1

M u 1. tnh cp thit ca ti S vn ng v pht trin ca mi quc gia ph thuc rt nhiu vo cc ngun lc khc nhau nh ngun ti nguyn thin nhin, v tr a l, vn, thnh tu khoa hc v cng ngh... trong ngun lc con ngi l nhn t quyt nh vic s dng cc ngun lc khc. Ngy nay, do s pht trin mnh m ca nn kinh t tri thc th ngun lc con ngi ngy cng c cao cc quc gia trn th gii v Vit Nam. Trong bi cnh hi nhp kinh t quc t, chng ta coi con ngi va l ngun lc ni ti, c bn, quy nh s nghip CNH, HH, va l i tng m chnh qu trnh CNH, HH phi hng vo phc v. Nhng vn t ra l cn phi pht huy ngun lc con ngi nh th no v theo hng no cho ph hp. L mt nc ngho i vo CNH, HH, vn gio dc - o to v ang c s quan tm ch ca ton x hi. V vy, ti i hi ng ton quc ln th X ng ta ra mc tiu cho gio dc i hc l: Phi nhanh chng xy dng c cu ngun nhn lc hp l v ngnh ngh, trnh o to, dn tc, vng min.... i hc Thi Nguyn l mt trong nhng trung tm o to i hc ln trong nc. Ni y o to ra nhiu th h gio vin, k s, bc s, cng nhn.... H c nhng cng hin nht nh cho s nghip CNH, HH mt s tnh min

ni pha Bc, ng bng Bc b v Bc Trung b. Tuy nhin, hin nay cc a phng , vic s dng ngun nhn lc qua o to i hc Thi Nguyn cn nhiu bt cp, hn ch. Chng hn trong s nhng nhn lc c qua o to c nhng ngi i lm khng ng ngnh ngh hoc ngnh ngh khng ph hp vi nhu cu ca x hi... cho nn cha to ra c mt lin minh tht s gia i ng tri thc vi nhng hot ng kinh t - x hi a phng, cha p ng c nhu cu pht trin ca t nc trong giai on mi. Lin quan n vn trn th nhu cu v mt h thng o to c cu trc hp l, mc tiu a dng mm do ph hp vi xu th pht trin ca t nc trong giai on hi nhp kinh t quc t c t ra v cn phi gii quyt. Bi vy, nghin cu vai tr ca i hc Thi Nguyn trong vic o to ra ngun nhn lc cht lng cao phc v c lc cho s nghip CNH, HH nc ta hin nay l vn v cng quan trng v cn thit. y cng l l do chnh tc gi la chn v nghin cu ti Vai tr ca i hc Thi Nguyn trong vic o to ngun lc con ngi phc v qu trnh cng nghip ha, hin i ha Vit Nam hin hay lm lun vn thc s chuyn ngnh Trit hc ca mnh. 2. Tnh hnh nghin cu ti Vn ngun lc con ngi v o to ngun lc con ngi phc v qu trnh CNH, HH t nc l mt trong nhng vn v cng quan trng i vi t nc ta hin nay, do

vy c khng t tc gi nghin cu vn ny. Trong qu trnh nghin cu, chng ti c tip cn vi mt s cng trnh ca cc nh khoa hc trong v ngoi nc lin quan n ti ny cc gc khc nhau. Tiu biu l mt s cng trnh sau: - NGT - TS Nguyn Hu Khin trong Tp ch Gio dc v Thi i s 5, ra ngy 4/2/2001 c quan im ng n rng: Mun c nn hnh chnh dn ch phi c i ng cn b, cng chc c o to trong mt h thng o to hp l. - Cn GS - TS Nguyn Trng Chun th khng nh: Ngun lc con ngi l cha kho m bo cho s pht trin nhanh v lu bn ca Vit Nam trong th k 21. Khi phn tch v tr ngun nhn lc trong quan h vi cc ngun lc khc, tc gi khng nh ngun lc quan trng nht, quyt nh nht ch c th l con ngi. T , tc gi cp n mt s yu t cn thit kch thch tnh tch cc ca con ngi, khai thc tt nht ngun nhn lc. (Ngun nhn lc trong CNH, HH t nc - ng trong tp: Mt s vn v trit hc - con ngi - x hi. Nxb Khoa hc X hi, 2002). - Trong bi vit Pht trin gio dc - o to nhn ti thc hin CNH, HH t nc ng trn tp ch Cng sn s 1 nm 1997, khi cp n cc yu t cn thit pht trin ngun nhn lc cht lng cao, tc gi Nguyn Vn

Hiu nhn mnh ti vai tr, ni dung v cch thc ca gio dc v o to trong vic bi dng nhn ti. - GS - TS Nguyn Duy Qu trong bi Mt s gii php nhm khai thc c hiu qu ngun lc con ngi, cho rng, pht trin con ngi v thc cht l pht trin v hon thin nhn cch con ngi theo yu cu ca thi k CNH, HH. - bi vit: Mi quan h gia o to vi s dng nhn lc: khi nim, ni dung v c ch ng trn tp ch Khoa hc gio dc s 16 nm 2007, PGS - TS Phan Vn Kha nu ln tnh tt yu ca mi quan h gia o to v s dng nhn lc trong c ch th trng v i n kt lun rng, nng cao cht lng hiu qu o to cn phi tng cng quan h gia h thng o to vi h thng s dng nhn lcv a dng ho ni dung o to. - Lun n tin s trit hc ca on Vn Khi: Ngun lc con ngi trong qu trnh CNH, HH t nc v lun vn thc s ca Bi Mnh Hng - Mt s quan im ca ng ta v gio dc o to trong cng cuc i mi (1986 - 1996) lm r khi nim CNH, HH v cc m hnh CNH, HH i n quan nim rng t nc ta ang trong thi k cng nghip ho theo m hnh tng hp (kt hp gia pht huy ni lc v theo li th so snh), i lin vi hin i ho. - Ngoi ra, khi nghin cu ti, tc gi c tip cn mt s n phm di dng sch thuc chng trnh khoa hc cng ngh cp Nh nc: Con ngi Vit Nam - mc tiu v ng lc pht trin kinh t x hi m s KX 07 do GS - TS

