Professional Documents
Culture Documents
TRNG I HC KHOA HC
NGUYN TH DUNG
http://www.lrc-tnu.edu.vn
LI NI U
Trong vn ng dng Maple vo ging dy ton hc Ph thng ni chung, vo
hnh hc s cp ni ring tuy c nhiu tc gi quan tm, cho n nay c
nhiu ti liu ni v vic dy v hc ton c tr gip ca Maple c xut bn.
Tuy nhin, ti liu (c ti liu "truyn thng" cng nh ti liu in t) vic ng
dng Maple vo ging dy hnh hc ni chung v hnh hc ph thng ni ring vn
cn t, nht l cc ti liu ting Vit. Vi mong mun ng gp thm mt cht
cng sc vo lnh vc ng dng tin hc vo dy ton v hc ton, chng ti mnh
dn chn ti ny.
Trong Maple c c mt kho lnh s, cp n hu ht cc vn ca Ton
hc, v vy ti quan tm n vic khai thc, s dng cc lnh vo mc ch ca
mnh, l s dng Maple gii mt s bi ton hnh hc.
Lun vn gm 3 chng:
Chng 1 trnh by tm tt v Maple ni chung v Maple-16 ni ring. Gii thiu
v giao din v mi trng lm vic ca Maple. s dng c Maple, ngi
c phi nm vng phn ny.
Chng 2 ni v Maple vi cc bi ton hnh hc phng. Theo gi ca [1], chng
ti nu ra v gii quyt vi bi ton nh:
-) S dng Maple kim tra tnh li ca mt a gic.
-) Tnh din tch mt a gic (li hoc lm) khng t ct.
-) Kim tra mt im thuc min trong hay min ngoi ca mt a gic.
Chng 3 ni v cc bi ton hnh hc khng gian, s d phi chia thnh hai
chng l v trong hnh hc phng Maple c gi lnh Geometry, cn trong hnh
hc khng gian, Maple dng gi lnh Geom3d. Chng ti cng nu ra v s dng
cc lnh c sn gii mt s bi ton nh:
-) Vit phng trnh mt phng phn gic ca nh din.
2
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
Nguyn Th Dung
3
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
File
Gm cc lnh tng t nh cc trnh son tho vn bn thng thng nh: New,
Open, Save, Save As...
c bit y c lnh Export As cho php ta lu d liu cc dng khc nhau
nh file maplet (khi lp trnh c giao din), file rtf , xut ra web,.....
Edit
Menu ny cha cc lnh lin quan n son tho, ging nh trong Word. Ngoi
cc lnh thng thng, chng ta ch n 1 s lnh c bit sau:
- Nhm lnh trong Split or Join: cho php ta hp hoc tch cc cm x l. Thut
ng "Cm x l" c th hiu l mt nhm lnh bt u bi du nhc [>. Khi
trang lm vic s bao gm nhiu cm x l.
- Nhm lnh Remove Output: Cho php ta xa nhanh cc kt qu tnh ton trn
trang lm vic. Nh tin ch ny m khi khng cn thit ta c th xa cc kt qu
v lu file th kch thc file thu c s nh i rt nhiu.
- Go To Bookmark, chc nng ny cho ta tm nhanh n Bookmark
4
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
View
y chng ta c 1 s lnh c bit hu dng nh:
- Tools Bar, Context Bar, Status Bar:n cho hin th thanh cng c, c li cho
son tho trn Maple.
- Expand Execution Group, Collapse Execution Group: m, ng cm x l
hin ti v tr con tr (tc l ch hin th kt qu hay hin th c phn lnh Maple)
- Expand Document Block, Collapse Document Block: m , ng tt c cc cm
x l trong trang lm vic.
- Inline Document Output: hin th hoc khng hin th vic nh dng.
- Slideshow: Cho php chuyn ngay v trng thi trnh chiu. Nu chn
Insert/Slideshow s chuyn t file ang son tho sang trng thi trnh chiu. Hin
th tng chng trong vn bn. Mun ra khi trng thi ny, nhn Esc.
- Show/Hide contents: Cho php n/hin ni dung, input, output...V Market ca
trang, cho php n/hin du v cm x l cm vn bn text, du section...
>
Insert
- Insert/Text:
Chuyn sang ch son tho vn bn, ging nh nhn T trn thanh cng c,
tuy nhin c mt cht khc bit, l: nu nhn vo "T" con tr mn hnh chuyn
xung cui section ang son tho, nu dng Insert/Text sau du [>, my s
chuyn sang mn hnh son tho text ngay ti con tr.
- 2-D Math:
Chuyn t dng vn bn text sang Maple.
- Insert/Execution Group: lnh ny cho php chn vo mt cm x l (Execution
Group), ngha l a du nhc lnh vo v tr trc con tr (before cursor) hoc sau
con tr (after cursor).
- Insert/Hyperlink: l mt cng c dch chuyn con tr gia cc trang lm vic,
hoc gia cc on (paragraph) trong mt trang lm vic.
- Hyperlink: cho php thit lp cc lin kt.
5
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
- Table: to bng
Windows
View
format
c.
Lnh v kt qu ca Maple
Lnh ca Maple (Maple Input) Lnh c nhp sau du nhc lnh "[>" v kt
thc bi du ":" hoc du ";". Lnh c thc hin nu ta n phm Enter khi con
tr trong cm x l. Nu kt thc lnh bng du ";" kt qu s hin th ngay ra
6
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
mn hnh, cn nu kt thc bng du ":" th Maplevn tin hnh tnh ton bnh
thng nhng kt qu khng hin th ra mn hnh.
Ch : Lnh trong Maple phn bit ch hoa v ch thng. C th vit
nhiu lnh thnh mt nhm lnh, khi g Enter, Maple s thc hin c nhm
lnh . Cc lnh trong nhm c th vit trn cng mt dng, hoc ngt dng
bng cch n Shift + Enter.
Maplec hai dng lnh: lnh tr v lnh trc tip, hai dng lnh ny lun i theo
cp v c php ca chng ch khc nhau ch ch ci u tin trong tn lnh ca
lnh tr vit in hoa. Lnh trc tip cho ta kt qu tnh ton, cn lnh tr ch cho ta
biu thc tng trng. Kt qu ca vic tnh ton (Maple Output)hin trn mn
hnh c mc nh c mu xanh co ban.
