Professional Documents
Culture Documents
Bi 33 : ANKAN :
NG NG, NG PHN V DANH PHP
I. Hc sinh chun b tr li cc cu hi:
Cu 1: ng ng, ng phn v bc cacbon ca ankan
Cu 2: Xc nh cch gi tn ankan khng phn nhnh, phn nhnh
II. Cc kin thc t hc:
-V ng ng:
-V ng phn:
-V danh php:
III. Ni dung bi hc:
Ni dung bi hc
Cc kin thc ca hc sinh ghi ch
I. ng ng, ng phn:
1. ng ng :
- mtan , etan , propan hp thnh dy ng ng gi l
dy ng ng ca mtan .
- Gm cc hp cht CnH2n+2 (n>1)
- Ankan l nhng hircacbon no, mch h, trong phn
t ch c lin kt n.
2. ng phn :
a/ ng phn mch cacbon:
T C4H10 tr i c ng phn mch cacbon
Vd:
b/ Bc ca Cacbon
H H
H
H H
I
II
II
II
H - C C C C CI H
H H
H
H H
Ankan khng phn nhnh
H H
CH3 CH3 H
I
II
III
IV
H C C C C CI H
H H
H
CH3 H
Ankan phn nhnh
- Bc ca nguyn t C phn t ankan bng s nguyn
t C lin kt trc tip vi n
- Ankan khng phn nhnh ch cha C bc I , II
- Ankan phn nhn trong phn t cha C bc III , IV.
II. DANH PHP (Theo IUPAC )
1. Ankan mch khng phn nhnh
CH4 : Metan
C6H14 : Hexan
C2H6 : Etan
C7H16 : Heptan
C3H8 : Propan
C8H18 : Octan
C4H10 : Butan
C9H20 : Nonan
C5H12 : Petan
C10H20 : Dekan
Tn gc ankyl :
i ui an thnh yl
CnH2n+2 H CnH2n+1
( ankan)
( gc ankyl
1
2. Ankan c nhnh :
- Chn mch C di nht lm mch chnh.
- nh s th t sao cho v tr nhnh nh nht.
-c tn theo mu.
++
V d :
CH3 CH CH2 CH3
CH3
CH3
CH3 C2H5
..
IV. Luyn tp:
1/ Vit ng phn, xc nh bc ankan v gi tn theo IUPAC (C5H12, C6H14)
2/ Vit CTCT thu gn ng vi tn gi sau:
3 etyl 2,2,4 trimetylheptan
3/Cc hp cht di y hp cht no l ankan ?
A. C7H14
B. C6H
C. C8H18
D. C5H10
6
4/ Cc hp cht di y, , cht no l ng phn ca nhau:
CH3 CH CH2 CH2 CH3
CH3
CH2 = CH CH2 CH3
(b)
(a)
CH3
CH3 C2H5
CH3 CH CH CH3 (d)
CH3 CH3
a/ Cht ng ng l :
A. (b), (c).
B. (a), (d).
C. (a), (c).
D. (b), (d).
b/ Cht ng phn l :
A. (b), (c).
B. (a), (d).
C. (a), (c).
D. (b), (d).
5/ t chy 2,24 lt hn hp 2 ankan ng ng k tip thu c 2,688 lt CO 2.( Cc th tch kh
c o ktc). Phn trm v th tch ca mi cht trong hn hp l:
A. 80% v 20%
B. 50% v 50%
C. 60% v 40%
D. 70% v 30%
==============================================
Bi 34 : ANKAN :
CU TRC PHN T V TNH CHT VT L
2
C
H
H
I/ Cu trc phn t ankan
1/ S hnh thnh lin kt trong phn t ankan
-Cc nguyn t C ankan trng thi lai ho sp3
-Mi nguyn t C nm trn nh ca t din u m 4
nh l cc nguyn t H hoc C
-Cc lin kt C C ; C H u l lin kt . Hu nh
khng phn cc
- Gc lin kt u gn bng 109,50
2/ Cu trc khng gian ca ankan
a/ M hnh phn t
* M hnh rng :
CH3CH2 CH3
b/ Cu dng
H
H
H
H
Cu dng xen k
H
C H
H
H
C H
H
C H
H
C H
Cu dng xen k
Cu dng che khut
II. TNH CHT VT L :
1. Nhit nng chy , nhit si , khi lng ring :
- iu kin thng , cc ankan t C 1 C4 trng thi
kh
3
T C5 C17 : lng ]
T C18 tr i trng thi rn .
-Nhit nng chy , nhit si , kl ring ca cc ankan
tng theo s nguyn t cacbon ( tng theo phn t khi
- Ankan nh hn nc .
2. Tnh tan, mu v mi:
- Ankan khng tan trong nc K nc .
- Ankan l nhng dung mi khng phn cc ha tan
c nhng cht khng phn cc .
- Ankan l nhng cht khng mu .
- C1- C4 l cht kh khng mi, C5-C10 c mi xng, C10C16 c mi du ha, ankan rn rt t bay hi hu nh
khng mi.
IV. Luyn tp:
1/ Pht biu no sau y l ng?
A. Cc nguyn t trong phn t ankan u nm trong cng mt mt phng.
B. Phn t ankan ch gm cc lin kt n do cc nguyn t cacbon u trng thi lai ha sp3.
C. Phn t ankan ch gm cc lin kt n do cc nguyn t cacbon v hiro u trng thi lai ha
sp3.
D. Kh nng phn ng ca cc ankan l nh nhau do phn t cc ankan c cu to tng t nhau.
2/ Nhn xt no sau y l sai?
A. Nhit nng chy, nhit si v khi lng ring ca cc ankan tng dn theo chiu tng ca
phn t khi.
B. Cc ankan khng tan trong nc nhng tan nhiu trong cc dung mi hu c.
C. Cc ankan c kh nng phn ng cao.
D. Cc ankan u nh hn nc.
3/ Pht biu no sau y l ng ?
A. Cc ankan l nhng cht tan tt trong nc.
B. Cc ankan u c khi lng ring ln hn 1 g/ml.
C. Ankan c ng phn mch cacbon.
D. C 4 ankan ng phn cu to ca nhau c cng cng thc phn t C4H10.
4/ Cho hh ankan sau : pentan( t0s=360C ), heptan( t0s=980C ), octan( t0s=1260C ), nonan( t0s=1510C ).
C th tch ring cc cht khi hh bng cch no sau y ?
A. Chng ct.
B. Kt tinh.
C. Thng hoa.
D. Chit.
5/ Ankan X c % khi lng cacbon bng 82,76%.
a/ Cng thc phn t ca X
A. C3H8
B. C4H10
C. C5H12
D. C4H8
b/ ng vi CTPT c :
A. Mt cht
B. Hai cht
C. Ba cht
D. Bn cht
==============================================
Bi 35 : ANKAN : TNH CHT HA HC, IU CH V NG DNG.
I. Hc sinh chun b tr li cc cu hi:
Cu 1:Ankan c nhng tnh cht ha hc c trng no?
Cu 2:Ankan c nhng ng dng g v cch iu ch nh th no?
II. Cc kin thc t hc:
- V tnh cht ha hc:
- V iu ch v ng dng:..
III. Ni dung bi hc:
Ni dung bi hc
Cc kin thc ca hc sinh ghi ch
I / TNH CHT HO HC : Ankan tng i tr v
mt ho hc : nhit thng chng khng phn ng
4
a
C3H8 + Cl2
.
C3H8 + Br2
C ch phn ng halogen ho
L c ch gc- dy chuyn
* Bc khi mo
...................................................................................
* Bc pht trin dy chuyn
.....................................................................................
....................................................................................
....................................................................................
* Bc t dy chuyn :
..............................................................................
