Chng III.

Cc b phn chuyn ng

Chng III. Cc B phn chuyn ng

3.1. Khung xe
3.1.1. Cng dng: - Khung xe l xng ct ca t g v lp ghp vi cc b phn ca xe: ng c, cc b phn ca h thng truyn lc, c cu iu khin, thit b ph v thit b chuyn dng,... - Khung xe c cng vng v kh nng chu ti tt. C hnh dng ph hp cho php h thp trng tm ca xe, m bo hnh trnh lm vic ca h thng treo v vic iu khin cc bnh xe dn hng. 3.1.2. Phn loi - Cn c vo loi xe c th chia thnh: + Khung xe con (Khung v v tch ri hoc khung v v lin kt li vi nhau). + Khung xe ti, xe khch, xe but + Khung on xe, xe chuyn dng,... - Theo kt cu ca khung c th chia thnh: + Kt cu dng dm: x dc, x ngang lin kt + Kt cu dng gin. 3.1.3. cu to mt s loi khung t: 3.1.3.1. Cu to khung xe con ( hnh 3.1)

Hnh 3.1. Cu to khung xe con 1: X dc; 2: X ngang; 3: Gi ng c

c im chnh: - Kt cu khung xe gm cc x dc v cc x ngang lin kt bng cc thp dp c lin kt bng phng php hn, bt bu lng hoc inh tn. - Ti v tr lin kt vi cu trc v cu sau, tit din ca x dc thay i cho php h thp trng tm ca xe.

Chng III. Cc b phn chuyn ng - Ti cc v tr lin kt thng c gia cng m bo bn v cng vng. - Khung xe chu ton b trng lng thn xe nn phi m bo bn v cng vng vi cc ch hot ng ca xe. 3.1.3.2. Cu to khung xe ti, xe khch, xe but.

Hnh 3.2. Cu to khung xe ti

Hnh 3.3. Cu to khung xe but (Aero city)

1: Phn trc xe; 2: Phn gia xe; 3: Phn ui - c im: + Kt cu khung gm hai x dc chy t u xe n pha ui xe, cc x ngang lin kt vi x dc to ln khung vng chc. Ti cc v tr lin kt v c tit din thay i thng c cc tm gia cng.

Chng III. Cc b phn chuyn ng + Xe vn ti c tnh c ng, yu cu khong sng gm xe ln nn kt cu x dc thng c tit din khng i. + Trn x dc v x ngang c b tr cc v tr ch, gi bt cc chi tit, h thng khc ln khung nh: ng c, h thng li, h thng phanh, thng nhin liu,... + Khung c ch to t thp hp kim c dp nh hnh c chiu dy t 4 n 6 mm. 3.1.3.3. Cu to khung on xe.

+ Kt cu khung xe chuyn dng.

Hnh 3.4. Cu to khung on xe(smi rmooc)

- c im: + Xe u ko c kt cu khung nh xe ti thng thng tuy nhin c chiu di ngn hn, trn khung c lp t b mm xoay lin kt vi rmooc pha sau. + Khung smi rmooc c kt cu gm hai x dc v cc x ngang lin kt vi nhau bng phng php hn hoc mi ghp bu lng, inh tn to thnh khung vng chc. Lin kt vi khung cn c hai chn ph pha trc gip smi rmooc c th ng c khi tho ri khi xe u ko. C gi an ton bn sn tri v phi ca khung. Trn khung c cc x dc c b tr thit b kho chuyn dng lin kt vi "container " m bo lin kt tt khi xe chuyn ng trn ng. 3.1.3.4. Khung xe chuyn dng: - c im: + Khung chnh ca xe nh kt cu ca khung xe ti thng thng. + Thit b v c cu chuyn dng thng thng khng lin kt trc tip vi khung m thng qua khung ph hoc gi . Khung ph c lin kt vi khung chnh ca xe thng qua mi ghp bulong m bo kh nng lin kt tt. + Kt cu khung chnh v khung ph phi m bo cng vng trong cc ch lm vic.

Chng III. Cc b phn chuyn ng

3.2. Dm cu
3.2.1. Cng dng ca dm cu - Dm cu c cng dng g ton b phn khi lng c treo v cha ng hoc g cc b phn khng c treo. - Dm cu lin kt hai bn bnh xe trn cng mt cu ca h thng treo ph thuc. 3.2.2. Phn loi: - Theo phng php ch to c th chia thnh: + Ch to bng hn, dp + Ch to bng c. + Lin hp - Theo loi cu c th chia ra: + Dm cu b ng, dn hng hoc khng dn hng, + Dm cu ch ng, dn hng hoc khng dn hng. - Theo kt cu h thng treo: + Dm cu lin : treo ph thuc, + Dm cu chia ct: treo c lp. 3.2.3. cu to dm cu 3.2.3.1. Cu to dm cu b ng dn hng: 1. c im: + phn trng lng pha trc ca t, + Lin kt cc bnh xe dn hng, m bo kh nng dn hng cc bnh xe trn cu trc v iu khin d dng thng qua h thng li, 2. Cu to:

Hnh 3.5. Cu to dm cu b ng dn hng 1: Dm cu; 2,3,4,5,6: Cc n dn ng ca h thng li

Chng III. Cc b phn chuyn ng Dm cu c kt cu thng l thp c c tit din ch I, m bo cng vng v ti trng ln c th hin trn hnh 3.5. Dm cu lin kt hai bn bnh xe, cho php hai bnh xe c th chuyn hng nh vic quay xung quanh tr ng lin kt gia u trc bnh xe v dm cu. Dm cu dn hng cn c lin kt vi cc n dn ng ca h thng li, iu khin s quay ca cc bnh xe t tc ng iu khin trn vnh li. 3.2.3.2. Cu to dm cu ch ng dn hng:

Hnh 3.6. Kt cu dm cu dn hng ch ng 1,17,18,12: Cc n dn ng li; 2: Khp cu trn, 3,7: B b phn n hi ca h thng treo; 4: Np y cm truyn lc chnh-Vi sai; 5: u trc ch ng ca b truyn lc chnh; 6: V cu; 8: C cu phanh i; 9: u trc bnh xe; 10: a phanh; 11: Gi ngoi; 13: Gim chn ca h thng

1. c im: + Lin kt cc bnh xe dn hng trn cu trc + m bo chuyn ng quay ca cc bnh xe dn hng ch ng quanh trc ca n ng thi m bo kh nng chuyn hng di tc ng ca dn ng h thng li. + Kt cu v cu cha bn trc v cm vi sai cho hai bnh xe trn cu trc. Bnh rng ch ng ca b vi sai cu trc nhn cng sut t hp phn phi. 2. Cu to: Trn hnh 3.6 l cu to cm cu dn hng ch ng in hnh trn t. V cu cng vi gi cm bnh xe to nn tr ng m bo kh nng chuyn hng ca hai bn bnh xe ng thi nhn chuyn ng quay t cm truyn lc chnh- vi sai cu trc. 3.2.3.3. Dm cu ch ng khng dn hng. 1. c im:

Chng III. Cc b phn chuyn ng Bao bc cm truyn lc chnh, vi sai v bn trc. Chu trng lng ton b ca t t ln cc bnh xe pha sau ng thi nhn v truyn lc ko, phanh, mmen.

