyeàn
khoâng cho pheùp daïy giaùo lyù trong caùc tröôøng hoïc. Beân caïnh
giaùo lyù vieân ngaøy Chuùa nhaät coøn coù caùc giaùo lyù vieân tænh
thaønh, giaùo lyù vieân linh hoaït trong caùc coäng ñoaøn cô baûn, caùc
giaùo lyù vieân cho binh só, tuø nhaân, di daân 43.
Thaùnh boä Phuùc AÂm Hoaù Caùc Daân Toäc cho bieát:
“nhöõng chöùc vuï treân ñöôïc xem laø chöùc vuï chuyeân bieät cuûa
giaùo lyù vieân hoaëc nhö nhöõng hình thöùc phuïc vuï ngöôøi giaùo
daân daønh cho Hoäi Thaùnh vaø cho söù maïng cuûa Hoäi Thaùnh”
(GC 4). Söï phong phuù cuûa caùc chöùc naêng treân cho ta thaáy
ñöôïc hoaït ñoäng tích cöïc cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn trong nhöõng
giaùo hoäi treû.
42
x. GC 4
43
x. GC 4
CHÖÔNG II: NEÂN THAÙNH QUA VIEÄC DAÏY GIAÙO LYÙ

Moãi linh ñaïo coù ñieåm ñaëc tröng cuûa noù. Linh ñaïo cuûa
giaùo lyù vieân laø neân thaùnh qua vieäc daïy giaùo lyù. Tröôùc heát,
chuùng ta xaùc ñònh baûn chaát cuûa linh ñaïo giaùo lyù vieân. Sau ñoù
chuùng ta tìm hieåu taïi sao daïy giaùo lyù laø ñieåm ñaëc tröng giuùp
giaùo lyù vieân neân thaùnh.
I. BAÛN CHAÁT LINH ÑAÏO GIAÙO LYÙ VIEÂN
Baûn chaát linh ñaïo giaùo lyù vieân laø ñôøi soáng thaùnh thieän
ñöôïc thöïc hieän theo caên tính cuûa ngöôøi giaùo daân vaø toâng ñoà.
Ñoù laø ñôøi soáng trong Chuùa Thaùnh Thaàn. Chính Chuùa Thaùnh
Thaàn seõ laøm cho chuùng ta goïi Thieân Chuùa laø Cha vaø tuyeân
xöng Ñöùc Gieâsu laø Chuùa. Chính Ngaøi daãn giaùo lyù vieân soáng
trong traàn theá trong tö caùch laø moät Kitoâ höõu, moät toâng ñoà.
1. Linh ñaïo giaùo lyù vieân: ñôøi soáng trong Chuùa
Thaùnh Thaàn.
Taát caû ñôøi soáng Kitoâ höõu, ñôøi soáng cuûa con caùi Thieân
Chuùa ñeàu laø ñôøi soáng theo Thaàn Khí (x. Rm 8, 14 –17; Gl 4,
6). Chæ moät mình Thaàn Khí cho pheùp chuùng ta ñeán vôùi Thieân
Chuùa vaø thöa leân raèng “Abba, laïy Cha” (Rm 8, 15) vaø tuyeân
xöng Ñöùc Gieâsu laø Chuùa ( 1Cr 12, 34. 11) 44.
“Giaùo lyù vieân phaûi coù moät linh ñaïo saâu saéc, nghóa
laø soáng trong Chuùa Thaùnh Thaàn, Ñaáng khoâng ngöøng
giuùp hoï canh taân caên tính ñaëc thuø cuûa mình” (GC 6).
44
x. DGL 72
CHÖÔNG II: NEÂN THAÙNH QUA VIEÄC DAÏY GIAÙO LYÙ 33
2. Linh ñaïo giaùo lyù vieân: ñôøi soáng Kitoâ höõu giaùo daân.
Linh ñaïo giaùo lyù vieân lieân keát chaët cheõ vôùi thaân phaän
“Kitoâ höõu giaùo daân” voán cho hoï döï phaàn, theo möùc ñoä cuûa
mình, vaøo ba chöùc vuï cuûa Chuùa Kitoâ: Tieân tri, Tö teá vaø
Vöông giaû. Chuùa Thaùnh Thaàn giuùp giaùo lyù vieân soáng ôn goïi
laøm Kitoâ höõu cuûa mình giöõa loøng theá giôùi Ñoù laø:
- Linh hoaït vaø kieän toaøn traät töï traàn theá 45.
- Laøm chöùng cho Ñöùc Kitoâ qua vieäc ñieàu haønh traät töï
traàn theá.
Chieàu kích traàn theá trong linh ñaïo giaùo lyù vieân ñöôïc
khai trieån ôû phaàn sau, neân trong phaàn naøy chæ neâu leân vaøi neùt
thoâi ñeå thaáy tröôùc neùt rieâng bieät vaø ñaëc thuø khoâng theå thay
theá cuûa ngöôøi giaùo daân 46.
3. Linh ñaïo giaùo lyù vieân: ñôøi soáng toâng ñoà.
Chuùa Thaùnh Thaàn laø taùc nhaân cuûa moïi vieäc toâng ñoà.
Chính Ngaøi lieân keát chaët cheõ giaùo lyù vieân vôùi vieäc toâng ñoà.
a. Baûn chaát cuûa moïi ngöôøi tín höõu Kitoâ laø toâng ñoà
Baûn chaát cuûa moïi ngöôøi tín höõu laø toâng ñoà vì nhôø Bí
tích Thaùnh taåy, hoï ñöôïc tham döï vaøo ba chöùc vuï cuûa Chuùa
Kitoâ, trong ñoù chöùc vuï tröôùc heát laø rao giaûng Tin möøng.
Hoäi Thaùnh luoân luoân yù thöùc hoaït ñoäng cuûa Chuùa
Thaùnh Thaàn trong Hoäi Thaùnh. Chính Chuùa Thaùnh Thaàn laø
45
x. GC 6
46
x. GH 32; KTHGD 15
Ñaáng thöïc hieän moïi coâng cuoäc rao giaûng Tin möøng trong Hoäi
Thaùnh. Caùch rieâng, Chuùa Thaùnh Thaàn laø laø caên nguyeân caûm
höùng moïi coâng cuoäc huaán giaùo, laø Thaày noäi taâm, laø Ñaáng
bieán ñoåi moïi ngöôøi 47. Chính vì theá, giaùo lyù vieân caàn yù thöùc
vaø coäng taùc vôùi Chuùa Thaùnh Thaàn trong coâng cuoäc huaán
giaùo.
b. Vieäc daïy giaùo lyù lieân keát vôùi caùc hoaït ñoäng toâng ñoà khaùc.
Laø Kitoâ höõu, giaùo lyù vieân lieân keát chaët cheõ vôùi vieäc
toâng ñoà 48 vì ñoù laø baûn chaát cuûa moïi ngöôøi tín höõu Kitoâ vaø
hôn theá nöõa cuûa giaùo lyù vieân. Ngoaøi vieäc huaán giaùo, giaùo lyù
vieân coøn tham gia nhieàu hoaït ñoäng toâng ñoà khaùc nhö ñaõ ñöôïc
trình baøy trong phaàn “Söù maïng” giaùo lyù vieân.
Maët khaùc, vieäc daïy giaùo lyù cuûa giaùo lyù vieân lieân keát
chaët cheõ vôùi vieäc toâng ñoà cuûa nhöõng ngöôøi khaùc. Do ñoù,
47
x. DGL 72
48
“Ngöôøi giaùo daân chu toaøn söù meänh naøy cuûa Giaùo Hoäi nôi traàn gian:
tröôùc tieân baèng ñôøi soáng hoaø hôïp vôùi ñöùc tin, ñeå nhôø ñoù hoï trôû thaønh aùnh
saùng theá gian; baèng ñôøi soáng löông thieän trong baát cöù coäng aên vieäc laøm
naøo ñeå laøm cho moïi ngöôøi yeâu meán söï thaät, söï thieän vaø cuoái cuøng ñöa hoï
tôùi Chuùa Kitoâ vaø Giaùo Hoäi; baèng ñôøi soáng baùc aùi huynh ñeä qua vieäc hoï
thöïc söï chia seû vôùi anh em trong hoaøn caûnh soáng, trong ñau khoå cuõng nhö
trong moïi öôùc voïng, vaø nhö theá hoï aâm thaàm chuaån bò cho ôn cöùu roãi hoaït
ñoäng trong taâm hoàn moïi ngöôøi; baèng cuoäc soáng yù thöùc ñaày ñuû veà vai troø
cuûa mình trong vieäc xaây döïng xaõ hoäi, hoï coá gaéng chu toaøn hoaït ñoäng nôi
gia ñình, ngoaøi xaõ hoäi, trong ngheà nghieäp vôùi loøng quaûng ñaïi cuûa Kitoâ
giaùo; nhö theá phöông thöùc haønh ñoäng cuûa hoï daàn daàn thaám nhaäp vaøo moâi
tröôøng soáng vaø caû moâi tröôøng laøm vieäc.” (TÑGD 13)
nhöõng ngöôøi coù traùch nhieäm caàn bieát ñieàu phoái ñeå cho hoaït
ñoäng huaán giaùo ñaït nhieàu keát quaû.
II. NEÂN THAÙNH QUA VIEÄC DAÏY GIAÙO LYÙ
Chæ nam Toång quaùt 1997, soá 239 cho bieát nhôø vieäc
daïy giaùo lyù, ñöùc tin cuûa giaùo lyù vieân tröôûng thaønh trong tö
caùch laø moät tín höõu. Hay noùi caùch khaùc laø giaùo lyù vieân neân
thaùnh qua vieäc daïy giaùo lyù. Vaäy theá naøo laø neân thaùnh qua
vieäc daïy giaùo lyù? Phaûi chaêng cöù daïy giaùo lyù thaät nhieàu laø
neân thaùnh? Tröôùc heát, chuùng ta cuøng tìm hieåu yù nieäm neân
thaùnh vaø daïy giaùo lyù, sau ñoù tìm hieåu cuï theå hôn giaùo lyù vieân
ñöôïc thaùnh hoaù theá naøo khi daïy giaùo lyù.
1. Neân thaùnh laø gì?
Ngaøy nay ngöôøi ta noùi nhieàu veà neân thaùnh, nhöng neân
thaùnh laø gì, ñaâu laø coát loõi cuûa vieäc neân thaùnh? Tröôùc heát
chuùng ta tìm hieåu quan nieäm neân thaùnh trong Cöïu Öôùc sau
ñoù laø trong Taân Öôùc.
a. Neân thaùnh theo Cöïu Öôùc
Söï thaùnh thieän trong Cöïu Öôùc laø chính Giaveâ, nhôø
Ngaøi maø Israel ñöôïc tuyeån choïn ñeå trôû thaønh daân thaùnh cuûa
Thieân Chuùa. Caùc tieân tri vaø Leà Luaät baûo veä söï thaùnh thieän
cuûa daân Thieân Chuùa baèng caùch nhaéc nhôû daân soáng thaùnh yù
cuûa Thieân Chuùa.
- Giaveâ laø Ñaáng Thaùnh
Giaveâ laø Ñaáng Thaùnh 49 laø noäi dung raát saâu ñaäm vaø
chaát lieäu raát nhieàu trong Cöïu Öôùc. Söï thaùnh thieän cuûa Giaveâ
laø neàn taûng cuûa moïi söï thaùnh thieän 50, nhôø Ngaøi maø con
ngöôøi ñöôïc trôû neân thaùnh.
- Israel laø daân thaùnh cuûa Thieân Chuùa
Thieân Chuùa ñöôïc nhìn nhaän nhö laø Cha cuûa Israel,
coøn Israel ñöôïc nhìn nhaän tröôùc maët Thieân Chuùa nhö moät taäp
theå, moät daân ñöôïc Ngaøi yeâu thöông, tuyeån choïn (Ñnl 32, 6;
Is 63, 16). Ñöôïc tuyeån choïn, ñöôïc taùch rieâng ra khoûi chö daân
trôû thaønh sôû höõu cuûa Thieân Chuùa, Israel trôû thaønh daân tö teá,
Daân Thaùnh cuûa Thieân Chuùa. Theá neân Israel luoân ñöôïc môøi
goïi soáng thaùnh thieän: “Haõy laø thaùnh vì Ta laø Thaùnh” (Lv 19,
2; hoaëc x. Lv 11, 44 –45)
Söï hieän dieän cuûa Giaveâ giöõa Israel 51 laøm cho hoï yù
thöùc raèng hoï laø daân toäc thaùnh thieän. Ñeå ñuùng laø daân thaùnh
cuûa Thieân Chuùa, Israel chuyeân lo vieäc teá töï, vaø soáng ñôøi
soáng luaân lyù thaùnh thieän maø Leà luaät ñaõ daïy 52. Israel ñaùp laïi
söï tuyeån choïn ñoù cuûa Thieân Chuùa baèng caùch:
+ Thanh taåy mình, nghóa laø taåy röûa mình khoûi moïi tyø
oá khoâng phuø hôïp vôùi söï thaùnh thieän cuûa Thieân Chuùa (x. Xh
19, 10 –15; Lv 17, 11; Tv 51).
49
Danh Giaveâ laø Thaùnh (x. Tv 33, 21; Am 2, 7; Xh 3, 14)
50
x. Lôøi ñoïc tröôùc kinh naøi xin Chuùa Thaùnh Thaàn xuoáng thaùnh hoaù leã vaät
trong Kinh Taï Ôn II.
51
x. Hs 9, 11; Xh 33, 12 – 17; Ed 1, 1 – 28
52
x. Ñieån ngöõ thaàn hoïc Thaùnh kinh M – Y, muïc “Thaùnh”, CÖ
+ Daâng hy leã ñeàn toäi, soáng coâng chính, vaâng lôøi vaø
yeâu thöông (x. Is 1, 4 –20; Ñnl 6, 4 –9; Lv 17 –26).
+ Chaáp nhaän thöû thaùch, höôûng trieàu ñaïi caùnh chung
(Ñnl 7, 18 –22), khoân ngoan kính sôï Giaveâ (Tv 34, 10). Ñoù laø
nhöõng ngöôøi coøn soùt laïi (Is 4, 3).
- Caùc tieân tri vaø Leà Luaät baûo veä söï thaùnh thieän cuûa
daân thaùnh.
Ñeå baûo veä söï thaùnh thieän cuûa daân ñöôïc tuyeån choïn,
Thieân Chuùa ñaõ ban cho Israel Leà Luaät ñeå höôùng daãn daân ñi
trong ñöôøng loái vaø thaùnh chæ cuûa Thieân Chuùa. Thieân Chuùa
coøn ban cho daân caùc tieân tri ñeå nhaéc nhôû vaø giuùp daân soáng
troïn veïn giao öôùc Sinai. Caùc tieân tri khoâng ngöøng baûo veä söï
thaùnh thieän cuûa daân. Caùc ngaøi nhaéc nhôû daân: Toân thôø moät
Thieân Chuùa duy nhaát 53, Soáng ñôøi soáng luaân lyù 54 xöùng hôïp
53
x. La bible de Jeùrusalem, 1988. Baûn dòch Hoaøng Ñaéc AÙnh, 1995, tr. 119 –
120.
54
121.
55
, vaø chuaån bò taâm hoàn daân ñoùn nhaän Ñaáng Messia vaø ôn
cöùu ñoä do Ngöôøi mang ñeán 56.
b. Neân thaùnh theo Taân Öôùc
Trong Taân Öôùc, Söï thaùnh thieän cuûa daân Kitoâ giaùo
ñöôïc ñaët neàn taûng treân söï thaùnh thieän cuûa Ñöùc Kitoâ Con
Thieân Chuùa haèng soáng. Nhôø Ñöùc Kitoâ maø chuùng ta ñöôïc
tham döï vaøo söï thaùnh thieän cuûa Thieân Chuùa.
- Ñöùc Kitoâ laø Ñaáng Thaùnh
Taân Öôùc tuyeân xöng Ñöùc Kitoâ laø Ñaáng Thaùnh vaø laø
Con Thieân Chuùa 57, Ñaáng traøn ñaày Thaùnh Thaàn 58. Söï thaùnh
thieän cuûa Ñöùc Kitoâ do töï baûn chaát cuûa Ngöôøi bôûi moái daây töû
heä thaàn linh. Chính vì theá maø “söï thaùnh thieän cuûa Ñöùc Kitoâ”
thuoäc veà moät bình dieän khaùc vôùi söï thaùnh thieän raát töông ñoái
cuûa caùc thaùnh nhaân thôøi Cöïu ÖÙôc. Söï thaùnh thieän cuûa Ñöùc
Kitoâ laø söï thaùnh thieän thuoäc baûn chaát Thieân Chuùa. Söï thaùnh
thieän naøy laø söï thaùnh thieän cuûa Thieân Chuùa, Cha chí thaùnh
cuûa Ngöôøi (Ga 17, 11); Cuøng moät quyeàn naêng thieâng lieâng,
55
Soáng ñôøi soáng luaân lyù xöùng hôïp laø soáng xa traùnh toäi loãi vaø tìm kieám
Thieân Chuùa ñeå soáng coâng chính thaùnh thieän theo nhö Chuùa ñaõ daïy thöïc
haønh moät toân giaùo noäi taâm nhö laø ñieàu kieän cuûa moät giao öôùc môùi (Gr 31,
31 –34). Dó nhieân caùc ngoân söù cuõng leân aùn thöù toân giaùo vuï hình thöùc,
khoâng quan taâm ñeán ñôøi soáng ñaïo ñích thöïc. Ñieàu naøy khoâng coù nghóa laø
caùc tieân tri laø nhöõng ngöôøi choáng laïi vieäc phöôïng töï.
56
123.
57
x. Lc 1, 35; Mt 1, 18; Mc 1, 24; 3, 11.
58
x. Lc 4, 1
nhöõng toû hieän laï luøng, moät chieàu saâu nhieäm maàu nhö nhau.
Söï thaùnh thieän ñoù khieán Ngöôøi yeâu thöông nhöõng keû thuoäc
veà Ngöôøi ñeán noãi thoâng truyeàn cho hoï vinh quang Cha ñaõ
ban vaø töï hieán cho hoï; nhö theá Ngöôøi toû mình laø thaùnh: “Con
töï hieán thaùnh…ñeå hoï ñöôïc neân thaùnh” (Ga 17, 19 –24) 59. Söï
thaùnh thieän cuûa Ñöùc Kitoâ ñöôïc thoâng ban cho Hoäi Thaùnh vaø
qua Hoäi Thaùnh cho taát caû chuùng ta.
- Ñöùc Kitoâ môøi goïi moïi ngöôøi neân thaùnh
Ñöùc Kitoâ môøi goïi moïi ngöôøi neân gioáng Cha treân trôøi
laø Ñaáng Thaùnh (x. Mt 5, 48). Lôøi môøi goïi ñoù ñöôïc Ñöùc Kitoâ
thöïc hieän trong suoát cuoäc soáng traàn theá cuûa Ngöôøi.
Khôûi ñaàu cuoäc soáng rao giaûng coâng khai, Ñöùc Kitoâ
môøi goïi moïi ngöôøi hoaùn caûi vaø tin vaøo Tin Möøng 60. Ñoù laø lôøi
môøi goïi trôû veà vôùi Thieân Chuùa laø Ñaáng Thaùnh. Lôøi môøi goïi
ñoù ñöôïc tieáp tuïc trong Baøi Giaûng Treân Nuùi 61 ñeå keâu goïi moïi
ngöôøi haõy neân hoaøn thieän nhö Cha treân trôøi. Nhöõng lôøi Chuùa
rao giaûng, nhöõng vieäc Chuùa laøm ñeàu coù muïc ñích laø giaûi
thoaùt con ngöôøi khoûi toäi loãi vaø söï cheát, ñöa hoï vaøo trong
Nöôùc Thieân Chuùa ñeå hoï ñöôïc söï soáng ñôøi ñôøi vaø trôû neân
thaùnh thieän. Nhöng Ñöùc Kitoâ laøm theá naøo ñeå cho con ngöôøi
söï thaùnh thieän?
59
x. Ñieån ngöõ thaàn hoïc Thaùnh kinh M – Y, muïc “Thaùnh”, TÖ, I. Ñöùc
Gieâsu, Ñaáng Thaùnh
60
x. Mc 1, 15
61
x. Mt 5 -7
Cuoäc töû naïn vaø phuïc sinh cuûa Ñöùc Kitoâ thaùnh hoaù
moïi ngöôøi trong chaân lyù 62, vaø chuyeån thoâng söï thaùnh thieän
cuûa Thieân Chuùa cho con ngöôøi. Con ngöôøi “ñöôïc tham döï
vaøo söï soáng cuûa Ñöùc Kitoâ Phuïc sinh nhôø ñöùc tin vaø pheùp röûa
laøm cho hoï ñöôïc “xöùc daàu töø nôi Ñaáng Thaùnh 63” 64. Vaø vì theá
hoï laø thaùnh trong Ñöùc Gieâsu Kitoâ 65 nhôø söï hieän dieän cuûa
Chuùa Thaùnh Thaàn trong hoï 66.
Taân Öôùc duøng tieáng “thaùnh” ñeå chæ caùc Kitoâ höõu. Luùc
ñaàu noù ñöôïc duøng ñeå goïi nhöõng thaønh phaàn cuûa coäng ñoaøn
tieân khôûi taïi Gieârusalem, vaø ñaëc bieät laø nhoùm nhöõng ngöôøi
cuûa ngaøy leã Nguõ Tuaàn 67. Sau ñoù cuõng duøng ñeå goïi caùc anh
em ôû Giuñeâa 68, roài chæ taát caû caùc Kitoâ höõu 69. Quaû vaäy nhôø
Chuùa Thaùnh Thaàn maø caùc Kitoâ höõu ñöôïc tham döï vaøo söï
thaùnh thieän cuûa Thieân Chuùa. Caùc thaùnh toâng ñoà tieáp tuïc nhaéc
nhôû cho con caùi Giaùo Hoäi veà söï thaùnh thieän Thieân Chuùa
thoâng ban cho hoï: “Anh em, doøng gioáng ñöôïc löïa choïn, haøng
tö teá hoaøng vöông, nöôùc thaùnh thieän, daân ñöôïc choïn laøm sôû
höõu” (1 Pr 2, 9)
62
x. Ga 17, 19
63
x. Ñieån ngöõ thaàn hoïc Thaùnh kinh M – Y, muïc “Thaùnh”, TÖ, I. Ñöùc
Kitoâ thaùnh hoaù caùc kitoâ höõu
64
1 Cr 1, 30; Ep 5, 26; 1Ga 2, 20
65
1 Cr 1, 2; Pl 1, 1
66
1 Cr 3, 16 t; Ep 2, 22
67
Cv 9, 13; 1Cr 16, 1; Ep 3, 5
68
Cv 9, 31 –41
69
Rm 16, 2; 2Cr 1,1; 13, 12
Sau cuøng söï thaùnh thieän cuûa ngöôøi Kitoâ höõu baét
nguoàn töø vieäc tuyeån choïn 70 ñoøi buoäc hoï phaûi ñoaïn tuyeät vôùi
toäi loãi vaø vôùi nhöõng thoùi tuïc ngoaïi giaùo 71: hoï phaûi haønh ñoäng
theo söï thaùnh thieän ñeán töø Thieân Chuùa bôûi vì hoï ñöôïc Ñöùc
Kitoâ chieám ñoaït ñeå thoâng phaàn vaøo söï thoáng khoå, töû naïn vaø
phuïc sinh cuûa Ñöùc Kitoâ haàu ñöôïc vinh hieån vôùi Ngöôøi 72.
- Hoäi Thaùnh nhaéc laïi lôøi môøi goïi neân thaùnh cuûa
Ñöùc Kitoâ.
Ñöôïc Ñöùc Kitoâ môøi goïi neân thaùnh, nhöng nhöõng ai
muoán neân thaùnh, hoï caàn ñeán Hoäi Thaùnh vì Hoäi Thaùnh laø
Thaân Theå Ñöùc Kitoâ, laø coäng ñoaøn ñöôïc Ñöùc Kitoâ thieát laäp
theo thaùnh yù Thieân Chuùa ñeå ban ôn cöùu ñoä cho nhaân loaïi.
Hoäi Thaùnh ñöôïc Ñöùc Kitoâ trao phoù cho vieäc phaân phaùt ôn
cöùu ñoä. Hoäi Thaùnh khoâng giöõ laïi rieâng cho mình, nhöng môøi
goïi moïi ngöôøi ñeán chia seû söï thaùnh thieän maø Thieân Chuùa trao
ban.
Hieán cheá Giaùo Hoäi cuûa Coâng ñoàng Vatican II soá 39 –
42 noùi veà söï thaùnh thieän cuûa Hoäi Thaùnh vaø keâu môøi moïi
ngöôøi neân thaùnh 73. Lôøi môøi goïi naøy cuûa Hoäi Thaùnh vang
70
Rm 1, 7; 1Cr 1, 2
71
1Tx 4, 3
72
x. Ñieån ngöõ thaàn hoïc Thaùnh kinh M –Y, Thaùnh, TÖ, IV. Caùc thaùnh
73
“Chuùa Gieâsu, Thaày daïy vaø maãu möïc thaàn maãu möïc thaàn linh cuûa moïi söï
troïn laønh, ñaõ giaûng daïy cho taát caû vaø cho moãi moät moân ñeä, baát luaän thuoäc
ñòa vò naøo, moät ñôøi soáng thaùnh thieän maø chính Ngöôøi vöøa laø Ñaáng khôûi
xöôùng vöøa laø Ñaáng hoaøn taát: “Vaäy caùc con haõy trôû neân troïn laønh nhö Cha
caùc con ôû treân trôøi laø Ñaáng troïn laønh” (Mt 5, 48)…Vì theá moïi ngöôøi ñeàu
voïng laïi lôøi môøi goïi cuûa Ñöùc Kitoâ. Lôøi môøi goïi naøy daønh cho
taát caû moïi ngöôøi, baát keå hoï thuoäc baäc soáng naøo. Tuy nhieân söï
thaùnh thieän cuûa moãi ngöôøi khoâng neân thaùnh theo cuøng moät
con ñöôøng nhö nhau, nhöng neân thaùnh theo ôn goïi rieâng cuûa
mình 74: giaùo daân, tu só hay giaùo só?
Sau nhöõng lôøi môøi goïi neân thaùnh chung cho moïi
thaønh phaàn daân Chuùa, Hieán cheá taäp trung vaøo ôn goïi neân
thaùnh cuûa caùc Giaùm muïc, linh muïc, phoù teá, tu só nam nöõ vaø
giaùo daân. Giaùo daân ñöôïc môøi goïi neân thaùnh do Bí tích Thaùnh
taåy 75.
Lôøi môøi goïi giaùo daân neân thaùnh ñöôïc khai trieån saâu
roäng hôn trong Toâng Huaán Kitoâ höõu giaùo daân. Toâng huaán
naøy baøn nhieàu veà vai troø cuûa giaùo daân trong ñôøi soáng cuûa
Hoäi Thaùnh. Lôøi môøi goïi neân thaùnh maø coâng ñoàng Vatican II
thaáy roõ raøng taát caû caùc kitoâ höõu, baát cöù theo baäc soáng hay ñòa vò naøo, ñeàu
ñöôïc môøi goïi tieán ñeán söï vieân maõn cuûa ñôøi cuûa ñôøi soáng Kitoâ giaùo vaø ñeán
söï troïn laønh cuûa ñöùc aùi”(GH 40).
74
“Moïi Kitoâ höõu ñöôïc keâu môøi vaø coù boån phaän neân thaùnh vaø neân troïn laønh
theo baäc soáng cuûa mình” (GH 44)
“Tuy trong Giaùo Hoäi, taát caû khoâng cuøng ñi moät ñöôøng nhöng taát caû vaãn
cuøng ñöôïc môøi goïi neân thaùnh vaø ñoàng thöøa höôûng ñöùc tin trong söï coâng
chính cuûa Thieân Chuùa” (GH 32).
75
“Ôn goïi neân thaùnh ñaët neàn taûng trong bí tích Thaùnh taåy vaø ñöôïc sinh
ñoäng nhôø caùc bí tích khaùc, nhaát laø bí tích Thaùnh theå: ñöôïc maëc laáy Ñöùc
Kitoâ vaø ñöôïc traøn ñaày Thaùnh Thaàn, caùc Kitoâ höõu laø “nhöõng vò thaùnh”; nhôø
ñaáy, hoï coù khaû naêng vaø noã löïc theå hieän söï thaùnh thieän cuûa mình trong moïi
hoaït ñoäng. Thaùnh Phaoloâ khoâng ngöøng khuyeân caùc Kitoâ höõu soáng “xöùng
ñaùng laø nhöõng ngöôøi trong daân Thaùnh”(Ep 5, 3 )” (KTHGD 16).
ñaõ keâu môøi ñöôïc Toâng huaán naøy laäp laïi moät caùch khaån thieát
hôn 76. Ñieàu naøy ñuùng vôùi tinh thaàn cuûa Coâng ñoàng Vatican
II laø vai troø giaùo daân ñöôïc ñaëc bieät quan taâm, vì hoï coù ôn goïi
rieâng bieät cuûa mình trong loøng Hoäi Thaùnh. Hoï ñöôïc môøi goïi
neân thaùnh, neân men muoái cho ñôøi vaø aùnh saùng cho traàn gian
nhôø hoï maø tinh thaàn Tin Möøng ñöôïc thaám nhaäp vaøo moïi laõnh
vöïc traàn theá vì tính caùch traàn theá laø tính caùch ñaëc thuø rieâng
bieät cuûa ngöôøi giaùo daân
Moãi giaùo lyù vieân trong caùc xöù truyeàn giaùo ñöôïc Giaùo
Hoäi coi nhö nhöõng nhaø truyeàn giaùo vaø quaû ñuùng nhö theá.
Nhaø truyeàn giaùo ñích thöïc, chính laø moät vò thaùnh:
“Moãi nhaø truyeàn giaùo khi daán thaân soáng theo con
ñöôøng thaùnh thieän: söï thaùnh thieän laø neàn taûng coát thieát
vaø laø moät ñieàu kieän tuyeät ñoái khoâng theå thay theá ñeå chu
toaøn söù vuï cöùu ñoä cuûa Giaùo Hoäi” (SVÑCÑ 90).
Caâu “Nhaø truyeàn giaùo ñích thöïc, chính laø moät vò
thaùnh” 77 cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Gioan Phaoloâ II ñöôïc Thaùnh
boä Phuùc AÂm Hoaù Caùc Daân Toäc trích laïi ñeå baøy toû loøng sung
söôùng cuûa Ñöùc Thaùnh Cha khi aùp duïng caâu noùi ñaëc bieät naøy
cho caùc giaùo lyù vieân 78.
76
“Ngaøy nay, hôn luùc naøo heát, Kitoâ höõu phaûi khaån caáp trôû veà vôùi con
ñöôøng canh taân theo Tin Möøng, baèng caùch quaûng ñaïi ñaùp laïi lôøi môøi goïi
cuûa thaùnh Pheâroâ: “Haõy soáng thaùnh thieän trong caùch aên neát ôû” (x. Pr 1,
15)…ngaøy nay chuùng ta raát caàn coù nhöõng vò thaùnh, chuùng ta phaûi tha thieát
xin Chuùa ban cho nhöõng vò thaùnh” (KTHGD 16)
77
SVÑCÑ 90
78
x. GC 6
2. Daïy giaùo lyù laø gì?

Moân giaùo lyù hay huaán giaùo laø moät phaàn cuûa khoa
thaàn hoïc muïc vuï. Moân giaùo lyù baøn veà vieäc rao giaûng Lôøi
Chuùa, moät trong nhöõng yeáu toá caên baûn cuûa söù maïng Hoäi
Thaùnh, cuõng nhö cuûa sinh hoaït muïc vuï cuûa Hoäi Thaùnh.
Tröôùc heát, chuùng ta caàn phaân bieät töø ngöõ truyeàn giaûng vôùi vieäc
daïy giaùo lyù.
a. Phaân bieät daïy giaùo lyù vaø truyeàn giaûng Tin möøng
Toâng Huaán Daïy giaùo lyù phaân bieät vieäc daïy giaùo lyù
vôùi vieäc truyeàn giaûng Tin möøng 79.
- Truyeàn giaûng Tin möøng: coâng boá Tin möøng cho
nhöõng ngöôøi chöa coù ñöùc tin.
Muïc ñích cuûa vieäc truyeàn giaûng khoâng phaûi ñeå giaùo
huaán, nhöng ñeå khôi daäy söï trôû laïi Ñaïo. Caùc thaùnh Toâng ñoà
sau khi nhaän laõnh doài daøo Chuùa Thaùnh Thaàn ñaõ phaán khôûi ra
ñi coâng boá Tin möøng chaúng haïn baøi giaûng cuûa Thaùnh Pheâroâ
vaøo ngaøy Leã Nguõ Tuaàn 80.
Noäi dung thieát yeáu cuûa vieäc truyeàn giaûng laø Ñöùc Kitoâ
Phuïc sinh vaø chính Ngöôøi laø Thieân Chuùa. Noäi dung vieäc
truyeàn giaûng naøy ñöôïc ghi laïi trong caùc saùch Tin möøng, Coâng
vuï Toâng ñoà…
79
x. DGL 19
80
x. Cv 2, 14
- Daïy giaùo lyù: giaùo duïc ñöùc tin tröôûng thaønh cho
nhöõng ngöôøi ñaõ coù ñöùc tin. Huaán giaùo noái daøi vaø boå tuùc
cho vieäc truyeàn giaûng.
Vieäc loan baùo Tin möøng khôi daäy ñöùc tin vaø trôû laïi
Ñaïo ñöôïc tieáp noái bôûi vieäc daïy giaùo lyù. Muïc ñích cuûa vieäc
daïy giaùo lyù laø “laøm cho ñöùc tin chôùm nôû trôû neân chín chaén vaø
giaùo duïc moân ñeä ñích thöïc cuûa Ñöùc Kitoâ, nhôø söï hieåu bieát saâu
xa vaø coù heä thoáng hôn, veà baûn thaân vaø söù ñieäp cuûa Ñöùc Gieâsu
Kitoâ, chuùa chuùng ta” (DGL 19).
Vì lyù do thöïc teá laø nhieàu khi vieäc phuùc aâm hoaù ñaàu
tieân khoâng coù 81 neân “vieäc daïy giaùo lyù khoâng nhöõng nuoâi
döôõng vaø giaùo duïc ñöùc tin, nhöng coøn phaûi khôi daäy ñöùc tin,
vôùi söï trôï giuùp cuûa ôn Chuùa, môû roäng taâm hoàn, caûi hoaù,
chuaån bò söï gaén boù hoaøn toaøn vôùi Ñöùc Gieâsu Kitoâ, nôi nhöõng
ngöôøi coøn ôû ngöôõng cöûa ñöùc tin” (DGL 19).
b. Daïy giaùo lyù laø giaùo duïc ñöùc tin