2/ Phn ng tch :
( b gy lin kt C-C v C-H )
CH3-CH3 xt,500C
0
CH3-CH2-CH2-CH3
xt,500
C
* Nhn
xt: ....................................................................................
...
......
...
3. Phn ng Oxi ha :
a. Oxi ho hon ton :
CnH2n+2+ O2 t ...............................................
V d : CH4 + O2 t ...............................................
b. Khng b oxyho bi dung dch KMnO4 nhng nhit
, xc tc thch hp ankan c th b oxi ho khng hon
ton to thnh dn xut cha oxi.
Th d: CH4 +
O2 txt ......................................
II.iu ch v ng dng
1/. iu ch :
a/ Trong cng nghip : ...................................................
b/ Phng th nghim :
CH3COONa + NaOH t .
Al4C3 + H2O ........................................................
0
2/ ng dng :
- T C1 n C20 c ng dng lm nhin liu
- Nhiu Ankan c dng lm dung mi v du bi trn
my
- iu ch cht sinh hn
- Nh tc dng ca nhit v cc phn ng oxy ho khng
hon ton HCHO, ru metylic , axitaxetic v..v
IV. Luyn tp:
1/ Vit phng trnh ha hc ca cc phn ng xy ra khi Isopentan tc dng vi
a/ Cl2( chiu sng, theo t l mol 1 : 1)
b/ Phn ng tch hiro, xt, t0
c/ Phn ng crackinh.
2/ t chy 0,1 mol CxHy 0,1mol CO2 v 0,2mol H2O . Xc nh dy ng ng ca A.
3/ Trong c ch phn ng halogen ha metan c phn ng:
CH3 + Cl
a/ Quy tc :
S ch v trtn nhnhXiclo+tn mch
chnh + an
- Mch chnh l mch vng .
- nh s sao cho cc s ch v tr cc mch nhnh
l nh nht
b/ Th d :
Mt s xicloankan ng phn ng vi cng thc phn t
C6H12
+ H2
Ni,80
C
+ Br2
+ HBr .
Xiclobutan ch cng vi hidro :
Ni ,120 0 C
+H2 ..
- Xicloankan vng 5,6 cnh tr ln khng c phn ng
cng m vng trong nhng iu kin trn
b/Phn ng th : tng t ankan
+ Cl2
as
.
0
+ Br2
C/ Phn ng oxyho:
CnH2n + O2 ............................................................
C6H12 + O2 ..............................................................
III/ iu ch v ng dng :
1/ iu ch : Ngoi vic tch trc tip t qu trnh chng
ct du m , xicloankan cn c iu ch t ankan , th
d :
7
CH3[CH2]4CH3 t, xt .............................................
2/ ng dng : Ngoi vic dng lm nhin liu nh
ankan , xicloankan cn c dng lm dung mi , lm
nguyn liu iu ch cc cht khc , th d :
0
t, xt
+ 3H2
C.
B.
D.
Tnh cht ha hc
8
iu ch ng dng
IV. Luyn tp:
1/ Khi cho metyl xiclopentan tc dng vi clo trong iu kin chiu sng c th thu c my dn
xut monoclo? Vit CTCT ca cc sn phm.
2/ S ng phn mch vng ca C6H12 l:
A. 9
B. 10
C. 11
D. 12
3/ Cht c phn ng vi brom l:
A. Xiclopropan
B. Xiclohexan
C. Xiclopentan
D. Xicloheptan
4/ So vi ankan tng ng, cc xicloankan c nhit si th no ?
A. Cao hn.
C. Bng nhau.
B. Thp hn.
D. Khng xc nh c.
5/Xicloankan l:
A. Hirocacbon no mch vng.
C. Hirocacbon no mch h.
B. Hirocacbon no mch thng.
D. Hirocacbon c cng thc chung CnH2n.
6/ Hidrocacbon X C6H12 khng lm mt mu dung dch brom, khi tc dng vi brom to c mt
dn xut monobrom duy nht. Tn ca X l :
A. Xiclohexan
C. 1,3- imetylxiclobutan
B. Metylpentan
D. 1,2- imetylxiclobutan
7/ Xicloankan A c CTPT C5H10 phn ng vi clo (ng sng) thu c dn xut monoclo B. Bit dn
xut monoclo B c 4 ng phn. Cng thc cu to ca A l:
A. metylxiclobutan.
C. 1,2-imetyl xiclopropan.
B. metylxiclopropan.
D. xiclobutan.
8/ Hn hp M cha hai ankan k tip nhau trong dy ng ng. t chy hon ton 22,20 gam
M cn dng va ht 54,88 lt oxi (ly ktc) to thnh CO 2 v H2O vi khi lng l m(g). Gi tr
ca m l:
A. 9,3 gam.
B. 38,49 gam.
C. 60,36 gam.
D. 48,15 gam.
=========================================
Bi 38 : THC HNH
PHN TCH NH TNH : IU CH V TNH CHT CA METAN
I. Chun b:
1. Dng c :
- ng nghim .
- n cn .
- Nt cao su mt l y va ng nghim .
- ng ht nh git .
- ng dn kh hnh ch L (l1 : 5cm ,l2 : 20 cm ) u nhnh di v c vt nhn .
- B gi th nghim thc hnh ( s v cp g )
- Cc thy tinh 100 200 ml
- Kp ha cht .
- Ga ng nghim 2 tng .
2 Ha cht :
- ng knh (tinh bt , naphtalen v. v)
- CHCl3 hoc CCl4 hoc on v nha bc, dy in c bc ra trn .
- CuO , bt CuSO4 khan .CH3COONa c nghin nh .
- on dy Cu ng knh 0,5 mm di 20 cm
- Vi ti xt (NaOH v CaO ) .
- Dung dch KMnO4 long .
- Dung dch nc brom .
- Dung dch nc vi trong .
II. Ni dung bi hc:
9
Ni dung bi hc
Th nghim 1 : Xc nh s c mt ca C, H trong hp
cht hu c
- Nghin nh khong 0,2 - 0,3g hp cht hu c (ng
knh , bng phin hoc tinh bt ) ri trn u vi 1g bt
CuO . Cho hn hp vo y ng nghim kh . Cho tip 1g
bt CuO ph kn hn hp . t 1 mu bng c rc cc
ht CuSO4 khan phn trn ng nghim . Dy nt c ng
dn kh sc vo ng nghim cha nc vi trong . Lp
dng c nh hnh v .
- Dng n cn nung nng nh ton b ng nghim , sau
un nng mnh phn c cha hn hp phn ng v ghi
li hin tng quan st c .
- V ng ng v danh php
- V cu trc v ng phn
III. Ni dung bi hc:
Ni dung bi hc
I. NG NG, DANH PHP :
1.Dy ng ng v tn thng thng ca anken :
- Etilen (C2H4), propilen(C3H6),butilen(C4H10) u c
mt lin kt i C=C , chng hp thnh dy ng ng
gi l dy ng ng ca etilen
- CT chung l : CnH2n ( n 2 )
* Tn thng thng :
Tn ankan tng ng (i ui vn an thnh vn
ilen)
V d :
CH2=CH-CH3
CH2=C(CH3 )-CH3
.
CH2=CH-CH2-CH3 ,
CH2=CH-CH2-CH3
..
....
Nhm : CH2=CH- c gi l nhm vinyl
2. Tn thay th :
a.Quy tc :
- Chn mch chnh l mch C di nht c cha lk i
- nh s C mch chnh t pha gn lk i hn .
S ch nhnh tn nhnh tn C mch chnh s ch
lk i en
b. V d :
CH2=CH2
CH2=CH-CH3.
CH2=CH-CH2-CH3
CH3-CH=CH-CH3 .....................
CH2=C(CH3 )-CH3
CH2=C(CH3 )-CH(CH3)2..
II. CU TRC V NG PHN :
1. Cu trc
-Hai nguyn t C mang lk i trng thi lai ho sp2 .