Phm Minh Hc lm ch nhim trong c Vn con ngi trong s nghip CNH, HH ca tc gi Phm Minh Hc, Cc gi tr truyn thng v con ngi Vit Nam hin nay ca tc gi Phan Huy L. Cc n phm ny cp n nhiu vn khc nhau trong c vn pht trin gio dc - o to, bi dng v o to li i ng nhn lc, o to ngun nhn lc cht lng cao... Cc cng trnh trn u t nhiu cp n vic

o to ngun lc con ngi v ch ra mt vn bc xc hin nay l vn o to ngun lc con ngi phc v cho CNH, HH nhm thc y s pht trin kinh t - x hi Vit Nam. Tuy vy cha c cng trnh khoa hc no nghin cu mt cch ton din v su sc v vai tr ca i hc Thi Nguyn trong vic o to ngun lc con ngi phc v CNH, HH nht l trong bi cnh hi nhp kinh t quc t nh hin nay. Bi vy tc gi lc chn v nghin cu ti ny vi mong mun s gp phn tm ra nhng gii php nhm nng cao hiu qu trong cng tc o to ngun lc con ngi i hc Thi Nguyn phc v t nc trong giai on mi. 3. Mc ch, nhim v v phm vi nghin cu ca ti - Mc ch ca lun vn l: Trn c s phn tch thc trng o to ngun lc con ngi i hc Thi Nguyn, lun vn a ra nhng gii php c bn nhm nng cao hiu qu ca vic o to ngun lc con ngi i hc Thi Nguyn trong qu trnh CNH, HH hin nay.

- t c mc ch trn, lun vn phi gii quyt nhng nhim v sau: + Lm r tm quan trng ca vic o to ngun lc con ngi cc trng i hc trong qu trnh CNH, HH Vit Nam hin nay. + Phn tch thc trng ca vic o to ngun lc con ngi i hc Thi Nguyn trong qu trnh CNH, HH v ch ra nhng vn cn khc phc. + Kin ngh mt s gii php ch yu nhm nng cao hiu qu o to ngun lc con ngi i hc Thi Nguyn trong qu trnh CNH, HH hin nay. - Phm vi nghin cu ca lun vn: L thc tin o to ngun lc con ngi cc trng thnh vin thuc i hc Thi Nguyn trong qu trnh hnh thnh pht trin. 4. C s l lun v phng php nghin cu - C s l lun ca lun vn l : Da trn nn tng l lun ca Trit hc Mc - Lnin, nhng quan im trong t tng H Ch Minh, l lun ca ng, ca Nh nc ta v con ngi v v ngun lc con ngi lm c s l lun cho vic nghin cu. Ngoi ra lun vn cn tham kho, k tha cc bi vit, cc cng trnh khoa hc ca cc tc gi trong v ngoi nc lin quan n vn o to i hc v ngun nhn lc. - Phng php nghin cu: Lun vn s dng cc phng php ca ch ngha duy vt bin chng v ch ngha duy

vt lch s kt hp cht ch vi cc phng php khc nh nh gi, phn tch, tng hp, thu thp, x l thng tin... 5. ng gp khoa hc ca lun vn Trn c s phn tch nhng thc trng, lun vn ra cc gii php mang tnh kh thi, c th pht huy vai tr ca i hc Thi Nguyn trong vic o to ngun nhn lc cht lng cao phc v cho qu trnh CNH, HH nc ta hin nay. 6. ngha l lun v thc tin ca lun vn V mt l lun: Lun vn gp phn vo s nghin cu l lun chung v vai tr ca ngun lc con ngi i vi s pht trin ca x hi. C th hn, lun vn gp phn tm hiu v vai tr ca o to i hc trong vic to ra ngun lc con ngi c hm lng tr tu cao thc hin tt s nghip CNH, HH Vit Nam trong giai on hi nhp kinh t quc t. V mt thc tin: Lun vn hy vng thnh cng trong vic gp mt phn nh b vo qu trnh nghin cu v xy dng nhng gii php nhm pht huy hn na vai tr ca i hc Thi Nguyn trong vic o to ngun nhn lc cht lng cao ngy cng p ng tt hn cho s pht trin ca t nc. Mt khc, lun vn c th lm ti liu tham kho cho cc c quan v trng hc i hc Thi Nguyn cng nh trong tnh Thi Nguyn c cc tnh khc. 7. Kt cu ca lun vn

Ngoi phn m u, kt lun v danh mc ti liu tham kho, lun vn gm 3 chng, 7 tit.
Chng1. Tm quan trng v yu cu ca o to ngun lc con ngi cc trng i hc trong qu trnh cng nghip ho, hin i ho hin nay

1.1. Khi lc v ngun lc con ngi, o to ngun lc con ngi v v cng nghip ho, hin i ho 1.1.1. Khi lc v ngun lc con ngi, o to ngun lc con ngi 1.1.2. Khi lc v cng nghip ho, hin i ho 1.2. Vai tr v yu cu ca o to ngun lc con ngi cc trng i hc trong qu trnh cng nghip ho, hin i ho hin nay Vit Nam 1.2.1. Vai tr ca ngun lc con ngi phc v cho cng nghip ho, hin i ho hin nay 1.2.2. Yu cu ca cng nghip ho, hin i ho i vi vic o to ngun lc con ngi
Chng 2. o to ngun lc con ngi i hc Thi Nguyn hin nay - thc trng v nhng vn t ra

2.1. Mt s c im ca i hc Thi Nguyn tc ng n vic o to ngun lc con ngi 2.1.1. Tng quan v i hc Thi Nguyn 2.1.2. C s vt cht k thut phc v qu trnh ging dy i hc Thi Nguyn

2.2. Thc trng ca vic o to ngun lc con ngi i hc Thi Nguyn trong qu trnh cng nghip ho, hin i ho hin nay 2.2.1. Thc trng ca vic o to trnh l thuyt v nng lc thc tin i hc Thi Nguyn hin nay 2.2.2. Thc trng vic hc ca sinh vin cc trng thnh vin.
Chng 3. Phng hng v mt s gii php ch yu nhm nng cao hiu qu o to ngun lc con ngi i hc Thi Nguyn trong qu trnh cng nghip ho, hin i ho hin nay

3.1. Phng hng pht trin o to ngun lc con ngi i hc Thi Nguyn trong nhng nm ti 3.1.1. y mnh cng tc o to gn vi yu cu ca cng nghip ho, hin i ho t nc, ph hp vi xu th pht trin ca thi i 3.1.2. Qun trit nhng qun im, ng li trong cng tc o to ngun lc con ngi i hc Thi Nguyn 3.2. Nhng gii php c bn 3.2.1. Xy dng c s vt cht k thut p ng tt nhu cu dy v hc i hc Thi Nguyn 3.2.2. i mi v a dng hn chng trnh o to ngun lc con ngi p ng yu cu cng nghip ho, hin i ho t nc 3.2.3. Nng cao nng lc t duy l lun v chuyn mn cho i ng ging vin