Mc (Section)
Mt trang lm vic (worksheet) trong Maplethng bao gm nhiu mc,
7
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
Cc php ton s hc: php cng (+), php tr (-), php nhn (*), php chia
(/), php ly tha (^) c vit trc tip vo dng lnh v thc hin theo th t
quen bit.Cch vit cc hm s cp (sin, ln...) cng c vit trc tip trong
dng lnh, nhng phi lu l bin s phi trong ngoc n; hm tang
khng vit l tg(x) m vit tan(x), arctang(x) khng vit l arctg(x) m vit
arctan(x); hm cotang khng vit l cotg(x) v cng khng vit l ctg(x) m
vit cot(x); hm m
l sqrt(x),
S c th dng k hiu "pi" hoc "Pi", mt ch th v l maple phn bit
"pi" (vit thng) v "Pi" (vit hoa), chng hn vit sin(pi) v sin(Pi) s cho kt
qu trn mn hnh khc nhau v hnh thc.
Lun nh l kt thc lnh lun lun l du ":" hoc ";". Nu kt thc lnh
http://www.lrc-tnu.edu.vn
lnh trc.
Mun thc hin nhiu lnh ch bng mt ln nhn Enter, ta a chng vo
mt cm x l.
Ch 1.4.
Cc lnh ca Maplert phong ph, tuy nhin y chng ti ch gii thiu mt s
lnh c bn trong phm vi ng dng khi lm vic vi hm s mt bin. Nu mun
tm hiu su hn v mt lnh no , trn mn hnh lm vic ca Maple, ch
g cng thc ton (Math)hoc sau du nhc lnh, ta ch cn g "[> ?<tn lnh>;"
ri n phm Enter, khi c php y ca lnh ny s c hin th bn
tham kho.V d, khi mun tm hiu v lnh tnh tch phn, ta g "[> ?int;" ri n
phm Enter, hng dn v lnh s hin th tr gip cho ngi s dng.
http://www.lrc-tnu.edu.vn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
end do;
Chc nng:
Vng lp forc dng lp mt chui cc biu thc c t gia dov end do,
mi ln lp tng ng vi mt gi tr phn bit ca bin ch s nameng sau t
kho for. Ban u, gi tr startc gn cho bin ch s. Nu gi tr ca bin
namenh hn hay bng gi tr finish th chui lnh nm gia dov end doc
thc hin, sau bin namec gn gi tr tip theo bng cch cng thm vo n
gi tr change (name:=name+change). Sau , bin namec so snh vi finish
quyt nh xem vic thc hin chui lnh c c tip tc na khng. Qu trnh
so snh bin ch s name v thc hin chui lnh c lp lin tip cho n khi gi
tr ca bin nameln hn gi tr finish. Gi tr cui cng ca bin name s l gi tr
vt qu finishu tin.
Ch . Nu cc t kha from start hoc by change b b qua th mc nh from1 v
by1 c dng.
Vng lp for- in- do- end do;thc hin vic lp vi mi gi tr m bin ch s
namely t biu thc expression cho. Chng hn vng lp ny c s dng
hiu qu khi m gi tr ca bin name l mt phn t ca mt tp hp hoc danh
sch
Trong trng hp mun thot khi t gia vng lp, ta c th dng cc cu lnh
break, quit, return ging nh trong vng lp while.
Lnh iu kin if
Cu trc c php:
if < condition> then
statement sequence
elif <condition> then
<statement sequence>
and if;
12
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
Chc nng: Cng ging nh cu lnh break, lnh nextc thc hin trong vng
lp while/forvi mc ch b qua mt s lnh bn trong vng lp nhy qua ln
lp tip theo. Khi gp lnh nexttrong vng lp, chng trnh b qua cc lnh tip
theo ca vng lp tn cng nht cha nextcho n khi gp t kho xc nh kt
thc vng lp ( y l lnh end do). n y vng lp tip tc nhy qua ln lp
tip theo (nu c th) bng cch tng ch s hoc kim tra iu kin quyt nh
xem c nn thc hin vng lp tip theo.
Lnh nextsinh ra li nu n c gi ngoi vng lp while/for. Tng t nh
break, nextcng khng phi l t kha, do ta hon ton c th gn cho nextmt
gi tr (xem nh nextl mt bin). Ngay trc lnh next cng thng l mt cu
lnh iu kin if... then...
S dng hm return, error:
RETURN c s dng cho gi tr hm trc khi thot khi chu trnh. Nu
khng c lnh RETURN, chu trnh t ng cho kt qu ca php tnh cui cng
trong chu trnh.
ERROR c s dng a thng ip li ra mn hnh t bn trong chu trnh.
CCH THIT LP MT CHU TRNH
Gii thiu
Maple l mt ngn ng lp trnh hng chu trnh (procedure). Chng ta c th lm
vic vi Maple bng hai ch khc nhau: Ch tng tc trc tip thng qua
vic nhp tng lnh n l ngay ti du nhc lnh ca Maple v nhn c ngay
kt qu ca lnh . Ch chu trnh c thc hin bng cch ng gi mt dy
cc lnh x l cng mt cng vic vo trong mt chu trnh (procedure) duy nht,
sau ta ch cn gi chu trnh ny v Maple t ng thc hin cc lnh c trong
chu trnh mt cch tun t v sau tr li kt qu cui cng.
Maple cha mt lng rt ln cc hm to sn p ng cho nhng yu cu tnh
ton khc nhau trong nhiu lnh vc. Cc hm ny c lu tr trong cc gi chu
trnh (package) v ngi s dng c th d dng gi n mi khi cn thit. Tuy
nhin, ngi dng Maple c th t to cho ring mnh nhng gi chu trnh cng
14
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
Tham bin (parameter) l cc bin c t gia hai du ngoc trong biu thc
proc(...). Tham bin c dng nhn d liu truyn cho chu trnh khi gi chu
trnh . V d ta c th khai bo chu trnh tnh tng ca 2 s [tong:=proc(x,y)
x+y; end.] th khi gi chu trnh ny tnh tng ca hai s 10 v 5 ta phi truyn
cc d liu ny cho cc tham bin (cho x nhn gi tr l 10, y nhn gi tr l 5), tc
l ti du nhc lnh ta phi vit tong(10, 5); v sau khi thc hin chu trnh tr li
kt qu l 15.
Tham bin c tnh cc b: chng ch c s dng bn trong chu trnh c
khai bo, bn ngoi chu trnh ny chng khng mang ngha g. Kiu ca tham
bin c th c khai bo trc tip.