-Lk i gm 1 lk v 1 lk
-Lk c to thnh do s xen ph trc (ca 2 obitan lai
ha sp2) nn tng i bn vng.
-Lk c to thnh do s xen ph bn (ca 2 obitan p)
nn km bn hn so vi lk .
- 2 nhm nguyn t lk vi nhau bi lk i C=C khng
quay t do c quanh trc lk (do b cn tr bi lk ).
-Phn t etilen , 2 nguyn t C v 4 nguyn t H u nm
trn mt mt phng . gc gn 120
2. ng phn :
a) ng phn cu to :
- ng phn v tr lk i :
CH2=CH-CH2-CH3..
CH3-CH=CH-CH3 .
- ng phn mch cacbon :
CH2=C-CH2-CH3
CH3
.
CH2=CH-CH-CH3
11
CH3
.
b) ng phn hnh hc :
CH3
CH3
CH3
H
C=C
C=C
H
H
H
CH3
Cis ..........................
Trans.................................
IV. Luyn tp:
1/ Vit cc ng phn v gi tn ca cc anken c CTPT: C5H10, ch r anken no c ng phn hnh
hc, vit ng phn hnh hc ca anken.
2/ Anken c CTPT: CH3 CH = C(CH3) CH2 CH3
Tn gi anken theo IUPAC l :
A. 3 metylpent 2 en
B. 3 metylpent 3 en
C. 2 etylbut 2 en
D. 3 etylbut 2 en
3/ Tm pht biu cha ng :
A. Trong phn t ankan v xicloankan cc nguyn t cacbon trng thi lai ha sp3
B. Trong phn t anken cc nguyn t cacbon trng thi lai ha sp2
C. Dy ng ng ca etilen gm c C2H4, C3H6 , C4H8 , C5H10 , CnH2n
D. Nhm vinyl c 5 nguyn t.
4/ Tm pht biu ng :
A. - butilen v - butilen l hai cht ng phn lp th.
B. Propilen v isobutilen c mch chnh cng s C.
C. Nhng cht to hng sc cho cc loi hoa thng khng cha lin kt i C=C
D. Tng t C2H6 , 6 nguyn t ca C2H4 u nm trn mt mt phng.
5/ Anken X c t khi hi so vi nit bng 2,5. Kt lun no sau y l ng ?
A. C 5 anken ng phn cu to ng vi cng thc phn t ca X.
B. X c ng phn hnh hc.
C. C ba ng phn hnh hc c cng cng thc phn t vi X.
D. Khi X tc dng vi HBr to ra mt sn phm duy nht.
====================================
Bi 40 : ANKEN
TNH CHT, IU CH V NG DNG
I. Hc sinh chun b tr li cc cu hi:
Cu 1:Anken c tnh cht vt l v tnh cht ha hc c trng no ?
Cu 2: Nu phng php iu ch v ng dng ca anken.
II. Cc kin thc t hc:
- V tnh cht vt l v tnh cht ha hc ca anken.
- V phng php iu ch v ng dng ca anken.
III. Ni dung bi hc:
Ni dung bi hc
Cc kin thc ca hc sinh ghi ch
I. TNH CHT VT L
1.Nhit si , nhit nng chy v khi lng
ring
- Nhit si , nhit nng chy v khi lng ring
ca anken khng khc nhiu so vi ankan tng ng v
thng nh hn so vi xicloankan c cng s nguyn t
C. nhit thng t C2 C4 : Cht kh
-Nhit nng chy , nhit si tng theo M .
-Cc anken nh hn nc .
2. Tnh tan v mu sc :
12
+H
+HCl
+H
+HCl
+HBr
OO
2 2
CH2=CH-CH3
sp chnh
Sp ph
CH2=CH-CH3
sp chnh
Sp ph
* Quy tc Maccpnhicp :
..
..
..
..
4. Phn ng trng hp :
peoxit ,100 300o C
nCH2=CH2
100 atm
-Phn ng trng hp l qu trnh cng hp lin tip
13
I . PHN LOI :
-Trong phn t c 2 lk i : ien
- C 3 lk i : trien chng c gi chung l polien
- ien mch h c CT chung l CnH2n ( n 3 ) gi l
ankaien
- v d :
CH2=C=CH2.
CH2=CH-CH=CH2..
CH2=CH-CH2-CH=CH2
-ien m 2 lk i cch nhau mt lin kt n gi l ien
lin hp (quan trng) .
II. CU TRC PHN T V PHN NG CA
BUTAIEN V ISOPREN :
1.Cu trc phn t butaien :
-Bn nguyn t C trng thi lai ho sp2 .
-C 10 nguyn t u nm trn cng mt mt phng
.
+
HBr
CH2=CH-CH=CH2 .......................................
.
- nhit thp u tin to thnh sn phm 1,2
nhit cao to thnh sn phm cng 1,4 .
c)Phn ng trng hp :
tham gia phn ng trng hp ch yu theo kiu cng 1,4:
xt ,t o , p
n CH2=CH-CH=CH2
.
xt ,t o , p
nCH2=C(CH3)-CH=CH2
3. iu ch , ng dng ca butaien v isopren :
-Tch t cc ankan tng ng
CH3CH2CH2CH3 t, xt .
CH3CH(CH3)CH2CH3 t, xt .................................
-ng dng : ..
CH2OH
C10H18O
Geraniol
C10H20O
Xitronelol
16
OH
C10H20O
Mentol
C10H18O
Menton
(X).........................
HC CH + HCl +
(X)............................+ HCl .....................................
d) Cng nc ( hirat ho )
HgSO4 , H 2 SO4
...........................
HC CH + H OH
80o
- Phn ng cng HX , H2O vo cc ankin trong dy ng
ng ca axetilen cng tun theo quy tc Maccopnhicop .
d) Phn ng ime ho v trime ho :
-Ankin khng trng hp thnh polime :
- ime ho :
xt ,t o
2CH CH
-Trime ho :
xt ,t o
3CH CH
.
2. Phn ng th bng ion kim loi :
AgNO3 + 3NH3 + H2O ........................................
HC CH + [Ag(NH3)2]OH .
..
18
C. 3,3-imetylbut-1-in
B. 2,2-imetylbut-3-in
D. 3,3-imetylbut-2-in
II. BI TP :
SGK: bi 1-9 (sgk:181-182)
IV. Luyn tp:
1/ un si dung dch gm C2H5Cl v KOH trong C2H5OH thu c sn phm hu c l :
A. CH2=CH2
C. C2H5OK
B. C2H5OH
D. Hn hp gm CH2=CH2, C2H5OH
2/ Cho cc ankin sau: pent-2-in; 3-metylpent-1-in; propin; 2,5-imetylhex-3-in. S ankin tc dng
c vi dung dch AgNO3 trong NH3 l:
A.1
B.2
C.3
D.4
3/ t chy hon ton 3,40 gam mt ankadien lin hp X, thu c 5,60 lt CO2 (ktc). Khi X cng
hiro to thnh isopentan. Tn gi ca X l:
A.2- metylbuta-1,3-ien
C.penta-1,4-ien
B.penta-1,3-ien
D.3-metyl-1,3-ien
4/ t chy hon ton mt th tch kh thin nhin gm metan, propan, etan cn V lt khng kh o
ktc ( cha 20 % O2 ). Thu c 7,84 lt CO2 ( kc) v 9,9 gam H2O. Tnh V?
A. 70,0 lt
B. 84,0 lt
C. 78,4 lt
D. 56,0 lt
5/ Hn hp A gm 2 anken th kh (ng ng k tip nhau) . t chy hon ton V lt A thu c
13,44 lt CO2(ktc). Mt khc A lm mt mu va ht 40 gam nc brom. Cng thc phn t ca 2
anken l :
A. C2H4, C3H6
B. C2H4, C4H8
C.C4H8, C5H10
D.C3H6, C4H8
=============================================
Bi 45: THC HNH
TNH CHT CA HIROCACBON KHNG NO
I . CHUN B
1 . Dng c th nghim
- ng nghim
- Gi ng nghim.
