1
biết được rằng những kẻ hay bắt nạn người khác nhất lại là những kẻ dễ
Một chút trong cuộc đời
Một chút những viên đá nhỏ có thể tạo thành một ngọn núi lớn.
Một chút những bước chân có thể đạt đến ngàn dặm.
Một chút hành động của tình yêu thương và lòng khoan dung cho thế giới
những nụ cười tươi tắn nhất.
Một chút lời an ủi có thể làm dịu bớt những đau đớn to tát.
Một chút ôm siết ân cần có thể làm khô đi những giọt nước mắt.
Một chút ánh sáng từ những ngọn nến có thể làm cho đêm không còn tối
nữa.
Một chút ký ức, kỷ niệm có thể hữu ích cho nhiều nǎm sau.
Một chút những giấc mơ có thể dẫn đường cho những công việc vĩ đại.
Một chút khát vọng chiến thắng có thể mang đến thành công.
Đó là những cái một chút nhỏ bé có thể mang đến niềm vui hạnh phúc lớn
nhất cho cuộc sống của chúng ta.
Và bây giờ chúng mình sẽ cùng gặp những ai đã trao tặng cho chúng
mình những cái một chút trong cuộc đời để nói với họ rằng: Cảm ơn bạn
vì tất cả những một chút mà bạn đã giúp đỡ cho tôi .
Xin thầy hãy dạy cho con tôi
(Trích thư của Tổng thống Mỹ Abraham Lincoln gửi thầy hiệu trưởng ngôi
trường nơi con trai ông theo học)
@ Con tôi sẽ phải học tất cả những điều này, rằng không phải tất cả mọi
người đều công bằng, tất cả mọi người đều chân thật. Nhưng xin thầy hãy
dạy cho cháu biết cứ mỗi một kẻ vô lại ta gặp trên đường phố thì ở đâu đó
sẽ có một con người chính trực; cứ mỗi một chính trị gia ích kỷ, ta sẽ một
nhà lãnh đạo tậm tâm. Bài học này sẽ mất nhiều thời gian, tôi biết; nhưng
xin thầy hãy dạy cho cháu biết rằng một đồng đô la kiếm được do công
sức lao động của mình bỏ ra còn quí giá hơn rất nhiều lần so với nǎm đô
la nhặt được trên hè phố...
@ Xin hãy dạy cho cháu biết cách chấp nhận thất bại và cách tận hưởng
niềm vui chiến thắng. Xin hãy dạy cháu tránh xa sự đố kỵ. Xin hãy dạy
cháu biết được bí quyết của niền vui chiến thắng thầm lặng. Dạy cho cháu
bị đánh bại nhất.
@ Xin hãy giúp cháu nhìn thấy thế giới kỳ diệu của sách...nhưng cũng cho
cháu có đủ thời gian để lặng lẽ suy tư về sự bí ẩn muôn thủa của cuộc
sống: đàn chim tung cánh bay trên bầu trời, đàn ong bay lượn trong ánh
nắng và những bông hoa nở ngát bên đồi xanh.
@ Ơ' trường xin thầy hãy dạy cho cháu chấp nhận thi trượt còn vinh dự
hơn gian lận trong thi cử. Xin giúp cháu có niềm tin vào ý kiến riêng của
bản thân, dù tất cả mọi người xung quanh đều cho rằng ý kiến đó hoàn
toàn sai lầm...
@ Xin hãy dạy cho cháu đối xử dịu dàng với những người hoà nhã và
cứng rắn với những kẻ thô bạo. Xin tạo cho cháu sức mạnh để không
chạy theo đám đông khi tất cả mọi người đều chỉ biết chạy theo thời thế.
@ Xin hãy dạy cho cháu biết phải lắng nghe tất cả mọi người nhưng cũng
xin thầy dạy cho cháu biết cần phải sàng lọc những gì nghe được qua tấm
lưới chân lý để cháu chỉ đón nhận những gì tốt đẹp.
@ Xin hãy dạy cho cháu biết cách mỉm cười khi buồn bã...Xin hãy dạy cho
cháu biết rằng không có sự xấu hổ trong những giọt nước mắt. Xin hãy
dạy cho cháu biết chế giễu những kẻ yếm thế và cẩn trọng trước sự ngọt
ngào đầy cạm bẫy.
@ Xin hãy dạy cho cháu rằng có thể bán cơ bắp và trí tuệ cho người ra
giá cao nhất, nhưng không bao giờ cho phép ai ra giá mua trái tim và tâm
hồn mình.
@ Xin hãy đối xử dịu dàng đối với nhau nhưng đừng vuốt ve nuông chiều
cháu bởi vì chỉ có sự thử thách của lửa mới tôi luyện được những thanh
sắt cứng rắn.
@ Xin hãy dạy cho cháu biết rằng cháu phải luôn có niềm tin tuyệt đối vào
bản thân, bởi vì khi đó cháu sẽ luôn có niềm tin tuyệt đối vào nhân loại.
@ Đây quả là một yêu cầu quá lớn, tôi biết, thưa thầy, nhưng xin thầy hãy
cố gắng hết mình...Con trai tôi quả thật là một cậu bé tuyệt vời.