Phm vi cc bin (bin ton cc, bin cc b v tham bin)
Bin ton cc:
Bin ton cc c khai bo sau t kha global trong khai bo chu trnh. Bin
ton cc c khai bo bn trong mt chu trnh, nhng c phm vi gi tr trong
ton b chng trnh, tc l bn ngoi phm vi ca chu trnh m n c khai bo
trong .
Bin cc b:
Bin cc b c khai bo sau t kho localtrong khai bo chu trnh.
Bin cc b ch c gi tr bn trong chu trnh m n c khai bo. Ngoi chu trnh
ny n khng mang ngha g.
Tham bin:
Cng ging nh bin cc b, cc tham bin ch c gi tr bn trong phm vi ca
chu trnh m n c khai bo. Sau khi chu trnh kt thc, chng khng cn gi tr.
Tham bin cn c s dng tr li kt qu, nh cc ngn ng lp trnh truyn
thng. Ngoi ra, do Maple c nhng hm c kh nng tr li nhiu hn mt gi tr.
Ta c th gp cc gi tr ny vo mt danh sch tr li nh mt phn t.
nh gi cc bin
nh gi tn hm v tham bin:
16
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
17
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
"sqrt((x[2]-x[1])^(2)+(y[2]-y[1])^(2))"
NULL
2) im M(x,y) chia on
M[1]
M[2]
theo t s , c biu din theo cng thc:
x[1] + λx[2]
y[1] + λy[2]
x = -------------------; y = -------------------;
1 + lambda
1 + lambda
3) ng thng:
i) Phng trnh ng thng i qua im
M(x[1], y[1])
v c h s gc k:
http://www.lrc-tnu.edu.vn
M[1](x[1], y[1])
v
M[2](x[2], y[2])
:
x - x[1]
y - y[1]
"[[,],[,]] "
-) iu kin song song ca
l[1]
v
l[2]
l:
A[1] B[1]
B[1] C[1]
http://www.lrc-tnu.edu.vn
A[2] B[2]
B[2] C[2]
A[1] B[1]
B[1] C[1]
B[2] C[2]
-) iu kin ct nhau ca
l[1]
v
l[2]
l:
A[1] B[1]
---- <> ---A[2] B[2]
hay l
A[1] B[2] <> A[2] B[1]
5) Chm ng thng:
Cho 2 ng thng ct nhau
A[1] x + B[1] y + C[1] = 0
v
20
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
k[2] - k[1]
tan(ϕ) = ------------1 + k[1] k[2]
i) Trng hp ring th nht: hai ng thng song song, khi v ch khi h s gc ca chng bng nhau
k[1] = k[2]
ii) Trng hp ring th hai: hai ng thng vung gc, khi v ch khi tch h s gc ca chng bng -1:
k1*k2=-1
7) Khong cch t im
21
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
M[0](x[0], y[0])
ti ng thng Ax+By+C=0 l:
|Ax[0] + By[0] + C|
d = ------------------/ 2 2\
sqrt\A + B /
ngha ca biu thc:
rho = Ax + By + C
l mt phng c chia thnh 3 tp con:
i) Tp hp nhng im m Ax+By+C=0, l ng thng vi phng trnh Ax+By+C=0;
ii) Tp hp nhng im m Ax+By+C>0, l na mt phng c b l ng thng
rho = 0
iii) Tp hp nhng im m Ax+By+C<0, l na mt phng c b l ng thng
rho = 0
8) Elip.
i) Phng trnh chnh tc:
2 2
x y
-- + -- = 1
2 2
a b
Nu a>b, hai tiu im thuc trc thc, c ta
/
/ 2 2\ \
/ / 2 2\ \
http://www.lrc-tnu.edu.vn
/ 2 2\\
/ 2 2\\
2\
| b|
epsilon = sqrt|1 - --|
|
2|
\ a/
. Tm sai ca elip lun lun nh hn 1
iii) Phng trnh tham s ca elip:
"{[[x=a.cost,],[y=bsint,]]"
iv) Phng trnh tip tuyn ca elip c tip im l
M[0](x[0], y[0])
:
xx[0] yy[0]
----- + ----- = 1
2
2 2 2 2 2
A a +B b =C
9) Hyperbol
23
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
/ 2 2\ \
/ / 2 2\ \
2\
| b|
epsilon = sqrt|1 + --|
|
2|
\ a/
. Tm sai ca elip lun lun ln hn 1
iii) Tim cn:
bx
bx
y = ---; y = - ---;
a
http://www.lrc-tnu.edu.vn
xx[0] yy[0]
----- - ----- = 1
2
2 2 2 2 2
A a -B b =C
2 2
x y
-- - -- = 1
2 2
b a
9) Parabol:
"y^(2)=2 px,"
i) Tiu im: F(c,0)
ii) Phng trnh tip tuyn ti tip im:
yy[0] = p(x + x[0])
25
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
10) Cc h thc lng trong tam gic: sin cos dt dknoi tiep tiep tuyen
i) nh l hm s sin:
a
sinB sinC
sinC
ii) nh l hm s cosin:
2 2 2
a =b +c
2 2
b +c
2 2
c +a
26
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
2 2
c +a
2 2
a + b - ((2 a) . b) . cosC
11) iu kin ni tip ca t gic: T gic ABCD c hai ng thng AB v CD ct nhau ti E, hai ng
thng AC v BD ct nhau ti F. iu kin cn v ABCD ni tip l mt trong hai h thc sau y
c tha mn:
EA . EB = (Typesetting[delayDotProduct](EC . ED, FA, true)) . FC and
FD
12) iu kin cho tip tuyn:
i) Khong cch t tm ng trn (c) ti ng thng l ng bng bn knh R ca ng trn.
ii) Tam gic ABC, M thuc phn ko di ca cnh AB. iu kin cn v MC l tip tuyn ca ng
trn (ABC) l h thc:
2
MA . MB = MC
13) Phng tch, trc ng phng, tm ng phng:
i) ng trn (O,R); M l mt im trn mt phng. i lng:
| 2 2|
|MO - R |
c gi l phng tch ca im M i vi ng trn O.
27
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
ii) Cho hai ng trn, tp hp cc im c cng phng tch i vi hai ng trn l mt ng thng.
Hai ng trn ng tm th khng c trc ng phng
iii) Ba ng trn c tm khng thng hng th ba trc ng phng ng quy, gi l tm ng phng.
