Professional Documents
Culture Documents
BI GING MN
C S O LNG IN T
www.ptit.edu.vn
Trang 2
NI DUNG
CHNG 1. Gii thiu chung v o lng in t CHNG 2. nh gi sai s o lng CHNG 3. Cc c cu ch th trong my o CHNG 4. My hin sng CHNG 5. o tn s, khong thi gian v di pha CHNG 6. o dng in v in p CHNG 7. o cng sut CHNG 8. Phn tch ph CHNG 9. o cc tham s ca mch in
www.ptit.edu.vn
Trang 3
www.ptit.edu.vn
Trang 4
www.ptit.edu.vn
Trang 5
X =a
VD: o in p bng vn-mt, o tn s bng tn s-mt, o cng sut bng ot-mt,... c im: n gin, nhanh chng, loi b c cc sai s do tnh ton 2. o gin tip: kt qu o khng phi l tr s ca i lng cn o, m l cc s liu c s tnh ra tr s ca i lng ny.
X = F (a1 , a2 ,..., an )
V d: o cng sut bng vn-mt v ampe-mt, o h s sng chy bng dy o,... c im: nhiu php o v thng khng nhn bit ngay c kt qu o
GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1 Trang 6
www.ptit.edu.vn
www.ptit.edu.vn
Trang 7
www.ptit.edu.vn
www.ptit.edu.vn
Trang 9
Mc t ng ha
Dng ca tn hiu
Cc i lng u vo
Dng c o khng t ng
Dng c o t ng
Dng c o tng t
Dng c o s
Dng c o dng in
Dng c o tn s
...
Hnh 1.1 S phn loi tng quan thit b o + Thit b o tng hp l cc phng tin o phc tp, a nng dng kim tra, kim chun v o lng cc tham s phc tp. + H thng thng tin o lng: H thng mng kt ni ca nhiu thit b o, cho php o lng v iu khin t xa, o lng phn tn...
www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1 Trang 10
dX
+ Phm vi o: l phm vi thang o bao gm nhng gi tr m sai s cho php ca phng tin o i vi cc gi tr o c qui nh + Phm vi ch th: l phm vi thang o c gii hn bi gi tr u v gi tr cui ca thang o. + Cp chnh xc: c xc nh bi gi tr ln nht ca cc sai s trong thit b o. Thng c tnh ton bng gii hn ca sai s tng i quy i. + phn gii: Chnh l chia ca thang o hay gi tr nh nht c th phn bit c trn thang o (m c th phn bit c s bin i trn thang o)
www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1 Trang 11
www.ptit.edu.vn
Trang 12
www.ptit.edu.vn
Trang 13
www.ptit.edu.vn
Trang 15
Ngun cung cp
(a) Cu trc my o tham s v c tnh ca mch c ngun tn hiu th Ngun tn hiu th Mch cn o tham s, c tnh Mch vo Thit b bin i, x l tn hiu Thit b ch th
Ngun cung cp
B iu ch
Ngun cung cp
Thit b o
Hnh 1.4 Cu trc my to tn hiu o lng - B to sng ch: xc nh cc c tnh ch yu ca tn hiu nh dng v tn s dao ng, thng l b to sng hnh sin hay xung cc loi - B bin i: nng cao mc nng lng ca tn hiu hay tng thm xc lp ca dng tn hiu, thng l b K in p, K cng sut, b iu ch, thit b to dng xung,... Cc my pht tn hiu siu cao tn thng khng c B bin i t gia B to sng ch v u ra, m dng B iu ch trc tip khng ch dao ng ch
www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1 Trang 17
www.ptit.edu.vn
Trang 18
1. 2.
Khi nim v nguyn nhn gy sai s Phn loi sai s: theo cch biu din sai s, theo s ph thuc ca sai s vo i lng o, theo v tr sinh ra sai s, theo qui lut xut hin sai s. ng dng phng php phn b chun nh gi sai s Cch xc nh kt qu o Sai s ca php o gin tip
3. 4. 5.
www.ptit.edu.vn
Trang 19
dd =
X .100% X do
Xdm= Xmax -Xmin : gi tr nh mc ca thang o Nu gi tr thang o: 0Xmax Xdm=Xmax * Theo s ph thuc ca sai s vo i lng o: - Sai s im 0 (sai s cng) l sai s khng ph thuc vo gi tr i lng o. - Sai s nhy (sai s nhn) l sai s ph thuc vo gi tr i lng o
www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1 Trang 21
www.ptit.edu.vn
limn(x)=p(x)
www.ptit.edu.vn
Trang 25
h h2 x2 p ( x) = e
(hm Gauss)
(1)
h : thng s o chnh xc h ln ng cong hp v nhn (xc sut cc sai s c tr s b th ln hn) thit b o c chnh xc cao Qui tc phn b sai s: a. Xc sut xut hin ca cc sai s c tr s b th nhiu hn xc sut xut hin ca cc sai s c tr s ln. b. Xc sut xut hin sai s khng ph thuc du, ngha l cc sai s c tr s bng nhau v gi tr tuyt i nhng khc du nhau th c xc sut xut hin nh nhau.
www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1 Trang 26
tng t ta c:
x
Trang 27
(2)
dPph dh
=n
( )
h n 1
h2
+
xi2
( )
hn
[ 2h x ]e
2 i
h2
xi2 = 0
n 2h 2 xi2 = 0
2 x i i =1 n
1 = 2h
2 x i
(3)
(4)
n
Trang 28
www.ptit.edu.vn
3. Sai s d: Sai s mi ln o: xi =ai x cha bit v x cha bit. a Sai s d l sai s tuyt i ca gi tr cc ln o ai v i : i = ai a
a + a + ... + an a= 1 2 = n
a
i =1
(9)
= a n.a = a a
i =1 i i =1 i i =1 i i =1
=0
(10)
Thc t: a X
www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1 Trang 29
x
i =1
2 i
2 i i =1
n 1
(11)
4. Sai s TBBP ca
a = n
(12)
5. tin cy v khong tin cy: Xc sut ca cc sai s c tr s khng vt qu 1 gi tr cho trc no , bng:
2 (ti ) = P ( a X < ) = 2
www.ptit.edu.vn
/ a
t2 2
dt
Trang 30
a X < t a
a t a < X < a + t a
(16)
l khong tin cy, khong ny c xc sut cha ng tr s thc ca i lng cn o X l P = (t ) . P l tin cy ca php nh gi. Kt qu o:
X = a t a
(n > 10)
(17)
X = a 3 a
Quan h gia tin cy P, t, vi n >10 (bng 1)
www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1
(18)
Trang 31
(n >10)
2 n 10
a ts a < X < a + ts a
2 n 10
www.ptit.edu.vn
Trang 32
a=
a
i =1
i =1
=0
hay khng?
2 i i =1 n
n 1
4. Kim tra xem c sai s th? nu c sai s th th loi b kt qu o tng ng v thc hin li bc 1-4 vi b kt qu o mi, s ln o n mi. 5. Tnh sai s TBBP ca tr s TB cng: a =
www.ptit.edu.vn
Trang 33
X = a t a
: X = a tsa
vi
n > 10
nu 2 n 10
* Cch vit hng ch s ca KQ o: - Ly t a ch cn ly vi 2 s sau du phy. - Ly a phi ch ly ch s sao cho bc ca s cui ca n bc ca hai con s ca t a . VD: kt qu o l X = 275,24 1,08 th phi vit li l: X = 275,2 1,1
www.ptit.edu.vn
Trang 34
www.ptit.edu.vn
Trang 35
Bng 2.
www.ptit.edu.vn
Trang 36
F F F Y + V + Z X +X=F ( Y,V,Z ) + Y V Z X= F F F Y + V + Z Y V Z
Trang 37
www.ptit.edu.vn
X =KY V Z
X =K Y 1V Z Y +K Y V 1Z V +K Y V Z 1Z Thc t dng sai s tng i:
X Y V Z = X = + + Y X V Z X = Y + V + Z
Xc nh sai s TBBP ca php o gin tip thng qua sai s TBBP ca cc php o trc tip thnh phn
F F F X = Y + V + Z Y V Z
www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1
Trang 38
Chng 3. Cc b ch th trong my o
www.ptit.edu.vn
Trang 39
Chng 3. Cc b ch th trong my o
3.1. Nguyn tc hot ng chung ca c cu o
Bao gm 2 thnh phn c bn : Tnh v ng. Hot ng theo nguyn tc bin i lin tc in nng thnh c nng lm quay phn ng ca n. Trong qu trnh quay lc c sinh cng c hc mt phn thng lc ma st, mt phn lm bin i th nng phn ng. Qu trnh bin i nng lng trong CC c th hin theo chiu bin i: dng in Ix (hoc Ux ) nng lng in t Wt, Wt s tng tc vi phn ng v phn tnh to ra F (lc) to mmen quay (Mq) gc quay ; t l vi f(Ix) hoc = f(Ux)
www.ptit.edu.vn
Trang 40
Chng 3. Cc b ch th trong my o
Gi s c cu o c n phn tnh in (mang in tch) v n cun dy. Thng thng in p c a vo cun dy. Nng lng in t sinh ra c xc nh nh sau:
j =i 1 j =i 1 i : cun dy j : phn t mang in tch Cij ,U ij : in dung v in p gia 2 phn t tch in i v j. Ii , I j : dng in trong cc cun dy i v j. Li : in cm ca cun dy i M ij : : h cm gia hai cun dy i v j Nng lng in t sinh ra ph thuc vo in p, in dung, dng in, cun cm v h cm.
