CHNG I: KHI QUT NN KINH T V M Cu 1: Nu bn l nh lnh o quc gia, nhim v kinh t t ra cho bn l g?

Bn dng cc cng c ch yu no hon thnh cc nhim trn? - Sn lng thc t tng: v l thc o c bn ca s tin b v giu c. Mc tiu ln nht ca nn kinh t l t c mc sn lng thc t tng. iu cng c ngha l nhn dn c hng nhiu hng ha v dch v hn. S tng ln u n ca GDP thc t l mt thc o tt nht nh gi s tng trng ca nn kinh t. N th hin trng thi cn bng tng th ca nn kinh t v s c gng ln lao ca cc nh lnh o quc gia. - H thp t l tht nghip: v tht nghip gy ra nhng tn tht to ln v kinh t cho ton XH, cho nhng ngi b tht nghip v nhng ngi ang c vic lm. c bit, tht nghip gy ra cng thng v mt tm l v l mt trong nhng nguyn nhn gy ra cc t nn XH. - n nh gi c: v gi c ln xung qu nhanh s ph v cc quyt nh kinh t ca doanh nghip v c nhn. Lm pht cao hay gim pht mnh u tc ng xu ti nn kinh t, c bit khi c siu lm pht th h thng gi c b ph v, nn kinh t khng hong ton din. n nh gi c t n nh th cn bng ton din ca nn kinh t. - Cn bng cn cn thanh ton quc t: do mc tiu ca nn kinh t l phi hng ti cn bng gi lung ra v lung vo i vi nn kinh t. * Cng c ca kinh t v m: - Chnh sch ti kha: tng chi tiu chnh ph (G) v gim thu kha (T) - Chnh sch tin t: tng mc cung tin, gim t l d tr bt buc, gim li sut chit khu - Chnh sch thu nhp: cc quyt nh ca CP nhm kim sot gi v lng. - CHnh sch kinh t i ngoi: CP chi phi hot ng ngoi thng bng thu quan, hn ngch v cc quy nh khc nhm hn ch hoc khuyn khch XNK. CP cng c th qun l th trng ngoi hi, gi t gi hi oi cn bng mc hp l. Bng cc quy nh c th, CP hn ch hoc khuyn khch u t nc ngoi.

Cu 2: Bn la chn ng tng cu ng bin hay nghch bin phn tch kinh t v m? V sao? - Tng cu l ton b s lng hng ha v dch v m XH sn sng mua mi mc gi nht nh khi cc nhn t khc khng i. Tng cu l khon chi tiu mong mun v sn phm trong mi khu vc: tiu dng, u t t nhn trong nc, mua sm hng ha v dch v ca chnh ph v XK rng. AD = C+I+G+NX - Tng cu ng bin: - Tng cu nghch bin:
1

- phn tch kinh t v m la chn ng tng cu ...

Cu 3: Quan im ca Keynes v tng cung gi cho bn iu g v nn kinh t th trng hin ti? - Tng cung l lng hng ha v dch v s c sn xut ti mc gi nht nh. Hay ni cch khc, tng cung chnh l tng sn lng quc gia s c sn xut ti mi mc gi c th c, cc yu t khc gi nguyn. - Theo quan im Keynes, ng tng cung AS tng i thoi trong ngn hn. iu ny c ngha l nhng thay i trong tng cu c nh hng ti sn lng. - Theo quan im c in: nn kinh t chu nh hng ca nhng lc t iu chnh thng qua c ch gi c, hu nh khng c tht nghip khng t nguyn hoc lng ph t chu k kinh doanh, cc chnh sch tc ng ti tng cu khng c tc ng nhiu n sn lng v vic lm. ng AS do vy l rt dc thm ch thng ng.

Cu 4: Ti sao hin nay cc nh kinh t thng hay dng GDP hn l dng GNP? - GDP (tng sn phm quc ni) l tng gi tr bng tin ca tt c hng ha v dch v cui cng c sn xut ra trong phm vi mt quc gia trong mt nm. - GDP l tng gi tr bng tin ca tt c hng ha tiu dng v u t, cc khon mua sm ca chnh ph v xut khu rng c sn xut trong mt quc gia trong mt nm. - GNP (tng sn phm quc dn) l tng gi tr bng tin ca tt c hng ha v dch v cui cng c sn xut ra trong mt quc gia trong mt nm. GNP = GDP + thu nhp ti sn rng t nc ngoi - GDP tnh ton b hng ha v dch v c sn xut ra ti mt quc gia m cha tnh n yu t s hu.

N-c ngoi

Doanh nghip

Cu 5: Thng qua dng lun chuyn kinh t v m m rng, bn c nhn xt g v trng thi cn bng ca nn kinh t? - Dng lun chuyn kinh t v m m rng:

Khi chng ta m rng dng lun chuyn, tc bao gm c chnh ph v xut khu rng th chng ta s c ng nht thc bao gm 3 b phn cu thnh. Khi c yu t chnh ph v nc ngoi, ng nht thc c m rng bi nhng khon rt ra v bm vo t cc yu t .
Xutkhon khu Chnh ph bm vo dng mt chi tiu G, ng thi cng

rt ra khi dng mt khon thu rng T. Nh vy ng nht thc l:

Chi tiu u t S+T=I+G

Nu khu vc t nhn c thng d ti chnh th chnh ph thm

Nc ngoi ph li. Ngn hng ht ngn schChnh v ngc H gia nh Doanh nghip

Khi c ngoi thng, nhp khu rt ra khi dng mt lng Z nhng xut khu li bm vo dng mtTit lng X kim S+T+Z=I+G+X Trong nn kinh t m, nu S > I tc l khu vc t nhn c thng d ti chnh hay c mt khon r r S - I th n phi c cn i Nhp khu
3

