XP HNG TN DNG DOANH NGHIP L MT GII PHP NHM LA CHN DOANH NGHIP XNG NG C S DNG NGUN LC VN TN DNG PHC

V PHT TRIN KINH T T NC

TS Nguyn Hu ng Ph Gim c Trung tm Thng tin tn dng NHNN Chng ta u thng nht rng tc pht trin kinh t, s thnh vng ca mi quc gia ty thuc hai nhn t c bn, mt l, c khai thc, tp trung c ti a ngun ni lc trong nc v ngoi lc trong qu trnh hi nhp kinh t quc t hay khng. Hai l, s dng c hiu qu hay khng cc ngun lc . Ngun lc pht trin y bao hm tt c ngun lc nh ti nguyn, t ai, tri thc v ngun lc vn. Nhng nc pht trin vn dng thnh cng hai nhn t ny. Chnh v vy Vic la chn doanh nghip xng ng c s dng cc ngun lc ca x hi cho s pht trin l ht sc cn thit. Thng c NHNN Nguyn Vn Bnh khi tr li cht vn trc Quc hi ni, nhng doanh nghip iu kin s rt d dng tip cn ngun lc vn tn dng. Chng ta cn phi nghin cu v vn dng tt nguyn l ny u t tn dng ng nh hng, m bo an ton h thng ngn hng v gp phn y nhanh tc pht trin kinh t bn vng. i vi nhng nc ang pht trin, c bit l i vi Vit nam th cc ngun lc lun lun l hu hn v khan him, nn khng th chia u cho mi doanh nghip. Theo kinh nghim quc t, ch nhng doanh nghip hot ng tt, c nh gi, xp hng t mc an ton tr ln mi c s dng cc ngun lc ny t chc sn xut, kinh doanh. Khng th giao cc ngun lc qu gi ny vo tay nhng doanh nghip yu km, d gy lng ph, tht thot v lm nh hng n qu trnh pht trin t nc, thm ch c th ko tt li s pht trin. Thc t chng ta mt s ln phi tr gi khi t nim tin trao nhm ngun lc vo mt s doanh nghip khng xng ng nh Vinashin, Vinaline. Vic ny c v nh l mt quy lut chn lc t nhin, nhng phi chn lc cch no, bng cng c g? Thc t c rt nhiu phng php, nhng thc t cc nc pht trin th phng php da vo kt qu xp hng tn dng doanh nghip c la chn l ph bin. Do vy, trn th gii, kt qu xp hng tn dng c cng b ca cc cng ty xp hng c uy tn lun l hn th biu nhy cm ca mi nn kinh t. Tht vy, nm 1996, trc khi xy ra cuc khng hong kinh t chu , nh bo Thomas Friedman ni trn i truyn hnh Hoa k: Theo ti, hin nay trn th gii c 2 siu cng, l nc M v C quan Xp hng tn dng Moodys. Nc M c th hy dit bn bng bom n, cn Moodys c th hy dit bn bng cch h xp hng ca bn. V ti tin rng kh c th bit c ai l ngi mnh hn. Ngay lc , ti l mt nh khoa hc hot ng trong lnh vc thng tin tn dng cng khng th hnh dung ni XHTD li c vai tr mnh m n vy i vi h thng ti chnh. Vy m, sau 15 nm, thc t ch ra XHTD thc s mnh