10

3.2.4. Pht huy tnh tch cc t gic trong hc tp ca sinh vin

11

Chng 1. Tm quan trng v yu cu ca o to ngun lc con ngi cc trng i hc trong qu trnh cng nghip ho, hin i ho hin nay
1.1. Khi lc v ngun lc con ngi, o to ngun lc con ngi v v qu trnh Cng nghip ho, hin i ho

1.1.1. Khi lc v ngun lc con ngi v o to ngun lc con ngi 1.1.1.1. Khi lc v ngun lc con ngi * nh ngha ngun lc con ngi Con ngi, vi t cch l s pht trin cao nht ca s sng trn tri t lun mang trong mnh bn tnh x hi. Khc vi cc loi ng vt cao cp khc v mt kch thc v cu to no b, kh nng i c bng hai chn, cc khp tay chuyn ng t do gip con ngi ch to v s dng cng c mt cch d dng trong qu trnh lao ng. iu lm cho con ngi khng nhng bit to ra lao ng x hi m cn bit thit lp nn cc mi quan h x hi, hnh thnh hin thc vn ho, x hi v tin trnh lch s. Ch ngha duy vt lch s, khi p dng cc quan im duy vt vo xem xt con ngi, nu bt ln kh nng con ngi t to ra nhng iu kin cn thit cho qu trnh sinh tn ca mnh. l nhng iu kin v n, mc, , ti sn xut ra sc lao ng. Chnh trong qu trnh con ngi tham gia vo sn xut duy tr cuc sng ca mnh v ca x hi to ra ci m ngy nay hu ht cc quc gia trn th gii u quan tm, xem xt, gii quyt, chnh l NLCN.

12

Ni ti NLCN l chng ta ang cp ti mt yu t quan trng nht, nng ng nht ca vic tng trng v pht trin kinh t x hi. N khc so vi cc ngun lc khc (ti chnh, t ai, cng ngh, vn...) ch NLCN cng vi hot ng c tnh sng to, bit tc ng vo gii t nhin, lm bin i gii t nhin, trn c s m hnh thnh nn cc quy lut lao ng v quan h x hi. NLCN c xc nh trn mt a phng, mt vng lnh th hay mt quc gia nht nh no . Nhng nu xt n trn mt bnh din quc gia nht nh th NLCN cn c hiu l ngun nhn lc. Mi quc gia c quan nim khc nhau v NLCN chng hn: - Theo t in thut ng ca Php (1977 - 1985) th NLCN bao gm nhng ngi trong tui lao ng, c kh nng lao ng v mong mun c vic lm. Theo khi nim ny th nhng ngi trong tui lao ng, c kh nng lao ng nhng khng c vic lm th khng c xp vo ngun lao ng [40, 14]. - Australia, ngi ta coi NLCN l ton b nhng ngi bc vo tui lao ng, c kh nng lao ng. Quan nim ny khng phn bit ngi c vic lm v ngi khng c vic lm [33, 34]. - Vi quan nim ca Lin Hp Quc th NLCN bao gm tt c nhng kin thc, k nng v nng lc ca con ngi c lin quan ti s pht trin ca t nc.

13

- Cn Vit Nam, NLCN c hiu theo cc ngha sau y: + Vi t cch l ngun cung cp sc lao ng pht trin KT - XH, ngha rng nht th NLCN bao gm ton b dn c c kh nng lao ng, khng phn bit ngi ang hot ng trong ngnh ngh, lnh vc, khu vc no. Vi ngha ny th NLCN c th coi l ngun nhn lc x hi [42, 7]. Theo cch xc nh ca Tng cc Thng k nc ta th ngun nhn lc x hi bao gm nhng ngi trong tui lao ng (nam t 15 n 60 tui, n t 15 n 55 tui) c kh nng lao ng, c vic lm. Tuy nhin cng theo quan nim ny th NLCN cn bao gm c nhng ngi trong tui lao ng, c kh nng lao ng nhng khng tham gia hot ng kinh t, v d nh nhng ngi ang tht nghip, ang i hc, ang lm ni tr trong gia nh mnh, hoc khng c nhu cu lm vic[ 37, 21]. y cn c mt b phn nhng ngi trong tui lao ng, c kh nng lao ng nhng khng c tnh trong ngun nhn lc, l b phn nhng ngi tham gia lc lng v trang. + Nhng vi t cch l kh nng m ng chnh ca lao ng x hi th NLCN c hiu theo ngha hp hn, bao gm ton b dn c trong tui lao ng v c kh nng lao ng (do php lut lao ng quy nh). Vi cch hiu ny th khi nim NLCN tng ng vi khi nim ngun lao ng [42, 8]. V hin nay ngun lao ng cng c hiu l

14

ton b dn s trong tui lao ng v c kh lao ng. Tuy nhin, gia NLCN v ngun lao ng th hin trong khi nim ny l khc nhau ch khng ng ngha vi nhau. S khc nhau biu hin ch: trong x hi, mc d c nhng ngi ang tui lao ng v c kh nng tham gia lao ng nhng li ang i hc, lm cng vic ni tr, hoc khng tch cc tm kim vic lm, b phn ny c coi l ngun nhn lc tim tng ca mt a phng, mt tnh, mt quc gia nhng khng c tnh trong ngun lao ng hin hu. Ngun lao ng hin hu l ton b nhng ngi lao ng ang tham gia lm vic hoc ang tch cc tm kim vic lm. + nc ta cn mt cch hiu na v NLCN, l ton b nhng con ngi c th tham gia vo qu trnh lao ng. Vi cch hiu ny th s lng NLCN trong x hi s b thu hp li, n c th lng ho c. l b phn nhng ngi t gii hn di ca tui lao ng tr ln c kh nng lao ng. Nh vy NLCN y ng ngha vi khi nim lc lng lao ng, v n c xc nh da trn quy m dn s, c cu tui, gii tnh v s phn b theo khu vc, vng lnh th dn s. Hin nay nc ta c khong 80% lc lng lao ng cha qua o to ngi ta gi l ngun nhn lc cha qua o to, cn li l s lc lng lao ng c o to cc trnh khc nhau ngi ta gi l ngun nhn lc qua o to. Nh vy vic o to NLCN l ht sc quan trng v cp bch trong giai on hin nay.