2.1. IM
Mt im A trong mt phng c khai bo bi c php point(A,x,y) hoc point(A,*x,y+), trong A l
tn im, x, y, tng ng l honh , tung ca im A.
Trung im M ca on thng AB, c c php midpoint(M,A,B).
Mun xem ta ca M ta dng lnh:
Ta im M: [> coordinates(M).
Honh im M: [> HorizontalCoord(M);
Tung im M: [> VerticalCoord(M);
2.2. NG THNG
-) Khai bo ng thng i qua 2 im [> line(l,[A,B]); y l l tn ng thng, A v B l 2 im
cho.
-) Phng trnh ng thng l i qua im P cho trc v vung gc vi ng thng c tn d cho trc:
[> PerpendicularLine(l,P,d);
-) Phng trnh ng thng l i qua im P cho trc v song song vi ng thng c tn d cho trc:
[> ParallelLine(l,P,d);
-) K hiu bin honh v bin tung : _EnvHorizontalName := x: _EnvVerticalName := y:
-) nhp ng thng l c phng trnh ax+by+c=0, dng lnh [> line(l, ax+by+c=0);
-) ng thng c tn l l, mun bit phng trnh ca n, dng lnh [> equation(l);
-) Khong cch t mt im M n mt ng thng c tn l l: [> distance(M,l);
-) Hnh chiu ca im P ln ng thng l: [> projection(H,P,l); vi H l tn ca hnh chiu.
-) im i xng ca im P qua ng thng l: [> reflection(Q,P,l);
-) Tm giao im A ca 2 ng thng l, d: [>intersection(A,l,d);
-) Tnh ln ca gc gia hai ng thng d1 v d2: [> FindAngle(d1,d2);
28
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
2.3. ON THNG
-) Cho trc 2 im A v B: point(A,0,0),point(B,1,1):
-) on thng vi 2 u mt: [> segment(AB,[A,B]); vi AB l tn ca on thng, A v B l 2 u mt.
-) tnh di ca on AB, ta dng lnh [> distance(A,B);
-) Trung trc ca on thng: [> PerpenBisector(l,A,B); l l tn on thng, A v B l 2 im cho trc.
http://www.lrc-tnu.edu.vn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
2.5. NG TRN
-) ng trn i qua 3 im A,B,C; dng lnh [> circle(c1, [A, B, C], n, 'centername'=m); y c1 l tn
ng trn, m l k hiu tm ca ng trn.
-) ng trn i qua 3 im A,B,C; dng lnh [> circle(c1, [A, B, C], [x,y]); y c1 l tn ng trn.
-) ng trn c tm l im A, vi bn knh r:
[> circle(C, [A, r]); hay l: [> circle(C, [A, r], [x, y]);
-) ng trn C c phng trnh cho trc:
[> circle(C,
" x^(2)+y^(2)-2*a*x-2*b*y+c=0,[x,y]);"
-) Tm k hiu tm ca ng trn C: [> center(c);
-) Tm ta tm ca ng trn C: [> coordinates(center(c));
-) Tnh bn knh ca ng trn C: [> radius(c);
-) Phng tch ca im M i vi ng trn C: [> powerpc(M,C);
-) Trc ng phng ca hai ng trn.
-) Tm ng phng ca 3 ng trn.
-) Tm giao im ca 2 ng (mt ng trn mt ng thng hoc hai ng trn) C1 v C2: [>
intersection(H,C1, C2, [M,N]); y M v N l 2 giao im, H l tp hp cc thng tin v hai giao im
m ta c th tm bi lnh [> detail(H);
2.6. TIP TUYN CA NG TRN
-) Tip tuyn ti mt im M thuc ng trn c: [>tangentpc(t,M,c); y t l tn ca tip tuyn. M l
tip im bit.
-) Tip tuyn vi ng trn c v i qua im M cho trc: [>TangentLine(T,M,c,[t1,t2]); y T l tp
hp cc thng tin v tip tuyn, c th tra cu bi lnh [> detail(T); t1, t2 l tn ca mi tip tuyn.
-) ng trn c c tm O ni tip tam gic T: [> incircle(c,T,'centername'=O);
31
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
-) Ba ng trn bng tip tam gic: [> excircle(H,T, [c1(o1),c2(o2),c3(o3)]); H l tp hp cc thng tin v
3 vng trn bng tip, T l tam gic cho, *c1(o1),c2(o2),c3(o3)+ l 3 ng trn bng tip vi tm l
O1, O2, O3.
Ch : c th ch dng lnh th 2 m khng cn n lnh th nht.
2.7. MT SIM, NG THNG, NG TRN.
1) im Gecgon: [>GergonnePoint(G, ABC); y G l tn ca im, ABC l tn tam gic. im Gecgon l
im ng quy ca 3 ng thng AA1, BB1, CC1. A1, B1, C1 l cc tip im ca ng trn ni tip vi
3 cnh.
2) im Nagel : [> NagelPoint(N, T); y N l tn ca im, ABC l tn tam gic. im Nagel l im
ng quy ca 3 ng thng AA1, BB1, CC1. A1, B1, C1 l cc tip im ca ng trn bng tip vi 3
cnh.
3) ng thng Simpson: *> SimpsonLine(sl,N,T); sl l tn ng thng Simson, N l im h t ng
trn ngoi tip tam gic T.
>
2.8. NHM LNH KIM TRA
Nhm lnh kim tra bt u bng Are hoc Is dng kim tra tnh ng hoc sai ca mt tnh cht no
.
S th t
C php
Chc nng
1
[> ArePrallrel (l1,l2,cond);
Kim tra tnh song song ca hai ng thng l1, l2.
2
[> Areconcurrent(l1,l2,l3,cond);
Kim tra tnh ng quy ca 3 ng thng l1, l2, l3.
3
[> ArePerpendicular(l1,l2,cond);
Kim tra tnh vung gc ca hai ng thng l1, l2.
32
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
4
[> AreTangent(f,g);
Kim tra tnh tip xc gia hai ng f v g (mt ng thng vi mt ng trn hoc hai ng trn.
5
[> IsOnCircle(A,c,cond);
Kim tra xem im F c nm trn ng trn c hay khng?
6
[> IsOnline(A,l,cond);
Kim tra xem im F c nm trn ng thng l hay khng?