hn c nc M, vo nm 2011, khi Moodys h im xp hng ca tri phiu chnh ph Hoa k. n y, chng ta buc phi nhn thc rng n lc cn phi coi trng XHTD trong hot ng ngn hng ti Vit nam. Thc t hot ng xp hng tn dng doanh nghip ti CIC thi gian qua khng nh c vai tr, v tr, tm quan trng trong vic cung cp thng tin, l cha kho, l cng c c lc khng th thiu i vi cc t chc tn dng, doanh nghip, cc nh u t trong vic tip cn cc ngun lc ca x hi cho s pht trin. Thng qua , CIC ng gp tch cc vo nhim v qun l ca NHNN cng nh bo m hot ng tn dng an ton, hiu qu, pht trin bn vng h thng ngn hng. Nhng thnh tu m CIC t c c Ban Lnh o NHNN, cc v, cc, n v NHNN, cc chi nhnh NHNN, cc t chc tn dng, cc doanh nghip v cc c quan hu quan nh gi cao. c bit trong Bo co nh gi mi trng kinh doanh nm 2011 do Ngn hng Th gii (WB) v Cng ty Ti chnh quc t (IFC) cng b xp hng Vit nam ng th 78 trong tng s 183 nn kinh t th gii v mc thun li trong mi trng kinh doanh, tng 10 bc so vi nm 2010. Mt trong nhng tin b l WB tip tc nh gi hot ng thng tin tn dng Vit Nam c bc ci thin, minh bch hn, tng cng bo v quyn li ca khch hng vay v tnh y ca thng tin tn dng gp phn nng cao kh nng tip cn tn dng ca khch hng vay. Xp hng tn dng doanh nghip l vic nh gi, xp loi cc doanh nghip vi phng php v cc ch tiu nh gi ph hp nhm lm r thc cht hot ng sn xut kinh doanh c v ngun lc, tim nng, li th kinh doanh cng nh nhng ri ro tim n, v kh nng tr n ca doanh nghip. Xp hng tn dng doanh nghip cng nhm nh gi kh nng thc hin cc ngha v ti chnh ca doanh nghip, mc ri ro tn dng, c xc nh thng qua nh gi bng thang im, tun th theo cc nguyn tc nht nh, ph hp vi thng l quc t, c t trong mi quan h bin chng vi mi trng kinh t x hi. l gii quy lut khch quan trong vic la chn ngi xng ng s dng cc ngun lc c tnh hu hn cho pht trin. Chng ta xt trong m hnh kinh t gin n (vi gi thit l s ng gp sn phm ca kinh t h gia nh l rt nh) th doanh nghip ni chung c s mnh l ngi c s dng cc ngun lc x hi (vn, lao ng, t ai, ti nguyn, tri thc, thng tin) t chc sn xut hng ho, cung ng dch v phc v cho x hi (gm chnh ph, doanh nghip khc, h gia nh, t chc khc v xut khu). Nhng khng phi l c doanh nghip l phi c vay vn tn dng, trc y cc c quan truyn thng, bo ch cng hay a ra cc dn chng rng y c hin tng doanh nghip kh tip cn tn dng, rng ngn hng ca quyn, thch th cho vay. iu ny cn phi hiu tht khoa hc, ng n, v tnh hu hn ca ngun lc vn v quy lut cnh tranh ca th trng khng nh rng ch cc doanh nghip t mc an ton mi l ngi c s dng ngun vn tn dng v s pht trin ca t nc.

V pha cc ngn hng thng mi, vi t cch l ngi khai thc v s dng ngun lc vn. Trong , ngi gi tin ch ch tch lu v hng li t li sut tin gi, nhng cng thng qua m th hin c ngha cao c hn l gp sc tp trung cc ngun lc vn v s pht trin ca t nc, y chnh l ngha m Bc H ni, gi tin l yu nc . Thng qua cc ngn hng thng mi, vi rt nhiu chi nhnh ang len li n tng khu dn c m mi ngun lc vn nhn ri trong x hi c khi thng, khai thc, tp trung a vo lu thng, n tay cc doanh nghip cn vn v xng ng c s dng vn ny. T ngun lc vn , doanh nghip c iu kin kt hp khai thc cc ngun lc khc mt cch hiu qu to ra hng ho, dch v cho x hi. Quy trnh ny i hi c tun hon mt cch thng sut t ngun vn n ngn hng, n doanh nghip trong khi cho vay vn v ngc li. Nu ngi s dng vn yu km, kinh doanh thua l, khng c kh nng tr n ngn hng th s gy ch tc qu trnh chu chuyn vn ny, i khi vn s tr nn nghim trng khi ri ro xy ra theo tnh dy chuyn v c th s a n hiu ng Domino, gy thm ho cho nn kinh t. V vy, vic phng nga ri ro tn dng khng phi l chuyn ring ca tng ngn hng thng mi, m l i hi v pht trin kinh t ca quc gia, v l trch nhim qun l ca Ngn hng Nh nc. Thit ngh, n y cng cn ni thm rng, ngi cn b tn dng, ngi qun l ngn hng phi nhn thc r hn v s mnh cao c ca mnh vi t nc, phi nn tht s khch quan, minh bch, cng tm trong nghip v tn dng, khng nn nhng ch k c nhn len li vo nh c mt s hin tng ng tic xy ra. c bit phi ch khai thc s dng tt thng tin xp hng tn dng t CIC i chiu vi kt qu XHTD ni b trong qu trnh cp tn dng v qun tr ri ro tn dng. Th trng chng khon cng l mt knh thu ht vn phc v cho sn xut kinh doanh thng qua cng ty i chng, mt knh huy ng vn mang tnh x hi cao. Vy s dng ngun vn ny c hiu qu th i hi cc cng ty nim yt phi l doanh nghip hot ng tt, thng tin minh bch. Nhiu nc trn th gii nh M, mt s nc Chu u, Nht c quy nh rt cht ch, ch nhng cng ty c xp hng tn dng t mt mc an ton tr ln mi c tham gia nim yt . V vy trn th trng Vit nam cn phi rt ch trng n khai thc s dng kt qu xp hng tn dng b sung thng tin nh hng cho cc nh u t trn th trng, v mc tiu pht trin an ton bn vng. Xt m hnh trao i ngun lc gia cc doanh nghip. Trong nn kinh t th trng, tn dng thng mi, bn hng tr chm, tr sau da trn ch tn gia cc doanh nghip rt ph bin, n gp phn thc y qu trnh sn xut pht trin. Tuy nhin vic doanh nghip cung ng trao cc ngun lc ca mnh vo tay nh sn xut no khng b mt mt, m bo i c tin l rt quan trng. Thc t, cng n dy da gia cc doanh nghip cng rt nhiu do doanh nghip cha c c cc thng tin tin cy, cn thit phng nga ri ro. T gic qun l Nh nc cng khng nn coi y l vic ring ca doanh nghip, m l trch nhim ca nh nc trong vic nh hng, dn dt th trng cho pht trin kinh t to iu kin cho