i =n1 j =n
i =n1 j =n
www.ptit.edu.vn
Trang 41
Chng 3. Cc b ch th trong my o
Tng tc gia phn tnh v phn ng to ra 1 momen quay bng s bin thin ca nng lng t trn s bin thin gc quay.
dWdt : s bin thin ca nng lng t d : s bin thin ca gc quay
dWdt Mq = d
to ra s ph thuc gia gc quay v gi tr o; trong khi o ngi ta s dng thm l xo phn khng to ra momen phn khng chng li s chuyn ng ca phn ng. D: l h s phn khng ca l xo Kim ch th s dng li v tr cn bng khi
M pk = D
dWdt 1 dWdt = d D d
M pk = M q
D =
Chng 3. Cc b ch th trong my o
3.2. C cu ch th o lng
Cc c cu ch th kim ng tia in t CRT C cu ch th s (dng LED 7 on hay LCD 7 on) Mn hnh ma trn (LED, LCD, Flasma, OLED)
3.2.1 C cu ch th kim: - Dng c o t in kiu nam chm vnh cu (TNCVC). - Dng c o kiu in t. - Dng c o in ng. 3.2.1.1. B ch th kiu t in: hot ng theo nguyn tc bin i in nng thnh c nng nh s tng tc gia t trng ca mt nam chm vnh cu v t trng ca dng in qua mt khung dy ng
www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1 Trang 43
Chng 3. Cc b ch th trong my o
1. Cu to: - Phn tnh: gm 1 nam chm vnh cu (1), hai m cc t (2), 1 li st t (3). Gia (2) v (3) to thnh 1 khe hp hnh vnh khuyn cho php 1 khung dy quay xung quanh v c t trng u hng tm (B) - Phn ng: gm 1 khung dy nh (4) c th quay xung quanh trc ca 1 li st t, 1 kim ch th (5) c gn vo trc ca khung dy, 1 l xo phn khng (6) vi 1 u c gn vo trc ca khung dy, u cn li c gn vi v my.
Hnh 3.1
nh v kim ng im `0` khi cha o th mt u ca l xo phn khng trc c lin h vi mt vt chnh `0` chnh gia mt trc ca c cu o.
www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1 Trang 44
Chng 3. Cc b ch th trong my o
2. Hot ng: Dng in trong cun dy ca c cu TNCVC phi chy theo mt chiu nht nh cho kim dch chuyn (theo chiu dng) t v tr `0` qua sut thang o. o chiu dng in cun dy quay theo chiu ngc li v kim b lch v pha tri im `0`. Do cc u ni ca dng c TNCVC c nh du `+` v `-` cho bit chnh xc cc cn ni. C cu TNCVC c coi l c phn cc. Phng trnh m men quay v thang o: Khi c dng in I chy qua khung dy s to ra 1 t trng tng tc vi t trng B ca NCVC to ra 1 mmen quay:
dWe d Mq = =I d d
d = B.N .S .d : bin thin ca t thng qua khung dy
B: t trng NCVC
www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1 Trang 45
Chng 3. Cc b ch th trong my o
N: s vng dy S: din tch khung dy d : bin thin gc quay ca khung dy Mq= I.B.N.S M men quay Mq lm quay khung dy, khi mmen phn khng do l xo phn khng tc ng vo khung dy tng Mpk= D. (3.5) D - h s phn khng ca l xo - gc quay ca kim Khi mmen quay Mq cn bng vi mmen phn khng Mp ca l xo th kim s dng li trn mt s ng vi mt gc no . (3.6) Mq = Mpk I .B.N .S = D. B.N .S = I = S 0 .I D B.N .S S0 = l nhy ca c cu o D
www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1 Trang 46
Chng 3. Cc b ch th trong my o
3. c im ca c cu o t in: u im:
Thang o tuyn tnh c th khc thang o ca dng in I theo gc quay ca kim ch th nhy c cu o ln Dng ton thang (Itt) rt nh (c A) chnh xc cao, c th to ra cc thang o c cp chnh xc ti 0,5% t chu nh hng ca in t trng bn ngoi.
Nhc im:
Cu to phc tp, d b h hng khi c va p mnh Chu qu ti km do dy qun khung c ng knh nh Ch lm vic vi dng 1 chiu, mun lm vic vi dng xoay chiu phi c thm it nn in
ng dng:
dng rt nhiu lm c cu ch th cho cc dng c o in nh: Vnmt, Ampemt, dng c o in vn nng, cc php o cu cn bng
www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1 Trang 47
Chng 3. Cc b ch th trong my o
3.2.1.2. C cu in t: hot ng theo nguyn l: nng lng in t c bin i lin tc thnh c nng nh s tng tc gia t trng ca cun dy tnh khi c dng in i qua vi phn ng ca c cu l cc l st t 1. Cu to: c 2 loi - Loi cun dy hnh trn. - Loi cun dy hnh dt + Loi cun dy hnh trn: - Phn tnh: l mt cun dy hnh tr trn, pha trong thnh ng c gn l st t mm un quanh - Phn ng: gm mt l st t cng c un cong v gn vo trc quay nm i din. Trn trc quay gn kim ch th v l xo phn khng
Hnh 3.3.1
www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1 Trang 48
Chng 3. Cc b ch th trong my o
+ Loi cun dy dt:
Phn tnh: gm 1 cun dy dt, gia c 1 khe hp. Phn ng: gm 1 a st t c gn lch tm, ch mt phn nm trong khe hp v c th quay quanh trc. Trn trc ca a st t c gn kim ch th v l xo phn khng
Chng 3. Cc b ch th trong my o
2. Nguyn l hot ng chung: Khi c dng I in chy qua cun dy tnh s to ra mt nng lng t trng 1 2
Wtt =
vi L l in cm cun dy, c gi tr tu thuc vo v tr tng i ca l st t ng v tnh S bin thin nng lng t trng theo gc quay to ra mmen quay trc quay kim ch th quay dW
LI
Mq =
tt
Khi kim ch th quay mmen phn khng tng: Mpk=D. Ti v tr cn bng: Mpk = Mq
D = = dWtt 1 2 dL = I 2 d d
www.ptit.edu.vn
1 dWtt 1 dL 2 = I 2 D d D d 1 dL = S0 I 2 , S0 = 2 D d
Trang 50
Chng 3. Cc b ch th trong my o
3. c im ca CC in t:
+ u im: 9 CC t in c th lm vic vi dng xoay chiu. 9 C cu to vng chc, kh nng chu ti tt. + Nhc im: 9 nhy km do t trng phn tnh yu 9 Thang o phi tuyn 9 chnh xc thp do d nh hng ca t trng bn ngoi do tn hao st t ln 9 Tiu th nng lng nhiu hn c cu o t in. + ng dng: vn c dng nhiu trong cc ng h o in p ln
www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1 Trang 51
Chng 3. Cc b ch th trong my o
3.2.2. C cu ch th s
Vt cn o o Tr s o c bin i Khong t cha cc xung c tn s f m xung trong t kt qu bin i Hin th di dng ch s
1. Nguyn l hot ng chung: cc c cu o hin th s thng dng phng php bin i tr s ca i lng o ra khong thi gian c lu t ph thuc tr s o cha y cc xung lin tip vi tn s nht nh. Thit b ch th m s xung trong khong thi gian t v th hin kt qu php m di dng ch s hin th.
www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1 Trang 52
Chng 3. Cc b ch th trong my o
2. c im: (a) Cc u im: chnh xc o lng cao. Ch th kt qu o di dng ch s nn d c. C kh nng t chn thang o v phn cc Tr khng vo ln. C th lu li cc kt qu o a vo my tnh. Dng thun tin cho o t xa. (b) Cc nhc im: S phc tp Gi thnh cao bn vng nh Hin nay thit b o s thng s dng cc loi c cu ch th s nh sau: C cu ch th s dng it pht quang LED C cu ch th s dng LCD
www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1 Trang 53
Chng 3. Cc b ch th trong my o
3.2.2.1. B ch th s dng it pht quang (LED LED l mt tip xc P-N, vt liu ch to u l cc lin kt ca nguyn t nhm 3 v nhm 5 ca bng h thng tun hon Mendeleev nh GaAs (LED c mu ), GaP (LED c mu hoc mu lc), GaAsP (LED c mu hoc vng). Khi LED c phn cc thun cc ht dn a s khuch tn t qua tip xc P-N (in t t do t n sang p, l trng t p sang n) chng gp nhau s ti hp v pht sinh ra photon nh sng. Cng pht sng ca LED t l vi dng in qua it .