7
[> IsRightTriangle(ABC,cond);
Kim tra tnh vung ca tam gic c tn l ABC
8
[> AreConcyclic(P1,P2,P3,P4);
Kim tra 4 im P1, P2, P3, P4 thuc 1 ng trn
9
[> AreSimilar(T1, T2, cond);
Kim tra tnh ng dng ca hai tam gic
10
[> AreCollinear(A,B,C);
Ki
Ch :
-) C th b iu kin cond hoc s dng trong trng hp c cha tham s.
-) Khi kt thc cc lnh ny v enter, kt qu s l true hoc false.
-) Lnh 4 v lnh 8 c th thay th cho nhau.
33
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
"sqrt((x[2]-x[1])^(2)+(y[2]-y[1])^(2)+(z[2]-z[1])^(2))"
im M(x,y,z) chia on
34
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
M[1]
M[2]
theo t s , c ta biu din theo cng thc:
x[1] + λx[2]
x = -------------------;
1 + lambda
y[1] + λy[2]
y = -------------------;
1 + lambda
z[1] + λz[2]
z = -------------------;
1 + lambda
Trng hp ring =1, ta c ta trung im:
2) ng thng:
http://www.lrc-tnu.edu.vn
:
x - x[1]
y - y[1]
y - y[1]
z - z[1]
trong cch vit trn, c quy c nu mu s no bng khng, th t s ca phn s phi bng khng.
Vector ch phng:
#mover(mi("v"),mo("→")) = (x[2] - x[1], y[2] - y[1],
z[2] - z[1])
ii) Phng trnh dng tham s
x = x[0] + at; y = y[0] + bt; z = z[0] + ct;
ng thng i qua im
"M[0](x[0],y[0],z[0]), "
c vector ch phng
"(v)=(a,b,c). "
C th kh tham s t v c phng trnh
x - x[0] y - y[0]
y - y[0] z - z[0]
4) H hai mt phng
36
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
A[1] B[1]
B[1] C[1]
C[1] D[1]
---- = ---- and ---- = ---- and ---- <> ---A[2] B[2]
B[2] C[2]
C[2] D[2]
A[1] B[1]
B[1] C[1]
C[1] D[1]
B[2] C[2]
C[2] D[2]
-) iu kin ct nhau ca
P[1]
v
P[2]
l:
A[1] B[1]
37
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
hay l
A[1] B[2] <> A[2] B[1]
hoc
B[1] C[2] <> B[2] C[1]
hoc
A[2] B[1] <> A[1] B[2]
5) Chm mt phng:
Cho 2 mt phng ct nhau
A[1] x + B[1] y + C[1] = 0
v
A[2] x + B[2] y + C[2] = 0
, khi , tp hp tt c cc mt phng c dng
alpha(A[1] x + B[1] y + C[1] z + D[1]) + beta
38
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
2 2
39
http://www.lrc-tnu.edu.vn
/2 2 2
>\a + b + c - d, 0/
http://www.lrc-tnu.edu.vn
i) iu kin ct nhau: Vector ch phng ca ng thng khng trc giao vi vector php tuyn ca
mt phng:
41
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
Ab + Bb + Cc <> 0
ii) iu kin song song:
Ab + Bb + Cc = *(0, v) Ax[0] + By[0] + Cz[0] + D and *(0, v) Ax
y - y[1] z - z[1]
b[1]
b[1]
c[1]
v
x - x[2] y - y[2]
y - y[2] z - z[2]
b[2]
b[2]
c[2]
http://www.lrc-tnu.edu.vn
true) = 0
5') iu kin ng phng ca 4 im
http://www.lrc-tnu.edu.vn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
on thng
1) on thng khng nh hng: [> segment(tn, [P1,P2]) hoc [> segment(tn, P1,P2);
2) on thng c nh hng:
1.2. ng thng
1) ng thng d i qua im M(x0,y0,z0) v c vector ch phng V(a1,a2,a3), mun nhp di dng
tham s {x=x0+a1.t, y=y0+a2.t, z=z0+a3.t}, ta dng lnh:
x - x0 y - y0
y - y0 z - z0
a2
a2
a3
"{[[a1.x+b1.y+c1.z+d1=0,],[a2.x+b2.y+c2.z+d2=0,]]"
[> plane(P1,[a1.x+b1.y+c1.z+d1=0,[x,y,z]);
[> plane(P2,[a2.x+b2.y+c2.z+d2=0,[x,y,z]);
45
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
S th t
Lnh
Chc nng
1
[> plane(P, [A,n],[x,y,z]);
Mt phng P, i qua im A v c vector php tuyn n.
2
[> plane(P, [d1,d2]);
Mt phng P i qua 2 ng thng d1 v d2.
3
[>plane(P, [A,B,C]);
Mt phng P i qua 3 im A, B, C.
4
[> plane(P, [A,d1,d2]);
Mt phng P i qua im A v song song vi 2 ng thng d1 v d2.
5
[>plane(P, ax+by+cz+d=0);
Mt phng P c phng trnh l ax+by+cz+d=0.
6
[> parallel(P, M, alpha);
Mt phng P i qua im M v song song mt phng alpha.
7
"[> NormalVector(P);"
Tm vector php tuyn ca mt phng P.
8
47
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
TAM GIC
1) Tam gic bit ba nh l A, B, C: [> triangle(T,[A,B,C]);
2) Tam gic bit phng trnh 3 cnh a,b,c: [> triangle(T,[a,b,c], [x,y,z]);
Nu cc trc l u,v,w th thay [x,y,z] bi [u,v,w]
MT CU
1) Mt cu i qua 4 im A, B, C, D: [> sphere(S,[A,B,C,D], n, `centername`=J);
Trong :
-) S l tn ca mt cu.
-) n=[x,y,z] -tn cc trc ta
-) J l tn tm mt cu.
2) Mt cu c ng knh l AB, vi A v B l hai im: [> sphere(S,[A,B], n, `centername`=J);
3) Mt cu c tm J v bn knh r: [> sphere(S,[J,r], n, `centername`=J);
J l tn ca tm.
4) Mt cu c tm J v tip xc mt phng P: [> sphere(S,[J,P], n, `centername`=J);
J l tn ca tm.