Daïy giaùo lyù laø vieäc giaùo duïc ñöùc tin. Vieäc giaùo duïc
ñöùc tin naøy ñöôïc theå hieän raát roõ trong huaán giaùo qua muïc
ñích, noäi dung vaø phöông phaùp daïy giaùo lyù.
- Muïc ñích vieäc daïy giaùo lyù
+ Muïc ñích tieân khôûi: khôi daäy ñöùc tin ñeå ñöôïc soáng.
81
x. DGL 19
Muïc ñích tieân khôûi cuûa vieäc daïy giaùo lyù laø giuùp con
ngöôøi tin Ñöùc Gieâsu laø Con Thieân Chuùa, ñeå nhôø tin maø hoï
ñöôïc soáng nhaân danh Ngöôøi 82.
+ Muïc ñích ñaëc bieät: nuoâi döôõng vaø phaùt trieån ñöùc tin.
Muïc ñích ñaëc bieät cuûa vieäc daïy giaùo lyù laø nhaèm “phaùt
trieån ñöùc tin coøn thô aáu, thaêng tieán ñeán möùc ñoä vieân maõn vaø
nuoâi döôõng haèng ngaøy ñôøi soáng Kitoâ höõu cuûa caùc tín huõu
thuoäc moïi löùa tuoåi” (DGL 20).
Vieäc daïy giaùo lyù naøy laøm taêng tröôûng ñôøi soáng Kitoâ
höõu treân bình dieän nhaän thöùc vaø ñôøi soáng ñeå ngöôøi Kitoâ höõu
theo Ñöùc Kitoâ, vaø trong Hoäi Thaùnh, hoï luoân luoân hoïc bieát roõ
hôn caùch suy töôûng theo nhö Ñöùc Kitoâ, thaåm ñònh nhö Ñöùc
Kitoâ, haønh ñoäng phuø hôïp vôùi caùc giôùi raên cuûa Ñöùc Kitoâ 83.
Vì daïy giaùo lyù laø giaùo duïc ñöùc tin neân noù khoâng döøng
laïi ôû möùc ñoä truyeàn thoâng kieán thöùc nhö daïy hoïc, cuõng
khoâng döøng laïi ôû choã caûi taïo loái soáng maø phaûi daãn ñöa ñeán
ñôøi soáng môùi trong Chuùa Kitoâ. Thaät theá, vieäc hieåu bieát veà
Ñöùc Kitoâ phaûi ñöôïc dieãn taû qua haønh ñoäng cuûa ñôøi soáng töï
nhieân vaø sieâu nhieân. Ñoù laø thaùi ñoä soáng sao cho phuø hôïp vôùi
chaân lyù hoï tin nhaän. Hôn theá nöõa, caûi taïo loái soáng thì chöa ñuû
vì raát coù theå coù nhöõng tröôøng hôïp soáng ñaïo hình thöùc hay
theo taäp quaùn toân giaùo beân ngoaøi maø thieáu chieàu saâu beân
trong. Chính vì theá, vieäc bieát, caûi taïo loái soáng phaûi ñöa ñeán
moät ñôøi soáng môùi trong Chuùa Kitoâ. Ñoù laø gaëp gôõ Ñöùc Kitoâ,
82
x. DGL 1
83
x. DGL 20
soáng theo maãu göông cuûa Ngöôøi nhôø ôn cuûa Chuùa Thaùnh
Thaàn.
Sau khi xaùc ñònh ñöôïc chuû ñích giaùo lyù, ta phaûi laøm gì
ñeå ñaït ñöôïc chuû ñích ñoù? Vaán ñeà ñoù seõ ñöôïc trình baøy qua
noäi dung vaø phöông phaùp sö phaïm giaùo lyù.
- Noäi dung cuûa giaùo lyù
Daïy giaùo lyù laø giaùo duïc ñöùc tin neân noäi dung giaùo lyù
phaûi laø chính ñöùc tin Kitoâ giaùo. Ñöùc tin Kitoâ giaùo khoâng phaûi
laø moät heä thoáng kieán thöùc maø laø chính Thieân Chuùa. Nhöng
laøm sao ñeå coù theå bieát ñöôïc Thieân Chuùa? Ñoù laø nhôø maïc
khaûi cuûa Ngaøi. Thieân Chuùa maïc khaûi qua Lôøi Chuùa, ñaëc bieät
laø qua Ñöùc Kitoâ, Maïc khaûi troïn veïn cuûa Thieân Chuùa. Chính
vì theá, giaùo lyù vieân loan baùo Lôøi Chuùa khoâng phaûi nhö moät
giaùo vieân truyeàn thoâng kieán thöùc toân giaùo maø laø loan baùo
Chuùa Gieâsu Kitoâ. Chính Ñöùc Kitoâ laø troïng taâm cuûa huaán
giaùo, neân noäi dung giaùo lyù phaûi gaén chaët vôùi Lôøi Chuùa:
“Vieäc daïy giaùo lyù bao giôø cuõng laáy noäi dung ôû
nguoàn maïch soáng ñoäng laø Lôøi Chuùa, thoâng truyeàn
trong Thaùnh Truyeàn vaø Thaùnh Kinh, vì Thaùnh Truyeàn
vaø Thaùnh Kinh hôïp thaønh moät kho taøng thaùnh thieän
duy nhaát chöùa ñöïng Lôøi chuùa vaø ñöôïc trao phoù cho
Hoäi Thaùnh” (DGL 27)
Kho taøng ñöùc tin aáy ñöôïc trao cho Hoäi Thaùnh 84. Neân
Huaán Quyeàn ñoùng vai troø raát quan troïng trong vieäc gìn giöõ,
baûo veä vaø giaûi thích Lôøi Chuùa. Lôøi Chuùa 85
- Ñöôïc cöû haønh trong phuïng vuï.
- Ñöôïc chieáu giaõi trong ñôøi soáng cuûa Hoäi Thaùnh, ñaëc
bieät qua caùc chöùng nhaân Kitoâ giaùo vaø caùc thaùnh.
- Ñöôïc ñaøo saâu trong caùc nghieân cöùu thaàn hoïc ñeå
giuùp caùc tín höõu hieåu hôn veà maàu nhieäm ñöùc tin.
- Ñöôïc bieåu loä qua caùc giaù trò luaân lyù vaø toân giaùo
ñöôïc gieo troàng trong caùc xaõ hoäi loaøi ngöôøi vaø caùc neàn vaên
hoaù.
Neân noäi dung giaùo lyù phaûi gaén chaët vôùi Lôøi Chuùa:
Thaùnh Kinh vaø Thaùnh Truyeàn, vôùi Phuïng vuï vaø vôùi giaùo
huaán cuûa Hoäi Thaùnh.
- Phöông phaùp daïy giaùo lyù
Noäi dung giaùo lyù caàn ñöôïc chuyeån taûi ñeán hoïc vieân.
Vieäc chuyeån taûi aáy coù hieäu quaû hay khoâng moät phaàn lôùn laø
do phöông phaùp. Chính vì theá maø giaùo lyù vieân caàn naém vöõng
phöông phaùp sö phaïm, nhaát laø phöông phaùp sö phaïm thaùnh.
+ Hoïc bieát caùc phöông phaùp daïy hoïc vaø giaùo duïc
Thieân Chuùa ñeán vôùi con ngöôøi qua caùch theá cuûa con
ngöôøi. Theá neân, vieäc hoïc bieát caùc phöông phaùp sö phaïm raát
84
x. MK 10; GDFC 94
85
x. GDFC 95
coù lôïi cho vieäc loan baùo Tin möøng. Giaùo lyù vieân laø ngöôøi
bieát Chuùa Gieâsu, soáng gaén boù vôùi Ngöôøi, nhöng coøn laø ngöôøi
bieát loan baùo veà Ngöôøi. Thieáu yeáu toá thöù ba naøy, giaùo lyù
vieân seõ thaát baïi trong vieäc daïy giaùo lyù. Beân caïnh phöông
phaùp sö phaïm ñôøi aáy, giaùo lyù vieân khoâng ñöôïc queân laø mình
ñang thöïc hieän vieäc giaùo duïc ñöùc tin neân caàn quan taâm ñeán
phöông phaùp thaùnh.
+ Phöông phaùp sö phaïm thaùnh.
Sö phaïm thaùnh laø haønh ñoäng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn
trong moãi Kitoâ höõu. Ñoù laø phöông phaùp sö phaïm cuûa Thieân
Chuùa ñöôïc thöïc hieän trong cöïu Öôùc. Ñoù laø phöông phaùp cuûa
Ñöùc Kitoâ khi Ngöôøi thi haønh söù vuï cöùu ñoä, vaø ñoù laø phöông
phaùp cuûa Hoäi Thaùnh ñöôïc tìm thaáy qua doøng lòch söû döôùi söï
höôùng daãn cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn.
3. Neân thaùnh qua vieäc daïy giaùo lyù
Giaùo lyù vieân neân thaùnh qua vieäc daïy giaùo lyù. Vieäc
daïy giaùo lyù giaû thieát giaùo lyù vieân bieát Chuùa Gieâsu, soáng vôùi
Chuùa Gieâsu vaø loan baùo Chuùa Gieâsu. Nhöng tröôùc heát chuùng
ta tìm hieåu moät chuùt veà yù nieäm neân thaùnh qua vieäc daïy giaùo lyù.
a. YÙ nieäm neân thaùnh qua vieäc daïy giaùo lyù
Khi noùi neân thaùnh qua vieäc daïy giaùo lyù laø nhaán maïnh
ñeán chöùc naêng tieân tri cuûa giaùo lyù vieân, chöù khoâng loaïi boû
hai chöùc naêng tö teá vaø vöông giaû.
Neân thaùnh qua vieäc daïy giaùo lyù noùi leân ñieåm noåi baät
trong linh ñaïo giaùo lyù vieân. Ñaây laø ñaëc ñieåm phaân bieät vôùi
caùc con ñöôøng neân thaùnh khaùc, chöù khoâng coù yù noùi giaùo lyù
vieân chæ caàn daïy giaùo lyù maø thoâi vaø khoâng caàn ñeán caùc
phöông theá neân thaùnh khaùc. Dó nhieân, vieäc daïy giaùo lyù laø
moät trong nhöõng phöông theá nuoâi döôõng vaø phaùt trieån ñôøi
soáng taâm linh giaùo lyù vieân.
Nhö moïi kitoâ höõu khaùc, giaùo lyù vieân ñöôïc môøi goïi
neân thaùnh, nhöng giaùo lyù vieân neân thaùnh theo ôn goïi ñaëc bieät
cuûa mình. Khi thi haønh nhieäm vuï rieâng bieät cuûa mình laø huaán
giaùo, giaùo lyù vieân keát hôïp maät thieát hôn vôùi Ñöùc Kitoâ vaø qua
Ñöùc Kitoâ keát hôïp vôùi Thieân Chuùa Ba Ngoâi 86:
“Troïng taâm ñôøi soáng thieâng lieâng cuûa giaùo lyù vieân
laø söï hieäp thoâng saâu xa trong nieàm tin vaøo Ñöùc Kitoâ
vaø meán yeâu Ngöôøi, Ñaáng ñaõ môøi goïi vaø sai hoï ñi. Nhö
Ñöùc Gieâsu vò Thaày duy nhaát (Mt 23, 8), giaùo lyù vieân
phuïc vuï anh chò em qua lôøi daïy vaø nhöõng vieäc laøm voán
laø nhöõng cöû chæ yeâu thöông (Cv 1, 1). Chu toaøn yù Cha
yeâu thöông cöùu ñoä loaøi ngöôøi, laø löông thöïc cuûa giaùo
lyù vieân, nhö ñaõ laø löông thöïc cuûa Ñöùc Gieâsu (Ga 4,
34). Vieäc huaán luyeän thieâng lieâng dieãn ra trong tieán
trình trung thaønh vôùi “Ñaáng laø nguyeân lyù khôûi höùng
cho caû huaán giaùo vaø cho nhöõng ai laøm huaán giaùo, töùc
laø Chuùa Thaùnh Thaàn – Thaùnh Thaàn cuûa Chuùa Cha vaø
cuûa Chuùa Con”” (GC 22).
Taïi sao vieäc daïy giaùo lyù coù theå giuùp giaùo lyù vieân neân
thaùnh? Vieäc daïy giaùo lyù thaùnh hoaù giaùo lyù vieân vì giaùo lyù
86
x. TÑGD soá 4; KTHGD 60.
vieân laø ngöôøi bieát Chuùa Gieâsu vaø laø ngöôøi loan baùo Chuùa
Gieâsu.
b. Giaùo lyù vieân bieát Chuùa Gieâsu.
Ñeå daïy giaùo lyù, giaùo lyù vieân phaûi laø ngöôøi bieát Chuùa
Gieâsu. Vieäc bieát Chuùa Gieâsu cuûa giaùo lyù vieân khoâng phaûi laø
bieát ôû bình dieän tri thöùc, nhöng laø bieát cuûa nieàm tin. Nieàm tin
aáy giaùo lyù vieân theå hieän qua vieäc: tuyeân xöng nieàm tin, cöû
haønh nieàm tin, soáng nieàm tin baèng ñôøi soáng luaân lyù, vaø gaëp
gôõ Chuùa qua ñôøi soáng caàu nguyeän.
- Tuyeân xöng nieàm tin
Treân bình dieän nhaân loaïi, khi yeâu ai, chuùng ta muoán
khao khaùt bieát veà hoï ngaøy moät hôn, thì treân bình dieän sieâu
nhieân cuõng theá, nhöõng ai ñaõ gaëp Ñöùc Kitoâ, hoï khao khaùt bieát
Ngöôøi thaät nhieàu, cuõng nhö khao khaùt bieát keá hoaïch cöùu ñoä
cuûa Thieân Chuùa maø Ñöùc Kitoâ ñaõ maïc khaûi. Söï hieåu bieát veà
ñöùc tin gaén chaët vôùi ñöùc tin 87. Qua vieäc ñaøo saâu söï hieåu bieát
veà ñöùc tin, daïy giaùo lyù nuoâi döôõng khoâng chæ ñôøi soáng ñöùc
tin cuûa giaùo lyù vieân nhöng coøn giuùp hoï loan baùo noù cho nhaân
loaïi. Nieàm tin ñöôïc giaùo lyù vieân ñaøo saâu naøy ñöôïc toùm taét
trong Kinh Tin Kính cuûa Hoäi Thaùnh.
- Cöû haønh nieàm tin
Nieàm tin giaùo lyù vieân tuyeân xöng aáy ñöôïc theå hieän
qua phuïng vuï cuûa Hoäi Thaùnh. Söï hieäp thoâng vôùi Chuùa Gieâsu
87
x. DCG (1971) 36.
Kitoâ daãn ñeán vieäc cöû haønh söï hieän dieän cöùu ñoä cuûa Ngöôøi
trong caùc Bí tích, nhaát laø Bí tích Thaùnh Theå.
Khi cöû haønh phuïng vuï, giaùo lyù vieân ñeå phuïng vuï giaùo
hoaù mình neân gioáng maàu nhieäm mình cöû haønh. Thaät vaäy,
phuïng vuï laø moät trong nhöõng caùch theá giaùo duïc ñöùc tin caùch
höõu hieäu. Ñoù laø phöông theá chaén chaén nhaát thaùnh hoaù ngöôøi
Kitoâ höõu neân gioáng Chuùa Kitoâ.
Do ñoù, giaùo lyù vieân caàn yù thöùc raèng vieäc daïy giaùo lyù
khoâng bao giôø taùch khoûi cöû haønh phuïng vuï, nhöng phaûi daãn
ñeán cöû haønh phuïng vuï. Moãi giai ñoaïn giaùo duïc ñöùc tin,
thöôøng keøm theo moät bí tích ñöôïc laõnh nhaän: Thaùnh Theå,
Theâm söùc…. Vieäc laõnh nhaän bí tích sau moãi giai ñoaïn giaùo lyù
noùi leân söï lieân keát chaët cheõ cuûa huaán giaùo vaø caùc bí tích 88 vaø
ñoù laø cao ñieåm cuûa moät quaù trình giaùo duïc ñöùc tin.
- Soáng ñôøi soáng luaân lyù
Giaùo lyù vieân bieát Ñöùc Gieâsu qua vieäc soáng theo
göông Ngöôøi. Giaùo lyù vieân tham döï vaøo maàu nhieäm vöôït qua
cuûa Ñöùc Kitoâ ñeå bieán ñoåi noäi taâm thaønh con ngöôøi môùi trong
Chuùa Kitoâ. Ñoù laø tuaân giöõ caùc giôùi raên nhaát laø giôùi raên yeâu
thöông, vaø soáng theo tinh thaàn caùc Moái Phuùc cuûa Tin Möøng.
88
Chuùng ta cuõng phaûi giuùp caùc hoïc vieân cuõng nhö caùc tín höõu traùnh thaùi
ñoä hoïc giaùo lyù chæ ñeå laõnh caùc bí tích vì thaùi ñoä khoâng ñuùng ñaén naøy daãn
ñeán vieäc boû hoïc giaùo lyù khi ñaõ laõnh ñuû ba bí tích khai taâm, hoaëc hoïc giaùo
lyù hoân nhaân ñeå laáy vôï laáy choàng.
Ñôøi soáng luaân lyù cuûa giaùo lyù vieân neáu töông hôïp vôùi nieàm tin
hoï tuyeân xöng vaø cöû haønh, thì ñoù laø chöùng taù soáng ñoäng cho Ñöùc Kitoâ.
- Caàu nguyeän
Hieäp thoâng vôùi Ñöùc Kitoâ daãn ngöôøi moân ñeä Ñöùc Kitoâ
ñeán choã mang maëc taâm tình caàu nguyeän vaø chieâm ngaém
Ngöôøi ñaõ thöïc hieän. Hoïc caàu nguyeän vôùi Ñöùc Kitoâ laø maëc
laáy taâm tình Ngöôøi coù ñoái vôùi Chuùa Cha: toân thôø, ca ngôïi, taï
ôn, loøng tín thaùc cuûa ngöôøi con, khaån caàu vaø kính sôï vì vinh
quang Thieân Chuùa.
Taát caû nhöõng tình caûm naøy ñöôïc phaûn aùnh roõ neùt
trong kinh Laïy Cha, kinh maø Chuùa Gieâsu ñaõ daïy caùc moân ñeä
vaø ñaây laø maãu cuûa lôøi caàu nguyeän cuûa ngöôøi Kitoâ.
Khi ñaõ bieát veà Ñöùc Gieâsu, leõ naøo giaùo lyù vieân khoâng
tìm caùch loan baùo veà Ngöôøi?
c. Giaùo lyù vieân loan baùo Chuùa Gieâsu.
Giaùo lyù vieân khoâng loan baùo moät tri thöùc veà Thieân
Chuùa, nhöng laø loan baùo moät Thieân Chuùa hoï ñaõ “bieát”.
Chính vieäc loan baùo aáy thaùnh hoaù giaùo lyù vieân.
- Loan baùo Chuùa Gieâsu baèng baèng lôøi noùi vaø baèng
ñôøi soáng.
Taát caû moïi Kitoâ höõu ñeàu phaûi trôû neân nhaân chöùng cho
Ñöùc Kitoâ. Hoï trôû neân chöùng nhaân cho Ñöùc Kitoâ baèng ñôøi
soáng vaø khi thuaän tieän thì laøm chöùng baèng lôøi noùi. Coøn giaùo
lyù vieân, ngoaøi vieäc laøm chöùng cho Chuùa baèng ñôøi soáng baùc
aùi yeâu thöông, hoï coøn phaûi laøm chöùng cho Chuùa baèng lôøi noùi
nöõa.
Vieäc laøm chöùng baèng lôøi noùi theå hieän cuï theå nhaát qua
vieäc daïy giaùo lyù vaø loan baùo Tin möøng. Vieäc laøm chöùng
baèng lôøi noùi thuoäc veà caên tính giaùo lyù vieân. Bôûi theá noù quan
troïng ñeán noãi neáu khoâng daïy giaùo lyù, hoï khoâng coøn laø giaùo
lyù vieân nöõa. Noùi maïnh hôn laø neáu boû daïy giaùo lyù, hoï cuõng
ñaùnh maát ôn goïi, ñaùnh maát ñaëc suûng Thieân Chuùa ban cho hoï,
vaø nhö theá con ñöôøng neân thaùnh daønh cho giaùo lyù vieân khoâng
coøn thích hôïp vôùi hoï nöõa.
Maët khaùc, giaùo lyù vieân laø moät ôn goïi, ôn goïi naøy trao
cho hoï söù maïng rao giaûng vaø laøm chöùng. Theá neân, khi laøm
chöùng cho Chuùa baèng ñôøi soáng vaø baèng vieäc daïy giaùo lyù, hoï
chu toaøn söù maïng Chuùa trao. Ñoù laø chu toaøn thaùnh yù Thieân
Chuùa muoán hoï trong tö caùch laø giaùo lyù vieân. Ñoù laø neân
thaùnh.
- Loan baùo Chuùa Gieâsu nhö laø theå hieän moät nieàm
tin soáng ñoäng, moät ñöùc meán noàng naøn.
Neáu baïn noùi baïn bieát Chuùa Gieâsu laø Ñaáng ñem laïi
haïnh phuùc vónh cöûu cho baïn thì vieäc baïn daïy giaùo lyù laø theå
hieän soáng ñoäng nieàm tin aáy. Ñöùc tin loan truyeàn laø ñöùc tin
soáng ñoäng. Khoâng ai caûm neám ñöôïc ôn cöùu ñoä maø laïi aâm
thaàm giöõ rieâng cho mình. Ñöùc Maria khi ñöôïc ñaày traøn Chuùa
Thaùnh Thaàn, Meï ñaõ baêng ñoài vöôït suoái ñeå ñem Chuùa ñeán
cho gia ñình Dacaria vaøEÂlisabeùth. Caùc Toâng ñoà gaëp ñöôïc
Ñöùc Gieâsu Phuïc sinh thì haêng say loan baùo veà Ngöôøi cho duø
phaûi cheát. Coøn bieát bao nhieâu maãu göông loan baùo Tin möøng
trong Hoäi Thaùnh. Theá neân, khi daïy giaùo lyù, giaùo lyù vieân theå
hieän nieàm tin soáng ñoäng.
Daïy giaùo lyù coøn theå hieän moät ñöùc meán noàng naøn ñoái
vôùi Thieân Chuùa vaø vôùi anh chò em. Ñoái vôùi Thieân Chuùa, giaùo
lyù vieân thöïc hieän leänh truyeàn cuûa Ñöùc Kitoâ laø loan baùo Tin
möøng, laø muoán tieáp tuïc coâng cuoäc cöùu ñoä cuûa Thieân Chuùa ñeå
anh chò em ñoàng loaïi ñöôïc soáng vaø soáng doài daøo. Ñoái vôùi
anh chò em, giaùo lyù vieân ñang laøm moät vieäc baùc aùi cao caû. Vì
sao vaäy? Vì daïy giaùo lyù laø giuùp ngöôøi khaùc bieát, tin vaøo Ñöùc
Kitoâ vaø yeâu meán Ngöôøi vaø nhôø Ngöôøi maø bieát Chuùa Cha 89
ñeå ñöôïc söï soáng haïnh phuùc ñôøi ñôøi. Theá neân daïy giaùo lyù laø
ban cho anh chò em quaø taëng lôùn lao nhaát laø Ñöùc Gieâsu Kitoâ,
laø taïo ñieàu kieän cho tha nhaân tìm ñöôïc ôn cöùu ñoä. Ñoù laø bieåu
loä saâu saéc nhaát baùc aùi Kitoâ giaùo.
- Loan baùo Chuùa Gieâsu laø con ñöôøng neân thaùnh
Vieäc daïy giaùo lyù cung caáp cho hoï cô hoäi neân thaùnh,
ñaëc bieät chính vieäc daïy giaùo lyù thaùnh hoaù ñôøi soáng cuûa hoï.
- Lyù do ngoaïi taïi:
Nhôø daïy giaùo lyù, giaùo lyù vieân coù nhieàu cô hoäi ñeå tieáp
xuùc vôùi Lôøi Chuùa, vôùi giaùo huaán cuûa Hoäi Thaùnh, vôùi caùc
phöông tieän thaùnh. Ñaëc bieät laø hoï coù cô hoäi ñeå coá gaéng hoaøn
thieän ñôøi soáng nhaân baûn, ñôøi soáng thieâng lieâng. Moâi tröôøng
huaán giaùo laø moâi tröôøng thuaän tieän ñeå gaëp gôõ vaø soáng thaân
maät vôùi Chuùa Kitoâ, Ñaáng giaùo lyù vieân khoâng ngöøng rao
89
Ga 17, 3
giaûng. Nhôø moâi tröôøng huaán giaùo, hoï khaùm phaù ra ñöôïc
thaùnh yù Thieân Chuùa vaø ñoùn nhaän ñöôïc nhieàu naâng ñôõ trong
ñôøi soáng ñöùc tin. Noùi caùch khaùc, nhôø daïy giaùo lyù, giaùo lyù
vieân coù cô hoäi bieát Chuùa Gieâsu, cöû haønh Chuùa Gieâsu, soáng
nhö Chuùa Gieâsu, gaëp gôõ Chuùa Gieâsu , vaø loan baùo Chuùa
Gieâsu.
- Lyù do noäi taïi:
Moâi tröôøng huaán giaùo khoâng nhöõng taïo ñieàu kieän cho
giaùo lyù vieân neân thaùnh, maø chính vieäc daïy giaùo lyù töï noù coù
söùc thaùnh hoaù giaùo lyù vieân. Taïi sao theá?
+ Tröôùc heát, nieàm tin ñöôïc rao giaûng, nieàm tin seõ
ñöôïc vöõng maïnh. Ñoù laø ñaëc tính cuûa ñöùc tin. Vöõng maïnh ôû
ñaây khoâng chæ laø nôi caùc hoïc vieân, nhöng phaûi noùi caùch
maïnh meõ raèng vöõng maïnh tröôùc tieân laø nôi ngöôøi daïy giaùo
lyù. Chính Ñöùc Thaùnh Cha Gioan Phaoloâ II ñaõ coù laàn noùi leân
xaùc tín naøy: nieàm tin khi loan truyeàn, nieàm tin ñöôïc kieân
vöõng.
Thaät theá, giaùo lyù vieân ñoâi laàn ñaõ coù kinh nghieäm
nieàm tin cuûa mình ñöôïc cuûng coá vaø trôû neân vöõng maïnh khi
trung thaønh daïy giaùo lyù. Chæ tieác laø coù nhöõng ngöôøi luùc gaëp
khoù khaên thì boû cuoäc neân ñöùc tin hoï khoâng ñöôïc cuûng coá vaø
vöõng maïnh. Theá thì taïi sao ñöùc tin hoï ñöôïc vöõng maïnh khi
daïy giaùo lyù? Ñoù laø vì hoï loan truyeàn ñöùc tin khoâng phaûi ñöùc
tin caù nhaân, nhöng laø ñöùc tin cuûa Hoäi Thaùnh. Moãi caù nhaân coù
theå yeáu tin, nhöng ñöùc tin cuûa Hoäi Thaùnh thì beàn vöõng, saét
son. Chính trong nieàm tin cuûa Hoäi Thaùnh, maø ñöùc tin caù nhaân
ñöôïc nuoâi döôõng vaø tröôûng thaønh.
+ Thöù ñeán, giaùo duïc ñöùc tin cho ngöôøi khaùc laø giaùo
duïc ñöùc tin cho chính mình. Chính mình laø ngöôøi höôûng hoa
quaû nieàm tin do mình rao giaûng tröôùc heát. Dó nhieân coù moái
töông quan hoã töông giöõa ñöùc tin giaùo lyù vieân vaø ñöùc tin hoïc
vieân, vaø ngöôïc laïi. Nieàm tin giaùo lyù vieân caøng vöõng maïnh thì
lôøi rao giaûng cuûa hoï caøng xaùc tín vaø taùc ñoäng maïnh meõ ñeán
hoïc vieân. Nhöng töï baûn chaát lôøi rao giaûng noù coù söùc maïnh
bieán ñoåi hoïc vieân laãn giaûng vieân, vôùi ñieàu kieän ñoù laø rao
giaûng Lôøi Chuùa, vaø söù ñieäp Kitoâ giaùo: “Lôøi Chuùa laø lôøi haèng
soáng, linh nghieäm, phôi baøy phui tö töôûng vaø yù muoán cuûa taâm
hoàn” (Dt 4, 12), vaø Lôøi aáy khoâng theå khoâng sinh hoa keát quaû
(Is 55, 11). Hôn theá nöõa, Ñöùc Kitoâ laø trung taâm cuûa Lôøi
Chuùa, laø trung taâm cuûa moïi söù ñieäp giaùo lyù vieân rao giaûng,
chính Ngöôøi seõ thaùnh hoaù vaø bieán ñoåi giaùo lyù vieân thaønh
chöùng nhaân cho Ngöôøi.
Nhö theá, giaùo lyù vieân ñöôïc neân thaùnh nhôø moâi tröôøng
huaán giaùo vaø nhôø chính vieäc daïy giaùo lyù. Theá neân, caøng rao
giaûng Lôøi Chuùa, caøng daïy giaùo lyù, giaùo lyù vieân caøng ñöôïc
keát hieäp vôùi Ñöùc Kitoâ, vaø nhôø Ngöôøi maø hieäp nhaát vôùi Chuùa
Cha trong Chuùa Thaùnh Thaàn, “Ñaáng laø nguyeân lyù khôûi höùng
cho caû huaán giaùo vaø cho nhöõng ai laøm huaán giaùo” (GC 22).
4. Suy tö veà vieäc neân thaùnh qua daïy giaùo lyù
Sau ñaây laø moät chuùt suy tö veà vieäc neân thaùnh qua
vieäc daïy giaùo lyù: Khi chuaån bò, khi daïy vaø sau khi daïy giaùo
lyù.
a. Giaùo lyù vieân ñöôïc thaùnh hoaù khi chuaån bò cho vieäc
daïy giaùo lyù.
Ñeå daïy giaùo lyù, giaùo lyù vieân caàn chuaån bò. Vieäc
chuaån bò ñoù moät maët laø giuùp giaùo lyù vieân trình baøy giaùo lyù
maïch laïc, haáp daãn, maø nhaát laø giuùp giaùo lyù vieân thoáng nhaát
ñôøi soáng vaø keát hieäp vôùi Chuùa. Ñeå ñöôïc nhö theá, tröôùc heát
giaùo lyù vieân phaûi daán thaân:
“Nhieäm vuï ñoøi hoûi giaùo lyù vieân phaûi daán thaân.
Tröôùc khi loan baùo Lôøi Chuùa, roõ raøng giaùo lyù vieân
phaûi hieåu vaø soáng Lôøi Chuùa. “Theá giôùi…ñoøi hoûi nhöõng
ngöôøi loan baùo Tin Möøng noùi veà Thieân Chuùa maø hoï
bieát vaø thaân quen, nhö theå hoï ñaõ thaáy Ñaáng Voâ
Hình”” (GC 8).
Nhieäm vuï ñoøi hoûi giaùo lyù vieân phaûi daán thaân cho
coâng cuoäc huaán giaùo. Giaùo lyù vieân caàn hieåu vaø soáng Lôøi
Chuùa tröôùc khi loan baùo. Chính ñôøi soáng thoáng nhaát giöõa daïy
vaø soáng laøm cho giaùo lyù vieân trôû neân nhaân chöùng soáng ñoäng cuûa
Chuùa:
“Giaùo lyù vieân phaûi coù moät ñôøi soáng thoáng nhaát vaø
ñích thöïc. Tröôùc khi daïy giaùo lyù, hoï phaûi laø giaùo lyù
vieân. Chaân lyù veà ñôøi soáng giaùo lyù vieân xaùc ñònh tính
caùch hoï phaûi coù khi thöïc thi söù maïng. Thaät chaúng
töông hôïp chuùt naøo, neáu giaùo lyù vieân khoâng soáng ñieàu
mình daïy, vaø chæ noùi theo saùch vôû veà moät Thieân Chuùa
mình chaúng maáy thaân thuoäc. Chôù gì giaùo lyù vieân aùp
duïng cho mình ñieàu thaùnh söû Maccoâ ñaõ noùi veà ôn goïi
caùc toâng ñoà: “Ngöôøi laäp nhoùm Möôøi Hai ñeå soáng vôùi
Ngöôøi vaø ñeå Ngöôøi sai ñi rao giaûng Tin Möøng” (Mc 3,
14 – 15)” (GC 8).
Vieäc thoáng nhaát ñôøi soáng laøm cho giaùo lyù vieân khoâng
coøn laø ngöôøi noùi veà Chuùa theo saùch vôû chaúng lieân quan gì
ñeán ñôøi soáng cuûa mình vaø hoïc vieân. Traùi laïi, noù daãn ñöa giaùo
lyù vieân ñi vaøo ñôøi soáng hieäp thoâng thöïc söï vôùi Thieân Chuùa.
Tröôùc khi daïy giaùo lyù, hoï phaûi LAØ, nghóa laø giaùo lyù vieân phaûi
trôû neân chöùng nhaân tröôùc khi trôû thaønh thaày daïy. Caøng soáng
thoâng hieäp vôùi Thieân Chuùa, giaùo lyù vieân caøng ñöôïc bieán ñoåi
ñeå trôû neân nhaân chöùng cho Ngöôøi. Coù nhö theá, vieäc toâng ñoà
cuûa hoï môù hieäu quaû:
“Ñôøi soáng thieâng lieâng caøng chaân thaät vaø saâu xa,
chöùng töø cuûa giaùo lyù vieân caøng hieån nhieân vaø hoaït
ñoäng cuûa hoï caøng höõu hieäu hôn” (GC 8).
Maët khaùc, chaéc chaén ñeå daïy giaùo lyù, giaùo lyù vieân
phaûi chuaån bò nhieàu ñieàu töø soaïn baøi, chuaån bò caùc sinh hoaït,
baøi haùt,…vaø nhaát laø caàu nguyeän, suy gaãm vaø soáng Lôøi Chuùa.
Vieäc chuaån bò ñoù khoâng ñôn thuaàn laø giaùo lyù vieân coù cô hoäi
tieáp xuùc, suy gaãm vaø caàu nguyeän vôùi Lôøi Chuùa ñeå neân thaùnh
nhö nhöõng ngöôøi giaùo daân khaùc. Traùi laïi, nhöõng vieäc chuaån
bò ñoù naèm trong linh ñaïo giaùo lyù vieân, giuùp giaùo lyù vieân ñaøo
saâu kieán thöùc, taêng tröôûng ñöùc tin vaø ñöùc meán ñoái vôùi Chuùa
vaø tha nhaân. Bôûi theá, coù theå giaùo lyù vieân daïy chöa hay, trình
baøy chöa soáng ñoäng, kieán thöùc veà giaùo lyù chöa cao, chaát
löôïng giôø giaùo lyù coøn haïn cheá…nhöng chính nhöõng coá gaéng
chuaån bò cho söù maïng ñoù seõ laøm neân con ngöôøi giaùo lyù vieân,
hình thaønh caùch soáng, caùch suy nghó theo Tin Möøng.
b. Giaùo lyù vieân ñöôïc thaùnh hoaù khi daïy giaùo lyù.
Khi daïy giaùo lyù, giaùo lyù vieân thi haønh söù maïng cuûa
mình moät caùch roõ neùt nhaát. Ñoù laø luùc hoï laøm phaùt ngoân vieân
cuûa Thieân Chuùa. Chính lôøi hoï rao giaûng coù söù thaùnh hoaù hoï
laãn hoïc vieân vì noäi dung lôøi rao giaûng naøy khoâng phaûi laø söï
khoân ngoan cuûa nhaân loaïi nhöng laø Lôøi Chuùa, laø nhöõng chaân
lyù ñöùc tin Giaùo Hoäi ñaõ soáng vaø loan baùo.
Trong moät thò kieán, Isaia thaáy Giaveâ cao caû vaø thaùnh
thieän voâ song, oâng nhaän ra ñöôïc söï baát xöùng cuûa mình. Theá
nhöng Thieân Chuùa ñaõ sai thieân thaàn laáy than hoàng thanh taåy
mieäng löôõi oâng ñeå oâng ñöôïc neân thanh saïch: “Ñaây, caùi naøy
chaïm ñeán moâi ngöôi, ngöôi ñaõ ñöôïc tha loãi vaø xaù toäi”(Is 6, )
OÂng beøn xin Thieân Chuùa sai oâng ñi loan baùo tin möøng. Khi
daïy giaùo lyù, giaùo lyù vieân cuõng caûm thaáy mình baát xöùng ñeå
loan baùo Lôøi Chuùa, nhöng Thieân Chuùa ñaõ laøm cho hoï trôû neân
xöùng ñaùng 90 loan baùo Lôøi Chuùa. Chính vieäc daïy giaùo lyù ñoù
seõ tieáp tuïc bieán ñoåi caû con ngöôøi hoï ngaøy caøng trôû neân gioáng
Lôøi maø hoï rao giaûng hôn.
c. Giaùo lyù vieân ñöôïc thaùnh hoaù sau khi daïy giaùo lyù.
Giaùo lyù vieân daïy giaùo lyù nhö ngöôøi ñi gieo haït. Lôøi
Chuùa ñöôïc giaùo lyù vieân rao giaûng coù sinh hoa keát traùi ñöôïc laø
do ôn Chuùa 91 vaø söï ñaùp traû cuûa hoïc vieân chöù khoâng tuøy
thuoäc vaøo taøi naêng cuûa giaùo lyù vieân 92. Lôøi Chuùa töï baûn chaát
90
Thieân Chuùa thanh taåy giaùo lyù vieân qua Bí tích Thaùnh Taåy, cuûng coá hoï
qua Bí tích Theâm söùc vaø sai hoï ñi qua vieäc nhaän hoï laøm giaùo lyù vieân.
91
x. Ga 15, 5
92
x. Mc 4, 27
laø seõ sinh hoa keát traùi (x. Is 55,11), nhöng töï do cuûa con
ngöôøi coù theå laøm cho Lôøi Chuùa bò boùp ngheït. Chính vì theá,
vieäc giaùo lyù vieân chuaån bò baøi chu ñaùo, daïy gioûi cuõng chöa
ñuû. Keát quaû cuûa huaán giaùo coøn tuøy thuoäc raát nhieàu vaøo söï
ñaùp traû cuûa hoïc vieân vaø loøng tín thaùc cuûa giaùo lyù vieân ñoái vôùi
söù maïng nöõa.
YÙ thöùc vieäc daïy giaùo lyù laø söù maïng thieâng lieâng, vaø
vieäc phaùt trieån ñöùc tin, loøng ñaïo nôi hoïc vieân laø do Thieân
Chuùa, giaùo lyù vieân caàn phaûi khoâng ngöøng caàu nguyeän ñeå phoù
daâng coâng vieäc mình ñaõ laøm cho söï quan phoøng cuûa Thieân
Chuùa vaø naøi xin Chuùa Thaùnh Thaàn chuaån bò taâm hoàn caùc hoïc
vieân ñoùn nhaän Lôøi Chuùa vaø laøm sinh hoa keát traùi lôøi aáy trong
taâm hoàn caùc hoïc vieân. Coøn mình chæ laø ñaày tôù voâ duïng 93, laø
khí cuï trong tay Chuùa maø thoâi: “Toâi troàng, Apolloâ töôùi, nhöng
chính Chuùa môùi cho moïc leân” (1Cr 3, 6). Chính Chuùa môùi
laøm cho ñöùc tin vaø loøng ñaïo cuûa hoïc vieân lôùn leân, neân giaùo
lyù vieân chæ coøn laø khí cuï trong tay Chuùa. YÙ thöùc nhö theá seõ
giuùp giaùo lyù vieân soáng ñôøi soáng caàu nguyeän lieân læ: tröôùc khi
daïy, trong khi daïy maø coøn ngay caû sau khi daïy nöõa, ñeå xin
Chuùa laøm sinh hoa keát quaû coâng vieäc maø Chuùa trao phoù cho
giaùo lyù vieân. YÙ thöùc ñoù seõ giuùp giaùo lyù vieân khoâng caäy döïa
vaøo taøi naêng cuûa mình nhöng bieát soáng khieâm toán khi thaønh
coâng, khoâng naûn loøng khi thaát baïi, vaø khoâng ngöøng caäy troâng
vaøo ôn Chuùa vì khoâng coù Chuùa chuùng ta chaúng laøm ñöôïc gì.
Thaùi ñoä tin töôûng vaø phoù thaùc coâng vieäc daïy giaùo lyù
cuûa mình cho Thieân Chuùa ngaøy caøng laøm cho giaùo lyù vieân
93
x. Lc 17, 10
luoân soáng trong baàu khí caàu nguyeän vaø phoù thaùc cuoäc ñôøi vaø
söù maïng mình cho Chuùa hôn.
Toùm laïi, moâi tröôøng huaán giaùo laø moâi tröôøng raát
thuaän tieän cho giaùo lyù vieân soáng vaø loan truyeàn ñöùc tin, ñoàng
thôøi chính vieäc daïy giaùo lyù thaùnh hoaù giaùo lyù vieân. Taát caû
cuoäc ñôøi giaùo lyù vieân ñöôïc ñaët trong baàu khí caàu nguyeän:
tröôùc khi daïy giaùo lyù, khi daïy giaùo lyù vaø sau khi daïy giaùo lyù.
Noùi maïnh hôn laø caû cuoäc ñôøi giaùo lyù vieân bieán thaønh lôøi caàu
nguyeän khoâng ngöøng daâng leân Thieân Chuùa ñeå thaùnh hoaù
chính mình vaø nhöõng ai hoï coù traùch nhieäm giaùo duïc ñöùc tin
cuõng nhö taát caû nhöõng ai hoï gaëp gôõ.
Sau khi ñaõ tìm hieåu baûn chaát vaø neùt ñaëc tröng cuûa linh
ñaïo giaùo lyù vieân: neân thaùnh qua vieäc daïy giaùo lyù, chuùng ta
tieáp tuïc khai trieån linh ñaïo naøy qua caùc chieàu kích thaàn hoïc
cuûa noù.
Giaùo lyù vieân, con ngöôøi caàu nguyeän