Chng 3. Cc b ch th trong my o
* LED 7 on: Cc dng c o hin th s thng dng b ch th 7 on sng ghp li vi nhau theo hnh s 8. Cc on sng l cc it pht quang. Khi cho dng in chy qua nhng on thch hp c th hin hnh bt k s no t 0-9. C 2 loi: LED 7 on sng Ant chung LED 7 on sng Catt chung LED 7 on sng Catt chung: catt ca tt c cc it u c ni chung vi im c in th bng 0 (hay cc m ca ngun). Tc ng vo u vo (ant) ca it mc logic 1 it sng. LED 7 on sng Ant chung: cc ant c ni chung vi cc dng ca ngun (mc logic 1). Tc ng vo u vo (Catt) ca it mc logic 0 it sng. st p khi phn cc thun it l 1,2V v dng thun khi c chi hp l l 20mA.
www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1 Trang 55
Chng 3. Cc b ch th trong my o
Nhc im: cn dng tng i ln. u im: ngun in p mt chiu thp, kh nng chuyn mch nhanh, bn, kch tc b.
Chng 3. Cc b ch th trong my o
3.2.2.2. B ch th s dng tinh th lng (LCD) Tinh th lng l tn trng thi ca mt vi hp cht hu c c bit. Cc cht ny nng chy 2 trng thi: lc u trng thi nng chy lin tc, sau nu nhit tip tc tng th chuyn sang cht lng ng hng bnh thng. Pha trung gian gia hai trng thi ny l trng thi tinh th lng B ch th dng tinh th lng (LCD) thng c b tr cng theo dng s 7 on nh b ch th LED. Trn 2 tm thu tinh ngi ta ph mt lp kim loi dn in to nn 2 in cc trong sut, gia 2 lp kim loi l lp cht lng tinh th. Khi ch th ch s, ngoi in p t vo 2 in cc ca phn t cn cn ngun sng t pha trc hay pha sau ca b ch th v phng.
www.ptit.edu.vn
Chng 3. Cc b ch th trong my o
(a) ngun sng t trc: khi c tn hiu th tinh th lng c nh sng phn x t gng.
Hnh 3.9
(b) ngun sng t sau: khi c tn hiu th tinh th lng c nh sng i qua to nn hnh s trn mn hnh. Mn hnh l tm phng en. Ngun in cung cp l ngun 1 chiu hoc l ngun in p xung.
Hnh 3.10
www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1 Trang 58
Chng 3. Cc b ch th trong my o
VD: mt LCD 7 on (hnh 3.11)
u chung ca cc phn t ch th LCD ni vi +E qua R. Cc in cc ring ni vi cc u ra iu khin. Khi transistor T6 tt, U6a = 0 phn t 6 khng ch th. Khi T6 thng, U6a = +E kch thch phn t 6 tr nn trong sut, cho nh sng i qua.
Hnh 3.11
u im ca LCD:
Ngun cung cp n gin, tiu th cng sut nh, c mW Kch tc b, ph hp vi cc thit b o dng mch t hp, k thut vi in t. Hnh ch s kh r rng, ch to n gin.
Nhc im ca LCD:
Di nhit lm vic hp (100C-550C) Tui th cha tht cao Tuy vy cc u im l c bn nn loi ny ngy cng c dng nhiu
www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1 Trang 59
Chng 3. Cc b ch th trong my o
3.2.2.3. Mn hnh ma trn
a. Mn hnh ma trn LED
b.
S cu to mt MHS in hnh Mt s ch lm vic MHS nhiu tia : MHS 2 knh dng ng tia in t
1 tia v CM in t
xil in t s
www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1 Trang 61
Hnh 4.1- Tn hiu iu bin v ph ca n quan st dng sng, o cc c tnh v cc tham s ca tn hiu dng mt my o a nng l MHS (xil). MHS l mt loi my v di ng theo 2 chiu X v Y hin th dng tn hiu a vo cn quan st theo tn hiu khc hay theo thi gian. `Kim bt v ` ca my l mt chm sng, di chuyn trn mn hnh ca ng tia in t theo qui lut ca in p a vo cn quan st.
www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1 Trang 62
www.ptit.edu.vn
Trang 65
tth
Thng thng: tng 15% tth tc l tng rt nh hn tth nn c th coi Tq tth, l tng: tng = 0 (Tq = tth) Nu tn s qut cao, mn hunh quang c d huy mc cn thit th khi mi ch c Uq t vo cp phin X c mt ng sng theo phng ngang. Khi c c Uth t vo cp phin Y v nu Tq = nTth (n N ) th trn mn xut hin dao ng ca mt hay vi chu k ca in p nghin cu (Uth). Nu Tq nTth th dao ng khng ng yn m lun di ng ri lon kh quan st. Hin tng ny gi l khng ng b (khng ng pha gia Uq v Uth).
www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1 Trang 66
Thc t, tng 0. V tng << tth nn ng sng m tia in t vch ln trn mn trong khong tth sng hn so vi ng sng trong khong tng. Trn dao ng ca in p n/cu cng b mt i mt phn chu k (= tng) tia in t quay tr v v tr ban u. Xo ng vch sng ca tia in t trong khong tng: ng vi lc c tng th to nn mt xung in p m c rng ng bng tng a ti cc iu ch ca ng tia in t.
www.ptit.edu.vn
Trang 67
c nh quan st vi cht lng cao cn: tng << tth hay Tq tth iu kin ng b phi tho mn: Tq = nTth Phi c mch tt tia qut ngc. 6. Nguyn l qut i Vi xung c xp ln (/T b), c chu k hoc khng c chu k qut i. Qut i: in p qut ch xut hin khi c xung nghin cu a n knh Y ca MHS.
www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1 Trang 68
* Tq = nTth (minh ha Tq = Tth ), n N Dao ng n nh v phn nh ng dng tn hiu cn quan st. iu kin ng b: Tq = nTth Qu trnh thit lp v duy tr iu kin ny l qu trnh ng b ca MHS Cc ch ng b: + ng b trong: tn hiu ng b ly t knh Y ca MHS + ng b ngoi (EXT) + ng b li (LINE)
www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1 Trang 71
www.ptit.edu.vn
Trang 72
Knh lch ng Y
Tin khuch i
Dy tr
Khuch i Y i xng
Y1 X1
CRT
Vpp
X2
CH S * ng tia in t: + l b phn trung tm ca MHS, s AC EXTLINEU dng loi ng 1 tia khng ch bng 50Hz U in trng + C nhim v hin th dng sng U trn mn hnh v l i tng iu khin chnh (Uy, Ux, UG).
