Professional Documents
Culture Documents
Ph khi lng
1. t vn
Mc d phng php khi kh tng i c (1910 Thomson tch c ng
v Neon 20 v 22). Song, bc ngot phng php khi ph tr thnh phng php phn tch quan trng trong Ho hu c ch t nm 1960.
Hai th mnh ng gp vo s pht trin ca phng php khi ph l :
Vi lng mu nh nht c th xc nh c khi lng tng i ca phn t v thm ch thnh phn cc nguyn t ca mt hp cht. Qua vic phn mnh trong khi ph c th suy ra cu trc hoc thng tin v phn t.
i vi cc phn t phn cc, kh bay hi, trnh phn hu c nhng phng
php ion ho nh : EI (va chm in t), ho hc (CI), t trng (field ionisation), FAB (bn ph bng nguyn t tc cao), ph khi ion th cp (sekunder ion MS), ESI (my in t).
C th xc nh khi lng tng i n 1200 v cao hn na.
24
chn khng.
C 2 phng php : a dng kh a trc tip a dng kh : dng cho mu lng hoc kh, bm qua xylanh cc cht d bay hi
bng nhm hoc vng, = 1mm, gn trn mt thanh t c a vo bung chn khng. Sau khi ht chn khng, ci ng mu c lm ngui v a vo bung ion ho. y n c t nng t t n khi bay hi.
Lng mu cn : 9 15
10
g.
*) To ion : T b phn a mu, mt dng phn t nh, c nh c bn vo bung ion ho. Dng phn t ny va chm vung gc vi mt dng in t (nm gia catt nng v ant). in th gia catt v ant thay i gia 0 v 300V, c ngha : nng lng ca in t l : 0 300 eV.
cc ph khi in th thp : 12 15 eV.
. ion radical M M+
Ph khi lng bnh thng : 60 100 eV
+ 2e
(molecular ion)
2+ hoc M + e M + 3e
25
Nhng phn khng b ion ho s b ht ra khi bung ion qua bm chn khng. Cc
ho tc t cao nht.
Vic thu gn thnh chm ion c thc hin bi mt in trng ph khi vo
(1) (2)
z. U = v=
m. v 2 2
2. z. U m
*) Tch khi :
c thc hin thng qua t trng 1 Tesla. Nhng ion c cng in tch : ion nh hn b lch nhiu hn. Bn knh lch theo cng thc.
(3)
rm =
m. z.B
B = cng t trng T phng trnh (1) v (3) ta c phng trnh c bn ca khi ph l : (4)
2 m rm .B 2 = z 2. U
26
Khe vo
Ngun ion
Mun phn bit ion c cng s khi nhng thnh phn khc nhau nh: CO, C2H4, N2 phi dng khi ph phn gii cao. Thit b phn gii cao c thm mt in trng tnh t trc t trng (nh trn)
y l thit b hi t kp (double focussed), c th xc nh khi lng ion ti
Thit b phn gii cao i hi khe ion phi hp, do lm gim nhy.
12
16
14
CO 27,9949
C2H4 28,0313
N2 28,0061
12,000
1,00782
15,9949 14,0031
Khi mt hn hp c nhiu cht (M1+; M2+; M3+; ...) trong bung ion ho ta la chn 1 ion phn t no (v.d. M1+) cho qua khe, to s va chm ion ny phn mnh tip (fragmentation) v ghi ph ca ion ny. l k thut MS/MS. *) Chng minh ion :
Khi cho in th gia tc v cng t trng khng i ta s c phng trnh (5) :
(5)
m 2 = hng s. rm z
m = hng s. B2 z m m (trc y l ) mt bn knh lch cho trc th ch cn z e thay i (qut, scan) cng t trng. Trong trng hp ny ta mt dng c thu ion u ra ca b phn phn tch khi. tng dng in ion ta dng thit b nhn in t (electron multiplier).
Tc l : xc nh
27
t.
Cc trng hp ngoi l : pic [M+1] hoc [M+H] do 1 H gn vo phn t (hay
+ +
Nguyn t tinh khit : 19F, 31P, 127I. Nguyn t vi 1 ng v chnh (> 98%) : H (1H), C (12C), N (14N), O (O16). Nguyn t c 2 ng v chnh : S (32S, 34S), Cl (35Cl, 37Cl), Br (79Br, 81Br).