CHÖÔNG III: CAÙC CHIEÀU KÍCH THAÀN HOÏC

CUÛA LINH ÑAÏO GIAÙO LYÙ VIEÂN
Ñieåm noåi baät trong linh ñaïo giaùo lyù vieân laø neân thaùnh
qua vieäc daïy giaùo lyù. Con ñöôøng neân thaùnh aáy mang caùc
chieàu kích thaàn hoïc: Ba Ngoâi, Giaùo Hoäi, traàn theá vaø truyeàn
giaùo. Ôn goïi vaø söù maïng giaùo lyù vieân caém reã saâu trong maàu
nhieäm Chuùa Ba Ngoâi. Ôn goïi ñoù ñöôïc theå hieän roõ neùt qua
Giaùo Hoäi, ôû ñoù giaùo lyù vieân ñöôïc sai ñeán vôùi theá giôùi ñeå loan
baùo Tin möøng.
I. CHIEÀU KÍCH BA NGOÂI
Giaùo lyù vieân ñöôïc môøi goïi soáng keát hôïp maät thieát vôùi
Chuùa Ba ngoâi, nhôø ñoù hoï trôû neân hình aûnh soáng ñoäng cuûa
tình yeâu Thieân Chuùa giöõa cuoäc ñôøi naøy baèng ñôøi soáng keát
hôïp maät thieát vôùi Chuùa Ba Ngoâi, ñoàng thôøi loan baùo Chuùa
Ba Ngoâi vaø chöông trình cöùu ñoä cuûa Ngaøi.
1. Giaùo lyù vieân soáng vôùi Chuùa Ba Ngoâi
Giaùo lyù vieân ñöôïc môøi goïi ñeán vôùi Chuùa Cha, nhôø
Chuùa Con vaø qua Chuùa Thaùnh Thaàn. Hoï ñöôïc tham döï vaøo
tình yeâu cuûa Chuùa Cha, ñöôïc thoâng hieäp vôùi Ñöùc Kitoâ vaø
ñöôïc Chuùa Thaùnh Thaàn höôùng daãn vaø bieán ñoåi thaønh nhöõng
chöùng nhaân can ñaûm:
“Ñoùn nhaän moät Chuùa Ba Ngoâi, Ñaáng ngöï trong
ñaùy loøng con ngöôøi vaø ñem laïi yù nghóa cho toaøn boä
cuoäc soáng cuûa hoï: nguoàn xaùc tín, nhöõng tieâu chuaån,
baäc thang caùc giaù trò, quyeát ñònh, quan heä, cö xöû…
CHÖÔNG III: CAÙC CHIEÀU KÍCH THAÀN HOÏC 65
Giaùo lyù vieân phaûi ñöôïc loâi cuoán vaøo baàu khí cuûa Chuùa
Cha, Ñaáng ngoû lôøi; cuûa Ñöùc Kitoâ, Ngoâi Lôøi Nhaäp Theå,
Ñaáng chæ loan baùo moïi lôøi ñaõ nghe ñöôïc töø Chuùa Cha
(Ga 8, 26; 12, 49); cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, Ñaáng soi
saùng taâm trí vaø söôûi aám con tim ñeå giuùp hieåu Lôøi
Chuùa, trung thaønh yeâu meáu vaø thöïc thi Lôøi Chuùa (Ga
16, 12 –14).
Nhö theá linh ñaïo giaùo lyù vieân beùn reã trong Lôøi
haèng soáng theo chieàu kích Ba Ngoâi, nhö thaáy trong ôn
cöùu ñoä vaø trong söù maïng phoå quaùt. Ñieàu naøy bao haøm
moät thaùi ñoä lieân keát beân trong, töùc laø tham döï vaøo tình
yeâu cuûa Chuùa Cha, Ñaáng muoán moïi ngöôøi nhaän bieát
chaân lyù vaø ñöôïc cöùu ñoä (1 Tm 2, 4); laø hieäp thoâng vôùi
Ñöùc Kitoâ, baèng caùch chia seû caùc “taâm tình” cuûa Ngöôøi
(Pl 2,5) vaø nhö thaùnh Phaoloâ, soáng kinh nghieäm veà söï
hieän dieän thöôøng xuyeân vaø khích leä cuûa Ñöùc Kitoâ;
“Ñöøng sôï… vì Ta ôû cuøng con” (Cv 18, 9 – 10), baèng
caùch ñeå Chuùa Thaùnh Thaàn höôùng daãn vaø bieán ñoåi
thaønh chöùng nhaân can ñaûm cuûa Ñöùc Kitoâ vaø thaønh
ngöôøi loan baùo Lôøi Chuùa coù kinh nghieäm.” (GC 7)
a. Giaùo lyù vieân soáng moái töông quan thaân maät vôùi
Chuùa Ba Ngoâi nhôø Bí tích Thaùnh taåy vaø nhôø ôn goïi cuûa mình.
Giaùo lyù vieân soáng moái töông quan thaân maät vôùi Chuùa
Ba Ngoâi nhôø Bí tích Thaùnh taåy vaø nhôø ôn goïi cuûa mình. Ba
Ngoâi Thieân Chuùa trôû thaønh nguoàn maïch söï soáng vaø thay ñoåi
toaøn boä cuoäc ñôøi hoï töø caùch suy nghó, öùng xöû, haønh ñoäng ñeán
nhöõng moái quan heä khaùc.
b. Giaùo lyù vieân ñeán vôùi Chuùa Ba Ngoâi nhôø Ñöùc Kitoâ.
Giaùo lyù vieân ñöôïc tham döï vaøo tình yeâu cuûa Chuùa
Cha, Ñaáng muoán moïi ngöôøi nhaän bieát chaân lyù ñeå ñöôïc cöùu
ñoä 94. Nhöng laøm sao coù theå nhaän bieát ñöôïc Cha laø Thieân
Chuùa thaät neáu khoâng nhôø Ñöùc Gieâsu Kitoâ vì chæ nhôø Ngöôøi
maø chuùng ta ñeán ñöôïc cuøng Chuùa Cha. Chính vì theá maø giaùo
lyù vieân caàn mang maëc taâm tình con thaûo cuûa Ñöùc Kitoâ laø
luoân soáng vaâng phuïc thaùnh yù Chuùa Cha vaø ñoùn nhaän yù Cha
laøm löông thöïc nuoâi soáng mình: “Toâi töï trôøi maø xuoáng, khoâng
phaûi ñeå laøm theo yù toâi, nhöng ñeå laøm theo yù Ñaáng ñaõ sai toâi”
(Ga 6, 38). Ñöùc Kitoâ laøm theo yù Ñaáng ñaõ sai Ngöôøi neân suoát
cuoäc ñôøi Ngöôøi luoân luoân tìm kieám chieân laïc 95, ñem laïi söï
soáng doài daøo phong phuù cho ñoaøn chieân 96, vaø hieán maïng
soáng mình ñeå muoân ngöôøi ñöôïc thaùnh hieán 97 vaø ñöôïc soáng ñôøi
ñôøi.
Ñeå neân gioáng Ñöùc Kitoâ vaø mang nhöõng taâm tình cuûa
Ngöôøi, giaùo lyù vieân caàn phaûi gaén chaët cuoäc ñôøi cuûa mình vôùi
Ñöùc Kitoâ nhö caønh nho lieân keát vôùi caây nho:
“Thaày laø caây nho, anh em laø caønh. Ai ôû laïi trong
Thaày vaø Thaày ôû laïi trong ngöôøi aáy, thì ngöôøi aáy sinh
nhieàu hoa traùi”(Ga 15, 5).
94
x. Ga 6, 39
95
x. Lc 15
96
x. Ga 10, 10
97
x. Ga 17, 19
Nhôø lieân keát vôùi Ñöùc Kitoâ maø giaùo lyù vieân ñoùn nhaän
ñöôïc söï soáng cuûa Thieân Chuùa vì söï soáng cuûa Thieân Chuùa
ñöôïc tuoân ñoå treân chuùng ta qua Ñöùc Kitoâ nhôø Thaùnh Thaàn.
Bôûi theá, ñieàu cô baûn cuûa ñôøi soáng Kitoâ höõu vaø cuõng laø cuûa
moãi giaùo lyù vieân khoâng phaûi laø laøm vieäc naøy, vieäc noï 98,
nhöng laø laøm sao ñeå cuoäc ñôøi cuûa mình coù Ñöùc Kitoâ. Vieäc
neân thaùnh cuûa giaùo lyù vieân coát yeáu khoâng phaûi laø laøm ñieàu
naøy, ñieàu noï hay caøng daïy giaùo lyù nhieàu thì caøng mau neân
thaùnh. Noùi nhö theá khoâng coù nghóa laø mình daïy taø taø vaø
khoâng maáy tha thieát vôùi söù maïng vì khoâng thieát tha vôùi vieäc
daïy giaùo lyù, giaùo lyù vieân seõ ñaùnh maáy caên tính cuûa mình.
Ñaùnh maáy caên tính mình thì ñaâu coøn laø giaùo lyù vieân ñuùng
nghóa nöõa theá thì laøm gì coøn vieäc neân thaùnh. Traùi laïi, vì yeâu
meán Ñöùc Kitoâ, vì muoán gaén boù vôùi Ngöôøi, giaùo lyù vieân seõ coá
gaéng soáng nhö Ngöôøi, vaø laøm coâng vieäc cuûa Ngöôøi. Vaø qua
nhöõng coâng vieäc ñoù giaùo lyù vieân seõ tìm gaëp Ñöùc Kitoâ, gaén
keát cuoäc ñôøi mình vôùi Ñöùc Kitoâ, vaø ñi vaøo moái töông giao
thaân maät vôùi Ñöùc Kitoâ moãi ngaøy moät hôn. Bôûi theá, khi thi
haønh taùc vuï huaán giaùo, giaùo lyù vieân khoâng tìm nhöõng coâng
vieäc tröôùc heát, nhöng tröôùc heát vaø treân heát laø tìm gaëp Ñöùc
Kitoâ vaø neân moät vôùi Ngöôøi. Ñaây laø ñieàu coát yeáu nhaát.
c. Giaùo lyù vieân ñeán vôùi Chuùa Ba Ngoâi nhôø Chuùa Thaùnh Thaàn.
98
Taïi sao toâi tham gia huaán giaùo nhieàu naêm maø ñôøi soáng ñöùc tin cuûa toâi
khoâng tieán boä, vaø khi gaëp khoù khaên hay thaát baïi, toâi chaùn naûn vaø boû
cuoäc? Ñoù phaûi chaêng laø do toâi tìm kieám coâng vieäc chöù khoâng tìm kieám
Chuùa?
Giaùo lyù vieân ñöôïc tham döï vaøo tình yeâu cuûa Chuùa
Cha nhôø Ñöùc Gieâsu Kitoâ trong moâi sinh tình yeâu laø Chuùa
Thaùnh Thaàn. Chính Thaùnh Thaàn laø Thaày daïy noäi taâm seõ daãn
ñöa giaùo lyù vieân vaøo trong töông quan thaâm saâu vôùi Ba Ngoâi
Thieân Chuùa. Toâng huaán Daïy giaùo lyù soá 72 ñeà cao vai troø cuûa
Chuùa Thaùnh Thaàn, vì Ngaøi laø:
- Caên nguyeân caûm höùng moïi coâng cuoäc daïy giaùo lyù
trong Hoäi Thaùnh.
- Thaày noäi taâm, Thaàn Khí ñöôïc höùa ban cho Hoäi
Thaùnh vaø cho moïi tín höõu nhö Thaày noäi taâm, Ñaáng, trong nôi
bí aån cuûa löông taâm vaø quaû tim, laøm cho ngöôøi ta hieåu ñieàu
maø ngöôøi ta ñaõ nghe nhöng khoâng theå laõnh hoäi ñöôïc.
- Bieán ñoåi caùc moân ñeä thaønh chöùng nhaân cuûa Ñöùc
Kitoâ: “Ngaøi seõ laøm chöùng veà Ta” vaø “caùc ngöôi cuøng laøm
chöùng” (Ga 15, 26 –27).
- Taát caû ñôøi soáng kitoâ höõu, ñôøi soáng cuûa con caùi Thieân
Chuùa ñeàu laø ñôøi soáng theo Thaàn khí (x. Rm 8, 14 –17; Gl 4,
6). Chæ moät mình Thaàn khí cho pheùp chuùng ta ñeán vôùi Thieân
Chuùa vaø thöa leân raèng “Abba, laïy Cha” (Rm 8, 15) vaø tuyeân
xöng Ñöùc Gieâsu laø Chuùa ( 1Cr 12, 34. 11).
Theá neân, vieäc taêng tröôûng ñôøi soáng ñöùc tin cuûa giaùo
lyù vieân cuõng nhö cuûa caùc hoïc vieân laø do taùc ñoäng cuûa Chuùa
Thaùnh Thaàn:
“Vieäc daïy giaùo lyù, töùc laø söï taêng tröôûng trong ñöùc
tin vaø giaø daën trong ñôøi soáng Kitoâ höõu cho tôùi sung
maõn, laø moät coâng cuoäc cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, coâng
trình maø moät mình Ngöôøi coù theå khôi daäy vaø nuoâi
döôõng trong Hoäi Thaùnh” (DGL 72)
Töø ñieàu naøy ñöa ñeán 2 xaùc tín:
- “Khi thöïc hieän söù meänh giaùo lyù vieân – cuõng nhö
moãi Kitoâ höõu laøm vieäc aáy trong Hoäi Thaùnh vaø nhaân
danh Hoäi Thaùnh - Hoäi Thaùnh phaûi yù thöùc saâu xa raèng
mình haønh ñoäng nhö moät coâng cuï soáng ñoäng vaø khoân
ngoan cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, luoân luoân keâu caàu Thaàn
khí, thoâng hieäp vôùi Ngöôøi, coá gaéng ñeå hieåu bieát Ngöôøi
linh höùng, ñoù phaûi laø thaùi ñoä cuûa Hoäi Thaùnh giaûng
huaán vaø cuûa moïi giaùo lyù vieân”.
- “Phaûi laøm theá naøo ñeå öôùc voïng saâu xa muoán
hieåu roõ hôn taùc ñoäng cuûa Thaàn khí vaø phoù thaùc mình
caùch toaøn veïn hôn cho Ngöôøi;… phaûi laøm theá naøo ñeå
öôùc voïng ñoù gaây ra ñöôïc söï phuïc höng vieäc daïy giaùo
lyù.”(DGL 72)
Xaùc tín ñoù giuùp giaùo lyù vieân ngoan ngoaõn theo söï
höôùng daãn cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn ñeå trôû neân khí cuï soáng
ñoäng cuûa Ngaøi vaø luoân luoân caàu xin Ngaøi bieán ñoåi mình vaø
caùc hoïc vieân. Ñoàng thôøi bieát phoù thaùc vieäc daïy giaùo lyù cho
Ngaøi, xin Ngaøi phuïc höng vieäc daïy giaùo lyù.
2. Giaùo lyù vieân loan truyeàn Söù ñieäp Kitoâ giaùo.
Giaùo lyù vieân soáng vôùi Chuùa Ba Ngoâi vaø muùc laáy ôû Ba
Ngoâi tình yeâu vaø söï soáng ñôøi ñôøi. Tình yeâu vaø söï soáng aáy
giaùo lyù vieân trao ban cho anh chò em qua ñôøi soáng chöùng taù
vaø qua vieäc daïy giaùo lyù.
a. Giaùo lyù vieân loan baùo Chuùa Ba Ngoâi baèng ñôøi soáng.
Ôn goïi giaùo lyù vieân môøi goïi soáng vaø laøm chöùng caùch
trieät ñeå tình yeâu cöùu ñoä cuûa Ba Ngoâi. Neáu nhö Thieân Chuùa
Ba Ngoâi thöïc hieän chöông trình cöùu ñoä cuûa mình qua doøng
lòch söû, thì giaùo lyù vieân cuõng ñöôïc môøi goïi coäng taùc vôùi
chöông trình cöùu ñoä ñoù qua cuoäc soáng cuûa mình. Ñeå ñöôïc
nhö theá, giaùo lyù vieân phaûi laø ngöôøi soáng thaân maät vôùi Chuùa
Ba Ngoâi nhôø Ñöùc Kitoâ. Nhôø soáng thaân maät vôùi Ba Ngoâi, giaùo
lyù vieân ñoùn nhaän ñöôïc “nguoàn maïch tình yeâu” cuûa Ba
Ngoâi, ñeå thöïc söï trôû neân hình aûnh tuyeät haûo naøy:
“Thieân Chuùa thöïc hieän chöông trình cöùu chuoäc
baét nguoàn töø “nguoàn maïch Tình yeâu”, nghóa laø töø tình
yeâu muoân thuôû cuûa Chuùa Cha: nôi Ngoâi Lôøi ñaõ laøm
ngöôøi vaø cöùu chuoäc loaøi ngöôøi (Ga 1, 14): nôi Thaùnh
Thaàn ñöïôc ban taëng ñeå thaùnh hoaù loaøi ngöôøi vaø thieát
laäp Hoäi Thaùnh ñeå ñi ñeán Chuùa Cha nhôø Ñöùc Kitoâ
trong cuøng moät Thaùnh Thaàn (Ep 2, 18) (GC 7).
Giaùo lyù vieân theå hieän tình yeâu cöùu ñoä cuûa Ba Ngoâi
tröôùc heát baèng cuoäc soáng cuûa mình. Cuoäc soáng aáy thaám nhaäp
tình yeâu, tình yeâu maø hoï ñoùn nhaän ñöôïc töø Chuùa Ba Ngoâi.
Hoï phaûi laø ngöôøi caûm nghieäm saâu saéc tình yeâu cöùu ñoä cuûa
Thieân Chuùa, vaø bieåu loä ñieàu aáy ra beân ngoaøi baèng cuoäc soáng
yeâu thöông, daán thaân phuïc vuï. Hôn nöõa, neáu xaùc tín vaø neám
caûm ñöôïc Thieân Chuùa cöùu ñoä mình, thì giaùo lyù vieân khoâng
theå khoâng loan truyeàn tình yeâu cöùu ñoä ñoù cuûa Thieân Chuùa.
Thaät vaäy, moãi ngöôøi ñeàu ñöôïc taïo döïng theo hình aûnh
Thieân Chuùa. Nhôø Bí tích Thaùnh Taåy, con ngöôøi böôùc vaøo ñôøi
soáng trong Chuùa Ba Ngoâi. Con ngöôøi môùi naøy laø con Thieân
Chuùa, laø ngöôøi soáng moái töông quan thaân maät vôùi Ba Ngoâi
vaø vôùi anh chò em. Bí tích Theâm söùc giuùp giaùo lyù vieân kieän
toaøn ñôøi soáng laøm chöùng cho Ba Ngoâi Thieân Chuùa. Hieäu quaû
bí tích Theâm söùc trôû neân roõ neùt nhaát laø khi ngöôøi laõnh nhaän
laøm chöùng cho Thieân Chuùa qua vieäc soáng vaø loan baùo tình
yeâu cöùu ñoä cuûa Ba Ngoâi.
b. Giaùo lyù vieân loan baùo Chuùa Ba Ngoâi baèng lôøi noùi.
Söù ñieäp giaùo lyù vieân loan truyeàn khoâng phaûi laø yù kieán
rieâng tö cuûa mình maø laø söù ñieäp Kitoâ giaùo, söù ñieäp aáy mang
tính quy Kitoâ vaø quy Ba Ngoâi.
- Tính quy Kitoâ cuûa söù ñieäp Tin möøng
Tính quy Kitoâ cuûa söù ñieäp Tin möøng nghóa laø:
+ Tröôùc heát, “troïng taâm cuûa vieäc khoa daïy giaùo lyù, coát
yeáu coù moät Ngoâi vò, töùc laø Ngoâi vò cuûa Ñöùc Gieâsu thaønh
Nazareùth, Con moät cuûa Chuùa Cha, traøn ñaày aân suûng vaø söï
thaät” (Ga 1, 14) 99. Trong thöïc teá, boån phaän neàn taûng cuûa
vieäc daïy giaùo lyù laø trình baøy Ñöùc Kitoâ vaø nhöõng ñieàu lieân heä
ñeán Ngöôøi. Ñieàu naøy daãn ñeán vieäc theo Ñöùc Gieâsu vaø hieäp
thoâng vôùi Ngöôøi ; moïi yeáu toá cuûa söù ñieäp phaûi theo höôùng
naøy 100.
+ Thöù ñeán, tính quy Kitoâ coù nghóa laø vieäc daïy giaùo lyù
phaûi trình baøy cho thaáy Ñöùc Kitoâ laø “trung taâm cuûa lòch söû
99
DGL 5
100
x. GDFC 98
cöùu ñoä” 101. Ngöôøi laø Ñaáng hoaøn taát lòch söû cöùu ñoä, laø trung
taâm vaø laø cuøng ñích cuûa lòch söû cöùu ñoä 102. Söù ñieäp huaán giaùo
giuùp caùc Kitoâ höõu ñaët mình vaøo lòch söû cöùu ñoä vaø daán thaân
vaøo trong lòch söû aáy bôûi chính Ñöùc Kitoâ laø yù nghóa toái haäu
cuûa lòch söû cöùu ñoä naøy 103.
+ Hôn nöõa, tính quy Kitoâ nghóa laø söù ñieäp Tin möøng
khoâng ñeán töø nhaân loaïi, nhöng ñeán töø Lôøi Thieân Chuùa. Hoäi
Thaùnh vaø giaùo lyù vieân nhaân danh Hoäi Thaùnh coù theå noùi raèng:
“Ñaïo lyù Ta daïy khoâng phaûi laø cuûa Ta maø laø cuûa Ñaáng ñaõ sai
Ta” (Ga 7, 16). Nhö theá, vieäc daïy giaùo lyù laø loan truyeàn
“giaùo lyù cuûa Ñöùc Gieâsu Kitoâ, chaân lyù maø Ngöôøi thoâng ban
hay noùi ñuùng hôn, Chaân lyù maø Ngöôøi laø hieän thaân”(DGL 6).
Tính quy Kitoâ ñoøi buoäc huaán giaùo phaûi truyeàn ñaït ñieàu Ñöùc
Gieâsu ñaõ daïy veà Thieân Chuùa, con ngöôøi, haïnh phuùc, ñôøi
soáng luaân lyù, söï cheát… maø khoâng ñöôïc thay ñoåi giaùo huaán aáy
baèng baát cöù lyù do gì 104.
+ Caùc saùch Tin möøng töôøng thuaät veà cuoäc ñôøi Ñöùc
Gieâsu laø trung taâm cuûa söù ñieäp huaán giaùo. Theá neân trong
vieäc daïy giaùo lyù, boán saùch Tin möøng chieám vò trí trung taâm
bôûi vì Ñöùc Gieâsu Kitoâ laø turng taâm cuûa Tin möøng.
Tính quy Kitoâ cuûa söù ñieäp giaùo lyù vieân loan baùo ñoøi
buoäc giaùo lyù vieân khoâng ñöôïc pheùp loan truyeàn hoïc thuyeát
101
DCG (1971) 41a; x. DCG (1971) 39, 40, 44.
102
x. MV 10
103
x. GDFC 98
104
x. GDFC 98
rieâng cuûa mình hay cuûa moät vò thaày naøo khaùc, nhöng hoï phaûi
thoâng truyeàn giaùo lyù cuûa Ñöùc Kitoâ 105. Hay noùi caùch khaùc,
trong vieäc daïy giaùo lyù, chính Ñöùc Kitoâ laø Ñaáng giaûng daïy,
moïi ngöôøi khaùc ñeàu giaûng daïy tuøy theo möùc ñoä maø hoï laø
phaùt ngoân vieän cuûa Ngöôøi. Maët khaùc, cuõng khoâng tìm caùch
loâi keùo hoïc vieân ñeán vôùi mình nhöng phaûi ñöa hoï ñeán vôùi
Chuùa Kitoâ.
- Tính quy Ba Ngoâi cuûa söù ñieäp tin Möøng
Troïng taâm söù ñieäp giaùo lyù vieân loan truyeàn laø Ñöùc
Kitoâ Nazareùth, Ngoâi Lôøi cuûa Chuùa Cha Ñaáng noùi vôùi theá
giôùi qua Thaùnh Thaàn cuûa Ngaøi 106. Chuùa Gieâsu thöôøng xuyeân
ñeà caäp ñeán Chuùa Cha vaø toû cho chuùng ta bieát Ngöôøi laø Con
Moät cuûa Chuùa Cha. Chuùa Gieâsu cuõng ñeà caäp ñeán Chuùa
Thaùnh Thaàn. Ngöôøi bieát Ngöôøi ñöôïc xöùc daàu Thaùnh Thaàn.
Ñöùc Gieâsu laø Ñöôøng daãn chuùng ta tôùi vôùi maàu nhieäm thaâm
saâu cuûa Thieân Chuùa. Tính quy Kitoâ cuûa vieäc daïy giaùo lyù
trong tính naêng ñoäng noäi taïi cuûa noù laø ñeå daãn ñeán vieäc tuyeân
xöng ñöùc tin vaøo Thieân Chuùa: Cha, Con vaø Thaùnh Thaàn 107.
Tính quy Kitoâ thieát yeáu cuõng mang tính quy Ba Ngoâi.
Nhôø bí tích Thaùnh Taåy, Kitoâ höõu trôû neân ñoàng hình ñoàng
daïng vôùi Chuùa Kitoâ, “Moät trong Ba Ngoâi” 108, vaø laøm cho hoï
105
x. DGL 6
106
x. GDFC 99
107
x. GDFC 99
108
Cuïm töø “Moät trong Ba Ngoâi” ñöôïc duøng bôûi Coâng ñoàng Chung thöù 5:
Constantinople 553
trôû neân “con trong Con” trong söï hieäp thoâng vôùi Chuùa Cha
vaø Chuùa Thaùnh Thaàn. Vì theá, ñöùc tin cuûa hoï laø ñöùc tin Ba
Ngoâi. “Maàu nhieäm Chuùa Ba Ngoâi laø maàu nhieäm trung taâm
cuûa ñöùc tin vaø ñôøi soáng ngöôøi Kitoâ höõu” 109.
Tính quy Kitoâ cuûa söù ñieäp Tin möøng mang tính Ba
ngoâi daãn vieäc huaán giaùo ñeán nhöõng ñieàu sau:
+ Caáu truùc noäi taïi cuûa huaán giaùo: Moãi moät hình
thöùc trình baøy söù ñieäp phaûi luoân luoân mang tính quy Kitoâ vaø
tính Ba Ngoâi: “Nhôø Ñöùc Kitoâ ñeå ñeán vôùi Chuùa Cha trong
Chuùa Thaùnh Thaàn”. Neáu huaán giaùo thieáu ba yeáu toá naøy hay
queân laõng töông quan chaët cheõ giöõa Ba Ngoâi thìsöù ñieäp Tin
möøng chaéc chaén maát tính ñaëc tröng cuûa noù:
“Chính Chuùa Kitoâ laø trung taâm cuûa lòch söû cöùu
ñoä, cho neân maàu nhieäm Thieân Chuùa laø trung taâm maø
nhôø ñoù lòch söû naøy coù nguoàn goác vaø höôùng tôùi ñoù nhö
cöùu caùnh cuûa mình. Chuùa Kitoâ töû naïn vaø phuïc sinh
daãn ñöa loaøi ngöôøi tôùi Chuùa Cha nhôø vieäc sai Thaùnh
Thaàn ñeán cuøng Daân Chuùa. Vì lyù do naøy, cô caáu cuûa
toaøn theå noäi dung huaán giaùo phaûi quy höôùng veà Thieân
Chuùa Ba Ngoâi: Nhôø Chuùa Kitoâ, ñeán cuøng Chuùa Cha,
trong Chuùa Thaùnh Thaàn.
Nhôø Chuùa Kitoâ: toaøn theå nhieäm cuïc cöùu ñoä nhaän
ñöôïc yù nghóa töø Ngoâi Lôøi Nhaäp Theå. Nhieäm cuïc aáy
chuaån bò vieäc Ngöôøi ñeán, toû loä vaø môû roäng Nöôùc
Ngöôøi treân traàn gian töø khi Ngöôøi cheát vaø soáng laïi cho
109
GLCG 234.
tôùi khi Ngöôøi ñeán laàn thöù hai trong vinh quang, maø
hoaøn taát coâng vieäc cuûa Thieân Chuùa. Vì theá, maàu nhieäm
Chuùa Kitoâ soi saùng toaøn theå noäi dung huaán giaùo.
Nhöõng yeáu toá khaùc nhau – Thaùnh Kinh, Tin Möøng, Hoäi
Thaùnh, con ngöôøi vaø caû vuõ truï – maø huaán giaùo phaûi
chaáp nhaän vaø giaûng nghóa, ñeàu quy veà Con Thieân
Chuùa Nhaäp Theå.
Ñeán cuøng Chuùa Cha: Muïc ñích toái haäu cuûa vieäc
Ngoâi Lôøi Nhaäp Theå vaø toaøn theå nhieäm cuïc cöùu ñoä laø
daãn ñöa moïi ngöôøi ñeán cuøng Chuùa Cha. Vì vaäy, huaán
giaùo phaûi giuùp ngöôøi ta hieåu bieát saâu xa hôn maõi veà
chöông trình yeâu thöông naøy cuûa Cha treân trôøi, phaûi
löu taâm toû loä cho ngöôøi ta bieát yù nghóa toái haäu cuûa ñôøi
soáng con ngöôøi laø nhaän bieát Thieân Chuùa vaø toân vinh
Danh Ngaøi baèng caùch thi haønh yù muoán cuûa Ngaøi, nhö
Chuùa Kitoâ ñaõ daïy chuùng ta baèng lôøi noùi vaø göông maãu
ñôøi soáng cuûa Ngöôøi,vaø nhö theá ñaït tôùi söï soáng muoân ñôøi.
Trong Chuùa Thaùnh Thaàn: Söï nhaän bieát maàu
nhieäm Chuùa Kitoâ vaø con ñöôøng daãn ñeán Chuùa Cha
ñöôïc thöïc hieän trong Chuùa Thaùnh Thaàn. Vì vaäy, huaán
giaùo, khi trình baøy noäi dung söù ñieäp Kitoâ giaùo, phaûi
luoân laøm saùng toû söï hieän dieän cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn,
nhôø vaäy con ngöôøi luoân ñöôïc thuùc ñaåy hieäp thoâng vôùi
Thieân Chuùa vaø vôùi loaøi ngöôøi vaø chu toaøn caùc boån
phaän cuûa mình.
Neáu huaán giaùo thieáu ba yeáu toá naøy hoaëc laø sao
laõng moái töông quan maät thieát cuûa chuùng, thì söù ñieäp
Kitoâ giaùo chaéc chaén ñaùnh maát ñaëc tính rieâng bieät cuûa
noù.” (DCG 41)
+ Theo phöông phaùp sö phaïm cuûa Chuùa Gieâsu
trong vieäc maïc khaûi veà Chuùa Cha, veà chính Ngöôøi trong tö
caùch laø Con, vaø veà Chuùa Thaùnh Thaàn, thì huaán giaùo phaûi baøy
toû ñöôïc ñôøi soáng thaân maät nhaát cuûa Thieân Chuùa, baét ñaàu vôùi
coâng cuoäc cöùu ñoä vì lôïi ích cuûa nhaân loaïi 110. Coâng vieäc cuûa
Thieân Chuùa maëc khaûi cho bieát Ngaøi laø ai vaø maàu nhieäm noäi
taïi cuûa Ngaøi toaû saùng treân taát caû coâng vieäc Ngaøi thöïc hieän.
Ñaây laø caùch noùi loaïi suy vôùi nhöõng töông quan con ngöôøi:
con ngöôøi thì bieåu loä chính mình qua nhöõng vieäc hoï laøm, vaø
caøng bieát saâu saéc veà hoï, ta caøng hieåu ñieàu hoï laøm hôn.
+ Vieäc trình baøy maàu nhieäm Chuùa Ba Ngoâi ñöôïc
Ñöùc Kitoâ maïc khaûi nguï yù noùi ñeán söï soáng cuûa con ngöôøi.
Tuyeân xöng nieàm tin vaøo Thieân Chuùa duy nhaát nghóa laø con
ngöôøi khoâng ñöôïc quy phuïc töï do cuûa mình moät caùch tuyeät
ñoái ñoái vôùi baát cöù quyeàn löïc naøo döôùi theá. Noù cuõng nguï yù noùi
raèng vì ñöôïc döïng neân gioáng hình aûnh Thieân Chuùa, Ñaáng laø
söï hieäp thoâng cuûa moïi ngöôøi, con ngöôøi ñöôïc môøi goïi xaây
döïng moät xaõ hoäi huynh ñeä cuûa nhöõng ngöôøi con caùi Thieân
Chuùa, vaø moät xaõ hoäi bình ñaúng veà nhaân phaåm giöõa moïi
ngöôøi. Hoäi Thaùnh, khi tuyeân xöng ñöùc tin vaøo Chuùa Ba Ngoâi
vaø khi loan baùo maàu nhieäm naøy cho theá giôùi, bieát mình laø
110
X. GLCG 258. 236. 259
“moät daân ñöôïc thaâu hoïp laïi trong söï hieäp nhaát cuûa Cha, Con
vaø Thaùnh Thaàn” 111.
Toùm laïi, noäi dung huaán giaùo mang tính quy Kitoâ vì
Ngöôøi laø trung taâm cuûa lòch söû cöùu ñoä, nhöng noù cuõng mang
tính Ba Ngoâi vì vieäc taïo döïng vuõ truï vaø vieäc cöùu ñoä theá giôùi
laø coâng trình chung cuûa caû Ba Ngoâi. Vieäc daïy giaùo lyù laø trình
baøy coâng trình taïo döïng vaø cöùu ñoä cuûa Thieân Chuùa neân noäi
dung 112 cuûa noù phaûi quy veà Ba Ngoâi.
Ñeå vieäc daïy giaùo lyù cuûa giaùo lyù vieân thöïc söï laø bieåu
hieän tình yeâu ñoái vôùi Ba Ngoâi, giaùo lyù vieân caàn theo söï
höôùng daãn cuûa cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn qua Hoäi Thaùnh.
II. CHIEÀU KÍCH GIAÙO HOÄI
Chieàu kích Giaùo Hoäi trong linh ñaïo giaùo lyù vieân ñöôïc
theå hieän qua vieäc giaùo lyù vieân neân thaùnh trong loøng Hoäi
Thaùnh 113, söù maïng giaùo lyù vieân ñeán töø Hoäi Thaùnh, vaø giaùo
111
x. GDFC 100
112
Tính quy Ba Ngoâi naøy ta thaáy raát roõ trong noäi dung cuoán Giaùo Lyù
Coâng Giaùo 1992.
113
Chuùa Cha muoán quy tuï moïi ngöôøi thaønh daân ñöôïc tuyeån choïn, daân
ñöôïc cöùu ñoä: “Thieân Chuùa khoâng muoán thaùnh hoaù vaø cöùu roãi loaøi ngöôøi
caùch rieâng reõ, thieáu lieân keát, nhöng Ngaøi muoán quy tuï hoï thaønh moät daân
toäc ñeå hoï nhaän bieát chính Ngaøi trong chaân lyù vaø phuïng söï Ngaøi trong
thaùnh thieän” (GH 9). Daân ñoù laø Israel môùi, laø Giaùo Hoäi. Giaùo Hoäi quy tuï
nhöõng ai tin vaøo Ñöùc Kitoâ vaø nhôø Ngöôøi maø nhaän bieát vaø toân thôø Thieân
Chuùa. Nhöõng ai ñöôïc Thieân Chuùa quy tuï nhôø tin vaøo Ñöùc Gieâsu hoï trôû
thaønh chi theå trong Thaân Theå duy nhaát cuûa Ñöùc Kitoâ.
lyù vieân theå hieän loøng vaâng phuïc Hoäi Thaùnh qua vieäc hieäp
thoâng vôùi caùc vò chuû chaên vaø caùc thaønh phaàn khaùc cuûa Daân
Thieân Chuùa. Cuoái cuøng Giaùo lyù vieân phuïc vuï Hoäi Thaùnh
theo göông Ñöùc Gieâsu vaø Meï Maria.
1. Giaùo lyù vieân neân thaùnh trong loøng Giaùo hoäi.