2 x
Z
Y2
Ti G ca CRT
Knh Z
www.ptit.edu.vn
* Knh lch ngang X v ng b: c nhim v to ra in p qut ph hp v dng v ng b v pha so vi UY1, Y2 cung cp cho cp li ngang X1X2
+ Chuyn mch ng b S2: cho php chn cc tn hiu ng b khc nhau. S2 ti CH: t ng b (Ub = Uth) S2 ti EXT: ng b ngoi (Ub=UEXT), tn hiu ng b c a qua u vo EXT. S2 ti LINE: ng b vi li in AC 50Hz (Ub=UAC50Hz) ly t ngun nui. + K ng b v to dng: k/i tn hiu Ub ph hp v to ra dng xung nhn n cc tnh c chu k: Tx=Tb
www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1 Trang 75
* Knh iu khin ch sng Z: c nhim v nhn tn hiu iu ch sng UZ vo, thc hin chn cc tnh v k/i ph hp ri a ti li iu ch G ca CRT.
www.ptit.edu.vn
Trang 76
Ant hi t A1
EK -2,05kV R bright R1
Rfocus
Y2
X2
R2
H thng li tia
Sng in t
A3 (Ahu) Mn hnh
+ Li iu ch G c cung cp in p m hn so vi K v c ghp st K d dng cho vic iu chnh cng ca chm in t bn ti mn hnh. + Chit p trn G (iu chnh in p) thng c a ra ngoi mt my v k hiu l Bright hoc Intensity dng iu chnh sng ti ca dao ng trn mn hnh. + Ant A2 (Ant gia tc) thng c ni t trnh mo dao ng khi in p cung cp cho cc in cc khng phi l in p i xng. + Ant A1 (Ant hi t) cng c chit p iu chnh a ra ngoi mt my, k hiu l Focus, dng iu chnh hi t ca chm tia in t trn mn hnh.
www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1
Trang 79
Lc tc dng ln in t
www.ptit.edu.vn
Trang 81
y=a
www.ptit.edu.vn
Trang 82
y=
U y l y Ly 2d yU A
= SoyU y l y Ly
A2 dy
Uy
Y1
+ Y2
chm e-
M y
C
Soy =
y nhy ca ng = U y 2d yU A tia in t
Ly Mn hnh
ly Ly : khong cch t cp li ng n mn hnh ly : chiu di ca cc cp phin lm lch Hnh 4.12 dy : khong cch gia 2 phin lm lch UA : in p gia tc ca ng tia (ph thuc vo UA2 v K)
www.ptit.edu.vn
Trang 83
x=
U xl x Lx = SoxU x 2d xU A
* Nguyn l to nh trn mn my hin sng: H thng li tia iu khin ng thi tia in t theo 2 trc: trc thng ng v trc nm ngang, ngha l ng thi a vo n ng tia in t 2 in p iu khin UY v UX . Gi s U th = U m sin .t in p qut U q = a.t cp li tia nh sau: a vo knh Y v a ti cp li ng Y1Y2; a ti cp li ngang X1X2 in p trn cc
U y = U y1 y 2 = U th S y
S y = K y Soy
www.ptit.edu.vn
Trang 84
www.ptit.edu.vn
Trang 85
c. Ch khuch i Dng o tn s, gc lch pha, su iu ch, v c tnh VnAmpe ca it hoc dng lm thit b so snh. Hnh nhn c trn mn MHS gi l hnh Lixazu S3 v tr 3 B to qut trong c ngt ra khi qu trnh hot ng. MHS lm vic theo 2 knh c lp X,Y v u vo X cng l u vo tn hiu
GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1 Trang 86
www.ptit.edu.vn
Hnh 4.13
www.ptit.edu.vn
Trang 87
c)
Hnh 4.14
Trang 88
Ch : i vi tn hiu cao tn th kiu lun phin l tt nht, cn i vi tn hiu tn s thp th nn dng chuyn mch ngt qung
www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1
Hnh 4.15
Trang 89
(b)
(c)
www.ptit.edu.vn
En
www.ptit.edu.vn
Trang 95
Hnh 4.20 My hin sng s n gin Chuyn mch S v tr 1: xil a nng thng thng Chuyn mch S v tr 2: xil c nh s. in p cn quan st c a ti u vo Y, ti b ADC. Lc b iu khin gi 1 lnh ti u vo iu khin ca b ADC v khi ng qu trnh bin i. Kt qu l in p tn hiu c s ho. Khi kt thc qu trnh bin i, b ADC gi tn hiu kt thc ti b iu khin. Mi s nh phn c chuyn ti b nh v c nh v tr nh ring bit.
www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1 Trang 96
Chng 5. o tn s, khong thi gian & di pha Khi nim chung o tn s, s dng:
Cc mch in c tham s ph thuc tn s Phng php so snh Phng php s
o di pha, s dng:
Phng php o khong thi gian Pha mt ch th s Phng php v dao ng
www.ptit.edu.vn
Trang 98
(t ) =
d dt (t ) = 2f (t ) c
(t ), f (t ) l tn s gc tc thi v tn s tc thi
f =
hay =
c f
1 T
c im ca php o tn s: l php o c chnh xc cao nht trong k thut o lng nh s pht trin vt bc ca vic ch to cc mu tn s c chnh xc v n nh cao. Lng trnh o rng (n 3.1011 Hz). Lng trnh o c phn thnh cc di tn s khc nhau.
www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1 Trang 99
Z1
Z2
Z4
Hnh 5-1
Z3
Z1.Z 3 = Z 2 .Z 4 U AB = 0
R1.Z 3 = R2 .R4
3 Hnh 5-2 www.ptit.edu.vn
1 Z 3 = R3 + j Lx C 3
Trang 101
x Lx = Z 3 = R3
1 1 fx = x C3 2 Lx C3 R1.R3 = R2 .R4
B ch th cn bng l vn mt chnh lu, vn mt in t. Nhc im: Kh o c tn s thp do kh ch to cun cm c L ln tn s thp. Kh thc hin ch th 0 do c tc ng ca in t trng ln cun cm
www.ptit.edu.vn
Trang 102
x = 2f x =
Chn R3 = R4 = R v C3 = C4 = C ta c:
Hnh 5-3
Khi C2 = 2C1
R2 = 2 R1
fx =
x =
1 2 R1C1
1 4R1C1
Hnh 5-4
Thang ca bin tr R1 c khc trc tip theo n v tn s. Phng php cu dng o tn s t vi chc Hz n vi trm Khz. Sai s: (0,5-1)%
www.ptit.edu.vn
Trang 104
Ch th CH
Nguyn tc chung: da vo nguyn l chn lc tn s ca mch cng hng. iu chun Khi c bn ca tn s mt ny l mch cng hng. Mch ny c kch thch bng dao ng ly t Hnh 5-5 ngun c tn s cn o thng qua Khi ghp tn hiu. Vic iu chnh thit lp trng thi cng hng nh dng Khi iu chun. Hin tng cng hng c pht hin bng Khi ch th cng hng. Khi ny thng l Vnmt tch sng. Tu theo di tn s m cu to ca mch cng hng khc nhau. C 3 loi mch cng hng: Mch cng hng c L, C tp trung Mch cng hng c L, C phn b Mch cng hng c L phn b, C tp trung.
www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1 Trang 105
Lg
L D L2
T iu chnh
Ch th cng hng
Hnh 5-6
1 fx = 2 LC
+ Tn s mt loi ny thng dng trong di sng: 10 kHz 500 MHz. + Sai s: (0,25-3)%
www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1 Trang 106
lt
Vg
Hnh 5-7
+ Cc ch ghp u gn v tr ni tt c nh sao cho cc v tr ny gn vi v tr bng sng khi c chiu di tng ng ltd=/2 th thit b ch th s ch cc i. + Khi dch chuyn pt tng vi di bng bi s nguyn ln /2 s t cng hng c th xc nh bc sng bng cch ly 2 im cng hng ln cn l1=n/2; l2=(n-1) /2 l1-l2=/2 + Kt qu bc sng o c ca tn hiu siu cao tn x bi cng thc: =2(l1-l2)
www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1 Trang 107
V lt G
Hnh 5-8
Trang 108
nY=4, nX=2
Hnh 5-9
f m nY = f x nX
vi nY, nX nguyn dng nY : s giao im ca ng ct dc vi nh nX : s giao im ca ng ct ngang vi nh fX : tn s a vo knh lch ngang X fY : tn s a vo knh lch ng Y
GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1 Trang 109
f X nY - Tng qut: = fY n X
www.ptit.edu.vn
www.ptit.edu.vn
Trang 110
xung xo
Xung xa
hnh 5.10
U fx
a)
To fch Chia Uct To Nx Gii m Gii m v T o xung xung U ch T o xung xung v ch tn ch th X ung cht chun i u khi n iu th chun khin xung
cht
t
Ux Tx
b)
U dk
t
t t
U do
hnh 5.11
c)
d)
{
Nx
t
Trang 111
www.ptit.edu.vn
b. Chc nng cc khi: - Mch vo: thc hin tin x l nh phn p, lc nhiu... hoc bin i t/h tun hon dng bt k u vo thnh hnh sin cng chu k vi t/h vo . - Mch to dng xung: bin i t/h hnh sin c chu k Tx thnh t/h xung nhn n cc tnh c chu k Tx.