Hnh 3.7. Dm cu ch ng

V cu thng c ch to bng phng php c t gang rn hoc gang ci tin. Cn c th ch to bng phng php dp hn t phi thp dp. 2. Cu to:

Hnh 3.8 . Dm cu ch ng 1: V ngoi vi sai; 2: V cu ch ng (Dm cu ch ng)

V cu to khng gian cha ng cm truyn lc chnh- vi sai gia cc bnh xe ca cu sau, to gi v lin kt vi b phn n hi ca h thng treo. Kch thc v cu c quyt nh bi kch thc ca b truyn lc chnh-Vi sai. Kch thc qu ln s nh hng n khong sng gm xe, lm gim tnh nng thng qua ca xe.

Chng III. Cc b phn chuyn ng

3.3. cm bnh xe
- Cm bnh xe l cm to chc nng chuyn ng tnh tin cho xe, nh n m t c th thc hin di chuyn trn ng. Bnh xe cn phi ln m du v to kh nng bm tt nht trn nn ng. Trong qu trnh chuyn ng, bnh xe lun phi tip nhn cc lc, mmen v cc va p t mt ng tc dng ln khung xe v ngc li. - Cm bnh xe m bo kh nng chuyn hng chuyn ng cho t, n nh chuyn ng khi chuyn ng thng v gi n nh khi i vo ng cong. - Kt cu ca bnh xe thay i nhiu v c ci thin nhm nng cao cht lng chuyn ng ca xe. Cu to chung ca cm bnh xe gm c: - Bnh xe: Lp v vnh (a vnh). - Cc trc v moay bnh xe. - Cc bi - Kt cu m bo kh nng dn hng cho bnh xe. - Lin kt vi cu xe, thn xe. 3.3.1. Bnh xe: Bnh xe thc hin y cc chc nng ca cm bnh xe, n l mt phn ca h thng li (bnh xe dn hng) hoc mt phn ca h thng truyn lc( bnh xe ch ng). Bnh xe hin nay ang s dng l loi s dng kh nn vi kt cu rt a dng ph thuc vo tnh nng khai thc ca t. Cu to ca bnh xe gm: Vnh, lp, sm hoc khng sm, lp lt vnh, van kh. 3.3.1.1. Phn loi: + Theo cu to ca lp: - Cn c vo cng dng: bnh xe t con, t ti, t but, t chuyn dng,... - Cn c vo hnh dng: phn loi theo kch thc hnh hc ca lp - Cn c vo cu trc: bnh xe c sm, khng c sm, bnh xe chu ti trng ln,... + Theo cu to ca vnh: - Bnh xe vi vnh hn - Bnh xe vi vnh c 3.3.1.2. Lp t: Cu to chung ca lp bao gm: lp cao su lt trong, lp si (xng ca lp), lp m, lp hoa lp, thnh bn, vai lp, tanh lp bng kim loi c th hin trn hnh 3.9

Chng III. Cc b phn chuyn ng

Hnh 3.9. Cu to lp t 1: Lp hoa lp; 2: Lp xng mnh; 3: Lp m; 4: Lp lt trong 5: Lp mt bn; 6: Tm m tanh lp; 7: Tanh lp; 8: Vnh; 9: Van kh

1. Lp c sm v lp khng sm: Hnh 3.10 a) Lp c sm: K hiu trn b mt lp: TUBE TYPE . + c im: . Lp nh, mng, kh nng n hi tt, . Nhit thp. . D lp rp v tui th cao. b) Lp khng sm: K hiu: TUBE LESS + c im: Dng cho xe c tc cao do c im an ton (khi b s c vi lp, hi ra rt chm do lp cao su dy). . C tin cy lm vic cao, . Nhit trong lp thp (do khng c s ma st gia lp v sm) nn tui th cao, . cng ln( khng c chi tit n hi l sm). . Yu cu kn kht mi lp ghp vnh v lp cao c quyt nh bi hnh dng hnh hc ca lng vnh. 2. Lp c si mnh an hng tm v an cho: Hnh 3.11 a) Lp c si mnh an hng tm: K hiu trn lp c ch R: Radial.
Hnh 3.10. Cu to lp t

a) Lp c sm b) Lp khng sm c) Lp khng sm khng c vnh kho.

1: Vnh bnh xe; 2: Lp; 3: Lt vnh; 4: Sm; 5: Kho vnh

Chng III. Cc b phn chuyn ng + c im: C hai lp si an cho mt gc 10-30o v lp mnh hng knh Lp loi ny c mi mn b mt nh, n hi tt, lc cn ln nh, nhy cm vi s quay vng ca bnh xe dn hng, gin n th tch nh, cng vng v chu lc dc v bn ng u. b) Lp c si mnh an cho. K hiu trn lp c ch D: Diagonal. + c im: Cc si mnh an cho so vi mt phng dc t gc 300- 400. Nh vic an cho, lp c kh nng n hi dc ln, s bin dng bn t hn, chu lc bn tt, cng vng cao nn c ting n, thch hp vi t c vn tc trung bnh hay nh. Trn cc loi xe hin nay dng ph bin c hai loi lp ny cho c xe con, xe ti v xe but. Ngoi ra M cn sn xut loi lp c cu trc trung gian gia hai loi trn c k hiu l "B"( Bias). 3. Lp c lp si mnh kim loi: + c im: C bn cao, kh nng qu ti cao, kh nng truyn nhit tt. Thng c 1 hoc 2 lp si mnh kim loi l thp hp kim. Trn xe ti c th c t 1 n 24 lp si kim loi. Lp si kim loi phn b ch yu trn b mt lm vic ca lp. 4. S lng lp mnh v p sut hi lp: K hiu: _PR + c im: Lp c s si mnh ln c kh nng chu ti ln. Tuy nhin lm tng lc cn ln ca bnh xe. Tng ng vi s lp l p sut hi lp cho php v c ghi ngay trn b mt lp.V d: - 4PR tng ng p sut lp Pmax=0,22MPa 2,2 KG/cm2 - 6PR tng ng p sut lp Pmax=0,25MPa 2,5 KG/cm2 - 8PR tng ng p sut lp Pmax=0,28MPa 2,8 KG/cm2 5. Hoa lp: - c im: + Lp cao su dy bn ngoi cng ca lp, nm trn b mt ln trn nn ng c cc hnh dng khc nhau c nhim v bo v lp si bn trong v m bo kh nng bm tt nht vi nn ng. + C cc rnh b tr thot nc tt nht khi i trn ng t.
Hnh 3.11. Cu trc xng mnh a) Loi an cho b) Loi an hng tm

Chng III. Cc b phn chuyn ng . Loi c hoa lp nh hoc rt nh : Dng cho xe chy trn nn ng tt ( xa l, thnh ph) m bo kh nng bm ng tt. . Loi c hoa lp thng thng: Dng cho xe chy trn nn ng cng v ng t, . Loi hoa lp c rnh ln v th: Dng cho xe chy trn nn ng xu (cng trng, bi, ng ly..). 6. Kch thc hnh hc ca lp ( Prfin) - Chiu rng : B ( inch; mm) - Chiu cao: H( inch; mm) - ng knh ngoi ca lp: D( inch; mm) - ng knh lp vnh ca lp: d1(inch; mm) 7. K hiu cc loi lp a) Cn c vo p sut kh nn bn trong lp: - Lp p sut thp: p= 0,8-5(kG/cm2). K hiu: B-d (Inch hoc mm) - Lp p sut cao: p= 5-7kG/cm2. K hiu: D B hoc D H(inch hoc mm) b) Theo mt s tiu chun:
Hnh 3. 12. Kch thc hnh hc ca lp t

3.3.1.3. Vnh bnh xe: - Vnh c chc nng gi cho lp nguyn profin theo yu cu, a vnh c nh bnh xe vi moay u trc bnh xe. m bo bnh xe quay ng tm v cn bng.