TINH BAN
Tinh ban co the dong gioi va khac gioi. Tinh ban tot duoc bieu hien qua
mot so dac tinh nhu : than mat va binh dang, trung thuc va ton trong, chia
se va hy sinh. Nguoi ta co the dinh nghia mot cach ngan gon : hai nguoi la
ban tot cua nhau luon trao doi kinh nghiem voi nhau mot cach chan thanh,
nang do nhau vuot qua thach do trong cuoc song va hanh phuc khi thay
ban thanh cong. Hai nguoi ban tot cua nhau thuong giu duoc nhung diem
sau day :
a. Khong canh tranh, ghen ti, gian doi khi ban co nhieu diem tot hon minh.
b. Khong bo roi ban khi ban co chuyen buon.
c. Khong hop tac voi nguoi noi xau ban.
d. Khong tim cach loe sang hon ban.
e. Khong copy ban mot cach triet de.
f. Khong phan boi ban va khong le thuoc ban.
g. Khong quyen ru nguoi ma ban minh da co du dinh chon lam nguoi yeu.
h. Khong lanh nhat voi ban du minh da co gia dinh.
Trong tinh ban vo tu va chan that hai nguoi khong con phong ve va dong
kich, san sang boc lo con nguoi that cua minh ca uu lan khuyet, vi the hai
ban rat hieu nhau ve nhu cau ca nhan, nang luc song, tinh cach va khi
chat cua nhau. Do do, doi voi tinh ban su khong trung thuc la yeu to khong
the tha thu duoc. Tinh ban se ran nut khi mot trong hai co khuynh huong
quan tam ve chinh minh nhieu hon la quan tam den tam trang cua ban,
muon ban hieu minh, lam nhung dieu tot cho minh ma quen tim hieu ban
va lam nhung dieu tot cho ban. Khi do, su dong cam khong duoc thoa man
vi tinh ban tot khong co cho cho su ich ky va vi nguoi ich ky chi biet loi
dung ban, khong ton trong ban.
Trich tu sach : "Nghe thuat nhan dien va nuoi duong tinh yeu" cua Pham
Thi Oanh.
2
Điều giàu có nhất
Chúng ta được sinh ra với đôi mắt nằm phía trước để luôn nhìn sự việc
đang diễn ra thay vì cứ ngoái nhìn lại những điều đã qua.
Chúng ta được sinh ra với đôi tai-một bên trái và một bên phải-để có thể
nghe cả hai phía, để nghe đủ những lời ca tụng cũng như những lời phê
bình, để phân biệt đúng sai.
Chúng ta được sinh ra với một bộ óc nằm dưới hộp sọ, cho dù có nghèo
đi chǎng nữa chúng ta vẫn luôn giàu có vì chẳng ai có thể lấy cắp được bộ
óc sản sinh ra nhiều suy nghĩ và ý tưởng độc đáo.
Chúng ta được sinh ra với đôi vai nối liền đôi tay để gánh vác những
nhiệm vụ trọng trách. Hơn nữa, một để giúp đỡ bản thân, một để giúp đỡ
người khác.
Chúng ta được sinh ra với một đôi chân dài và lớn để đi nhiều nơi, để mắt
được quan sát, để não được mở rộng.
Nhưng chúng ta chỉ sinh ra với một cái miệng-vì miệng là vũ khí sắc bén.
Nó có thể làm tổn thương, đau lòng hay giết kẻ khác. Hãy ghi nhớ câu nói:
nói ít, nhìn thấy và lắng nghe nhiều.
Chúng ta được sinh ra với chỉ một trái tim nằm sâu trong lồng ngực, nhắc
nhở ta phải biết trân trọng và biết yêu vô điều kiện.
Đôi bàn tay
Một giáo sư lớp xã hội học đưa các sinh viên thực tập tới khu ổ chuột
Baltimore để làm hồ sơ lý lịch cho 200 bé trai. Qua các câu hỏi để làm bản
lượng giá về tương lai các em, các sinh viên đều nhận định về từng em:
"không có hy vọng tiến thân".
20 nǎm sau, một giáo sư xã hội học khác tình cờ đọc qua bản nghiên cứu
trước đây tại trường. Ông cho các sinh viên của mình tìm hiểu xem điều gì
đã xảy ra cho những bé trai này. Sau khi nghiên cứu, các sinh viên thấy :
trừ 20 đã đi nơi khác hay đã chết, có tới 176 trong số 180 em còn lại đã
thành đạt, trở nên những luật sư, bác sĩ và thương gia...
Giáo sư rất ngạc nhiên và quyết định tìm hiểu vấn đề sâu xa hơn.
Mọi người đều trả lời trong xúc động: "Chúng tôi đã thành công nhờ tình
thương của một người thầy. Người thầy đó bây giờ vẫn còn sống, giờ đã
là một bà lão, tuy già nhưng bà vẫn còn minh mẫn.

Giáo sư hỏi bà đã dùng phương thức thần diệu nào để kéo những bé trai
đó ra khỏi ổ chuột và đạt được thành công như vậy.