- Nt cao su 1 l y ming ng nghim
- Kp ha cht.
- ng dn thy tinh thng mt u vut nhn
- ng ht nh git.
- n cn.
2. Ha cht:
- H2SO4 c
- Nc Brom.
20
Aren
Cng thc cu to
Benzen
Toluen
Etylbenzen
o-Xilen
m-Xilen
p-Xilen
n-Propylbenzen
Isopropylbenzen
(Cumen)
C6H6
CH3C6H5
CH3CH2C6H5
1,2-(CH3)2C6H4
1,3-(CH3)2C6H4
1,4-(CH3)2C6H4
CH3CH2CH2C6H5
(CH3)2CHC6H5
Cng thc
phn t
C 6 H6
C 7 H8
C8H10
C8H10
C8H10
C8H10
C9H12
C9H12
tnc ,oC
ts , oC
5,5
-95,0
-95,0
-25,2
-47,9
13,2
-99,5
-96,0
80
111
136
144
139
138
159
152
D , g/cm3
(20oC)
0,879
0,867
0,867
0,880
0,864
0,861
0,862
0,862
Ni dung bi hc
Cc kin thc ca hc sinh ghi ch
I CU TRC , NG NG , NG PHN V
DANH PHP :
1 - Cu trc ca phn t benzen :
a/ S hnh thnh lin kt trong phn t benzen :
- 6 nguyn t C trng thi lai ha sp 2 .
- Mi nguyn t C s dng 3 obitan lai ha to lk vi
2 nguyn t C cnh bn n v 1 nguyn t H . 6 obitan p ca
C xen ph bn to thnh lin hp chung cho c vng ben
zen .
- Lin kt benzen tng i bn vng .
b/ M hnh phn t :
22
CH3
CH2CH3
CH3
etylbenzen
1,2-imetylbenzen
0- imetylbenzen
(0 xilen )
CH3
CH3
CH3
CH3
Fe
+Br2
..
+ Br2
(II)
Fe
Toluen phn ng nhanh hn :
Nu chiu sng th brom th cho H nhnh
CH2 -H
as
+ Br2
.
b/ Phn ng nitroha :
-Benzen tc dng vi hn hp HNO 3 + H 2SO4 m c to
thnh nitrobenzen :
H
+ HO-NO2
H2SO4
..
23
+
+ HONO2
- Toluen phn ng d hn :
H2SO4,t0
-H2O
HNO3,H2SO4
-H2O
CH3
+
N
NO 2
NO2
O
+
+ H+
2 Phn ng cng :
- Benzen v ankylbenzen khng lm mt mu dung dch
brom . Khi chiu sng , benzen cng vi clo thnh C6H6Cl6 .
C6H6 + Cl2 .............................................
- Khi un nng , c Ni hoc Pt lm xc tc:
Ni ,t
C6H6 + H2 ................................................
3 Phn ng oxiha :
- Benzen khng tc dng vi KMnO 4
- Cc ankylbenzen khi un nng vi dung dch KMnO 4 th
nhm ankyl b oxiha .
V D :
KMnO4 , H 2O
HCl
(X).............. .............
C6H5CH3
80 100o C
(Y).................................
- Cc aren chy trong khng kh thng to ra nhiu mui
than . khi aren chy hon ton th to ra CO 2 ,H2O v ta
nhiu nhit .
C 6 H6 +
O2 .........................................................
Nhn xt :
Ben zen tng i d tham gia phn ng th , kh tham gia
phn ng cng v bn vng vi cc cht oxiha , gi l
tnh thm .
IV IU CH V NG DNG :
1 iu ch :
- Benzen , toluen , xilen . . . thng tch c bng cch
chng ct nha than hoc du m .
24
xt ,t
CH3[CH2]5CH3
4 H 2
o
xt ,t
C6H6+CH2 = CH2
2 ng dng :
CH=CH2
2 Tnh cht ha hc :
a. Phn ng cng :
C6H5-CH=CH2 +Br2 .
C6H5-CH=CH2 + HCl
- Halogen ( Cl 2, Br2) , hiro halogenua cng vo nhm
vinyl tng t nh cng vo anken .
b/ Phn ng trng hp v ng trng hp :
,t o
n C6H5-CH=CH2 xt
xt ,t
nCH2=CH-CH=CH2 + n C6H5-CH=CH2
..
c/ Phn ng oxiha :
- Stiren lm mt mu dung dch KMnO 4 v b oxiha
nhm vinyl, cn vng benzen vn gi nguyn .
3. ng dng :
- sn xut polime :
- Polistiren l mt cht nhit do , trong sut ,dng ch to
cc dng c vn phng , dng gia nh . . .
- Poli(butaien-stiren ) hay cao su buna-S , c bn c
hc cao hn cao su buna .
II NAPTALEN :
1 . Tnh cht vt l v cu to :
- L cht rn mu trng , c mi c trng (mi bng
phin ) .
- Thng hoa ngay nhit thng , t 0nc 800C , t0s 2180C ,
D = 1,025 g/cm3 (250C) .
- Khng tan trong nc , tan trong dung mi hu c .
- CTPT : C10H8
1( )
8( )
9
7( )
6( )
5( )
10
2( )
3( )
4( )
2 . Tnh cht ha hc :
a/ Phn ng th :
- Naptalen tham gia cc phn ng th d hn so vi ben zen ,
sn phm th vo v tr 1() l sn phm chnh .
+ Br2
CH3COOH
(dm)
+HNO3
H2SO4
o
Ni ,150 C
..
26
C10H8 Naphtalen
C10H12,tetralin
3H2
phtalic
.
..
Anhirit phtalic
3 .ng dng :
- Dng sn xut anhirit phtalic ,naphtol, naphtylamin .. .
dng trong cng nghip cht do , dc phm phm nhum Tetralin v ecalin c dng lm dung mi .
- Naphtalen cn dng lm cht chng gin .
IV. Luyn tp:
1/ Hon thnh s phn ng sau: Hexan benzen etylbenzen stiren polistiren (PS).
2/ Trnh by cc phng php ha hc phn bit cc cht lng: Stiren, etylbenzen v phenylaxetilen
(C6H5-CCH ).
3/ Kt lun no sau y khng ng ?
A. Stiren khng lm mt mu dung dch thuc tm.
B. Stiren cn c tn l vinylbenzen.
C.Cc nguyn t trong phn t stiren cng nm trn mt mt phng.
D. Stiren va c tnh cht ging benzen va c tnh cht ging anken.
4/ Dy ng ng no khi t chy cho s mol CO2 > H2O
A. anken, xicloankan, aren
C. ankaien, xicloankan, ankin
B. aren, anken, ankin
D. aren, ankin, ankaien
5/ Cho 12,8 gam naphtalen tc dng vi dung dch brom c mt CH3COOH. Hiu sut phn ng l 80%.
Khi lng - bromnaphtalen thu c l:
A. 41 gam
B. 20,7 gam
C. 30,6 gam
D. 16,56 gam
=============================================
Bi 48 : NGUN HIROCACBON THIN NHIN
I. Hc sinh chun b tr li cc cu hi:
Cu 1:Nu trng thi t nhin, tnh cht vt l v thnh phn ca du m ?
Cu 2: Nu cc cch chng ct du m ?
Cu 3: Ch bin du m bng cc phng php hc hc no ?
Cu 4: Nu thnh phn kh m du v kh thin nhin ?
Cu 5: Nu cch ch bin v ng dng ca kh du m v kh thin nhin ?
Cu 6: Nu cch chng kh than bo v chng ct nha than ?