Thu

bi mt khon bm vo nh vy. Khon bm vo ny c th bt ngun t thm ht ca chnh ph hay t xut khu rng. Cc yu t khc cng c tc ng tng t. Cu 6: V sao GDP khng phn nh y mc sng ca mt nc? - GDP (tng sn phm quc ni) l tng gi tr bng tin ca tt c hng ha v dch v cui cng c sn xut ra trong phm vi mt quc gia trong mt nm. - GDP l tng gi tr bng tin ca tt c hng ha tiu dng v u t, cc khon mua sm ca chnh ph v xut khu rng c sn xut trong mt quc gia trong mt nm. - GDP l thc o tt nht nh gi s pht trin kinh t ca mt quc gia, song GDP khng tnh n nhng mt tri ca u ra ( nh ting n, nhim, tc nghn giao thng, thi gian lao ng qu nhiu). Hn na, GDP cn khng tnh n gi tr ca cc thu nhp khng bo co hoc khng qua trao i trn th trng hay cn gi l kinh t ngm (hp php v bt hp php). Cu 7: Bi tp (Tr. 20) Nn kinh t c 5 nh sn xut: nng dn, th , th lm ci bn. Cng on sn xut Doanh thu Chi ph NVL Nng dn 1000 0 Th 1000 0 Th lm ci xay 1500 1000 Hng xo 1500 1000 Hng bn 4000 1500 + 1500 - GDP theo phng php lung thu nhp: GDP = 1000 + 1000 + 500 + 500 + 1000 = 4000 ng - DGP theo phng php lung sn phm: GDP = 4000 + 1500 = 5500 ng

xay, hng xo v hng Gi tr gia tng 1000 1000 500 500 1000

CHNG II: TIU DNG, U T V SN LNG Cu 1: Gia nh bn chi tiu ti thiu 20 tr/thng. Nu ng tiu dng l ng thng th MPC = 0. Xu hng tiu dng bin (MPC) l mc tng thm dng khi c thm mt ng thu nhp C

20 450 0 Y Cu 2: Nn kinh t lun lun khng c tch ly t ni b s c ng hm tiu dng?

Cu 3: V th hm tit kim ca gia nh bn trn c s mc tiu dng ti thiu v mc tiu dng va ? Nu ng tit kim l ng thng, MPS = 0 S S

Xu hng tit kim bin l phn ca mi ng thu nhp tng thm c dnh tit kim. Thu nhp = Tiu dng + Tit kim MPS + MPC = 1 Cu 4: u t trong kinh t hc v m c khc g vi u t ni chung? u t l nhn t nh hng th 2 i vi tng cu. u t to ra tch ly vn lm tng sn lng tim nng, khch thch tng trng kinh t di hn. u t c chia lm 3 loi: + mua nh
5

+ tng ti sn doanh nghip nh my mc, nh xng , thit b ... + tng hng tn kho Cu 5: Trng thi v xu hng vn ng ca nn kinh t nh th no khi S>I v ngc li? S+T+Z=I+G+X Trng hp S>I: tc l khu vc t nhn c thng d ti chnh hay c mt khon r r S I th n phi c cn i bi mt khon bm vo nh vy. Khon bm ny c th bt ngun t thm ht ca chnh ph hay t xut khu rng. Trng hp S<I: ngc li Cu 6: Trng thi v xu hng vn ng ca nn kinh t nh th no khi C+I nm pha trn hoc pha di ng 450? ng tng chi tiu mong mun (C+I) ct ng 45 0 ti im cn bng v ti mc chi tiu cho tiu dng v u t mong mun ng bng mc thu nhp (sn lng). * C+I nm pha trn ng 450: mc chi tiu d kin ln hn mc sn lng d kin. Ngi tiu dng mua hng ha nhiu hn mc m cc doanh nghip sn xut ra. Nu cc doanh nghip c hng lu kho th h c th bn nhiu hn mc sn xut bng cch bn dn hng trong kho. Cc doanh nghip c ng c m rng sn xut, tng mc sn lng. *C+I nm pha di ng 450: mc chi tiu thp hn mc thu nhp (sn lng). Cc doanh nghip khng th bn tt c cc hng ha m h sn xut ra v phi a thm vo hng lu kho mt lng khng nh trc. T , doanh nghip s thu hp sn xut, gim sn lng. Cu 7: Nn kinh t ang trng thi suy thoi. iu g s xy ra khi ng A u t vo nn kinh t mt lng vn tng i ln? Sn lng ca nn kinh t s tng ln mt khon bng s vn ng A u t vo nn kinh t nhn vi s nhn. Do , GDP nn kinh t cng tng thm mt lng nh trn. S nhn trong nn kinh t: m= 1 1+MPC S nhn trong nn kinh t c thu : S nhn trong nn kinh t m: m = 1 1+(1-t)MPC m = 1 1 + (1-t) MPC + MPZ

Cu 8: a/ Hm tiu dng l C = 0,7Y, I=100, Y=?

6

AD = C+I = 0,7Y +100 Sn lng cn bng khi AD=Y 0,7Y +100 = Y ; suy ra Y = 100/0,3 = 333,33 b/ Hm tiu dng l C=50 + 0,6Y; I=100 AD=C+I = 50+0,6Y+100 = 150+0,6Y Sn lng cn bng khi AD =Y 0,6Y+150=Y; suy ra Y = 150/0,4 = 375

CHNG III: CHNH SCH TI KHA V NGOI THNG Cu 1: Khi chnh ph tng chi tiu, nn kinh t s thay i nh th no? Nu bn l nh Lnh o quc gia, trong trng hp no th bn tng chi tiu chnh ph? Khi chnh ph tng chi tiu lm cho thu nhp v sn lng nn kinh t tng theo s nhn v gim t l tht nghip. Thu nhp v sn lng tng thm s bng vi lng tng thm trong chi tiu chnh ph nhn vi s nhn. Tc ng ny cho thy, khi nn kinh t ang vng suy thoi, tng chi tiu ca chnh ph s lm tng sn lng v gim t l tht nghip.