5) Cc yu t lin quan n mt cu:
a) Tip din P ti A ca mt cu S: [> TangentPlane(P,A,S);
b) Phng tch ca im M i vi mt cu S: [> powerps(M,s);
c) Mt ng phng P ca hai mt cu
S[1]
v
S[2]
: [> RadicalPlane(P,
48
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
S[1]
,
S[2]
);
d) Trc ng phng d ca ba mt cu: [> RadicalLine(d, s1, s2, s3);
e) Tm ng phng J ca 4 mt cu: [> RadicalCenter(J, s1, s2, s3, s4);
f) Tnh bn knh mt cu S: [> radius(S);
g) Tm tm mt cu S: [> center(S);
KHI A DIN
1) Khi t din bit bn nh A, B, C, D: [> gtetrahedron(Ten, [A,B,C,D]);
2) Khi t din bit bn mt: [> gtetrahedron(Ten, [
P[1], P[2], P[3], P[4]
]);
3) Hnh hp ch nht: [> parallelepiped(ten,[
d[1], d[2], d[3]
]);
d[1], d[2], d[3]
l 3 cnh xut pht t mt nh.
CC PHP BIN HNH TRONG KHNG GIN
1) Php t nh tin: N l nh ca M qua php t nh tin theo vector
"(AB: )"
[> translation(N,M,AB;
Ch : AB l on thng c hng.
2) Php i xng:
49
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
2
[> distance(l1,l2)
Khong cch gia hai ng thng l1 v l2
ng thng vit dng tham s
3
[> distance(P1,P2)
Khong cch gia hai mt phng P1 v P2
51
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
4
[> distance(A,P)
Khong cch t im A n mt phng P
5
[> distance(A,l)
Khong cch t im A n ng thng l
6
[> distance(l,P)
Khong cch t ng thng l n mt phng P
>
1.8. Nhm lnh kim tra
Nhm lnh kim tra bt u bng Are hoc Is dng kim tra tnh ng hoc sai ca mt tnh cht no
.
S th t
Lnh
Chc nng
1
[> AreConcurrent (P,Q,R, cond);
Kim tra tnh thng hng ca 3 im P, Q, R.
2
[> ArePrallrel (l1,l2,cond);
Kim tra tnh song song ca hai ng thng l1, l2.
52
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
3
[> Areconcurrent(l1,l2,l3,cond);
Kim tra tnh ng quy ca 3 ng thng l1, l2, l3.
4
[> ArePerpendicular(l1,l2,cond);
Kim tra tnh vung gc ca hai ng thng l1, l2.
5
[> ArePerpendicular(l,P,cond);
Kim tra tnh vung gc ca ng thng l vi mt phng P.
6
[> ArePerpendicular(P1,P2,cond);
Kim tra tnh vung gc ca hai mt phng P1 v P2.
7
[> AreCoplanar(A,B,C,D)
Kim tra tnh ng phng ca bn im A,B,C,C
8
[> AreCoplanar(l1,l2)
Kim tra tnh ng phng ca hai ng thng
9
[> AreParallel(l1,l2)
Kim tra tnh song song ca hai ng thng l1 v l2
10
[> AreParallel(P1,P2)
Kim tra tnh song song ca hai mt phng P1 v P2
11
53
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
[> AreParallel(l,P)
Kim tra tnh song song ca ng thng l v mt phng P
12
[> IsOnCircle(A,c,cond);
Kim tra xem im A c thuc ng trn c hay khng?
13
[> IsOnline(A,l,cond);
Kim tra xem im A c thuc ng thng l hay khng?
14
[> IsRightTriangle(ABC,cond);
Kim tra tnh vung ca tam gic c tn l ABC
IM TRONG CA A GIC LI
BI TON
Khi gii bi ton hnh hc i khi ta gp khi nim im M nm trong mt hnh
no , chng hn, im M bn tronggc xOy, im M bn trong tam gic
ABC...Gp nhng trng hp nh th ny, ngi ta thng v im Mmt cch
trc gic.
Vy khi nim chnh xc im trong l g? Lm th no bit im M trong hay
ngoi mt hnh F
54
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
LI GII
Trc ht ta c nhn xt: im M thuc min trong ca a gic, nu tn ti mt
on thng cha im M v c hai u mt thuc bin ca a gic.
Gi s n nh ca a gic cho
Ta thc hin cc bc sau y:
i) Vit phng trnh cc cnh ca a gic
ii) Vit phng trnh ng thng i qua nh no (nh
b:=[0,0,sqrt(3)/2,2*sqrt(3)/2,2*sqrt(3)/2,sqrt(3)/2];
55
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
>
point(M,[2,0.5]),point(A0,[0,0]),point(A1,[a[1],b[1]]),
point(A2,[a[2],b[2]]),point(A3,[a[3],b[3]]),point(A4,[a
[4],b[4]]),point(A5,[a[5],b[5]]),point(A6,[a[6],b[6]]);
>
segment(A0A1,[A0,A1]),segment(A1A2,[A1,A2]),segment(A2A
3,[A2,A3]),segment(A3A4,[A3,A4]),segment(A4A5,[A4,A5]),
segment(A5A6,[A5,A6]),segment(A6A1,[A6,A1]);
> segment(A1M,[A1,M]),line(d,[A1,M]),line(l34,[A3,A4]);
> intersection(N, l34, d);segment(MN,[M,N]);
> draw([M,N,A1M,MN,
A1A2,A2A3,A3A4,A4A5,A5A6,A6A1],printtext=true,title="A
GIC");
56
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
>
57
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
>
Gii h phng trnh tm giao im ca ng thng
gic. H phng trnh cho nghim t v
vi cc cnh
ca a
http://www.lrc-tnu.edu.vn
im M l im trong ca on thng
>
59
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
T GIC Y
> restart:with(geometry):with(student):
BI:
point(A,[0,0]),point(B,[2,0]),point(C,[4,2]),point(D,[1
,5]);
>
line(d1,[A,B]),line(d2,[B,C]),line(d3,[C,D]),line(d4,[D
,A]);
> intersection(E,d2,d4),intersection(F,d1,d3);
line(d5,[E,F]),line(d6,[B,D1]);
segment(AB,[A,B]),segment(BC,[B,C]),segment(CD1,[C,D]),
segment(DA,[D,A]);
segment(AC,[A,C]),segment(EF,[E,F]),segment(BD,[B,D]);
segment(AE,[A,E]),segment(EB,[E,B]),segment(BF,[B,F]),s
egment(FC,[F,C]);
60
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
>
midpoint(M1,AC),midpoint(M2,BD1),midpoint(M3,EF);segmen
t(M1M2,[M1,M2]),segment(M2M3,[M2,M3]),segment(M1M3,[M1,
M3]);
>
triangle(ABE,[A,B,E]),triangle(BCF,[B,C,F]),triangle(AD
1F,[A,D,F]),triangle(CDE,[C,D,E]);
orthocenter(H1,ABE),orthocenter(H2,BCF),orthocenter(H3,
ADF),orthocenter(H4,CDE);
segment(H1H2,[H1,H2]),segment(H2H3,[H2,H3]),segment(H3H
4,[H3,H4]),segment(H1H4,[H1,H4]);
>
> AreCollinear(H1,H2,H3,H4);line(l2,[H3,H2]);
circle(C1,[A,B,E],[x,y]):circle(C2,[B,C,F],[x,y]):circl
e(C3,[A,D1,F],[x,y]):circle(C4,[C,D1,E],[x,y]):
Equation(C1):
61
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
4)},{x,y});
>
draw([AB(color=green),BC(color=green),CD1(color=green),
D1A(color=green),AE(color=green),EB(color=green),
BF(color=green),FC(color=green),AC(color=blue),
BD1(color=blue),EF(color=blue),M1(color=red),M2(color=r
ed),
M3(color=red),M1M2(color=red),M2M3(color=red),
M1M3(color=red),H1H2(color=red),H2H3(color=green),C1,C2
,C3,C4
],#axes=none,
printtext=true,
title="T GIC Y ");
62
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
, ni cc im
c tnh bi cng
thc:
Ch rng vi cng thc ny din tch tam gic c th nhn gi tr dng hoc
m, ty theo tam gic c nh hng dng hay m.