15

+ Gn y mt s nh khoa hc Vit Nam cho rng NLCN bao gm dn s v cht lng con ngi, trong th hin c trn phng din th cht v tinh thn, sc kho v tr tu, nng lc v phm cht, trnh v phong cch lm vic. Quan nim ny c th hin ti KX 07, n th hin c v mt s lng v cht lng NLCN. Nh vy khi nim NLCN c ni dung rt rng, song cn khng nh rng NLCN mt quc gia phi c ba c im quan trng sau m nu thiu mt trong ba c im ny th khng th coi l NLCN c: Th nht: NLCN chnh l ngun nhn lc ca mt quc gia. Th hai: NLCN l mt b phn ca dn s, gn vi cung lao ng. Th ba: NLCN phn nh kh nng lao ng ca mt x hi. Ngoi ba c im ra th NLCN khng ch phn nh bnh din s lng m n cn phn nh c bnh din cht lng, trong cht lng ca NLCN l ci quan trng nht. Ni ti cht lng NLCN l ni ti trng thi nht nh ca n, l t cht, bn cht bn trong ca n v c th hin c th tnh trng sc kho, trnh vn ho, trnh chuyn mn k thut, nng lc thc t v tri thc, k nng ngh nghip, kh nng sng to, thch ng linh hot, nhanh nhy vi cng vic. Ngoi ra n cn th hin phm cht o c, tc phong, thi i vi cng vic, hiu qu hot ng lao

16

ng ca NLCN thm ch c thu nhp, mc sng v mc tho mn nhu cu c nhn ca ngi lao ng. Cht lng ca NLCN khng phi l ci c hu m n lun vn ng bin i. N phn nh trnh pht trin KT XH cng nh mc sng, dn tr ca dn c. S vn ng tch cc ca NLCN trnh cao s l c s ci bin x hi khng ngng nng cao i sng vt cht, tinh thn v hon thin ngi lao ng. Vi ngha ngun lc con ngi s tr thnh ngun vn khng bao gi cn kit ca mi quc gia. * Kt cu ca ngun lc con ngi hiu su hn v NLCN cn phi phn tch kt cu ca n. Ngi ta cn c vo mc ch nghin cu, vo qun l m xem xt kt cu ca NLCN di cc gc khc nhau. Cn c vo kh nng v mc tham gia hot ng kinh t th NLCN bao gm NLCN trong tui lao ng, NLCN tham gia hot ng kinh t v b phn NLCN d tr [42, 10]. NLCN trong tui lao ng bao gm ton b nhng ngi trong tui lao ng v c kh nng lao ng, c quy nh bi php lut lao ng ca mt quc gia. mi quc gia khc nhau, tui lao ng c quy nh khc nhau. NLCN tham gia hot ng kinh t (cn gi l lc lng lao ng) l b phn nng ng nht ca ngun lc con ngi. N c tnh trong phm vi mt quc gia, vng, a phng. B phn ny rt phong ph, bao gm nhng ngi trong v

17

trn tui lao ng ang lm vic, nhng ngi trong tui lao ng nhng khng c vic lm hoc ang tm vic. NLCN d tr l mt phn ca NLCN trong tui lao ng nhng hin ti cha tham gia hot ng kinh t v khi cn c th huy ng c. B phn ny bao gm nhng ngi ang lm cng vic ni tr trong gia nh mnh, nhng ngi trong tui lao ng ang i hc, nhng ngi khng c nhu cu lm vic, lc lng v trang, nhng ngi ngh hu sm. Khi cn c vo v tr, NLCN c th chia thnh ba loi sau: [42, 19] Ngun nhn lc chnh: y l ngun nhn lc c s lng ln nht, nm trong tui lao ng, m nhim ch yu cc qu trnh hot ng KT - XH ca t nc. Ngun nhn lc ph: l b phn dn c nm ngoi tui lao ng, h c th tu theo sc ca mnh tham gia vo cc hot ng kinh t vi thi gian nht nh. Ngun nhn lc b sung: l b phn ca NLCN c b sung t cc ngun khc, sn sng tham gia lm vic, nh s ngi trong tui lao ng tt nghip ra trng, s ngi ht hn ngha v qun s, s ngi lao ng nc ngoi v. Tm li cc khi nim v NLCN c s khc nhau l do cch xc nh quy m NLCN da trn dn s. Mc d vy chng u c c im chung l phn nh lao ng ca mt x

18

hi, mt vng, mt a phng nhng thi im nht nh. l b phn dn s ang to ra ca ci vt cht, tinh thn ch yu cho x hi, quyt nh s pht trin KTXH ca quc gia. Nhng cng s l sai lm nu chng ta hiu vic to ra ca ci vt cht, tinh thn cho x hi ch ph thuc vo sc mnh c bp ca NLCN. Trn thc t, NLCN c thc hin trc ht bng sc mnh ca c bp song n khng ch dng li m chnh hm lng tr tu, s hiu bit, cng nh nhng phm cht o c, tm l, li sng, kh nng lao ng sng to mi l ci ct li, ch o quy nh mt tch cc trong NLCN, c bit l trong giai on KHKT & CN pht trin nh ngy nay. Bi vy, nc ta hin nay, mun thnh cng trong s nghip CNH, HH t nc th phi nng cao cht lng NLCN m trc ht l phi nng cao cng tc gio dc - o to NLCN sc hi nhp kinh t quc t. * Cc yu t nh hng n ngun lc con ngi NLCN ca mt quc gia chu nh hng ca nhiu yu t khc nhau. C nhng yu t thuc v truyn thng, s vn ng ca x hi nhng ch yu l do qu trnh gio dc, o to, vic lm, thu nhp, nng sut lao ng, quan h x hi m hnh thnh nn. C th l nhng yu t sau: - Th nht: S pht trin ca KT- XH tc ng n cht lng NLCN. Trnh pht trin ca nn kinh t l yu t tc ng trc tip ln cht lng NLCN. Bi l c s xc nh