V d : Vng pic ion phn t ca hp cht C7H6ClNO (M = 155) : m/z = 155 : + 12 C 71H635Cl114 N116 O1 m/z = 156 : +
12
(1)
100% 155
(3) (4)
rel.Int.(%)
C 613C11H635Cl114 N116 O1
(2)
50
C 71H635Cl115N116 O1
+ 12 C 71H 42 H 235Cl114 N116 O1 + 12 C 71H637Cl114 N116 O1 + 12 C 71H635Cl114 N118O1 + 12 C 613C11H 52 H135Cl114 N116 O1
28
m/z = 158 :
12
C 613C11H637Cl114 N116 O1
(11)
............................................. ............................................. Pic c khi lng cao nht v l thuyt l m/z = 173 (13 C 72 H637Cl15N18O) . Do xc sut mt s ng v l rt nh nn ch c (1), (2), (8) v (11) l c ng gp chnh cho cng pic (xem hnh bn).
Quy tc nit : Ion phn t c khi lng chn th s c s chn nguyn t nit (N0,
N2, N4, ... ), khi lng l s l nguyn t nit (N1, N3, N5, ...).
Nng lng ion ho mt cht hu c thu ion phn t thng l t 7 14 eV (1 1 1
Xc nh chnh xc cng thc cng ca ion phn t : cn dng ph khi phn gii
Hai pic k nhau c cho l phn gii nu chng khng trng ln nhau qu
10%. tch vch c m/z = 950 khi vch m/z = 951 th my cn c phn gii l :
950 = 950 1
Khi ph k c phn gii thp thng c A = 1000 2000.
V phn gii cao :
Trong cc cng thc (2) (5) trang trc ta c khi lng nh sau : 156,017147 156,020069 156,010827 156,018008 (2) (3) (4) (5)
29
A(2)/(4) = A(2)/(5) =
Phn gii
Khng phn gii Mun ghi c c 4 pic th thit b khi ph cn phn gii 181.000. Thit b khi ph phn gii cao cn thm mt in trng trc t trng, nh vy cc ion c thu gom (focusse) 2 ln (double focussed - hi t kp) .
Phng php ghi ph
*) Chiu sng cc knh nh : Trong mt ph khi phn gii cao cht cn nghin cu v mt cht so snh thng l perfluokerosen cng c bay hi trong mt t trng v in th gia tc khng i. Ph c ghi trn mt tm knh nh. o sng ti (cng ) ca vt en (vch) v so snh vi ph cht chun, ta thu c s khi lng phn gii cao.Tin li ca phng php ny l cng mt lc c th ghi c tt c cc pic vi lng mu rt nh (khi nghin cu trao i cht, vt liu sinh hc). Bt tin l phi c thm thit b o sng ti v khong cch cc vt en. *) Ghi theo qut dng (qut t trng):
y ph c ghi bng cch: 3 i lng l dng ion, dng ion tng, bin thin t trng c x l theo thi gian v biu din thng qua my tnh.
Ngy nay : Cc tn hiu in c tch trong mt my tnh trong qu trnh ghi, sau s tnh ton v in ra ph. Ph ny s cho thng tin v khi lng v cng pic ( m/z v rel.%).
30
Nhng lin kt v tr i vi d nguyn t (N, O, S...) d b phn ct, v in tch sinh ra khi phn ct c cc d nguyn t lm bn vng.
Ph khi ca 2-Butanon
Ph khi ca 5- Androstan-3-on-etylen-acetal
31
32
Ph khi ca cyclo-hexanon
m/z = 55
Ph khi ca cyclohexanol
4.2. Phn ct v tr benzyl v allyl
Ph khi ca 2 aminoetanol
*) Phn ct v tr benzyl
Ph khi ca butylbenzen
33
Ph khi ca o-clortoluen
Cp ion m/z 91/65 v m/z 77/51 l c trng cho cc hp cht thm th mt ln Ta thy phn ct benzyl mnh hn phn ct phenyl.
alkyl
m/z = 91 l pic c s ca cc hp cht n-ankyl benzen nh toluen, etylbenzen, propylbenzen, pentylbenzen, o-, m-, p-xylen.
*) Phn ct v tr allyl
phenyl (phn ct benzyl) v lin kt C=C(phn ct allyl) th tun theo quy lut phn ct cc lin kt khng hot ho.