Giaùo lyù vieân laø chi theå soáng ñoäng cuûa Hoäi Thaùnh. Hoï
goùp phaàn xaây döïng Hoäi Thaùnh baèng ñôøi soáng baùc aùi yeâu
thöông vaø baèng vieäc loan baùo Tin möøng.
a. Giaùo lyù vieân ñöôïc môøi goïi neân thaùnh trong loøng
Giaùo Hoäi nhö nhöõng Kitoâ höõu khaùc:
“Taát caû chuùng ta ñöôïc môøi goïi gia nhaäp Giaùo Hoäi
trong Chuùa Kitoâ, vaø nhôø aân suûng Thieân Chuùa, chuùng
ta neân thaùnh trong Giaùo Hoäi” (GH 48a).
Giaùo Hoäi ñoùn nhaän söù meänh loan baùo Tin Möøng cöùu
ñoä töø Ñöùc Kitoâ vaø Giaùo Hoäi chia seû söù maïng aáy cho giaùo lyù
vieân: “Nhö Cha ñaõ sai Thaày, Thaày cuõng sai anh em” (Ga 20,
21). Nhö theá, ôn goïi vaø söù maïng giaùo lyù vieân ñeán töø Thieân
Chuùa qua Hoäi Thaùnh. Chính Hoäi Thaùnh trao phoù söù meänh
daïy giaùo lyù cho giaùo lyù vieân ñeå qua söù meänh ñoù giaùo lyù vieân
ñöôïc neân thaùnh.
b. Giaùo lyù vieân laø chi theå soáng ñoäng xaây döïng Hoäi Thaùnh.
Moãi Kitoâ laø laø chi theå soáng ñoäng trong nhieäm theå
Chuùa Kitoâ. Giaùo lyù vieân laø nhöõng vieân ñaù soáng ñoäng goùp
phaàn xaây döïng Hoäi Thaùnh:
“Giaùo lyù vieân laø thaønh phaàn soáng ñoäng cuûa Hoäi
Thaùnh, goùp phaàn xaây döïng Hoäi Thaùnh vaø ñöôïc Hoäi
Thaùnh uyû nhieäm. Lôøi Chuùa ñöôïc uyû thaùc cho Hoäi
Thaùnh trung thaønh gìn giöõ, ñaøo saâu vôùi söï trôï giuùp cuûa
Chuùa Thaùnh Thaàn vaø coâng boá cho moïi ngöôøi”(GC 7).
Giaùo lyù vieân goùp phaàn xaây döïng Hoäi Thaùnh qua vieäc
soáng vaø loan baùo Lôøi Chuùa theo söï höôùng daãn cuûa Hoäi
Thaùnh. Hoï laø nhöõng phaàn töû öu tuù, laø nhöõng chi theå soáng
ñoäng trong coâng taùc muïc vuï vaø truyeàn giaùo cuûa Giaùo Hoäi.
2. Giaùo lyù vieân thöïc thi söù maïng ñeán töø Hoäi Thaùnh
vaø tuøy thuoäc söù maïng cuûa Hoäi Thaùnh.
Söù maïng cuûa Hoäi Thaùnh ñeán töø Ñöùc Kitoâ vaø Hoäi
thaùnh tìm caùch chu toaøn söù maïng ñoù qua moïi thôøi ñaïi. Giaùo
Hoäi chia seû söù maïng ñoù caùch ñaëc bieät cho caùc giaùo lyù vieân.
a. Söù maïng Hoäi Thaùnh ñeán töø Ñöùc Kitoâ.
Söù maïng cuûa Hoäi Thaùnh ñeán töø Ñöùc Kitoâ vaø Hoäi
thaùnh tìm caùch chu toaøn söù maïng ñoù qua moïi thôøi ñaïi.
Hoäi Thaùnh, coäng ñoàng moân ñeä cuûa Ñöùc Kitoâ, ñang
soáng trong traàn gian giöõa laøn ñeán thöù nhaát vaø laàn ñeán thöù hai
cuûa Ngöôøi. Cho neân Hoäi Thaùnh phaûi hoaøn thaønh söù maïng
caùnh chung cuûa mình baèng vieäc loan baùo Nöôùc Thieân Chuùa
vaø thaâu naïp moïi ngöôøi töø boán phöông thieân haï laïi trong
Nöôùc Thieân Chuùa. Hoäi Thaùnh treân traàn gian laø giai ñoaïn
khôûi ñaàu cuûa Nöôùc Thieân Chuùa vaø laø Bí tích phoå quaùt mang
laïi ôn cöùu ñoä cho toaøn theå nhaân loaïi 114. Toâng huaán Daïy giaùo
lyù khôûi ñaàu raát aán töôïng vôùi meänh leänh cuoái cuøng cuûa Ñöùc
Kitoâ laø haõy ñi rao giaûng Tin Möøng cho moïi daân toäc trôû neân
moân ñeä Chuùa Kitoâ. Chính vì theá maø vieäc truyeàn giaûng giaùo
lyù 115 luoân luoân ñöôïc Hoäi Thaùnh coi laø nhieäm vuï toái quan
troïng:
“Vieäc truyeàn ñaït giaùo lyù luoân luoân ñöôïc Hoäi
Thaùnh coi laø moät trong nhöõng nhieäm vuï toái quan troïng
cuûa mình vì tröôùc khi leân cuøng Cha Ngöôøi, Ñöùc Kitoâ
phuïc sinh ñaõ ban cho caùc toâng ñoà moät huaán leänh sau
cuøng: laøm cho moïi daân toäc trôû neân moân ñeä vaø daïy baûo
hoï tuaân giöõ moïi ñieàu ngöôøi ñaõ truyeàn 116.Nhö theá,
Ngöôøi trao cho caùc Toâng ñoà söù meänh vaø quyeàn naêng
loan truyeàn cho nhaân loaïi ñieàu maø chính caùc oâng ñaõ
ñöôïc nghe, thaáy taän maét, nhìn ngaém, sôø baèng tay, veà
Ngoâi Lôøi ban söï soáng 117. Ñoàng thôøi Ngöôøi trao cho
caùc oâng söù meänh vaø quyeàn naêng giaûi thích moät caùch
coù thaåm quyeàn, ñieàu maø Ngöôøi ñaõ daïy caùc oâng, lôøi noùi
114
x. GH 48
115
Xeùt veà vò trí thì huaán giaùo laø moät trong nhöõng hình thöùc truyeàn giaûng
Tin Möøng. Xeùt veà nhieäm vuï thì ñaây laø moät nhieäm vuï toái quan troïng trong
ba nhieäm vu ïcuûa Hoäi Thaùnh. Theo giaùo luaät 1983 thì nhieäm vuï giaûng daïy
cuûa Hoäi Thaùnh bao goàm: Rao giaûng Lôøi Chuùa, Huaán giaùo, hoaït ñoäng
truyeàn giaùo, giaùo duïc coâng giaùo, söû duïng caùc phöông tieän truyeàn thoâng
trong vieäc loan baùo Tin Möøng vaø vieäc tuyeân xöng ñöùc tin. (x. ñ. 747 – 883)
116
x. Mt 28, 19 –20.
117
x. 1 Ga 1, 1
vaø vieäc laøm cuûa Ngöôøi, caùc pheùp laï vaø giôùi ñieàu cuûa
Ngöôøi. Vaø Ngöôøi ban Thaàn Khí cho caùc oâng ñeå hoaøn
thaønh söù meänh aáy.”(DGL 1)
Söù maïng Ñöùc Kitoâ ñaõ trao ñöôïc Hoäi Thaùnh tích cöïc
thi haønh trong suoát haønh trình lòch söû cuûa Giaùo Hoäi. Caùc
Toâng ñoà ñaõ tích cöïc loan baùo Tin Möøng, caùc Giaùo phuï khoâng
ngöøng loan truyeàn Ñöùc Gieâsu Kitoâ vaø giaùo lyù cuûa Ngöôøi 118,
vaø coâng cuoäc aáy vaãn tieáp tuïc qua thöøa taùc vuï cuûa Hoäi Thaùnh
cho ñeán taän theá.
Tröôùc heát, Hoäi Thaùnh xaùc ñònh vieäc daïy giaùo lyù laø
quyeàn lôïi vaø boån phaän thieâng lieâng cuûa mình:
“Vieäc daïy giaùo lyù bao giôø cuõng laø moät boån phaän
thieâng lieâng vaø moät quyeàn lôïi baát khaû xaâm phaïm. Moät
maët, ñoù haún laø moät boån phaän naûy sinh do meänh leänh
cuûa Chuùa ñeø naëng nhaát laø treân vai nhöõng keû, trong
Giaùo öôùc môùi, nhaän ñöôïc ôn goïi vaøo thöøa taùc vuï chuû
chaên. Maët khaùc, cuõng coù theå noùi laøm moät quyeàn lôïi: veà
phöông dieän thaàn hoïc, moïi ngöôøi ñaõ ñöôïc thanh taåy,
chính do pheùp Thaùnh taåy, ñeàu coù quyeàn ñöôïc Hoäi
Thaùnh giaûng daïy vaø huaán luyeän, nhôø ñoù hoï coù theå tieán
tôùi moät ñôøi soáng Kitoâ höõu ñích thöïc; treân bình dieän
nhaân quyeàn, moïi nhaân vò ñeàu coù quyeàn tìm kieám chaân
lyù toân giaùo vaø töï do theo chaân lyù aáy, moät chaân lyù
“khoâng bò leä thuoäc vaøo aùp löïc cuûa caù nhaân, cuûa ñoaøn
theå xaõ hoäi hay cuûa baát cöù quyeàn löïc traàn theá naøo khaùc,
ngoõ haàu, trong laõnh vöïc toân giaùo, khoâng ai bò eùp buoäc
118
x. DGL 10 –12
haønh ñoäng traùi vôùi löông taâm mình, cuõng khoâng ai bò

caûn trôû trong vieäc haønh ñoäng theo löông taâm mình
(Coâng ñoàng Vatican II, tuyeân ngoân veà töï do toân giaùo,
soá 2) ””(DGL 14).
Boån phaän daïy giaùo lyù naûy sinh do meänh leänh cuûa
Chuùa ñoái vôùi caùc vò chuû chaên vaø ñoái vôùi moïi tín höõu. Quyeàn
lôïi vì moïi tín höõu Kitoâ ñeàu coù quyeàn ñöôïc Hoäi Thaùnh daïy doã
ñeå soáng soáng Kitoâ höõu ñích thöïc, ñoàng thôøi treân bình dieän
nhaân quyeàn, moïi ngöôøi ñeàu coù quyeàn tìm kieám chaân lyù toân
giaùo. Ñieàu naøy ñoøi buoäc Hoäi Thaùnh khoâng ñöôïc choái töø.
Thöù ñeán, daïy giaùo lyù chieám vò trí toái quan troïng
trong caùc döï ñònh muïc vuï cuûa Hoäi Thaùnh:
“Hoäi Thaùnh caøng toû ra, ôû caáp ñòa phöông hay
toaøn caàu, coù khaû naêng daønh öu tieân cho vieäc daïy giaùo
lyù – so vôùi caùc coâng cuoäc vaø saùng kieán khaùc maø keát
quaû coù leõ ngoaïn muïc hôn – thì Hoäi Thaùnh caøng tìm
ñöôïc trong vieäc daïy giaùo lyù, phöông caùch cuûng coá ñôøi
soáng beân trong cuûa coäng ñoaøn tín höõu vaø hoaït ñoäng
truyeàn giaùo beân ngoaøi”(DGL 15).
Nhö theá, qua vieäc daïy giaùo lyù, Giaùo Hoäi ñang thi
haønh meänh leänh cuûa Ñöùc Kitoâ vaø phaùt trieån Hoäi Thaùnh. Ñaây
khoâng phaûi laø vieäc laøm mang tính caùch traàn tuïc nhaèm cuûng
coá toå chöùc Hoäi Thaùnh, nhöng laø vieäc laøm cuûa ñöùc tin, theå
hieän söï trung thaønh vôùi Thieân Chuùa laø Ñaáng trung thaønh maõi
maõi. Vieäc laøm aáy toái quan troïng vì phaùt trieån ñôøi soáng thieâng
lieâng cuûa con caùi trong Hoäi Thaùnh, ñoàng thôøi thuùc ñaåy vieäc
truyeàn giaùo nhaèm ñöa moïi ngöôøi vaøo Nöôùc Thieân Chuùa.
Thöù ba, vieäc daïy giaùo lyù laø traùch nhieäm chung cuûa
toaøn theå Hoäi Thaùnh:
“Vieäc daïy giaùo lyù vaãn laø vaø seõ coøn laø moät coâng
cuoäc maø toaøn theå Hoäi Thaùnh phaûi caûm thaáy vaø muoán
gaùnh chòu traùch nhieäm. Nhöng caùc thaønh vieân cuûa Hoäi
Thaùnh cuõng coù traùch nhieäm rieâng bieät, phaùt sinh töø söù
vuï cuûa moãi ngöôøi. Do chöùc vuï cuûa mình vaø ôû caáp baäc
khaùc nhau, caùc vò Chuû chaên coù traùch nhieäm treân heát
trong vieäc naâng cao höôùng daãn vaø phoái trí vieäc daïy
giaùo lyù. Veà phaàn mình, vò Giaùo hoaøng yù thöùc saâu xa
traùch nhieäm toái caùc cuûa mình trong laõnh vöïc naøy: ngaøi
tìm thaáy trong ñoù lyù do cuûa söï aân caàn muïc vuï, nhöng
nhaát laø nguoàn vui möøng vaø hy voïng. Ñoái vôùi caùc linh
muïc, tu só nam nöõ, ñoù laø moät ñòa haït ñaëc bieät cho vieäc
toâng ñoà cuûa hoï. ÔÛ moät caáp baäc khaùc, caùc phuï huynh
coù traùch nhieäm rieâng bieät. Thaày daïy, caùc thöøa taùc vieân
khaùc nhau cuûa Hoäi Thaùnh, caùc giaùo lyù vieân vaø maët
khaùc, caùc ngöôøi khôûi xöôùng caùc coâng cuoäc truyeàn
thoâng xaõ hoäi, taát caû moïi ngöôøi, ôû caùc trình ñoä khaùc
nhau, ñeàu coù nhöõng traùch nhieäm roõ reät trong vieäc giaùo
duïc löông taâm tín höõu, vieäc giaùo duïc naøy raát quan
troïng cho ñôøi soáng cuûa Hoäi Thaùnh, vaø aûnh höôûng ñeán
ñôøi soáng cuûa chính xaõ hoäi. Moät trong nhöõng keát quaû
toái haûi cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng hoaøn toaøn daønh cho vaán
ñeà daïy giaùo lyù, coù leõ laø thöùc tænh, trong toaøn theå Hoäi
Thaùnh vaø trong moãi khu vöïc cuûa Hoäi Thaùnh, moät yù
thöùc saâu saéc vaø linh hoaït veà traùch nhieäm rieâng bieät
cuûa coäng ñoàng naøy” (DGL 16).
Theá neân, nhieäm vuï daïy giaùo lyù lieân heä toaøn theå Hoäi
Thaùnh, ñeán taát caû nhöõng ai ñaõ laõnh nhaän bí tích Thaùnh taåy:
Ñöùc Thaùnh Cha, caùc Ñöùc Giaùm muïc, linh muïc, tu só, giaùo lyù
vieân, caùc baäc phuï huynh 119 vaø taát caû nhöõng ai ñaõ laõnh nhaän
bí tích Thaùnh taåy 120. Moãi ngöôøi tuøy theo ôn goïi vaø söù maïng
cuûa mình ñeå phaàn vaøo söù maïng cuûa Hoäi Thaùnh.
b. Söù maïng giaùo lyù vieân tuøy thuoäc vaøo Hoäi Thaùnh.
Ñeå chu toaøn söù maïng cao caû naøy, Giaùo Hoäi trao söù
maïng aáy cho moãi tín höõu theo ôn goïi cuûa mình. Giaùo lyù vieân
laø thaønh phaàn ñöôïc Giaùo Hoäi tín nhieäm vaø trao nhieàu traùch
nhieäm trong vieäc loan baùo Tin möøng. Giaùo lyù vieân laø ngöôøi
ñöôïc Hoäi Thaùnh uyû nhieäm ñeå thi haønh söù maïng:
“Nhöõng gì Ñöùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI nhaän xeùt
veà nhöõng ngöôøi rao giaûng Tin Möøng ñeàu coù theå aùp
duïng thích ñaùng cho caùc giaùo lyù vieân, nhöõng ngöôøi maø
vai troø cuûa hoï thöïc söï thuoäc veà Hoäi Thaùnh vaø do ñoù
mang tính coäng ñoaøn. Quaû theá, giaùo lyù vieân ñöôïc caùc
vò muïc töû uyû nhieäm vaø chu toaøn söù maïng ñaõ laõnh nhaän
töø Hoäi Thaùnh vaø nhaân danh Hoäi Thaùnh. Giaùo lyù vieân
khoâng phaûi laø ngöôøi thaày maø laø ñaày tôù khieâm haï, neân
119
x. DGL 16. 68; KTHGD 34; Coâng ñoàng Vatican II, tuyeân ngoân veà Giaùo
duïc Kitoâ giaùo, soá 3. Noäi dung cuûa nhöõng soá trích daãn naøy noùi raèng gia
ñình laø tröôøng hoïc ñaàu tieân vaø cha meï laø thaày coâ thöù nhaát cuûa treû nhoû.
Vieäc daïy giaùo lyù trong gia ñình ñi tröôùc, keøm theo vaø laøm phong phuù moïi
hình thöùc khaùc cuûa vieäc daïy giaùo lyù. Bôûi ñoù cha meï caàn chuaån bò ñeå laøm
giaùo lyù vieân cho con caùi.
120
x. DGL 62 – 66
haønh ñoäng cuûa hoï noái keát vôùi haønh ñoäng cuûa toaøn Hoäi
Thaùnh treân bình dieän theå cheá vaø aân suûng” (GC 26).
Giaùo lyù vieân nhaän söù maïng töø söï uyû nhieäm cuûa Hoäi
Thaùnh. Vieäc uyû nhieäm thích hôïp nhaát laø nhaän Baøi sai hay Uyû
Nhieäm thö nhö nhieàu Giaùo Hoäi ñòa phöông ñaõ laøm. Ñieàu
naøy laøm noåi baät leân “töông quan giöõa söù vuï cuûa Ñöùc Kitoâ,
cuûa Hoäi Thaùnh vaø cuûa giaùo lyù vieân”(GC 26). Vieäc nhaän baøi
sai hay uyû nhieäm thö naøy neân ñöôïc thöïc hieän trong “moät nghi
leã phuïng vuï ñaëc bieät, hoaëc caûm höùng töø phuïng vuï, ñöôïc chaáp
thuaän vaø cöû haønh taïi coäng ñoaøn goác cuûa giaùo lyù vieân, trong
ñoù Ñöùc Giaùm muïc hoaëc vò ñaïi dieän trao baøi sai roài laøm moäït
cöû chæ bieåu loä yù nghóa cuûa noùi nhö trao Thaùnh giaù hoaëc Saùch
Tin Möøng”(GC 26).
Söù maïng giaùo lyù vieân tuøy thuoäc vaøo Hoäi Thaùnh ñeán
noãi khoâng ñöôïc Hoäi Thaùnh uyû nhieäm, chaúng theå coù ôn goïi vaø
söù maïng giaùo lyù vieân:
“Hoäi Thaùnh – Daân Thieân Chuùa vaø Nhieäm Theå
Chuùa Kitoâ – ñoøi hoûi giaùo lyù vieân yù thöùc saâu xa veà söï
tuøy thuoäc vaø traùch nhieäm cuûa mình ñoái vôùi Hoäi Thaùnh,
vì giaùo lyù vieân laø phaàn töû soáng ñoäng vaø tích cöïc cuûa
Hoäi Thaùnh. Laø daáu chæ phoå quaùt cuûa ôn cöùu ñoä, Hoäi
Thaùnh ñoøi hoûi giaùo lyù vieân soáng maàu nhieäm vaø aân
suûng ña daïng cuûa Hoäi Thaùnh, ñeå ñöôïc phong phuù hoaù
vaø trôû neân daáu chæ soáng ñoäng trong coäng ñoaøn anh chò
em. Vieäc phuïc vuï cuûa giaùo lyù vieân khoâng bao giôø laø
moät haønh vi caù nhaân hoaëc rieâng tö, nhöng luoân luoân
mang tính Giaùo Hoäi saâu saéc (GC 7).
Chính vì theá maø moïi vieäc phuïc vuï cuûa giaùo lyù vieân
phaûi laø phuïc vuï trong söï hieäp thoâng vôùi Hoäi Thaùnh. Nhöõng
vieäc giaùo lyù vieân laøm khoâng bao giôø laø haønh vi caù nhaân rieâng
tö, nhöng luoân mang tính Giaùo Hoäi:
“Giaùo Hoäi töï baûn chaát laø truyeàn giaùo vaø ñöôïc sai
ñi ñeå rao giaûng Tin Möøng cöùu ñoä cho moïi ngöôøi. Ñieàu
naøy daãn ñeán hai xaùc tín:
- Thöù nhaát: hoaït ñoäng toâng ñoà khoâng phaûi laø haønh
vi caù nhaân vaø ñôn ñoäc.
- Thöù hai: Hoaït ñoäng toâng ñoà ñöôïc hoaøn taát trong
söï hieäp thoâng vôùi Hoäi Thaùnh, khôûi ñaàu töø Giaùo Hoäi
ñòa phöông vôùi Giaùm muïc cuûa mình” (GC 26).
Ôn goïi laø ñaëc suûng Thieân Chuùa ban cho Hoäi Thaùnh,
neân ñeå chu toaøn söù maïng naøy, giaùo lyù vieân caàn soáng hieäp
thoâng vôùi Hoäi Thaùnh, theo söï höôùng daãn cuûa Hoäi Thaùnh, vaø
ñoùn nhaän töø Hoäi Thaùnh nguoàn söùc maïnh ñôõ naâng cho ôn goïi
giaùo lyù vieân cuûa mình.
3. Giaùo lyù vieân soáng hieäp thoâng trong Hoäi Thaùnh.
Giaùo lyù vieân soáng keát hieäp vôùi Ñöùc Kitoâ, Ñaàu cuûa
Hoäi Thaùnh. Chính vì theá maø vieäc keát hieäp vôùi Ñöùc Kitoâ luoân
luoân phaûi laø keát hieäp troïn veïn vôùi Ñöùc Kitoâ Toaøn Theå töùc laø
vôùi Ñaàu vaø Thaân mình (Chuùa Kitoâ vaø Hoäi Thaùnh).
Giaùo lyù vieân soáng hieäp thoâng vôùi Hoäi Thaùnh ôû ba
thaùnh phaàn: Vinh thaéng, thanh luyeän vaø löõ haønh.
a. Hieäp thoâng vôùi Giaùo Hoäi vinh thaéng
Giaùo lyù vieân soáng hieäp thoâng vôùi Giaùo Hoäi vinh thaéng
töùc laø soáng hieäp thoâng vôùi Ñöùc Trinh Nöõ Maria vaø caùc thaùnh.
- Hieäp thoâng vôùi Ñöùc Maria vaø caùc Thaùnh: Giaùo lyù
vieân ñoùn nhaän Ñöùc Maria vaø caùc thaùnh nhö laø nhöõng maãu
göông soáng ñoäng cho ñôøi soáng ñöùc tin cuûa mình, ñoàng thôøi
ñaët ôn goïi giaùo lyù vieân vaø coâng cuoäc huaán giaùo döôùi söï baûo
trôû cuûa Ñöùc Maria vaø caùc thaùnh 121.
- Ñöùc Maria vaø caùc Thaùnh caàu baàu cho giaùo lyù vieân
vaø coâng cuoäc huaán giaùo: coâng cuoäc rao giaûng Tin möøng laø
coâng vieäc cuûa toaøn theå Hoäi Thaùnh, chính vì theá maø hoâm nay
Ñöùc Maria vaø caùc thaùnh ñang höôûng vinh phuùc Nöôùc Trôøi,
caùc ngaøi tieáp tuïc caàu baàu cuøng Chuùa cho Hoäi Thaùnh löõ haønh.
Theá neân, neáu giaùo lyù vieân naêng chaïy ñeán vôùi caùc ngaøi, hoï seõ
ñoùn nhaän ñöôïc nhieàu ôn Chuùa ñeå soáng ôn goïi vaø chu toaøn söù
maïng ñöôïc trao phoù.
b. Hieäp thoâng vôùi Giaùo Hoäi thanh luyeän
Giaùo lyù vieân coù theå soáng hieäp thoâng vôùi Giaùo Hoäi
thanh luyeän qua vieäc caàu nguyeän cho caùc linh hoàn nôi luyeän
hình cuõng nhö xin caùc ngaøi caàu nguyeän cho chuùng ta.
- Giaùo lyù vieân caàu nguyeän cho caùc linh hoàn: Hoäi
Thaùnh khoâng ngöøng caàu nguyeän cho caùc linh hoàn, nhaát laø
trong caùc Thaùnh leã. Giaùo lyù vieân cuõng haõy sieâng naêng caàu
nguyeän vaø daønh nhieàu hy sinh cho caùc ngaøi. Baây giôø caùc
ngaøi khoâng coøn laäp ñöôïc coâng phuùc cho chính caùc ngaøi neân
121
Moät soá giaùo phaän choïn Chaân Phöôùc Anreâ Phuù Yeân laøm boån maïng cuûa
giaùo lyù vieân nhö Giaùo phaän Xuaân Loäc, giaùo phaän Tp.HCM.
caùc ngaøi caàn coâng phuùc vaø lôøi caàu nguyeän cuûa chuùng ta. Ñaëc
bieät, giaùo lyù vieân coù theå daâng nhöõng hy sinh, khoù nhoïc trong
vieäc daïy giaùo lyù ñeå caàu nguyeän cho caùc ngaøi sôùm veà höôûng
kieán toân nhan Chuùa.
- Caùc linh hoàn caàu baàu cho giaùo lyù vieân: Caùc linh hoàn
nôi luyeän hình laø nhöõng ngöôøi chaéc chaén seõ ñöôïc höôûng vinh
phuùc troïn veïn treân Nöôùc Trôøi duø baây giôø coøn phaûi thanh
luyeän. Duø khoâng theå laäp coâng phuùc cho chính mình, nhöng
caùc ngaøi coù theå caàu baàu cuøng Chuùa cho chuùng ta. Cho neân
ngay baây giôø, vaø nhaát laø khi ñöôïc leân Thieân ñaøng, caùc ngaøi
seõ khoâng bao giôø queân chuùng ta, nhöõng ngöôøi ñang löõ haønh döôùi
theá.
c. Hieäp thoâng vôùi Giaùo Hoäi löõ haønh
Giaùo lyù vieân soáng hieäp thoâng vôùi taát caû moïi thaønh
phaàn daân Chuùa: Ñöùc Thaùnh Cha, Giaùm muïc giaùo phaän, cha
sôû, anh chò em giaùo lyù vieân vaø caùc thaønh vieân caùc ñoaøn theå
khaùc.
- Hieäp thoâng vôùi caùc vò muïc töû
Giaùo lyù vieân soáng hieäp thoâng vôùi Ñöùc Thaùnh Cha, vôùi
Ñöùc Giaùm muïc giaùo phaän vaø vôùi cha sôû:
“Vieäc ñoùn nhaän Hoäi Thaùnh ñöôïc baøy toû qua tình
con thaûo, söï taän taâm phuïc vuï vaø khaû naêng chòu ñau
khoå vì Hoäi Thaùnh, ñaëc bieät qua söï gaén boù vaø vaâng
phuïc Ñöùc Thaùnh Cha, laø trung taâm hieäp nhaát vaø moái
daây hieäp thoâng phoå quaùt, cuõng nhö gaén boù vaø vaâng
phuïc Ñöùc Giaùm muïc sôû taïi, laø ngöôøi cho vaø laø ngöôøi
höôùng daãn Giaùo Hoäi ñòa phöông vaøo bieán coá traàn gian
cuûa Giaùo Hoäi löõ haønh vôùi baûn chaát laø truyeàn giaùo,vaø
chia seû khaùt voïng cuûa Hoäi Thaùnh laø ñaït tôùi söï gaëp gôõ
chung cuoäc vaø vinh quang vôùi vò Hoân Phu cuûa mình” (GC 7).
Vieäc hieäp thoâng vôùi Ñöùc Thaùnh Cha ñöôïc theå hieän
trong vieäc gaén boù vaø vaâng phuïc ngaøi trong tinh thaàn ñöùc tin,
nhôø Ñöùc Gieâsu “Ñaáng ñaõ töï haï, maëc laáy thaân phaän ngöôøi toâi
tôù, vaâng lôøi cho ñeán cheát” (Pl 2, 7 –8; x. Dt 5,8,; Rm 5, 19).
Söï vaâng phuïc naøy phaûi ñöôïc thöïc thi vôùi taát caû tinh thaàn
traùch nhieäm trong tö caùch laø thöøa taùc vuï giaùo lyù vieân 122 sau
khi ñöôïc tuyeån choïn vaø uyû nhieäm bôûi ngöôøi coù thaåm quyeàn.
Hieäp thoâng vôùi Ñöùc Thaùnh Cha trong lôøi caàu nguyeän
vaø hieäp thoâng vôùi ngaøi trong nhöõng thao thöùc muïc vuï cuûa
ngaøi ñoái vôùi Hoäi Thaùnh. Cuï theå hôn giaùo lyù vieân baøy toû loøng
vaâng phuïc cuûa mình ñoái vôùi ngaøi qua vieäc theo söï höôùng daãn
cuûa Huaán quyeàn, nhaát laø veà laõnh vöïc huaán giaùo. Tích cöïc
hoïc hoûi vaø thi haønh giaùo huaán cuûa Ñöùc Thaùnh Cha, cuûa Toaø
Thaùnh, cuûa Hoäi ñoàng Giaùm muïc, cuûa Giaùm muïc giaùo phaän.
Vieäc hieäp thoâng vôùi Ñöùc Giaùm muïc giaùo phaän ñöôïc
theå hieän qua vieäc yeâu meán vaø vaâng theo nhöõng chæ daãn muïc
vuï ngaøi ñeà ra. Giaùo lyù vieân caàn phaûi quan taâm vaø thi haønh
coâng cuoäc huaán giaùo theo söï chæ daãn cuûa Ñöùc Giaùm muïc.
Vieäc phuïc vuï cuûa giaùo lyù vieân ñöôïc thöïc hieän trong
söï hieäp thoâng vôùi Cha sôû, ngöôøi chòu traùch nhieäm veà giaùo xöù
122
x. GC 26
ñöôïc trao phoù cho ngaøi 123. Moïi sinh hoaït trong giaùo xöù, caùch
rieâng laø vieäc huaán giaùo, ñeàu ñöôïc ñieàu phoái döôùi söï höôùng
daãn cuûa cha sôû. Theá neân moïi saùng kieán, moïi chöông trình,
moïi toå chöùc huaán giaùo trong giaùo xöù ñeàu ñöôïc thöïc hieän
trong söï hieäp thoâng vôùi cha sôû, thieáu yeáu toá naøy moïi sinh
hoaït trong giaùo xöù khoâng coøn coù söï hieäp thoâng thöïc söï vôùi
Hoäi Thaùnh.
Trong khi theå hieän söï hieäp thoâng vôùi caùc vò muïc töû,
giaùo lyù vieân khoâng phaûi laø ngöôøi chæ bieát “vaâng lôøi toái maët”
maø phaûi bieát vaâng lôøi trong ñoái thoaïi, ñöa ra nhöõng saùng
kieán theo khaû naêng cuûa mình ñeå laøm phong phuù vaø phaùt trieån
coâng cuoäc huaán giaùo. Song giaùo lyù vieân cuõng caàn khieâm toán
khi saùng kieán cuûa mình khoâng ñöôïc hay chöa ñöôïc quan taâm
ñoùn nhaän, vaø ñöøng bao giôø ñeå nhöõng saùng kieán laøm phaù vôõ
söï hieäp nhaát vì saùng kieán daãn ñeán chia reõ khoâng bao giôø ñeán
töø Chuùa Thaùnh Thaàn, Ñaáng hieäp nhaát Giaùo Hoäi.
Beân caïnh vieäc yeâu meán vaø vaâng phuïc caùc vò chuû
chaên trong tinh thaàn ñöùc tin, giaùo lyù vieân cuõng caàn quan taâm
ñeán vieäc tìm kieám, coã vuõ vaø vun troàng ôn goïi linh muïc, tu só
baèng vieäc caàu nguyeän cho ôn keâu goïi, höôùng daãn vaø khaùm
phaù ôn goïi nhôø bieát giuùp hoïc vieân ham hoïc giaùo lyù, thích ñôøi
phuïc vuï, quan taâm ñeán nhöõng ngöôøi khaùc nhaát laø nhöõng
ngöôøi ngheøo khoå, bò boû rôi. Vieäc quan taâm vaø coå voõ ôn keâu
goïi noùi leân tinh thaàn yeâu meán Giaùo Hoäi, muoán Giaùo Hoäi
luoân coù nhöõng ngöôøi laõnh ñaïo daân Chuùa, vaø coù nhöõng hoa
quaû thaùnh thieän laø ñôøi soáng thaùnh hieán.
123
x. GL 519
- Hieäp thoâng vôùi caùc giaùo lyù vieân vaø caùc thaønh
phaàn khaùc:
+ Hieäp thoâng giöõa caùc giaùo lyù vieân
Tính Hoäi Thaùnh trong linh ñaïo giaùo lyù vieân ñöôïc theå
hieän trong tình hieäp thoâng huynh ñeä giöõa caùc giaùo lyù vieân
vôùi nhau theo nhieàu caáp ñoä: giaùo lyù vieân giaùo xöù, giaùo lyù
vieân trong haït, giaùo lyù vieân trong giaùo phaän, vaø xa hôn nöõa
laø giaùo lyù vieân trong moät quoác gia, giaùo lyù vieân treân theá giôùi.
Söï gaëp gôõ vaø laøm vieäc vôùi caùc giaùo lyù vieân caáp giaùo phaän trôû
leân coù leõ khoâng nhieàu, nhöng söï gaëp gôõ vaø laøm vieäc chung
vôùi caùc giaùo lyù vieân trong giaùo xöù ñöôïc dieãn ra thöôøng
xuyeân. Chính vì theá, tình huynh ñeä giaùo lyù vieân trong giaùo xöù
laø raát quan troïng ñeå nuoâi döôõng vaø thaêng tieán ñôøi soáng giaùo
lyù vieân.
Thaät theá, giaùo lyù vieân laøm vieäc trong giaùo xöù khoâng
bao giôø laø laøm vieäc caù nhaân, nhöng laø laøm vieäc trong söï hieäp
thoâng vôùi cha sôû vaø vôùi caùc giaùo lyù vieân khaùc.
* Hieäp thoâng trong lôøi caàu nguyeän: Tính hieäp thoâng
ñöôïc theå hieän qua lôøi caàu nguyeän cuûa giaùo lyù vieân. Giaùo lyù
vieân caàu nguyeän cho Hoäi Thaùnh, cho Ñöùc Thaùnh Cha, cho
caùc Ñöùc Giaùm muïc, linh muïc…giaùo lyù vieân caàu nguyeän cho
giaùo phaän, cho giaùo xöù, cho chính mình vaø caùc giaùo lyù vieân
124
, cho caùc hoïc vieân vaø gia ñình cuûa hoï. Lôøi caàu nguyeän cuûa
124
Giaùo lyù vieân Xuaân Loäc ñöôïc ñeà nghò ñoïc 3 kinh Kính möøng moãi ngaøy
ñeå caàu nguyeän cho caùc giaùo lyù vieân (x. Böôùc ñi, soá 51)
giaùo lyù vieân coøn höôùng ñeán caùc nhu caàu cuûa theá giôùi, cuûa xaõ
hoäi, cuûa ñaát nöôùc mình ñang soáng…
* Hieäp nhaát trong coâng vieäc:
“YÙ thöùc coäng ñoaøn caàn khôi daäy trong caù nhaân
thaùi ñoä coäng taùc; thaùi ñoä naøy phaûi ñöôïc huaán luyeän vaø
naâng ñôõ. Giaùo lyù vieân phaûi bieát löu taâm ñeán caùc thaønh
vieân trong coäng ñoaøn Giaùo Hoäi nôi mình soáng vaø coäng
taùc vôùi hoï. Giaùo lyù vieân ñöôïc ñaëc bieät môøi goïi coäng
taùc vôùi nhöõng giaùo daân khaùc ñang daán thaân hoaït ñoäng
muïc vuï, ñaëc bieät trong caùc Giaùo Hoäi maø caùc vieäc phuïc
vuï cuûa giaùo daân phaân bieät vôùi phuïc vuï cuûa giaùo lyù
vieân, ñöôïc phaùt trieån nhieàu hôn. Ñeå coù theå coäng taùc ôû
caáp ñoä naøy, chæ coù xaùc tín noäi taâm maø thoâi thì chöa ñuû,
phaûi söû duïng caùc phöông theá thích hôïp vôùi coâng vieäc
chung nhö saép xeáp chöông trình chung vaø kieåm ñieåm
chung caùc coâng vieäc cuõng nhö caùc hoaït ñoäng khaùc
nhau. Hieäp nhaát moïi naêng löïc tröôùc tieân laø boån phaän
cuûa caùc muïc töû, nhöng giaùo lyù vieân khoân ngoan thì
phaûi coå voõ cho söï hieäp nhaát taát caû nhöõng ngöôøi hoaït
ñoäng trong phaïm vi cuûa mình” (GC 26)
Giaùo lyù vieân caàn yù thöùc raèng mình, hay giaùo xöù mình
khoâng ñôn phöông ñoäc maõ thi haønh vieäc huaán giaùo maø mình
ñang cuøng vôùi toaøn theå Giaùo Hoäi khaép naêm chaâu thi haønh
vieäc huaán giaùo, vaø ñang thöïc hieän döôùi söï chæ ñaïo cuûa Toaø
Thaùnh. Theá neân, thaønh coâng trong vieäc huaán giaùo taïi ñòa
phöông seõ goùp phaàn xaây döïng Hoäi Thaùnh vaø moãi giaùo lyù
vieân ñang ñöôïc höôûng thaønh quaû chung aáy. Hoäi Thaùnh hoaøn
vuõ ñang caàu nguyeän, quan taâm vaø taïo moïi ñieàu kieän thuaän
lôïi ñeå söù maïng cuûa Hoäi Thaùnh taïi ñòa phöông ñöôïc chu toaøn
toát ñeïp. Tính hieäp thoâng trong coâng vieäc ñöôïc thöïc hieän
trong giaùo phaän nhöng cuï theå nhaát laø taïi caùc giaùo xöù.
Tính hieäp thoâng aáy ñöôïc theå hieän trong vieäc ñoàng taâm
nhaát trí vôùi nhau trong coâng vieäc chung. Giaùo lyù vieân coù
quyeàn ñoùng goùp yù kieán cuûa mình ñeå xaây döïng, nhöng khi
ngöôøi coù thaåm quyeàn quyeát ñònh, thì taát caû ñeàu coäng taùc vôùi
nhau ñeå thöïc hieän cho duø quyeát ñònh ñoù khoâng hôïp vôùi yù
kieán cuûa mình. Thaät teä haïi vaø töï haï thaáp phaåm giaù giaùo lyù
vieân bieát bao neáu trong nhöõng cuoäc hoïp, giaùo lyù vieân naøo ñoù
khoâng ñoùng goùp yù kieán, nhöng sau khi söï vieäc ñaõ ñöôïc quyeát
ñònh, giaùo lyù vieân aáy “baøn ra” vaø laøm maát tinh thaàn cuûa caùc
giaùo lyù vieân khaùc. Tinh thaàn coäng taùc giöõa caùc giaùo lyù vieân
caøng cao, caøng bieåu loä tính Giaùo Hoäi trong ôn goïi vaø söù
maïng giaùo lyù vieân. Vieäc khoaùn traéng cho giaùo lyù vieân naøo ñoù
hoaëc thieáu coäng taùc vôùi nhau trong huaán giaùo khoâng nhöõng
laøm trì treä coâng cuoäc giaùo duïc ñöùc tin, gaây göông muø cho caùc
hoïc vieân vì thieáu tình baùc aùi huynh ñeä, ñoàng thôøi laøm thöông
toån ñeán söï hieäp thoâng trong Giaùo Hoäi. Traùi laïi, caøng coäng taùc
vôùi nhau trong söù maïng, caøng naâng ñôõ nhau trong chu toaøn
söù vuï, tính Giaùo Hoäi caøng ñöôïc theå hieän roõ trong gia ñình
giaùo lyù vieân giaùo xöù.
* Hieäp thoâng trong cuoäc soáng:
Giaùo lyù vieân khoâng chæ giuùp nhau trong coâng taùc maø
coøn giuùp nhau trong ñôøi soáng vaät chaát vaø tinh thaàn. Ñoù laø
bieåu hieän cuûa tình hieäp thoâng huynh ñeä thöïc söï cuûa nhöõng
ngöôøi laø con caùi Thieân Chuùa. Vì theá, giaùo lyù vieân caàn phaûi
soáng vui veû hoaø ñoàng, yeâu thöông, töông trôï laãn nhau trong
coâng vieäc cuõng nhö trong ñôøi soáng. Giaùo lyù vieân caøng yeâu
thöông, hieäp nhaát, gia ñình giaùo lyù vieân caøng vöõng maïnh.
Traùi laïi, vieäc keùo beø, keát phaùi seõ gaây chia reõ giaùo lyù vieân vaø
phaù vôõ tình hieäp thoâng. Beân caïnh ñoù, söï quan taâm, lo laéng
thaêm hoûi nhöõng anh chò em giaùo lyù vieân gaëp gian nan thöû
thaùch khoâng nhöõng naâng ñôõ hoï raát nhieàu trong ñôøi soáng ñöùc
tin vaø daán thaân phuïc vuï, nhöng coøn theå hieän ñöôïc tinh thaàn
baùc aùi Kitoâ giaùo, tình hieäp thoâng thaém thieát cuûa nhöõng ngöôøi
moân ñeä Chuùa Kitoâ: “Cöù daáu naøy maø ngöôøi ta bieát caùc con laø
moân ñeä Thaày laø caùc con yeâu thöông nhau” (Ga 13, 35 ). Tình
yeâu thöông hieäp nhaát aáy môøi goïi caùc giaùo lyù vieân bieát daâng
nhöõng hy sinh, vaø daâng lôøi caàu nguyeän cho nhau.
Vì ñöôïc môøi goïi phuïc vuï trong coâng taùc huaán giaùo,
caùc thaønh vieân trong gia ñình giaùo lyù vieân gaén boù vaø lieân keát
chaët cheõ vôùi nhau ñeán noãi nieàm vui, noãi buoàn cuûa moãi thaønh
vieân laø nieàm vui, noãi buoàn cuûa caû gia ñình giaùo lyù vieân. Do
ñoù, tö caùch, ñôøi soáng ñöùc tin cuûa moãi giaùo lyù vieân seõ aûnh
höôûng tích cöïc hay tieâu cöïc ñeán taäp theå giaùo lyù vieân, aûnh
höôûng ñeán keát quaû loan baùo Tin möøng. Chính vì theá, giaùo lyù
vieân khoâng ngöøng ñöôïc môøi goïi laøm taêng uy tín vaø danh döï
cuûa gia ñình giaùo lyù vieân baèng caùch soáng tröôûng thaønh veà
nhaân baûn, veà thieâng lieâng, tri thöùc vaø hoaït ñoäng toâng ñoà. Ñoù
laø traùch nhieäm, nhöng cuõng laø con ñöôøng thaêng tieán cuûa moãi
giaùo lyù vieân.
+ Hieäp thoâng vôùi caùc thaønh phaàn khaùc.
Beân caïnh xaây döïng moái töông quan toát ñeïp vôùi caùc
giaùo lyù vieân, moãi giaùo lyù vieân caàn taïo moái töông quan toát
ñeïp vôùi caùc hoïc vieân vaø gia ñình hoïc vieân, coù söï lieân laïc
thöôøng xuyeân vôùi caùc phuï huynh vôùi loøng kính troïng ñoàng
thôøi môøi goïi hoï hôïp taùc, ñoân ñoác con em chuyeân chaêm hoïc
giaùo lyù vaø theå hieän ñôøi soáng xöùng ñaùng laø ngöôøi con caùi
Thieân Chuùa.
Tinh thaàn coäng taùc cuûa giaùo lyù vieân coøn theå hieän
trong vieäc hôïp taùc Ban Haønh giaùo, vôùi caùc ñoaøn theå khaùc
trong giaùo xöù ñeå giuùp nhau chu toaøn söù vuï rieâng cuûa moãi
ngöôøi. Söï hôïp taùc vaø naâng ñôõ caùc ñoaøn theå khaùc cuûa giaùo lyù
vieân bieåu loä tính Giaùo Hoäi raát cao: moãi chi theå trong nhieäm
theå Chuùa Kitoâ coù boån phaän lo laéng cho caùc chi theå khaùc ñeå
laøm phong phuù cho toaøn thaân. Hôn nöõa, coù söï coäng taùc, trao
ñoåi giöõa caùc ñoaøn theå, vieäc toâng ñoà trong giaùo xöù seõ tieán
trieån haøi hoaø taïo ñöôïc söï hieäp nhaát, söùc maïnh vaø hieäu quaû
cao trong coâng taùc toâng ñoà.
4. Giaùo lyù vieân phuïc vuï Hoäi Thaùnh theo göông
Chuùa Gieâsu.
Tính giaùo hoäi trong linh ñaïo giaùo lyù vieân môøi goïi giaùo
lyù vieân heát loøng phuïc vuï Hoäi Thaùnh theo göông Chuùa Gieâsu:
“YÙ thöùc veà Hoäi Thaùnh trong linh ñaïo giaùo lyù vieân,
ñöôïc dieãn taû qua tình yeâu chaân thaønh ñoái vôùi Hoäi
Thaùnh theo göông Ñöùc Kitoâ, Ñaáng “ñaõ yeâu meán Hoäi
Thaùnh vaø phoù mình vì Hoäi Thaùnh” (Ep 5, 25). Ñaây laø
moät tình yeâu chuû ñoäng, thuùc ñaåy giaùo lyù vieân tham gia
vaøo söù maïng cöùu ñoä, ñeán noãi neáu caàn, hieán ñôøi mình
cho Hoäi Thaùnh” (GC 7).
a. Ñöùc Gieâsu ñaõ yeâu thöông Hoäi Thaùnh vaø heát loøng
phuïc vuï Hoäi Thaùnh.
Ñöùc Gieâsu ñaõ yeâu thöông Hoäi Thaùnh vaø heát loøng
phuïc vuï Hoäi Thaùnh. Giaùo lyù vieân laø nhöõng ngöôøi böôùc theo
Ñöùc Kitoâ ñeå loan baùo Tin Möøng cöùu ñoä cuõng caàn daán thaân
cho Giaùo Hoäi theo göông cuûa Ngöôøi, chaáp nhaän hy sinh vaø lao
nhoïc:
“Giaùo lyù vieân phaûi bieát ñau khoå vì Giaùo Hoäi baèng
caùch chòu lao nhoïc khi laøm vieäc toâng ñoà chung vôùi
nhau vaø chaáp nhaän nhöõng baát toaøn cuûa caùc thaønh vieân
Giaùo Hoäi theo göông Ñöùc Kitoâ”(GC 26)
Söù maïng giaùo lyù vieân ñoøi hoûi hoï phaûi hy sinh thôøi giôø,
söùc khoeû, coâng söùc, taøi naêng, yù rieâng… cho vieäc huaán giaùo.
Giaùo lyù vieân coù theå gaëp nhöõng khoù khaên beân ngoaøi do moâi
tröôøng, hoaøn caûnh xaõ hoäi, nhöng cuõng coù theå coù nhöõng khoù
khaên do söï baát toaøn cuûa caùc thaønh vieân trong Giaùo Hoäi, vaø
coù theå cuûa caû chính caù nhaân mình. Nhöng trong taát caû moïi
söï, giaùo lyù vieân caàn laáy tinh thaàn ñöùc tin maø vöôït qua khoù
khaên ñeå phuïc vuï Giaùo Hoäi theo göông Chuùa Kitoâ.
b. Noi göông Ñöùc Kitoâ, giaùo lyù vieân phuïc vuï Hoäi Thaùnh.
Noi göông Ñöùc Kitoâ, giaùo lyù vieân phuïc vuï Tin möøng
nhaân danh Hoäi Thaùnh vaø theo söï höôùng daãn cuûa Hoäi Thaùnh.
Coù nhöõng ngöôøi khoâng ñoàng yù vôùi quan ñieåm cuûa Hoäi
Thaùnh, nhöng giaùo lyù vieân phaûi luoân yù thöùc raèng Giaùo Hoäi
luoân luoân phuïc vuï theo yù Chuùa. Vì theá, trong khi phuïc vuï Tin
möøng theo yù Chuùa qua söï höôùng daãn cuûa Hoäi Thaùnh, giaùo lyù
vieân khoâng theå laøm vöøa loøng taát caû moïi ngöôøi, cuõng khoâng
ñöôïc boùp meùo giaùo huaán cuûa Chuùa vaø Giaùo Hoäi ñeå laøm vöøa
loøng ngöôøi khaùc. Coá gaéng vaø noã löïc ñoù ñoøi hoûi raát nhieàu hy
sinh vaø ñau khoå, nhöng ñoù laø bieåu hieän tình yeâu töï hieán cho
Giaùo Hoäi noi göông thaày Chí Thaùnh Gieâsu.
Giaùo Hoäi luoân ñaùnh giaù cao söï coäng taùc cuûa giaùo lyù
vieân vì hoï ñaõ daùm daán thaân phuïc vuï khoâng bieát meät moûi
theo göông Chuùa Gieâsu. Chaéc chaén vieäc phuïc vuï Giaùo Hoäi
nhö theá seõ ñem laïi cho hoï nhieàu an uûi ñôõ naâng ngay töø cuoäc
soáng naøy vaø seõ ñem laïi haïnh phuùc vónh cöûu cho hoï treân Nöôùc
Trôøi.
5. Giaùo lyù vieân soáng theo göông Ñöùc Trinh Nöõ

