Các mạch tạo tín hiệu

TS. Nguyễn Quốc Cường

Bộ môn: Kỹ thuật đo & Tin học công nghiệp

Tài liệu tham khảo

• “Microelectronic circuits” - Adel S. Sedra & Kenneth C.
Smith, Oxford University Press, 2004 (chapter 13)

Signal generators
Nguyễn Quốc Cường
Giới thiệu
• Các tín hiệu được sử dụng nhiều trong các thiết bị
– Sin
– Xung vuông
– Răng cưa
• Mạch tạo tín hiệu sin
– Mạch khuếch đại sử dụng phản hồi dương (còn được gọi là
linear oscillator)
– Tạo tín hiệu sin từ tín hiệu răng cưa
• Mạch tạo tín hiệu xung vuông & tam giác (non-linear
oscillator)
– bistable
– astable

Signal generators
Nguyễn Quốc Cường

Tạo tín hiệu sin

• Mạch tạo tín hiệu sin
– linear oscillator
– Tạo tín hiệu sin từ tín hiệu răng cưa

Signal generators
Nguyễn Quốc Cường
Nguyên lý tạo của mạch dao động tuyến tính
• Sử dụng nguyên lý phản hồi dương

A ( s)
A f ( s) =
1 − A ( s) β ( s)
• Mạch dao động không cần tín hiệu input xs

Signal generators
Nguyễn Quốc Cường

Tiêu chuẩn Barkhausen

• Điều kiện dao động:
– Biểu thức đặc trưng có nghiệm trên trục jω
– Muốn tín hiệu output là “thuần” sin thì nghiệm trên trục ảo
phải là duy nhất (±jω0) . Ngược lại tín hiệu output sẽ là tổng
của các tín hiệu sin (tín hiệu bị “méo”)
• Tiêu chuẩn Barkhausen
∠A ( jωo ) β ( jωo ) = 0
A ( jωo ) β ( jωo ) = 1
• Các phần tử trong mạch có thể bị thay đổi (do nhiệt độ, độ
ẩm, già hóa linh kiện,...)
– Nếu Aβ < 1
dao động sẽ tắt
– Nếu Aβ > 1
dao dộng sẽ có biên độ tăng

Signal generators
Nguyễn Quốc Cường
Điều khiển biên độ
• Mạch tạo dao động
– Khi bật nguồn hệ số Aβ được thiết kế lớn hơn 1
dao động
với biên độ tăng dần
– Khi biên độ đạt giá trị mong muốn
cần điều khiển giảm giá
trị Aβ về bằng 1
– Nếu trong khi hoạt động hệ sô Aβ < 1
cần điều khiển tăng
hệ số Aβ về bằng 1
•
Cần sử dụng mạch điều khiển

Signal generators
Nguyễn Quốc Cường

Mạch giới hạn (1)

• vI = 0
– vo = 0
dẫn khi vI dương lớn
– vA > 0
D1 không dẫn
– vB < 0
D2 không dẫn
• vI dương nhỏ
– vo âm nhỏ
VA giảm nhưng D1
vẫn chưa dẫn
– vB < 0
D2 vẫn không dẫn

Rf
vO = − vI
R1
R3 R2
vA = V + vO
R2 + R3 R2 + R3 dẫn khi vI âm lớn
R4 R5
vB = −V + vO
R2 + R3 R2 + R3

Signal generators
Nguyễn Quốc Cường
 Mạch giới hạn (2)
• Khi vI dương lớn
– vO âm lớn
vA âm lớn
D1 dẫn
– Nếu coi điện áp rơi trên D1 là VD (=0.7V) thì điện áp tại đó D1
dẫn là
R3 R2
vA D 1− on
= − VD = V + vO L−
R2 + R3 R2 + R3 vI =
D 1− on Rf
R  R 
vO D 1− on
= L− = −V 3 − VD  1 + 3  R1
R2  R2 
– Nếu tiếp tục tăng vi, do điện áp rơi trên D1 hầu như không
thay đổi (tăng rất ít) do vậy

V − v A V + VD vI −vO  v A − vO V + VD 
I R 2 = const = = = + − 
R2 R2 R1 R f  R3 R2 

iR1 = iRf + iD1 = iRf + ( iR 3 − I R 2 ) vO = −

R3 // R f
vI + ...
R1

Signal generators
Nguyễn Quốc Cường

Mạch giới hạn (3)

• Khi VI âm lớn, tương tự ta có
R4 R5
vB D 2 − on
= V D = −V + vO
R4 + R5 R4 + R5 vI =
L+
D 1− on Rf
R  R  R1
vO D 2 − on
= L+ = V 5 − +VD  1 + 4 
R4  R5 
• Nếu vI > vI(D1-on) thì

R4 // R f
vO = − vI + ...
R1

Signal generators
Nguyễn Quốc Cường
Mạch giới hạn (4)

Signal generators
Nguyễn Quốc Cường

Mạch tạo tín hiệu sin sử dụng op-amp

• Mạch dao động cầu Wien
• Mạch dịch pha
• Mạch tạo sin từ tín hiệu răng cưa

Signal generators
Nguyễn Quốc Cường
Mạch dao động cầu Wien

Vtest

VO  R  Zp
L ( s) = = 1+ 2 
Vtest  R1  Zp + Zs
1 + R2 R1
L ( s) =
3 + sCR + 1 sCR

Signal generators
Nguyễn Quốc Cường

Mạch dao động cầu Wien (2)

• Thay s=jω

Tần số tại đó góc pha = 0 Điều kiện để biên độ bằng 1

Thường chọn R2/R1 lớn hơn 2

một chút

Signal generators
Nguyễn Quốc Cường
Mạch dao động cầu Wien + giới hạn biên độ

Signal generators
Nguyễn Quốc Cường

Dao động sử dụng mạch dịch pha (1)

Tổng góc lệch pha = 00

Khuếch đại đảo (lệch

pha -1800)

Tạo lệch pha 1800 tại tần số f0

Signal generators
Nguyễn Quốc Cường
Dao động sử dụng mạch dịch pha (2)

vtest v2 v1

ω 2C 2 RR f
Aβ ( jω ) =
4 + j ( 3ωCR − 1/ ωCR )
Signal generators
Nguyễn Quốc Cường

Dao động sử dụng mạch dịch pha (3)

• Mạch khuếch đại đảo
vO Rf
=−
v1 1 sC
• Phương trình dòng điện tại các nút
v2 − v1 v1 v
= + 1
1 sC R 1 sC
vtest − v2 v2 v2 − v1
= +
1 sC R 1 sC
• Khuếch đại vòng
vO R f C 2 R2s2
=
vtest 4 + 3RCs + 1 RCs
ω 2C 2 RR f
Aβ ( jω ) =
4 + j ( 3ωCR − 1/ ωCR )
Signal generators
Nguyễn Quốc Cường
Tạo tín hiệu sin từ tín hiệu chu kỳ + lọc

bộ lọc bandpass

bộ so sánh

Signal generators
Nguyễn Quốc Cường

Bộ tại dao động tín hiệu xung vuông + tam giác

• Sử dụng các kiểu
– bistable multivibrator
– astable multivibrator

Signal generators
Nguyễn Quốc Cường
Bistable – mạch trigger Smith đảo

L+ giá trị đầu ra lớn nhất của op-amp

L- giá trị đầu ra lớn nhất của op-amp
R1
VTH = L+
R1 + R2
R1
VTL = L−
R1 + R2
Signal generators
Nguyễn Quốc Cường

Bistable – mạch trigger Smith không đảo

R2
VTH = − L−
R1
R2
VTL = − L+
R1
Signal generators
Nguyễn Quốc Cường
So sánh sử dụng bistable

ngưỡng chống nhiễu

Signal generators
Nguyễn Quốc Cường

Bistable multivibrator (1)

Signal generators
Nguyễn Quốc Cường
Bistable multivibrator (2)
Tạo xung vuông

Signal generators
Nguyễn Quốc Cường

Bistable multivibrator (3)

Tạo xung vuông & xung tam giác

Signal generators
Nguyễn Quốc Cường
Vi mạch 555 – sơ đồ khối

Signal generators
Nguyễn Quốc Cường

IC 555 – astable multivibrator

Signal generators
Nguyễn Quốc Cường