19

tin lng, thu nhp, ci thin mc sng v nng cao dn tr ca ngi lao ng. Ch khi no thu nhp tng th cc gia nh mi c iu kin thc hin tt cc dch v gio dc, o to, chm sc sc kho. Sc kho, trnh vn ho, chuyn mn ca ngi lao ng c nng cao th dn n cht lng NLCN cng c nng cao. Thc t cho thy nu quc gia no c nn kinh t pht trin th t l ngi i hc vn ho, chuyn mn s cao hn cc quc gia c nn kinh t thp. iu ny chng t rng tng trng kinh t l c s cc quc gia nng cao ngun lc ti chnh, tng u t cho cc chng trnh gio dc, o to, vn ho, y t, th thao. Nh , quy m gio dc, o to, chm sc sc kho dn c c m rng, i sng vt cht v tinh thn ca ngi lao ng c nng cao. y l tin ngun nhn lc pht trin v th lc v tr lc. nc ta trong nhng nm gn y, nh kinh t tng trng lin tc nn Nh nc c iu kin u t cho gio dc - o to. Trong cc vn kin i hi ton quc ca ng ta nh mc u t cho gio dc - o to nh sau: nu nm 1990, mc chi cho gio dc, o to bng 8,9% tng chi ngn sch nh nc th n nm 1995 l 10,45%, nm 2000 l 15% v 2005 l 18%, chng ta cng d kin n nm 2010 s chi cho gio dc, o to l 20%. Tuy nhin, do thu nhp ca nc ta cha cao nn mc chi nh trn mc d ci thin c phn no song vn cha p ng cho nhu cu nng cao cht lng gio dc - o to NLCN.

20

Mt khc, khi pht trin kinh t th c cu kinh t t s hp l, s s dng ch yu cc sn phm cng ngh hin i, thnh tu khoa hc - k thut cng s c a vo s dng trong nn kinh t v trong cuc sng ca ngi lao ng. Do vy, n cng s i hi cht lng ngun nhn lc phi thay i cho ph hp vi s pht trin ca kinh t. Cht lng NLCN khng ch ph thuc vo s pht trin ca kinh t m cn ph thuc vo cc yu t khc nh nng lc t duy, trnh nhn thc v o c i vi ngh nghip, li sng, giao tip ng x v bnh ng gii. Trong qu trnh CNH, HH v hi nhp kinh t quc t, t duy ca ngi lao ng cn c i mi ph hp vi nn sn xut cng nghip ho v nn kinh t tri thc, c bit l thch ng vi nn kinh t th trng hin i. iu ny i hi mi thnh vin trong NLCN phi khng ngng vn ln i mi t duy, thi v phong cch trong ngh nghip. Khi qu trnh hi nhp din ra th cng l lc li sng hin i, cng nghip vi phong cch giao tip v cc quan h ng x mi c hnh thnh. N tc ng trc tip v lm thay i cht lng NLCN. Trong mt chng mc no th vn bnh ng gii cng l nhn t tc ng n NLCN. Kinh t pht trin s to c hi cho ph n v nam gii bnh ng vi nhau trong th trng lao ng. Kt qu l iu to ra ng c cho ph n hc tp, trau di kin thc, to ra hng pht

21

trin v cht trong NLCN do ch ngun nhn lc n c nng cao - Th hai: Tnh trng dinh dng v chm sc sc kho tc ng n NLCN. Chng ta bit rng dinh dng l yu t sng cn ca con ngi. Nu thiu dinh dng th c th s khng kho mnh, do cht lng cng vic s b gim i v nh vy th ngun nhn lc s b e do nghim trng. Cng vi vn dinh dng th vic chm sc y t cng nh hng ti cht lng ca NLCN. Tnh hiu qu ca h thng y t v kh nng tip cn ca ngi dn vi h thng ny c nh hng trc tip n sc kho cc th h ngun nhn lc. N c th lm tng hoc thm ch lm gim cht lng NLCN. - Th ba: Trnh pht trin ca gio dc - o to tc ng n cht lng NLCN. Mc pht trin ca gio dc - o to l yu t quan trng nht tc ng n cht lng NLCN. N quyt nh trnh vn ho chuyn mn ca ngi lao ng. Mc pht trin ca gio dc - o to cng cao th quy m ngun nhn lc chuyn mn k thut cng m rng v l d nhin gio dc v o to l ngun gc c bn nng cao t l lao ng qua o to chuyn mn, k thut ca nn kinh t. Hn na nu mc pht trin ca gio dc - o to cng cao th cng c kh nng nng cao cht lng theo chiu su ca ngun nhn lc. Gio dc - o to khng ch nng cao trnh dn tr m n cn gp phn ci thin sc kho v

22

nng cao tui th cho con ngi, nh m sc kho ca ngun nhn lc cng c m bo. - Th t: Cc chnh sch ca Chnh ph tc ng n cht lng NLCN . Vic nng cao cht lng ngun nhn lc quc gia ph thuc nhiu vo cc chnh sch ca Chnh ph v chnh nhng chnh sch ca Chnh ph s to mi trng php l h thng gio dc - o to pht trin c v chiu rng ln chiu su to nn nhng tin cn thit nng cao cht lng NLCN. Ngoi chnh sch cho gio dc th cc chnh sch v tuyn dng, s dng lao ng, chnh sch tin lng, thu nhp, bo him x hi, bo h lao ngcng gi mt vai tr khng km phn quan trng trong vic thc y NLCN pht trin theo hng tch cc. Tuy nhin, c chnh sch ng n cn phi ph thuc vo nhiu yu t m trc ht l s pht trin ca nn kinh t v chnh trong t duy ca c nhn con ngi trong mi quc gia. - Th nm: Vai tr ca vn ho trong vic pht trin NLCN Trong thi i ngy nay, vn ho vi t cch nn tng tinh thn ca x hi khng ch va l mc tiu, va l ng lc thc y s pht trin kinh t - x hi, m l yu t khng th thiu cho s pht trin con ngi ni chung v ngun lc con ngi ni ring. Vn ho l mt tng hp mang tnh a ngha, n tc ng trong tt c cc lnh vc ca i sng x hi. Vi tnh cch l nhng gi tr vt cht v tinh thn do con ngi sng to ra vi mc ch hng ti ci chn, thin, m,