Maria, maãu göông cuûa Hoäi Thaùnh.
Ôn goïi vaø söù maïng giaùo lyù vieân luoân gaén lieàn vôùi
vieäc caàu nguyeän, loan baùo Tin Möøng, chieâm ngaém Ñöùc
Gieâsu trong Bí tích Thaùnh Theå vaø soáng hieäp thoâng huynh
ñeä…Bôûi ñoù, ñôøi soáng giaùo lyù vieân gioâng gioáng ñôøi soáng Ñöùc
Maria.
a. Linh ñaïo giaùo lyù vieân giaøu tinh thaàn Ñöùc Maria.
Linh ñaïo giaùo lyù vieân giaøu tinh thaàn Ñöùc Maria vì Meï
ñoùng vai troø quan troïng trong maàu nhieäm Ñöùc Kitoâ vaø Hoäi
Thaùnh. Moãi ngöôøi laøm vieäc toâng ñoà phaûi hieåu ñöôïc vai troø
cuûa Meï ñoàng thôøi yeâu meán vaø soáng thaân maät vôùi Meï:
“Linh ñaïo cuûa giaùo lyù vieân cuõng nhö cuûa moãi
Kitoâ höõu vaø nhaát laø moãi toâng ñoà, phaûi giaøu tinh thaàn
Ñöùc Maria. Tröôùc khi giaûi thích cho ngöôøi khaùc bieát
vai troø cuûa Ñöùc Maria trong maàu nhieäm Ñöùc Kitoâ vaø
Hoäi Thaùnh, giaùo lyù vieân phaûi soáng thaân maät vôùi Ñöùc
Maria, cuøng vôùi coäng ñoaøn, moät loøng suøng kính Ñöùc Maria.
Vieäc rao giaûng Lôøi Chuùa luoân gaén lieàn vôùi vieäc caàu
nguyeän, cöû haønh Bí tích Thaùnh Theå, hieäp thoâng huynh ñeä,
Giaùo Hoäi sô khai quaây quaàn beân Ñöùc Maria, thaân maãu Ñöùc
Gieâsu (Cv 1, 14) ñaõ soáng thöïc taïi phong phuù naøy ” (GC 10).
- Ñöùc Maria coäng taùc tích cöïc vôùi Thieân Chuùa
trong maàu nhieäm nhaäp theå vaø cöùu ñoä cuûa Ngoâi Lôøi 125.
Nhôø söï ñaùp traû töï do “xin vaâng” cuûa Meï ñoái vôùi lôøi
ñeà nghò cuûa Thieân Chuùa maø chuùng ta coù ñöôïc Ñöùc Gieâsu
Kitoâ, Ñaáng Cöùu ñoä. Meï ñaõ keát hôïp maät thieát vôùi Ñöùc Kitoâ
ñeå cöùu ñoä nhaân loaïi:
“Ñöùc Trinh nöõ Maria ñaõ “coäng taùc vaøo vieäc cöùu
ñoä nhaân loaïi, nhôø loøng töï do tin vaø töï do vaâng phuïc”
(GH 56). Meï ñaõ noùi leân lôøi xin vaâng “nhaân danh toaøn
theå nhaân loaïi”. Nhôø vaâng phuïc, Meï ñaõ trôû thaønh Evaø
môùi, meï cuûa chuùng sinh” (GLCG 511)
125
Hieán cheá Giaùo Hoäi noùi ñeán vai troø Ñöùc Trinh Nöõ trong Maàu nhieäm
cöùu roãi. Hình aûnh cuûa Meï ñöôïc tieân baùo trong Cöïu Öôùc (soá 55). Vai troø
cuûa Meï trong Maàu Nhieäm Nhaäp Theå: Bieán coá Truyeàn tin, thôøi thô aáu,
coâng khai vaø sau khi Ñöùc Kitoâ veà trôøi ( x. GH 56 –59).
- Ñöùc Maria coøn ñoùng vai troø raát quan troïng trong
maàu nhieäm Hoäi Thaùnh:
+ Meï laø thaønh phaàn cuûa Giaùo Hoäi, thaønh phaàn öu
tuyeån, tuyeät haûo nhaát.
+ Meï laø khuoân maãu cuûa Giaùo Hoäi veà nhieàu maët. Meï
ñi tröôùc Hoäi Thaùnh trong vieäc cöu mang Chuùa Kitoâ, trong
cuoäc löõ haønh ñöùc tin. Hoâm nay, Meï ñaõ hoaøn taát haønh trình löõ
thöù cuûa mình vaø ñang ñöôïc höôûng vinh phuùc treân thieân ñaøng
caû hoàn laãn xaùc. Meï laø maãu göông cho Hoäi Thaùnh veà ñöùc tin,
ñöùc caäy vaø ñöùc meán. Meï laø göông maãu cho Giaùo Hoäi trong
vieäc laéng nghe Lôøi Chuùa, trong vieäc caàu nguyeän, trong vieäc
hieán daâng vaø trong vieäc sinh con caùi cho Hoäi Thaùnh. Sau
bieán coá Ñöùc Kitoâ chòu cheát vaø soáng laïi, Ñöùc Maria luoân luoân
hieän dieän vôùi Hoäi Thaùnh ñeå caàu nguyeän, cöû haønh Thaùnh Theå
vaø soáng tình hieäp thoâng huynh ñeä.
Sau khi ñöôïc Chuùa röôùc veà trôøi caû hoàn laãn xaùc, Ñöùc
Maria tieáp tuïc chuyeån caàu cho Hoäi Thaùnh vaø cho chuùng ta.
Vai troø trung gian tuøy thuoäc naøy cuûa Meï ñeán töø vai troø trung
gian duy nhaát cuûa Ñöùc Kitoâ 126. Bôûi theá, chuùng ta ñoùn nhaän
ñöôïc ôn Chuùa nhôø söï chuyeån caàu cuûa Meï 127.
126
x. GH 62
127
Ngöôøi ta thöôøng noùi Ñöùc Meï ban ôn. Ñöùc Meï ban ôn khoâng phaûi do
chính Meï maø laø do Meï ñöôïc chia seû vôùi Ñöùc Gieâsu Con Meï trong maàu
nhieäm cöùu ñoä. Chaïy ñeán vôùi Meï, chuùng ta ñoùn nhaän ñöôïc nhieàu ôn
Chuùa, chuùng ta bieát ôn Meï nhöng phaûi xaùc quyeát raèng moïi ôn ñeàu do
Thieân Chuùa ban vaø moïi lôøi taï ôn phaûi quy veà Chuùa.
Ñôøi soáng giaùo lyù vieân trôû neân phong phuù nhôø Meï.
Neáu nhö xöa Meï luoân hieän dieän ñeå naâng ñôõ caùc Toâng ñoà,
cuøng caùc ngaøi caàu nguyeän vaø cöû haønh Thaùnh Theå, thì giaùo lyù
vieân cuõng ñöôïc Meï thöông hieän dieän, ñôõ naâng vaø phuø trôï ñeå
coù theå chu toaøn söù maïng. Chính vì theá, giaùo lyù vieân tìm thaáy
nôi Ñöùc Maria maãu göông vaø ñoäng löïc cho söù maïng daïy giaùo
lyù vaø phaùt trieån ñôøi soáng taâm linh cuûa mình.- Ñöùc Maria
coäng taùc tích cöïc vôùi Thieân Chuùa trong maàu nhieäm nhaäp theå
vaø cöùu ñoä cuûa Ngoâi Lôøi
b. Ñöùc Maria laø maãu göông cho giaùo lyù vieân
Ñöùc Maria coäng taùc tích cöïc vôùi Thieân Chuùa trong
maàu nhieäm cöùu ñoä. Meï laø göông maãu cuûa Giaùo Hoäi vaø laø
göông maãu cho moãi giaùo lyù vieân.
- Ñöùc Maria môû loøng ra vôùi chöông trình cuûa

Thieân Chuùa.
Meï Maria môû loøng ra vôùi chöông trình cuûa Thieân
Chuùa bôûi loøng tin, caäy troâng vaøo ôn Chuùa vaø soáng loøng tin ñoù
vôùi taát caû loøng yeâu meán.
Thaät vaäy, ñöôïc traøn ñaày aân suûng cuûa Chuùa Thaùnh
Thaàn, Ñöùc Maria môû loøng ra vôùi chöông trình cöùu ñoä cuûa
Thieân Chuùa khi chaáp thuaän lôøi thieân söù truyeàn tin 128. Meï xin
vaâng theo thaùnh yù Chuùa vôùi taát caû loøng tin, caäy, meán.
128
x. Lc 1, 38
Meï tin lôøi Chuùa phaùn seõ ñöôïc thöïc hieän 129. Cuoäc ñôøi
Ñöùc Maria laø moät cuoäc haønh trình ñöùc tin ñaày gian khoù vì coù
nhöõng luùc Meï ñaâu hieåu ñöôïc heát thaùnh yù Thieân Chuùa. Chaúng
haïn, Thieân Chuùa höùa Ñöùc Gieâsu maø Meï sinh ra seõ laøm vua
muoân ñôøi, nhöng vò vua naøy laïi ñöôïc sinh ra trong caûnh thieáu
thoán ôû hang löøa maùng coû, bò Heâroâñeâ baïo vöông truy luøng ñeå
gieát, phaûi soáng nôi ñaát khaùch queâ ngöôøi. Ñaëc bieät laø bieán coá
töû naïn cuûa Ñöùc Gieâsu, Meï ñöùng keà thaùnh giaù nhìn con ñang
ñau khoå, cheát daàn vaø truùt hôi thôû. Theá nhöng Meï vaãn tín thaùc
vaøo lôøi Chuùa höùa.
Taát caû nhöõng ñieàu aáy noùi leân loøng tin, caäy, meán cuûa
Meï ñoái vôùi Thieân Chuùa. Loøng yeâu meán cuûa Meï ñoái vôùi
Thieân Chuùa ñöôïc theå hieän qua vieäc tuaân giöõ Leà luaät vaø huaán
leänh Chuùa truyeàn. Loøng tin caäy meán cuûa Meï laø maãu göông
cho Giaùo Hoäi, cho taát caû nhöõng ai ñang laøm toâng ñoà.
Haønh trình ñöùc tin giaùo lyù vieân khoâng phaûi luùc naøo
cuõng eâm cheøo maùt maùi. Coù nhöõng luùc vöõng tin, soát saéng,
nhöng cuõng coù luùc giaùo lyù vieân gaëp phaûi khoù khaên trong ñôøi
soáng ñöùc tin, thaát baïi trong coâng vieäc toâng ñoà, nhöõng khoù
khaên trong ñôøi soáng gia ñình hay töông quan beø baïn, cuøng
vôùi nhöõng meät nhoïc vaø yeáu ñau…Nhöõng luùc aáy, giaùo lyù vieân
caàn noi göông Meï ñeå giöõ moät ñöùc tin saét son, ñöùc caäy vöõng
vaøng vaø loøng meán yeâu tha thieát.
- Ñöùc Maria nuoâi döôõng vaø daïy doã Ñöùc Gieâsu.
129
x. Lc 1, 45
Ñöùc Gieâsu Kitoâ laø Con Thieân Chuùa, nhöng Ngöôøi

cuõng laø con ngöôøi. Veà phöông dieän nhaân tính, Ngöôøi ñöôïc
Ñöùc Maria sinh ra, nuoâi döôõng, daïy doã ñeå neân ngöôøi:
“Do ôn goïi ñaëc bieät, Ñöùc Maria nhìn thaáy Con
Thieân Chuùa “lôùn leân trong khoân ngoan vaø aân suûng”
(Lc 2, 52). Meï laø thaày daïy Ñöùc Gieâsu, “huaán luyeän
Ngöôøi trong söï hieåu bieát cuûa con ngöôøi veà Thaùnh Kinh
vaø keá hoaïch yeâu thöông cuûa Thieân Chuùa ñoái vôùi daân
Ngaøi, vaø trong söï toân thôø Chuùa Cha”.”(GC 10)
Ñöùc Maria nuoâi döôõng, daïy doã Ñöùc Gieâsu ñeå Ñöùc
Gieâsu trôû neân moät con ngöôøi tröôûng thaønh vaø trao taëng Con
yeâu daáu cuûa Meï cho theá giôùi. Giaùo lyù vieân cuõng phaûi laø
ngöôøi quan taâm nuoâi döôõng vaø laøm cho Ñöùc Kitoâ lôùn leân
trong taâm hoàn caùc hoïc vieân. Meï daïy Ñöùc Gieâsu bieát Thaùnh
Kinh, bieát keá hoaïch yeâu thöông cuûa Thieân Chuùa ñoái vôùi daân
Ngaøi vaø bieát toân thôø Thieân Chuùa nhö theá naøo cho phaûi ñaïo,
thì giaùo lyù vieân cuõng noi göông Meï daïy cho caùc hoïc vieân
bieát Thaùnh kinh, bieát keá hoaïch yeâu thöông cuûa Thieân Chuùa
vaø bieát toân thôø Thieân Chuùa trong “Tinh thaàn vaø Chaân lyù”.
- Ñöùc Maria laø moân ñeä ñaàu tieân cuûa Ñöùc Gieâsu.
Ñöùc Maria laø moân ñeä thöù nhaát cuûa Ñöùc Gieâsu:
“Thöù nhaát trong thôøi gian vì ngay khi tìm laïi
ñöôïc Ñöùc Gieâsu trong Ñeàn Thôø, Ñöùc Maria laõnh nhaän
töø caäu con nieân thieáu cuûa ngöôøi nhöõng baøi hoïc maø
ngöôøi giöõ kyõ trong loøng (Lc 2, 51); thöù nhaát ñaëc bieät
laø vì khoâng ai ñaõ laø “moân sinh cuûa Thieân Chuùa” moät
caùch cao saâu ñeán theá”(DGL 73).
Thaùnh Augustinoâ ñaõ maïnh daïn noùi raèng: “Ñoái vôùi

Ñöùc Maria, ñöôïc laøm moân ñeä thì quan troïng hôn laø laøm Meï.
Ngöôøi ta cuõng coù theå khaúng ñònh moät caùch vui veû vaø chí lyù
raèng Ñöùc Maria laø moät “cuoán giaùo lyù soáng ñoäng” Meï laø maãu
göông cuûa giaùo lyù vieân”(GC 10).
Ñöùc Maria laø Meï Ñöùc Gieâsu nhöng ngöôøi cuõng laø
moân ñeä thöù nhaát cuûa Ñöùc Gieâsu. Laø moân ñeä Ñöùc Gieâsu, Ñöùc
Maria luoân bieát “laéng nghe Lôøi Chuùa vaø suy ñi nghó trong
loøng”. Ñoù laø thaùi ñoä caên baûn cuûa ngöôøi moân ñeä.
Giaùo lyù vieân laø moân ñeä Ñöùc Gieâsu, neân giaùo lyù vieân
cuõng caàn hoïc nôi Meï baøi hoïc laéng nghe Lôøi Chuùa vaø ñem ra
thöïc haønh. Coù nhö theá, giaùo lyù vieân môùi sinh ra Ñöùc Gieâsu
trong loøng mình vaø trong loøng hoïc vieân. Ñoù laø noi göông Ñöùc
Maria soáng tình maãu töû vaäy.
- Ñöùc Maria laø Meï: maãu tính

Khi Ñöùc Gieâsu ñang giaûng coù ngöôøi baùo cho bieát laø
meï vaø anh em Chuùa ñang tìm Chuùa thì Chuùa Gieâsu traû lôøi
vôùi ñaùm ñoâng: “Ai laø Meï Ta, ai laø anh em Ta? Ai nghe vaø giöõ
Lôøi Chuùa, ngöôøi aáy laø Meï, laø anh em cuûa Ta” (Lc 8, 21).
Nghe qua ta nghó raèng Ñöùc Gieâsu khoâng maáy quan taâm ñeán
meï Ngöôøi, nhöng thöïc ra Ñöùc Gieâsu giaùn tieáp noùi cho moïi
ngöôøi bieát raèng Ñöùc Maria khoâng chæ laø Meï vì ñaõ sinh ra
Ñöùc Gieâsu, nhöng coøn laø Meï vì laéng nghe vaø thöïc haønh Lôøi
Chuùa hôn baát cöù ai. Theá neân, Meï xöùng ñaùng laø Meï Ñöùc Gieâsu hôn
ai caû.
Ñöùc Maria laø Meï Thieân Chuùa, Meï Ñöùc Gieâsu vaø laø
Meï Hoäi Thaùnh. Meï cuõng laø Meï moãi giaùo lyù vieân nöõa:
“Chôù gì giaùo lyù vieân tìm thaáy nôi Meï Maria maãu
göông ñôn sô vaø höõu hieäu ñeå noi theo vaø giuùp ngöôøi
khaùc noi theo: “Ñôøi soáng cuûa Ñöùc Trinh Nöõ laø moät
göông saùng veà tình maãu töû thaém thieát. Tình maãu töû aáy
phaûi laø ñoäng löïc cuûa taát caû nhöõng ai coäng taùc vaøo söù
meänh toâng ñoà cuûa Hoäi Thaùnh ñeå taùi sinh nhaân
loaïi”(GC 10)
Ñöùc Maria ñaõ sinh ra Ñöùc Gieâsu Kitoâ, Ñaáng Cöùu Ñoä
nhaân loaïi. Meï cuõng laø Meï Giaùo Hoäi vaø laø Meï cuûa moãi giaùo
lyù vieân. Giaùo lyù vieân hoïc nôi Meï ñeå bieát coäng taùc vôùi Giaùo
Hoäi trong vieäc sinh haï con caùi cho Chuùa.
Giaùo lyù vieân ñöôïc môøi goïi coäng taùc vaøo söù meänh toâng
ñoà cuûa Hoäi Thaùnh ñeå taùi sinh nhaân loaïi baèng vieäc sinh ra
Ñöùc Gieâsu Kitoâ nôi caùc taâm hoàn. Theá neân, khaùt khao sinh ra
Chuùa Gieâsu nôi caùc taâm hoàn phaûi laø traên trôû, laø ñoäng löïc vaø
laø thao thöùc cuûa moãi giaùo lyù vieân.
- Ñöùc Maria laø nhaø truyeàn giaùo
Neáu noùi truyeàn giaùo laø ñem Chuùa Gieâsu ñeán cho
ngöôøi khaùc thì Meï Maria coù moät tinh thaàn truyeàn giaùo saâu
saéc. Khi ñöôïc thieân thaàn truyeàn tin, Meï voäi vaøng baêng ñoài
vöôït suoái duø ñöôøng khoù khaên gian khoå ñeå thaêm gia ñình oâng
Giacaria vaø baø EÂlisabeùth. Meï ñeán thaêm khoâng chæ laø ñeå giuùp
chò hoï saép sinh nôû trong tuoåi giaø, nhöng ñoù laø moät haønh trình
truyeàn giaùo: Meï ñem Chuùa Gieâsu ñeán vôùi gia ñình ngöôøi chò
hoï. Gioan taåy Giaû luùc aáy coøn trong buïng baø EÂlisabeùth ñaõ
nhaûy leân vui söôùng khi ñöôïc Meï ñem Chuùa ñeán vieáng thaêm.
Baø EÂlisabeùth thì hôùn hôû vui möøng caát tieáng ca ngôïi: “Bôûi ñaâu
toâi ñöôïc Meï Thieân Chuùa ñeán vieáng thaêm” (Lc 1, 43).
Giaùo lyù vieân hoïc nôi meï loøng nhieät taâm truyeàn giaùo,
laøm vieäc toâng ñoà, daïy giaùo lyù khoâng bieát meät moûi, chaáp
nhaän moïi gian lao, khoán khoù, nguy hieåm…mieãn sao Ñöùc Kitoâ
ñöôïc rao giaûng vaø yeâu meán.
Toùm laïi, linh ñaïo giaùo lyù vieân giaøu tinh thaàn Ñöùc
Maria. Cuoäc ñôøi giaùo lyù vieân gaén boù chaët cheõ vôùi Meï. Meï laø
göông maãu ñeå giaùo lyù vieân noi theo vaø cuõng laø ñoäng löïc giuùp
giaùo lyù vieân chu toaøn söù meänh toâng ñoà Hoäi Thaùnh trao phoù.
III. CHIEÀU KÍCH TRAÀN THEÁ