www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1 Trang 112
www.ptit.edu.vn
Trang 113
Ufx
a)
t
Ux Tx
b)
Udk
t
t t
Udo
c)
Nx fx
t = Tch =
d)
{
Nx
Hnh 5-11: Gin thi gian
, v i
1 f ch
vy
fx
Nx = = N x .f c h Tch
www.ptit.edu.vn
Trang 115
To U Gii ch U N xung B m x m v Kho m ch th xung chun s xung Uk xo Ufx Mch U To x dng vo xung To xung k
t
Ux
Tx
t
Udk
(n = 1)
t = nTx
Uch
t t
xung cht
Udo
Hnh 5-12
{
hnh 5.13
Nx xung
www.ptit.edu.vn
Trang 116
xung cht
b. Chc nng cc khi: -Mch vo: Thc hin tin x l nh phn p, lc nhiu... hoc bin i tn hiu tun hon dng bt k u vo thnh hnh sin cng chu k vi tn hiu vo . -Mch to dng xung: Bin i tn hiu hnh sin c chu k Tx thnh tn hiu xung nhn n cc tnh c chu k Tx.
www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1 Trang 117
Hnh 5-12
www.ptit.edu.vn
Trang 118
to dng xung to ra xung nhn c chu k Tx. Xung ny s /k B to dng xung /k to ra xung /k c Ux rng t=nTx (VD: n=1) - Trong t/gian c xung t, xung m chun Uch qua kho kch thch cho b Udk m xung. - Gi s m c Nx xung th s xung Nx ny s c a qua mch Uch gii m v ch th t c kt qu l tn s hoc chu k cn o t=Tx=Nx.Tch, vi Tch l chu k ca Udo xung m chun fx=1/Tx = 1/NxTch = fch/Nx 10k k Nu chn f ch = 10 (Hz) th f x = (Hz) Nx vi k = 0, 1, 2,...
www.ptit.edu.vn
t
Tx
t
(n = 1)
t = nTx
ch T
t t
{
Nx xung
Hnh 5-13 Gin thi gian
Trang 119
www.ptit.edu.vn
Trang 120
t
Tx
b)
t1
-Tn hiu c dng hnh sin, c tn s fx cn o nh hnh 5.14a. Tn hiu ny c thc hin bin i dng thnh chui xung nhn, c cng chu k Tx bi b to dng xung nh hnh 5.14b. -Mt tn hiu xung ca th nht c rng , c to ra t b to ca logic (hnh 5.14c). Tn hiu ny c sinh ra l c lp vi chui xung trn.
www.ptit.edu.vn
t t
c) d)
{
n
t 2 = nTx
t t
e)
f)
Tc
t t
g) h)
{
N
Trang 121
= Ta c: f x
l khc vi tr s fx cn o bi c sai s xung m. Tr s f x Khi xung tn hiu ca th hai c cha y xung tn hiu m Tx (hnh 5.14g), v s lng xung m c l N, th cng c ghi gi li (hnh 5.14h).
Ta c: Do :
n t 1
t 2 = n.Tx
N= n.f c n.Tx = Tc fx n f x = fc N
GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1 Trang 122
www.ptit.edu.vn
www.ptit.edu.vn
Trang 123
Cc phng php: phng php v dao ng phng php bin i di pha thnh khong thi gian phng php bin i di pha thnh in p; ...
www.ptit.edu.vn
Trang 124
= T
Hnh 5-14
Trang 125
Hnh 5-15
Cc in p hnh sin cn o di pha c a vo 2 u vo I v II in p hnh sin c bin i thnh cc xung vung nh Mch K hn ch v a hi ng b, ri c a n Mch vi phn phn b. (Cc chu k dao ng bn thn ca b a hi c chn sao cho n ln hn chu k ca in p o c tn s thp nht) u ra ca Mch vi phn phn b l cc xung nhn, c a ti khng ch hai b a hi ng b I v II. u ra ca 2 b a hi ny c a ti mt mch tng hp, mch ny c ng h o thi gian lch gia cc xung, cng l gc di pha ca 2 in p.
www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1 Trang 126
2 T T
0 = 180 0
I0 Im
Ux1 Ux2
t t
UT Uch
T t
t
Unx U o U
n xung t To t t Nx xung
www.ptit.edu.vn
Hnh 5.18 - Gin thi gian GING VIN: KS. Mnh H Trang 129 B MN: KTT - KHOA KTT1
n=
Nx h
= 360
c. nh gi sai s:
Tch .N x Tdo
Do sai s ca Tch. 1 1 , Do sai s lng t : n h Sai s do khng ng nht ca knh 1, knh 2 l ' do = ' + Khc phc: + a tn hiu U1(t) hoc U2(t) vo c 2 knh, gi s Phamt ch th gi tr l 'do = ' , ta c: = do 'do + Qu trnh hiu chnh ny c th c thc hin nh b m xung thun nghch.
www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1 Trang 130
U2
Hnh 5.19
Gi thit o di pha ca t/hiu qua mt M4C. Phng php ny c th s dng Oxilo 1 knh hoc 2 knh. Gi s ta s dng xil 2 knh, s nh hnh 5-20. +iu chnh xil lm vic ch qut Lixazu: Chn chuyn mch X-Y Vert.Mode CH2 = UCH2Knh Y Source
www.ptit.edu.vn
UV M4C U1(t) CH1 Ur CH2 U2(t)
CH1 = UCH1Knh X
GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1 Hnh 5.20 Trang 131
YMAX
+ Xc nh gc trung tm ca dao ng : a cc chuyn mch kt ni u vo ca c 2 knh v v tr GND, trn mn hnh s l 1 im sng, dch chuyn im sng v chnh gia mn hnh.
XMAX
Hnh 5.21
+ a cc chuyn mch kt ni u vo v v tr AC, khi s nhn c dao ng c dng ng thng hoc Elip. + Xc nh gc lch pha: A B A B = = arcsin = sin = arcsin Ymax X max Ymax X max
www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1 Trang 132
Chng 6. o dng in v in p
1. o dng in: mt chiu, xoay chiu 2. o in p: mt chiu, xoay chiu 3. ng h vn nng: tng t, s
www.ptit.edu.vn
Trang 133
Chng 6. o dng in v in p
6.1. o dng in
6.1.1. o dng in 1 chiu bng Ampe mt t in
Dng c o: Ampe mt t in, c mc ni tip vi mch c dng in cn o sao cho ti cc dng dng i vo v ti cc m dng i ra khi ampe mt. Yu cu: ni tr RA nh m bo ampe mt nh hng rt t n n tr s dng i n c n o Ampe mt t in: lch ca kim t l thun vi dng in chy qua cun dy. o I ln mc in tr sn vo mch o: Io max = IA max + IS max Ta c: IS max.RS = IA max.RA
Hnh 6.1
n=
Chng 6. o dng in v in p
RS = RA n 1
Thay i RS bng cc gi tr khc nhau cc thang o khc nhau V d Ampe mt nhiu thang o -Thay i v tr CM ( B, C, D) o c cc dng c tr s khc nhau Ch : s dng cng tc ng ri ct dng c khng b mt sn trnh dng qua qu ln gy hng
www.ptit.edu.vn
Trang 135
Chng 6. o dng in v in p
-Sn Ayrton: bo v cun dy ca khi b dng qu ln khi CM gia cc sn -Phn tch: CM B: RA // (R1 nt R2 nt R3) CM C: (RA nt R3) // (R1 nt R2) CM D: (RA nt R2 nt R3) // R1
www.ptit.edu.vn
Trang 136
Chng 6. o dng in v in p
Sai s do nhit : -Cun dy trong dng c o TNCVC c qun bng dy ng mnh, v in tr ca n c th thay i ng k theo nhit - I chy qua cun dynung nng nRcun dy thay i sai s php o dng -Khc phc: mc Rb bng Mangan hoc Constantan vi cun dy (Mangan hoc Constantan c h s in tr ph thuc t0 bng 0)
Chng 6. o dng in v in p
6.1.2. o dng in xoay chiu hnh sin C cu o in t c dng ph bin m rng gii hn o dng bin p dng in (b bin dng) B bin dng bin i I cn o c tr s ln sang dng in c tr s nh m c cu o in t c th lm vic c. Cun dy W1 mc nt vi mch c dng in cn o Cun dy W2 mc vi ampe mt in t S vng W2 > s vng W1 I do max W2 = =n I A max W1
vi n =
W2 l h s bin dng W1
Io = n.IA
www.ptit.edu.vn
Trang 138
Chng 6. o dng in v in p
Ch : dng qua c cu o khng c vt qu IA max - c cc thang o khc nhau cu to b bin dng vi cun th cp c nhiu u ra.
