You are on page 1of 6

zGJ@pnf;yHktajccHOya'ESifh vlxk.

tcef;u tydkif;(37)
vlxktcGifhta&;qdkif&m jyXmef;csufawG uif;rJhwJh em*pf zGJ hpnf;yHktajccHOya' etz u twif;t}uyftwnfjyKvdkufwJh em*pf zGJ@pnf;yHktajccHOya'udk a}um&dk;jyKjyD; usif;ybdk h owfrSwfxm;wJh 2010 ckeSpf a&G;aumufyGJ wp wp eD;uyfvmaeygjyD? a&G;aumufyGJ eD;vmavav/ 'Drdku a&pD/ vl@tcGifhta&;eJ@ wdkif;&if;om; udk,fydkifjyXmef;cGifh tcGifhta&;awGtwGuf wdkufyGJae}uwJh edkifiHa&;ygwD tzGJ htpnf;awGeJ h vSKyf&Sm;wuf}uGolawGtwGif;rSm b,fvdk r[mjAL[mawGeJ@ qufvuf vSKyf&Sm;}ur,fqdk wJhpOf;pg;rSK/ aqG;aEG;rSK/ tjrifzvS,frSKawG ydkjyD; jyif;xefvmavav jzpfygw,f? 'Dvdk pOf;pg;aqG;aEG;rSKawGudk taxmuftyHhjzpfapbdk h ,ckwywfrSm qufvufwifjyoGm;rSmyg? 1988 ckeSpf &Spfav;vHk;ta&;awmfyHk}uD; tjyD;rSSm ausmif;om;awGOD;aqmifwJh 'Drdkua&pDa&; tif tm;pkawGeJ h vufeufudkif wdkif;&if;om;awmfvSefa&;tzGJ@awG aygif;pyfrdoGm;cJh}uw,f? 'D tcgrSm ppftkyfpk &J@tkyfcsKyfrSKudk jzdKcsedkifavmufwJh edkifiHa&;tiftm;}uD;w&yf[m u&ifjynfe,f rme,fyavmrSm ay:aygufvm cJhw,f? 'D tiftm;pk}uD;[m edkifiHa&;vSKyf&Sm;rSKawGudkomruvufeufudkifawmfvSefa &;udkyg aygif;pyfusifh oHk;cJhw,f? edkifiHa&; vSKyf&Sm;rSKawG teuf tem*gwfjrefrmedkifiH zGJ@pnf;yHktajccHOya' (rl}urf;) w&yfa&;qGJ bdk@qdkwJhvkyfief;pOfw&yfvnf; xD;xD;rm;rm; yg0ifcJhw,f? 'D tiftm;pk}uD;udk jynfwGif;vlxk omru edkifiH wum uyg owdjyKrdwJhtcsdefrSm edkifiHa&;t& jzdKcGJrSKudk cHcJh&w,f? bma}umifhvJqdkawmh ppftkyfpku typf tcwf&yfpJa&; vkyfief;pOfudk csrSwfusifhoHk;edkifcJhvdk hygbJ? 'D r[mjAL[m &J@tusdK;quftaeeJ@ 1989 ckeSpfrSm yxrOD;qHk;cHvdkuf&wmuawmh ArmjynfuGef jrLepfygwD&J h OD;aqmifrSKatmufrSm &SSdcJhwJh 0 vufeufudkifwyfzGJ@awG ykefuef/ wygwDaxmifoD;jcm;&yfwnf/ etzeJ@ typftcwf
1