Đôi mắt bà lão sáng lấp lánh với nụ cười trên môi, bà nói:
- Thật đơn giản, tôi đã yêu thương chúng bằng chính đôi bàn tay này -
bà xoè đôi bàn tay chai sần và đầy gân guốc của mình- tôi đã cầm tay
từng cháu và dạy cháu những điều cháu sẽ phải biết. Tôi đã dạy các
cháu về sự tuyệt diệu cuả sách vở. Lấy sách vở làm khí giới, coi ngu
dốt là thù địch, lấy vǎn minh nhân loại làm cuộc khi hoàn. Hãy biết trân
trọng từng giá trị trong cuộc sống. Mọi nghề nghiệp trong xã hội đều
tốt đẹp, không có gì xấu hổ cho bằng nghề trộm cắp và gian dối. Tôi
đã cho bọn chúng thấy nhân loại có thể nghèo về vật chất, nghèo về
tiện nghi, nghèo về tri thức nhưng không bao giờ nghèo về tấm lòng
và tình thương. Chính sức mạnh của tình yêu, của tình người, của
nhân loại đã giúp chúng vươn lên và tình yêu đó có từ đôi bàn tay này.
Ngôn ngữ tình yêu
Hai người yêu nhau nhưng gặp sự phản đối mạnh mẽ từ phía gia đình
nhà cô gái. Họ cho rằng chàng trai không xứng với địa vị của gia đình cô
và họ sẽ không tha thứ cho cô nếu tiếp tục với anh ta.
Mặc dù cô gái rất yêu chàng trai, nhưng khi hai người gặp nhau cô luôn
hỏi: Anh có yêu em nhiều không? . Cô hay bực bội do chàng trai không trả
lời như ý cô mong muốn. Và áp lực của gia đình khiến hai bạn trẻ bất hoà.
Cô thường trút giận lên chàng trai.
Về phía mình, chàng trai luôn chịu đựng trong im lặng. Sau một nǎm tốt
nghiệp, anh quyết định đi du học. Trước khi ra đi anh đã cầu hôn với cô
gái: Anh biểu lộ tình cảm của mình bằng lời nói không giỏi, nhưng tất cả
những gì mà anh biết là anh yêu em. Về phía gia đình, anh sẽ cố gắng hết
sức thuyết phục gia đình em đồng ý. Em thuận ý làm vợ anh chứ? .
Cô gái ưng thuận và với sự quyết tâm của chàng trai, cuối cùng gia đình
cô gái cũng nhượng bộ và đồng ý cho họ kết hôn với nhau. Trước khi
chàng trai đi học, hai người làm lễ đính hôn. Cô gái tham gia công tác xã
hội trong khi anh tiếp tục học ở nước ngoài. Họ bày tỏ tình cảm của mình
3
qua những lá thư và điện thoại. Tuy có sự khó khǎn nhưng họ vẫn luôn
nghĩ về nhau.
Một ngày nọ cô gái bị tai nạn giao thông trên đường đi làm. Khi tỉnh dậy cô
thấy cha mẹ mình bên cạnh giường. Cô cảm nhận được tình trạng tồi tệ
của mình. Nhìn thấy mẹ khóc, cô muốn làm cho mẹ yên lòng nhưng
những gì cô có thể thốt ra chỉ là tiếng thở dài. Cô đã mất đi giọng nói. Bác
sĩ bảo rằng tai nạn đã gây tổn thương não của cô và khiến cô không thể
nói được nữa. Cô suy sụp mặc dù cha mẹ cô động viên rất nhiều. Trong
suốt thời gian ở bệnh viện cô chỉ biết khóc trong thầm lặng.
Xuất viện về nhà, tình trạng của cô cũng chẳng thay đổi gì. Mỗi khi có
tiếng chuông điện thoại reo, cô có cảm giác như từng nhát dao đâm vào
tim. Cô không muốn cho anh biết và càng không muốn trở thành gánh
nặng của anh. Cô viết cho anh một lá thư nói rằng cô không còn đủ kiên
nhẫn đợi chờ anh nữa. Cô gửi lại anh chiếc nhẫn đính hôn. Chàng trai gửi
hàng ngàn lá thư và gọi biết bao cuộc điện thoại nhưng cô không trả lời và
chỉ khóc. Cha mẹ cô quyết định chuyển nhà, hy vọng rằng cô sẽ thật sự
quên những gì đã xảy ra để có thể sống yên ổn.
Cô gái học ngôn ngữ cử chỉ và bắt đầu một cuộc sống mới. Mỗi ngày cô
tự nhủ hãy quên anh ấy đi. Nhưng một hôm, bạn của cô đến cho hay anh
trở về. Cô van xin người bạn đừng cho anh biết chuyện gì đã xảy ra với
cô. Từ đó cô không nhận được tin tức gì của anh.
Một nǎm trôi qua, người bạn của cô đến thǎm và trao cho cô thiệp mời dự
lễ kết hôn của anh. Trái tim cô gái tan vỡ. Khi mở thiệp cưới cô thấy tên
mình trong tấm thiệp. Ngước lên cô thấy anh đang đứng trước mặt.
Chàng trai dùng cử chỉ nói với cô gái: Một nǎm qua anh đã dành thời gian
học ngôn ngữ này. Chỉ để em hiểu rằng anh không quên lời ước hẹn của
chúng ta. Hãy cho anh có cơ hội nói với em rằng anh yêu em .
Anh lồng chiếc nhẫn vào tay cô gái. Cuối cùng nụ cười đã trở lại trên môi
cô.