www.ptit.edu.vn
Trang 139
Chng 6. o dng in v in p
6.2. o in p
6.2.1. c im & yu cu - Php o d tin hnh, thc hin nhanh chng, chnh xc cao. - Khong gi tr in p cn o rng (vi V-vi trm KV), trong di tn s rng (vi % Hz hng nghn MHz), v di nhiu dng tn hiu in p khc nhau - Thit b o in p phi c Zvo ln * Cc tr s in p cn o - tr s nh (Um), tr s hiu dng(Uhd, U),, tr s trung bnh(Utb, U0)
1 2 U= u ( t ) dt T
T
U k2
Trang 140
Chng 6. o dng in v in p
1 U0 = T
u ( t ) dt
kd =
U U0
U m = 2.U ;
kb = 1, 41;
U 0 = 0,9U kd = 1,11
Hnh 6.7a www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1 Trang 141
Chng 6. o dng in v in p
h(6.7b) l in p xung rng ca:
2 Um Um 1 Um 2 u (t ) = t U = t dt = 2 T T T 3 0 T
Um U0 = 2
kb = 1; kd = 2
Hnh 6.7b www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1 Trang 142
Chng 6. o dng in v in p
h(6.7c) l in p xung vung gc:
T U :0 t m 2 u (t ) = U : T t T m 2
U = Um v U = Um kb = kd = 1
Hnh 6.7c www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1 Trang 143
Chng 6. o dng in v in p
6.2.2. o in p 1 chiu
(a) Dng vn mt t in:
Dng c o: Vn mt t in, c mc // vi mch c in p cn o sao cho cc dng ca Vn mt ni vi im c in th cao v cc m ca Vn mt ni vi im c in th thp hn. Yu cu: in tr vo ca vn mt RV nh m bo vn mt nh hng rt t n tr s in p cn o o in p ln mc in tr ph vo mch o: Uo max = IV(Rp + RV)
U do max RP + RV = U V max RV
Hnh 6.8 - Cu to mt Vn mt n gin
U R do max = 1 + P = n ; U V max RV
www.ptit.edu.vn
n : h s m rng thang o
Trang 144
Chng 6. o dng in v in p
RP = (n 1)RV
VD?
* Vn mt nhiu thang o - c cu to t mt dng c o lch, mt s in tr ph v mt cng tc xoay - 2 mch vn k nhiu khong o thng dng: (H6.9a) 1 thi im ch c 1 trong 3 in tr ph c mc ni tip vi my o. Khong o ca vn k: Uo = IV (RV + RP) RP c th l RP1, RP2, RP3
Hnh 6.9a
www.ptit.edu.vn
Trang 145
Chng 6. o dng in v in p
C B
D A
Hnh 6.9b
(H6.9b) cc in tr ph c mc ni tip v mi ch ni c ni vi mt trong cc u ra ca cng tc Khong o ca vn k: Uo = IV (RV + RP) RP c th l RP1, RP1+RP2, RP1+RP2+RP3 VD? * nhy ca vn mt -l t s gia in tr ton phn v ch s in p ton thang ca vn mt n v: /V, nhy cng ln th vn mt cng chnh xc VD: mt vn mt c: Rtp = RV + RP= 1M, dng c o 100V trn ton thang nhy ca vn mt?
www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1 Trang 146
Chng 6. o dng in v in p
(b) Dng vn mt s
+ T.B.V gm:
* b lc tn thp cho Uo khng cn thnh phn sng hi * b phn p: thay i thang o * b chuyn i phn cc in p: thay i cc tnh ca Uo
+ B bin i in p - khong thi gian: bin i tr s Uo ra khong thi gian t iu khin cng ng m + Cng: bin i khong thi gian t thnh cng
www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1 Trang 147
Chng 6. o dng in v in p
B to xung m: to ra cc xung m c tn s nht nh a ti Cng. Ch cc xung m xut hin trong khong thi gian t ng vi cng m mi thng qua c cng ti b m xung B m xung: m cc xung trong khong thi gian t Thit b hin th s: chuyn i t s xung m c thnh ch s hin th
CM i n t Ux(-) Mch vo n p s R
+ + -
Nx
Ngun in p m u
E0
K1
K2
B iu khin
K2
Hnh 6.11 - S khi Vn mt s thi gian xung www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1 Trang 148
Chng 6. o dng in v in p
Nguyn l lm vic:
- Khi cha o, kho S h (khng v tr np hoc phng). - Qu trnh bin i c thc hin theo 2 bc tch phn sau: + Bc 1: Ti t1, b iu khin a ra xung iu khin K1 a kho S v v tr n, in p Ux qua mch vo qua R np cho C UC tng. + Bc 2: n thi im t2, b iu khin a ra xung iu khin K2 a S v v tr p v kt thc qu trnh np, C s phng in qua ngun in p mu (ngun in p khng i, 1 chiu E0), UC gim n thi im t3 UC= 0, b so snh a ra xung so snh USS. Xung K2 v xung USS s c a vo u vo thit lp (S) v xo (R) ca Trigger u ra ca Trigger l xung vung c rng Tx, xung ny s iu khin ng m kho cho php xung m chun qua kho kch thch cho b m xung. Gi s trong thi gian Tx c Nx xung qua kho, s xung Nx c a qua mch gii m v ch th biu th kt qu UDC cn o.
www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1 Trang 149
Chng 6. o dng in v in p
* Xc nh Ux=f(Nx): -Qu trnh C np:
1 2 U n = U c (t1 ) + K v .U x .dt RC t1
Kv: h s truyn t ca mch vo. Gi s trong thi gian bin i, Ux=const: vi T1 = t2-t1
K v .U x .T1 1 .K v .U x (t 2 t1 ) = Un = 0 + RC RC
t
vi Tx=t3-t2
www.ptit.edu.vn
Chng 6. o dng in v in p
U c (t 3 ) = 0 Tx = K v .U x .T1 = N x .Tch E0 Tch : chu k ca xung m chun.
Uk Uc Uss UT Uch t U t Nx xung Hnh 6.12 www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1
K1
K2
t t t3 t
Ux =
Tch .E 0 .N x = S 0 .N x K v .T1
t1
Un C np T1
t2
C phng
t1
t2 Tx
U x = 10 k .N x
Gin thi gian: hnh 6.12
Trang 151
Chng 6. o dng in v in p
nh gi sai s: Sai s Tch, Kv, E0, T1. Sai s lng t (do xp x Tx vi Nx). Sai s do tr ca cc Trigger. Sai s do nhiu tc ng t u vo. Tuy nhin, vi phng php tch phn 2 ln, c th loi tr hon ton nhiu chu k nu chn T1= n.Tnh vi Tnh l chu k nhiu.
www.ptit.edu.vn
Trang 152
Chng 6. o dng in v in p
6.2.3. o in p xoay chiu S khi ca vn mt o in p xoay chiu c tr s ln Thit b vo Tch sng K dng 1 chiu Thit b ch th kim
Thit b vo: gm cc phn t bin i in p o u vo nh b phn p, mch tng tr khng vo... vi mc ch l ghp Uo mt cch thch hp vi mch o l vn mt. B tch sng: bin i in p xoay chiu thnh dng in hay in p 1 chiu.
www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1 Trang 153
Chng 6. o dng in v in p
Cc loi mch tch sng: a) Tch sng nh (bin ) L tch sng m Ura trc tip tng ng vi tr s bin ca Uvo. Phn t gim gi li tr s bin ca Uo l t in. T in c np ti gi tr nh ca Uo thng qua phn t tch sng. Mch c th dng diode hoc Transistor. y ta dng mch tch sng nh dng diode. + mch tch sng nh c u vo ng: U x ( t ) = U m sin t
D UX AC I n C Ip RV V UX(t) Um Cnp Cphn
g
UC=Um t
-Um
Chng 6. o dng in v in p
Nguyn l lm vic: - Trong na chu k (+) u tin, D thng, C c np in nhanh qua tr Ri vi hng s np n=Ri.C v UC tng n khi UC > Ux(t). Lc ny D tt v t C s phng in qua RV vi hng s phng Tp=RV.C -Khi UC gim n khi UC < Ux(t) th t li c np. Nu chn Tn<< Tth <<Tp th sau vi chu k UC c gi tr khng i v xp x Um Nhn xt: Nu in p xoay chiu c thnh phn 1 chiu khc 0 th UC=U0+Um(= bin +thnh phn 1 chiu). khc phc ngi ta dng mch tch sng nh c u vo m.