II. Cc kin thc t hc:
- V trng thi t nhin, tnh cht vt l v thnh phn ca du m.
- V cc cch chng ct du m.
- V cc phng php hc hc ch bin du m .
- V thnh phn kh m du v kh thin nhin.
- V cch ch bin v ng dng ca kh du m v kh thin nhin.
- V cch chng kh than bo v chng ct nha than .
III. Ni dung bi hc:
Ni dung bi hc
Cc kin thc ca hc
sinh ghi ch
27
A- DU M
I - TRNG THI THIN NHIN, TNH CHT VT L V
THNH PHN CA DU M
1. Trng thi thin nhin v tnh cht vt l
- Du m l mt hn hp lng, snh, mu nu en, c mi c trng,
nh hn nc v khng tan trong nc.
2. Thnh phn ho hc
Du m:L hh phc tp gm hng trm hirocacbon thuc cc loi
ankan, xicloankan, aren (ch yu). Ngoi ra cn 1 lng nh cc cht
hu c cha oxi, nit, lu hunh (lng nh) v vt cc cht v c
( rt t)
Thnh phn nguyn t: 83-87% C, 11-14%H, 0.01-7%S, 0,01-7%O,
0,01-2%N, cc kim loi nng vo khong phn triu n phn vn.
II - CHNG CT DU M
1. Chng ct di p sut thng
- Chng ct phn on trong phng th nghim da vo nhit cao.
- Chng ct phn on du m: Cc phn on du c nhit si
khc nhau c a i s dng hoc ch bin tip.
2.Chng ct di p sut cao
- Phn on si nhit < 180 0C c chng ct tip p sut cao:
+ C1-C2, C3-C4 dng lm nhin liu kh hoc kh ho lng.
+ C5-C6 l ete du ho c dng lm dung mi hoc nguyn liu cho
nh my ho cht.
+ C6- C10 l xng c cht lng thp phi qua ch ho bng pp
rifominh.
3. Chng ct di p sut thp
Phn cn li sau khi chng ct p sut thng l hn hp nht c
mu en gi l cn mazut
Cn mazut Phn on linh ng dng cho crackinh
Du nhn, Vazlin, Parafin, Atphan (dng ri ng)
III - CH BIN DU M BNG PHNG PHP HO HC
Mc ch : .............................................................................................
1. Rifominh
- Khi nim: Rifominh l qu trnh dng xc tc v nhit bin i cu
trc ca hirocacbon t khng phn nhnh thnh phn nhnh, t
khng thm thnh thm.
-Trong qu trnh rifominh xy ra 3 loi phn ng ch yu:
* Chuyn ankan mch thng thnh ankan mch nhnh v xicloankan.
Vd:
* Tch H chuyn xicloankan thnh aren.
Vd:
* Tch H chuyn ankan thnh aren.
Vd:
2. Crckinh
28
Cr c k inH nhit
700 900 o C
CH4+CH2=CH2 +CH3CH=CH2
15%
40%
20%
C2H6 + C3H8 +C4H8 +C4H10 +
+C5H10 +C5H12 +C6H12 +H2
b. Crckinh xc tc(SGK)
C21-C35
Cr c k inH xc t c
400 450 o C
Aluminosilicat (75- 90%
SiO2, 10 - 25% Al2O3) + HF
Khcrckinh : C1 - C4
Xng : C5 - C11, hm l ng
ankan c nhnh, xicloankan v
aren cao nn chs octan cao.
Kerosen : C10 - C16 v
izen
: C16 C21
B. KH M DU V KH THIN NHIN
I. Thnh phn kh m du v kh thin nhin:
Cc hp phn
Khong % th tch
Kh m du
Kh thin nhin
Metan
50 70
70 95
Etan
~20
28
Propan
~11
~2
Butan
~4
~1
Pentan (kh)
~2
~1
N2, H2, H2S, He, CO2 ~ 12
4 20
II. Ch bin v ng dng ca du m v kh thin nhin.
29
ch bi n k h
Khm du
Khthin nhin
Lo i b H2S
Nn
v
Lm l nh
C. THAN M:
I. Chng kh than bo
L c c
(Kh)
Than bo
(Than m)
1000 o c
Lm lnh
Phn ng oxi ho
Phn ng
cng
Phn ng th
c im cu trc v kh
nng phn ng
Hirocacbon
khng no
3
- C vng benzen.
- Ch c cc nguyn t Csp
- C C lai ho sp2 to thnh
lin kt i hoc C lai ho
- vng benzen, 6 nguyn to thnh lin kt bn
2
t Csp lin kt thnh 1 lc vng. V th tng i tr sp to thnh lin kt ba.
gic u, 6 electron p to
iu kin thng.
- Trung tm phn ng ca
phn t chnh l nhng lin
thnh h lin hp chung - Trong phn t khng c
do bn hn cc lin kt trung tm phn ng c bit kt km bn vng.
no. V th phn ng thng - Phn ng cng l c
ring r. V th aren
tng i d th, kh cng, to ra hn hp nhiu sn
trng.
bn vng vi cht oxi ho. phm.
- Khi c Fe, halogen th
vo nhn. Khi chiu sng,
halogen th vo nhnh.
- Nhm th c sn nhn
benzen quyt nh hng
ca phn ng th tip theo.
Khi un nng c xc tc
kim loi, aren cng vi H2
to thnh xicloankan.
Hirocacbon no
- Chy, to nhit.
- Chy, to nhit.
- Vng benzen khng b oxi - Ch b oxi ho nhit
ho bi dd KMnO4, nhnh cao hoc c thm xc tc.
ankyl b oxi ho thnh
nhm COOH.
- Chy, to nhit.
- D b oxi ho bi dung
dch KMnO4 v cc cht oxi
ho khc.
A. CH2=CH2
B. CH2=CH-CH3
C. CH CH
D. CHC-CH3
4/ Lng clobenzen thu c khi cho 15,6 gam C6H6 tc dng ht vi clo (xc tc bt Fe ), hiu sut
phn ng t 80% l.
A. 18 g
B. 14 g
C.16 g
D. 20 g
31
5/ Hidrocacbon X l cht lng c t khi hi so vi khng kh bng 3,17. t chy hon ton X thu c
CO2 c khi lng bng 4,28 ln khi lng ca H2O. Cng thc phn t ca X l :
A. C7H8
B. C8 H10
C. C3H4
D. C4H6
=========================================================
Bi 50 : THC HNH
TNH CHT CA MT S HIROCACBON THM
1. Dng c th nghim
- ng nghim
- Gi ng nghim.
- Nt cao su 1 l y ming ng nghim
- Kp ha cht.
- ng dn thy tinh thng mt u vut nhn
- ng ht nh git.
- n cn.
2. Ha cht:
- Nc Brom.
- Tinh th iot (bng ht tm)
- Benzen
- Dung dch KmnO4 1%
- Du thng
- Toluen
- Hexan
II. Ni dung bi :
Ni dung bi hc
Cc kin thc ca hc sinh ghi ch
Th nghim 1 : Tnh cht ca benzen
- Cho 3 ng nghim nh nhau, mi ng cha 2ml nc brom.
Cho vo ng th nht 5 gt benzen, vo ng th hai 5 git du
thng, vo ng th ba 5 git hexan. Lc u, yn, quan st
v gii thch.
Th nghim 2: Tnh cht ca toluen
- ng nghim A cha mu iot bng ht tm, ng B cha 2ml
dd KMnO4 long khong 1%, ng C cha 2ml dd brom. Cho
vo mi ng nghim 0,5ml toluen. Lc k, yn, quan st.
- un si ng nghim B v quan st mu ca dung dch.