VẪN CÒN HY VỌNG
Suốt mùa đông năm đó tôi ở làng Castelmare, một làng gần như hoàn
toàn bị tàn phá ở gần Livourne ( Ý ) và sáng nào tôi cũng gặp bà lão Maria
Bendetti. Nhỏ con, mảnh khảnh, nhăn nheo, bà đi chân không, bận một
chiếc áo đen đã bạc màu, thành hung hung đỏ, đầu quấn một chiếc khăn
quàng đen, lọm khọm, vai mang nặng một cái gùi đan bằng miên liễu
(osier). Mặt bà tóp lại, sạm đen, tiều tụy, ưu tư, mang nhưng nét đau khổ,
rầu rĩ, thất vọng. Bà bán cá, những loài cá kỳ dị mà không ngon của Địa
Trung Hải, dân làng chỉ sống bằng những con cá đó với ít mì ống. Tôi đã
biết làng đó thời còn thái bình, dân chúng sung sướng và vô tư lự. Bây giờ
ở công trường nhỏ xíu nhà cửa đã sập hết vì bom đạn, chỉ còn một đống
gạch vụn, không nghe thấy tiếng cười, tiếng nhạc như hồi xưa nữa. Không
khí phảng phất mùi hương hoa trúc đào thành thử cảnh tượng thê thảm
như một nghĩa địa, làm cho tôi đau lòng. Nơi đó trước kia thì thích biết
bao, bây giờ chết rồi, cảnh tan hoang hoàn toàn đó thật xót xa, tuyệt vọng.
Hầu hết các thanh niên đã bỏ xứ di nơi khác. Nhưng các ông già bà cả và
trẻ con còn ở lại; họ lầm lùi đi trong cảnh đổ nát như những bóng ma; có
mấy chiếc thuyền và mấy chiếc lưới rách vá víu bậy bạ, họ cực khổ lắm
mới kiếm được miếng ăn, chỉ vừa đủ cho khỏi chết. Trong số những người
ở lại, có bà Maria. Đôi khi bà dắt theo một em gái mười tuổi, chắc là cháu
bà. Gầy ốm, rách rưới, em đi chân không, lon ton bên cạnh bà, vừa đi vừa
rao: "Cá đây! Cá tươi đây ! " Như cố làm cho người ta tin rằng cá mới ở
dưới nước lên. Tôi nhận xét hai bà cháu, mà không khỏi buồn rầu, lo ngại
cho họ; họ có vẻ cố bám lấy một dĩ vãng đã qua, qua hẳn rồi Quả là một
ảo vọng. Một buổi sáng, khi họ đi qua công trường tan hoang, tôi hỏi
chuyện họ. Trong chiến tranh họ đã thoát chết khi bị dội bom và bây giờ
họ sống trong cái hầm ở hẻm Eustacia, khu nghèo nhất của làng mà
không bị tàn phá. Vì trong lòng xót xa, đâm ra bi quan, tôi hỏi bà lão : " Tại
sao bà không đi nơi khác ? ở đây còn có tương lai gì nữa đâu?.:. Tàn phá
hết rồi... Hết hẳn rồi " . Bà lão làm thinh một chút rồi chậm chạp lắc đầu: "
Đây là quê hương của mình. Với lại đâu có hết hẳn " . Rồi hai bà cháu
bước đi, và tôi có cảm tưởng rằng họ vui vẻ nháy mắt với nhau, ra vẻ hóm
hỉnh, biểu đồng tình. Thấy vậy tôi sinh ra tò mò. Mấy ngày sau, tôi bất giác
dò xét xem họ đi đâu, không cố ý rình mò. Buổi sáng tôi thấy họ đi làm
những công việc hàng ngày như mọi người, nhưng buổi chiều thì không
thấy họ đâu hết. Mấy lần, sau bữa trưa, tôi đi qua hẻm Eustacia: căn
phòng nhỏ của họ luôn luôn vắng tanh. Có thể rằng hai bà cháu đó không
4
chất phác như tôi tưởng chăng? Tại sao mà buổi chiều nào cũng đi khỏi?
Có làm gì ám muội không? Buôn lậu hoặc chợ đen? Vì nghi ngờ họ như
vậy nên một buổi nọ, tôi bỏ hẳn giấc trưa trên bãi biển, lại hẻm Eustacia
sớm hơn mọi lần. Tôi nấp dưới một cái cổng, rình căn nhà của bà lão. Tôi
không phải đợi lâu. Khoảng một giờ trưa, hai bà cháu ở trong hầm bước
ra, mỗi người đeo một cái giỏ không trên lưng; họ nắm tay nhau, vui vẻ,
hăng hái lên đường. Tôi di theo rình họ, như một tên trộm.Hai bà cháu
lách qua đám nhà cửa đổ nát. Tới đầu làng, họ tiến vào một con đường
mòn cháy nắng đưa xuống lòng sông cạn khô. Tôi đứng trên cao nhìn
xuống bờ sông. Tôi ngạc nhiên làm sao, thấy nhiều người cuốc đất, xúc
đất trong lòng sông lởm chởm những đá. Hai bà cháu đặt giỏ xuống rồi
bắt đầu làm việc. Mới đầu tôi tưởng họ tìm bảo vật vàng bạc gì đó, rồi tôi
thấy đứa cháu gái xúc một giỏ cát còn bà lão lựa kỹ từng phiến đá trắng
vuông vức, bỏ vào giỏ. Khi giỏ đầy rồi, họ đeo lên lưng, chậm chạp leo cái
dốc dựng đứng để lên bờ .Họ đi ngang sát chỗ tôi núp. Không biết họ có
nhận thấy tôi không. Nếu có thì họ cũng không để lộ cho tôi thấy. Đợi cho
họ đi qua rồi, tôi mới theo dõi. Con đường đưa tới chỗ cao nhất của làng,
tới một cái đồi nhỏ bao quát cả miền chung quanh. Mấy lần đi chơi, tôi
chưa bao giờ bước chân tới đó: đó là nơi duy nhất không bị tàn phá. Một
nhóm người trong làng đương làm việc trong một bụi cây keo (acacia). Họ
nói nhỏ nhẹ với nhau, không có những cử chỉ huênh hoang mà lặng lẽ
trộn hồ, dục những phiến đá nhỏ nhắn, trắng và đẹp rồi sắp với nhau,
chồng lên nhau thành những bức tường của một kiến trúc rộng lớn. Mới
đầu tôi chưng hửng. Rồi đột nhiên tôi đoán được mục dịch của họ, họ tính
xây cất cái gì. Tôi nghẹt thở. Những kẻ đó chỉ có mỗi một cái nhà đủ che
mưa che nắng còn bao nhiêu đã mất hết, những ông già bà cả và trẻ con
đó mà tôi tưởng chỉ là những bóng ma bất lực, hư ảo, vật vờ đã quyết tâm
làm một công tác tập thể đầu tiên là tự lực xây cất một giáo đường mới
mẻ, lộng lẫy. Không phải một nhà thờ nhỏ xấu xí tạp nhạp đâu, mà một
chỗ thờ phượng qui mô, đẹp đẽ hơn tất cả những giáo đường cũ trong
miền. Bà lão và đứa cháu trút giỏ cát, đá xuống, nghỉ một chút để thở rồi
lại trở xuống lòng sông. Khi đi ngang qua sát tôi, mồ hôi nhễ nhại trên trán,
bà lão ngó lén tôi , cặp mắt đen và nghiêm nghị của bà có vẻ tươi cười dịu
dàng mà bí mật, bề ngoài thì bình tĩnh mà bề trong thì ranh mãnh một
cách hiền từ. Bà có vẻ như bảo: "Sao? Có thực là tương lai của tụi tôi dã
hết hẳn chưa?" Tất cả cuộc đời của bà hiện rõ trong vẻ nhìn đó, từ dĩ
vãng, hiện tại tới tương lai. Một cuộc dời can đảm, nhẫn nại, một lòng tin
tưởng bền bỉ, không gì lay chuyển nổi, một ý chí cam nhận cái gì không
tránh được, nhất là quyết tâm tin tưởng. Tôi xấu hổ đứng trân trân ra đó

trong khi hai bà cháu đi khuất trong đường mòn. Nghĩ rằng mình đã để
cho niềm thất vọng lôi cuốn, tôi thấy đau nhói ở trong tim như có mũi dao
đâm vào đó. Ừ thì tan hoang, đổ nát đấy nhưng đã làm sao? Nếu những
người già lọm khọm như vậy và những người trẻ măng như vậy mà còn
có lòng tin tưởng mãnh liệt như vậy thì thế giới vẫn còn có thể hy vọng
được, hy vọng được ở tất cả. Tôi đứng trên đồi một hồi lâu. Sau cùng khi
tôi xuống đồi, lòng đã bình tĩnh, phấn khởi rồi thì ngôi sao Hôm hiện lên,
tuy còn lờ mờ nhưng đã lấp lánh trên nền trời vô biên, và làng xóm chìm
lần sau làn sương nhẹ từ biển bốc lên. Nhưng ở "cái nơi tâm linh còn
bừng bừng đó", tôi thấy tất cả các ngọn lửa chiếu ra rực rỡ . ( A. J.
Cronin )
Tình thương không lời
Cha tôi dường như không biết thể hiện tình yêu thương của mình. Cả gia
đình tôi sống vui vẻ và thoải mái, tất cả cũng là nhờ mẹ tôi. Hàng ngày cha
cứ sáng sớm đi làm, chiều tối về nhà. Thế nhưng sau khi nghe mẹ tôi kể
về những tội mà chúng tôi phạm phải trong ngày thì cha lại không ngớt lời
rầy la chúng tôi.
Có lần tôi ǎn trộm một cây kẹo ở cửa tiệm nhỏ đầu phố. Cha biết chuyện
và nhất định bắt tôi đem trả. Không những thế cha còn bắt tôi đến quét
dọn cửa tiệm để chuộc lại lỗi lầm. Lần ấy duy chỉ có mẹ hiểu bởi dù sao tôi
cũng chỉ là đứa trẻ mà thôi.
Tôi chơi bóng sơ ý bị gẵy chân. Trên đường đến bệnh viện, người ôm tôi
vào lòng là mẹ. Cha dừng xe hơi của ông trước cửa phòng cấp cứu,
nhưng người bảo vệ yêu cầu ông đậu xe nơi khác vì chỗ đó chỉ dành cho
những xe cấp cứu đỗ mà thôi. Cha nghe xong liền nổi giận: Thế ông
tưởng xe của chúng tôi là xe gì? Xe du lịch chắc? .
Trong những buổi tiệc mừng sinh nhật của tôi, cha chẳng giống một người
cha chung vui với tôi chút nào. Cha chỉ mải lo thổi bong bóng, bày bàn tiệc
hoặc làm những việc phục vụ vặt vãnh. Vẫn là mẹ cắm nến lên bánh kem
và đưa đến cho tôi thổi.
Xem những album ảnh, bạn bè thường hỏi: Cha bạn ở đâu vậy? . Chỉ có
5
trời mới hiểu nổi, vì lúc nào cha cũng là người cầm máy chụp hình. Còn
mẹ và tôi thì luôn cười tươi như hoa và ảnh chụp dĩ nhiên là vô số.
Tôi còn nhớ có lần mẹ nhờ cha dậy cho tôi tập đi xe đạp. Tôi xin cha
khoan hãy buông tay ra, nhưng cha nói đã đến lúc cha không nên vịn xe
cho tôi nữa. Và thế là cha buông tay. Tôi té xuống đất, mẹ vội chạy lại đỡ
tôi dậy, còn cha thì khoát tay ra hiệu mẹ tránh ra. Lúc đó tôi rất giận, và
nhất định phải chứng tỏ cho cha thấy tôi cũng không cần sự giúp đỡ. Nghĩ
vậy tôi lập tức gắng leo lại lên xe và chạy một mình cho cha xem. Lúc ấy
cha chỉ đứng yên và nở một nụ cười.
Tôi vào đại học, tất cả thư từ đều do mẹ viết cho tôi. Cha chỉ gửi tiền ǎn
học và duy nhất một bức thư ngắn trong vòng bốn nǎm trời, nội dung chỉ
vẻn vẹn vài dòng về chuyện tôi rời khỏi nhà đi học xa nên chẳng còn ai đá
bóng trên thảm cỏ trước nhà nữa khiến thảm cỏ của cha ngày một tươi
tốt.
Mỗi lần tôi gọi điện về nhà, cha dường như đều rất muốn trò chuyện với
tôi nhưng cuối cùng ông lại nói: Cha gọi mẹ lại nghe điện nhé! .
Thế rồi tôi cũng kết hôn, lại vẫn là mẹ khóc. Cha chỉ sụt sịt mũi vài cái rồi
bước ngay ra khỏi phòng.
Từ bé đến lớn, cha chỉ thường nói với tôi những điều như: Con đi dâu
đấy? , Mấy giờ về? , Xe còn đủ xǎng không? , Không, không được đi...
Cha hoàn toàn không biết thể hiện tình yêu thương của mình. Trừ
phi...Trừ phi... Phải chǎng cha đã thể hiện rất nhiều nhưng tôi lại vô tình
không cảm nhận được tình thương yêu bao la đó?

Những bài học từ cuộc sống
- Những đứa trẻ sống giữa những người phê phán thì học thói hay lên
án.
- Những đứa trẻ sống trong bầu không khí thù địch thì hay đánh nhau.
- Những đứa trẻ sống trong sự hãi hùng thì học được thói sợ sệt.
- Những đứa trẻ sống trong cảnh đau xót thì học được sự đồng cảm.
- Những đứa trẻ sống trong không khí đố kỵ thì học được thế nào là
tham vọng.
- Những đứa trẻ sống trong bầu không khí khoan dung thì học được sự
nhẫn nại.
- Những đứa trẻ sống giữa những nguồn động viên thì học được lòng
tin.
- Những đứa trẻ sống giữa những lời khen tặng đúng lúc thì học được
cách đánh giá cao những gì bao quanh chúng.
- Những đứa trẻ sống trong niềm tự hào thì học cách phấn đấu.
- Những đứa trẻ sống trong sự trung thực và sự công minh thì học
được chân lý và lẽ công bằng.
- Những đứa trẻ sống trong hạnh phúc thì học được rằng thế giới này la
mot nơi tốt đẹp để sống.
Người bạn và người quen
Có một sự khác biệt giữa làm một người bạn và làm một người quen. Một
người quen là người mà bạn biết tên, là người bạn đang và sẽ gặp gỡ. Đó
là người có thể có nhiều điểm chung với bạn và bạn thấy thoải mái khi ở
bên cạnh. Đó là một người mà bạn có thể mời đến nhà và chia sẻ nhiều
việc nhưng không phải là người bạn chia sẻ cuộc sống của mình. Hành
động của người quen đôi lúc bạn không hiểu được vì bạn không biết đủ về
họ.
Người bạn là một ai đó mà bạn thương mến không phải như người tình
nhưng bạn quan tâm và nghĩ đến họ khi họ không có mặt ở đó. Đó là
người bạn nhớ đến khi nhìn thấy những điều có thể làm họ thích (bạn biết
rõ điều này) vì bạn rất hiểu họ. Người bạn là người mà bạn có những tấm
ảnh và gương mặt của họ hiển nhiên ở trong đầu bạn. Người bạn là người
bạn cảm thấy an toàn khi ở bên cạnh vì bạn biết họ cũng quan tâm đến
6
mình. Họ gọi chỉ để xem bạn ra sao bởi vì một người bạn không cần cái
cớ. Họ kể với bạn sự thật trước tiên và bạn cũng thế, bạn biết nếu bạn
gặp vấn đề họ sẽ ở bên cạnh lắng nghe. Người bạn là người sẽ không
cười nhạo hoặc làm đau lòng bạn nếu họ buộc phải làm thế, họ sẽ cố hết
sức để cho bạn tự quyết định. Bạn yêu mến những người bạn của mình
bất kể bạn có nhận ra điều đó hay không.