www.ptit.edu.vn
Trang 155
Chng 6. o dng in v in p
+ Mch tch sng nh c u vo m U x (t ) = U 0 + U m sin t Nguyn l lm vic:
Cho in p vo hnh sin, Trong 1/2 na chu k (+) u tin D thng, C c np in vi hng s np Tn=RD thng . C v UC tng n khi UC > UX(t). Lc ny D tt v t C s phng in qua RV vi hng s phng Tp=RV.C ; v UC gim n khi UC < UX(t) t li c np. Nu chn Tn<< Tth <<Tp C1.RD th<<Tth<<RVC RD th<< RV Th sau 1 s chu k t/hiu t C s c np =U0+Um. Gi thit chiu ca in p nh hv
UX AC C UC UD D RV V UX(t) U0
0
-Um -2Um
-Um t
Hnh 6.14 - Mch tch sng nh c u vo m v gin thi gian ca n Trang 156
Chng 6. o dng in v in p
b) Mch tch sng trung bnh: C nhim v bin i in p xoay chiu thnh in p 1 chiu c gi tr trung bnh t l vi t s in p trung bnh ca in p vo. Thng dng cc mch chnh lu c chu k hoc na chu k. + Mch chnh lu na chu k: D1 l chnh lu na chu k. D2 l ngn khng in p ngc qu ln nh thng D1 t ln Vn k v lm cho in tr trong mch tch sng ng u trong c chu k. Chn RV>> RD1thun RV+ RD1th=R+RD2th
Um 0 URV Utb=Um/ Hnh 6.15 www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1 D RV V Kiu mc 1 diode D1 D2
R Kiu mc 2 diode // RV
Trang 157
Chng 6. o dng in v in p
+Chnh lu c chu k:
Ux AC D1 D2 Um D4 V D3 URV
Utb=Um/ 0 t
Hnh 6.16
c) Mch tch sng hiu dng Nhim v: Bin i in p xoay chiu thnh 1 chiu c gi tr t l vi gi tr hiu dng ca in p xoay chiu.
UX AC Tch sng hiu dng UR DC=k.UXhd
www.ptit.edu.vn
Trang 158
Chng 6. o dng in v in p
tch sng hiu dng cn phi nhng bc sau: +Bnh phng in p: dng mch bnh phng in p hoc dng mch c c tuyn Vn-Ampe bc 2 (i=S0UX2) +Ly tch phn: dng cc mch khai cn hoc dng phng php khc thang o.
t +T 1 0 2 (t )dt U hd = U x T t0
Ta xt mch tch sng hiu dng dng cc mch c c tuyt VnAmpe bc 2: tng kh nng o in p hiu dng, ngi ta xy dng cc mch c c tuyn Vn-Ampe bc 2 bng cch xp x c tuyn thnh nhng on tuyn tnh lin tip nhau. Gi s xy dng mch c c tuyn xp x thnh 4 on nh hnh v (0U1), (U1U2), (U2U3), (U3).
www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1 Trang 159
Chng 6. o dng in v in p
4 on tng ng vi 4 khu diode mc lin tip vi nhau nh s :
En D1 R1 U1 R1 iD2 D2 R2 U2 R2 iD3 D3 R3 U3 R3 0
UX
iD0
mA
R0 iD1 iA
Hnh 6.17
-Diode Di c phn cc bi cp in tr Ri v Ri im lm vic ca chng l Ui (i=1, 2, 3) -Tnh ton mch nh sau: Gi s cn xp x c tuyn: i=S0U2
www.ptit.edu.vn
Trang 160
Chng 6. o dng in v in p
Voi 0 < U x U1 : D1, D2 , D3 tat U i A = iD0 = x R0 R0 = ? Ux 2 U x = U1 i A = i1 = S0U1 = R0 Voi U1 < U x U 2 : D1 thong, D2 , D3 tat 1 1 + i A = iD0 + iD1 = U x R ' R 0 1 R '= ? 1 Ux 2 U x = U 2 i A = i 2 = S0U 2 = R0 Tuong tu voiU 2 < U x U3 : D1 , D2 thong, D3 tat i A = iD0 + iD1 + iD2 } R1' = ? voi U3 < U x : D1 , D2 , D3 thong i A = iD0 + iD1 + iD2 + iD3 1 1 1 1 = Ux + + + R ' ' ' R R R 1 2 3 0 En.Ri ' Ui = Ri + Ri ' Biet Ri ' Tinh duoc Ri
UX
UX
Hnh 6.18
www.ptit.edu.vn
Trang 161
Chng 6. o dng in v in p
6.3. ng h vn nng (MULTIMETERS)
l mt loi dng c o in c bn a chc nng c dng kh ph bin, c cc chc nng c bn l o dng in, o in p, v o in tr ngoi ra c mt s ng h cn c th o tn s dng in, in dung t in, kim tra it, kim tra Transistor lng cc.. . C 2 loi ng h vn nng: ng h vn nng tng t (hay cn c gi tt l VOM Volt-Ohm-Milliammeter),v ng h vn nng s (DMM Digital Multimeter).
Chng 6. o dng in v in p
VOM thng c cu to t 1 c cu o t in, v s dng cc mch o khc nhau s to thnh chc nng o v thang o khc nhau, s dng chuyn mch chn chc nng o v thang o. Thang ch th ca CC c khc ph hp vi mi chc nng v thang o tng ng.
Chng 6. o dng in v in p
6.3.2. ng h vn nng s - DMM Cc chc nng o nh sau: ng h vn nng s DMM c nhiu tnh tnh nng o ni bt hn ng h vn nng tng t, cng c cc chc nng o c bn nh ca VOM nh: o o in p mt chiu o o gi tr hiu dng (tr s nh hoc trung bnh) ca in p xoay chiu. o o cng dng in mt chiu o o tr s hiu dng (tr s nh hoc trung bnh) cng dng in xoay chiu o o in tr o
GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1
www.ptit.edu.vn
Trang 164
Chng 6. o dng in v in p
www.ptit.edu.vn
Trang 165
www.ptit.edu.vn
Trang 166
1 P= T
pdt = U .I .cos
0
: CS thc hin
R cos = Z
; Z=
R2 + X 2
Mch in hot ng ch xung CS xung (Pxung): l tr s CS trung bnh trong khong t/g c xung ()
Pxung
www.ptit.edu.vn
1 = uidt 0
1 Ptb = uidt T 0
Ptb = Pxung
T
Trang 167
= 10 lg
P P1
t in
x2
B tng
x1-x2
B bnh phng
(x1-x2)2 B o cc
1 2 2 x1 x2 = ( x1 + x2 ) ( x1 x2 ) 4
]
Trang 170
x1 = U sin t , x2 = I sin (t )
www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1
in p c o bng mt ng h t in mc song song vi 1 t in. Ch s ca ng h l thnh phn 1 chiu: 2UIcos, l CS cn o trn ti. Phn t c c tuyn bc 2: ly phn u ca c tuyn V-A ca it hoc transistor. (Yu cu n phi c c tuyn ng nht). Sai s: (5-10)% 7.2.2. o CS dng chuyn i Hall Chuyn i Hall c cu to bng bn mng cht bn dn n tinh th (Si hoc Ge) vi 2 cp cc t vung gc vi nhau v nm trn cc thnh hp ca bn tinh th (Hnh 7.4).
www.ptit.edu.vn
Hnh 7.4 Ot
eH = KH.KI.Ut.It
KI : h s t l
mch in 1 chiu, sc in ng Hall : eH = KH.KI.Pt mch in xoay chiu hnh sin, sc in ng Hall: eH = KH.KI.Um.Im.sin(t).sin(t - ) = KH.KI.U.I.cos - KH.KI.U.I.cos(2t - ) Nu mc vo 2 cc p 1 dng c t in th ch s ca dng c t l vi Ptb trong mch dng xoay chiu thang o ca dng c c th c khc trc tip theo n v CS.