10

Chng III. Cc b phn chuyn ng - Vnh c th ch to bng thp dp sau lin kt vi nhau bng phng php hn hoc bt bulng, ngoi ra cn c kt cu vnh c hoc c th hn t cc tm phi hoc bt bng bu lng nh v. Vt liu ch to thng dng thp C15 hoc C20. 1. Cu to ca vnh: Gm lng vnh, a vnh, np y u trc bnh xe.

a) Hnh 3.13. Vnh bnh xe a) Vnh hn; b) Vnh c

b)

Trn hnh 3.13, + d : ng knh xc nh v tr bt bu lng bnh xe vi u trc hoc moay ; + d1: ng knh lp lp vo vnh (ch bt tanh lp); + b: Chiu rng gia hai mt bn lp vi lp xe( chiu rng lng vnh); + t: Chiu dy ca a vnh a) Lng vnh: + m bo lp khng c kh nng dch chuyn theo phng dc trc bnh xe. B mt ta thng nghing 10 n 50 lp bm chc vo vnh khng b xoay. + Vi loi lp khng sm, b mt ta ca lng vnh c hnh dng c bit m bo mi ghp gia lp v vnh trnh hin tng r r kh nn. + Trn cc loi xe hin nay, lng vnh c cu to khc nhau tu theo kt cu ca cc loi lp.

Hnh 3.14 . Cu trc lng vnh bnh xe t

11

Chng III. Cc b phn chuyn ng b) a vnh: a vnh c th gn vi lng vnh bng phng php hn hoc inh tn. C x cnh tn nhit, c cc l nh tm c nh bnh xe vi moay. a vnh l chi tit quan trng m bo kh nng ng tm ca bnh xe vi trc. 2. Lin kt gia vnh v moay :

Vnh bnh xe c lin kt vi moay bng bulng thng qua a vnh m bo ng tm bng cc mt cn trn bulng v ai c. Moay quay trn cc bi. cu ch ng moay quay c bt cht vi bch ca bn trc. Moay c ch to bng phng php c t thp hoc gang rn. Kt cu c th c trnh by phn kt cu. Tham kho hnh 3.15.
3.3.2. cu to cm bnh xe 3.3.2.1. Cc gc t cm bnh xe dn hng. Vic b tr cc gc t bnh xe dn hng lin quan n tnh iu khin v n nh chuyn ng. Xe phi c tnh nng n nh khi i trn ng thng v khi i ra khi ng vng th phi c kh nng hi phc trng thi i thng. Do bnh xe c lp t vi cc gc khc nhau so vi mt ng v i vi h thng treo khc nhau. 1. Cc gc t bnh xe dn hng. a) Gc nghing ngang ca bnh xe ( gc Camber): Gc nghing ngang ca bnh xe l gc c xc nh trong mt phng ngang ca xe to nn bi mt phng dc i qua tm bnh xe vi phng thng ng.
Hnh 3.15 . Mi ghp gia mm vnh v moay a) t ti bnh k; b) t ti bnh n c) Hnh dng l mm vnh

Hnh 3.16 . nh ngha gc nghing ngang ca bnh xe

12

Chng III. Cc b phn chuyn ng Gc ny c gi tr t 1/2 n 10 ,c gi l dng khi nghing ra ngoi v ngc li gi l m. Trn mt s loi xe gc ny cn c gi tr bng khng. b) chm ca bnh xe chm ca bnh xe l lch ca phn trc so vi phn sau bnh xe khi nhn t trn xung di theo hng chuyn ng ca xe. Gc lch ca bnh xe c gi l gc chm.

Hnh 3.17. chm ca bnh xe

a) chm dng; b: chm m

- A<B gi l chm hoc gi l chm dng - A>B gi l choi hoc gi l chm m. im o: + C th o mp ngoi ca vnh lp khi xe i thng + C th o im ln nht ca mt bn lp xe khi p sut + C th o mt phng i xng dc ca bnh xe. chm ng vai tr n nh vnh li: 2. Cc gc t tr ng cm bnh xe dn hng a) Gc nghing ngang ca tr ng ( kingpin angle) Gc nghing ngang ca tr ng l gc hp bi ng tm tr ng v phng thng ng trong mt phng ct ngang.

Hnh 3.18. Gc nghing ngang tr ng

Gc nghing ngang ny c gi tr t 20 160

13

Chng III. Cc b phn chuyn ng Khong cch t tm ng tr ng giao vi mt ng n tm bnh xe giao vi mt ng c gi l lch hay cn gi l bn knh quay ca bnh xe quanh tr ng. b) Gc nghing dc ca tr ng ( caster angle):

Hnh 3.19. Gc nghing dc tr ng

L gc c xc nh trong mt phng dc ca xe v to nn bi tm ng tr ng vi phng thng ng trong mt phng dc. Khi nhn theo chiu chuyn ng dc xe gc c gi tr dng khi ng tm tr ng lch v pha sau v c gi tr m khi ng tm tr ng lch v pha trc. Gc lch ny (khong 00 120 ) km theo lch dc(nk =0 25mm) l khong cch gia ng tm tr ng giao vi mt ng vi vi ng tm bnh xe giao vi mt ng trong mt phng dc. 3.3.2.2. Cu to cm bnh xe Bnh xe thc hin chc nng to chuyn ng tnh tin cho xe, m bo c chc nng ny, bnh xe cn thit phi lin kt vi cu xe hoc h thng treo ca xe. Cu to cm bnh xe lin quan n mt phn cc b phn ca h thng li, h thng phanh. Cn c vo chc nng ca cm bnh xe c th tm hiu kt cu sau: 1. Cm bnh xe b ng dn hng: Cm bnh xe dn hng thc hin cc chc nng sau: quay xung quanh trc ca to nn chuyn ng tnh tin cho xe; c kh nng thay i hng (sang tri, phi, v tr gia) ph hp vi cc tc ng iu khin t h thng li (khi bnh xe dn hng quay xung quanh tr ng). Tr ng l khu lin kt cm bnh xe vi dm cu trn h thng treo ph thuc. Vic b tr tr ng phi m bo kh nng quay trn ca bnh xe quanh tr ng vi ma st nh, ton b ti trng tc dng ln bnh xe. Tu theo loi xe, ti trng ca xe m tr ng c kt cu khc nhau.

14

Chng III. Cc b phn chuyn ng

Hnh 3.20. Kt cu cm bnh xe dn hng b ng xe Hino 1: Bnh xe; 2: Vnh bnh xe; 3: Bulng lp vnh vi moay ; 4: Moay ; 5: Trc quay bnh xe ; 6: Trng phanh; 7: Tr ng ; 8: bi u trc; 9: Dm cu

Hnh 3.21 . Kt cu cm bnh xe dn hng b ng 1: Tang trng; 2: Tr ng; 3: bi ngng trc bnh xe; 4: Moay ; 5: Trc quay bnh xe ; 6: Dm cu; 7: bi chn tr ng ; 8: n dn ng li; 9: cht chn

Gc quay cho php ti a ca bnh xe dn hng khi quay xung quanh tr ng thng nm trong khong t 550-700 v b gii hn bi vu hn ch. 2. Cm bnh xe ch ng dn hng: Ngoi vic m nhn chc nng chuyn hng t, bnh xe dn hng cn nhn ngun ng lc t h thng truyn lc thng qua n dn ng c th l trc ccng. Cm bnh xe lin kt vi bn trc thng qua tr ng, trong trng hp ny, tr ng c kt cu c bit c th m nhn y chc nng ca bnh xe dn hng ch ng. i vi xe c hai cu ch ng, ngun ng lc t ng c, thng qua h thng truyn lc qua hp phn phi, phn phi m men xon n cu trc v cu sau.

Hnh 3.22. Cu trc dn hng ch ng 1: Na ngoi bn trc; 2: Trc bnh xe 3: Tr ng; 4: bi tr ng 5: Bn trc; 6: bi cn ngoi 7: bi cn trong; 8: Moay

15

Chng III. Cc b phn chuyn ng 3. Cm bnh xe ch ng cu sau: Bnh xe cu sau ch ng to chuyn ng chnh cho xe nh nhn ngun lc ko t ng c thng qua h thng truyn lc. Moay mt u lin kt vi vnh bnh xe thng qua mi ghp bu lng m bo nh tm, mt u lin kt bu lng vi bn trc. Ty ti trng v b tr xe m bnh xe c th c kt cu bnh n, bnh kp. Khi , mm vnh ca hai bnh xe c lin kt vi moay bng mi ghp bulng nh c th hin trn hnh 3.23. Bn trc nhn chuyn ng quay t cm truyn lc chnh- Vi sai, nm trong v cu sau, tu theo kt cu m c th phn loi bn trc gim ti hon ton, gim ti 3/4 hoc gim ti 1/2 ( Tham kho thm ti liu kt cu tnh ton t) 4. Cm bnh xe b ng cu sau: Trn mt s xe c kt cu cu trc dn hng ch ng, cu sau khng dn hng b ng. Cc bnh xe ch thc hin chuyn ng quay trn trn trc ca n. Kt cu nh trn hnh 3.24.
Hnh 3.24. Cm bnh xe cu sau b ng Hnh 3.23. Cm bnh xe cu sau ch ng 1: Dm cu; 2: Bn trc gim ti hon ton; 3: Cm che bn; 4: c bt bi; 5: ngoi; 6: Vnh bnh xe; 7: Moay ; 8 trong

3.4. H thng treo

H thng treo c hiu nh h thng lin kt mm (n hi) gia bnh xe thng qua cu xe vi khung xe hoc v xe. 3.4.1- Cng dng - thn xe ln trn cu xe; cho php bnh xe chuyn ng tng i theo phng thng ng i vi khung xe hoc v xe; hn ch nhng chuyn ng khng mun c khc ca bnh xe. - B phn ca h thng treo thc hin nhim v hp th v dp tt cc dao ng, rung ng, va p mt ng truyn ln.

16

Chng III. Cc b phn chuyn ng - m nhn kh nng truyn lc v mmen gia bnh xe v khung xe : - Cng dng ca h thng treo c th hin qua cc phn t ca h thng treo: + Phn t n hi: - C nhim v a vng tn s dao ng ca xe ph hp vng tn s thch hp vi ngi s dng. - Ni mm gia bnh xe v thng xe gim nh ti trng ng tc dng t bnh xe ln khung trn cc a hnh khc nhau m bo m du khi chuyn ng. - C ng c tnh n hi ph hp vi cc ch hot ng ca xe. + Phn t dn hng: - Xc nh tnh cht chuyn ng (ng hc) ca bnh xe i vi khung, v xe. - Tip nhn v truyn lc, m men gia bnh xe vi khung v xe. + Phn t gim chn: - Dp tt dao ng pht sinh trong qu trnh xe chuyn ng t mt ng ln khung xe trong cc a hnh khc nhau mt cch nhanh chng. - m bo dao ng ca phn khng treo nh nht, s tip xc ca bnh xe trn nn ng, nng cao kh nng bm ng v an ton trong chuyn ng. + Phn t n nh ngang: Vi chc nng l phn t n hi ph lm tng kh nng chng lt thn xe khi c s thay i ti trng trong mt phng ngang. + Cc phn t ph khc: vu cao su, thanh chu lc ph,...c tc dng tng cng, hn ch hnh trnh v chu thm ti trng. 3.4.2. Phn loi Vic phn loi h thng treo da theo cc cn c sau : - Theo loi b phn n hi chia ra : + Loi bng kim loi ( gm c nhp l, l xo, thanh xon ) + Loi kh ( loi bc bng cao su - si, mng, loi ng ). + Loi thu lc (loi ng ). + Loi cao su. - Theo s b phn dn hng chia ra : + Loi ph thuc vi cu lin. + Loi c lp ( mt n, hai n,...). -Theo phng php dp tt dao ng chia ra :

17

Chng III. Cc b phn chuyn ng + Loi gim chn thu lc ( loi tc dng mt chiu, loi tc dng 2 chiu ). +Loi ma st c ( ma st trong b phn n hi, trong b phn dn hng). - Theo phng php iu khin c th chia ra: + H thng treo b ng ( khng c iu khin) + H thng treo ch ng ( H thng treo c iu khin) 3.4.3. S cu To chung ca h thng treo.

Hnh 3.25. S h thng treo a) H thng treo ph thuc b) H thng treo c lp 1: B phn n hi; 2: B phn gin chn; 3: Dm cu 4: n ngang di, trn.

3.4.3.1. S h thng treo ph thuc (hnh 3.25a): Dm cu lin kt cng hai bnh xe hai bn. cu ch ng, dm cu ch ng lin kt hai bnh xe. cu dn hng, dm cu lin bng thp nh hnh lin kt hai bnh xe. H thng treo ph thuc c u nhc im sau: - u im: + Vt bnh xe c nh: gim mn ngang ca lp, + Kh nng chu lc bn tt do hai bnh xe c lin kt vi nhau: gim s trt bn, + Cng ngh ch to n gin, d tho lp, sa cha thay th. - Nhc im: + Khi lng khng treo ln: tng ti trng ng, va p, gim m du v s bm ca bnh xe, + Chiu cao trng tm ln do m bo khong cch lm vic ca cu xe: nh hng n tnh n nh, chim khng gian ln, + Ni cng bnh xe d gy nn nhng chuyn v ph.

18

Chng III. Cc b phn chuyn ng 3.4.3.2. S h thng treo c lp (hnh3.25b): Hai bnh xe hai bn dch chuyn c lp vi nhau. S dch chuyn ca bnh xe ny khng nh hng n bnh xe khc ( nu coi thn xe ng yn). H thng treo c lp c u nhc im sau: - u im: + m bo ng hc c ng v chnh xc hn, tu theo kt cu m gim c trt ngang: gim mi mn lp + C khng gian b tr cc b phn khc: h thp trng tm xe, tng n nh chuyn ng, + Khi lng phn khng treo nh: gim s va p v pht sinh ti trng ng. - Nhc im: + Kt cu phc tp: kh khn khi tho lp, sa cha v bo dng, 3.4.4. Cu to cc b phn ca h thng treo 3.4.4.1. B phn n hi: 1. B phn n hi kim loi: a) Nhp l: Nhp c dng ph bin nht trn cc loi xe ti c ti trng t nh n ln, xe but, on xe, xe chuyn dng,...v nhp va l b phn n hi, b phn dn hng v mt phn lm nhim v gim chn. Tuy nhin, n t c s dng trn xe con.

Hnh 3.26. B phn n hi kim loi (nhp l)

c im ca phn t n hi nhp l: + Trn xe con b tr h thng treo s dng phn t n hi l nhp l thng c t l, cng nh. Trn xe ti v cc loi xe khc, cc l nhp c lp ghp thnh b, c b

19

Chng III. Cc b phn chuyn ng phn kp ngang trnh kh nng x ngang khi nhp lm vic. B nhp c bt cht vi dm cu thng qua bulng quang nhp, lin kt vi khung thng qua tai nhp v quang treo ( cc l nhp bin dng t do). + Do ma st trong qu trnh lm vic, cc l nhp c st ln nhau, gim mi mn v ti trng va p thng c b xung m ch gia cc b mt tip xc ca cc l nhp (trit tiu kh nng gim chn ca l nhp_ vai tr ph). + ng c tnh n hi ca nhp l c coi l tuyn tnh, tc l cng ca n khng thay i khi tng ti trng. y l iu khng mong mun i vi cc ch hot ng ca xe. Khi tng ti trng, cn thit phi tng cng ca b nhp. Nhp l c ch to t thp hp kim cn nng nh: thp silic55C2, 60C2A, thp Crmmangan. b) L xo: Phn t n hi l xo c s dng rng ri trn cc xe c ti trng trung bnh: xe con, xe ti nh,... vi cc c im sau: + Ch to t thanh thp n hi c tit din trn hay vung, hnh dng bao ngoi c nhiu loi khc nhau nhm ci thin c tnh n hi ca l xo. + c tnh n hi ca phn t n hi l xo c dng tuyn tnh, khng c kh nng thay i nhiu cng ca h thng treo. + Phn t n hi l xo thng b tr trn h thng treo c lp, mt s t b tr trn cu sau ph thuc.

Hnh 3.27. Cc dng l xo xon c thng dng

Hnh 3.28. Cc dng l xo xon c c bit

+ u im: kt cu n gin, to khng gian b tr cc b phn khc ca h thng treo hoc h thng li, c tui th cao hn do khng c ma st khi lm vic, khng phi bo dng v chm sc. + Nhc im: khng c kh nng dn hng v gim chn. Do vy b tr phc tp hn so vi loi dng nhp l, l phi c b phn dn hng ring bit.

20

Chng III. Cc b phn chuyn ng c) Thanh xon : Thanh xon l mt thanh thp n hi c c tnh n hi xon tuyn tnh theo gc xon. c im ca phn t n hi thanh xon: + Phn t n hi thanh xon thng b tr trn cu trc c lp ca cc loi xe con, xe du lch. Thanh xon mt u lin kt vi n ngang ca b phn dn hng, mt u lin kt vi khung xe. Ti v tr lin kt vi khung xe c c cu iu chnh cho php thay i chiu cao cc n dn hng ca h thng treo. + Kt cu n gin, khng phi chm sc bo dng v c bn cao.

Hnh 3.29. Nguyn l lm vic ca thanh xon

Hnh 3.30. H treo trc c lp hai n ngang s dng thanh xon 1: Tay n thanh xon 1: Thanh xon; 3: Tay n hm; 4: m; 5: ai c iu chnh; 6: Gi dn hng

2. B phn n hi bng cao su: Cao su c ng c tnh n hi phi tuyn tc l c kh nng thay i cng ty theo trng thi ti trng. Trong h thng treo phn t n hi cao su thng c s dng ti cc v tr lin kt, hn ch hnh trnh nhm lm gim ti trng ng khi h thng treo lm vic. Tuy nhin t c s dng nh l phn t n hi c lp bi cc c im sau: - u im: + C bn cao, khng phi bo dng, sa cha; + Kh nng hp th nng lng tt + Trng lng nh v c c tnh n hi phi tuyn. - Nhc im: + C s bin cht nh hng n c tnh n hi khi nhit thay i + S bin dng d ln
Hnh 3.31. B phn n hi bng cao su

21

Chng III. Cc b phn chuyn ng 3. B phn n hi kh nn: B phn n hi kh nn vi ng c tnh n hi phi tuyn, c s dng trn cc loi xe c cht lng tt : xe con, xe but cht lng cao, xe ti c trng ti ln vi cc c im sau: + Bung n hi kh nn ( ballon kh nn) c hai loi tiu chun l loi bung dng sng (a) v bung gp (b) nh th hin trn hnh. Mt bch trn ca bung c l bt bu lng vi thn xe, ca bung lin kt vi dm cu hoc gi trn dm cu. + Bung n hi cho php kh nng chu ti trng thng ng, khng c kh nng truyn lc dc, lc bn do vy cn phi c b phn dn hng ring bit l cc n dc, n ngang. + B phn n hi kh nn b thng b tr trn h treo ph thuc trn xe ti, xe but, mt s trn h treo c lp i vi xe con. S lng ballon kh nn trn mi h treo tu thuc ti trng ca xe. H thng treo kh nn c cung cp kh nn bi h thng t ng cung cp kh nn, thng ngun cung cp t ngun chung ca h thng phanh. Cm bin v tr ti mi cu xe cho php nhn tn hiu thay i chiu cao thn xe, thng qua b iu khin v chp hnh duy tr chiu cao ballon kh nn ph hp. Ngy nay, h thng treo hin i thng s dng phn t n hi kh nn kt hp vi gim chn c iu khin (h thng treo bn tch cc).

Hnh 3.32. B phn n hi kh nn ( balon kh nn) a) Bung n hi kh nn dng sng b) Bung n hi kh nn dng gp

- u im : + C kh nng t ng thay i cng ca h thng treo. + H thng treo kh nn cn c mt u im na l khng c ma st trong cc phn t n hi; trng lng ca phn t n hi nh. - Nhc im: + Khng c kh nng dn hng.

22

Chng III. Cc b phn chuyn ng + H thng iu khin phc tp. 4. B phn n hi hn hp: a) Kiu thu kh: B phn n hi dng kt hp chc nng gia b phn n hi, b phn gim chn to iu kin iu chnh chiu cao v trng tm xe t ng. b) Kiu kim loi- kh nn: Mi loi phn t n hi u c nhng u v nhc im ring, trn mt s loi xe c phn t n hi kiu kt hp: Kim loi- Kh nn tn dng c cc u im ca hai loi trn. 3.4.4.2. B phn gim chn: 1. S cu to v nguyn l lm vic ca gim chn thy lc tc ng hai chiu a) Loi gim chn thu lc mt lp v c bung kh nn. S cu to c th hin trn hnh vi cc c im sau: + V gim chn tip xc trc tip vi khng kh to iu kin thot nhit tt + Do bung kh nn c ngn cch bi piston t do, trnh c hin tng xm thc lm nh hng n cht lng lm vic ca gim chn. + Gim c ting n. - Nguyn l lm vic: + Hnh trnh nn ( bnh xe tin gn khung xe) Trong hnh trnh nn, cn pistn s (9) dch chuyn i ln pha trn, do s thay i th tch, bung pha trn van xi lanh (6) b nn li, p sut tng ng thi y du qua van mt chiu (7), van (1) ng. Lc cn sinh ra khi dng cht lng tit lu qua l van. Kh nn cao p to ra sc p ln ln cht lng chy qua van tit lu mt cch nhanh chng v m du, to nn lc cn n nh ca gim chn. + Hnh trnh tr ( Bnh xe ri xa khung xe) Hnh trnh tr ngc li so vi hnh trnh nn, cn piston (9) dch chuyn xung pha di, y du t bung pha di ln bung pha trn thng qua van mt chiu (1). Do cn piston i ra khi xylanh nn
Hnh 3.34. S cu to gim chn mt lp v tc dng hai chiu 1: van tr; 2: v; 3: bung kh nn 4: Piston t do 5: Khoang th tch 6: Van piston 7: Van nn Hnh 3.33. B phn n hi thu kh

23

Chng III. Cc b phn chuyn ng mt phn th tch do n chon ch b thiu ht du, b li piston t do dch chuyn xung pha di b li lng thiu ht tng ng. b) Loi gim chn thy lc hai lp v. Trn cc t hin nay dng ph bin loi gim chn ny vi cc c im sau: + Th tch du bung b tip xc trc tip vi khng kh hoc kh nn c th gy nn hin tng xm thc khi gim chn lm vic lm gim hiu qu ca gim chn. + Kh nng thot nhit km, + Kt cu phc tp,

24

Chng III. Cc b phn chuyn ng

Hnh 3.35. S cu to gim chn thu lc hai lp v 1: Bc dn hng trc 2: L du bi trn trc 3: Pht lm kn 4: V che ngoi 5: Trc gim chn 6: Piston v cm van 7: V trong 8: V ngoi 9: Cm van b A: Bung trn B: Bung di C: Bung b

- Nguyn l lm vic: + Hnh trnh nn : Khi bnh xe n gn khung xe Cn piston mang theo van dch chuyn xung pha di i su vo lng xylanh, th tch khoang B gim, du b nn vi p sut tng y van II m cho php du thng khoang t khoang B sang khoang A. Do th tch cn piston chon mt th tch cht lng nht nh nn mt lng th tch tng ng s c chuyn vo bung b C thng qua van IV. Lc cn gim chn sinh ra khi dng cht lng tit lu qua cc van. + Hnh trnh tr : Khi bnh xe xa khung xe Ngc li hnh trnh nn, cn piston mang theo van chuyn ng ln trn i ra khi xylanh, th tch khoang A gim, p sut tng p du thng qua van I chy sang khoang B. ng thi do cn pis ton dch chuyn ra khi xylanh nn mt phn th tch thiu ht s c b li nh th tch du t bung b C chy vo khoang B thng qua van III. Sc cn sinh ra khi dng cht lng tit lu qua cc van. Thc t trong qu trnh hot ng, gim chn dch chuyn vi tc khc nhau do vy cn sinh ra lc cn tng ng. Qu trnh c gi l nn nh, nn mnh hay tr nh, tr mnh. Lc cn tng ng tu thuc vo trng thi hot ng ca cc van, c th c xem xt trn hnh kt cu gim chn. 2. Cu to gim chn thy lc hai lp v: Cu to ca gim chn hai lp v c th hin trn hnh 3.36.

25

Chng III. Cc b phn chuyn ng Gim chn mt u lin kt vi khung xe hoc gi bt thng qua tai pha trn (13), u pha di (14) lin kt vi dm cu, n dn hng hoc gi bt. Gim chn c lp v che bi bn ngoi (12), v ngoi (11) v v trong (2) cng vi cn piston (3) mang theo van piston (6), van (8) to nn cc khoang th tch A, B, C (bung b) nh hnh v. Cn piston dch chuyn tnh tin nh cm chi tit dn hng (1). Cm van piston (6) c van l n hi (4), ngay pha di c cc l n hi c cng nh hn che kn hng l ngoi (14) v van l (5) che kn hng l pha trong (7), chi tit van (15) v l xo nn. Cm van (8) c van l n hi (10), van mt chiu (9).

Hnh 3.36. Cu to gim chn thu lc hai lp v a: Trng thi bnh thng b: Trng thi tr c: Trng thi nn

Trng thi lm vic nh sau: - Trng thi nn nh: Cn piston (3) v van piston(6) i vo xylanh. Van l (4) b m ra, cht lng chy t bung B ln bung A mt cch t do. Nhng tt c th tch khng th i vo ht bung B v cn piston (3) i vo xylanh chon ch mt phn th tch, phn th tch du tng ng ny s chy qua khe (16) ca van (10) v cc l (17)ca van (8) vo bung b C lm tng p sut khng kh trong bung ny ln mt t. Cc l ca van (8) s sinh ra sc cn t l vi bnh phng vn tc dng cht lng chy qua n. - Khi nn mnh, cht lng khng kp chy qua cc l ca van (8), p sut trong xy lanh tng ln, van gim ti (9) t m ra cho du vo bung b C nhanh hn lm cng ca h thng khng b tng ln.

26

Chng III. Cc b phn chuyn ng - Trng thi tr nh: Ngc li vi trng thi nn, cn piston (3) v van piston (6) dch chuyn ln trn, van l (4) v cc l n hi pha di bt kn l (17), p sut cht lng trong xylanh tng ln. Cht lng t bung A chy xung bung B qua dy l bn ngoi ca van piston (6), khc phc lc y ca l xo cm van, y van l bin dng m ng du thng vi bung B. Do cn piston dch chuyn ra ngoi xy lanh nn to ra s thiu ht th tch du bung B khi chy t bung A xung. Cht lng s t bung b C qua l ca van i vo bung B b li phn th tch b thiu ht. C th tham kho kt cu ca gim chn hai lp v trn xe con ca Toyota

Hnh 3.37. Cu to gim chn thu lc hai lp v xe Toyota

3.4.4.3. B phn dn hng Cn c theo s b phn dn hng chia ra loi h thng treo c lp v loi h thng treo ph thuc. S h thng treo ph thuc v c lp c trnh by mc trc. 1. H thng treo ph thuc: H thng treo ph thuc c nhiu loi khc nhau, c th ty thuc vo vic s dng phn t n hi m c cc dng thng dng sau: a) Phn t n hi nhp l: H thng treo ph thuc s dng phn t n hi nhp l a s s dng trn xe ti, xe khch, xe but v treo sau ca xe du lch.

27

Chng III. Cc b phn chuyn ng

Hnh 3.38. H thng treo sau ph thuc loi s dng nhp l 1: Tai nhp; 2: Khung xe; 3: cao su hn ch hnh trnh; 4: Gim chn 5: cao su tng cng cho b nhp; 6: Tai nhp; 7: Ming vt; 8: Dm cu 9: Bu lng quang nhp; 10: B nhp l; 11: Kp nhp chng x ngang

Nhp l c xp thnh b (10) c kp cht (11) kp chng x ngang nhp. Trong qu trnh lm vic, b nhp bin dng, bnh xe dch chuyn ln pha trn b hn ch bi cao su (3). cao su (5) c tc dng tng cng, thay i chiu di lm vic ca b nhp khi b nhp bin dng chm vo (5). B nhp, hai u lin kt vi khung qua tai (1) v (6), tai (6) c kt cu c bit (7) c kh nng thay i chiu di lm vic ca l nhp tc l thay i cng ca h treo. B nhp c c nh vi dm cu (8) thng qua quang nhp (9). Gim chn (4) lin kt mt u vi khung xe, mt u vi tai t trn dm cu. b) Phn t n hi l xo: B phn n hi l xo (1) mt u lin kt vi dm cu ph thuc (7), mt u lin kt vi khung xe. B phn n hi l xo khng c kh nng dn hng, b phn dn hng ring bit y l cc n dc trn (3), dc di (5), n ngang Panhada (2). Gim chn loi hai v t pha sau, mt u lin kt vi dm cu, u kia lin kt vi khung, c nhim v dp tt dao ng. Kt cu h thng treo trn hnh cn c thanh n nh ngang (6) l b phn n hi ph c tc dng chng lt ngang cho xe khi c s thay i ti trng thng ng tc ng ln cc bnh xe.

28

Chng III. Cc b phn chuyn ng

a)
Hnh 3.39. H thng treo ph thuc s dng l xo n hi a) Kt cu ; b,c: S b tr cc thanh dn hng trn, di v n ngang 1: B phn n hi l xo tr; 2: Thanh truyn lc bn; 3: n dn hng trn 4: Gim chn; 5: n dn hng di; 6: Thanh n nh ngang; 7: Dm cu

c) Phn t n hi kh nn hoc thu kh:

Hnh 3.40. H thng treo trc ph thuc s dng Balon kh nn 1: Gim chn; 2: B phn n hi (bung kh nn); 3: Dm cu 4: Thanh n nh ngang; 5: n dn hng di; 6: n dn hng trn 7: n truyn lc bn; 8: n dn ng li

Trn hnh 3.40 l h thng treo ph thuc s dng phn t n hi l bung kh nn (2) (ballon kh) khng c kh nng dn hng, tng t nh i vi phn t n hi l xo, phi c b phn dn hng ring bit. B phn dn hng bao gm cc n dc di (5), dc trn (6), n ngang (7) v thanh n nh (4). Trn hnh l xe ti c ti trng ln, trn cu trc b tr 4 gim chn (1), mi bn bnh xe hai, tng kh nng dp tt dao ng.

29

Chng III. Cc b phn chuyn ng

Hnh 3.42. H thng treo ph thuc s dng Balon kh nn+ Nhp l

Hnh 3.41. H thng treo sau ph thuc s dng Balon kh nn 1: n dn hng di; 2: n dn hng trn; 3: Thanh n nh ngang; 4: n lin kt thanh n nh ngang vi khung; 5: Gim chn; 6: B phn n hi ( Bung kh nn)

Trn hnh 3.41 l h treo cu sau ph thuc ca xe ti c s dng phn t n hi l ballon kh nn. S dng 4 bung n hi (6), mi bn hai. Cu sau c thanh n nh ngang (3), tng kh nng chng lt ngang thn xe. H treo c b phn dn hng dng thanh ging, cu trc thanh ging dc pha di (1) v cc thanh ging (2) b tr dng ch V pha trn tng kh nng truyn lc dc v lc bn. Bn gim chn thu lc (5) hai lp v c s trn mi cu lm tng kh nng hp th nng lng dao ng ca xe. Hnh 3.42 l kt cu h treo trc ph thuc trn xe but Renault, s dng phn t n hi hn hp : c kh (b nhp l) v bung n hi kh nn. B phn n hi nhp l ng vai tr l b phn dn hng. 2. H thng treo ph thuc loi thng bng: Trn cc t c nhiu cu, cc cu t gn nhau thng s dng loi ph thuc thng bng vi n thng bng t gia 2 cu sau nn bo m ti trng thng ng bng nhau cc bnh xe trn mi cu.

30

Chng III. Cc b phn chuyn ng

Hnh 3.43. ng hc h thng treo thng bng

*. c im: + Khi mt bnh xe chuyn ng qua mp m c th gim c s dch chuyn ca thng xe nhng ti trng tc dng ln bnh xe hu nh khng i. + Tnh cht cn bng h thng treo c m t trng thi nh hnh v : - Trng thi a: Khi hai cu chuyn ng trn ng bng. - Trng thi b: Khi mt bnh xe b nng ln cao h/2, ng thi bnh xe cn li cng b h thp l h/2, chiu cao thn xe vn c duy tr khng i - Trng thi c: Khi mt bnh xe b nng ln cao h, thn xe dch chuyn mt on l h/2. + H thng treo ny thng dng phn t n hi ph bin l nhp l hoc bung kh nn. - Cc s cu to:

Hnh 3.44. S b tr h thng treo thng bng vi xe c nhiu cu

31

Chng III. Cc b phn chuyn ng

a)

b)

Hnh 5.45. H thng treo thng bng a) S dng Balon kh; b) S dng nhp l 1: n dc di; 2: n dc trn; 1: Khung xe; 2: n dc trn 3: Thanh n nh; 4: Gi treo thanh n nh 3: Trc cn bng; 4: B nhp l 5: Gim chn; 6: Balon kh nn 5,7: Cu xe; 6: n dc di;

3. H thng treo c lp: a) H thng treo c lp hai n ngang Trn cc xe con hin nay, h thng treo trc v sau thng b tr h thng treo c lp hai n ngang b tr dng hnh thang. Tuy nhin kt cu n ngang rt a dng, c th l dng n, dng tm (gi) ty thuc vo kt cu trn xe c th.
Hnh 3.46. H thng treo c lp hai n ngang s dng phn t n hi l xo 1: Khung xe; 2: m iu chnh gc nghing ngang tr ng 3: Gi n di; 4: Gim chn; 5: Vu hn ch; 6: Khp cu trn 7: n ngang trn; 8: a phanh; 9: Khp cu di; 10: L xo tr 11: n ngang di; 12: Thanh n nh ngang

32

Chng III. Cc b phn chuyn ng

Hnh 3.47. H thng treo c lp hai n ngang s dng phn t n hi thanh xon 1: Bu lng lin kt vi khung xe 2: Tay n lin kt thanh xon 3: Thanh xon 4: Gi dn hng trn 5: Khp cu trn 6: Gi lin kt khp cu trn 7: u trc bnh xe

n ngang ca h treo trn hnh 3.46 l dng gi, c ch to t cc tm thp dp, kt cu c dng ch A to kh nng chu lc vng chc v truyn lc y cho h thng treo. n ngang trn (7) c kch thc nh hn so vi n ngang di (11) do tnh cht chu lc. Cc n lin kt vi khung thng qua gi bt, n ngang pha di c c iu chnh (2) cho php iu chnh gc nghing ngang ca tr ng khi thay i chiu di n treo di. Khi chuyn hng, bnh xe quay xung quanh tr ng gi tng l ng ni gia hai tm khp cu trn (6) v di (9). Hnh trnh lm vic ca h thng treo b hn ch khi n trn t vo cao su (5). tng n nh chuyn ng, cu trc ca xe c trang b thanh n nh ngang (12) c dng ch U lin kt hai bn n ngang di vi khung xe thng qua cao su n hi. Gim chn b tr t trong lng ca l xo n hi, tit kim khng gian. H treo s dng phn t n hi l xo cho cng nh, h treo mm hn. u im ca h treo hai n ngang cho php h thp trng tm ca xe, tng n nh chuyn ng khi xe chuyn ng tc cao. Tuy nhin kt cu phc tp, kh khn trong sa cha, bo dng v iu chnh. Trn hnh 3.47, h treo c lp hai n ngang c s dng phn t n hi l thanh xon. Hai u thanh xon c then hoa, mt u lin kt vi n ngang pha trn qua tai bt, mt u bt vi khung thng qua gi, t lin kt treo vi khung, c dng n by gip cho vic iu chnh xon ca thanh xon.

33

Chng III. Cc b phn chuyn ng * H thng treo Mc.Pherson H thng treo Mc. Pherson thc cht l s bin dng ca h thng treo hai n ngang. n ngang trn c chiu di bng khng, c s ho nh trn hnh v. u im: + Cu trc n gin, t chi tit, gim nh khi lng khng c treo, + D dng b tr trong khoang ng c, + iu chnh chiu cao trng tm xe bng cc bu lng. Nhc im: + C kh nng gy ra s thay i gc nghing ngang bnh xe, vt bnh xe Cu h thng treo Mc.Pherson c th hin trn hnh 3.49
Hnh 3.48. S ho h thng treo c lp Mc. Pherson

Hnh 3.49. H thng treo trc Mc.Pherson 1: Moay bnh xe; 2: Gi moay 3: m ; 4: cao su ngoi; 5: m chn; 6: cao su trong; 7: bi ta; 8: Vu cao su tng cng v hn ch hnh trnh; 9: Vnh l xo; 10: Gim chn; 11: Bn trc; 12: Thanh n nh ngang; 13: n dn hng di; 14: Khp cu

34

Chng III. Cc b phn chuyn ng Kt cu h treo Mc.Pherson c th tham kho trn hnh 3.49. u trn ca gim chn c gi bt vi khung hoc sn xe. Trn cm chi tit u trn ca gim chn, c u trc gim chn (4) ph hp vi mi kt cu, c bi ta (7) gim ma st trong qu trnh chuyn hng i vi h treo trc dn hng. u di ca gim chn (10) c bt vi gi (2) ca cm bnh xe. kt cu trn, ng tr ng gi tng ( ng ni khp tr u trn gim chn v khp cu ca n treo di) khng trng vi trc gim chn. Trn mt s loi xe, trc gim chn ng vai tr l tr quay ng, c bn ln hn. ng tm tr ng quyt nh bn knh quay bnh xe, tu thuc kt cu m bn knh ny c gi tr dng, m hoc bng khng, v c nh hng ng k n kh nng n nh hng ca bnh xe. B phn n hi b tr treo trn thn gim chn, gip vic b tr gn hn. n ngang di c kh nng iu chnh, cho php iu chnh gc nghing ngang ca bnh xe, gc nghing dc tr ng. b) H thng treo n dc

b) a)
Hnh 3.50. H thng treo n dc a) Kt cu b) S ho 1: Gi treo pha sau; 2: Gi ca n dc 1: Thn xe; 2: L xo n hi 3: Trc ca ; 4: Cao su ; 5: n dc 3: Gim chn; 4: Bnh xe 6: Trc bnh xe; 7: C cu phanh; 5: n dc; 6: Trc ca 8: Mm phanh; 9: Vu hn ch; 10: Gim chn; 11: L xo tr.

H thng treo n dc vi kt cu n gin c s dng rng ri trn xe con, xe ti nh vi cc c im sau: + Khng xy ra s thay i chiu di vt bnh xe, gc nghing bnh xe, chm bnh xe khi bnh xe dch chuyn, cc gi tr ny u bng khng.

35

Chng III. Cc b phn chuyn ng + Kt cu c t chi tit, n dc c kch thc ln m bo kh nng truyn lc tt. Khc vi h thng treo ph thuc c s dng n dc, h thng treo c lp, cc bnh xe dch chuyn c lp trn mi n dc. Trn hnh n dc (5) c kt cu dng tm c bn cao, m bo truyn lc y t bnh xe ln khung v ngc li. Mt u n dc lin kt vi khung xe thng qua gi (2) v cc cao su n hi (4), mt u lin kt vi cm bnh xe. H treo thng b tr trn cu sau khng dn hng. d) H treo n dc c n ngang lin kt N thuc loi na ph thuc, na c lp iu ny cn c vo kh nng lm vic ca h treo v tu thuc vo cng ca n lin kt. Tu theo v tr t n lin kt m c th l treo c lp hoc ph thuc. u im: - D tho lp c cm cu xe, kt cu gn, c bit d b tr cho h treo dng thanh xon. - Chu ti trng ngang, gim nh lc ngang tc ng ln cc khp quay, khng cn phi dng thanh n nh ngang khi n c cng nh. - Khng gy nn s thay i gc nghing ngang bnh xe, vt bnh xe, khng cn dng thm n truyn lc ngang. Nhc im : - Cng ngh hn cao, ti trng t ln hn ch, khi i trn ng vng c kh nng b quay trc cu xe.
Hnh 3.51. S h thng treo n dc c n ngang lin kt. 1: Bnh xe; 2: n dc; 3: n dc; 4: Thn xe; 5: L xo tr; 6: Gim chn

Hnh 3.52. H thng treo n dc 1: Gim chn; 2: L xo; 3: n dc; 4: n ngang lin kt; 5: Thng

36

Chng III. Cc b phn chuyn ng

e) H treo vi n cho: L dng kt cu trung gian gia h treo n ngang v n dc, tn dng c cc u im v loi tr cc nhc im ca h treo n dc v n ngang ni trn. c im: + n bnh xe quay trn ng trc cho lch vi phng ngang v phng dc xe to nn n cho treo bnh xe. + C s thay i nh vt bnh xe, gc nghing ngang bnh xe..

Hnh 3.53. H thng treo n cho 1: Khp tr ngoi; 2: Gi treo; 3: Khp tr trong; 4: Thanh n nh; 5: Cu xe; 6: cao su ca gi treo; 7: Bn trc; 8: Gim chn; 9: L xo

3.3.5. H thng treo tch cc. 3.3.5.1. Khi nim c bn v h thng treo tch cc: t dao ng ch yu do khch thch t mp m mt ng. Hin nay h thng treo b ng c coi l tt nht ch c th ng vi mt loi ng nht nh. Do vy, tho mn cc ch tiu m du chuyn ng v an ton chuyn ng trn tt c cc loi ng khc nhau th cc c tnh ca h thng treo cn phi thay i trong qu trnh t chuyn ng ph hp vi cc c tnh ca ng v v tr khung v xe c iu khin nh h thng iu khin t ng. Tu thuc vo kh nng iu khin cc thng s ca h thng treo iu khin ngi ta phn thnh hai loi: h thng treo tch cc hon ton v h thng treo bn tch cc (h thng treo ch c thng s ca gim chn c iu khin). 3.3.5.2. H thng treo tch cc hon ton:

37

Chng III. Cc b phn chuyn ng

Hnh 3.54. S h thng treo tch cc

H thng treo tch cc bao gm b pht ng thu lc, b iu khin v cc cm bin. H thng treo ny i hi phi c nng lng cung cp cho h thng ln, gi thnh cao, trng lng ln v phc tp. y chnh l nhc im chnh ca h thng treo ny. 3.3.5.3. H thng treo bn tch cc Gim chn mc song song vi phn t n hi. H thng treo bn tch cc vi gim chn tch cc ch c nhim v dp tt dao ng ca thn xe nn i hi nng lng cung cp cho h thng t hn nhiu so vi h thng treo tch cc.

Hnh 3.55. S h thng treo bn tch cc

H thng treo bn tch cc p ng kh nng cch ly dao ng tt hn h thng treo b ng, gim chn tch cc l nhn t to nn tnh u vit . Kt cu gim chn tch cc tng t kt cu ca gim chn thng thng nhng c tnh ca gim chn tch cc c th thay i nh s thay i tit din van tit lu hoc thay i nht ca mi cht cng tc di tc dng ca t trng.

38