Professional Documents
Culture Documents
CHNG 3 IU CH 3.1. nh ngha iu ch l qu trnh ghi tin tc vo 1 dao ng cao tn chuyn i xa nh bin i mt thng s no (v d : bin , tn s, gc pha, rng xung...) Tin tc gi l tn hiu iu ch, dao ng cao tn gi l ti tin. Dao ng cao tn mang tin tc gi l dao ng cao tn iu ch. C 2 loi iu ch; iu bin v iu tn (gm iu tn v iu pha). 3.2. iu bin iu bin l qu trnh lm cho bin ti tin bin i theo tin tc. v S = VS cos S t Do tn hiu iu bin: Vdb = (Vt + VS cos S t ) cos t t v vt = Vt cos t t vi t >> S Gi s tin tc vs v ti tin vt u l dao ng iu ha:
= Vt ( 1 +
VS cos S t ) cos t t Vt
(1)
= Vt ( 1 + m cos S t ) cos t t
Vb
vdb
Hnh 3.1. th thi gian tn hiu iu bin Vt 1/2 mVt 1/2 mVt
t - s
t + s
45
Ph ca tn hiu iu bin c dng nh hnh 3.2. Khi tn hiu iu ch c ph bin thin t dng nh hnh 3.3
Vb
Vt
t-smax t-smin
t+smin t+smax
Cng sut ti tin l cng sut bnh qun trong 1 chu k ca ti tin:
2 P~t = I hd R=
Vt 2 sin 2 dt =
Vt 2 2R
Vt 2 2
1 mVt 2 1 2 Vt 2 m 2 ( ) = m = Pt 2 2 4 2 4
Cng sut ca tn hiu iu ch bin l cng sut bnh qun trong mt chu k ca tn hiu iu ch:
P~ db = P~ t + 2 P~ bt
m cng ln th P~b cng ln Khi m = 1 P~ db =
m2 = P~ t ( 1 + ) 2
3P~ t 1 v P~ bt = P~ t 2 4
Vbmax = Vt (1+m)
Do
P~ max
46
K=
I 2 ( t 2 s ) + I 2 ( t 3 s ) + ... I ( t s )
It A
I ( t n S ) (n 2 ): Bin dng in ng vi hi bc cao ca tn hiu iu ch. I ( t S ) : Bin cc thnh phn bin tn Trong : It : bin tn hiu ra VS : gi tr tc thi ca tn hiu vo A : gi tr cc i
B : ti tin cha iu ch
V
Hnh 3.4. c tnh iu ch tnh ng c tuyn thc khng thng to ra cc hi bc cao khng mong mun. Trong ng lu nht l cc hi ( t 2 S ) c th lt vo cc bin tn m khng th lc c. gim K th phi hn ch phm vi lm vic ca b iu ch trong a thng ca c tuyn. Lc buc phi gim h s iu ch m. 3.2.2 H s mo tn s Gi : mo : h s iu ch ln nht m : H s iu ch ti tn s ang xt. H s mo tn s c xc nh theo biu thc :
M =
m0
nh gi mo tn s ny, ngi ta cn c vo c tuyn bin v tn s: m = f(Fs) Vs = cte Phng php tnh ton mch iu bin : - Dng phn t phi tuyn cng ti tin v tn hiu iu ch trn c tuyn ca phn t phi tuyn . - Dng phn t tuyn tnh c tham s iu khin c. Nhn ti tin v tn hiu iu ch nh phn t tuyn tnh . Hai nguyn tc xy dng mch iu bin : Fs
47
3.2.3 iu bin dng phn t phi tuyn Phn t phi tuyn c dng iu bin c th l n in t, bn dn, cc n c kh, cun cm c li st hoc in tr c tr s bin i theo in p t vo. Ty thuc vo im lm vic c chn trn c tuyn phi tuyn, hm s c trng ca phn t phi tuyn c th biu din gn ng theo chui Taylo khi ch lm vic ca mch l ch A ( = 180o) hoc phn tch theo chui Fourrier khi ch lm vic ca mch c gc ct < 180o ( ch AB, B, C) Trng hp 1: IU BIN CH A = 180o Mch lm vic ch A nu tha mn iu kin:
Vt
Vt + Vs < E o
Khai trin dng iD theo chui Taylor:
2 3 i D = a0 + a1v D + a 2 v D + a3 v D
(*)
CS
Rt
(1 )
Vs
EO
iD
iD
S 2S 3S t - 3S t - 2S t - S t t + S t + 2S t + 3S
vD E0 vD
2t - 2S 2t - S 2t 2t + S 2t + 2S
48
Thay vD vo biu thc (1) ta nhn c : iD = a1(E0 + Vtcostt + Vscosst) + a2 (E0 + Vtcostt + Vscosst)2 + + a3( E0 + Vtcostt + Vscosst )3 +..... (2) Khai trin (2) v b qua cc s hng bc cao n 4 s c kt qu m ph ca n c biu din nh hnh 3.8. Khi a3 = a4 = a5 =.....a2n+1 = 0 (n = 1,2,3) ngha l ng c tnh ca phn t phi tuyn l 1 ng cong bc 2 th tn hiu iu bin khng b mo phi tuyn. tha mn iu kin (*) mch lm vic ch A th m phi nh v hn ch cng sut ra. Chnh v vy m ngi ta rt t khi dng iu bin ch A. Trng hp 2: IU BIN CH AB, B hoc C < 180o Khi < 180o, nu bin in p c vo diode ln th c th coi c tuyn ca n l mt ng gp khc. Phng trnh biu din c tuyn ca diode lc : iD = 0 khi vD 0 khi vD > 0 S : H dn ca c tuyn = SvD
iD
iD
Eo
vD t vD D
Vt
CS
Rt
- + EO t
Hnh 3.10. c tuyn ca diode v th ca tn hiu vo ra khi lm vic ch C
Vs
49
Dng qua diode l 1 dy xung hnh sine, nn c th biu din iD theo chui Fourier nh sau : iD = I0 + i1 + i2 + in + = Io + I1costt + I2cos2tt + I3cos3tt + .......+ Incosntt I0 : thnh phn dng in mt chiu. I1: bin thnh phn dng in c bn i vi ti tin I2, I3.....In : bin thnh phn dng in bc cao i vi ti tin I0, I1 I3.....In : c tnh ton theo biu thc ca chui Fourrier : I0 = I1 = 1
(3)
Theo biu thc (*) ta c th vit : iD = S.vD = S( -E0 + VScosst + Vtcostt ) Khi tt = th iD = 0 : 0 = S.vD = S( -E0 + VScosst + Vtcos ) Ly (5) - (6) =>
i D = SVt ( cos t t cos ) 2 SVt ( cos t t cos ). cos t t . dt t o 2 1 + cos 2t t = SVt . cos . cos t t dt t 2 0 I1 =
1 + sin 2t t cos . sin t t 0 2 4 0 SV 2 SVt 1 1 1 = ( sin 2 ) = t ( sin 2 ) 4 2 2 SV 1 i1 = t ( sin 2 ) cos t t 2
(5) (6)
2 SVt =
Vy
i1 =
SVt
(7) (8)
T biu thc (7) v (8) bin ca thnh phn dng in c bn bin thin theo tn hiu iu ch (Vs).
50
3.2.4 iu bin dng phn t tuyn tnh c tham s thay i y l qu trnh nhn tn hiu dng b nhn tng t
E0 vS(t)
= ~
vt(t)
K=1
vb
Hnh 3.11. Mch iu bin dung phn t tuyn tnh vb = (Eo + VS.cosst) . Vt.costt vb = EoVt.costt +
Vt .Vs V .V cos (t + S) t + t s cos (t - s) t 2 2
Cc mch iu bin c th :
vdB
(1)
(2) (3)
Dng in ra : i = i1 - i2 Thay (1), (2) vo (3) v ch ly 4 v u ta nhn c biu thc dng in ra : i = A cos st + B cos 3st + C [cos (t + s) t + cos (t - s) t] + D [cos (2t + s) t + cos (2t - s) t]
(4)
51
3s
t-s t t+s
2t-s 2t 2t+s
VS
vt
VCC
vdb
Hnh 3.14. Mch iu bin cn bng dng 2 BJT Kt qu cng tng t nh trng hp trn.