Người bạn là người bạn khóc cùng khi bị hắt hủi. Có thể là họ là người giữ
nhẫn ở lễ cưới của bạn hoặc có thể là người mà bạn kết hôn! Bạn có thể
khóc ở đám cưới của họ vì thấy họ hạnh phúc hay hãnh diện.
Họ là người ngǎn chặn bạn làm điều sai và bạn cũng thế. Họ gắn chặt với
bạn và ở bên cạnh bạn. Người bạn luôn quan sát cách bạn mình sống và
học hỏi lẫn nhau. Cuộc sống của bạn sẽ không là đầy đủ nếu thiếu bạn
bè.
Quà của trái tim
Vàng bạc là những món quà. Nó là của cải vật chất, được định giá bằng
tiền.
Nhưng những món quà của trái tim có giá không phải tính bằng tiền. Một
nụ cười dịu dàng là món quà mà bạn có thể trao tặng nó hàng ngày cho
mọi người.
Một lá thư là món quà trao cho người bạn của bạn khi họ đang ở rất xa.
Một tiếng cười sảng khoái là món quà có thể mang lại hạnh phúc bên
trong nó.
Thời gian là một món quà để yêu thích từng giây phút.
Có người thích món quà là những lời khuyên.
Bạn có thể nói với một người nào đó: Tôi yêu mến bạn, bạn thật là tốt - đó
cũng là một món quà.

Sự hàn gắn những mâu thuẫn là một món quà đặc biệt vì nó mang đến
cho con người những niềm tin tưởng vào cuộc sống, vào tình người.
Một nhiệm vụ là món quà khi việc thực hiện nó đem đến niềm vui.
Một lời ca ngợi là món quà cho nhiệm vụ được hoàn thành tốt đẹp.
Cảm ơn , Làm ơn , Vâng ạ là những món quà. Đôi khi cả Không , Có lẽ.
Nếu như cũng là những món quà.
Có lúc ta cũng có thể tìm kiếm một món quà ở nơi hoàn toàn xa lạ: hình
ảnh thân cây cổ thụ vững vàng trong dông bão hay một bím tóc dài xinh
đẹp trên đường phố hoặc những gương mặt đỏ hồng vì e thẹn.
Cả thế giới này là một món quà mà thượng đế trao tặng chúng ta: đồng cỏ
xanh ngát tận chân trời và một bầu trời trong xanh bao quanh.
Giá trị của thời gian
Một kỹ sư đã tính được rằng với một thanh sắt nặng 5kg, chúng ta có thể
làm được một trong các việc sau đây:
Nếu làm đinh sẽ bán được10 USD.
Nếu làm kim may sẽ bán được 300 USD.
Còn nếu dùng làm những cái lò xo đồng hồ sẽ đem lại 25.000 USD
Mỗi ngày đều cho chúng ta 24h bằng nhau, còn sử dụng những nguyên
liệu đó như thế nào, dùng chúng để làm gì là tuỳ thuộc chúng ta. Thời gian
là một trong những thứ hiếm hoi duy nhất mà khi đã mất rồi chúng ta
không thể nào tìm lại được. Tiền bạc mất đi có thể tìm lại được. Ngay cả
sức khoẻ nếu mất đi cũng có khả nǎng phục hồi được. Nhưng thời gian sẽ
không bao giờ quay bước trở lại.
Không có cụm từ nào tai hại cho bằng 3 chữ Giết thời gian . Nhiều người
tìm những thú vui tìm những việc làm để chỉ mong giết thời gian. Thật ra
chúng ta được ban cho thời gian để sử dụng chứ không phải để giết
chúng.
7
Bạn có nhận được ra giá trị của thời gian?
Cô gái trong cửa hàng bán đĩa
Có một cậu thanh niên 18 tuổi từ lâu mắc một cǎn bệnh ung thư không thể
nào chữa khỏi. Cǎn bệnh có thể cướp đi mạng sống của cậu bất kỳ lúc
nào. Suốt ngày cậu chỉ quanh quẩn trong nhà với bàn tay chǎm sóc và
tình yêu thương vô bờ bến của bà mẹ. Hầu như cậu không đi ra ngoài,
nhưng ở nhà mãi cũng buồn nên một hôm cậu xin phép mẹ được đi dạo
phố.
Cậu đi đến cuối phố nơi có rất nhiều cửa hàng. Khi đi ngang qua một cửa
hàng bán bǎng đĩa, cậu nhìn thoáng một giây rồi lại bước đi tiếp, chợt cậu
đứng khựng lại rồi như sực nhớ ra điều gì đó, cậu quay gót nhìn vào cửa
hàng một lần nữa và ngay lập tức cậu hiểu thế nào là tiếng sét ái tình. Cậu
mở cửa bước vào, mắt không nhìn gì ngoài cô gái trạc tuổi cậu. Cậu bước
đến gần hơn, gần hơn nữa cho đến lúc cậu đứng ngay trước quầy hàng
của cô gái.
Cô gái nhìn lên hỏi: Anh cần gì ạ? . Cô mỉm cười và cậu nghĩ rằng đó là
nụ cười đẹp nhất cậu từng thấy. Cậu muốn hôn cô gái ngay lúc đó.
Cậu trả lời: ừm...à...tôi muốn mua một đĩa CD .
Cậu lấy đại một đĩa rồi trả tiền.
Anh có cần gói lại không ạ? cô gái nhẹ nhàng hỏi, đôi môi lại nở nụ cười
duyên dáng.
Cậu gật đầu, cô gái đi ra phía sau rồi quay lại với chiếc đĩa CD đã được
gói cẩn thận trao cho cậu. Cậu nhận đĩa, bước ra khỏi cửa hàng. Từ hôm
đó, ngày nào cậu cũng đến cửa hàng mua một chiếc đĩa CD và cô gái lại
gói thật đẹp. Cậu đem chiếc đĩa CD về cất vào tủ. Cậu vẫn còn quá e
thẹn, không dám mời cô đi uống nước dù cậu rất muốn. Bà mẹ biết
chuyện này và bảo cậu con trai can đảm ngỏ lời với cô gái.

Cuối cùng, có một ngày cậu lấy hết can đảm đi đến cửa hàng. Cậu mua
một chiếc đĩa CD như mọi ngày và cô gái lại gói cẩn thận. Cậu đưa tay
nhận đĩa từ cô gái và nhân lúc cô không để ý, cậu vội vàng để lại số điện
thoại lên bàn rồi bỏ chạy...
RRRRREEEEENG.....
Người mẹ nhấc điện thoại. Đầu dây bên kia chính là cô gái bán đĩa CD.
Cô xin gặp chàng trai, bà mẹ khóc nức nở: Cháu không biết gì sao? Con
trai bác vừa qua đời hôm qua...
Thoáng sững sờ bên đầu giây bên kia rồi im lặng, chỉ có tiếng khóc của bà
mẹ. Tối hôm đó, bà mẹ bước vào phòng con trai mình. Bà mở tủ quần áo
của con ra vì muốn thấy từng bộ đồ con đã mặc. Ngǎn tủ mở ra, trước
mắt bà là hàng chồng đĩa CD, tất cả đều còn nguyên chưa bóc. Bà rất
ngạc nhiên và cầm lên một chiếc, bắt đầu mở giấy gói ra. Bên trong lớp
giấy gói là một chiếc CD và một mảnh giấy nhỏ rơi xuống.
Mảnh giấy ghi: Xin chào... Em nghĩ anh đáng yêu lắm. Anh có muốn đi dạo
với em không? Thương, Jacquelyn .
Người mẹ mở một đĩa CD khác... Lại có một mảnh giấy khác với dòng
chữ : Xin chào... Em nghĩ anh đáng yêu lắm. Anh có muốn đi dạo với em
không? Thương, Jacquelyn .
8
Niềm hạnh phúc của cuộc đời
Khi chúng ta còn trẻ và chúng ta mơ mộng về tình yêu và sự viên mãn,
chúng ta nghĩ đó có lẽ là những đêm sáng trǎng ở Paris hoặc những cuộc
đi dạo nơi bãi biển vào lúc mặt trời lặn.
Không ai bảo chúng ta những giây phút lớn lao nhất suốt cả đời thì luôn
qua nhanh, không hề được hoạch định và hầu như chúng đến bất chợt
khiến chúng ta không ngờ.
Cách đây không lâu, khi tôi đọc một truyện kể vào lúc đi ngủ cho con gái
lên bảy của tôi, Annie, tôi bỗng nhận thấy cháu đang nhìn sững tôi. Cháu
nhìn với vẻ như đang phấn khích, xa vắng. Dường như việc đọc nốt cho
hết quyển "Truyện cổ tích về Samuel Whiskers" đã không quan trọng như
chúng tôi tưởng.
Tôi hỏi cháu đang nghĩ gì thì cháu thì thầm:
- Mẹ ơi, con không thể thôi nhìn ngắm khuôn mặt đẹp của mẹ.
Cháu đâu biết là sau đó tôi đã vượt qua bao nỗi khó khǎn nhờ vào
hào quang của lời khẳng định yêu thương thành thật của cháu.
Không bao lâu sau tôi đưa Sam, con trai tôi mới lên bốn, đến một cửa
hàng sang trọng, nơi mà những nốt nhạc du dương của một bản nhạc cổ
điển đã kéo chúng tôi đến xem một nhạc công trong bộ áo vải tuyedo,
đang chơi đàn dương cầm. Sam và tôi ngồi xuống chiếc ghế dài kế bên,
và cháu dường như cũng bị cuốn hút y như tôi vào nốt nhạc trầm bổng ấy.
Tôi đã không nhận ra là Sam đã đứng lên cạnh tôi cho đến khi cháu quay
lại, ôm lấy mặt tôi trong đôi tay bé bỏng của cháu và bảo tôi:
- Khiêu vũ với con đi.
Phải chi những phụ nữ đi dưới bầu trời Paris sáng trǎng biết được thú vui
mà câu mời do một chú bé với đôi má tròn và rǎng sữa đem lại. Mặc cho
những khách hàng khác khúc khích, mỉm cười, chỉ trỏ, chúng tôi vẫn lướt
và quay trên sảnh đường mở rộng. Tôi sẽ không chịu đổi một bản luân vũ
với một cậu bé lịch lãm quyến rũ như vậy cho dù người ta có dâng cho tôi
cả vũ trụ này đi nữa.