23

vn ho tc ng ti s pht trin ca NLCN theo nhiu hng khc nhau. Trong mt gii hn nht nh ca nn kinh t v mun pht trin nn kinh t th trc ht phi cn n nhn t vn ho (cho d trnh ti thiu) nh hc vn, tay ngh, nhng hiu bit v php lut mi con ngi. m bo c yu cu ny th cng chnh l nng cao mt phn no cht lng NLCN. Hn na, vi tnh cch l nhng gi tr vt cht v tinh thn, vn ho trang b cho ngi lao ng khng ch nhng gi tr khoa hc, cng ngh, k thut, khng ch nhng tri thc x hi v nhn vn, m cn hnh thnh nn ngi lao ng ci m nu thiu n th h khng th c coi l mt con ngi ch thc - chnh l nhn cch. Nh vy vn ho tc ng tch cc ti cht lng NLCN. Chnh v l m nn vn ho Vit Nam hm nay khng th ng ngoi chin lc pht trin con ngi Vit Nam hin i - con ngi ngang tm i hi ca s nghip y mnh CNH, HH. Nn vn ho Vit Nam tin tin m bn sc dn tc m chng ta ang tng bc xy dng y nm ngay trong chin lc pht trin con ngi Vit Nam mi - con ngi sc p ng nhng i hi ngy cng cao ca s nghip CNH, HH. 1.1.1.2. Khi lc v o to ngun lc con ngi Nhn loi bc vo th k 21 - th k ca nn kinh t tri thc. thch nghi vi nn kinh t tri thc, cc nc trn th gii u coi trng vic u t pht trin NLCN c bit l nng cao yu t tr lc thng qua gio dc - o to.

24

Trn con ng CNH, HH ca mnh, Vit Nam phi ng thi thc hin song song hai nhim v: mt mt l phi ci bin t nn kinh t nng nghip sang kinh t cng nghip, v mt khc l phi tn dng c hi i tt n u i thng vo nhng ngnh s dng cng ngh cao ca nn kinh t tri thc. thc hin tt hai nhim v ny, bt buc chng ta phi s dng i ng lao ng c tri thc v tay ngh cao. Nhng lm th no c i ng lao ng p ng c yu cu l mt vic khng d. Trong chin lc pht trin KT - XH nm 2001 - 2010, ng ta khng nh: p ng nhu cu v con ngi v ngun nhn lc l nhn t quyt nh s pht trin t nc trong thi k CNH, HH cn to chuyn bin c bn, ton din v gio dc v o to. o to lp ngi lao ng c kin thc c bn, lm ch k nng ngh nghip, quan tm hiu qu thit thc, nhy cm vi ci mi, c thc vn ln v khoa hc v cng ngh. Xy dng i ng cng nhn lnh ngh, cc chuyn gia v nh khoa hc, nh vn ho, nh kinh doanh, nh qun l [13, 201]. Trong tt c cc chnh sch ca ng v Nh nc ta trong nhng nm gn y u coi gio dc v o to l quc sch; n va l ng lc, va l mc tiu ca s pht trin bn vng x hi. o to hin nay ang tr thnh mt b phn c bit ca cu trc h tng x hi, l mt trong nhng tin cn thit pht trin tt c cc lnh vc kinh t, chnh tr, vn ho, quc phng v an ninh nh i hi ng ton quc ln th IX vch ra: Pht trin gio

25

dc - o to l mt trong nhng ng lc quan trng thc y s nghip CNH, HH, l iu kin pht huy ngun lc con ngi - yu t c bn pht trin x hi, tng trng kinh t nhanh v bn vng [13, 108] o to NLCN, c th quan nim rng, l qu trnh thc y, pht trin NLCN tri thc, pht trin cc k nng v phm cht lao ng mi, thc y sng to thnh tu khoa hc - cng ngh mi, m bo cho s vn ng tch cc cc ngnh ngh, lnh vc v tin b x hi. Qu trnh o to s lm bin i NLCN c v s lng ln cht lng v c cu nhm pht huy, khi dy nhng tim nng con ngi, pht trin tin b v tng b phn trong cu trc nhn cch, pht trin c v nng lc phm cht v nng lc tinh thn, to dng v ngy cng nng cao, hon thin c v o c v tay ngh, c v tm hn v hnh vi, t trnh cht lng ny ln trnh cht lng khc cao hn, ton din hn, p ng ngy cng tt hn nhu cu nng lc cho CNH, HH t nc. nc ta hin nay, vi iu kin h thng gio dc v o to pht trin ph bin ti cc a phng, nng thn, thnh th, min ni, ng bng, hi o dn ti vic tip cn cc dch v gio dc - o to ca dn c rt thun tin, gim chi ph. Do , kh nng nng cao quy m NLCN qua o to l rt hin thc v cng l nhng gii php ci thin cht lng NLCN ca cc a phng, vng, quc gia. Tuy vy, o to NLCN sc hi nhp kinh t quc t v

26

xy dng thnh cng s nghip CNH, HH th cn phi hng vo mt s ngnh, lnh vc c bn sau: - Th nht, o to nhn lc cho ngnh cng ngh cao v ngnh kinh t mi nhn nh cc ngnh: cng ngh sinh hc, cng ngh in t, cng ngh vt liu mi. - Th hai, o to NLCN cho cc khu cng ngh cao, khu cng nghip tp trung, khu ch xut, khu kinh t m trn c nc. - Th ba, o to NLCN cho cc ngnh dch v cht lng cao, trnh cao nh cc ngnh: gio dc - o to, ngn hng, y t, bo him, ti chnh, k ton. - Th t, o to NLCN cho cc khu vc c vn u t nc ngoi (FDI) - Th nm, o to NLCN phc v qu trnh CNH, HH nng nghip v nng thn. - Th su, o to NLCN phc v cho lnh vc xut khu lao ng l nhng ngnh, lnh vc c bn m trc mt cn phi tp trung vo o to. Sau khi nhng ngnh, lnh vc c bn hon thnh th tin ti o to cc ngnh khc. Vic o to c chia ra thnh cc loi hnh khc nhau, bao gm cc loi hnh sau: - Th nht l o to mi: loi hnh ny s p dng cho nhng ngi cha c ngh, phi o to nhng kin thc c bn t u.