Khi din tch ca a gic
...
c tnh theo cng thc (xem [4], trang
14).
http://www.lrc-tnu.edu.vn
################################################################
#####
for i from 1 to n do
a[i]:=i;
b[i]:=i^2;
end do:
#a[1]:=2:
#a[2]:=4:
#a[3]:=6:
#a[4]:=8:
#a[5]:=10:
#a[6]:=9:
#a[7]:=7:
#a[8]:=5:
#a[9]:=3:
#a[10]:=1:
#b[1]:=1:
#b[2]:=4:
#b[3]:=9:
#b[4]:=16:
#b[5]:=25:
#b[6]:=7:
#b[7]:=5:
#b[8]:=5:
#b[9]:=3:
#b[10]:=1:
################################################################
L:=[seq(dt[i],i=1..n-1)]:
for i to n-1 do
dt[i] := evalf((a[i]*b[i+1]-a[i+1]*b[i])*(1/2));
end do:
##########################################################
Dt:=add(dt[i],i=1..n-1);
S:=evalf(Dt-(a[1]*b[n]-a[n]*b[1])*(1/2));
>
>
64
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
V a gic
Nhp a gic:
65
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
>
>
> n:=8:
> a:=array(1..n);b:=array(1..n);
> a:=[1,3,2,-2,-3,-3,-2,2,3];b:=[0,2,3,3,2,-2,-3,-3,-2];
> A[1]:=point(A1,[a[1],b[1]]):
A[2]:=point(A2,[a[2],b[2]]):
A[3]:=point(A3,[a[3],b[3]]):
A[4]:=point(A4,[a[4],b[4]]):
A[5]:=point(A5,[a[5],b[5]]):
A[6]:=point(A6,[a[6],b[6]]):
A[7]:=point(A7,[a[7],b[7]]):
A[8]:=point(A8,[a[8],b[8]]):
66
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
>
segment(A1A2,[A[1],A[2]]),segment(A2A3,[A[2],A[3]]),seg
ment(A3A4,[A[3],A[4]]),segment(A4A5,[A[4],A[5]]),
segment(A5A6,[A[5],A[6]]),segment(A6A7,[A[6],A[7]]),seg
ment(A7A8,[A[7],A[8]]),segment(A8A1,[A[8],A[1]]):
>
draw([A1A2,A2A3,A3A4,A4A5,A5A6,A6A7,A7A8,A8A1],printtex
t=true,title="A GIC");
l[i]:=(b[i+1]-b[i])*x-(a[i+1]-a[i])*ya[i]*b[i+1]+a[i+1]*b[i]:
end do:
> n:=8:
lom := 0;
for i to n do
67
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
duong := 0: am := 0:
for j to n do
d[j] := evalf(subs(x = a[j],y = b[j],l[i]));
if d[j] > 0 then duong := duong+1;
elif d[j] < 0 then am := am+1;
end if;
end do:
if (duong+am>0)and( duong*am>0) then
lom := lom+1;break;
end if;
end do:
if lom > 0 then print(`A GIC CHO L LM`);
else print(`A GIC CHO L LI`);
end if;
>
68
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
NHP TA CC NH
> n:=8:
a:=array[1..n]:
> a:=[1,2,3,3,2,1,0,0,1];
b:=[0,0,1,2,3,3,2,1,0];
V D V A GIC LI
V a gic
>
point(A1,[a[1],b[1]]),point(A2,[a[2],b[2]]),point(A3,[a
[3],b[3]]),point(A4,[a[4],b[4]]),point(A5,[a[5],b[5]]),
point(A6,[a[6],b[6]]),point(A7,[a[7],b[7]]),point(A8,[a
[8],b[8]]);
>
segment(A1A2,[A1,A2]),segment(A2A3,[A2,A3]),segment(A3A
4,[A3,A4]),segment(A4A5,[A4,A5]),
segment(A5A6,[A5,A6]),segment(A6A7,[A6,A7]),segment(A7A
8,[A7,A8]),segment(A8A1,[A8,A1]):
>
draw([A1A2,A2A3,A3A4,A4A5,A5A6,A6A7,A7A8,A8A1],printtex
t=true,title="A GIC");
69
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
>
Khng gim tnh tng qut, ta gi s a gic c hng dng, khi xut
pht t nh A[1], i ti cc nh A[2]...A[n], v cui cng v A[1]. Khi i t
cnh A[i-1]A[i] sang cnh A[i]A[i+1], ta phi quay mt gc [i]. Khi ba
mnh sau y l tng ng:
i) Gc
ii) sin[i]>0.
iii) [i]=u[i].v[i+1]-u[i+1].v[i]>0,
y (u[i], v[i]) v (u[i+1], v[i+1]) l ta cc vector A[i-1]A[i] v
A[i]A[i+1].
Sau y ta s dng iii) kim tra tnh li ca a gic.
Ta c mnh : iu kin cn v a gic li l mi gc trong ca n nh
hn .