Caên tính giaùo lyù vieân laø Kitoâ höõu giaùo daân vaø toâng
ñoà, neân linh ñaïo giaùo lyù vieân mang ñaäm tính caùch traàn theá
cuûa ngöôøi giaùo daân 130. Chieàu kích traàn theá cuûa giaùo lyù vieân
130
“Tính caùch traàn theá laø tính caùch rieâng bieät vaø ñaëc thuø cuûa giaùo daân.
Thaät vaäy, caùc phaàn töû coù chöùc thaùnh ñoâi khi coù theå lo nhöõng vieäc traàn theá,
hoaëc hôn nöõa, haønh ngheà giöõa ñôøi, nhöng vì ôn goïi ñaëc bieät, söù meänh
ñöôïc theå hieän qua vieäc giaùo lyù vieân soáng trong traàn theá ñeå
thaùnh hoaù traàn theá. Ñoàng thôøi hoï phaûi bieát yeâu thöông theá
giôùi naøy theo göông Ñöùc Gieâsu.
1 Giaùo lyù vieân soáng trong traàn theá vaø thaùnh hoaù
traàn theá.
Giaùo lyù vieân soáng giöõa theá gian nhöng khoâng thuoäc
veà theá gian. Ñieàu naøy ñoøi hoûi giaùo lyù vieân phaûi chu toaøn boån
phaän traàn theá vaø thaùnh hoaù chuùng theo nhöõng giaù trò Tin möøng.
a. Giaùo lyù vieân soáng giöõa theá gian nhöng khoâng thuoäc
veà theá gian 131.
Laø Kitoâ höõu giaùo daân, giaùo lyù vieân soáng giöõa theá gian
naøy nhöng hoï khoâng ñöôïc xao laõng boån phaän tìm kieám Nöôùc
Thieân Chuùa. Traùi laïi, trong luùc tìm kieán Nöôùc Thieân Chuùa hoï
khoâng ñöôïc khinh cheâ, coi thöôøng vaø xa laùnh moïi thöïc taïi
chính yeáu vaø roõ reät cuûa hoï vaãn laø thöøa taùc vuï thaùnh…Vì ôn goïi rieâng, giaùo
daân coù boån phaän tìm kieám Nöôùc Thieân Chuùa baèng caùch laøm caùc vieäc traàn
theá vaø xeáp ñaët chuùng theo yù Thieân Chuùa. Hoï soáng giöõa traàn gian, nghóa laø
giöõa taát caû cuõng nhö töøng coâng vieäc vaø boån phaän cuûa traàn theá, giöõa nhöõng
caûnh soáng thöôøng ngaøy trong gia ñình vaø ngoaøi xaõ hoäi; taát caû nhöõng ñieàu
ñoù deät thaønh cuoäc soáng cuûa hoï. Ñoù laø nôi Thieân Chuùa goïi hoï, ñeå döôùi söï
höôùng daãn cuûa tinh thaàn Phuùc AÂm, nhö men töø beân trong, hoï thaùnh hoaù
theá giôùi baèng vieäc thi haønh nhöõng nhieäm vuï cuûa mình; vaø nhö theá, vôùi loøng
tin caäy meán saùng ngôøi vaø nhaát laø vôùi baèng chöùng ñôøi soáng, hoï toû loä Chuùa
Kitoâ cho keû khaùc, vì theá, hoï coù nhieäm vuï ñaëc bieät soi saùng vaø xeáp ñaët
nhöõng thöïc taïi traàn gian coù lieân heä maät thieát vôùi hoï ñeå chuùng khoâng ngöøng
phaùt trieån vaø baønh tröôùng theo thaùnh yù Chuùa Kitoâ, haàu ca tuïng Ñaáng Taïo
Hoaù vaø Ñaáng Cöùu Ñoä” ( GH 31).
131
x. Ga 15, 19
traàn theá, nhöng phaûi bieát chu toaøn boån phaän cuûa mình trong
tö caùch laø moät con ngöôøi.
b. Chu toaøn boån phaän traàn theá
Giaùo lyù vieân soáng giöõa theá gian vaø chu toaøn boån phaän
traàn theá cuûa mình vì “Xao laõng boån phaän traàn theá töùc laø xao
laõng boån phaän ñoái vôùi tha nhaân vaø hôn nöõa ñoái vôùi chính
Thieân Chuùa, khieán cho phaàn roãi ñôøi ñôøi cuûa mình bò ñe doaï” (MV 48a).
Nhö theá, Kitoâ höõu khoâng ñöôïc sao laõng boån phaän ñoái
vôùi traàn theá vì boån phaän naøy gaén lieàn vôùi phaàn roãi cuûa moãi
ngöôøi. Theá neân giaùo lyù vieân khoâng ñöôïc taùch rôøi cuoäc soáng
ñöùc tin cuûa mình khoûi cuoäc soáng traàn theá. Hieán cheá Muïc vuï
cuõng nhaéc nhôû caùc Kitoâ höõu raèng thaùi ñoä taùch rôøi ñöùc tin ra
khoûi cuoäc soáng haèng ngaøy laø moät trong nhöõng nguy cô lôùn
nhaát cuûa thôøi ñaïi chuùng ta:
“Söï phaân ly giöõa ñöùc tin maø hoï tuyeân xöng vaø
cuoäc soáng thöôøng nhaät cuûa nhieàu ngöôøi phaûi keå vaøo soá
nhöõng sai laàm traàm troïng nhaát cuûa thôøi ñaïi chuùng
ta.”(48a).
Theá neân caùc Kitoâ höõu, caùch rieâng giaùo lyù vieân caàn
phaûi thoáng nhaát ñôøi soáng cuûa mình. Giaùo lyù vieân soáng trong
theá gian, hoï ñöôïc môøi goïi trôû neân muoái cho ñôøi vaø aùnh saùng
cho traàn gian 132. Giöõa moâi tröôøng traàn theá ñoù, hoï laøm vieäc,
hoïc taäp, giaûi trí, …ñeå bieán ñoåi moâi tröôøng soáng theo nhöõng
giaù trò Tin Möøng. Vì tính caùch traàn theá laø tính caùch ñaëc thuø
cuûa giaùo lyù vieân giaùo daân, neân tuøy theo ngheà nghieäp, vai troø
132
x. Mt 5, 13 –14
cuûa mình trong xaõ hoäi, hoï bieán ñoåi moâi tröôøng soáng vaø laøm
vieäc cuûa mình theo Tin Möøng.
Vì leõ ñoù, giaùo lyù vieân khoâng döøng laïi vieäc daïy giaùo lyù
ôû nhaø thôø, hay ôû nhöõng nôi mình ñöôïc sai tôùi daïy giaùo lyù, maø
caû cuoäc ñôøi giaùo lyù vieân phaûi laø cuoäc ñôøi toâng ñoà, cuoäc ñôøi
ngöôøi rao giaûng vaø thaùnh hoaù moâi tröôøng soáng.
c. Giaùo lyù vieân thaùnh hoaù moâi tröôøng soáng
Giaùo lyù vieân giaùo daân soáng giöõa traàn theá vaø quan taâm
ñeán nhöõng caùc nhu caàu trong theá giôùi naøy ñeå thaùnh hoaù noù:
“Giaùo lyù vieân phaûi côûi môû vaø quan taâm ñeán caùc
nhu caàu cuûa theá giôùi, nôi mình ñöôïc sai ñeán, nôi mình
hoaït ñoäng nhöng khoâng hoaøn toaøn thuoäc veà ( Ga 17,
14 – 21). Ñieàu naøy coù nghóa laø giaùo lyù vieân phaûi hoaø
mình vôùi ñôøi soáng cuûa moïi ngöôøi anh em, khoâng taùch
bieät hoaëc ñöùng ñaøng sau vì sôï khoù khaên hoaëc thích yeân
oån: giaùo lyù vieân phaûi duy trì yù thöùc sieâu nhieân veà cuoäc
soáng vaø tin töôûng vaøo Lôøi Chuùa linh nghieäm. Lôøi Chuùa
moät khi ñaõ ñöôïc thoát ra, seõ khoâng trôû laïi neáu khoâng
hoaøn taát ñoái töôïng maø Lôøi Chuùa coù söù maïng cöùu ñoä”
(Is 55, 11).
Quan taâm ñeán nhöõng nhu caàu cuûa theá giôùi, giaùo lyù
vieân ñöôïc môøi goïi soáng hoaø mình vôùi taát caû moïi ngöôøi,
khoâng taùch bieät hay xa caùch, cuõng khoâng toû ra thaùi ñoä “thaày
daïy” ñoái vôùi nhöõng ngöôøi mình ñang soáng vaø laøm vieäc vôùi.
Trong moâi tröôøng mình ñang soáng, giaùo lyù vieân caàn quan
taâm ñeán nhöõng ngöôøi ngheøo, nhöõng ngöôøi giaø caû neo ñôn,
nhöõng beänh nhaân 133. Giaùo lyù vieân hoaø ñoàng vôùi moïi ngöôøi
nhöng khoâng bao giôø ñöôïc ñoàng hoaù vôùi hoï. Nghóa laø giaùo lyù
vieân phaûi giöõ ñöôïc caên tính cuûa mình, phaûi soáng vôùi tö caùch
mình laø giaùo lyù vieân, laø toâng ñoà cuûa Ñöùc Kitoâ.
Trong khi tieáp xuùc, laøm vieäc trong moâi tröôøng traàn
theá ñoù, giaùo lyù vieân caàn duy trì yù thöùc sieâu nhieân veà cuoäc
soáng vaø tin töôûng vaøo söùc maïnh bieán ñoåi cuûa Lôøi Chuùa. Thaät
vaäy, theá giôùi naøy ñaõ ñöôïc Con Thieân Chuùa ñaõ ñeán laøm ngöôøi
vaø Ngöôøi soáng vôùi loaøi ngöôøi neân noù coù nhieàu hy voïng ñöôïc
cöùu chuoäc, vaø thöïc söï Ñöùc Kitoâ ñaõ cöùu chuoäc theá giôùi naøy 134
neân chuùng ta hy voïng moïi söï seõ ñöôïc thaâu toùm trong Ñöùc
Gieâsu Kitoâ 135, Ñaáng Cöùu Chuoäc chuùng ta. Ñeå thaùnh hoaù moâi
tröôøng soáng, giaùo lyù vieân phaûi soáng yeâu thöông theo göông
Chuùa Gieâsu Kitoâ.
2. Giaùo lyù vieân yeâu thöông theá giôùi theo göông
Chuùa Gieâsu muïc töû Nhaân Laønh.
Ñöùc Kitoâ, Ngoâi Lôøi cuûa Thieân Chuùa ñaõ ñeán trong theá
gian naøy vì yeâu thöông nhaân loaïi: “Thieân Chuùa ñaõ yeâu
thöông theá gian ñeán noãi ñaõ ban Con Moät” (Ga 3, 16). Maàu
nhieäm nhaäp theå ñaõ theå hieän tình yeâu cuûa Chuùa Cha vaø cuõng
133
Nhöõng ngöôøi maéc nhöõng caên beänh thôøi ñaïi nhö HIV, AIDS, nghieän
ngaäp…thöôøng bò xaõ hoäi coi thöôøng vaø boû rôi. Chính nhöõng ngöôøi naøy caàn
ñöôïc quan taâm, yeâu thöông vaø thoâng caûm hôn ai heát.
134
Cöùu chuoäc caùch khaùch quan
135
Ep 1, 1 – 14
bieåu loä tình yeâu thöông cuûa Ñöùc Kitoâ, vò Muïc töû nhaân laønh,
Ñaáng ñeán ñeå cöùu ñoä nhaân loaïi.
a. Ñöùc Gieâsu yeâu thöông theá gian
Ñöùc Kitoâ Muïc Töû nhaân laønh hy sinh maïng soáng mình
ñeå cöùu chuoäc ñoaøn chieân. Ngöôøi yeâu thöông töøng con chieân
moät, tìm kieám chieân laïc, ñöa veà ñaøn caùc chieân coøn taûn maùc,
baêng boù con chieân bò thöông tích. Con naøo oám ñau ngöôøi
chöõa cho laønh. Noùi toùm laïi laø Ñöùc Kitoâ ñeán ñeå yeâu thöông
vaø cöùu ñoä. Theá neân, giaùo lyù vieân noi göông Thaày Gieâsu ñeå
yeâu thöông nhaân loaïi vaø giuùp hoï ñoùn nhaän ôn cöùu ñoä cuûa Thieân
Chuùa.
b. Giaùo lyù vieân yeâu thöong theá giôùi
Noi göông Chuùa Gieâsu, giaùo lyù vieân soáng yeâu thöông
theá giôùi. Tình yeâu naøy ñöôïc theå hieän qua:
- Giaùo lyù vieân laø nhaân chöùng tình yeâu cuûa Thieân
Chuùa cho taát caû moïi ngöôøi khoâng loaïi tröø ai, keå caû keû thuø
gheùt mình, gheùt ñaïo maø mình rao giaûng.
- Giaùo lyù vieân tìm kieám nhöõng ngöôøi chöa bieát Chuùa,
giuùp hoï hieåu bieát veà Chuùa vaø giaùo lyù cuûa Ngöôøi ñeå gia nhaäp
Hoäi Thaùnh.
- Giaùo lyù vieân ñeán vôùi nhöõng Kitoâ höõu soáng laàm
ñöôøng laïc loái. Yeâu thöông, thoâng caûm vaø giuùp hoï trôû veà vôùi
Chuùa qua Bí tích Hoaø giaûi ñeå ñôøi soáng môùi.
- Giaùo lyù vieân ñeán vôùi nhöõng ngöôøi bò loaïi ra beân leà
xaõ hoäi, nhöõng ngöôøi bò boû rôi, nhöõng ngöôøi beänh taät, giaø caû,
neo ñôn.
- Giaùo lyù vieân yeâu thöông taát caû caùc hoïc vieân, nhaát laø
caùc em thieáu nhi maø mình coù traùch nhieäm höôùng daãn. Dó
nhieân, trong soá caùc hoïc vieân aáy, coù nhöõng ngöôøi deã meán, deã
thöông, hieàn laønh, ngoan ngoaõn vaø ñaïo ñöùc. Giaùo lyù vieân deã
coù caûm tình vôùi nhöõng ngöôøi naøy, nhöng ñöùc aùi toâng ñoà
khoâng cho pheùp giaùo lyù vieân loaïi tröø, hay phaân bieät ñoái xöû.
IV. CHIEÀU KÍCH TRUYEÀN GIAÙO
Chieàu kích truyeàn giaùo thuoäc veà caên tính cuûa giaùo lyù
vieân vaø ñònh tính moãi hoaït ñoäng toâng ñoà. Chieàu kích naøy theå
hieän qua loøng nhieät thaønh truyeàn giaùo, quan taâm huaán luyeän
tinh thaàn truyeàn giaùo vaø saün saøng leân ñöôøng khi Giaùo Hoäi caàn.
1. Nhieät thaønh truyeàn giaùo
Trong caùc mieàn truyeàn giaùo, giaùo lyù vieân thöôøng soáng
vaø tieáp xuùc vôùi nhieàu ngöôøi khoâng laø Kitoâ höõu. Do bí tích
Thaùnh Taåy vaø ôn goïi ñaëc bieät cuûa mình, giaùo lyù vieân ñöôïc
môøi goïi mang maëc loøng haêng say truyeàn giaùo cuûa Ñöùc
Gieâsu.
a. Haêng say loan baùo Tin möøng cho löông daân
Theo göông Thaày Gieâsu, giaùo lyù vieân nhieät thaønh
loan baùo Tin möøng cho löông daân:
“Ta coøn nhieàu chieân khaùc khoâng thuoäc veà raøn naøy.
Ta phaûi ñi daãn chuùng veà” (Ga 10,6).
“Ñeå coù theå xaùc quyeát nhö thaùnh Pheâroâ vaø Gioan
tröôùc coâng nghò: “Chuùng toâi khoâng theå im laëng veà ñieàu
mình ñaõ thaáy vaø ñaõ nghe” (Cv 4, 20), vaø thöïc hieän lyù
töôûng thöøa sai toâng ñoà: “tình yeâu Ñöùc Kitoâ thuùc baùch
toâi” (2Cr 5, 14), giaùo lyù vieân phaûi yù thöùc saâu saéc veà
truyeàn giaùo vaø coâng cuoäc Phuùc aâm hoaù”(GC 9).
YÙ thöùc naøy seõ giuùp giaùo lyù vieân haêng say, nhieät
thaønh, can ñaûm vaø xaùc tín maïnh meõ vaøo söù maïng loan baùo
Tin Möøng cuûa mình. Coù nhö theá hoï môùi daùm noùi nhö Phaoloâ
chuùng toâi rao giaûng moät Ñöùc Kitoâ chòu ñoùng ñinh “Quyeàn
naêng vaø khoân ngoan cuûa Thieân Chuùa” (1Cr 1, 24)
Noùi veà nhieät taâm truyeàn giaùo, chuùng ta neân trích laïi
ñaây Thö Muïc vuï naêm 2003 cuûa Hoäi Ñoàng Giaùm muïc Vieät
Nam:
“Haõy leân ñöôøng vôùi tinh thaàn toâng ñoà, laø söï haêng
haùi ñöôïc thuùc ñaåy bôûi söùc maïnh cuûa Chuùa Thaùnh
Thaàn, laø loøng nhieät thaønh nhieät thaønh truyeàn giaùo
ñöôïc nung ñoát bôûi Chuùa Thaùnh Thaàn, laø nhöõng saùng
kieán do ôn soi saùng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn”(Soá 7).
Loøng nhieät thaønh truyeàn giaùo ñöôïc khôi leân bôûi Chuùa
Thaùnh Thaàn. Chính Thaùnh Thaàn ñaõ thoâi thuùc Ñöùc Gieâsu ñi
rao giaûng Tin Möøng(x. Lc 4, 18). Chính nhôø Thaùnh Thaàn maø
giaùo lyù vieân môùi coù nhieät taâm rao giaûng Tin Möøng, vaø mang
maëc laáy taâm tình cuûa Ñöùc Gieâsu rao giaûng cho muoân daân vaø
ñi tìm caùc chieân laïc.
b. Tìm kieám chieân laïc

Giaùo lyù vieân coøn phaûi coù ñöôïc quyeát taâm cuûa Ñöùc
Kitoâ, Muïc Töû Nhaân Laønh ñi tìm con chieân laïc 136 cho ñeán khi
tìm ñöôïc môùi thoâi, hoaëc nhö ngöôøi ñaøn baø ñoát ñeøn, queùt nhaø
tìm cho baèng ñöôïc ñoàng baïc bò maát 137:
“Quyeát taâm naøy naûy sinh loøng nhieät thaønh toâng
ñoà: “Toâi trôû neân moïi söï cho moïi ngöôøi, ñeå cöùu vôùt moïi
ngöôøi. vaø toâi ñaõ laøm taát caû ñieàu aáy vì Tin Möøng” (1Cr
9, 22 –25; x. 2Cr 12, 15). “Khoán cho toâi neáu toâi khoâng
rao giaûng Tin Möøng” (1Cr 9, 16). Söï khaån thieát maø
thaùnh Phaoloâ ñaõ caûm nhaän coù theå giuùp giaùo lyù vieân
theâm loøng nhieät thaønh. Söï nhieät thaønh naøy laø heä quaû
thieát yeáu cuûa ôn goïi ñaëc bieät cuûa giaùo lyù vieân cuõng
nhö cuûa yù muoán ñaùp traû vaø daán thaân loan baùo Ñöùc
Kitoâ vôùi loøng nhieät thaønh cuõng nhö coäng taùc tích cöïc
vaøo vieäc xaây döïng vaø phaùt trieån giaùo ñoaøn” (GC 9)
c. Ñoùn nhaân thaäp giaù Chuùa Gieâsu
Loøng nhieät thaønh truyeàn giaùo ñoøi hoûi giaùo lyù vieân in
saâu vaøo taâm khaûm mình thaäp giaù Ñöùc Kitoâ, Ñaáng maø giaùo lyù
vieân vaãn loan baùo laø “Ñöùc Kitoâ chòu ñoùng ñinh, côù vaáp phaïm
cho ngöôøi Do thaùi, ñieân roà ñoái vôùi daân ngoaïi” (1Cr 1,23) ñaõ
ñöôïc Chuùa Cha cho phuïc sinh sau khi cheát ba ngaøy (x. Cv 10,
40). Chính vì theá, giaùo lyù vieân caàn bieát soáng maàu nhieäm Töû
naïn vaø Phuïc sinh cuûa Ñöùc Kitoâ vôùi nieàm hy voïng khi caûm
136
x. Lc 15, 4
137
x. Lc 15, 8 –9
thaáy mình bò giôùi haïn vaø ñau khoå vì gia ñình laâm caûnh khoán
khoù, chöôùng ngaïi trong vieäc phuïc vuï toâng ñoà, vôùi yù höôùng ñi
troïn con ñöôøng Chuùa ñaõ ñi: “Toâi hoaøn taát trong thaân xaùc toâi
nhöõng ñau khoå Ñöùc Kitoâ ñaõ chòu vì thaân theå cuûa Ngöôøi laø Hoäi
Thaùnh” (Cl 1, 24) 138.
2. Quan taâm huaán luyeän tinh thaàn truyeàn giaùo
Cô sôû phöông tieän vaät chaát, nhaân söï truyeàn giaùo raát
caàn, nhöng loøng nhieät thaønh toâng ñoà truyeàn giaùo laïi caàn hôn
caû. Chính vì theá maø trong vieäc huaán luyeän giaùo lyù vieân, Giaùo
Hoäi luoân quan taâm ñeán vieäc ñaøo taïo tinh thaàn haêng say
truyeàn giaùo cho giaùo lyù vieân. Vieäc huaán luyeän naøy phaûi vöøa
lyù thuyeát vöøa thöïc haønh. Cuï theå laø huaán luyeän giaùo lyù vieân
qua caùc giai ñoaïn tieäm tieán cuûa hoaït ñoäng toâng ñoà:
- Hieän dieän moät caùch tích cöïc trong xaõ hoäi baèng
chöùng taù ñôøi soáng, ñoái thoaïi thaúng thaén vaø côûi môû vôùi moïi
ngöôøi trong ñöùc aùi.
- Loan baùo caùch maïnh meõ chaân lyù veà Chuùa vaø veà
Ñaáng ñöôïc Chuùa sai ñeå cöùu ñoä moïi ngöôøi laø Ñöùc Gieâsu Kitoâ
ngoõ haàu nhöõng ngöôøi ngoaøi Kitoâ giaùo ñöôïc Chuùa Thaùnh
Thaàn môû loøng môû trí coù theå tin nhaän vaø trôû laïi vôùi Chuùa.
- Gaëp gôõ, ñoái thoaïi vôùi caùc tín ñoà caùc toân giaùo khaùc
vôùi taám loøng chaân thaønh, côûi môû.
-Xaây döïng coäng ñoaøn baèng caùch chuaån bò cho caùc
öùng sinh nhaän pheùp Thaùnh taåy vaø caùc Bí tích khaùc.
138
x. GC 10
- Chu toaøn caùch traùch vuï ñöôïc caùc Giaùm muïc trao
phoù trong caùc nhu caàu giaùo hoäi ñòa phöông.
Giaùo lyù vieân khoâng chæ laø ngöôøi quan taâm ñeán vieäc
ñaøo taïo vaø töï ñaøo taïo tinh thaàn truyeàn giaùo cho mình, nhöng
coøn laø linh hoaït vieän truyeàn giaùo cho coäng ñoaøn cuûa mình
nöõa. Ñieàu naøy coù nghóa laø giaùo lyù vieân phaûi laø ngöôøi nhaïy
beùn veà truyeàn giaùo, baèng caùch khaùm phaù moïi hoaøn caûnh
thuaän lôïi ñeå loan baùo Tin möøng vaø daán thaân vaøo ñoù. Ñoàng
thôøi, giaùo lyù vieân phaûi laø ngöôøi khôi gôïi tinh thaàn truyeàn giaùo
nôi caùc hoïc vieân. Bôûi theá, vieäc daïy giaùo lyù cuûa giaùo lyù vieân
khoâng chæ döøng laïi ôû vieäc giuùp hoïc vieân giöõ ñaïo, maø phaûi
giuùp hoï coù ñuû khaû naêng vaø nhieät huyeát loan baùo Tin möøng nöõa.
3. Saün saøng leân ñöôøng truyeàn giaùo
Boån phaän chính yeáu cuûa giaùo lyù vieân laø daïy giaùo lyù.
Tuy vaäy, giaùo lyù vieân cuõng ñöôïc Giaùo Hoäi tín nhieäm môøi goïi
laøm nhöõng nhaø truyeàn giaùo.
Giaùo lyù vieân luoân laø ngöôøi toâng ñoà giaùo daân tieân
phong trong vieäc truyeàn giaùo. Giaùo lyù vieân ñöôïc môøi goïi “trôû
neân caùc linh hoaït vieân cho giaùo ñoaøn cuûa hoï vaø saün saøng, neáu
ñöôïc Chuùa Thaùnh Thaàn thuùc ñaåy vaø caùc muïc töû sai ñi, rôøi
khoûi queâ höông mình ñeå loan baùo Tin Möøng, chuaån bò döï toøng
laõnh nhaän Bí tích Thaùnh Taåy vaø goùp phaàn xaây döïng caùc giaùo
ñoaøn môùi” (GC 5).
Chieàu kích truyeàn giaùo trong linh ñaïo giaùo lyù vieân
nhaém ñeán caùc hoaït ñoäng cuûa hoï trong giaùo hoäi ñòa phöông,
vaø xa hôn nöõa laø cho Giaùo Hoäi hoaøn vuõ. Giaùo lyù vieân coøn
ñöôïc môøi goïi tham gia vaøo coâng cuoäc truyeàn giaùo cuûa Giaùo
Hoäi hoaøn vuõ, rôøi boû queâ höông xöù sôû ñeå ñi ñeán vôùi nhöõng
vuøng truyeàn giaùo xa xoâi. Ñoù laø söù maïng voâ cuøng cao caû maø
giaùo lyù vieân cuõng ñöôïc vinh döï thoâng phaàn vôùi Giaùo Hoäi.
Giaùo lyù vieân ñöôïc môøi goïi loan baùo Tin Möøng cho caû nhöõng
ngöôøi chöa laø Kitoâ höõu ñang soáng trong giaùo xöù, trong moâi
tröôøng giaùo lyù vieân ñang laøm vieäc.
“Lôøi Chuùa laø lôøi haèng soáng, linh nghieäm,

phôi baøy tö töôûng vaø yù muoán cuûa taâm hoàn.”
(Dt 4, 12)
CHÖÔNG IV: SOÁNG LINH ÑAÏO GIAÙO LYÙ VIEÂN 117
CHÖÔNG IV: SOÁNG LINH ÑAÏO GIAÙO LYÙ VIEÂN

Ôn goïi giaùo lyù vieân laø moät ñaëc suûng cuûa Chuùa Thaùnh
Thaàn ñöôïc nhaän ra bôûi Hoäi Thaùnh. Theá neân, giaùo lyù vieân caàn
phaûi bieát traân troïng vaø baûo veä ñaëc suûng cao quyù naøy, ñoàng
thôøi phaûi bieát tìm caùch nuoâi döôõng vaø phaùt trieån noù.
Muoán soáng linh ñaïo giaùo lyù vieân tröôùc heát caàn phaûi
bieát baûo veä ñôøi soáng taâm linh giaùo lyù vieân, ñoàng thôøi tìm
caùch phaùt trieån noùù. Thao thöùc toâng ñoà cuõng ñoùng moät vai troø
raát quan troïng trong vieäc baûo veä vaø thaêng tieán ñôøi soáng taâm
linh giaùo lyù vieân.
I. BAÛO VEÄ ÑÔØI SOÁNG TAÂM LINH
Ñôøi soáng taâm linh giaùo lyù vieân lieân keát chaët cheõ vôùi
ôn goïi cuûa hoï. Theá neân, vieäc baûo veä ñôøi soáng taâm linh cuõng
laø baûo veä ôn goïi. Nhöng ñieàu caên baûn laø giaùo lyù vieân laøm theá
naøo ñeå baûo veä ñôøi soáng taâm linh cuûa mình? Ñeå baûo veä noù,
giaùo lyù vieân caàn giöõ taâm hoàn trong ôn thaùnh suûng, ñoàng thôøi
bieát baûo veä ôn goïi giaùo lyù vieân cuûa mình.
1. Giöõ taâm hoàn trong aân suûng
Ñeå giöõ taâm hoàn trong ôn thaùnh suûng, giaùo lyù vieân caàn
xa traùnh toäi loãi vaø dieät tröø taät xaáu baèng caùc nhaân ñöùc ñoái laäp
a. Saïch toäi
Thieân Chuùa Ba Ngoâi ngöï trong nhöõng taâm hoàn saïch
toäi troïng. Toäi laøm phöông haïi ñeán ñôøi soáng taâm linh, laøm cho
ta xa rôøi vaø coù theå maát ñi söï soáng cuûa Thieân Chuùa neáu ñoù laø
toäi troïng.
Toäi troïng laøm cho ta maát ñi söï soáng cuûa Thieân Chuùa.
Chính vì vaäy ñeå soáng trong söï töï do vaø söï soáng cuûa Thieân
Chuùa, ta caàn phaûi saïch toäi troïng. Coøn toäi nheï tuy khoâng laøm
cho ta maát söï soáng cuûa Thieân Chuùa, nhöng noù cuõng laøm cho
ñôøi soáng taâm linh cuûa ta yeáu ñi, vaø moät luùc naøo ñoù, ta coù
nguy cô phaïm toäi troïng: Loã nhoû ñaém thuyeàn laø theá!
Vì laø ngöôøi giaùo duïc ñöùc tin cho ngöôøi khaùc, neân giaùo
lyù vieân caàn traùnh loái soáng vuï luaân lyù, nhöng phaûi soáng laøm
sao ñeå theå hieän söï töï do cuûa con caùi Thieân Chuùa. Ñoù laø soáng
theo Thaàn Khí.
b. Dieät tröø taät xaáu, taäp luyeän nhaân ñöùc ñoái laäp
Ngoaøi vieäc giöõ taâm hoàn saïch toäi, giaùo lyù vieân caàn taäp
luyeän nhaân ñöùc. Moïi taät xaáu phaùt sinh töø moät taät xaáu goác naøo
ñoù nhö khieâm nhöôïng, haø tieän, noùng naûy…neân giaùo lyù vieân
caàn tìm ra cho ñöôïc taät xaáu cô baûn cuûa mình. Vieäc tìm ra taät
xaáu goác khoâng deã daøng neân coù theå maát nhieàu thôøi gian vaø
caàn söï höôùng daãn cuûa vò linh höôùng khoân ngoan.
Khi tìm ñöôïc taät xaáu aáy roài, vieäc coøn laïi laø taäp luyeän
ñeå khöû tröø taät xaáu aáy. Khöû tröø taät xaáu baèng nhaân ñöùc ñoái laäp.
Chaúng haïn, neáu toâi laø ngöôøi noùng naûy, toâi taäp soáng hieàn
laønh, toâi laø ngöôøi kieâu ngaïo, toâi taäp nhaân ñöùc khieâm toán…
Vieäc taäp luyeän nhaân ñöùc ñoái laäp vôùi taät xaáu khoâng
ñôn giaûn. Ñoù laø khoå luyeän, nhöng khi taäp ñöôïc roài, taïm goïi
laø ñöôïc, nhöõng neát xaáu khaùc cuõng seõ maát theo neát xaáu goác.
2. Baûo veä ôn goïi giaùo lyù vieân

Ngoaøi vieäc giöõ taâm hoàn trong saïch qua vieäc dieät tröø
toäi loãi vaø caùc neát xaáu, giaùo lyù vieân cuõng caàn baûo veä ôn goïi
cuûa mình baèng caùch tìm ra nhöõng nguy cô laøm caûn trôû vieäc
daïy giaùo lyù.
a. Nhöõng caûn trôû coâng vieäc giaùo lyù vieân
- Trôû ngaïi khaùch quan: trôû ngaïi töø beân ngoaøi
Giaùo lyù vieân bò caûn trôû thi haønh vieäc huaán giaùo do
nhieàu lyù do nhö kinh teá, hoïc haønh, laøm vieäc, gia ñình…Coù
nhöõng ngöôøi bò caûn trôû vieäc daïy giaùo lyù vì lyù do kinh teá gia
ñình, cuoäc soáng vaát vaû. Coù ngöôøi thì phaûi ñi leân caùc thaønh
phoá lôùn ñeå hoïc taäp neân caàn nhieàu thôøi gian. Coù ngöôøi thi ñi
laøm neân hoï bò goø boù thôøi gian: taêng ca, laøm vieäc luaân ca, coù
khi laøm caû nhöõng ngaøy Chuùa nhaät, söùc eùp cuûa coâng vieäc laøm
cho hoï meät moûi, caêng thaúng vaø ngaïi tham gia coâng vieäc huaán
giaùo. Coù nhöõng giaùo lyù vieân bò raøng buoäc bôûi nhöõng coâng
vieäc trong gia ñình, xa nhaø thôø, môùi laäp gia ñình…
Giaùo lyù vieân cuõng coøn gaëp trôû ngaïi beân ngoaøi do coäng
ñoaøn giaùo xöù khoâng quan taâm ñuû ñeán huaán giaùo noùi chung
vaø thieáu naâng ñôõ, khích leä giaùo lyù vieân chu toaøn nhieäm vuï
nhö khoaùn traéng vieäc daïy giaùo lyù cho caùc giaùo lyù vieân, phuï
huynh thieáu quan taâm theo doõi con em vaø coäng taùc vôùi giaùo
lyù vieân. Teä hôn nöõa laø phuï huynh la raày giaùo lyù vieân hay
ñaùnh ñaäp con caùi tröôùc maët giaùo lyù vieân khi hoï baùo cho gia
ñình bieát keát quaû xaáu veà ñaïo ñöùc cuõng nhö veà hoïc giaùo lyù
cuûa con caùi hoï. Neáu ñöôïc söï quan taâm lo laéng cuûa cha sôû,
giaùo lyù vieân coù theå laáy laïi tinh thaàn ñeå tieáp tuïc söù vu.
- Trôû ngaïi chuû quan: trôû ngaïi töø chính mình
Giaùo lyù vieân cuõng nhö taát caû caùc Kitoâ höõu khaùc ñang
treân ñöôøng löõ haønh. Ñöùc tin môøi goïi hoï lao veà phía tröôùc,
phía tröôùc aáy coù khi ñuû saùng ñeå böôùc tôùi, coù khi môø toái vaø hoï
cuõng phaûi laàn moø böôùc ñi trong ñöùc tin. Söï thoáng nhaát ñôøi
soáng laø lyù töôûng caàn ñaït tôùi neân khoâng phaûi luùc naøo ñôøi soáng
giaùo lyù vieân cuõng ñöôïc thoáng nhaát. Khoaûng caùch giöõa Lôøi
Chuùa môøi goïi vaø thöïc teá mình ñang soáng vaãn laø traên trôû
khoâng ngôi cuûa giaùo lyù vieân. Töï thaâm taâm giaùo lyù vieân luoân
coá gaéng ñeå ruùt ngaén heát söùc coù theå khoaûng caùch ñoù.
Khoâng ít giaùo lyù vieân traên trôû vì mình chöa soáng ñöôïc
nhö lôøi mình rao giaûng. Töø ñoù hoï baét ñaàu caûm thaáy ngaïi
nguøng vaø bôùt nhieät taâm rao giaûng Tin Möøng. Beân caïnh ñoù
coøn coù nhöõng khoù khaên cuûa gia ñình laøm cho ngöôøi ñôøi gieøm
pha cuõng goùp phaàn khoâng nhoû ñeå caûn trôû giaùo lyù vieân thi
haønh söù maïng.
b. Vöôït qua khoù khaên
Tröôùc nhöõng khoù khaùch quan vaø chuû quan nhö ñöôïc
gôïi yù treân, giaùo lyù vieân caàn laøm theá naøo ñeå coù theå tieáp tuïc
phuïc vuï coâng vieäc huaán giaùo?
Khi ñaõ tìm ñöôïc nguyeân nhaân gaây trôû ngaïi giaùo lyù
vieân tham gia huaán giaùo, ñieàu coøn laïi laø laøm sao giaûi quyeát
ñöôïc khoù khaên ñoù. Coù theå coù nhieàu caùch giaûi quyeát khaùc
nhau, nhöng moãi ngöôøi seõ tìm caùch giaûi quyeát khoù khaên theo
nhö mình coù theå. Nhöng ñieàu quan troïng laø giaùo lyù vieân caàn
phaûi ñaët khoù khaên, trôû ngaïi cuûa mình trong caùi nhìn ñöùc tin.
Theá neân, giaùo lyù vieân caàn chaïy ñeán vôùi caùc nguoàn trôï löïc
cuûa Chuùa, vaø nung naáu laïi thao thöùc toâng ñoà truyeàn giaùo.
Laøm theá naøo ñeå coù theå ñoùn nhaän ñöôïc nguoàn trôï löïc ñoù,
nguoàn aáy ôû ñaâu. Ñoù laø noäi dung cuûa caùc phaàn tieáp theo sau.
II. PHAÙT TRIEÅN ÑÔØI SOÁNG TAÂM LINH
Giaùo lyù vieân ñöôïc thaùnh hoaù nhôø caùc phöông tieän
thoâng thöôøng nhö moïi Kitoâ höõu khaùc Lôøi Chuùa, phuïng vuï,
caàu nguyeä, xeùt mình, tónh taâm, ñoïc saùch thieâng lieâng vaø linh
höôùng. Beân caïnh ñoù, giaùo lyù vieân coøn coù nhöõng phöông theá
ñaëc thuø cuûa ôn goïi giaùo lyù vieân.
1. Lôøi Chuùa
Giaùo lyù vieân thi haønh taùc vuï Lôøi qua vieäc daïy giaùo lyù.
Theá neân Lôøi Chuùa laø nguoàn söùc maïnh naâng ñôõ ñôøi soáng giaùo
lyù vieân raát nhieàu. Lôøi Chuùa ñöôïc giaùo lyù vieân tìm hieåu, suy
nieäm, caàu nguyeän vaø soáng seõ ban cho giaùo lyù vieân nguoàn
sinh löïc heát söùc phong phuù vaø doài daøo. Neáu phaûi noùi, giaùo lyù
vieân noùi Lôøi Chuùa. Neáu phaûi soáng, giaùo lyù vieân soáng lôøi
Chuùa: “Ngöôøi ta soáng khoâng nguyeân bôûi baùnh, nhöng bôûi moïi
lôøi do mieäng Thieân Chuùa phaùn ra.” (Mt 4,4). YÙ thöùc Lôøi
Chuùa laø lôøi tình yeâu, lôøi chaân lyù, lôøi söï soáng seõ giuùp giaùo lyù
vieân gaén boù chaët cheõ vôùi Lôøi ñeå ñoùn nhaän ñöôïc nguoàn söùc
maïnh, söï ñôõ naâng cho ôn goïi.
2. Phuïng vuï
Giaùo lyù vieân theå hieän vieäc bieát Chuùa Gieâsu qua cöû
haønh Chuùa Gieâsu. Ñoù laø phuïng vuï.
a. Giaùo lyù vieân vaø caùc Bí tích 139.
Cuoäc soáng giaùo lyù vieân gaén lieàn vôùi caùc bí tích, nhaát
laø bí tích Thaùnh Theå. Giaùo lyù vieân khoâng nhöõng laø ngöôøi
soáng caùc Bí tích, nhöng coøn laø ngöôøi daãn ñöa ngöôøi khaùc ñeán
vôùi caùc Bí tích, ñoù laø con ñöôøng chaéc chaén nhaát ñeå ñoùn nhaän
ôn Chuùa. Ñoù laø phöông theá höõu hieäu nhaát giuùp giaùo lyù vieân
soáng thaùnh vaø thaùnh hoaù söù vuï cuûa mình. Theá neân,
- Giaùo lyù vieân soáng bí tích Thaùnh Theå vaø Thaùnh leã
qua vieäc:
139
x. GCD 57 –59: Huaán giaùo veà caùc Bí tích; hoaëc x. DGL 23: Vieäc daïy
giaùo lyù vaø caùc Bí tích:
“Vieäc daïy giaùo lyù,veà baûn chaát, ñöôïc gaén lieàn vôùi taát caû hoaït ñoäng
phuïng vuï vaø bí tích, vì chính caùc bí tích vaø nhaát laø bí tích Taï ôn laø nôi Ñöùc
Gieâsu Kitoâ hoaït ñoäng moät caùch sung maõng ñeå bieán ñoåi nhaân loaïi”.
Soá 23 naøy coøn noùi leân moái lieân hoã töông giöõa vieäc daïy giaùo lyù
vaø Bí Tích:
“… vieäc daïy giaùo lyù luoân luoân lieân heä vôùi caùc bí tích. Moät maët, moät
hình thöùc cao quyù cuûa vieäc daïy giaùo lyù laø daïy giaùo lyù ñeå söûa soaïn cho chòu
caùc pheùp bí tích, vaø moïi vieäc daïy gaío lyù ñeàu taát nhieân ñöa ñeán caùc bí tích
cuûa ñöùc tin. Maët khaùc, vieäc cöû haønh chaân chính caùc bí tích ñöông nhieân coù
tính caùc daïy giaùo lyù. Noùi caùch khaùc, ñôøi soáng bí tích seõ ngheøo ñi vaø raát
mau trôû thaønh moät môù nghi thöùc troáng roãng, neáu khoâng döïa treân söï hieåu
bieát ñuùng ñaén yù nghóa cuûa caùc bí tích. Vaø vieäc daïy giaùo lyù seõ bò trí thöùc
hoaù, neáu noù khoâng ñöôïc soáng trong söï thöïc haønh bí tích”
“Tham döï Thaùnh leã moãi ngaøy khi coù theå, ñeå töï
nuoâi döôõng baèng “baùnh ban söï soáng” (Ga 6, 34), ñeå
laøm neân “moät thaân theå duy nhaát” vôùi anh chò em (1Cr
10, 17) vaø töï hieán cho Chuùa Cha, ñoàng thôøi tieáp nhaän
Mình vaø Maùu Ñöùc Kitoâ.”(GC 22)
Vieäc soáng gaén boù vôùi Chuùa Gieâsu Thaùnh Theå seõ giuùp
giaùo lyù vieân khaùm phaù saâu hôn ôn goïi vaø söù maïng cuûa mình,
ñoàng thôøi giuùp giaùo lyù vieân ñuû söùc chu toaøn söù maïng. Beân
caïnh Thaùnh leã, giaùo lyù vieân coøn ñöôïc tieáp söùc bôûi vieäc chaàu
Thaùnh Theå 140. Chính vì theá Giaùo Hoäi raát khuyeán khích vieäc
toân thôø Thaùnh Theå ngoaøi Thaùnh Leã. Nhöõng giôø Chaàu Thaùnh
Theå long troïng, nhöõng giaây phuùt vieáng Chuùa Gieâsu Thaùnh
theå seõ naâng ñôõ vaø giuùp giaùo lyù vieân chu toaøn söù maïng cao caû
vaø khoù khaên cuûa mình.
- Giaùo lyù vieân vôùi bí tích Hoaø giaûi:
“Thöôøng xuyeân laõnh nhaän bí tích Hoaø giaûi ñeå
thanh luyeän taâm hoàn vaø cuûng coá loøng nhieät thaønh”
(GC 22).
Giaùo lyù vieân neân laõnh nhaän Bí tích Hoaø giaûi haøng
thaùng trong dòp tónh taâm thaùng hoaëc tónh nguyeän.
- Giaùo lyù vieân vôùi Bí tích Hoân nhaân:
140
Vieäc Chaàu Thaùnh theå coù 2 muïc ñích: theå hieän nieàm tin vaøo söï hieän
dieän cuûa Chuùa Gieâsu trong Bí tích Thaùnh Theå vaø giuùp ta soáng thoâng
hieäp vôùi Ngaøi.
Giaùo lyù vieân coù gia ñình ñöôïc môøi goïi soáng Bí tích
hoân nhaân tôùi möùc trieät ñeå haàu neân chöùng nhaân trong gia ñình
vaø neâu göông cho moïi ngöôøi qua tình yeâu trung tín vaø giaùo
duïc con caùi moät caùch coù traùch nhieäm. Ñôøi soáng hoân nhaân cuûa
giaùo lyù vieân coù gia ñình ñöôïc Giaùo Hoäi coi nhö laø thaønh phaàn
cuûa linh ñaïo giaùo lyù vieân 141.
- Giaùo lyù vieân vôùi bí tích Xöù Daàu beänh nhaân
Giaùo Hoäi khoâng khuyeân caùc giaùo lyù vieân thöôøng
xuyeân laõnh nhaän Bí tích Xöùc Daàu, nhöng khi caàn giaùo lyù
vieân cuõng khoâng ñöôïc boû qua phöông theá naøy. Duø vaäy, giaùo
lyù vieân ñöôïc khuyeán khích thaêm vieáng nhöõng ngöôøi giaø caû
neo ñôn, nhöõng beänh nhaân vaø chuaån bò cho hoï laõnh nhaän Bí tích
naøy142.
- Giaùo lyù vieân vôùi Bí tích Truyeàn chöùc vaø ôn keâu goïi.
Giaùo lyù vieân giaùo caàn coå vuõ ôn keâu goïi vaø khaùm phaù
ôn keâu goïi nôi caùc hoïc vieân cuûa mình. Ñôøi soáng vaø lôøi giaûng
daïy cuûa giaùo lyù vieân laøm phaùt sinh nhieàu ôn goïi cho Hoäi
Thaùnh. Chính vì theá, giaùo lyù vieân caàn khôi gôïi nôi taâm hoàn
caùc hoïc vieân loøng khao khaùt ôn goïi vaø khuyeán khích nhöõng
ôn goïi chôùm nôû.
- Sau heát, giaùo lyù vieân caàn khaùm phaù vaø tieáp tuïc soáng
caùc bí tích Khai taâm hoï ñaõ laõnh nhaän ñeå ngaøy hoï caøng soáng
ñuùng vôùi ôn goïi giaùo lyù vieân hôn.
141
x. GC 6
142
x. GC 11; 24
b. Caùc cöû haønh phuïng vuï khaùc