Cu 2: Khi chnh ph nh thu, nn kinh t s thay i nh th no? Trong trng hp no th chnh ph cn phi tng thu? Khi chnh ph nh thu s lm tng thu rng t thu ca chnh ph. Nh vy, s lm gim sn lng cn bng. Khi nn kinh t trong vng suy thoi, gim thu hoc tng tr cp s dch chuyn mc sn lng cn bng tin gn hn n mc ton dng nhn lc.

Cu 3: V sao khi ngn sch chnh ph cn bng vn lm cho sn lng cn bng ca nn kinh t tng ln? Thm ht ngn sch: H=G-T>0 T: l thu rng (thu tr thanh ton chuyn nhng: tr cp tht nghip, tr cp kh khn). AD=C+I+G+NX S+T+Z=I+G+X

Cu 4: Chnh ph s thc hin cc cng c no trong chnh sch ti kha lm gim bt phn ng ca GDP trc cc c sc? Chnh sch ti kha l cc quyt nh ca chnh ph v chi tiu v thu kha. Cc quyt nh ca chnh ph v thu kha v chi tiu c nh hng ln n tng cu v sn lng. lm gim bt phn ng ca GDP trc cc c sc, Chnh ph s thc hin cng c chi tiu hoc thu kha trong chnh sch ti kha.
8

Cu 5: Nu bn l nh lnh o quc gia, bn s thc hin chnh sch ti kha nh th no khi nn kinh t b suy thoi nghim trng? Khi nn kinh t suy thoi nghim trng, chnh ph s thc hin: 1.Tng chi tiu chnh ph: lm tng sn lng v gim t l tht nghip. 2. Hoc gim thu hoc tng tr cp: lm tng sn lng cn bng.

Cu 6: V sao s nhn trong nn kinh t m nh hn s nhn trong nn kinh t ng? S nhn trong nn kinh t: m= 1 1+MPC S nhn trong nn kinh t c thu : S nhn trong nn kinh t m: m = 1 1+(1-t)MPC m = 1 1 + (1-t) MPC + MPZ

Nh vy, nhn cng thc trn ta c th thy m>m>m Cu 7: Nn kinh t c cc d liu sau: I=120; C=0,7Y; NT=G=80 a/ Tnh Y trc v sau khi c NT v G? * Trc khi c NT v G: AD = C+I = 0,7Y + 120 Sn lng cn bng khi AD=Y 0,7Y+120=Y, suy ra Y=120/0,3 = 400 * Sau khi c NT v G: Yd = Y NT AD = C+I+ G = 0,7(Y- 80)+120+80 = 0,7Y+144 Sn lng cn bng khi AD=Y 0,7Y+144=Y, suy ra Y=144/0,3 = 480 b/ V th? C,I,G 0,7Y +144 144 0,7Y + 120 120

400

480

CHNG IV: TIN T V NGN HNG THNG MI Cu 1: Ngi ta gi tin v ng c g? Gi c hng ha, dch v tng gp i nhng lng cu vn nh c trong trng hp no? * Nhng ng c ca vic gi tin: - ng c giao dch: phn nh mt thc t l thi im thu v chi khng din ra cung mt lc. Lng tin cn gi phc v giao dch hng ha, dch v ph thuc vo gi tr giao dch mun tin hnh v mc ng b gia thu v chi. Nu tt c loi gi u tng gp i th lng tin giao dch cng tng gp i. - ng c d phng: Do nn kinh t th trng y bin ng lm cho thi im chnh xc ca thu v chi kh c th lng trc c. Nu khng gi tin ngi ta c th b l c hi chi tiu c li ln cng nh gp kh khn khi ri ro. Khi thu nhp quc dn thc t tng ln ng c gi tin d phng cng tng ln. - ng c v ti sn: do xut pht t vic la chn phng n ct gi ca ci (gi tin, mua chng khon, nh t, ti khon sinh li trong ngn hng...). C th ni, cc ng c gi tin cho thy nhng li ch ca vic gi tin. Nhng iu cng gy ra nhng ph tn cho vic gi tin. Ngi ta s gi tin cho n khi li ch bin ca vic gi thm mt ng tin bng chi ph bin ca n. * Gi c hng ha, dch v tng gp i nhng lng cu vn nh c trong trng hp li sut v thu nhp thc t vn gi nguyn. Ngha l, Khi gi c tng gp i, cc h gia nh s gi mt lng tin danh ngha nhiu gp i duy tr mc tin thc t ca h ti mc cu tin nh ban u. Cng thc: Lng tin thc t = Lng tin danh ngha/Mc gi c. Cu 2: Trong trng hp no th ngn hng th vng gp phi S hong lon ti chnh? Mc cung tin khi c ngn hng th vng gi cho bn iu g v th trng tin t? S hong lon ti chnh xy ra khi v l do no tt c ngi cho vay ng thi i rt tin. Mc cung tin=Vng trong lu thng + Vng trong ngn hng + Cc khon cho vay ca th vng Cc khon cho vay ca th vng cng ln th mc cung tin cng ln. T l d tr ca h cng thp th qu tin cng nhiu. Cu 3: Gi s s nhn lm hon i 1tr tin mt trong lu thng thnh 10tr ca cc khon gi ngn hng m da vo ngi ta c th dng nh mt phng tin thanh ton. Nu tt c ngi cho vay u i li th lng tin cn bao nhiu? Bn c nhn xt g v iu ny? B: 1000 Gi s t l d tr bt buc rd l 10% S tin cho vay D tr Ngn hng 1: 1000 100 Ngn hng 2: 900 90
10

Ngn hng 3: ......

810 ........ 10000

81 ....... 1000

MS = 10000 Nu tt c ngi cho vay u i li s xy ra tnh trng :Hong lon ti chnh. V MS s cn li l: Cu 4: Bi tp (Tr.60) C s tin H=20 t ng Ngn hng thng mi gi: cb = 5% Tin gi trong dn: cp = 25% a/ Tnh s nhn tin n gin? 1 1 = = 20 cb 5% b/ Tnh s nhn tin m rng? cp + 1 25% + 1 = = 4,167 cp + cb 25% + 5% c/ Qu tin t l bao nhiu? cp + 1 25% + 1 M= xH= x 20 = 4,167 x 20 = 83,34 t ng cp + cb 25% + 5% d/ Thay i tin d tr trong dn l 30% tnh s nhn tin m rng? cp + 1 30% + 1 = = 3,714 cp + cb 30% + 5%

11

CHNG V: NGN HNG TRUNG NG V CHNH SCH TIN T Cu 1: H thng ngn hng tc ng ti mc cung tin nh th no khi cc ngn hng u d tr 100%? Mc cung tin M= cp + cb cp + 1 xH

Cu 2: V sao ng cung tin lun lun c v song song vi trc tung? iu g c th lm thay i s cn bng trn th trng tin t? * ng cung tin lun lun c v song song vi trc tung vi gi thit rng NHTW s dng cc cng c ca mnh gi cung tin mt mc cho trc th hin ti Lo. Cn cu tin t l nghch vi li sut nn ng cu tin dc xung. * Nhng thay i trong s cn bng trn th trng tin t: - Tht cht tin t: Khi NHTW quyt nh tht cht tin t (gim cung tin), ng cung tin s dch chuyn sang tri. Lng tin thc t gim t L0 sang L1, li sut cn bng tng t i0 ln i1. Cn c li sut cao hn gim lng cu tin thc t tng ng vi lng cung tin thp hn. Do , mt s suy gim cung tin s dn ti s gia tng li sut cn bng. Ngc li, mt s gia tng trong lng cung tin thc t s lm gim li sut cn bng. - Thu nhp thay i: S gia tng trong thu nhp thc t lm tng li ch bin ca vic gi tin vi tng mc li sut v lm tng lng cu v tin thc t. Thu nhp thc t tng, ng cu tin LL dch chuyn sang phi n LL2. Li sut cn bng phi tng t i0 ln i2 gi cho lng cu v tin thc t bng lng cung thc t khng i L0. Ngc li, thu nhp thc t gim xung s dch chuyn ng LL sang tri v lm gim li sut cn bng. - Cnh tranh trong h thng ngn hng: S cnh tranh gia cc NHTM c th y mc li sut tng ln. Vi lng cung tin khng i, li sut tng ln lm ng LL dch chuyn ln LL2 v li sut cn bng tng ln i2. Li sut i1 i2 i0 Ms1 E1 E2 E0 LL2 LL
12

Ms

L1

L0

Lng tin

Cu 3: V sao cng c nghip v m li t ra u vit hn cc cng c khc? Cc cng c ca chnh sch tin t bao gm: + Nghip v th trng m + Chnh sch chit khu + T l d tr bt buc Nghip v th trng m l hot ng mua bn chng khon trn th trng ca Ngn hng trung ng. y l mt trong nhng cng c quan trng ca chnh sch tin t v n quyt nh ti thay i ca c s tin v l nguyn nhn chnh gy nn bin ng trong mc cung tin. Khi mua chng khon, NHTW lm tng c s tin v do lm tng mc cung tin (khi mua chng khon ca cng chng lm cho tin trong lu thng tng; khi mua chng khon ca NHTM lm cho tin d tr tng). Ngc li, khi bn chng khon lm cho c s tin v mc cung tin gim ( khi bn cho cng chng s lm cho tin trong lu thng gim; khi bn cho NHTM lm cho tin d tr gim). C th ni, so vi cc cng c khc ca chnh sch tin t, nghip v th trng m c nhng im mnh: + Nghip v th trng m linh hot, chnh xc c th s dng bt c mc no. Nu cn c s thay i nh ca d tr hoc c s tin, NHTW mua hoc bn t chng khon. Ngc li, nu s thay i v d tr mong mun hoc c s d tr rt ln th nghip v th trng m sc thc hin iu thng qua vic mua hoc bn rt nhiu chng khon. + Nghip v th trng m d dng o ngc. Khi c mt sai lm trong lc tin hnh nghip v th trng m, NHTW lp tc o ngc li vic s dng cng c . Nu NHTW thy cung tin tng qu nhanh do n mua trn th trng m qu nhiu th n c th sa cha ngay lp tc bng cch bn chng khon trn th trng m. + Nghip v th trng m c th c thc hin nhanh chng khng gy nn nhng chm ch v mt hnh chnh . Khi NHTW mun thay i mc cung tin, vic mua bn chng khon c th c thc hin ngay lp tc. + t ph thuc vo cc tc nhn khc trong qu trnh thay i mc cung tin. Cu 4: Gi s Cb = 5% ; Cp = 30%; H=50 t ng a/ Lng cung tin? cp + 1 30% + 1 M= xH= x 50 = 3,714 x 50 = 185,71 t ng cp + cb 30% + 5% b/ Lng cung tin? khi Cb=10% cp + 1 M= cp + cb xH= 30% + 1 x 50 = 3,25 x 50 = 162,5 t ng 30% + 10%
13

c/ Lng cung tin? nu NHTW nng li sut chit khu lm cho cc NHTM gi thm 5% (Cb=5% +5%=10%) cp + 1 M= cp + cb xH= 30% + 1 x 50 = 3,25 x 50 = 162,5 t ng 30% + 10%

d/ Lng cung tin? nu NHTW tin hnh cc nghip v th trng m gim 2 t ng trn c s tin (H=50-2=48 t ng). cp + 1 M= cp + cb xH= 30% + 1 x 48 = 3,714 x 48 = 178,28 t ng 30% + 10%

e/ Nn kinh t trng thi ntn khi NHTW thc hin vic b, c, d? iu c ng thi t c cc mc tiu ca kinh t v m hay khng? NHTW thc hin vic b, c, d khi nn kinh t trng thi qu nng v lm pht cao cn tht cht tin t. Khng ng thi t cc mc tiu kinh t v m.

14

CHNG 6: H HP CHNH SCH TI KHA TIN T Cu 1: Khi dng ng tng chi tiu v ng 45 0 phn tch tc ng ca chnh sch ti kha v chnh sch tin t ca chnh ph, chng ta gp phi nhng hn ch g? * Chnh sch tin t: Gi nh G=0. ng tng chi tiu l C 0 +I0. im cn bng l E0 (chi tiu theo k hoch bng sn lng thc t). Gi s cung tin tng lm li sut gim. Li sut gim lm tng u t ln I 1 v dch chuyn hm tiu dung t C0 sang C1. ng tng chi tiu dch chuyn t C 0 +I0 sang C1 +I1. im cn bng s dch chuyn t E0 sang E1. Tuy nhin, lng cu v tin ph thuc c vo li sut v thu nhp. Li sut gim lm dch chuyn ng tng chi tiu ln trn, thu nhp tng. Nhng thu nhp tng li lm tng cu tin. Tr trng hp cung ng tin tng khi cu tin cao hn cung, li sut tng khc phc tnh trng v duy tr s cn bng ca th trng tin t. Do li sut tng, ng tng chi tiu phi gim xung. V vy, v tr cui cng ca ng tng chi tiu cao hn nhng thp hn. S cn bng mi s trong khong E0 v E1. C,I E1 E0 ng 450 C1 +I1 C0 +I0

Y0

Y1

* Chnh sch ti kha: Khi chnh ph thc hin chnh sch ti kha m rng thng qua thu hay chi tiu chnh ph dn n mc tng chi tiu cao hn v lm tng thu nhp v sn lng cn bng. Gi s chnh ph tng chi tiu, lm dch chuyn ng tng chi tiu ln trn v s c hng lm tng thu nhp v sn lng. NHng vi mt lng cung tin thc t khng i, thu nhp cao hn s lm tng cu tin v li sut. Do lm gim cu u t v dch chuyn hm tiu dung xung di, tuy nhin qu trnh ny khng lm trit tiu qu trnh tng trn. ng tng chi tiu dch chuyn t C0 +I0 + G0 sang C1 +I1 + G1. im cn bng s dch chuyn t E0 sang E1. Tuy vy, y phi xt n tc ng ca th trng tin t. KHi thu nhp cao hn s lm tng nhu cu v tin v li sut. Do , dch chuyn ng tng chi tiu xung
15

di C2 +I2 + G2. im cn bng cui cng s l E2 v thu nhp cn bng s ch tng t Y0 ln Y2. Nh vy, khi xem xt c tc ng ca th trng tin t v li sut, s nhn chi tiu ca chnh ph s nh hn s nhn ti chng 3. C,I,G E1 E2 E0 ng 450 C1 +I1 + G1 C2 +I2 + G2 C0 +I0 + G0

Y0 Y2

Y1

Cu 2: Vic s dng m hnh IS-LM c iu g tng t nh khi phn tch th trng cc nhn t sn xut trong phn kinh t hc vi m? ng IS l tp hp ca cc t hp gia thu nhp v li sut m ti th trng hng ha trng thi cn bng. ng LM l tp hp ca cc t hp gia thu nhp v li sut m ti th trng tin t trng thi cn bng. Giao im gia ng IS v ng LM biu th ng thi trng thi cn bng trn th trng hng ha, dch v v th trng tin t. V vy, cc th trng hng ha v th trng tin t tng tc vi nhau xc nh mc li sut cn bng i0 v mc thu nhp cn bng Y0. Vi mc li sut ln hn i0, t hp trn th trng hng ha c mc thu nhp nh hn so vi mc thu nhp ca t hp cn bng trn th trng tin t. V ngc li, mc li sut nh hn i0, t hp trn th trng hng ha c mc thu nhp ln hn so vi mc thu nhp ca t hp cn bng trn th trng tin t .

Cu 3: Cc m hnh no c th biu din s cn bng trn th trng hng ha? Th trng hng ha cn bng khi ng tng chi tiu ct ng 45 0. iu ny xy ra ti im m u t k hoch I bng tit kim d kin S. V vy, tp hp ca nhng t hp khc nhau gia li sut v thu nhp ph hp vi s cn bng trn th trng hng ha c gi l ng IS.

16

Cu 4: Theo m hnh IS-LM, iu g s xy ra i vi li sut, thu nhp, tiu dng v u t khi: a/ NHTW tng cung tin t? Tng cung tin t - ng LM dch chuyn xung di - lm gim li sut, tng nhu cu tiu dng v u t v do vy lm tng mc thu nhp cn bng. b/ NHTW gim cung tin t? Gim cung tin t - ng LM dch chuyn ln trn - tng li sut, gim nhu cu tiu dng v u t, do vy lm gim mc thu nhp cn bng. c/ Chnh ph tng chi tiu vo hng ha v dch v? Chnh ph tng chi tiu vo hng ha v dch v - ng IS dch chuyn sang phi tng li sut, tng thu nhp, gim nh cu tiu dng v u t d/ Chnh ph gim chi tiu vo hng ha v dch v? Chnh ph gim chi tiu vo hng ha v dch v - ng IS dch chuyn sang tri gim li sut, gim thu nhp, tng nh cu tiu dng v u t. e/ Chnh ph tng thu? Chnh ph tng thu - ng IS dch chuyn sang tri - gim li sut, gim thu nhp, tng nhu cu tiu dng v u t. f/ Chnh ph gim thu? Chnh ph gim thu - ng IS dch chuyn sang phi - tng li sut, tng thu nhp, gim nhu cu tiu dng v u t. g/ Chnh ph tng mc mua hng v tng thu vi quy m nh nhau? Chnh ph tng chi tiu vo hng ha v dch v - ng IS dch chuyn sang phi tng li sut, tng thu nhp, gim nh cu tiu dng v u t Chnh ph tng thu - ng IS dch chuyn sang tri - gim li sut, gim thu nhp, tng nhu cu tiu dng v u t. Do s tng gim vi quy m nh nhau nn li sut, thu nhp, nhu cu tiu dng v u t khng i h/ Chnh ph ng thi tht cht tin t v ti kha? Chnh ph tht cht tin t - gim mc cung tin - ng LM dch chuyn ln trn tng li sut, gim nhu cu tiu dng v u t, do vy lm gim mc thu nhp cn bng. Chnh ph tht cht ti kha gim chi tiu chnh ph, tng thu - ng IS dch chuyn sang tri - gim li sut, gim thu nhp, tng nhu cu tiu dng v u t. Cu 5: Nn kinh t c cc d liu sau: C=100 + 0,7YD; I=50 i; G=100; t=0,2 Hy v ng IS vi i t 0 n 5 cho nn kinh t ny.
17

ng IS: Y= C+I+G YD = Y-T = Y tY = Y 0,2Y Y = 100 + 0,7(Y-0,2Y) + (50 i) + 100 = 250 + 0,56Y i ng IS: Y = 468,18 i/0,44 * i = 0 th IS: Y = 468,18 * i = 1 th IS: Y = 468,18 1/0,44 = 465,91 * i = 2 th IS: Y = 468,18 2/0,44 = 463,63 * i = 3 th IS: Y = 468,18 3/0,44 = 461,36 * i = 4 th IS: Y = 468,18 4/0,44 = 459,09 * i = 5 th IS: Y = 468,18 5/0,44 = 456,82

18

CHNG 7: THT NGHIP Cu 1: Bn c nhn xt g v li pht biu ca mt ng c vin: Nu ti c c tng thng, ti s nng cao mc sng cho nhn dn v gii quyt trit nn tht nghip Sai, ch gim t l tht nghip Cu 2: Tr cp tht nghip c tc ng nh th no ti th trng lao ng? Tht nghip l mt hin tng kinh t - x hi trong mt b phn dn c c kh nng lao ng nhng khng c vic lm v ang i tm vic lm. Cu 3: Gi nh rng t l tht nghip l 9% v GDP l 36 t, hy c tnh gn ng GDP tim nng nu t l tht nghip t nhin l 5%? Ta c: t l tht nghip tng 1% th sn lng gim 2%. V tht nghip t nhin l 5%, ti mc sn lng l 36 t gim i 8% tng ng l 92%. Vy mc sn lng tim nng s tng ng 100% l: 39,13 t Cu 4: Bn c kin nh th no v nhn nh sau: Ngi tht nghip Vit Nam t b cng thng hn so vi ngi tht nghip cc nc pht trin? ng, v Vit Nam ngi tht nghp d tm c vic lm c thu nhp m bo cuc sng ca h v tht nghip ca h ch l tht nghip tm thi Cu 5: Bn nhn xt nh th no v vn vic lm v tht nghip khu vc nng thn nc ta? V c bn ngi lao ng l c vic lm, tuy nhin cng vic ny khng n nh v theo chu k, ma v dn ti thi gian lao ng t, thi gian nng nhn nhiu. T l tht nghip thp, ch yu l thiu vic lm. Cu 6: Thng qua m hnh IS-LM bn c th a ra gii php hn ch tht nghip nh th no? V ng IS ph thuc vo C+I+G, do vy hn ch tht nghip th cn tng u t, tng chi tiu chnh ph, ng IS dch chuyn v pha phi, lm tng sn lng. ng LM ph thuc cung tin v cu tin do vy mun lm gim t l tht nghip ta phi tng cung tin, ng LM tng pha phi v tng sn lng. CHNG 8: LM PHT Cu 1: Gi s nn kinh t A tiu dng 5 mt hng vi t l trong ngn sch nh sau: lng thc 50%, qun o 5%, xe p 30%, xi mng 10% v thp 5%. Gi cc mt hng so vi nm 1984: Gi lng thc tng t 100/kg ln 800/kg, trng s l: 800 Gi qun o tng t 1000/b ln 2000/b: trng s l: 200 Gi xe p tng t 3000/chic ln 6000/chic: trng s l: 200 Gi xi mng tng t 3000/tn ln 4000c/tn, trng s: 133
19

Gi thp tng t 2000/t ln 3000/t, trng s l: 150 T l lm pht nm 1985 ca nn kinh t A l bao nhiu? CPI= 800*0,5+200*0,05+200*0,3+133*0,1+150*0,05=490,8 vy lm pht l 490,8% - 100% = 390,8% Cu 2: Lm pht lm cho ngi tr b thit hay ngi gi b thit? Lm pht lm cho mc gi tng ln so vi nm trc, do vy nhng ngi hng lng hu v tr cp BHXH trong c ngi gi b thit. Cu 3: Theo bn, c cn chng thiu pht hay khng? V sao? Thiu pht l hin tng Cu 4: ng Philips ngn hn c ng vi trng hp Vit Nam hay khng? Cu 5: Ti sao c hin tng lm pht? Cu 6: Thng qua m hnh IS-LM bn c th a ra cc gii php chng lm pht nh th no? Cc gii php ny gi cho bn iu g v MQH gia tht nghip v lm pht ni ring v quan h gia cc vn kinh t v m ni chung?

GDP l nhng ch tiu phn nh bao qut sn lng (thu nhp bng tin) ca mt quc gia hng nm, n c nh hng quan trng n i sng (phc li) ca dn chng trong quc gia nhng n l thc o khng hon ho v phc li x hi, v n khng phn nh c nhng vn sau: + S tng ln s gi nhn ri ca dn chng (s gi lao ng gim i). + Cht lng v s phong ph v chng loi mt hng ca sn phm dch v trong GDP (GNP). + S phn phi GDP (GNP) gia cc nhm thnh vin x hi (mc chnh lch thu nhp ca cc tng lp dn c). + S lng tri phm (sn phm dch v c hi) to ra cho x hi trong qu trnh sn xut GDP. y chnh l nhng chi ph x hi phi gnh chu nh: --> Lng nhim khng kh v ngun nc do cc hot ng sn xut to ra. --> Lng gia tng bnh ung th do s gia tng sn xut thuc l, hay lng gia tng bnh au u do s gia tng cc bui qung co hng ha trn tivi... Ngoi ra, GDP khng phn nh gi tr cc hot ng trong nn kinh t. Cc hot ng ny 20

hnh nh l: - Hot ng kinh t ngm: hot ng phi php nh sn xut, kinh doanh nhng mt hng quc cm v cc hot ng phm php khc. y l nhng hot ng mang li lng gi tr cho cc t chc v cc quc gia c lin quan, nhng khng c tnh vo GDP v n nguy him cho cng ng. - Hot ng hp php nhng khng khai bo nhm mc ch trn thu! --> Hot ng phi thng mi: y l cc hot ng cn thit cho XH, nhng khng phi v l do thng mi nn khng c gi c, khng c thng bo hay hch ton vo GDP nh hot ng ca cc t chc nhn o, bo v mi trng, to ra hng ha v dch v t cung t cp (nh hot ng ca ngi ni tr, thc phm nng dn li chi tiu trong gia nh). Nhng phn khng phn nh ht gi tr vo GDP k trn, ch tr hot ng phi php, u c c lng vo tnh GDP. V vy ngi ta b sung mt ch tiu phn nh phc li x hi, l: NEW (Net Economic Welfare): Phc li kinh t rng NEW = GDP + Nhng gi tr ci li cha tnh - Nhng gi tr ci hi cha tr. Li cha tnh l nhng khon lm tng cht lng cuc sng, c li cho mi ngi nhng cha c tnh trong GDP nh hot ng phi thng mi hoc gi tr ca s nhn ri. Hi cha tr l nhng khon gy thit hi cho i sng nhng khng c tr ra khi tnh GDP, l nhng thit hi do s nhim mi trng, vn XH pht sinh trong nhng vng th ha. Vic tnh NEW cn rt s lc v cha thng nht, nhng n cng nhc chng ta rng GDP ko phi l ch tiu o lng phc li kinh t hon ho. "GDP khng em li sc khe, cht lng gio dc hay nim vui cho con em chng ta. N khng hm cha v p ca thi ca hay s bn vng ca hn nhn, n cng khng em li s thng minh trong cc cuc tranh lun cng khai ca chng ta hay s lim chnh ca cc quan chc chnh ph. Ni tm li n phn nh mi th, tr nhng ci lm cho cuc sng tt p hn". (Nguyn l kinh t hc ca N. Gregory Mankiw) em b sung thm 1 na l: GDP l tng sn phm quc ni: tc l tng sn phm, hng ha c sn xut ra trng phm vi 1 quc gia trong 1 nm; d l hng ha do ngi sn xut trong nc hay nc ngoi u c tnh. Vit Nam, s lng cc doanh nghip nc ngoi ln, gi tr sn phm m h sn xut ra rt cao, ng gp 1 phn ln vo GDP ca Vit Nam. Trong khi , phn ln thu nhp ny c chuyn v nc ch u t (nc ngoi), cn ngi dn trong nc c nhn mc thu nhp thp hn nhiu ln, do mc sng ngi dn ko tng ln nhiu nh mong i. Cng thm vic GDP/u ngi tng >>> gi c tng >>> mc sng tng nhng ko t c gi tr k vng. . .

GDP v GNP khc nhau ra sao?