27

- Th hai l o to li: c p dng cho nhng ngi c ngh, song v l do no m ngh ca h khng cn ph hp na, phi o to li. - Th ba l o to nng cao: vic o to ny nhm bi dng nng cao kin thc v kinh nghim lm vic ngi lao ng c th m nhim c cng vic phc tp hn v lm vic c nng sut cao hn. - Th t l o to lin thng: y l loi hnh o to nhm chuyn i gia lao ng k thut thc hnh thnh lao ng chuyn mn mang tnh hn lm v ngc li. Nh vy qu trnh o to NLCN l con ng a dng, phong ph song cng v cng kh khn, phc tp v lu di. N i hi phi c nhng gii php c th cho tng ngnh, tng lnh vc. Ch khi no chng ta lm c iu th mi c c ngun nhn lc cht lng cao p ng yu cu CNH, HH t nc. 1.1.2. Khi lc v cng nghip ho, hin i ho 1.1.2.1. Khi nim v cng nghip ho, hin i ho CNH, HH t nc l mt qu trnh rng ln v phc tp, l qu trnh to ra nhng chuyn bin v cht theo hng tch cc, hin i trong ton b cc hot ng ca i sng x hi, m trc ht l hot ng sn xut vt cht. nc ta, t trc n nay ng ta lun quan nim CNH, HH l bc chuyn t mt nn sn xut nh, nng nghip lc hu ln nn sn xut ln c cc ngnh cng nghip, dch v v nng nghip hin i, khoa hc - k thut tin tin. CNH,

28

HH nc ta nhm vo thc hin cc mc ch ca nn kinh t th trng nh hng x hi ch ngha l pht trin lc lng sn xut, pht trin kinh t xy dng c s vt cht, k thut ca CNXH; nng cao i sng nhn dn; pht trin lc lng sn xut hin i, gn lin vi xy dng quan h sn xut mi, ph hp trn c ba mt: s hu, qun l v phn phi. Hi ngh Ban Chp hnh Trung ng ln th 7 (kho VII) ca ng a ra khi nim v CNH, HH: CNH, HH l qu trnh chuyn i cn bn, ton din cc hot ng sn xut, kinh doanh, dch v v qun l kinh t, x hi t s dng lao ng th cng l chnh sang s dng mt cch ph bin sc lao ng cng vi cng ngh, phng tin v phng php tin tin, hin i, da trn s pht trin cng nghip v tin b khoa hc cng ngh, to ra nng sut lao ng x hi cao [9, 42]. Trong bi cnh hi nhp kinh t quc t nh hin nay nht l khi chng ta gia nhp WTO, ng ta tip tc thc hin quan im xy dng nn kinh t m, a phng v a dng ho quan h i ngoi trn c s i bn cng c li, gi vng c lp, ch quyn quc gia. ng thi ng ta cng cho rng mun pht trin nn kinh t th phi thng xuyn thc y m ca trn c s khuyn khch cc hnh thc hp tc lin doanh, lin kt nhm thu ht vn, cng ngh cng nhng kinh nghim qun l tin tin t nc ngoi.

29

Khi nim hin i ho c hiu l lm cho ci g mang tnh cht ca thi i ngy nay, n bao hm hai phng din th nht l v kinh t k thut - y l phng din m hin i ho lm cho k thut v cng ngh sn xut cng nh c cu kinh t t c trnh tin tin ca thi i, ngha ny th hin i ho ng nht vi khi nim hin i ho nn kinh t quc dn. Hin i ho cn c hiu phng din th hai l v KT - XH. y hin i ho l qu trnh xy dng mt x hi vn minh cng nghip v ci bin cc ngnh kinh t, cc hot ng x hi ch yu theo phong cch ca nn cng nghip ln hin i. Hin i ho bao gi cng hng n mc tiu cui cng l v s pht trin KT - XH, pht trin con ngi, m bo tnh nhn vn. Nh vy hin i ho chnh l qu trnh s dng tin b khoa hc - k thut - cng ngh trong sn xut, trong t chc, qun l, iu hnh x hi cng nh trong cch thc sng ca con ngi em li cho con ngi mt cuc sng tt p hn, nng cao phc li cho x hi, t gp phn vo vic thc y x hi pht trin. Trong lch s nhn loi c nhng m hnh CNH, HH sau y [27,19]: - M hnh cng nghip ho c in : Tiu biu cho m hnh ny l cuc cch mng cng nghip ln th nht v cuc cch mng cng nghip ln th hai din ra Anh v cc nc chu u - Bc M. Mc tiu u tin hng u ca m hnh cng nghip ho c in l tng trng kinh t, coi li

30

nhun l ng lc duy nht ca s pht trin. y con ngi ch c coi l vt ph thuc ca my mc, ngi ta ch thin v vic khai thc kha cnh sinh vt, c bp ca con ngi ch cha thy vai tr ch ng, sng to c tnh quyt nh ca con ngi lao ng c thc. Tuy nhin vi m hnh ny th ngun lc t nhin, k thut v sc lao ng c bp ca con ngi c khai thc trit to ra c khi lng vt cht khng l thc y x hi pht trin. - M hnh cng nghip ho thay th nhp khu: M hnh ny xut hin vo nhng nm 50, 60 ca th k 19 cc nc ang pht trin nh Lin X c, v mt s nc chu , Phi, M La tinh. M hnh ny xc lp mt nn cng nghip hon chnh vi nhng ngnh nng lng, luyn kim, c kh, cng nghip nng. y, mc d c s khng nh vai tr quyt nh ca con ngi i vi s pht trin x hi song v thc hin trong c ch k hoch ho tp trung, bao cp v ch phn phi theo kiu bnh qun, nn qu trnh cng nghip ho khng khai thc c trit , hp l, c hiu qu ngun nhn lc, khng kch thch c tnh tch cc, nng ng, sng to ca ngi lao ng. Hn na, n cn to ra mt i ng nhng ngi lao ng th ng, trng ch, li, lng ph, khng bit lo toan, tnh ton. - M hnh cng nghip ho hng v xut khu: M hnh ny xut hin vo nhng nm 70 ca th k 20 da trn l thuyt li th so snh m nh kinh t hc D. Ricardo a ra t u th k 19. Ni dung ca m hnh ny l pht trin