Giaùo lyù vieân “Soáng phuïng vuï trong caùc chieàu kích
khaùc nhau, ñeå coù theå taêng tröôûng baûn thaân vaø giuùp coäng
ñoaøn.”Chaúng haïn “Ñoïc moät vaøi phaàn cuûa Phuïng vuï caùc giôø
kinh, nhaát laø Kinh Saùng vaø Kinh Chieàu, ñeå hieäp thoâng vôùi Hoäi
Thaùnh trong lôøi ca ngôïi daâng leân Chuùa Cha “töø taûng saùng ñeán
luùc chieàu taø” (Tv 113, 3)”(GC 22).
3. Caàu nguyeän
Ñôøi soáng caàu nguyeän raát quan troïng ñoái vôùi moïi Kitoâ
höõu vaø nhaát laø giaùo lyù vieân. Nhôø caàu nguyeän maø giaùo lyù vieân
coù theå gaëp gôõ Thieân Chuùa vaø trôû neân ngöôøi loan baùo Tin
Möøng.. Caùch thöùc caàu nguyeän raát phong phuù vaø ña daïng.
Giaùo lyù vieân coù theå caàu nguyeän baèng caùch:
a. Suy nieäm Lôøi Chuùa
“Suy nieäm haèng ngaøy, ñaëc bieät döïa treân Lôøi
Chuùa, vôùi thaùi ñoä chieâm ngaém vaø ñaùp traû caù nhaân.
Kinh nghieäm cho thaáy vieäc suy nieäm ñeàu ñaën cuõng nhö
vieäc ñoïc Saùch Thaùnh (lectio divina), chænh ñoán cuoäc
soáng vaø ñaûm baûo coù ñöôïc söï taêng tröôûng thieâng lieâng
caùch haøi hoaø, ngay caû ñoái vôùi giaùo daân”(GC 22).
Giaùo lyù vieân coù theå choïn cho mình moät phöông phaùp
suy nieäm, nguyeän gaãm, nhö phöông phaùp nguyeän gaãm theo
Tin möøng haèng ngaøy chaúng haïn.
b. Chia seû Lôøi Chuùa
Giaùo lyù vieân laø ngöôøi rao giaûng Lôøi Chuùa, nhöng
tröôùc heát hoï laø ngöôøi soáng Lôøi Chuùa. Chính vì theá vieäc chia
seû Lôøi Chuùa laø raát coù lôïi cho giaùo lyù vieân vì khi noùi veà kinh
nghieäm ñöôïc Lôøi Chuùa bieán ñoåi hoï seõ coù theâm xaùc tín, ñoàng
thôøi hoï hoïc ñöôïc kinh nghieäm töø nhöõng giaùo lyù vieân khaùc.
Noù coøn giuùp giaùo lyù vieân nhaän ra ñöôïc taùc ñoäng kyø dieäu vaø
phong phuù cuûa Lôøi Chuùa. Ñoù laø nieàm hy voïng cho giaùo lyù
vieân khi loan baùo Lôøi Chuùa vì Lôøi Chuùa khi ñöôïc rao giaûng
khoâng theå khoâng sinh hoa keát traùi ( x. Is 55, 11)
c. Suøng Kính Ñöùc Maria 143
Ñöùc Maria laø Meï cuûa giaùo lyù vieân, Meï seõ naâng ñôõ
giaùo lyù vieân trong ôn goïi vaø trong vieäc daïy giaùo lyù. Trong
phaàn Chieàu kích Thaùnh Maãu cuûa linh ñaïo giaùo lyù vieân,
chuùng ta ñaõ ñeà caäp ñeán vaø troø vaø göông maãu cuûa Meï trong
ñôøi soáng Giaùo Hoäi vaø trong ñôøi soáng giaùo lyù vieân roài, neân
trong phaàn naøy chuùng ta khoâng ñi vaøo chi tieát nöõa.
Loøng suøng kính Ñöùc Maria ñöôïc theå hieän thaät ña
daïng trong phuïng vuï, trong lôøi kinh, vaø trong nhöõng cuoäc
haønh höông, nhöõng cöû haønh toân vinh Meï. Loøng suøng kính
Ñöùc Meï ñöôïc thöïc hieän caùch deã daøng nhaát, nhöng ñaây laø
phöông theá ñöôïc Giaùo Hoäi khuyeán khích vì ñoù laø laàn haït
Maân Coâi. Kinh Maân Coâi ñöôïc coi laø baûn “Toùm löôït toaøn boä
Tin Möøng” 144 vaø quy veà Ñöùc Kitoâ 145.
d Caàu nguyeän vôùi döõ kieän cuoäc soáng
143
x. GC 22; GLCG 971
144
x. Phaoloâ VI, Toâng huaán Marialis Cultus 42; GLCG 971
145
x. Gioan Phaoloâ II, Toâng Thö Kinh Maân Coâi
Qua caùc bieán coá trong ñôøi tö cuõng nhö treân theá giôùi,
giaùo lyù vieân khaùm phaù ra thaùnh yù Chuùa vaø caàu nguyeän vôùi
Ngaøi. Cuoäc soáng giaùo lyù vieân khoâng döøng laïi ôû caùc buoåi caàu
nguyeän chung hay rieâng ôû nhaø thôø, nôi caàu nguyeän, nhöng
ñöôïc tieáp noái vaø traûi daøi trong cuoäc soáng. Cuoäc soáng cho
giaùo lyù vieân raát nhieàu chaát lieäu ñeå caàu nguyeän. Nhöõng lôøi
nguyeän taét, nhöõng lôøi ca ngôïi ngaén, nhöõng lôøi thì thaàm, vaø caû
nhöõng hy sinh lao nhoïc trong cuoäc soáng traàn theá. Taát caû seõ
trôû neân lôøi caàu nguyeän giuùp giaùo lyù vieân soáng thaân maät vôùi
Ngaøi vaø bieán caû cuoäc ñôøi thaønh lôøi caàu nguyeän.
Ñôøi soáng caàu nguyeän cuûa giaùo lyù vieân coøn coù nghóa laø
phoù thaùc söï neân thaùnh vaø hoaït ñoäng toâng ñoà cuûa mình cho
Chuùa:
“Giaùo lyù vieân chæ coù theå ñaït ñeán möùc ñoä tröôûng
thaønh thieâng lieâng maø vai troø mình ñoøi hoûi khi nuoâi
döôõng ñôøi soáng noäi taâm baèng vieäc sieâng naêng vaø chaân
thaønh caàu nguyeän. Hoaït ñoäng cuûa giaùo lyù vieân phaûi
gaén lieàn vôùi caàu nguyeän vì vieäc chaáp nhaän söù ñieäp
Kitoâ giaùo – hoa traùi cuûa aân suûng vaø töï do – xeùt cho
cuøng, khoâng leä thuoäc vaøo söï khoeù leùo cuûa giaùo lyù vieân
“ (GC 22).
Chính vì theá, giaùo lyù vieân khoâng quaù caäy döïa vaøo khaû
naêng, taøi kheùo leùo cuûa mình, nhöng caäy döïa vaøo söùc maïnh
vaø quyeàn naêng cuûa Thieân Chuùa vì chính Ngaøi môùi laø Ñaáng
laøm cho haït gioáng Lôøi Chuùa moïc leân 146 trong taâm hoàn mình
146
1Cr 3, 6
vaø hoïc vieân. Theá neân, caàu nguyeän seõ giuùp giaùo lyù vieân phoù
thaùc taát caû cho chöông trình cuûa Thieân Chuùa.
4. Xeùt mình vaø Tónh taâm
Giaùo lyù vieân thöïc hieän vieäc xeùt mình moãi ngaøy vaø
tónh taâm haøng thaùng ñeå ruùt kinh nghieäm veà nhöõng gì mình ñaõ
soáng, ñaõ laøm. Ñaây cuõng laø dòp ñeå hoï ñöôïc Chuùa an uûi vaø
thuyeân chöõa ñoàng thôøi coù nhöõng quyeát taâm vaø döï phoùng cho
ñôøi soáng taâm linh.
a. Xeùt mình
Giaùo lyù vieân caàn bieát xeùt mình moãi ngaøy ñeå ñoùn nhaän
theâm söùc maïnh vaø tình thöông cuûa Chuùa.
Thaùnh Ignatioâ noùi raèng hai vieäc caàn laøm moãi ngaøy laø
Nguyeän gaãm vaø Xeùt mình. Trong hai vieäc naøy xeùt mình laø
quan troïng hôn caû. Xeùt mình coù hai loai:
- Xeùt mình chung: Nhìn laïi moät ngaøy soáng ñeå taï ôn
Chuùa veà nhöõng hoàng aân Chuùa ñaõ thöông ban, xin Chuùa tha
thöù nhöõng loãi laàm vaø thieáu soùt, ñoàng thôøi quyeát taâm soáng
tieán boä hôn.
- Xeùt mình rieâng: Tìm ra taät xaáu goác vaø nguyeân nhaân
cuûa noù ñeå dieät tröø, hoaëc xem xeùt vieäc taäp taønh nhaân ñöùc cuûa
mình ra sao roài, coù hieäu quaû khoâng, ñaâu laø nguyeân nhaân
thaønh coâng vaø thaát baïi trong vieäc taäp taønh nhaân ñöùc.
Moãi ngaøy giaùo lyù vieân neân daønh moät vaøi phuùt ñeå xeùt
mình chung vaø rieâng. Ñöøng sôï xeùt mình!
b. Tónh taâm
Nhöõng ngaøy thaùng phuïc vuï vaát vaû, tónh taâm seõ giuùp
giaùo lyù vieân nhìn laïi baûn thaân, nhìn laïi coâng vieäc toâng ñoà cuûa
mình, vaø nhaát laø ñeå Chuùa yeâu thöông chöõa laønh, taåm boå taâm
hoàn vì “Tham gia caùc cuoäc tónh taâm ñeå phuïc hoài baûn thaân vaø
coäng ñoaøn” (GC 22). Giaùo lyù vieân neân thöïc hieän vieäc tónh
taâm haøng thaùng, vaø tónh taâm naêm.
Moãi thaùng giaùo lyù vieân neân coù moät giôø tónh taâm. Moãi
naêm neân coù thôøi gian daøi hôn ñeå nhìn laïi baûn thaân vaø coâng
vieäc trong naêm qua nhö moät ngöôøi khoân ngoan bieát ruùt kinh
nghieäm, xem laïi khaû naêng vaø nhöõng phöông tieän cuûa mình
ñeå coù theå tieáp tuïc cuoäc haønh trình. Thieáu tónh taâm, giaùo lyù
vieân chæ bieát lao mình veà phía tröôùc maø khoâng bieát mình seõ
lao vaøo ñaâu.
Moãi dòp tónh taâm, giaùo lyù vieân neân nhìn laïi mình baûo
veä ôn goïi giaùo lyù vieân nhö theá naøo, phaùt trieån ôn goïi giaùo
lyù vieân ra sao vaø mình ñaõ thao thöùc theá naøo ñoái vôùi vieäc
huaán giaùo.
5. Ñoïc Saùch thieâng lieâng
Vieäc ñoïc saùch thieâng lieâng khoâng phaûi thu thaäp kieán
thöùc, nhöng laø ñeå nuoâi döôõng vaø phaùt trieån ñôøi soáng thieâng
lieâng. Vì theá, haõy ñoïc saùch naøo deã naâng taâm hoàn mình leân
vôùi Chuùa vaø giuùp mình theâm haêng say nhieät thaønh phuïc vuï.
Saùch thieâng lieâng ñoùng vai troø raát quan troïng trong
vieäc naâng ñôõ vaø phaùt trieån loøng ñaïo cuûa giaùo lyù vieân. Trong
caùc saùch thieâng lieâng, Thaùnh Kinh ñöùng haøng ñaàu. Thöù ñeán
laø caùc vaên kieän cuûa Hoäi Thaùnh, taùc phaåm cuûa caùc Giaùo phuï,
Haïnh caùc Thaùnh, caùc saùch tu ñöùc xöa, vaø caùc saùch ñaïo ñöùc
khaùc. Tuy vaäy, giaùo lyù vieân coù theå ñoïc loaïi saùch naøo coù theå
naâng taâm hoàn mình leân vôùi Chuùa cuõng nhö giuùp mình soáng
baùc aùi yeâu thöông.
6. Linh höôùng
Haønh trình ñöùc tin laø haønh trình khoù caàn coù Chuùa
Thaùnh Thaàn soi ñöôøng chæ loái. Chuùa Thaùnh Thaàn hoaït ñoäng
nhieàu caùch khaùc nhau ñeå daãn ñöa con caùi Hoäi Thaùnh ñeán nôi
haïnh phuùc vónh cöûu. Caùch theá thoâng thöôøng Ngaøi duøng laø
vieäc linh höôùng.
“Caàn phaûi cung caáp cho giaùo lyù vieân nhöõng
phöông theá thích hôïp ñeå coù ñöôïc moät ñôøi soáng thieâng
lieâng. Phöông theá ñaàu tieân chaéc haún laø vieäc linh
höôùng. Caùc giaùo phaän neân cöû moät hoaëc nhieàu linh muïc
ñeå linh höôùng cho caùc giaùo lyù vieân qua vieäc tieáp xuùc
vôùi hoï ngay nôi laøm vieäc. Nhöng chuùng ta cuõng coù theå
ñeå giaùo lyù vieân choïn moät vò linh höôùng trong soá caùc
linh muïc saün saøng vaø deã daøng tieáp xuùc. Laõnh vöïc naøy
phaûi ñöôïc cuûng coá. Caùc cha xöù phaûi gaàn guõi vôùi caùc
giaùo lyù vieân vaø quan taâm theo doõi söï taêng tröôûng
thieâng lieâng cuûa hoï hôn laø hieäu naêng cuûa coâng vieäc hoï
laøm”(GC 22).
Vieäc linh höôùng ñoái vôùi giaùo lyù vieân laø vieäc raát caàn
thieát ñeå giuùp hoï vöôït qua khoù khaên cuõng nhö thaêng tieán
trong ñôøi soáng thieâng lieâng. ÔÛ Vieät Nam chuùng ta, caùc linh
muïc coøn thieáu, neân vieäc linh höôùng cho giaùo lyù vieân cuõng
heát söùc haïn cheá. Tuy vaäy, khi gaëp khoù khaên trong ñôøi soáng
thieâng lieâng trong söù vuï, giaùo lyù vieân caàn trao ñoåi vôùi moät
linh muïc naøo ñoù mình tín nhieäm, ñeå nhôø kinh nghieäm vaø söï
höôùng daãn khoân ngoan cuûa ngaøi, giaùo lyù vieân vöôït qua ñöôïc
nhöõng khoù khaên, thöû thaùch.
Trong vieäc höôùng daãn thieâng lieâng cho giaùo lyù vieân,
phaûi chaêng cha sôû laø ngöôøi thích hôïp hôn caû? Hoäi Thaùnh
cuõng khuyeân caùc cha sôû gaàn guõi vaø quan taâm ñeán vieäc taêng
tröôûng ñôøi soáng thieâng lieâng cuûa giaùo lyù vieân hôn laø hieäu
naêng vieäc hoï laøm. Moãi giaùo phaän ñeàu coù Ban Huaán Giaùo lo
cho vieäc huaán giaùo trong giaùo phaän. Moãi giaùo haït cuõng coù
ban huaán giaùo cho giaùo haït. Theá trong ban huaán giaùo ñoù,
phaûi chaêng ñaõ coù nhöõng vò chuyeân lo vieäc linh höôùng cho
giaùo lyù vieân?
Nhöõng phöông theá treân laø nhöõng phöông theá thoâng
thöôøng ñoái vôùi Kitoâ höõu. Ñôøi soáng taâm linh giaùo lyù vieân ñöôïc
taêng tröôûng nhôø nhöõng phöông theá ñaëc thuø lieân quan ñeán söù
maïng ñaëc thuø cuûa giaùo lyù vieân. Ñoù laø daïy giaùo lyù vaø tình
huynh ñeä giaùo lyù vieân cuõng nhö söï naâng ñôõ cuûa coäng
ñoaøn.
7. Daïy giaùo lyù vaø hoaït ñoäng toâng ñoà
Daïy giaùo lyù vaø laøm vieäc toâng ñoà khoâng chæ laø coâng
vieäc, nhöng ñoù coøn laø phöông theá giuùp giaùo lyù vieân phaùt
trieån ñôøi soáng taâm linh. Ñöùc tin giaùo lyù vieân seõ trieån nôû qua
vieäc daïy giaùo lyù vì ñöùc tin laø ñöùc tin lan truyeàn. Ñöùc tin caøng
ñöôïc rao giaûng, ñöùc tin caøng lôùn maïnh. Ñieàu naøy ñöôïc chöùng
toû qua kinh nghieäm cuûa Giaùo Hoäi vaø kinh nghieäm cuûa moãi
ngöôøi giaùo lyù vieân.
Kinh nghieäm caùc giaùo lyù vieân cho thaáy raèng, nhôø daïy
giaùo lyù maø ñöùc tin hoï tröôûng thaønh hôn khi hoï ñi hoïc giaùo lyù.
Beân caïnh ñoù, traùch nhieäm daïy giaùo lyù cuõng giuùp cho giaùo lyù
vieân coá gaéng soáng ñöùc tin caùch tröôûng thaønh hôn. Vì theá,
nhöõng luùc khoâ khan, chaùn naûn, giaùo lyù vieân khoâng neân boû
daïy giaùo lyù. Taïi sao vaäy? Taïi vì giaùo lyù vieân loan truyeàn ñöùc
tin cuûa Hoäi Thaùnh chöù khoâng phaûi ñöùc tin cuûa caù nhaân mình:
“Xin ñöøng chaáp toäi chuùng con, nhöng xin nhìn ñeán ñöùc tin cuûa
Hoäi Thaùnh Chuùa” 147. Hôn nöõa, neáu ngoïn ñeøn taét maø ñem caát
luoân thì bao giôø môùi ñöôïc thaép saùng laïi? Bôûi theá, neáu gaëp
khoù khaên thöû thaùch, heát haêng say nhieät thaønh, giaùo lyù vieân
neân beàn taâm vöõng chí vì Chuùa luoân luoân yeâu thöông naâng
ñôõ. Ñöôøng Emmaus vaéng boùng ngöôøi, vaéng nieàm tin vaø hy
voïng, nhöng khoâng bao giôø vaéng boùng thaày Gieâsu. Chuùa
luoân ñoàng haønh vaø giuùp caùc moân ñeä tìm laïi nieàm tin vaø bình
an ñeå trôû veà laïi Gieârusalem loan baùo Tin möøng Phuïc Sinh.
8. Tình huynh ñeä giaùo lyù vieân
Ñôøi soáng taâm linh giaùo lyù vieân seõ trieån nôû toát ñeïp coøn
nhôø vaøo tình huynh ñeä giaùo lyù vieân. Baàu khí ñöùc tin, tình
huynh ñeä, söï nhieät thaønh cuûa caùc giaùo lyù vieân…seõ naâng ñôõ
anh chò em giaùo lyù vieân raát nhieàu. Khi gaëp khoù khaên trong
ñôøi soáng ñaïo, baàu khí ñoù seõ naâng ñôõ giaùo lyù vieân laáy laïi söùc
147
Lôøi ñoïc sau kinh Laïy Cha trong Thaùnh leã
maïnh ñeå tieáp söù maïng. Nhöõng luùc haêng say nhieät thaønh, giaùo
lyù vieân seõ goùp phaàn laøm sinh ñoäng gia ñình giaùo lyù vieân. Ñeå
ñöôïc nhö theá, moãi giaùo lyù vieân phaûi yù thöùc vaø coá gaéng goùp
phaàn toâ ñeïp gia ñình giaùo lyù vieân.
9. Coäng ñoaøn kitoâ höõu
Coäng ñoaøn Kitoâ laø moâi tröôøng soáng ñoäng vaø thuaän
148
tieän cho vieäc ñaøo taïo vaø phaùt trieån ñôøi soáng taâm linh giaùo
lyù vieân.
“Öôùc gì moãi giaùo lyù vieân ñeàu xaùc tín raèng coäng
ñoaøn Kitoâ höõu cuõng laø moâi tröôøng thuaän tieän cho mình
phaùt trieån ñôøi soáng noäi taâm” (GC 22).
Ñöùc tin coù tính coäng ñoaøn. Vì theá, coäng ñoaøn Kitoâ
höõu laø moâi tröôøng thuaän tieän ñeå phaùt trieån ñôøi soáng ñöùc tin,
ñöùc caäy vaø ñöùc meán cuûa giaùo lyù vieân. Coäng ñoaøn kitoâ höõu
aûnh höôûng raát lôùn ñeán ñôøi soáng taâm linh vaø coâng taùc toâng ñoà
cuûa giaùo lyù vieân.
III. THAO THÖÙC TOÂNG ÑOÀ CUÛA GIAÙO LYÙ VIEÂN
Thao thöùc toâng ñoà giuùp nuoâi döôõng vaø phaùt trieån ñôøi
soáng taâm linh. Thao thöùc cuûa giaùo lyù vieân ñöôïc xoay quanh
ba chöùc vuï tieân tri, tö teá vaø vöông ñeá 149 cuûa ngöôøi giaùo daân
toâng ñoà. Thao thöùc ñoù ñöôïc theå hieän cuï theå qua vieäc: bieát
Chuùa Gieâsu, cöû haønh vaø soáng vôùi Chuùa Gieâsu vaø loan baùo
Chuùa Gieâsu .
148
x. GDFC 158; TG 14; DCG (1971) 35; DGL 24
149
x. GH 34. 35. KTHGD 14
1. Bieát Chuùa Gieâsu

Giaùo lyù vieân tìm moïi caùch ñeå bieát Chuùa Gieâsu ngaøy
caøng nhieàu hôn. Ñoù laø vieäc sieâng naêng tìm hieåu giaùo lyù,
Thaùnh kinh, phuïng vuï, thaàn hoïc…vieäc bieát Chuùa Gieâsu khoâng
döøng laïi ôû kieán thöùc, nhöng phaûi tieán tôùi söï gaëp gôõ vaø soáng
thaân maät vôùi Chuùa Gieâsu. Theá neân, bieát Chuùa Gieâsu coøn laø
cöû haønh Chuùa Gieâsu vaø caàu nguyeän.
2. Cöû haønh Chuùa Gieâsu vaø gaëp gôõ Ngöôøi.

Giaùo lyù vieân cöû haønh Chuùa Gieâsu qua phuïng vuï vaø
gaëp gôõ Ngöôøi qua vieäc caàu nguyeän. Ñoàng thôøi hieán daâng hy
sinh vaø caû cuoäc ñôøi mình thaønh lôøi caàu nguyeän lieân læ.
a. Daãn mình vaø hoïc vieân ñeán vôùi vôùi caùc cöû haønh
phuïng vuï, nhaát laø ñeán vôùi Bí tích Thaùnh Theå.
Giaùo lyù vieân khoâng phaûi laø ngöôøi truyeàn thoâng kieán
thöùc, nhöng laø ngöôøi daãn caùc hoïc vieân ñeán vôùi Chuùa. Bôûi
theá, giaùo lyù vieân caàn daãn caùc hoïc vieân ñeán vôùi caùc Bí tích,
nhaát laø Bí tích Thaùnh Theå.
Vieäc daãn caùc hoïc vieân ñeán vôùi caùc bí tích xuaát phaùt töø
muïc ñích cuûa Huaán giaùo vaø moái töông quan cuûa huaán giaùo
vôùi caùc bí tích. Thaät theá, troïng taâm cuûa huaán giaùo laøm sao
hoïc vieân gaén boù vaø soáng thaân maät vôùi Ñöùc Kitoâ vì chæ mình
Ngöôøi môùi coù theå ñöa chuùng ta vaøo tình yeâu cuûa Chuùa Cha
trong Thaàn Khí vaø laøm cho ta tham döï vaøo ñôøi soáng Chuùa Ba
Ngoâi 150. Maø Ñöùc Kitoâ laø trung taâm cuûa caùc Bí tích151 cho
neân vieäc daïy giaùo lyù phaûi lieân keát chaët cheõ vôùi caùc bí tích.
Vì theá, giaùo lyù vieân caàn chuaån bò vaø höôùng daãn caùc
hoïc vieân cöû haønh vaø soáng caùc bí tích. Nhöng laøm theá naøo ñeå
chuaån bò cho caùc hoïc vieân tham döï phuïng vuï caùch tích cöïc,
linh ñoäng vaø soát saéng nhö Coâng Ñoàng Vatican II ñeà nghò 152?
Thao thöùc naøy giuùp giaùo lyù vieân tích cöïc ñaøo saâu veà söï hieåu
bieát cuûa mình veà phuïng vuï, chuaån bò nhöõng nghi thöùc, nhöõng
baøi haùt, taäp leã nghi neáu coù theå, vaø ngay caû soaïn nhöõng lôøi
daãn trong Thaùnh leã hay trong caùc nghi thöùc phuïng vuï khaùc.
b. Bieát caàu nguyeän vaø giuùp ngöôøi khaùc caàu nguyeän
Giaùo lyù vieân caàn phaûi hoïc cho bieát caàu nguyeän vaø
thao thöùc giuùp ngöôøi khaùc caàu nguyeän. Theá neân giaùo lyù vieân
phaûi thaønh thaïo vieäc ñaïo ñöùc cô baûn. Thaønh thaïo ôû ñaây
khoâng coù nghóa laø coù kieán thöùc veà caàu nguyeän, nhöng laø caàu
nguyeän thöïc söï.
c. Daâng hieán leã cuoäc soáng laøm leã teá
Ngoaøi nhöõng giôø phuùt ñaëc bieät giaùo lyù vieân daønh cho
caàu nguyeän, giaùo lyù vieân caàn bieát hieán daâng cuoäc soáng mình
laøm leã teá ñeå caàu nguyeän cho mình vaø cho coâng cuoäc huaán
giaùo cuûa mình.
150
DGL 1
151
GCD (1971) 55
152
x. Hieán Cheá Phuïng Vuï
Cuoäc ñôøi giaùo lyù vieân laø moät hy teá soáng ñoäng maø
giaùo lyù vieân phaûi khoâng ngöøng thao thöùc daâng leân Thieân
Chuùa ñeå thaùnh hoaù mình vaø ngöôøi khaùc. Theá neân, nhöõng hy
sinh coá gaéng trong vieäc daïy giaùo lyù, nhöõng khoù khaên traéc trôû
trong cuoäc soáng thöôøng ngaøy. Taát caû ñeàu trôû neân cao caû vaø
giaù trò neáu giaùo lyù vieân daâng noù laøm leã teá, nhaát laø daâng noù
trong Thaùnh leã cuøng Ñöùc Gieâsu Kitoâ.
3. Soáng theo göông Chuùa Gieâsu
Giaùo lyù vieân soáng theo göông Chuùa Gieâsu qua vieäc
tuaân giöõ caùc Giôùi Raên vaø soáng theo Lôøi Chuùa nhôø söï höôùng
daãn cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn.
a. Giaùo lyù vieân soáng caùc giôùi raên

Noi göông Chuùa Gieâsu, giaùo lyù vieân soáng theo thaùnh
yù Chuùa Cha qua vieäc tuaân giöõ caùc ñieàu raên. Vieäc tuaân giöõ
caùc ñieàu raên naøy khoâng phaûi vì leà luaät ñoøi buoäc, nhöng caùc
ñieàu raên theå hieän thaùnh yù Chuùa vaø ñoù laø con ñöôøng daãn ñeán
söï soáng ñôøi ñôøi. Thaät vaäy, khi ngöôøi thanh nieân hoûi Ngöôøi laø
anh phaûi laøm gì ñeå ñöôïc soáng ñôøi ñôøi, Chuùa Gieâsu ñaõ baûo
anh haõy tuaân giöõ caùc giôùi raên 153. Song Ngöôøi cuõng thaâu toùm
caùc giôùi raên aáy trong ñieàu coát loõi: “Ngöôi phaûi yeâu ñoàng loaïi
nhö yeâu chính mình”.
Laäp tröôøng Ñöùc Gieâsu thaät roõ raøng laø Ngöôøi khoâng
baõi boû caùc ñieàu raên. Saùch Giaùo lyù Coâng giaùo cho raèng ngöôøi
153
x. Mt 19, 16 -19
moân ñeä khi “muoán ñi theo Ñöùc Gieâsu, phaûi tuaân giöõ caùc giôùi
raên. Luaät cuõ khoâng bò baõi boû, nhöng chuùng ta ñöôïc môøi goïi
tìm thaáy söï vieân maõn cuûa leà luaät nôi con ngöôøi cuûa Thaày
mình, Ñaáng chu toaøn tuyeät haûo leà luaät” (GLCG 2053).
Bôûi vaäy, giaùo lyù vieân khoâng soáng vò luaät, nhöng soáng
trong töï do cuûa con caùi Thieân Chuùa. Vì muoán soáng trong töï
do, giaùo lyù vieân tuaân giöõ caùc giôùi raên. Chuùa Gieâsu noùi: “Neáu
ai yeâu meán Thaày thì seõ giöõ caùc ñieàu raên cuûa Thaày” (Ga 14,
15. 21). Nhö theá, yeâu meán Chuùa thì giöõ caùc giôùi raên cuûa
Chuùa. Vaø giöõ caùc giôùi raên cuûa Chuùa laø ñeå bieåu loä loøng yeâu
meán Chuùa. Hôn theá nöõa, giaùo lyù vieân tìm thaáy nôi Ñöùc Gieâsu
söï vieân maõn cuûa Leà luaät.
b. Giaùo lyù vieân soáng baùc aùi, yeâu thöông

Tuy Ñöùc Kitoâ khoâng baõi boû luaät Moâisen, nhöng
Ngöôøi khoâng aùp duïng hoaøn toaøn nhö cuõ. Ngöôøi ñeán ñeå kieän
toaøn leà luaät. Ñieàu naøy ñöôïc theå hieän qua Baøi giaûng Treân Nuùi
hay coøn goïi laø hieán chöông Nöôùc Trôøi.
Neáu thaäp giôùi laø laø ñieåm noåi baät cuûa Cöïu Öôùc, thì
Hieán chöông Nöôùc Trôøi laø laø tinh hoa cuûa Taân Öôùc. Noù toùm
taét toaøn boä giaùo lyù cuûa Chuùa Kitoâ. Troïng taâm cuûa Hieán
Chöông Nöôùc Trôøi laø ñöùc aùi: Yeâu Chuùa, yeâu ngöôøi.
Giaùo lyù vieân soáng baùc aùi theo göông Chuùa Gieâsu. Ñoù
laø yeâu meán Thieân Chuùa heát loøng, heát linh hoàn, heát söùc löïc vaø
heát trí khoân , ñoàng thôøi yeâu anh em 154 nhö chính Chuùa Gieâsu
ñaõ yeâu thöông chuùng ta. Neáu leà luaät cuõ daïy yeâu thöông anh
em nhö chính mình, thì Ñöùc Gieâsu daïy yeâu thöông anh em
nhö chính Chuùa ñaõ yeâu ñoù laø hy sinh maïng soáng mình vì baïn
höõu 155. Chính Ngöôøi ñaõ daïy vaø ñaõ laøm ñieàu ñoù khi töï hieán
treân thaäp giaù ñeå ñem laïi ôn cöùu ñoä cho moïi ngöôøi.
4. Loan baùo Chuùa Gieâsu
Giaùo lyù vieân loan baùo Chuùa Gieâsu qua vieäc daïy giaùo
lyù vaø hoaït ñoäng toâng ñoà truyeàn giaùo. Ñeå loan baùo Chuùa
Gieâsu caùch höõu hieäu, giaùo lyù vieân phaûi bieát trao doài khaû
naêng sö phaïm huaán giaùo vaø bieát toå chöùc theá naøo ñeå loan baùo Chuùa
Gieâsu.
a. Naém vöõng phöông phaùp sö phaïm