GDP v GNP l g, cch tnh nh th no, khc nhau ra sao? 21

nh ngha Trong kinh t hc, Tng Sn Phm Ni a hay GDP (vit tt ca Gross Domestic Product) l gi tr tnh bng tin ca tt c sn phm v dch v cui cng c sn xut ra trong phm vi lnh th trong mt khong thi gian nht nh, thng l mt nm. Khi p dng cho phm vi ton quc gia, n cn c gi l tng sn phm quc ni. Gn y, trong cc ti liu thng k mang tnh nghim ngt, thut ng ting Anh national gross domestic product- NGDP hay c dng ch tng sn phm quc ni, regional (hoc provincial) gross domestic product hay dng ch tng sn phm ni a ca a phng. GDP l mt trong nhng ch s c bn nh gi s pht trin kinh t ca mt vng lnh th no . i vi cc n v hnh chnh khc ca Vit Nam, thng thng t khi dch trc tip m thng s dng t vit tt GDP hoc tng sn phm trong tnh/huyn v.v GNP (vit tt cho Gross National Product bng ting Anh) tc Tng Sn Lng Quc Gia hay Tng Sn Phm Quc Gia l mt ch tiu kinh t nh gi s pht trin kinh t ca mt t nc n c tnh l tng gi tr bng tin ca cc sn phm cui cng v dch v m cng dn ca mt nc lm ra trong mt khong thi gian no , thng thng l mt nm ti chnh, khng k lm ra u (trong hay ngoi nc). So snh hai khi nim GDP khc vi tng sn phm quc dn (GNP) ch loi b vic chuyn i thu nhp gia cc quc gia, n c quy theo lnh th m sn phm c sn xut hn l thu nhp nhn c . d hiu hn, ta c th ly v d nh sau: Mt nh my sn xut n nhanh t ti Vit Nam do cng dn M u t tiu th ni a. Khi mi thu nhp t nh my ny sau khi bn hng c tnh vo GDP ca Vit Nam, tuy nhin li nhun rng thu c (sau khi khu tr thu phi np v trch np cc qu phc li) cng nh lng ca cc cng nhn M ang lm vic trong nh my c tnh l mt b phn trong GNP ca M. Nhng g ngi cng nhn Vit Nam lm ra th c tnh vo GDP ca Vit Nam. Nhng nu ngi i xut ngoi lao ng th s tin ngi dnh dm c gi v cho gia nh s c tnh vo GNP ch khng vo GDP v l s tin lm ra ngoi lnh th Vit Nam. S tin cc Vit kiu gi v nc c tnh vo GNP hay cc vin tr cho khng, khng phi hon li ca cc nc cho Vit Nam c tnh vo GNP, m khng tnh vo GDP. Cch tnh 1. GDP GDP danh ngha l mt cch tnh tng sn phm ni a theo gi tr sn lng hng ho v dch v tnh theo gi hin hnh. Sn phm sn xut ra trong thi k no th ly gi ca thi k GDPin=QinPin Trong : * i: Biu th loi sn phm th i vi i =1,2,3...,n * t: Biu th thi k tnh ton * Q: S lng sn phm tng loi mt hng; Qi: s lng sn phm loi i 22

* P: Gi ca tng mt hng; Pi gi ca sn phm th i. Trong khi GDP danh ngha ch tng s tin chi ph cho GDP, th GDP thc t ch vic iu chnh li ca con s ny v nhng l do nh s mt gi ca ng tin c th c lng chun hn s lng thc s ca hng ha v dch v to thnh GDP. GDP th nht i khi c gi l "GDP tin t" trong khi GDP th hai c gi l GDP "gi c nh" hay GDP "iu chnh lm pht" hoc "GDP theo gi nm gc" (Nm gc c chn theo lut nh). Xem thc t v danh ngha trong kinh t hc. GDP c th tnh l tng ca cc khon tiu dng, hoc tng ca cc khon chi tiu, hoc tng gi tr gia tng ca nn kinh t. V l thuyt, d theo cch tnh no cng cho kt qu tnh GDP nh nhau. Nhng trong nhiu bo co thng k, li c s chnh lch nh gia kt qu theo ba cch tnh. l v c sai s trong thng k. Theo cch tnh GDP l tng tiu dng, cc nh kinh t hc a ra mt cng thc nh sau: GDP = C + I + G + NX Trong : * C l tiu dng ca tt c cc c nhn (h gia nh) trong nn kinh t. * I l u t ca cc nh kinh doanh vo c s kinh doanh. y c coi l tiu dng ca cc nh u t. Lu , ng ln ln iu ny vi u t mang tnh u c tch tr vo th trng chng khon v tri phiu. * G l tng chi tiu ca chnh quyn (tiu dng ca chnh quyn). Quan h ca phn ny i vi cc phn cn li ca GDP c m t trong l thuyt kh dng (c th em i tiu). * NX l "xut khu rng" ca nn kinh t. N bng xut khu (tiu dng ca nn kinh t khc i vi cc sn phm v dch v do nn kinh t trong tnh ton sn xut) - nhp khu (tiu dng ca nn kinh t trong tnh ton i vi cc sn phm v dch v do nn kinh t khc sn xut). 2. GNP: Cng thc tnh tng sn phm quc gia di y da trn c s tip cn t khi nim chi tiu. * C = Chi ph tiu dng c nhn * I = Tng u t c nhn quc ni * G = Chi ph tiu dng ca nh nc * X = Kim ngch xut khu rng cc hng ha v dch v * M = Kim ngch nhp khu rng ca hng ha v dch v * NR= Thu nhp rng t cc ti sn nc ngoi (thu nhp rng) GNP = C + I + G + (X - M) + NR

- GDP khng tnh n kinh t ngm, kinh t phi tin t nh kinh t trao i, cc cng vic tnh nguyn, chm sc tr em min ph do cc ng b b m (khng lm vic) m nhim hay sn xut hng ha ti gia nh, gi tr ca thi gian ngh ngi v nhim mi trng. V vy, ti cc nc m vic kinh doanh thc thi mt cch khng chnh thc chim phn ln th s liu ca GDP s km chnh xc. - GDP khng tnh n tnh hi ha ca s pht trin. V d mt nc c th c tc tng trng GDP cao do khai thc khai thc qu mc ti nguyn thin nhin. - GDP tnh c nhng cng vic khng em li li ch rng v khng tnh n nhng hiu ng tiu cc. 23

V d, mt x nghip lm tng GDP nhng gy nhim mt con sng v ngi ta phi u t ci to li mi trng. Vic ny cng lm tng GDP. Xem thm Truyn ng ngn v ca s gy. - GDP cng khng cho ta s phn nh trung thc ca s phn chia li ch trong phm vi t nc. C th c nhng nhm ngi khng thu c li ch g t li ch kinh t chung. GDP cao c th l kt qu ca mt s ngi giu c em li cho nn kinh t trong khi phn ln dn chng sng di mc ngho kh.

24