&yfpJa&;vkyfoGm;cJhwmudk yxrqHk; owdjyKrdbdk@ vdkygw,f? ArmjynfuGefjrLepfygwD OD; aqmifwJh vufeufudkif awmfvSefa&;&J aoewfoHawG wdwfqdwfoGm;wJhtcg yavmif/ &Srf;/ ytdk h0f/ u,rf;/ u&ifeD/ ucsif tp&SdwJh tjcm;wdkif;&if;om;tzGJ hawG wzGJ hjyD; wzGJ htypftcwf&yfpJa&; vkyfoGm;cJh}uw,f? 'D jzpfpOf}uD;[m rme,fyavmtajcjyK edkifiHa&;tiftm;pk}uD;udk } uD;rm;pGm&dkufcwfcJhw,f? ppftkyfpk[m ta&S h ajrmufa'oawGrSm csxm;wJh wyf&if;aygif; ckeSpfq,fausmfteuf trsm;pkudk&kyfodrf;jyD; ta&S hawmifa'o u&if/ rGef/ u&ifeD jynfe,fawGqDudk a&$@ajymif;edkifcJhw,f? ppfa&;t& } uD;rm;wJh wdkufyGJawG qifE$JcJhw,f? rme,fyavmtajcjyKedkifiHa&; tiftm;pk}uD;[m rdrdwdk@&J hvGwfajrmufa'o}uD;udk 1994 eSpftxd ppfa&;t& } uHh}uHhcH umuG,fedkifcJhayr,fh aemufqHk;rSm vufv$wf qkwfcGmay;cJh}u&w,f? 'g[m jiif;vdk@r&wJh ordkif;jzpf &yf}uD; jzpfoGm;cJhygjyD? 'D jzpf&yf}uD;udk 'Duae@'DtcsdefrSm jyefvnfoHk;oyf}unhfbdk hvdktyfvmygjyD? tm%m& ppftkyfpktae eJ@ vufeufudkifawmfvSefa&; tzGJ htpnf;awG&J wdkufyGJ0ifrSKudk csdK;eSdrfedkifcJhwm[m wu,fawmh ppfa&;t& awmfvdk@ xufjrufvdk@ r[kwfygbl;? q,fpkeSpfaygif;rsm;pGmjzpfyGm;cJhwJh jynfwGif;ppftwGif;rSm b,fvufeuf udkifawmfvSefa&; tzGJ@tpnf;udkrS ppfa&;t& tjywfwdkuftedkif,ledkifcJhwm r&Sdygbl;? olwdk@ tm%mwnfjrJ a&;twGuf taxmuftuljzpfapr,fh ekdifiHa&;vkyfief;pOfudkcsrSwfusifhoHk;edkifvdk hjzpfygw,f? 'D edkifiHa&;vkyfief; pOfatmufrSm ppftkyfpktaeeJ@ } uD;rm;pGm tusdL;jzpfoGm;cJhw,f? eSpfaygif;eSpfq,feD;yg;}umrSs wdkif;jynfudk qufvuf tkyfcsKyfedkifcJhw,f? wdkif;&if;om; vufeufudkifawmfvSefa&;tzGJ@ wu,fhtrsm;pk}uD;eJ@/ wdkif;&if; om;jynfolawGuawmh bmwckrS tusdL;r&SdcJhbl;? ukd,hf trsdL;om;tcsif;jyefjyD; wdkuf}u/ owf}uwmawG tajrmuftrsm; jzpfyGm;cJh/ qufvufjzpfyGm;aeqJ jzpfw,f? trsdL;om; wckjcif;pDtwGif;rSm jydKuGJrSKawGjzpf yGm;ae&Hkomru/ jynfaxmifpk wckvHk;twGif;rSm

trsdL;om;pnf;vHk;nDnGwfrSK &p&mr&Sdatmif jydKuGJaecJhjyDqdk wmudkom awG h&rSmjzpfygw,f? tck etz ppftkyfpku csrSwfusifhoHk;aewJh zGJ@pnf;yHktajccHOya' r[mjAL[m [m typftcwf&yf pJa&;edkifiHa&; vkyfief;pOfxuf tqrsm;pGm qdk;ygw,f? 1988 ckeSpfuae pjyD;a&wGufr,fqdk&ifudkbJ wdkif; jynfudkeSpfaygif; eSpfq,feD;yg;rSs tkyfcsKyfedkifcJhwJhae&mrSm typftcwf&yfpJa&; edkifiHa&; vkyfief;pOf[m ppftkyf pkudk t"du usm;uefay;cJhw,f? tckvuf&SdcsrSwfaz:aqmifaewJh zGJ@pnf;yHktajccHOya' r[mjALl[mudkom edkifiHa&;ygwD tzGJ@tpnf;awG/ vlxkawGu yl;aygif;aqmif&Gufr,f qdk&ifawmh ppftm%m&Sifpepf[m aemuf xyf eSpfaygif;eSpf&m oufqdk;&SnfoGm;edkifygw,f? etz&J em*pfzGJ@pnf;yHkudkvufcH/ edkifiHa&;ygwDtjzpf rSwfyHk wif/ 2010 a&G;aumufyGJ0if/ ppftkyfpk &kyfjyzefwnf;xm;wJh v$wfawmfxJrSm puf&kyftrwfawGtjzpf vuf nSdK;axmif acgif;nSdrfhbdk h}udK;pg;wJ hvkyfaqmifcsufrSeforSs yl;aygif;aqmif&GufwmbJ vdk hajym&rSmjzpfygw,f? zGJ@pnf;yHktajccHOya' vrf;a}umif;twdkif; 0ifjyD;vSKyf&Sm;w,fqdkwm zGJ@pnf;yHktajccHOya'rSm vlxk twGuf tcGifhta&;wpHkw&musifhoHk;cGifh&&SdwJh taetxm;&SdrSom vufawG@usrSm/ atmifjrifedkifrSm jzpfyg w,f? 'gudk&Sif;vif;atmif pOf;pg;edkifbdk@twGuf vuf&Sdxdkif;edkifiHrSm jzpfyGm;aewJh zGJ@pnf;yHktajccHOya' tay: rSm tajccHwJh edkifiHa&; vSKyf&Sm;rSKawG ta}umif; rdwfqufay;vdkygw,f? xdkif;edkifiHrSm2007 ckeSpf zGJ@pnf;yHktajccHOya'udk jyXmef;jyD; a&G;aumufyGJusif;ywJhtcg tckvuf&Sd 0ef}uD;csKyf qrwf OD;aqmifwJh jynfol@tiftm;ygwDu v$wfawmfxJrSm trwfae&m trsm;pkeJ@ tedkif&cJh w,f? jynfol@tiftm;ygwD[m 0ef}uD;csKyfa[mif;xyfuqif&J zsufodrf;cHvdkuf&wJh xdkif;&yfxdkif; ygwDacgif; aqmifawGujyefvnf zGJ@pnf;wnfaxmifvdkufwJh ygwDyg? a&G;aumufyGJ0ifcJhwJhtcgrSm xyfuqifuae vl tm;a&m/ aiGtm;yg tjynfht0 yHhydk;ay;cJhw,fvdk@ od&w,f? 'ga}umifh vuf&Sdtm%m&aewJh jynfol@tif tm;ygwD[m xyfuqif&J h ygwDvdk hawmifajymedkifygw,f?

'DygwD tm%m&vmvmjcif; yxrqHk; vkyfbdk@}udK;pg;wJh }uD;us,fwJh edkifiHa&;vkyfief;pOfuawmh 2007 ckeSpf zGJ@pnf;yHktajccHOya'udk jyifbdk@}udK;pg;jcif;bJ jzpfygw,f? 'Dvdk jyifbdk@}udK;pg;wJh vkyf&yftay: csrfravmif;wdk@OD;aqmifwJh 'Drdkua&pD vlxkwyfaygif;pku t}uD;tus,fqENjyuef@uGufrSKawG vkyfvmyg w,f? 'Drdkua&pD vlxkwyfaygif;pk[m xyfuqif 0ef}uD;csKyfjzpfpOfwHk;u xyfuqifeJ@ ol@&J@taygif;ygawG wdkif;jynfudk a&mif;pg;w,fvdk@ ajym&avmufatmif vmbfpg;rSKawG&Sddwmudk az:xkwfzGifhcsjyD; vrf;ay:vlxk uef@uGufqENjyrSKawGvkyfcJhwJh tzGJ hjzpfw,f? tJ'D&J h tusdL;quftaeeJ@ ppfwyfyg yg0ifvmjyD; tpdk;&udk qef h usifwJh tm%modrf;rSKawG jzpfcJhwma}umifh xyfuqif tpdk;&jyKwfusoGm;cJhwmyg? tckwcg 'Drdkua&pD vlxk wyfaygif;pk aemufw}udrf vrf;ay:udkxGufvmjyD; qrwftpdk;&udk qef@usifvSKyf&Sm;vm&wJh t"du t a}umif;jycsufuawmh qrwf tpdk;&u zGJ@pnf;yHktajccHOya'udk jyifbdk@}udK;pg;wma}umifhyg? xyfuqifeJ@ ol@&J@taygif;ygawG usL;vGefcJhwJh vmbfpg;rSKawGudkaz:xkwfjyD; ta&;,laqmif&Gufedkif a&;twGuf ppftpdk;& tm%modrf;xm;pOfwHk;u zGJ@pnf;ppfaq;apcJhwJh OpPmypPnf;awG tuJjzwfa&; aumfr wD qdkwm&Sdygw,f? tJ'gtjyif tpdk;&&J vkyfydkifcGifhawGudk }uD;}uyfppfaq;cGifh&SdwJh wdkif;jynftaqmufttHk awGvnf; 2007 ckeSpf zGJ@pnf;yHktajccHOya'xJrSm tajrmuftrsm;yg&Sdygw,f? zGJ@pnf;yHkudk jyifvdkuf&if 'D aumfrwD&J wnf&SdrSK&yfqdkif;oGm;jyD; tpdk;&&JvkyfydkifcGifhawGudk }uD;}uyfppfaq;cGifh&SdwJh wdkif;jynftaqmuf ttHkawGvnf; ysufpD;oGm;edkifw,fvdk h 'Drdkua&pD vlxkwyfaygif;pku ta}umif;jyygw,f? vlwOD;&J h tusdL; pD;yGm;udk umuG,fbdk@twGuf wdkif;jynfwckvHk;&J zGJ@pnf;yHktajccHOya'udk jyifqifwmrsdL;rjzpfoifhbl;vdk@ axmufjyygw,f? 'DvdkeJ@ qrwftpdk;& qef@usifa&; vrf;ay: vlxkvSKyf&Sm;rSK}uD; wajz;ajz;tm;aumif;vm jyefygawmhw,f? xdkif;edkifiH&JedkifiHa&; t}uyftwnf; wausmhjyefjzpfvmjyDvdk@ ajymedkifygw,f? b,fvdkajz &Sif;}urvJqdkwmudk xdkif;wedkifiHvHk;u

enf;vrf;&SmazG}uwJhtcgrSm vrf;ay:qENjyyGJawGuae 'Drdkua&pDenf; us a&G;cs,fwifajrmufjcif;cH&wJh tpdk;&udk jzKwfcswmrsdL;udk rvdkvm;}ubl;? ppfwyfu aemufw}udrfxyfjyD; tm%modrf;wmrsdL;vnf; rjzpfapjcifbl;? 'D tcsdefrSm pdwf0ifpg;p&maumif;wJh t}uHjyKcsuf xGufay:vmyg w,f? xdkif;edkifiHbefaumufjrdK hrSm&SdwJh ynm&SifawG/ wuUodkvfygarmuQawG pkaygif;t}uHjyK}uwmyg? tJ'gu bmvJqdkawmh tck&ifqdkifaewJh edkifiHa&;jyoemudk tajz&Sm&mrSm Oya'pdk;rdk;a&; tajccHuae w&m;pD&ifa&; rdKifudk t"duxm;oifhw,f qdkwmbJ jzpfygw,f? vufawG@vnf; 'Dtwdkif; awmufavSsmufjzpfvm w,fvdk@ oHk;oyf&ygw,f? yxrqHk;owdjyKrdwJh jzpf&yfu 0ef}uD;csKyfqrwf&J@ jynfxJa&;0ef}uD; csvkrfeJ@ ywfoufvdk@ jzpfyg w,f? 'Drdkua&pD vlxkwyfaygif;pk&J@ vSKyf&Sm;rSK/ a[majymrSKawGudk yHkrSef&kyfjrifoH}um;rSm xkwfv$ifhay;wJh vdkif;wckudk csvkrfuae ydwfcdkif;jyD; Oya'eJ@ tnD ta&;,lbdk@ jynfe,ftkyfcsKyfa&;rSL;awGudk trdef@ay;cJh w,f? 'D owif;[m csufjcif;vdkbJ awmrD;vdkjyef@eSH@oGm;jyD; 'Drdkua&pD vlxkwyfaygif;pk&J hjidrf;csrf;pGmvSKyf&Sm; rSKudk xdcdkufawmhr,f &,fvdk@cef@rSef;csufawG xGufay:vmygw,f? 'gayr,fh 'Drdkua&pD vlxkwyfaygif;pku wkef@jyefrSK[m ynmom;ygw,fvdk@ ajymedkifygw,f? wcGef;xJbJ wkef@jyefcJhwmyg? tJ'gu bmvJqdkawmh xdkif; edkifiH&J h zGJ@pnf;yHktajccHOya'rSm owif;tcsuftvufawG&,lcGifh (The Right to Obtain Information) udk vlxk&J@tajccHtcGifhta&;tjzpf twdtvif; jyXmef;xm;w,f? jynfxJa&;0ef}uD;u &kyfjrifoH}um;vdkif; udk twif;t}uyfydwfr,fqdk&if zGJ@pnf;yHkrSmjyXmef;yg&SdwJh vlxk&J@tajccHtcGifhta&;udk jiif;qdkvdkufwm jzpfw,f? tpdk;&u zGJ@pnf;yHktajccHOya'udkrsufuG,fjyKvdkufwm jzpfw,fvdk@ jyif;jyif;xefxefwkef@jyefvdkuf w,f? tJ'D wkef@jyefcsufxGufvmjyD;wJh aemuf &ufydkif;twGif;rSmbJ jynfxJa&;0ef}uD;[m ol@trdef@udkjyef vnf&kyfodrf;oGm;cJh&wmudk txift&Sm; awG h&w,f? 'gu tpydkif;umvav;rSmwifbJ jzpfygw,f? aemufydkif; xdkif;edkifiHrSm w&ufjyD;w&uf tcsdef}um vmav/ zGJ@pnf;yHktajccHOya'udk A[dkjyKwJh

edkifiHa&;vSKyf&Sm;rSKawGjyif;xefvmav/ vlxktcGifhta&;udk um uG,fapgifha&SmufwJh wdkif;jynftaqmufttHkwckjzpfwJh w&m;pD&ifa&; ,EW,m; tm;aumif;jyif;xefvmav jzpfw,fqdkwmudk aemufydkif; aqmif;yg;awGrSm qufvufwifjyoGm;ygr,f? zGJ@pnf;yHktajccHOya'abmifxJrSm 0ifa&mufvSKyf&Sm;w,fqdkwm zGJ@pnf;yHktajccHOya'rSmudku vlxk tcGifhta&;awGudk jyXmef;xm;bdk h/ tJ'D vlxktcGifhta&;awG csdL;azgufcH&&if vufawG@tumtuG,f ay;edkif r,fhvGwfvyfwJh wdkif;jynf taqmufttHkawG zGJ@pnf;yHktajccHOya'eJ@ tnDwnf&Sdbdk@vdkygw,f? etz ppftkyfpk&J em*pfzGJ@pnf;yHktajccHOya'rSmawmh 'DtajccHawG vHk;0uif;rJhaea}umif;eJ@ etz zGJ@pnf;yHkvrf; twdkif;ajrSmvdkufjyD; 'Drdkua&pDwajz;ajz;&atmif}udK;yrf;oGm;r,fqdkwJh pOf;pg;csufrsdL;[mjzifh&if awmifxdyf }umayguf taemufu aexGufr,fh taetxm;rsdL;om jzpfwJhta}umif; wifjy&if; ed*Hk;csKyfvdkufygw,f?

You might also like