qu trnh ny c thc hin thng sut hn. Gii quyt vn ny, cc nc thng s dng cng c xp hng tn dng doanh nghip nh gi la chn ra doanh nghip xng ng, gim thiu nhng ri ro. Cc m hnh trn ch ra cc bn tham gia ch yu trn th trng trong quy trnh tn dng l Ngi gi tin, doanh nghip, ngn hng, vi s trung gian ca c quan xp hng tn dng v trn ht l Ngn hng Nh nc v cc c quan qun l Nh nc. Cn bn ch s hu cc ngun lc thuc v nhn dn (hoc ca Nh nc cng l ca nhn dn, thay mt i din nhn dn). Cc bn u quan trng ngang nhau, cn hp tc cng i ln v s thnh vng, pht trin ca t nc. Qua c th thy s mnh ca cc bn trong nn kinh t nh sau: - Ngn hng c s mnh l khai thc, tp trung ti a ngun lc vn v trao ng ngi xng ng c s dng ngun lc vn, v s dng vn hiu qu. - Doanh nghip c s mnh l ngi c s dng cc ngun lc t chc sn xut, kinh doanh c hiu qu. - CIC c s mnh l cung cp thng tin xp hng tn dng khch quan, y , chnh xc, kp thi gip Ngn hng Nh nc v cc c quan qun l Nh nc thc hin tt vai tr qun l, gip cc ngn hng thng mi, cc doanh nghip, cc nh u t la chn ng ngi xng ng c s dng ngun lc vn ny mt cch hiu qu. Tm li, trong nn kinh t th trng, hot ng thng tin tn dng v xp hng tn dng l rt cn thit, l cha kho, l cng c c lc gip cc ngn hng, cc doanh nghip, cc nh u t nh gi, la chn ra nhng doanh nghip xng ng c kh nng cao trong vic s dng cc ngun lc hin c u t. Hn ch vic u t cc ngun lc vo tay cc doanh nghip yu km d gy lng ph, tht thot. Nhn thc c s mnh, trch nhim ca mnh, chng ti, nhng cn b CIC vi tt c kh nng, tm huyt ca mnh khng ngng nghin cu hc hi kinh nghim trong nc, quc t y mnh hot ng thng tin tn dng, xp loi tn dng cung cp thng tin gip cng ng doanh nghip, cc nh u t nhm la chn ng nhng doanh nghip xng ng u t. Hy vng vi s ng gp nh b ny ca Trung tm Thng tin tn dng Ngn hng Nh nc s gp phn xy dng t nc Vit nam dn giu, nc mnh, x hi cng bng, dn ch, vn minh.