Ñeå coù loan baùo Chuùa Gieâsu caùch höõu hieäu, giaùo lyù
vieân caàn naém vöõng phöông phaùp sö phaïm ñöùc tin.
Thao thöùc loan baùo Chuùa Gieâsu môøi goïi giaùo lyù vieân
coá gaéng luoân maõi ñeå hoïc hoûi nhöõng phöông phaùp môùi, tìm ra
nhöõng caùch theá loan baùo Tin möøng hôïp vôùi ngöôøi thôøi ñaïi
nhôø nhöõng nghieân cöùu cuûa caùc khoa sö phaïm, taâm lyù, nhaân
vaên …vaø nhôø söï trôï giuùp cuûa caùc phöông tieän truyeàn thoâng
ñaïi chuùng.
b. Toå chöùc ñieàu haønh vieäc huaán giaùo
154
x. Mt 22, 37 -39
155
x. Ga 15, 13
Thao thöùc toâng ñoà cuûa giaùo lyù vieân coøn ñöôïc theå hieän
qua vieäc ñieàu haønh, quaûn trò coâng cuoäc huaán giaùo, ñaøo taïo
giaùo lyù vieân vaø toå chöùc caùc phong traøo, cuoäc leã…
- Ñieàu haønh, quaûn trò huaán giaùo
Huaán giaùo laø vieäc coù toå chöùc 156, neân giaùo lyù vieân
phaûi thao thöùc toå chöùc huaán giaùo theá naøo cho coù hieäu quaû
nhaát. Dó nhieân vieäc toå chöùc ñieàu haønh naøy khoâng phaûi laø
thoáng trò ngöôøi khaùc, nhöng laø tham döï vaøo chöùc vuï vöông
giaû cuûa Ñöùc Kitoâ haàu giuùp moïi ngöôøi deã hoïc bieát vaø gaëp
Chuùa.
Theá neân, giaùo lyù vieân caàn thao thöùc vaø tìm caùch hoïc
bieát phaûi laøm sao ñeå vieäc quaûn trò, ñieàu haønh toát hôn vieäc
huaán giaùo nhö toå chöùc caùc lôùp giaùo lyù, phaân phoái thôøi gian,
phaân chia nhaân söï, soå saùch haønh chaùnh, ngaân quyõ, söû duïng
caùc phöông tieän truyeàn thoâng 157 trong vieäc daïy giaùo lyù…
Thao thöùc ñoù giuùp giaùo lyù vieân nhaän ra ñöôïc nhöõng öu ñieåm
ñeå phaùt huy vaø vaø nhöõng haïn cheá trong caùch toå chöùc ñeå bieát
canh taân vaø thích nghi kòp thôøi vôùi nhöõng phaùt trieån cuûa thôøi
ñaïi. Chaúng haïn thao thöùc toâng ñoà khoâng theå ñeå giaùo lyù vieân
156
GCD 125 – 128
“Vì huaán giaùo laø nhòp soáng cuûa Hoäi Thaùnh, ñeå thöïc hieän söù maïng cuûa
mình, vieäc naøy caàn coù moät heä thoáng toå vaø toå chöùc ñaûm baûo chaát löôïng vaø
söï beàn bæ; nhaát laø sau Coâng ñoàng Trente, vieäc toå chöùc huaán giaùo ñaõ trôû
thaønh moät ñoøi hoûi roõ neùt, vôùi chöông trình vaø phöông phaùp cuû theå, töø caáp
ñòa phöông ñeán giaùo phaän roài quoác gia vaø theá giôùi.” (Giaùo Phaän Xuaân
Loäc, Hoàng AÂn Huaán giaùo III, taäp 2, tr 49)
157
x. GDFC 161 -162
an phaän thuû thöôøng trong vieäc duøng phaán traéng baûng ñen ñeå
daïy giaùo lyù maø caàn phaûi tieáp caän vôùi nhöõng phöông tieän
thoâng tin ñaïi chuùng môùi ñeå vieäc truyeàn ñaït giaùo lyù coù hieäu
quaû hôn.
- Ñaøo taïo giaùo lyù vieân
Giaùo lyù vieân phaûi bieát thao thöùc ñaøo taïo nhaân söï cho
coâng cuoäc huaán giaùo: “Tre giaø maêng moïc” laø theá. Huaán giaùo
laø coâng cuoäc tröôøng kyø, theá heä naøy ñeán theá heä khaùc tieáp noái
nhau ñeå chu toaøn. Bôûi theá vieäc ñaøo taïo giaùo lyù vieân môùi laø
ñieàu heát söùc quan troïng vaø caáp thieát.
Vieäc ñaøo taïo thöôøng xuyeân cho caùc giaùo lyù vieân ñaõ
tham gia huaán giaùo laø moät ñoøi hoûi thieát yeáu 158. Giaùo lyù vieân
caàn ñaøo taïo vaø ñöôïc ñaøo taïo veà chieàu kích nhaân baûn, tri thöùc,
thieâng lieâng, sö phaïm vaø muïc vuï. Ñoàng thôøi caäp nhaät nhöõng
kieán thöùc caàn thieát, naém baét ñöôïc nhöõng traøo löu tö töôûng
cuûa thôøi ñaïi, cuõng nhö nhöõng loái soáng cuûa thôøi ñaïi ñeå chuaån
bò cho caùc hoïc vieân soáng ñöùc tin.
Leân chöông trình ñaøo taïo giaùo lyù vieân laø moät ñieàu heát
söùc caàn thieát. Neáu khoâng leân chöông trình ñaøo taïo cuï theå,
chuùng ta seõ laøm theo ngaãu höùng vaø vieäc ñaøo taïo seõ thieáu neàn
taûng vaø heä thoáng.
- Toå chöùc phong traøo
Muïc ñích huaán giaùo laø ñaøo taïo con ngöôøi toaøn veïn.
Theá neân vieäc vui chôi, giaûi trí, sinh hoaït, hoäi thao, thi ñua,
158
x. GCD 110
caém traïi…laø nhöõng ñieàu raát ñaùng laøm. Ñöøng ai trong giaùo lyù
vieân coi ñaây laø nhöõng cuoäc vui chôi voâ boå, toán tieàn cuûa, thôøi
gian vaø coâng söùc. Neáu bieát vaän duïng toát chuùng vieäc giaùo duïc
ñöùc tin seõ coù hieäu quaû hôn. Ñaëc bieät nhöõng cuoäc vui chôi naøy
neáu toå chöùc chu ñaùo seõ coù giaù trò giaùo duïc nhaân baûn raát cao,
taïo theâm söï höng phaán cho vieäc hoïc giaùo lyù vaø soáng ñaïo.
IV. GÔÏI YÙ LEÂN CHÖÔNG TRÌNH HUAÁN LUYEÄN ÑÔØI
SOÁNG TAÂM LINH GIAÙO LYÙ VIEÂN
Sau khi ñaõ tìm hieåu linh ñaïo giaùo lyù vieân, giaùo lyù
vieân bieát phaûi laøm theá naøo ñeå neân thaùnh theo ôn goïi cuûa
mình. Nhöng laøm theá naøo ñeå coù theå ñaøo taïo ñôøi soáng taâm
linh cho giaùo lyù vieân? Sau ñaây laø nhöõng gôïi yù ñeå laäp chöông
trình ñaøo taïo ñôøi soáng taâm linh giaùo lyù vieân.
1. Haøi hoaø giöõa caùc chieàu kích ñaøo taïo
Vieäc ñaøo taïo giaùo lyù vieân phaûi toaøn dieän vöøa mang
tính chuyeân bieät. Toaøn dieän laø ñaøo taïo toaøn veïn veà caùc maët
nhaân baûn, toâng ñoà, thieâng lieâng, tri thöùc, sö phaïm ñeå giaùo lyù
vieân lo vieäc daïy giaùo lyù. Chuyeân bieät laø vì vieäc ñaøo taïo phaûi
ñaùp öùng vôùi coâng vieäc chuyeân bieät maø giaùo lyù vieân seõ ñaûm
nhaän. Chính vì theá, vieäc xaây döïng ñôøi soáng taâm lilnh giaùo lyù
vieân phaûi haøi hoaøgiöõa caùc chieàu kích ñaøo taïo.
Duø theá, moïi ñaøo taïo ñeàu quy veà ñôøi soáng taâm linh
giaùo lyù vieân 159. Vieäc ñaøo taïo ñôøi soáng taâm linh chieám öu theá
trong vieäc ñaøo taïo giaùo lyù vieân vì ñoù laø linh hoàn cuûa vieäc ñaøo taïo.
159
x. GDFC 239
2. Ñôøi soáng taâm linh ñöôïc xaây treân neàn taûng nhaân baûn.
Chuùng ta laø con ngöôøi tröôùc khi laø Kitoâ höõu. Chính vì
theá maø ñôøi soáng taâm linh caàn ñöôïc xaây döïng treân ñôøi soáng
nhaân baûn: “Sieâu nhieân khoâng phaù huyõ töï nhieân nhöng ñöôïc
xaây treân töï nhieân”. Ñôøi soáng nhaân baûn caøng cao, giaùo lyù vieân
caøng coù khaû naêng xaây döïng ñôøi soáng taâm linh vöõng chaéc.
Vieäc ñaøo taïo ñôøi soáng nhaân baûn giaùo lyù vieân coù theå
ñöôïc thöïc hieän töø khi hoï coøn laø thieáu nhi. Ñieàu naøy laø raát caàn
thieát maø moïi chöông trình giaùo lyù caàn phaûi quan taâm. Neáu
thôøi thieáu nhi, hoï chöa ñöôïc chuaån bò toát veà nhaân baûn, thì ít
laø khi chuaån bò laøm giaùo lyù vieân, hoï ñöôïc hoïc hoûi vaø reøn
luyeän veà maët nhaân baûn naøy. Vaø trong suoát thôøi gian hoï laøm
giaùo lyù vieân, taäp theå giaùo lyù vieân vaø nhaát laø nhöõng ngöôøi coù
traùch nhieäm coù boån phaän giuùp ñôõ ñeå hoï hoaøn thieän ñôøi soáng
nhaân baûn.
3. Ñaøo taïo ñôøi soáng taâm linh giaùo lyù vieân

a. Ñaøo taïo ñôøi soáng kitoâ höõu: linh ñaïo cô baûn
Ñaøo taïo cô baûn veà ñôøi soáng taâm linh ñeå giaùo lyù vieân
hieåu ñöôïc nhöõng neùt chính cuûa cô caáu ñôøi soáng taâm linh,
ñoàng thôøi bieát caùch thöïc hieän ñöôïc moät soá vieäc ñaïo ñöùc cô
baûn haàu nuoâi döôõng vaø phaùt trieån ñôøi soáng Kitoâ höõu.
b. Ñaøo taïo ñôøi soáng caàu nguyeän
Giaùo lyù vieân phaûi hoïc bieát caàu nguyeän, ñoàng thôøi
cuõng hoïc bieát caùch giuùp ngöôøi khaùc caàu nguyeän nöõa.
c. Ñaøo taïo veà thao thöùc toâng ñoà
Thao thöùc toâng ñoà laø yeáu toá khoâng theå thieáu ñöôïc
trong vieäc ñaøo taïo ñôøi soáng taâm linh giaùo lyù vieân. Ñaây laø hoàn
cuûa ñôøi soáng giaùo lyù vieân. Bôûi vaäy, khoâng chôø ñeán giai ñoaïn
naøo ñoù môùi reøn luyeän ñeå coù thao thöùc toâng ñoà. Noù caàn hieän
dieän trong moïi chieàu kích ñaøo taïo vaø theo giaùo lyù vieân trong
suoát cuoäc ñôøi.
Tuy nhieân cuõng caàn coù nhöõng khoaù huaán luyeän ñeå
khôi leân trong giaùo lyù vieân thao thöùc toâng ñoà truyeàn giaùo.
THAY LÔØI KEÁT

Sau khi tìm hieåu linh ñaïo giaùo lyù vieân, chuùng ta xaùc
ñònh roõ hôn ôn goïi cao quyù ñoù. Cuoäc ñôøi cuûa giaùo lyù vieân laø
cuoäc ñôøi laøm chöùng cho Chuùa: laøm chöùng baèng ñôøi soáng vaø
laøm chöùng baèng vieäc rao giaûng Lôøi Chuùa, nhaát laø vieäc daïy
giaùo lyù. AÉt haún giaùo lyù vieân naøo cuõng muoán soáng troïn veïn ôn
goïi Thieân Chuùa thöông trao ban ñeå hoï trôû neân moät vôùi Chuùa
Kitoâ vaø nhôø Chuùa Kitoâ maø keát hieäp vôùi Thieân Chuùa Ba
Ngoâi. Ñoù laø lyù töôûng giaùo lyù vieân caàn theo ñuoåi trong suoát
cuoäc ñôøi.
Chuùa Kitoâ môøi goïi giaùo lyù vieân ñeán vôùi Ngöôøi nhö
xöa Ngöôøi ñaõ môøi goïi caùc moân ñeä: ôû vôùi Ngöôøi vaø Ngöôøi sai
hoï ñi rao giaûng Tin möøng (x. Mc 3, 13 –14). Giaùo lyù vieân ôû
vôùi Chuùa ñeå bieát Chuùa yeâu thöông hoï döôøng bao, ñeå bieát
Chuùa yeâu thöông nhaân loaïi bieát chöøng naøo. ÔÛ vôùi Chuùa hoï
hoïc bieát ñöôïc chöông trình yeâu thöông cöùu ñoä cuûa Thieân
Chuùa vaø xaùc tín hôn nöõa lôøi Chuùa môøi goïi hoï coäng taùc vôùi
Chuùa trong coâng trình cöùu ñoä. Song giaùo lyù vieân khoâng ôû vôùi
Chuùa ñeå höôûng haïnh phuùc cöùu ñoä ñoù cho rieâng mình, nhöng
hoï ñöôïc Chuùa sai ñi rao giaûng Tin möøng ñeå anh chò em cuõng
ñöôïc bieát Chuùa vaø yeâu meán Chuùa.
Caùc moân ñeä ñaõ ôû vôùi Chuùa vaø ñaõ trôû neân chöùng nhaân
cho Ngöôøi baèng vieäc soáng nieàm tin vaø loan baùo Tin möøng.
Giaùo lyù vieân cuõng theá: ôû vôùi Chuùa ñeå coù theå trôû neân chöùng
nhaân soáng ñoäng cho Ngöôøi. Con ñöôøng neân thaùnh cuûa giaùo lyù
vieân laø con ñöôøng Gieâsu Kitoâ, ñeå nhôø Ngöôøi, giaùo lyù vieân
neân moät vôùi Thieân Chuùa Ba Ngoâi.
THAY LÔØI KEÁT 145
Hoâm nay, Ñöùc Kitoâ Phuïc sinh tieáp tuïc môøi goïi giaùo lyù
vieân theo Ngöôøi vaø soáng theo maãu göông cuûa Ngöôøi ñeå thöïc
hieän chöông trình cöùu ñoä cuûa Thieân Chuùa. Ngöôøi thaáu hieåu
nhöõng khoù khaên, nhöõng lo laéng cuûa chuùng ta trong vieäc thi
haønh söù vuï. Ngöôøi thaáu hieåu taâm tö vaø caûm thoâng vôùi nhöõng
baát toaøn vaø yeáu ñuoái cuûa con ngöôøi. Nhöng ñieàu chaéc chaén
nhaát laø Ñöùc Kitoâ khoâng bao giôø boû rôi nhöõng keû Ngöôøi yeâu
thöông môøi goïi daïy giaùo lyù: Giaùo lyù vieân. Ngöôøi luoân luoân
hieän dieän ñeå naâng ñôõ nieàm tin cuûa chuùng ta baèng Lôøi haèng
soáng vaø baèng ThaùnhTheå nhö xöa Ngöôøi hieän ra naâng ñôõ hai
moân ñeä treân ñöôøng veà Emmaus. Ngöôøi môøi goïi chuùng ta ñeán
Nhaø Ngöôøi, nhöng Ngöôøi cuõng mong muoán ñöôïc chuùng ta
môøi Ngöôøi ôû laïi nhaø chuùng ta: “Laïy thaày, xin ôû laïi vôùi chuùng
con” (Lc 24, 29), ñeå trong baàu khí thaân tình ñoù, Chuùa uûi an,
chöõa trò vaø boài boå taâm hoàn chuùng ta.
Gaëp gôõ Ñöùc Kitoâ, soáng vôùi Ñöùc Kitoâ vaø ñöôïc Ñöùc
Kitoâ sai trong Chuùa Thaùnh Thaàn, giaùo lyù vieân ñang cuøng vôùi
Giaùo Hoäi gieo troàng haït gioáng ñöùc tin. Baây giôø chuùng ta ñang
thöøa höôûng coâng lao khoù nhoïc cuûa nhöõng ngöôøi ñi tröôùc ñaõ
gieo troàng thì ñeán löôït mình, chuùng ta tieáp tuïc gieo troàng ñeå
nhöõng theá heä sau ñöôïc thöøa höôûng hoa traùi ñöùc tin, ñeå Hoäi
Thaùnh ñöôïc moät vuï muøa boäi thu.
Nguyeän xin Chuùa thöông chuùc phuùc cho caùc giaùo lyù
vieân vaø cho vieäc huaán giaùo thu ñöôïc nhieàu keát quaû.
SAÙCH THAM KHAÛO

I. NHÖÕNG VAÊN KIEÄN HUAÁN QUYEÀN
TÑGD THAÙNH COÂNG ÑOÀNG CHUNG VATICANOÂ II,
Saéc leänh veà Toâng ñoà giaùo daân. Baûn dòch Giaùo
hoaøng hoïc vieän Thaùnh Pio X – Ñaø laït
HÑTG THAÙNH COÂNG ÑOÀNG CHUNG VATICANOÂ II,
Saéc leänh veà hoaït ñoäng truyeàn giaùo cuûa Giaùo Hoäi
“Ad Gentes”. Baûn dòch Giaùo hoaøng hoïc vieän
Thaùnh Pio X – Ñaø laït
GH THAÙNH COÂNG ÑOÀNG CHUNG VATICANOÂ II,
Hieán cheá tín lyù veà Giaùo Hoäi “Lumen Gentium”.
Baûn dòch Giaùo hoaøng hoïc vieän Thaùnh Pio X –
Ñaølaït
MK THAÙNH COÂNG ÑOÀNG CHUNG VATICANOÂ II,
Hieán cheá tín lyù veà Maïc khaûi cuûa Thieân Chuùa “Dei
Verbum”. Baûn dòch Giaùo hoaøng hoïc vieän Thaùnh
Pio X – Ñaø laït
MV THAÙNH COÂNG ÑOÀNG CHUNG VATICANOÂ II,
Hieán cheá Muïc vuï “Gaudium et Spes”. Baûn dòch
Giaùo hoaøng hoïc vieän Thaùnh Pio X – Ñaølaït
GCD SACRED CONGREGATION FOR THE
CLERGY, General Catechetical Directory, Ad
Normam decreti (11.4.1971)
CAAO SACRA CONGREGATIO PRO GENTIUM
EVANGELIZATIONEÙ, Catechistes en Afrique, en
SAÙCH THAM KHAÛO 147
Asie et en Oceane, 23.12.1972 (EÙtude

Syntheùtique, Commission pour la Cateùcheøse et
les Cateùchistes, Rome, 1972
LBTM GIOAN PHAOLOÂ II, Thoâng ñieäp Loan baùo Tin
Möøng (Evangeli Nuntiandi) 8.12.1975
DGL GIOAN PHAOLOÂ II, Toâng Huaán Daïy giaùo lyù
trong thôøi ñaïi chuùng ta (Catechesi Tradendae),
16.10.1979
KTHGD GIOAN PHAOLOÂ II, Toâng huaán Kitoâ höõu giaùo
daân (Christifideles Laici), 30.12.1988
PG CONGREGATION FOR EVANGELIZATION
OF PEOPLES, Pastoral Guide for diocesan
priests in Churches dependent on the
Congregation for Evangelization of Peoples (1
October 1989), Rome, June 1989.
SVÑCÑ GIOAN PHAOLOÂ II, Söù vuï Ñaáng Cöùu Ñoä
(Redemptoris Missio), 07.12.1990
GLCG GIAÙO LYÙ HOÄI THAÙNH COÂNG GIAÙO
(11.10.1992)
GC CONGREGATION FOR EVANGELIZATION
OF PEOPLES, Guide for Catechists. Document of
vocational, formative and promotional orientation
of Catechists in the territories dependent on the
Congregation for Evangelization of Peoples (3
December, 1993), Vatican City 1993
GDFC CONGREGATION FOR THE CLERGY, General

Directory for Catechesis, 11 August 1997.
RPC CONGREGATION FOR THE CLERGY, the Role
of the Priest in Catechesis (Dario Card. Castrillon
Hoyos)
GHTAC GIOAN PHAOLOÂ II, Toâng huaán Giaùo Hoäi taïi AÙ
Chaâu (06.11.1999)
EE GIOAN PHAOLOÂ II, Ecclesia De Eucharistia
II. CAÙC TAØI LIEÄU KHAÙC
ABBEÙ PAUL VERNHET, dimensions nouvelles du
Cateùchisme, Edonard Privat, Editeur, 1957
R.H. LESSER, You who are sent, Theological Publication in
Indian, 1988
GIAÙO DAÂN THÔØI ÑAÏI MÔÙI, 38 baøi hoïc veà toâng huaán “Kitoâ
höõu giaùo daân”
GIAÙO DAÂN THÔØI ÑAÏI MÔÙI, Ñoïc thoâng ñieäp Söù vuï Ñaáng
cöùu ñoä cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II, 1990
F.X. NGUYEÃN HÖÕU TAÁN, linh ñaïo giaùo daân, Ñaïi chuûng
vieän Thaùnh Giuse, 1990 –1991
F.X. NGUYEÃN HÖÕU TAÁN, linh ñaïo tu só, Ñaïi chuûng vieän
Thaùnh Giuse, 1990 –1991
F.X. NGUYEÃN HÖÕU TAÁN, linh ñaïo giaùo só, Ñaïi chuûng vieän
Thaùnh Giuse, 1990 –1991
SAÙCH THAM KHAÛO 149
REVEREND PETER M.J. STRAVINSKAS Ph.D. S.T.L.,

Catholic Encyclopedia, Our Visitor, InC. 1991, tr.181
PHUÏ TRÖÔNG
PHUÏ TRÖÔNG 1: LÖÔÏC ÑOÀ TOÅNG QUAÙT
THIEÂN CHUÙA
1
- Ñôøi soáng trong CTT

- Ñôøi soáng KTHGD
- Ñôøi soáng toâng ñoà
BAÛN CHAÁT
3a
4 5
4
CAÙC CHIEÀU KÍCH LINH ÑAÏO 5
SOÁNG LINH ÑAÏO GLV
3 GLV
- Ba Ngoâi - Baûo veä ñôøi soáng taâm linh.

- Giaùo Hoäi 3b - Phaùt trieån ñôøi soáng taâm linh
- Traàn Theá - Thao thöùc toâng ñoà.
- Truyeàn Giaùo NEÂN THAÙNH - Chöông trình ñaøo luyeän
QUA VIEÄC
DAÏY GIAÙO LYÙ
- YÙ nieäm neân thaùnh

- YÙ nieäm daïy giaùo lyù
- Neân thaùnh qua
vieäc daïy giaùo lyù
GIAÙO LYÙ VIEÂN

2
- Ôn goïi
- Caên tính
- Vai troø
- Nhieäm vuï
PHUÏ TRÖÔNG 151
PHUÏ TRÖÔNG 2: MOÄT SOÁ CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO

GIAÙO LYÙ VIEÂN
I. CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO GIAÙO LYÙ VIEÂN CUÛA
GIAÙO PHAÄN XUAÂN LOÄC.
Chöông trình ñaøo taïo giaùo lyù vieân giaùo phaän Xuaân
Loäc ñöôïc chia thaønh 3 caáp. Caáp I ñaøo taïo do giaùo xöù, caáp II
ñaøo taïo do Giaùo Haït, caáp III ñaøo taïo do Giaùo Phaän 160.
Giaùo lyù vieân caáp I
Hoïc Giaùo lyù Hoäi Thaùnh Coâng giaùo: Phaàn II vaø IV.
Hoïc vaø thöïc taäp: Hoàng AÂn Huaán giaùo – Sö Phaïm caên
baûn.
Tìm hieåu Böôùc Ñi cuûa giaùo lyù vieân Giaùo Phaän Xuaân Loäc.
Giaùo lyù vieân caáp II
Hoïc Giaùo lyù Hoäi Thaùnh Coâng giaùo: phaàn III
Hoïc vaø thöïc taäp: Hoàng AÂn Huaán giaùo – Sö Phaïm thöïc
haønh
Naém vöõng vaø theå hieän toát vieäc ñöùng lôùp theo Dieãn
Tieán Giôø Giaùo Lyù.
Giaùo lyù vieân caáp III
Hoïc Giaùo Lyù Hoäi Thaùnh Coâng giaùo: phaàn I.
Tham döï khoaù boài döôõng (Ñuoác Hoàng)
160
x. Toaø Giaùm Muïc Xuaân Loäc, Böôùc ñi, soá17 – 28.
Caùc giaùo lyù vieân, nhaát laø giaùo lyù vieân caáp III, tieáp tuïc
reøn luyeän nhaân baûn, ñaøo saâu giaùo lyù Hoäi Thaùnh Coâng giaùo,
soáng ñôøi soáng Kitoâ höõu göông maãu ñeå laøm saùng danh Chuùa,
thaùnh hoaù baûn thaân vaø giuùp ích nhieàu cho caùc linh hoàn.
Nhaän ñònh:
Giaùo phaän Xuaân loäc daønh vieäc ñaøo taïo ñôøi soáng taâm
linh cho giaùo lyù vieân:
- Hoïc hoûi Giaùo lyù Hoäi Thaùnh Coâng giaùo, phaàn II vaø
phaàn IV, vaø vieäc hoïc hoûi taäp saùch “Böôùc ñi”. Vieäc hoïc hoûi
phaàn II: Cöû haønh caùc maàu nhieäm Kitoâ giaùo vaø phaàn IV: Kinh
nguyeän Kitoâ giaùo vöøa giuùp giaùo lyù vieân hieåu bieát vöøa giuùp
hoï soáng ñôøi soáng taâm linh.
- Khoaù “Ñuoác hoàng” nhaèm khôi leân thao thöùc toâng
ñoà ñoàng thôøi giuùp hoï coù cô hoäi soáng hieäp thoâng vôùi giaùo
phaän vaø vôùi caùc giaùo lyù vieân khaùc.
II. CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO GIAÙO LYÙ VIEÂN CUÛA
GIAÙO PHAÄN THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH.
Naêm I:
- Tuyeân xöng ñöùc tin (Tín lyù)
- Lòch söû cöùu ñoä
- Linh ñaïo giaùo lyù vieân 161 (phaàn 1)
Naêm II:
- Cöû haønh caùc maàu nhieäm vaø kinh nghieäm Kitoâ giaùo
161
Linh ñaïo giaùo lyù vieân naøy do Sr. Marie Rose Vuõ Loan bieân soaïn
PHUÏ TRÖÔNG 153
- Sö phaïm giaùo lyù

- Linh ñaïo giaùo lyù vieân (phaàn 2)
Naêm III:
- Ñôøi soáng ñöùc tin trong Ñöùc Kitoâ (Luaân lyù)
- Khaùm phaù Lôøi Chuùa
- Linh ñaïo giaùo lyù vieân (phaàn 3)
Nhaän ñònh:
Giaùo Phaän Thaønh Phoá Hoà Chí Minh ñaøo taïo ñôøi soáng
taâm linh giaùo lyù vieân trong 3 naêm
- Naêm I: Hoïc hoûi moät soá neùt veà linh ñaïo giaùo lyù vieân.
Noäi dung chính yeáu trong naêm naøy laø hoïc hoûi linh ñaïo cô baûn
nhaèm giuùp giaùo lyù vieân soáng ñôøi soáng Kitoâ höõu qua caùc vieäc
ñaïo ñöùc, soáng Lôøi Chuùa, taäp taønh nhaân ñöùc, tónh taâm…
- Naêm II: Vieäc ñaøo taïo naøy nhaém ñeán vieäc soáng
töông quan vôùi Chuùa, vôùi Giaùo Hoäi vaø vôùi con ngöôøi. Naêm
naøy hoï coøn ñöôïc hoïc veà cöû haønh caùc maàu nhieäm vaø kinh
nguyeän Kitoâ giaùo ñeå hieåu bieát vaø soáng ñôøi soáng taâm linh.
- Naêm III: Chuùa Gieâsu laø göông maãu ñeå giaùo lyù vieân
noi theo: Höôùng veà Thieân Chuùa vaø trung thaønh vôùi con
ngöôøi. Giaùo lyù vieân cuõng hoïc nôi Ñöùc Gieâsu caû phöông phaùp
sö phaïm nöõa.
PHUÏ TRÖÔNG 3: KINH CUÛA GIAÙO LYÙ VIEÂN 162

Laïy Ñöùc Gieâsu/ Con Thieân Chuùa haèng soáng vaø laø
Thaày chuùng con./ Chuùa ñaõ ñeán ñeå maïc khaûi cho chuùng con
maàu nhieäm Nöôùc Chuùa/ vaø ñaõ thöông cho chuùng con ñöôïc döï
phaàn vaøo söù maïng rao giaûng maàu nhieäm aáy./ Xin Chuùa
thöông ban cho chuùng con/ vaø caùc anh chò Giaùo lyù vieân/
Thaùnh Thaàn tình yeâu vaø chaân lyù/ ñeå chuùng con luoân keát hieäp
vôùi Chuùa/ vaø ñöôïc Chuùa daïy doã./
Xin cho chuùng con bieát can ñaûm daïy ñieàu chuùng con
tin/ vaø quaûng ñaïi thöïc haønh ñieàu chuùng con daïy.
Xin ban cho chuùng con aùnh saùng vaø tình yeâu/ ñeå
chuùng con trình baøy Lôøi Chuùa thaät saùng suûa vaø soáng ñoäng./
Xin cho chuùng con bieát quan taâm ñeán töøng hoïc vieân
maø Chuùa ñaõ trao phoù cho chuùng con/ ñeå chuùng con bieát yeâu
thöông/ caàu nguyeän vaø ñöa hoï ñeán vôùi Chuùa.
Xin Chuùa môû roäng loøng caùc hoïc vieân cuûa chuùng con/
ñeå hoï ra söùc hoïc hoûi Lôøi Chuùa vaø bieát ñem ra thi haønh.
Xin Chuùa thöông ñeán gia ñình hoï/ laøm sao cho cha
meï bieát quyù troïng vaø lo laéng cho phaàn roãi cuûa mình vaø cuûa
con caùi/ bieát thuùc ñaåy moïi ngöôøi trong gia ñình ñeán vôùi Chuùa
vaø soáng gaén boù vôùi Chuùa luoân.
162
x. Toaø Giaùm muïc Xuaân Loäc, Böôùc ñi, tr. 48
PHUÏ TRÖÔNG 155
Xin Chuùa chuùc laønh cho chuùng con vaø cho coâng vieäc
Huaán giaùo cuûa chuùng con. Amen.
PHUÏ TRÖÔNG 4: THAÀY GIEÂSU

PHUÏ TRÖÔNG 157
MUÏC LUÏC
LÔØI NOÙI ÑAÀU .................................................................................. 4
DAÃN NHAÄP ...................................................................................... 8
Coù nhieàu con ñöôøng neân thaùnh trong Giaùo Hoäi. ......................... 8
Xaùc ñònh con ñöôøng neân thaùnh cuûa giaùo lyù vieân......................... 9
CHÖÔNG I: ÔN GOÏI VAØ SÖÙ MAÏNG GIAÙO LYÙ VIEÂN ............ 11
I. GIAÙO LYÙ VIEÂN LAØ AI? .......................................................................................... 11
1. Theo Thaùnh Kinh ...................................................................11
2. Theo Huaán quyeàn...................................................................15
3. Theo cha R.H. Lesser ............................................................19
II. ÔN GOÏI VAØ SÖÙ MAÏNG ......................................................................................... 22
1. Ôn goïi giaùo lyù vieân .................................................................22
2. Caên tính giaùo lyù vieân ..............................................................26
3. Vai troø vaø nhieäm vuï giaùo lyù vieân ...........................................28
CHÖÔNG II: NEÂN THAÙNH QUA VIEÄC DAÏY GIAÙO LYÙ........ 32
I. BAÛN CHAÁT LINH ÑAÏO GIAÙO LYÙ VIEÂN ............................................................ 32
1. Linh ñaïo giaùo lyù vieân: ñôøi soáng trong Chuùa Thaùnh Thaàn. ...32
2. Linh ñaïo giaùo lyù vieân: ñôøi soáng Kitoâ höõu giaùo daân. .........33
3. Linh ñaïo giaùo lyù vieân: ñôøi soáng toâng ñoà. ...............................33
II. NEÂN THAÙNH QUA VIEÄC DAÏY GIAÙO LYÙ......................................................... 35
1. Neân thaùnh laø gì? .....................................................................35
2. Daïy giaùo lyù laø gì? ...................................................................44
3. Neân thaùnh qua vieäc daïy giaùo lyù .............................................49
4. Suy tö veà vieäc neân thaùnh qua daïy giaùo lyù .............................57
MUÏC LUÏC 159
CHÖÔNG III: CAÙC CHIEÀU KÍCH THAÀN HOÏC ...................... 64

I. CHIEÀU KÍCH BA NGOÂI.......................................................................................... 64
1. Giaùo lyù vieân soáng vôùi Chuùa Ba Ngoâi.....................................64
2. Giaùo lyù vieân loan truyeàn Söù ñieäp Kitoâ giaùo. .........................69
II. CHIEÀU KÍCH GIAÙO HOÄI....................................................................................... 77
1. Giaùo lyù vieân neân thaùnh trong loøng Giaùo hoäi..........................78
2. Giaùo lyù vieân thöïc thi söù maïng ñeán töø Hoäi Thaùnh vaø tuøy thuoäc
söù maïng cuûa Hoäi Thaùnh. .........................................................79
3. Giaùo lyù vieân soáng hieäp thoâng trong Hoäi Thaùnh. ...................86
4. Giaùo lyù vieân phuïc vuï Hoäi Thaùnh theo göông Chuùa Gieâsu. ..95
5. Giaùo lyù vieân soáng theo göông Ñöùc Trinh Nöõ Maria, maãu
göông cuûa Hoäi Thaùnh..............................................................97
III. CHIEÀU KÍCH TRAÀN THEÁ ................................................................................. 105
1 Giaùo lyù vieân soáng trong traàn theá vaø thaùnh hoaù traàn theá. ......106
2. Giaùo lyù vieân yeâu thöông theá giôùi theo göông Chuùa Gieâsu
muïc töû Nhaân Laønh.................................................................109
IV. CHIEÀU KÍCH TRUYEÀN GIAÙO ......................................................................... 111
1. Nhieät thaønh truyeàn giaùo .......................................................111
2. Quan taâm huaán luyeän tinh thaàn truyeàn giaùo........................114
3. Saün saøng leân ñöôøng truyeàn giaùo ..........................................115
CHÖÔNG IV: SOÁNG LINH ÑAÏO GIAÙO LYÙ VIEÂN ................ 117
I. BAÛO VEÄ ÑÔØI SOÁNG TAÂM LINH ........................................................................ 117
1. Giöõ taâm hoàn trong aân suûng ...................................................117
2. Baûo veä ôn goïi giaùo lyù vieân ...................................................119
II. PHAÙT TRIEÅN ÑÔØI SOÁNG TAÂM LINH.............................................................. 121
1. Lôøi Chuùa ...............................................................................121
2. Phuïng vuï ...............................................................................121

3. Caàu nguyeän...........................................................................125
4. Xeùt mình vaø Tónh taâm ..........................................................128
5. Ñoïc Saùch thieâng lieâng ..........................................................129
6. Linh höôùng............................................................................130
7. Daïy giaùo lyù vaø hoaït ñoäng toâng ñoà........................................131
8. Tình huynh ñeä giaùo lyù vieân ..................................................132
9. Coäng ñoaøn kitoâ höõu ..............................................................133
III. THAO THÖÙC TOÂNG ÑOÀ CUÛA GIAÙO LYÙ VIEÂN............................................133
1. Bieát Chuùa Gieâsu ...................................................................134
2. Cöû haønh Chuùa Gieâsu vaø gaëp gôõ Ngöôøi................................134
3. Soáng theo göông Chuùa Gieâsu ..............................................136
4. Loan baùo Chuùa Gieâsu ..........................................................138
IV. GÔÏI YÙ LEÂN CHÖÔNG TRÌNH HUAÁN LUYEÄN ÑÔØI SOÁNG TAÂM LINH
GIAÙO LYÙ VIEÂN..........................................................................................................141
1. Haøi hoaø giöõa caùc chieàu kích ñaøo taïo....................................141
2. Ñôøi soáng taâm linh ñöôïc xaây treân neàn taûng nhaân baûn. .......142
3. Ñaøo taïo ñôøi soáng taâm linh giaùo lyù vieân ...............................142
THAY LÔØI KEÁT .......................................................................... 144
SAÙCH THAM KHAÛO .................................................................. 146
PHUÏ TRÖÔNG ............................................................................. 150
PHUÏ TRÖÔNG 1: LÖÔÏC ÑOÀ TOÅNG QUAÙT.........................................................150
PHUÏ TRÖÔNG 2: MOÄT SOÁ CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO GIAÙO LYÙ VIEÂN ..151
PHUÏ TRÖÔNG 3: KINH CUÛA GIAÙO LYÙ VIEÂN ..................................................154
PHUÏ TRÖÔNG 4: THAÀY GIEÂSU ............................................................................155
MUÏC LUÏC .................................................................................... 158

MUÏC LUÏC 161

Linh Đ o Giáo Lý Viên

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Linh Đ o Giáo Lý Viên

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

TOÂMA NGUYEÃN NHÖ DANH

CHUNG TAY GOÙP SÖÙC

LÔØI NOÙI ÑAÀU

“Thaàn Khí Chuùa ngöï treân toâi

CHÖÔNG I: ÔN GOÏI VAØ SÖÙ MAÏNG GIAÙO LYÙ VIEÂN

d. Giaùo lyù vieân laø nhaø truyeàn giaùo

3. Vai troø vaø nhieäm vuï giaùo lyù vieân

CHÖÔNG II: NEÂN THAÙNH QUA VIEÄC DAÏY GIAÙO LYÙ

2. Daïy giaùo lyù laø gì?

b. Daïy giaùo lyù laø giaùo duïc ñöùc tin

Giaùo lyù vieân, con ngöôøi caàu nguyeän

CHÖÔNG III: CAÙC CHIEÀU KÍCH THAÀN HOÏC

1. Giaùo lyù vieân neân thaùnh trong loøng Giaùo hoäi.

haønh ñoäng traùi vôùi löông taâm mình, cuõng khoâng ai bò

5. Giaùo lyù vieân soáng theo göông Ñöùc Trinh Nöõ

- Ñöùc Maria môû loøng ra vôùi chöông trình cuûa

Ñöùc Gieâsu Kitoâ laø Con Thieân Chuùa, nhöng Ngöôøi

Thaùnh Augustinoâ ñaõ maïnh daïn noùi raèng: “Ñoái vôùi

- Ñöùc Maria laø Meï: maãu tính

III. CHIEÀU KÍCH TRAÀN THEÁ

b. Tìm kieám chieân laïc

“Lôøi Chuùa laø lôøi haèng soáng, linh nghieäm,

CHÖÔNG IV: SOÁNG LINH ÑAÏO GIAÙO LYÙ VIEÂN

2. Baûo veä ôn goïi giaùo lyù vieân

b. Caùc cöû haønh phuïng vuï khaùc

1. Bieát Chuùa Gieâsu

2. Cöû haønh Chuùa Gieâsu vaø gaëp gôõ Ngöôøi.

a. Giaùo lyù vieân soáng caùc giôùi raên

b. Giaùo lyù vieân soáng baùc aùi, yeâu thöông

a. Naém vöõng phöông phaùp sö phaïm

3. Ñaøo taïo ñôøi soáng taâm linh giaùo lyù vieân

THAY LÔØI KEÁT

SAÙCH THAM KHAÛO

Asie et en Oceane, 23.12.1972 (EÙtude

GDFC CONGREGATION FOR THE CLERGY, General

REVEREND PETER M.J. STRAVINSKAS Ph.D. S.T.L.,

- Ñôøi soáng trong CTT

- Ba Ngoâi - Baûo veä ñôøi soáng taâm linh.

- YÙ nieäm neân thaùnh

GIAÙO LYÙ VIEÂN

PHUÏ TRÖÔNG 2: MOÄT SOÁ CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO

- Sö phaïm giaùo lyù

PHUÏ TRÖÔNG 3: KINH CUÛA GIAÙO LYÙ VIEÂN 162

PHUÏ TRÖÔNG 4: THAÀY GIEÂSU

CHÖÔNG III: CAÙC CHIEÀU KÍCH THAÀN HOÏC ...................... 64

2. Phuïng vuï ...............................................................................121

MUÏC LUÏC .................................................................................... 158

You might also like