c. Mch iu ch vng
D1 Cb vS Cb D2
4
D3
D4
D
vdb
~
Vt
Hnh 3.15. Mch iu ch vng Gi : iI l dng in ra ca mch iu ch cn bng gm D1, D2 iII l dng in ra ca mch iu ch cn bng gm D3, D4 t - s t + s
52
Theo cng thc (4) mc trn (iu bin cn bng dng diode) ta c c biu thc tnh iI : iI = A cosst + B cos 3st + C [cos (t + s) t + cos (t - s) t] + D [cos (2t + s) t + cos (2t - s) Ta c : Trong :
2 3 i D3 = a o + a 1 v 3 + a 2 v 3 + a3v3 + ... 2 3 i D4 = a o + a 1 v 4 + a 2 v 4 + a3v4 + ...
(*) (1)
(2)
Vi v3, v4 l in p t ln D3, D4 v c xc nh nh sau : v 3 = V t cos t t V s cos s t v 4 = V t cos t t + V s cos s t Thay (3) vo (2) v sau thay vo (1), ng thi ly 4 v u ta c kt qu : iII = - A cosst - B cos 3st + C [cos (t + s) t + cos (t - s) t] - D [cos (2t + s) t + cos (2t - s) t] (3)
(4)
Ph tn hiu iu bin gm ti tn v hai di bin tn, trong ch c cc bin tn mang tin tc. V hai di bin tn mang tin tc nh nhau (v bin v tn s) nn ch cn truyn i mt bin tn l thng tin v tin tc, cn ti tn th c nn trc khi truyn i. Qu trnh gi l iu ch n bin. u im ca iu ch dn bin so vi iu ch hai bin : - rng di tn gim i mt na. - Cng sut pht x yu cu thp hn vi cng mt c ly thng tin. - Tp m u thu gim do di tn ca tn hiu hp hn, Biu thc ca iu ch n bin :Vb (t) = Vt . m : h s nn ti tin,
m=
m . cos (t + s) t 2
VS , m c th nhn gi tr t 0 Vt
53
CCB1
ft1
ft1 fS
LC1
ft1 + fS
CCB1
ft2
LC2
ft2 + ft1 + fS
Dao ng
Dao ng
0 V2
fsmin
fsmax
ft1
0 f1+fmin V4 f1+fmax
0 f2 +f1+fmin
f f2 + f1+ fmax
54
t :
fs = fsmax - fsmin
ft1 : tn s ca ti tn th nht
x=
ft2 : tn s ca ti tn th hai
Trong s khi trn y, trc tin ta dng mt tn s dao ng ft1 kh nh so vi di tn yu cu ft2 tin hnh iu ch cn bng tn hiu vo vs(t). Lc h s lc tng ln c th lc b c mt bin tn d dng. Trn u ra b lc th nht s nhn c mt tn hiu c di ph bng di ph ca tn hiu vo fs = f smax -f smin, nhng dch mt lng bng ft1 trn thang tn s, sau a n b iu ch cn bng th hai m trn u ra ca n l tn hiu ph gm hai bin tn cch nhau mt khong f = 2(ft1 + fs min) sao cho vic lc ly mt di bin tn nh b lc th hai thc hin mt cch d dng.
3.3.2.2. iu ch n bin theo phng php quay pha
Tn hiu ra ca 2 b iu ch cn bng: VCB1 = VCB cosst costt = VCB2 = VCB sinst sintt =
vS
900
00
Cu Diode CCB1
MCH IN TNG HOC HIU
VDB
vCB2 vt
900
00
Cu Diode CCB2
Hnh 3.18. S mch iu ch n bin theo phng php pha Hiu hai in p ta s c bin tn trn : VDB = VCB1 - VCB2 = VCB cos (t + s) t VDB = VCB1 + VCB2 = VCB cos (t - s) t Tng hai in p ta s c bin tn di :
3.4 iu tn v iu pha
55
=
Vi ti tin l dao ng iu ha :
d dt
(1)
(2)
( t ) = ( t ).dt + ( t )
o
(3)
(4)
Gi thit tn hiu iu ch l tn hiu n m : vs = Vs cosst Khi iu tn v iu pha th (t) v (t) c xc nh theo cc biu thc : (5) (6) (7)
(8) (9)
(10)
(11)
=sm = s.Kf Vs
Lng di tn cc i t c khi iu tn:
(12)
56
=Kt Vs
- Lng di tn khi iu pha t l vi Vs v s - Lng di tn khi iu tn t l vi Vs m thi.