IV . NI DUNG TNG TRNH TH NGHIM
1. Tn HS : Lp : 11
2. Tn bi thc hnh : Tnh cht ca mt s hirocacbon thm..
3. Ni dung tng trnh:
Trnh by tm tt cch tin hnh th nghim, m t hin tng quan st c, gii thch, vit pthh
(nu c) cc th nghim sau.
Th nghim 1 : Tnh cht ca benzen.
Th nghim 2 : Tnh cht ca toluen.
=============================================
CHNG 8: DN XUT HALOGEN ANCOL PHENOL
Bi 51: DN XUT HALOGEL CA HIROCACBON
I. Hc sinh chun b tr li cc cu hi:
Cu 1:Khi nim, phn loi, ng phn v danh php v dn xut halogen ca HC ?
Cu 2:Dn xut halogen ca HC c tnh cht vt l v tnh cht ha hc c trng nh th no ?
Cu 3: Dn xut halogen ca HC c nhng ng dng g ?
II. Cc kin thc t hc:
- V khi nim, phn loi, ng phn v danh php dn xut halogen ca HC.
- V tnh cht vt l v tnh cht ha hc c trng dn xut halogen ca HC.
- V nhng ng dng dn xut halogen ca HC.
III. Ni dung bi hc:
Ni dung bi hc
Cc kin thc ca hc sinh ghi ch
32
2. Phn loi
a) Theo tn ca dn xut halogen.
b) Theo gc hirocacbon.
c) Theo bc C phn loi bc ca dn xut halogen.
3. ng phn v danh php
a) ng phn
- ng phn mch C.
- ng phn v v tr nhm chc
Vd: FCH2-CH2-CH2-CH3, CH3-CHF-CH2-CH3
FCH2(CH3)2, (CH3)2CHF-CH3
b) Tn gi
- Tn thng thng.
Vd: .
- Tn gc chc: Tn gc hirocacbon + tn halogenua.
Vd: .
. .
- Tn thay th: Coi cc nguyn t halogeln l nhng nhm
th nh vo mch chnh ca H,C
Vd: .
.
.. .
II- TNH CHT VT L
- kt cc dn xut ca halogen c phn t khi nh nh
CH3Cl, CH3Br l nhng cht kh.
- Cc dn xut halogen c phn t khi ln hn th lng,
nng hn nc: CHCl 3, C6H5Br
- Nhng dn xut polihalogen c phn t khi ln hn na
th rn: CHI3, C6H6Cl6
- Nhiu dn xut halogen c hot tnh sinh hc cao: CHCl 3
c tc dng gy m, C 6H6Cl6 c tc dng dit su b
III- TNH CHT HO HC
1. Phn ng th nguyn t hal bng nhm -OH
a) Tin hnh th nghim: (SGK)
33
b) Gii thch
- Dn xut ankyl halogenua khng phn ng c vi
nc t0 thng cng nh khi un si, nhng b thu phn
khi un nng vi dung dch kim to ancol:
CH3CH2CH2Cl + OH-
propyl halogenua
Cl sinh ra c nhn bit bng AgNO 3 di dng AgCl .
- Dn xut loi allyl halogenua b thu phn ngay khi un
si vi nc:
34
RCH=CHCH2-X + H2O .
- Dn xut loi phenyl halogenua khng phn ng vi dd
kim nhit thng cng nh khi un si, chng ch
phn ng nhit v p sut cao:
300 0 C,200at
+ NaOH
Cl
H3C-C-CH3
H3C-C-CH3
+ Br
(1)
CH3
CH3
+
H C-C-CH
3
OH
OH
H3C-C-CH3
CH3
(2)
CH3
ancol,t0
CH2=CH 2 + KBr + H 2O
Br H
KOH, ancol,t
CH3-CH=CH-CH3 (chinh)
-HBr
CH2=CH-CH2-CH3 (phu)
IV . Luyn tp:
1/ Hon thnh s chuyn ha sau bng cc phng trnh ha hc:
a/ Etan cloetan etyl magie clorua.
b/ Butan 2- brombutan but-2-en CH3CH(OH)CH2CH3
2/ Dn xut halogen bc II l:
A. 2clo2metylpropan
C. Anlyl clorua
B. Benzen clorua
D. 2 Clo butan
3/ ng phn ca C4H9Cl l:
A. 4
B. 5
C. 3
D. 6
4/ un nh 0,1 mol C6H5Cl v 0,2 mol 0,2 mol C6H5CH2Cl vi dung dch NaOH. S mol NaOH tham
gia phn ng l:
A. 0,1 mol
B. 0,2 mol
C. 0,3 mol
D. 0,4 mol
5/ Phn tch hp cht hu c X c dng C xHyClz thy % khi lng cc nguyn t nh sau: 51,89%C;
38,38% Cl; cn li l H. Cng thc phn t ca X l:
A.C4H9Cl
B.C3H7Cl
C.C2H5Cl
D.CH3Cl
=============================================
Bi 52: LUYN TP: DN XUT HALOGEL
I. Hc sinh chun b tr li cc cu hi:
Cu 1:Kin thc cn nm vng v phn ng th, phn ng tch.
Cu 2:Nu quy tc Zai-xp ?
Cu 3: Bi tp sgk (1-8) trang 219.
II. Cc kin thc t hc:
- V kin thc phn ng th, phn ng tch.
- V quy tc Zai-xp ?
- V bi tp sgk (1-8) trang 219.
III. Ni dung bi hc:
Ni dung bi hc
Cc kin thc ca hc sinh ghi ch
I-Kin thc cn nm vng:
1. Phn ng th:
2. Phn ng tch:
.
.. .
Qui tc Zai-xp: Khi tch HX khi dn xut hal, nguyn
t hal X u tin tch ra cng vi H ca nguyn t C bc
cao hn bn cnh.
II. Bi tp:
Ssgk (1-8) trang 219.
IV . Luyn tp:
1/ Hon thnh cc phng trnh phn ng ha hc sau:
a/ Br-C6H4CH2Br + NaOH (long, nng )
b/ Br-C6H4CH2Br + NaOH (c, nng )
c/ CH3CH2Br + Mg
d/ CH3CH2MgBr tc dng vi CO 2 sau thy phn sn phm thu c trong dung dch axit HBr.
2/ Cht no l dn xut halogen ca hidrocacbon:
A. CH3 CH2 Br
B. CH3 CH2OH
C. CaCl2
D. HCl
36
D. 5
CH2-OH
CH -O
CH2-OH
Cu
HO-CH 2
O-CH + 2HOH
HO-CH2
ROH + HA RA + H2O
Vd: ...................................................................................
..........................................................................................
..........................................................................................
..........................................................................................
b/ Phn ng vi ancol:
- un etanol vi H 2SO4 c, 1400C
C2H5OH + C2H5OH
H2SO4
140
C2H5OC2H5 + H2O
3. Phn ng tch nc
- un nng vi H2SO4 c 1700C anken
CH3-CH2OH
.
- Hng tch tun theo qui tc tch Zai-xp:
4. Phn ng oxi ho
Ancol bc 1 b oxi ho nh thnh anehit.
R-CH2-OH + CuO
....................................
Ancol bc 2 b oxi ho nh thnh xeton.
R-CHOH-R + CuO
.
Ancol bc 3 b oxi ho mnh th gy mch C.
Ancol chy to thnh CO 2, H2O v to nhit.
CnH2n + 1OH +
O 2 ..
IV- IU CH V NG DNG
1. iu ch
a) iu ch etanol trong cng nghip :
- Hirat ho etilen c xc tc axit:( xt H 2SO4, 3000C)
CH2=CH2 + HOH ........................... ...................
- Ln men tinh bt:
(C6H10O5)n + n H2O enzim nC6H12O6
Tinh bt
C6H12O6
glucoz
enzim
2 C2H5OH + 2 CO2
b) Sn xut metanol
- Oxi ho khng hon ton metan.