34
Ph khi ca 1-florheptan
Ph khi ca 1-clorheptan
Ph khi ca 1-bromheptan
4.4. Phn ng Retro - Diels - Alder (RDA)
Ph khi ca 1-iodmheptan
Cc h vng 6 cha mt ni i c th b ph vng to thnh hai mnh : cu t "En" v "Dien". Thng thy cu t "dien" mang in tch trong ph ; cu t "en" cng thy. Vng 6 c th khng cha, cha 1 hoc nhiu d nguyn t, n cng c th l mt phn ca h vng ln. Phn ng RDA c th xy ra ion phn t, cng c th xy ra phn mnh m ni i c hnh thnh do mt phn ct khc (v d phn ct ). Phn ng RDA l mt qu trnh trung ho in.
35
C ch I:
(m/z = 143)
Ph khi ca 5,7-dihydroxy-4'metoxyisoflavanon
Nhiu hp cht thin nhin nh indol ancaloit, tetrahydroisochinolin ancaloit, flavon, isoflavon, rotenoit c vng trung tm c th to phn ng RDA trong khi ph k. Cc mnh to thnh do phn ng RDA s cho cc thng tin rt hu ch gii cu trc cc cht ny.
4.5. Chuyn v Mc Lafferty
Chuyn v Mc Lafferty tng t phn ng Norrish II trong quang ho, trong nhit phn ester, trong phn ng Tschugaev,v trong phn ng "En".
36
Cn gi l phn ct
c dch chuyn H.
Nhng nhm c th tham gia chuyn v Mc Lafferty : C=O (axit carboxylic, ester, andehyt, keton, amit, lactam, lacton) ; C=N (azometin, base Schiff, hydrazon, oxim, semicarbazon) ; S=O (sulfonester) ; C=C (alkyl aren, alkylheterocyclen, benzyleter, olefin). C ch I :
C ch II :
V d : CH3 CH 2 CH 2 COOCH3
Qua phn ct
37
S phn ct mnh ca butyl benzoat c trng cho cc metylester l pic m/z = 74 (Mc Laffesrty) v m/z = 59 (phn ct ), cho etyl ester l 88 v 73.
4.6. Phn ng onium
quan st thy nhng mnh ion c d nguyn t tch in dng nh oxonium, amonium, phosphonium, sulphonium.
Thng
Qua phn ct
Qua phn ct
phn ng onium
phn ng onium
38
Qua phn ct
phn ng onium
Ph khi ca N-butylacetamit
4.7. Mt CO
Nhng
(CO).
(m/z = 65)
Ph khi ca phenol
39
Ph khi ca Dispiro[4.1.4.1]-dodecan-6,12dion
(m/z = 65)
5. Cc phn ng nhit trong my khi ph 5.1. Nhng loi quan trng nht ca phn ng nhit Tch loi nhng mnh nh :
*) Phn ng retro :
Retroaldol :
40
Retro-Diels-Alder
*) Nhit phn cc hp cht cha nit bc 4 * Dealkyl ho 6. Cc phng php v khi nim khc 6.1. Ion ho va chm in t (EI) - Dng cho nhng cht d bay hi phn t nh hoc t phn cc.
EI : Bt li l hay mt ion phn t hoc ion phn t cng yu. 10 20% hp cht c PTL < 300 khng thy ion phn t.
Li : c nhiu mnh ion, c th so snh ph vi ph ca cht bit, s dng ngn hng ph.
6.2. Ion ho ho hc (CI) - Phng php CI dng cho cc cht kh bay hi nh:
Nhng cht 200 Dalton nhng nhiu nhm phn cc Cht t 800 25.000 Dalton
CI : Dng mt cht kh (v d CH4, isobutan, NH3) vi mt p sut khong 102 Pa a vo bung ion ho. Cht kh ny va chm vi cc in t bn ra t mt catt nng vi nng lng 300 eV v b ion ho.
V d :
+ . + 2e CH 4 + e CH 4
41
Phng php CI c th o c cc ion phn t v do xc nh c trng lng phn t. u tin, mt cht kh (v d hydrocacbon, H2, H2O, NH3, alcol, kh tr) qua va chm vi electron s b ion ho (p sut kh 1 kPa).