(13)
Tch phn
vS vS
iu pha
T/h iu tn
o hm
iu tn
T/h iu pha
= M f gi l h s iu tn, ta s c biu
(14) (15)
Tng t, ta c biu thc ca dao ng iu pha : vf = Vt cos [tt + M. cos tt] Trong : M = m Thng thng tn hiu iu ch l tn hiu bt k gm nhiu thnh phn tn s. Lc tn hiu iu ch tn s v iu ch pha c th biu din tng qut theo biu thc : Vdt = Vt cos [tt +
M
i =1
cos(Sit + i ) ]
i =1 i
Si
L Cv
R1 C2
Rv
VV
57
L, Cv to thnh khung cng hng dao ng ca mt mch dao ng C1 : t ngn DC C2 : t thot cao tn n nh phn cc cho Cv RFC : cun cn cao tn R1 : tr ngn cch gia mch cng hng v ngun cung cp khi Rv thay i ( VPC thay i ( 1 ca khung cng hng CV thay i theo lm cho tn s cng hng ring f = 2 LCV LCV thay i, dn n qu trnh iu tn. 3.4.3.2 iu pha theo Amstrong
vb1 B1 vb1 Tng Vb2 B2 mVt1 Vt1 Vb2 Vt2 mVt2
vS
Di pha 900
Hnh 3.21. Mch iu pha theo Amstrong v th vector ca tn hiu Ti tin t thch anh a n b iu bin 1 (B1) v iu bin 2 (B2) lch pha 90o, cn tn hiu iu ch vs a n hai mch iu bin ngc pha. in p ra trn hai b iu pha : vb1 = Vt1 (1 + m cos st) cos tt =
Vt1 cos t t mVt1[cos(t + s )t + cos(t + s )t ] 2 Vt 2 sin t t mVt 2 [sin(t + s )t + sin(t + s )t ] 2
th vc t ca tn hiu V db1 v V db 2 v vc t tng ca chng V = V db1 + V db 2 l mt dao ng c iu ch pha v bin . iu bin y l iu bin k sinh. hn ch iu bin k sinh chn nh (< 0,35)
3.4.3.3 iu tn dng Transistor in khng
Phn t in khng : dung tch hoc cm tnh c tr s bin thin theo in p iu ch t trn n c mc song song vi h dao ng ca b dao ng lm cho tn s dao ng thay i theo tn hiu iu ch. Phn t in khng c thc hin nh mt mch di pha trong mch hi tip ca BJT. C 4 cch mc phn t in khng nh hnh v.
58
Cch mc mch
S nguyn l
th vc t
Tr s in khng
Tham s tng ng
_
Mch phn p RC
I
_
R C
_
I
VR
VC
Z = j
RC S
Ltd =
RC S
_
I
Mch phn p RL
R L
_
I
_ _ _
VR
_ _
I
Z=-j
VL
R LS
Ctd =
LS R
_
I
Mch phn p CR
R
VR
VC
Z=-j
1 `RCS
Ctd = RCS
_
I
Mch phn p LR
V
R
VL
_ _
VR
I
Z = j
L RS
Ltd =
L RS
59
Z=
S .V .
V 1 j.C 1 R+ j.C
R+ =
j.C 1 j.C
Nu chn
Vi
Ltd =
RC S f khong ft
Tham s ca in khng tng ng ph thuc vo h dn S ca BJT. iu tn dng phn t in khng c th t c lng di tn tng i l 2% S b to dao ng iu tn bng phn t in khng phn p RC :
Cb1 Lc R C Cb2 R2 T1 T2 Lk Lgh Cb3 R3 VC ck
R1
Cb4
Hnh 3.22. S mch to dao ng iu tn phn t in khng phn p RC T1 : BJT in khng; T2 : BJT dao ng