2 CH4 + O2
Cu
0
200 , 100 at
2 CH3OH
- T CO v kh H 2.
CO + 2 H2
ZnO, CrO3
0
400 , 200at
CH3OH
2. ng dng
a/ ng dng ca etanol:
40
00
SO4 t t
+ HCuO
2
0
170 C
b/ ng dng ca metanol:
2. Phn loi
- Nhng phenol m phn t c cha 1 nhm OH thuc loi
monophenol.
OH
OH
OH
OH
CH3
CH3
CH3
phenol o-crezol
m-crezol
p-crezol
- Nhng phenol m phn t c cha nhiu nhm OH thuc
loi poliphenol.
OH
OH
OH
OH
OH
OH
catechol
rezoxinol
hiroquinol
3. Tnh cht vt l
- L cht rn khng mu, tan t trong nc lnh, tan v hn
660C, tan tt trong dung mi hu c.
- D chy ra v thm mu dn do ht m v b oxi ha
biooxi khng kh.
- c, khi tip xc vi da s gy bng,thng l cht rn,
c nhit si cao.
- C lin kt H lin phn t nh ancol.
II - TNH CHT HO HC
1. Tnh axit
- Cn c vo cu to ta thy phenol c tnh axit nn tan
trong NaOH to thnh mui C 6H5ONa.
C6H5-OH + NaOH .
- phenol t tan trong nc nhit thng
- Phenol c tnh axit yu, yu hn c axit H 2CO3. nhit
thng phenol t tan trong nc nn lm cho nc b
vn c.
C6H5ONa + CO2 + H2O
- Phenol c tnh axit mnh hn ancol nhng yu hn c
axit cacbonic.Dung dch phenol khng lm i mu qu
tm.
2. Phn ng th vng thm
- Nh nc brom vo dd phenol:
C6H5OH + Br2 .
Phn ng ny dng nhn bit phenol
c) Nhn xt
Phn ng thr vo nhn thm ca phenol d hn benzen,
k m du hn th vo cc v tr ortho v para.
3. nh hng qua li gia cc nhm nguyn t trong
phn t phenol
42
:O
Phenol
Cu
trc
Tnh
cht
ha hc
iu
ch
ng
dng
II. Bi tp: (1-7)
Sgk trang 235
IV. Luyn tp:
1/. Ancol X b oxi ha thnh andehit. c im cu to ca X l:
A. Ancol bc I
C. Ancol no, n chc.
B. Ancol bc II
D. Ancol a chc.
2/ t chy hon ton 1 mol ancol n chc no c 10 H trong phn t cn s mol O2 l:
A. 3 mol
B. 4 mol
C. 6 mol
D. 1,5 mol
3/ t chy hon ton 1,38 gam ancol A thu c 1,344lit kh CO2 (ktc) v 1,62gam H2O. Cng thc
cu to thu gn ca A l:
A. C2H5OH
B. CH3OH
C. C3H7OH
D. C4H9OH
4/ Hy chn pht biu ng:
A. Phenol l cht c mt hay nhiu nhm OH lin kt trc tip vi cacbon ca nhn benzen.
B. Phenol l cht c nhm OH, trong phn t c cha nhn benzen.
C.Phenol l cht c nhm OH khng lin kt trc tip vi cacbon ca nhn benzen.
D.Phenol l cht c nhm OH gn trn mch nhnh ca hidrocacbon thm.
5/ C7H8O c s ng phn ca phnol l:
A. 2
B. 3
C. 4
D. 5
6/ Phn ng no di y l ng ?
A. C6H5OH + NaOH C6H5ONa + H2O
B. C2H5OH + NaOH C2H5ONa + H2O
C. C6H5OH + HCl C6H5OCl + H2O
D. 2C6H5ONa + CO2 + H2O 2C6H5OH + Na2CO3
7/ Cho 0,94gam phenol tc dng ht vi dung dch brom, sau phn ng thu c m gam kt ta. gi tr
m l:
A. 3,31 gam.
B. 33,1 gam.
C. 17,4 gam.
D. 1,74 gam.
8/ Cho cc phng trnh phn ng theo s sau:
C6H6
Cl2, Fe
(1)
cao, p cao
B ddNaOH c,t
(2)
HCl
(3)
C6H5OH
44
Hiu sut ca qu trnh trn l 80% , nu lng benzen ban u l 2,34 tn th khi lng phenol thu
c l :
A. 2,256 tn
B. 2,82 tn
C. 3,525 tn
D. 3,654 tn
9/ em kh nc t 16gam hn hp 2 ancol n no k tip nhau trong dy ng ng bng H2SO4m
c, 1700C, thu c hn hp 2 olefin v 5,58 gam nc. Cng thc ca 2 ancol l:
A.C2H5OH, C3H7OH
C.C3H7OH, C4H9OH
B.CH3OH, C2H5OH
D.C4H9OH, C5H11OH
10/ Cho 16,6 g hn hp hai ancol no n chc mch h nm k tip nhau trong dy ng ng phn
ng vi Na d th thu c 3,36 lit kh (ktc). Phn trm khi lng tng ancol l :
A. 27,71% v 72,29%
D. 30% v 70%
B. 27% v 73%
C. 33% v 67%
=============================================
Bi 57: THC HNH
Tnh cht ca mt vi dn xut halogen, ancol, phenol
I - Chun b
1. Dng c th nghim
ng nghim
ng ht nh git
n cn
Gi ng nghim
B gi th nghim n gin
2. Ho cht
1,2-icloetan hoc clorofom
Dung dch NaOH 20%
Dung dch NaOH 10%
HNO3
HCl
Dung dch CuSO 4 5%
Glixerol
Etanol
Dung dch phenol bo ho
Dung dch nc brom
II. Ni dung bi :
Ni dung bi hc
Cc kin thc ca hc sinh ghi ch
Th nghim 1 : Thy phn dn xut halogen.
- Thm 2ml nc ct vo ng nghim cha 0,5 ml 1,2icloetan hoc clorofom. Cho tip 1 ml dd NaOH 20% vo
ng nghim. un si, gn ly lp nc, axit ha bng HNO3
ri th bng dd AgNO3 . Quan st hin tng xy ra.
Th nghim 2: Tc dng ca glixerol vi ng (II) hidroxit.
- Cho vo 2 ng nghim , mi ng 3 git dd CuSO4 5% v 2ml
dd NaOH 10%. Lc nh. Nh tip vo ng th nht 5 git
glixerol, vo ng th hai 5 git etanol ri lc nh. Quan st s
bin i ca kt ta v mu ca dung dch. Sau nh t t
dung dch HCl vo c hai ng nghim v quan st hin tng
xy ra.
Th nghim 3: Tc dng ca phenol vi brom.
- Nh t t tng git nc brom vo ng nghim cha dung
dch phenol. Quan st hin tng xy ra v vit pthh ca phn
ng.
Th nghim 4: Phn bit etanol, glixerol v phenol.
- Phn bit 3 dung dch etanol, glixerol v phenol cha trong
3 l khng nhn.
IV . NI DUNG TNG TRNH TH NGHIM
1. Tn HS : Lp : 11
2. Tn bi thc hnh : Tnh cht ca mt vi dn xut halogen, ancol v phenol.
45
b. T hirocacbon:
- Oxiho khng hon ton CH4:
CH4+ O2 .............................................................
- Oxiho etilen:
CH2=CH2 + O2
- Oxiho cumen ri ch ho vi H2SO4long.
....................................................................................................
2. ng dng:
a/ Fomandehit:
...
b/ Axetandehit:
..
c/ Axeton:
.
IV. Luyn tp:
1/ Pht biu no sau y l chnh xc?
A. Anehit va c tnh oxi ha va c tnh kh.
B. Anehit ch c tnh oxi ha.
C. Anehit ch c tnh kh.
D. So vi ru tng ng th anehit c nhit si cao hn.
2/ Ha cht no sau y dng phn bit anehit fomic v anehit axetic?