www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1 Trang 172
www.ptit.edu.vn
Trang 173
www.ptit.edu.vn
Trang 174
Rt '2 P= U m 2 Rt'2 - Vn mt c khc thang o theo n v cng sut. Sai s: sai s do lch phi hp tr khng; sai s ca Rt ; sai s ca Vn mt. Sai s tng 20% cng sut o. Ot mt loi ny o c CS n hng chc nghn W di tn n vi GHz
www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1 Trang 175
Ot mt dng in tr nhit c xy dng trn c s mch cu in tr, 1 trong nhng nhnh ca chng mc in tr nhit. Thng dng o CS nh t hng chc mW (t/s hng chc GHz). a/ Cu to ca in tr nhit: * Cu to ca Blmt: l 1 si dy in tr rt mnh lm bng bch kim hay vnfram, c t trong bnh thu tinh (hnh 7-6). + Trong bnh c cha kh tr hay c chn khng cao gim s truyn nhit ra mi trng v tng tc t nng dy in tr. + Chiu di ca si dy in tr phi tho mn k:
l<
min 8
, s phn b dn in trn si dy
Hnh 7-6
Trang 176
R c
www.ptit.edu.vn
Trang 179
Px RT R1
A
R3 mA Ngun in p 1 chiu Hnh 7-11 R2 Rc
)
Trang 180
www.ptit.edu.vn
www.ptit.edu.vn
Trang 181
Nguyn l ca thit b phn tch ph My phn tch ph theo p2 p/tch song song My phn tch ph theo p2 p/tch ni tip
www.ptit.edu.vn
Trang 182
f0 -F
f0
f0 +F
Hnh 8.1- Ph ca dao ng iu bin www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1 Trang 183
Nu tn hiu c phn tch c ph nm trong di tn s cng tc ca b lc trn (hnh 8.2.b) th khi c tn hiu vo, mi b lc s c tc ng i vi ring tng thnh phn ph m tn s ca thnh phn ph ny tng ng vi tn s ca bn thn b lc. in p u ra ca mi b lc s t l vi bin ca thnh phn ph tng ng. Cc in p ny c o bi cc Vn mt (hnh 8.2.c) Tr s ch th ca cc vn mt v tn s cng hng ca mi b lc cu to c th ph ca tn hiu in p nghin cu.
Hnh 8.2 www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1 Trang 185
Hnh 8.3 - My phn tch ph ni tip www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1 Trang 186
Hnh 8.5
Hnh 8.6
c tuyn iu ch ca b to dao ng iu tn phi thng (hnh 8.6) Khi c tuyn thng th ph c hnh dng nh hnh 8.7(a), nu khng thng th thang tn s s khc nhau theo ng qut ngang & ph s b mo dng theo chiu ngang ,hnh 8.7(b).
GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1
Hnh 8.7
www.ptit.edu.vn
Trang 189
o tham s mch bng pp vn-ampe Phng php so snh bng mch cu Phng php mch cng hng o tham s mch dng phng php hin s
www.ptit.edu.vn
Trang 193
U V U Rx + U A R = = = Rx + R A IA IA
' x
pp
RA = Rx
Hnh 9-1a
www.ptit.edu.vn
Trang 194
UV UV Rx = = I A I R x + I V Rx 1 + R V RV: in tr vo ca vn mt
' = Rx
pp
Rx = Rx + RV
5%-10%
Hnh 9-1b
gim sai s phng php: chn vn mt c RV ln, ampe mt c RA nh, v chn mch o thch hp. o R ln: chn ampe mt c nhy cao, v bc kim ampe mt gim nh hng ca dng r tnh in.
www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1 Trang 195
Hnh 9-2 Rx
Rx =
R1 R3 R4
Gc tn hao ca t in:
www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1
Rx =
R1 R3 R2
Cx =
R2 C3 R1
Gc tn hao ca t in:
tg = Rx C x = R3C3
Hnh 9-4 * Sai s: - do cc Rtn hao trong cc nhnh c cun cm mu, t in mu; hoc do in khng trong cc nhnh in tr. -do s thay i tn s ngun nui -Do in dung k sinh gia cc phn t vi nhau trong mch, gia cc phn t trong mch vi cc vt xung quanh. * Khc phc: - bc kim cc phn t trong mch - gim mo phi tuyn ca tn s ngun nui. www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1 Trang 197
Gm hai M4C ch T mc song song. Dng in u ra M4C th nht: I1 (ngn mch u ra)
& U = & & & +Z & + Z1.Z 2 Z td 1 Z 1 2 & Z 3 & .Z & Z 1 2 & +Z & + Z td 1 = Z 1 2 & Z & = I 1
3
& U
Za
I2 I1
& U & = = I 2 & & & +Z & + Z a .Z c Z td 2 Z a c & Z b & .Z & Z a c & & Z td 2 = Z a + Z c + & Z & U
b
Z3
Zb
Hnh 9-5
www.ptit.edu.vn
Trang 198
rx
rx2 << 2 Lx
(**)
1 L x 2 (2C + C ) 1 2 RC r x (2C + C1 )
Khi C1<<C:
1 L x 22C r R x 4
c im: c th dng o L cao tn ti f = 30MHz u im: gia ngun CC, ng h ch th, tr khng cn o c 1 im chung ni t bc kim n gin hn, tn on cao hn Nhc im: gii hn o b hn ch theo tr s ca vt mu
www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1 Trang 200
- Lm, Cx to thnh khung dao ng. - H cm gia cun cm Lm v cun cm thuc b dao ng phi rt nh. - Mch cng hng tn s: 1 f0 = 2 LmC x
www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1
- Sai s ph thuc vo: + chnh xc ca vic xc lp im cng hng (do thit b ch th) + n nh ca tn s my pht + chnh xc ca in cm mu (Lm), ln ca in dung k sinh (Cks) -Cch loi b Cks: s dng phng php th * Cx < Cm max :
Cx Mc Cm vo mch, iu chnh tn s m Cks ca b to dao ng c cng hng C = Cm1 + Cks Hnh 9-8 Gi nguyn tn s , mc in dung cn o Cx // Cm ri iu chnh Cm c cng hng.
= Cm 2 + C x + Cks
GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1 Trang 202
www.ptit.edu.vn
2 Hnh 9-9
Trang 203
- Tng t php o in dung, mch cng hng gm in dung mu Cm v in cm cn o (Lx). 1 Lx = 2 2 4 f 0 C m - Cch gim sai s do s khng n nh ca Cm: phng php th Thc hin 2 ln o, tn s ca b to dao ng c gi c nh trong c 2 ln o Ln 1: ni Lx vo mch, iu chnh Cm c cng hng (Cm1) Ln 2: ni Lm vo v tr ca Lx, iu chnh Cm c cng hng (Cm2)
www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1
Hnh 9-10
Trang 204
0 =
1 = Lx Cm1
Cm 2 Cm1
1 LmCm 2
Lx = Lm
Sai s ca php o:
Lx = Lm + Cm 2 Cm1
Chn Lm Lx th Cm 2 Cm1 0 sai s ca php o in cm ph thuc ch yu vo chnh xc ca Lm
www.ptit.edu.vn
Trang 205
I = I ch
R2
2
Hnh 9-11
1 1 2 R= 2 C 20
Sai s: ph thuc vo mc xc nh chnh xc hiu s in dung (phng php thay i in dung), hiu s tn s (phng php thay i tn s)
Hnh 9-12 www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1 Trang 207
L Rx
Hnh 9-13
b dao ng cho mch cng hng. I2 l dng in trong mch cng hng. ec/ng = I2(Rx + RM + R0) Sc in ng cm ng trong c 2 ln o l bng nhau, do : I1(Rx + RM) = I2(Rx + RM + R0)
I 2 R0 Rx = RM I1 I 2
www.ptit.edu.vn
ch : chn ng h o c RM nh
Trang 208
Q=
L RL
RL: tr s in tr ca cun dy tn s o
Dng Q mt o h s phm cht ca mch cng hng, ca cun dy, ca t in,... S khi cu to ca Q mt:
Lx Rx
B to dao ng
V1
U1
U2
V2
Cm
Cx
Hnh 9-14 www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1 Trang 209
I U2 = C m U2 = U1Lx U1 = Rx Qx
vi
I=
U1 Rx
U2 Qx = U1
- Gi U1 c nh Thang ca vn mt in t c khc theo tr s Q. - Ngoi o Q, Q mt cn dng o R, L, C, tg,...
www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1 Trang 210
tg x =
1 Qx
+ sai s do tn s ca b to dao ng khng n nh + sai s ca ng h o dng in v Vn mt in t + sai s khc ca Cm + sai s do cc in dung, in cm k sinh ca dy ni
www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1 Trang 211
DAM
1 2
U0/e
Rx
Hnh 9-15 www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1 Trang 212
U p = U 0e
tp
tp Rx Cm
U0 = e
U U0 U0 /e t1 t2 t
e RxCm = e 1 t p = Rx Cm = t 2 t1
Nx: s xung b m m c trong khong thi gian t2-t1 t 2 t1 Nx = = (t 2 t1 ) f 0 T0
N x = Rx C m f 0
Thay Rx bng Rm, Cm bng in dung cn o Cx, ta c my o in dung loi hin s
www.ptit.edu.vn GING VIN: KS. Mnh H B MN: KTT - KHOA KTT1 Trang 213