Tnh ta cc vector cnh ca a gic:
>
for i to n-1 do
u[i]:=a[i+1]-a[i]:
70
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
v[i]:=b[i+1]-b[i]:
end do;
u[n]:=a[1]-a[n];
v[n]:=b[1]-b[n];
http://www.lrc-tnu.edu.vn
end if;
end do;
Delta[n]:=evalf(u[n]*v[1]-u[1]*v[n]);
if Delta[n]>0 then dem:=dem+1; end if;
if dem=n then
print(`A GIC CHO L A GIC LI`);
else print(`A GIC CHO L A GIC LM`);
end if;
72
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
>
################################################################
##################
################################################################
###################
################################################################
####################
V D V A GIC LM
> restart: with(student):with(geometry):
> n:=8:
a:=array[1..n]:
> a:=[1,2,1,3,2,1,0,0,1];
b:=[0,0,1,2,3,3,2,1,0];
>
V a gic
>
point(A1,[a[1],b[1]]),point(A2,[a[2],b[2]]),point(A3,[a
[3],b[3]]),point(A4,[a[4],b[4]]),point(A5,[a[5],b[5]]),
point(A6,[a[6],b[6]]),point(A7,[a[7],b[7]]),point(A8,[a
[8],b[8]]);
>
segment(A1A2,[A1,A2]),segment(A2A3,[A2,A3]),segment(A3A
4,[A3,A4]),segment(A4A5,[A4,A5]),
segment(A5A6,[A5,A6]),segment(A6A7,[A6,A7]),segment(A7A
8,[A7,A8]),segment(A8A1,[A8,A1]):
>
draw([A1A2,A2A3,A3A4,A4A5,A5A6,A6A7,A7A8,A8A1],printtex
t=true,title="A GIC");
73
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
>
Khng gim tnh tng qut, ta gi s a gic c hng dng, khi xut
pht t nh A[1], i ti cc nh A[2]...A[n], v cui cng v A[1]. Khi i t
cnh A[i-1]A[i] sang cnh A[i]A[i+1], ta phi quay mt gc [i]. Khi ba
mnh sau y l tng ng:
i) Gc
ii) sin[i]>0.
iii) [i]=u[i].v[i+1]-u[i+1].v[i]>0,
y (u[i], v[i]) v (u[i+1], v[i+1]) l ta cc vector A[i-1]A[i] v
A[i]A[i+1].
Sau y ta s dng iii) kim tra tnh li ca a gic.
Ta c mnh : iu kin cn v a gic li l mi gc trong ca n nh
hn .
Tnh ta cc vector cnh ca a gic:
>
for i to n-1 do
u[i]:=a[i+1]-a[i]:
74
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
v[i]:=b[i+1]-b[i]:
end do;
u[n]:=a[1]-a[n];
v[n]:=b[1]-b[n];
http://www.lrc-tnu.edu.vn
end if;
end do;
Delta[n]:=evalf(u[n]*v[1]-u[1]*v[n]);
if Delta[n]>0 then dem:=dem+1; end if;
if dem=n then
print(`A GIC CHO L A GIC LI`);
else print(`A GIC CHO L A GIC LM`);
end if;
76
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
TRC NG PHNG-TM NG
PHNG
Trong Maple c sn cc lnh tm trc ng phng ca hai ng trn v tm tm ng
phng ca 3 ng trn. Trong bi ny chng ta xy dng trc ng phng v tm ng
phng t cc lnh n gin ca Maple.
http://www.lrc-tnu.edu.vn
> Trucdangphuong(0,0,-9,0,4,-16,7,0,4);
>
>
T GIC NI TIP
BI:
Cho 4 ng trn O1, O2, O3, O4. Bit rng O1 tip xc vi O2 ti M12, O2 tip xc vi O3 ti
M23,O3 tip xc vi O4 ti M34,O4 tip xc vi O1 ti M41. Chng minh rng 4 im M12,
M23, M34, M41 thuc mt ng trn.
LI GII:
> restart: with(student):with(geometry):
> HaiDuongTron:= proc(a1,b1,R1,a2,b2,R2)
local x,y;
description "add a list of numbers and multiply by a constant";
point(C1,[a1,b1]); point(C2,[a2,b2]);
circle(vt1, [C1,R1],[x, y]);circle(vt2, [C2,R2],[x, y]);
intersection(M12,vt1, vt2);
end proc:
> HaiDuongTron(0,0,1,3,0,2);
> M12;
78
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
>
>
79
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
>
http://www.lrc-tnu.edu.vn
ELIP
BI:
Tm qu tch cc im m t k c 2 tip tuyn ti elip v
vung gc vi nhau.
LI GII:
restart:with(geometry):with(student):
a:=2;b:=3;
E:=x^2/a^2+y^2/b^2=1:
>
> tt1:=A1*(x-xM)+B1*(y-yM)=0;tt2:=A2*(x-xM)+B2*(y-yM)=0;
> tt1:=expand(A1*(x-xM)+B1*(y-yM)=0);
tt2:=expand(A2*(x-xM)+B2*(y-yM)=0);
81
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
> pt1:=simplify(expand(A1^2*a^2+B1^2*b^2=(-A1*xM-B1*yM)^2));
pt2:=expand(A2^2*a^2+B2^2*b^2=(-A2*xM-B2*yM)^2);
pt3:=A1*A2+B1*B2;
> solve({pt1,pt2,pt3,A1>0},{A1,A2,B1,B2});
>
>
82
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
KT LUN
Cng nh mt s tc gi i trc, lun vn s dng cc lnh c sn ca Maple
gii cc bi ton hnh hc. Gip cho gio vin v hc sinh gii bi ton hnh hiu
qu hn.
Lun vn t c mt s kt qu sau:
-) nu mt vi bi ton m Maple cha gii, s dng cc lnh c sn ca Maple
gii chng, l:
i) Kim tra tnh li ca mt a gic.
ii) Tnh din tch mt a gic bt k.
iii) Kim tra mt im c thuc min a gic hay khng.
iv) Vit phng trnh mt phng phn gic ca nh din.
V thi gian c hn, tc gi vn cn mt s bi ton sau y cha thc hin c:
-) Kim tra tnh li ca khi a din.
-) Kim tra mt im thuc min trong ca mt a gic lm, khng t ct.
-) Dng thit din ca khi a din
-) S dng gi plots, plottools, draw gii bi ton qu tch.
Tc gi s c gng gii chng trong thi gian sm nht.
Lun vn cn nhiu hn ch, cha khai thc c nhiu th mnh ca Maple. Rt
mong s gp ca cc thy cc c v cc bn
83
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
84
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
85
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn