Cu 35: Phn tich quan im trit hoc Mac-Lnin v ban cht con ngi.

Thc cht cua vic nghin cu ban cht con ngi la qua trinh con ngi t ly minh lam i tng nghin cu va tra li cu hoi con ngi la gi, vai tro con ngi trong th gii nh th nao? 1. Quan nim chung v con ngi trong trit hoc trc Mac. Co nhiu khoa hoc nghin cu v con ngi, va tip cn theo cach ring cua minh. Tuy nhin, nu co khoa hoc chuyn nganh nhn thc con ngi bng cach chia h thng yu t thi ngc lai, trit hoc nghin cu con ngi bng cach tng hp cac yu t thanh h thng. Trong s phat trin cua trit hoc, co nhiu quan nim khac nhau v ban cht con ngi. Cac nha trit hoc thi c ai xem con ngi la vu tru thu nho. Trit hoc tn giao xem con ngi la mt thc th nhi nguyn, la s kt hp gia tinh thn va th xac. Cac hoc thuyt trit hoc duy tm tuyt i hoa hoat ng cua i sng tinh thn, in hinh la h thng trit hoc duy tm cua Hghen. ng cho rng con ngi la hin thn cua y nim tuyt i, la bc cui cung cua cuc din hanh cua y nim tuyt i trn trai t. Phoibc, mt nha trit hoc duy vt siu hinh, a tuyt i hoa mt sinh hoc cua con ngi, chia ct con ngi khoi i sng xa hi. Vi vy, ng cung khng giai thich c ban cht thc s cua con ngi. Nh vy, trit hoc trc Mac v cn ban a giai thich ban cht con ngi trn lp trng duy tm, do o, khng giai thich c ngun gc, ban cht tht s cua tn tai ngi. Mc du vy, no vn ong gop c nhng thanh tu lam tin cho khoa hoc nghin cu con ngi. 2. Quan nim cua trit hoc Mac-Lnin v ban cht con ngi. - Trn c s tip thu co ph phan t tng v con ngi cua cac nha trit hoc trc o trong lich s, C.Mac a khng inh rng: Trong tinh hin thc cua no, ban cht con ngi la tng hoa nhng quan h xa hi (Lun cng v Phoibc). - Da vao nhng thanh tu cua khoa hoc hin ai, trit hoc Mac-Lnin xem s tn tai cua con ngi va xa hi loai ngi bi quy inh bi:

+ Th nht: cac quy lut sinh vt hoc tao thanh phng din sinh hoc cua con ngi, nh quy lut v s phu hp gia c th vi mi trng, v qua trinh trao i cht, v bin di, di truyn va s tin hoa + Th hai: cac quy lut tm ly-y thc hinh thanh va hoat ng trn nn tang sinh hoc cua con ngi, nh quy lut hinh thanh t tng, tinh cam, khat vong, muc tiu, ly tng, nim tin, y chi + Th ba: cac quy lut xa hi ang quy inh mi quan h gia con ngi vi con ngi, nh quy lut v s phu hp cua quan h san xut vi tinh cht va trinh cua lc lng san xut, bin chng gia c s ha tng va kin truc thng tng, cac quy lut v giai cp va u tranh giai cp Trong i sng con ngi, ba h thng quy lut trn khng tach bit nhau, ma chung hoa vao nhau, tac ng ln nhau, tao nn ban cht con ngi trong s thng nht cua con ngi t nhin (cai sinh hoc) va con ngi xa hi (cai xa hi) trong mt con ngi hin thc. - Ban cht t nhin cua con ngi c biu hin ra bn ngoai la cac nhu cu tt yu khach quan: + Nhu cu n, mc, , sinh hoat vn hoa tinh thn. + Nhu cu tai san xut xa hi. + Nhu cu tinh cam, nhu cu hiu bit. - Ban cht xa hi cua con ngi c hinh thanh trong quan h con ngi vi con ngi va con ngi vi t nhin. duy tri s tn tai cua minh, con ngi phai lao ng. Vi vy, lao ng la yu t quyt inh s hinh thanh ban cht xa hi cua con ngi. Bi vi: + Th nht: Lao ng la ngun gc cua nn vn minh vt cht va tinh thn. + Th hai: Lao ng la ngun gc trc tip cua s hinh thanh y thc.

+ Th ba: Trong lao ng, con ngi quan h vi nhau trong linh vc san xut, phn phi, trao i, tiu dung, t o, hinh thanh cac quan h xa hi khac trong i sng tinh thn. - Cn phai thy rng, khng th tach ri ban cht t nhin va ban cht xa hi, ma chung la mt thc th thng nht, trong o, xa hi la phng thc cho con ngi thoa man nhu cu sinh hoc va nhu cu sinh hoc cang thoa man, con ngi cang tr nn la con ngi vn hoa, vn minh, ngay cang ngi hn. - Nhu cu t nhin la muc ich cua s phat sinh nhng nhu cu xa hi. iu o, co nghia rng san xut ra i sng vt cht la c s quyt inh s tn tai va phat trin cua xa hi loai ngi va con ngi. 3. Mt s kt lun: - Trong tinh hin thc cua no, ban cht con ngi la tng hoa cac quan h xa hi. iu o co nghia phai tha nhn tinh thng nht khng th tach ri gia con ngi sinh hoc va con ngi xa hi. Ban cht con ngi khng la cai bm sinh ma lun xut hin, tn tai va phat trin da trn nn tang t nhin cua con ngi. - Nhu cu t nhin va nhu cu xa hi ngay cang phat trin. Vi vy, ban cht con ngi khng phai sinh ra mt ln la xong, ma no gn lin vi qua trinh phat trin cua lich s-xa hi, gn vi qua trinh con ngi khng ngng t hoan thin minh. - Bi vy, con ngi la san phm cua lich s, va la chu th sang tao ra lich s. Tao ra nhng iu kin lich s, nhng tin kinh t-xa hi cho s phat trin toan din cua con ngi la muc ich vn ti cua chinh ban thn con ngi.