NH3
s c [C4H9]+, [NH4]+
Nu s dng cht kh khc (v d kh tr, CO2, N2) th khng xy ra proton ho m xy ra trao i in tch (charge exchange CE) : [He]+ + M [M]+ + He
Cc phn ng khc nh cng i in t :
M + [X]+ [MX]+
Bt anion :
AB + [X]+ [B]+ + AX
Ph khi CI ca lysin metyl ester (Kh metan) Ph khi CI ca lysin metyl ester (Kh isopropan)
6.3. Ion ho bi in t (electrospray ionization ESI)
Dung dch cht cn o c phun qua mt capila vi tc 1 20 l/pht vo mt bung trong thit b.
42
S xut hin nhng git nh tch in, khi dung mi (MeOH/H2O ; CH3CN/H2O) bc hi, cc git s nh hn na v c a vo b phn phn tch trong mt capila.
S ion ho bi in t (my in t , ESI) 6.4. Bn ph bng dng nguyn t nhanh (Fast-Atom-Bombardment, FAB)
Nguyn l : Mt dng nguyn t trung tnh c tc nhanh c dng bn vo mt lp cht cn nghin cu mng trong bung ion ho. Qua xut hin ion ca cht cn phn tch.
Dng nguyn t khng tch in, c tc cao, thng dng l argon (Ar), hn
hu cng dng xenon (Xe) v c to ra bng mt sng lc, ion Ar+ c gia tc (5 10 keV) trong mt bung va chm, khi va chm vi nguyn t Ar trung tnh s to ra Aro c tc cao.
matrix (thng dng glycerin, thioglycerin hoc 3-nitrobenzyl ancol) [1-2 g cht trong 1-2 l glycerin) trn mt mi nhn bng ng.
Vic chun b mu cng phc tp, cn s kho lo v kinh nghim. Ph FAB/MS c dng cho cc axit hu c (COOH, SO3H, OPO3H) v mui,
polypeptit, oligosaclarit, nucleotit, ph thng cho ion phn t dng (positive ion) : MH+ ; hoc ion phn t m (negative ion) : [M+H] [M+( glycerin)]+
43
Mt si kim loi mnh (5 m) s c cy vi mt kim nh. Mt lng nh cht (~ 1 g) c ho trong dung mi v a ln si kim loi. Si kim loi t trong in k 8 kV v b t nng. V kim nh c cy vo l rt nhn nn u kim s c mt in th ln n 108 Vcm 1, iu ny dn ti : 1 e ca cht cn o c chuyn vo orbital d trng ca kim loi lm kim trn si kim loi xut hin ion phn t dng ca cht. Qua lc y Columb, ion phn t ny s c gii hp. Trong ph s c ion M+ v c th MH+. Cc phng php ci tin : Laser-Desorption, ph khi ion th cp (sekunder ion mass spectrometry SIMS) v californium plasma desorption.
V cc ion phn t cht nghin cu i khi mi trng lng hoc rn trong thi gian
12
ngn (10
+ 8kV
Si kim loi
ng v phng x 252Cf phn r thnh 2 phn chy ngc chiu nhau vi ng nngl 79 v 104 MeV, khi gp cht nghin cu trn tm Ni s lm tng nhit 10.000oK, phn t cht dng plasma s c gii hp dng + v v tng tc vo bung phn tch. Thit b MS ny dng k thut thi gian bay (time of flight TOF). Phng php ny c th xc nh c cht c phn t lng t 10.000 20.000 Dalton vi chnh xc 10 20 n v khi.
44
Tn hiu ph
- C th
V d: NH4: [M+H]
+
Sn phm cng hp
3,500
[M+H4]+ M, Cluster (FAB) z.B.Aro , nng lng cao V d: [M+H]+ [M+Na] [M+K]
+
3,500
Rt him
Cluster V d: [M+H]+
(ESI)
100,000
Khng
[M+H]+ [M+H4]+
3,500
Khng
45
GC/MS
Ion ho v thu gom ion trong chn khng Phn tch H thng khi detect
Kh mang
Bm mu
SKK
MS My tnh
ts
MS bn cu t
ts
T ph khi ca hn hp 4 ng phn ca dn xut pyrrolizidin tch ph ca A, B (sn phm chnh 95%, M = 223 v C, D so snh
Cng tng i
Ph khi ca tng cu t
46
47
48