Professional Documents
Culture Documents
hnh tng trng kinh t m chng ta xc nh v xy dng nhng thp nin qua l khng cn ph hp na, nht l sau khng hong ti chnh tin t v suy thoi kinh t ton cu, v vy vic chuyn i m hnh tng trng kinh t c Hi ngh ln th ba, Ban Chp hnh Trung ng ng kho XI xc nh l mt trong nhng trng tm quan trng trong pht trin kinh t giai on 2011-2015. Vy th m hnh tng trng kinh t mi l g, y l ch ang v s c bn lun nhiu trong gii khoa hc cng nh v pha ng v Nh nc. gp phn nh vo vic a ra tng v m hnh tng trng kinh t VN thi gian ti, tc gi tin hnh tng thut cc kin ca nhiu nh khoa hc, nhiu chuyn gia v nh lnh o ng v Nh nc c lin quan n m hnh tng trng kinh t VN. V vy bi bo khoa hc ny s tng hp tng ca nhiu nh khoa hc trong nc v ngoi nc (xem ngun ti liu tham kho) vi mc tiu cung cp cho c gi c cch nhn tng quan v m hnh tng trng kinh t VN. T kho: M hnh tng trng kinh t VN, khng hong ti chnh tin t, suy thoi kinh t ton cu
1. M hnh tng trng trn th gii
Cho n nay trn th gii c nhiu m hnh tng trng kinh t. Cc m hnh tng trng kinh t u hng ti l gii ngun gc ca tng trng kinh t. t cc nh hoch nh chnh sch chn la m hnh tng trng kinh t ph hp. C th nh: M hnh da vo ti nguyn ca D. Ricardo;
M hnh nh nguyn (m hnh hai khu vc); M hnh Harrod-Doma; M hnh Robert Solow, Kaldor v Sung Sang Park. T cc m hnh tng trng kinh t nu trn, c th thy rng m hnh Solow, Kaldor v Sung Sang Park l ph hp trong bi cnh hin i. C ngha l: m hnh tng trng kinh t da vo tin b khoa hc k thut v ngun nhn lc cht lng
cao s lm tng sc cnh tranh ca nn kinh t. Ngun nhn lc cht lng cao bao hm trnh chuyn mn k thut cao, tnh k lut cao v c sc khe tt. My mc thit b hin i, cng ngh sn xut cao cp hay phn mm tin tin,... ch c th pht huy hiu qu ti a nu c s dng bi ngun nhn lc cht lng cao. V th, y l m hnh tng trng kinh t ph hp
nht cho VN trong giai on hin nay. Tuy nhin, t c tng trng kinh t, theo cc nh kinh t hc hin i, cn thit phi c 4 nhn t c bn ca nn kinh t l lao ng, ti nguyn, vn v cng ngh. Ngoi ra, cc nhn t ny phi hp c vi nhau mt cch hiu qu, cn thit phi c th ch m bo cho nhng sng ch, pht minh c bo v v tr cng mt cch xng ng.
2. Kinh t VN: thnh tu v bt cp
Nhng nm qua nn kinh t VN t c nhiu thnh tu c bn nh: tc pht trin kinh t tng i cao, khong 7,2%/nm; GDP bnh qun u ngi tng gp 2 ln nm 2001 (nu tnh gi hin hnh th khong 3,4 ln), thu ngn sch, kim ngch xut nhp khu tng khong 4 ln, v quan trng l VN bc u thnh cng trong hi nhp kinh t quc t.Theo ch tiu GDP bnh qun u ngi, VN vt qua ngng ngho tham gia vo nhm cc nc thu nhp trung bnh; thnh tu xa i, gim ngho c th gii tha nhn l n tng
Tuy nhin, sau chng ng di xy dng, m hnh tng trng kinh t ang bc l nhiu hn ch, nu khng chuyn i sang m hnh mi s xut hin nguy c km hm qu trnh tng trng v pht trin trong giai on ton cu ha hin nay. Da trn m hnh nh khi qut trn v i chiu vi m hnh tng trng hin c bn cnh nhng mt tch cc, mt mnh khng ai c th ph nhn c th vn cn nhng mt hn ch sau: Tng trng kinh t da trn thm dng vn u t l c bn. iu ny th hin ch s tng trng kinh t nhng nm qua vn theo chiu rng l chnh, da trn khai thc ngun lc sn c,ngha l da trn li th tnh, cha cha da trn khai thc ti u li th ng. khai thc li th tnh VN phi y mnh thu ht u t nc ngoi v trong nc vi nhiu hnh thc khc nhau. Do yu t vn ng gp trn 50% tng trng GDP. Trong khi li th lao ng tr, di do, cng vi nhn t nng sut tng hp (TFP) ch ng gp cho tng trng vo khong 50% cn li. Thc t cc nc pht trin cho thy t l ng gp ca
ring TFP vo kt qu tng trng thng chim t trng t 50-60%. S ph thuc nhiu vo vn u t tng trng dn n h qu l mun duy tr mc tng trng cao, phi tip tc tng vn thm na. Trong khi , nn kinh t cn ngho, t l tit kim thp nn kh tng t bn trong. Mun tng thm na phi da nhiu hn vo cc ngun vn bn ngoi, nhng trong bi cnh khng hong kinh t th gii hin nay, c vn FDI ln cc ngun khc u c hn v t ra khng chc chn. Thc t cng cho thy giai on 1991-1995, tc tng trng GDP t bnh qun 8,21%/nm th u t ton x hi mi ch chim trung bnh 28,2% GDP. Giai on 1996-2000, tc tng trng GDP gim xung cn 7,0%/nm nhng u t ton x hi ln ti 33,3% GDP. Trong giai on 2000-2005 v 2006-2010, tc tng trng GDP t 7,49%/nm v 6,9%/nm - thp hn tc tng GDP bnh qun ca 10 nm trc nhng t l vn u t ton x hi tng tng ng l 39,1% GDP v 42,7% GDP. Nm 2011, Chnh ph thc hin
3.1. M hnh tng trng kinh t C th hnh dung mt cch tng qut, m hnh tng trng kinh t giai on t 2011-2020 l t pht trin theo chiu rng sang pht trin theo chiu su, t ch yu pht trin da vo tng vn u t, s dng nhiu lao ng gin n sang pht trin da trn yu t nng sut tng hp, tin b khoa hc - cng ngh, ngun nhn lc cht lng cao. Khai thc tt nht tim nng, li th, tip tc y mnh chuyn dch c cu kinh t theo hng nng cao cht lng, hiu qu v sc cnh tranh; gii quyt hi ha mi quan h gia tc v cht lng tng trng kinh t, gia tng trng kinh t vi tin b, cng bng x hi v bo v mi trng. Tuy nhin, t s tng trng kinh t theo m hnh trn, theo cc nh kinh t hc hin i, cn thit phi c 4 nhn t c bn ca nn kinh t l lc lng lao ng, ti nguyn, vn v cng ngh. Ngoi ra, cc nhn t ny phi hp c vi nhau mt cch hiu qu, cn thit phi c th ch ha ng b, hiu qu m bo cho nhng sng ch, pht minh c bo v v tr cng mt cch xng ng. T c s l thuyt v m hnh tng trng kinh t trn, cn c vo thc t v nhng u v hn ch ca m hnh tng trng kinh t hin ang vn hnh v da vo d bo v cc yu t nh hng n vic chuyn i m hnh giai on
2020 v tm nhn 2025; m hnh tng trng kinh t mi phi kt hp khai thc nhn t chiu rng v chiu su theo hng: - Dch chuyn sang thm dng lao ng nhng ch trng chuyn dch c cu lao ng tch cc hn v cng tc o to ngh cho lao ng nhm tng t l lao ng c chuyn mn k thut - Khuyn khch cc doanh nghip ci tin cng ngh v trang b cng ngh mi ph hp vi iu kin ca mnh to ra nhng sn phm c cht lng nhm m rng
th trng v nng cao uy tn hng ho VN; - Ch trng pht trin nng nghip nng thn, c bit nng cao nng sut lao ng nng nghip; - Nng cao hiu qu u t ca nn kinh t c bit l u t cng; - Thc y xut khu v kim sot nhp khu; - Gii quyt tt mi quan h gia tch lu v tiu dng trong di hn. nh hng ch yu cho m hnh tng trng kinh t giai on n 2020 v tm nhn 2025 l: Tc tng trng hp l (ch khng phi t nng mc tiu tc cao, nm sau cao hn nm trc), bn vng, hiu qu v cnh tranh.
Chuyn dch c cu kinh t cng xoay quanh theo nh hng pht trin m hnh tng qut trn, ch khng phi ch gin n bo m pht trin c cu ngnh, ngh theo t trng no theo k hoch d kin trc. Thc cht ca vic chuyn dch c cu kinh t l vic phn b ngun lc ni ti ca ca nc ta v trong vng ti u, hiu qu. Mi chnh sch a ra phi c tp trung ng mc cho mc tiu pht trin theo m hnh c xc nh, ch khng phi ch nhm p ng cho mt mc tiu ring l no, hoc chch hng theo nhng li ch nhm, cc b no. Nh vy m hnh tng trng kinh t giai on n 2020 theo hng: Tng trng hp l, bn vng, hiu qu, cnh tranh. V cht lng tng trng: Hin nay, c rt nhiu cch tip cn khc nhau v cht lng tng trng, mi cch tip cn c u v nhc im ring. Ban thc hin ti xin gp nhng cch tip cn khc nhau v tng trng theo hai hng nh sau: - Hng tip cn cht lng tng trng theo nhng c trng ca pht trin bn vng. - Hng khc tip cn, nh gi tng trng da trn c s phn tch cc yu t u vo v trc tip tc ng n tng trng, dng nh hm sn xut tng qut. Biu th mi quan h ph thuc gia u ra vi cc nhn t u vo. Tc gi ng h hng tip cn th hai. V theo hng tip cn ny trong thc t chng ta c th phn tch, nh gi c tng trng trn
cc phng din c bn nh sau: - phm vi nht nh (gin tip hay trc trip) cng bao hm nhng yu t tng trng bn vng v sc cnh tranh. - Thc hin nghin cu nh lng nh gi mc ng gp ca mi yu t u vo i vi u ra (tng trng). - nh gi c vai tr, v tr ng gp ca mi yu t u vo v s thay i vai tr, v tr ca mi yu t u vo i vi tng tng mi giai on pht trin khc nhau. - V mt lgic, tip cn theo hng ny s cho php la chn nhiu ng hng tng trng, cn c trn nhiu yu t hin c sau khi nh gi c nhng mt mnh, mt yu ca chng trong mi thi k. ng thi da trn vic phn tch hm sn xut tng qut, c th pht hin ra nhng khu b tc nghn trong chu trnh tng trng tp trung n lc gii quyt. 3.2. Gii php 3.2.1. Phi thay i t duy chy theo con s tng trng GDP cao, chy theo s lng sang tng trng hp l, bn vng, hiu qu, cnh tranh.Vic thay i nhn thc
ny s rt kh. V t trc n nay chng ta nh gi da theo vic thc hin cc ch tiu a ra. Bi th, n lc phi c t duy mi trong pht trin kinh t, c cc tiu ch ph hp vi pht trin bn vng. V cc tiu ch th hin c li th so snh ca tng ngnh, tng a phng. Theo Michael Porter, VN cn t ra mt chin lc mi vi 3 nguyn tc ch o c bn l t nng lc cnh tranh v tr trung tm, coi trng vai tr kinh t t nhn v a vai tr ca Chnh ph tr thnh ngi to dng li th cho nn kinh t. 3 nguyn tc ny c coi l cha kha iu chnh cc mt cn i v m hin ti cng nh to nn tng cho mt nn sn xut c nng sut cao hn. Cc nh nghin cu cng ngh thnh lp mt y ban qun l nng lc cnh tranh cp quc gia ti VN, ging nh m hnh c thc hin rt thnh cng Hn Quc v nhiu nc khc. 3.2.2. VN cn pht trin cc cm ngnh sn xut. Theo Michael Porter, VN nn tp trung vo cc lnh vc lin quan n thu ht u t, pht trin k nng lao ng, khu cng nghip ng xut mt s m hnh th im nh cm ngnh
tim nng ln nht ca VN l lao ng; m hnh ny cha thc y s pht trin ca khu vc nng nghip hn ch n cht lng tng trng. gii quyt cc hn ch ca m hnh tng trng hin c, tc gi xin xut m hnh tng trng kinh t giai on 20112020 v 2030 nh sau: M hnh tng trng kinh t mi phi kt hp khai thc nhn t chiu rng v chiu su theo hng: Dch chuyn sang thm dng lao ng nhng ch trng chuyn dch c cu lao ng tch cc hn v cng tc o to ngh cho lao ng nhm tng t l lao ng c chuyn mn k thut; Khuyn khch cc doanh nghip ci tin cng ngh v trang b cng ngh mi ph hp vi iu kin ca mnh to ra nhng sn phm c cht lng nhm m rng th trng v nng cao uy tn hng ho VN; ch trng pht trin nng nghip nng thn, c bit nng cao nng sut lao ng nng nghip; nng cao hiu qu u t ca nn kinh t c bit l u t cng; thc y xut khu v kim sot nhp khu; v gii quyt tt mi quan h gia tch lu v tiu dng trong di hn l
TI LIU THAM KHO Bi Quang Bnh, Trng i hc Kinh t, i hc Nng Nht Minh, VnExpress PGS. TS. Bi Tt Thng, Bo u t in t TS.L ng Doanh, Ban t vn th tng TS. Nguyn c Kin, y vin y ban Kinh t ca Quc hi,
Tc gi ng tnh vi nhn nh rng m hnh tng trng kinh t ca chng ta cn nhiu hn ch nh: M hnh tng trng da vo m rng quy m qua thm dng vn nhng hiu qu thp yu t VN thiu phi i vay lm tng n nc ngoi ngy cng tng; m hnh tng trng hin ti khng da vo yu t cng ngh, trnh t chc qun l v ngun nhn lc cht lng cao; m hnh hin ti khng th khai thc tt yu t