A. AgNO3/NH3
B. Na.
C Na2CO3
D. H2.
3/ Cho s chuyn ha:
Cl2 , as
CuO, t0
d d NaOH
47
C
phenol xt
nh a phenol
foman hit
a/ Cng thc ca A l:
A. C2H2.
B. C6H6.
C. C2H6.
D. CH4.
b/ Cng thc cu to ng ca C l:
A. CH3-OH.
B. CH3Cl
C. H-CHO.
D.CH3CHO.
4/ T C2H2 iu ch HCHO cn t nht bao nhiu phn ng:
A. 6.
B. 2.
C. 3.
D. 4
5/ Khi t chy mt anehit no, n chc, mch h thu c:
A. S mol nc bng s mol CO2.
C. S mol nc b hn s mol CO2.
B. S mol nc ln hn s mol CO2.
D. S mol nc bng 2 ln s mol CO2.
6/ iu ch CH3CHO t Al4C3 cn t nht bao nhiu phng trnh phn ng:
A. 2.
B. 3.
C. 4.
D. 5.
.
7/ Cho 0,92g hn hp gm axetilen v anehit axetic phn ng hon tn vi dung dch AgNO 3/NH3 d
th thu c 5,64g hn hp rn. Thnh phn phn trm v khi lng ca axetilen trong hn hp l:
A. 28,26%.
B. 32,98%.
C. 35,54%.
D. 23,45%.
=============================================
Bi 59. LUYN TP : ANEHIT V XETON
I. Hc sinh chun b tr li cc cu hi:
Cu 1: Cn nm vng v cu trc, lk hidro, tnh cht vt l, tnh cht ha hc, iu ch v ng dng
ca andehit xeton.
Cu 2: Bi tp 1- 12 ( sgk trang 246-247).
II. Cc kin thc t hc:
- V cu trc, lk hidro, tnh cht vt l, tnh cht ha hc, iu ch v ng dng ca andehit xeton.
- V bi tp 1- 12 ( sgk trang 246-247).
III. Ni dung bi hc:
Ni dung bi hc
Cc kin thc ca hc sinh ghi ch
I. Kin thc cn nm vng:
Andehit
Xeton
Cu
trc
Lin
kt H
Tnh
cht
vt l
Tnh
cht
ha
hc
iu
ch
ng
dng
II. Bi tp:
1- 12 ( sgk trang 246-247).
IV. Luyn tp:
48
CH3C OONa
Cl2, As
d d NaOH
CuO , T0
Ag NO3/ NH3
a/ Cng thc cu to ca A l:
A. CH3ONa.
B. C2H2.
C. CH4.
D. C2H4.
b/ Cng thc cu to ca E l:
A. HCHO.
B. HCOONH4
C. C2H5OH.
D. HCOOH.
6/ Oxi ha m gam ru n chc bc mt A bng CuO nhit cao th thu c anehit B. Hn hp
kh v hi thu c sau phn ng c chia lm ba phn bng nhau.
Phn 1 cho tc dng vi Na d th thu c 5,6lit kh H2(kc).
Phn 2 cho tc dng dng dch AgNO3/NH3 d th thu c 64,8gAg.
Phn 3 em t chy hon ton bng O2 c 33,6lit(kc) v 27gH2O.
a/ Hiu sut phn ng oxi ha ru thnh anehit l:
A. 60%.
D. 67%. B. 34%.
C. 65%.
b/ Cng thc cu to ca A l:
A. C2H5OH.
B. CH2=CH-CH2OH.
C. CH3OH.
D. CH2=CH- CH2CH2OH.
=============================================
Bi 60: AXIT CACBOXYLIC
CU TRC, DANH PHP V TNH CHT VT L
I. Hc sinh chun b tr li cc cu hi:
Cu 1: nh ngha, phn loi v danh php ca axit cacboxylic.
Cu 2: Cu trc v tnh cht vt l ca axit cacboxylic.
II. Cc kin thc t hc:
- V nh ngha, phn loi, danh php ca axit cacboxylic.
- V cu trc v tnh cht vt l ca axit cacboxylic.
III. Ni dung bi hc:
Ni dung bi hc
Cc kin thc ca hc sinh ghi ch
I. nh ngha, phn loi, danh php:
1. nh ngha v cu trc:
a. nh ngha:
* axit l nhng hp cht hu c m phn t cha nhm
cacboxyl (-COOH) lin kt trc tip vi nguyn t cacbon
hoc nguyn t H .
2. Phn loi:
- Axit cacboxylic no, n chc, mch h: v d ......................
Cng thc chung: ...................................................................
- Axit cacboxylic khng no, n chc, mch h:
V d ........................................................................................
49
CH
CH
CH3
CH3
COOH
h 2so 4
h 2o
NO2
.
.
IV. Luyn tp:
1/ mnh ca cc axit: HCOOH(I), CH3COOH(II), CH3CH2COOH(III), (CH3)2CHCOOH(IV) theo
th t tng dn l:
A. I < II < III < IV.
B. IV < III < II < I.
C. II < IV < III < I.
D. IV < II < III < I.
2/ phn bit HCOOH v CH3COOH ngi ta dng:
A. Dung dch NaOH.
B. Na.
C. Dung dch Na2CO3
D. AgNO3/NH3.
3/ Trong phn ng:
1:1
COOH
+ HNO3
Y +
H2O
Cng thc cu to ca Y l:
O2N
O2N
COOH
A.
COOH
C.
NO2
NO2
O2N
COOH
COOH
B.
D.
NO2
=============================================
Bi 62. LUYN TP : AXIT CACBOXYLIC
I. Hc sinh chun b tr li cc cu hi:
Cu 1: Nhc li v cu trc phn t, tnh cht, iu ch v ng dng ca axit cacboxylic.
Cu 2: Vit cc pthh c trng ca axit cacboxylic .
Cu 3: Bi tp(1-9) sgk trang 259-260.
II. Cc kin thc t hc:
- V cu trc phn t, tnh cht, iu ch v ng dng ca axit cacboxylic.
- V Vit cc pthh c trng ca axit cacboxylic .
- V bi tp(1-9) sgk trang 259-260.
III. Ni dung bi hc:
Ni dung bi hc
Cc kin thc ca hc sinh ghi ch
52
CH
Cl
CH3
COOH
Axit trn c tn l:
A. 3,3- iclo-2- metylpentanoic.
C. 2-Metyl-3,3-iclopetanoic.
B. Axit 3,3- iclo-4- metylpentanoic.
D. Axit 3,3- iclo-3-etyl-2- metylpropanoic..
3/ Hy cho bit tn sn phm E trong s tng hp sau:
H2SO4c, 170oC
CH3CH2OH
A + H2O.
B
A + Cl2
C + NaCl
B + NaOH
D + Cu + H2O
C + CuO
[O]
D
E
A. Axit oxalic
B. Axit axetic.
4/ Cho s :
HOH(H+)
A B G Cao su Buna
C. Anehit oxalic
D. Axit fomic
C D poli(metylacrylat).
a/ Cng thc cu to ca D l:
A. CH3CH2COOH.
B. CH3OH.
C. CH2=C(CH3)COOCH3.
D. CH2=CHCOOCH3.
b/ Tn gi ca A l:
A. Vinyl propionat.
B. Etyl acrylat.
C. Metyl metacrylat.
D. Vinyl acrylat.
5/ Khi lng axit axetic trong gim n thu c l bao nhiu khi ln men 0,5lit ru etylic 6 o. Bit
khi lng ring ca ru etylic l 0,8g/ml. ( hiu sut cc phn ng l 100%)
A. 31,3g. B. 34,5g.
C. 37,7g.
D. 39,8g. .
53
54