31

cc ngnh sn xut hng ho ch yu phc v cho xut khu trn c s khai thc li th so snh ca mi quc gia. Nh ch trng khuyn khch xut khu nn m hnh ny to ra nhiu vic lm, khai thc c li th so snh v hng ho v lao ng, h tr o to ngh cho ngi lao ng, to mi trng ngi lao ng tip xc vi cng ngh hin i, hc hi kinh nghim, nng cao trnh chuyn mn v qun l, do gp phn nng cao cht lng lao ng v tng nng lc khai thc lc lng lao ng x hi. M hnh ny c vn dng thnh cng mt s nc ng v M La tinh, hnh thnh nhng nc cng nghip ho mi (NICs) hoc nhng nn kinh t cng nghip ho mi (NIEs). Tuy nhin m hnh ny cng c hn ch l lm trm trng thm tnh trng bt bnh ng trong cc quan h kinh t quc t. - M hnh cng nghip ho hn hp theo hng hi nhp quc t: M hnh ny ang trong qu trnh hnh thnh, kho nghim v c mt s c im sau: Mt l xy dng c cu cng nghip theo hng hi nhp quc t; Hai l xy dng th ch KT - XH theo hng hi nhp quc t, vi hai tnh cht: m v ph hp vi cc nh ch kinh t ton cu trong qu trnh cng nghip ho v pht trin (WTO, IMF, WB). Ba l xy dng ngun nhn lc hi nhp quc t. Ton b kt cu ngun nhn lc phi phn u t tiu chun quc t, t cc nh hoch nh chin lc, chnh sch n cc nh qun l, i ng cn b khoa hc, cng ngh, doanh nghip, cng nhn S quc gia thc hin m hnh ny ang ngy

32

cng tng ln, ni bt l cc nc ng Nam , trong c nc ta. Do , mun c mt ngun nhn lc hi nhp quc t th tt yu phi tng mnh ngn sch u t cho gio duc, o to, ng thi phi m rng hp tc quc t trong pht trin v khai thc, s dng ngun nhn lc. 1.1.2.2. Nhng ni dung c bn ca cng nghip ho, hin i ho nc ta hin nay nc ta hin nay CNH, HH c hiu l qu trnh ci bin lao ng th cng, lc hu thnh lao ng s dng cng ngh, k thut tin tin, hin i nhm pht trin lc lng sn xut v thc y hnh thnh c cu kinh t mi, hp l t ti nng sut lao ng x hi cao, cng nghip ho gn lin vi hin i ho da trn s pht trin ca cng nghip v tin b khoa hc- cng ngh. Ti i hi ng ton quc ln th X, ng ta cn khng nh CNH, HH nc ta hin nay phi gn vi s pht trin ca kinh t tri thc. C th, m hnh CNH, HH nc ta hin nay bao gm nhng ni dung ln sau y: Mt l: cng nghip ho gn lin vi hin i ho; kt hp cng ngh truyn thng vi cng ngh hin i, tranh th i nhanh vo hin i ho nhng khu quyt nh. Hai l: CNH, HH c thc hin trong iu kin c ch th trng c s qun l ca Nh nc, ly hiu qu kinh t - x hi lm tiu chun c bn.

33

Ba l: CNH, HH l s nghip ca ton dn, ca tt c cc thnh phn kinh t, trong kinh t nh nc gi vai tr ch o. Bn l: CNH, HH gn lin vi vic xy dng nn kinh t m. Nm l: nn tng v ng lc ca CNH, HH l khoa hc cng ngh v nn kinh t tri thc. Su l: CNH, HH phi ly vic pht huy NLCN lm yu t c bn cho s pht trin nhanh v bn vng. Nh vy, t cc ni dung trn ta thy rng qu trnh CNH, HH ngy nay mun thc hin c phi c s ng gp tch cc ca con ngi v NLCN. Bi vy m cn thit phi nng cao cht lng NLCN t th lc cho n tr lc c bit l nng lc sng to, trnh chuyn mn nghip v, bn lnh chnh tr, phm cht o c lm c iu ny th cn thit phi y mnh cng tc gio dc - o to p ng nhu cu thc tin ca t nc.
1.2. Vai tr v yu cu ca o to ngun lc con ngi cc trng i hc trong qu trnh Cng nghip ho, hin i ho hin nay nc ta

1.2.1. Vai tr ca o to ngun lc con ngi phc v cho cng nghip ho, hin i ho hin nay y mnh pht trin t nc theo hng CNH, HH l mt trong nhng vn quan trng t ra trong nhng k i hi gn y ca ng ta. Ti i hi i biu ton quc ln th VIII ng ta khng nh: nc ta bc vo thi k y mnh

34

CNH, HH. Nhim v ny tip tc c khng nh ti i hi IX. n i hi X th s khng nh y mnh CNH, HH gn vi pht trin kinh t tri thc [ 14, 28] tr thnh mt ni dung ln trong vn kin ca i hi v c xc nh l mc tiu phn u ca ton ng, ton dn trong nhng thp nin ti. c th thc hin c mc tiu , ng ta nhn mnh: Nng cao dn tr, bi dng v pht huy ngun lc to ln ca con ngi Vit Nam l nhng nhn t quyt nh thng li ca cng cuc CNH, HH t nc ta cn chm pht trin. Do trong CNH, HH chng ta khng th pht trin theo chin lc kiu dn u (Leader) nh ca M, ca Lin X c v ca Nht trong nhng nm gn y. Chng ta cng khng th pht trin theo kiu theo st ( Follower) nh ca Nht, ca cc nc pht trin chu u c. M vi tnh hnh v li th hin nay th chng ta ch c th pht trin CNH, HH theo kiu m rng(Extender) v kiu khai thc (Exploiter) - y l nhng m hnh CNH, HH ph hp vi nhng nc ang pht trin nh nc ta [34, 7]. pht trin CNH, HH theo hai m hnh m rng v khai thc th c nhiu thch thc ang t ra v cn phi gii quyt, trong thch thc ln nht l con ngi v o to NLCN phc v cho qu trnh CNH, HH. Bi v trong mi quan h v tc ng qua li vi qu trnh CNH, HH th yu t con ngi l quan trng nht, gi v tr trung tm, quyt

35

nh s thnh cng hay tht bi ca CNH, HH. iu ny th hin ch: mt mt, con ngi l ch th ca qu trnh CNH, HH, l lc lng sn xut hng u ca ton th nhn loi, nhng mt khc con ngi cn l ng lc c bn nht ca s nghip CNH, HH. NLCN l lc lng duy nht c kh nng pht hin, xc nh mc tiu, ni dung v tin hnh ra nhng gii php thc hin CNH, HH. ng thi trong tt c cc ngun lc (con ngi, vn ti nguyn) th ch c NLCN l lc lng cn bn nht gi vai tr thc hin qu trnh CNH, HH. Thc t cho thy qu trnh CNH, HH s khng thnh cng nu thiu ngun nhn lc ni chung v ngun nhn lc cht lng cao ni ring. V l m cn thit phi pht trin v o to NLCN. Chng ta u bit rng, bn thn qu trnh CNH, HH l vn cng ngh. Do , mun rt ngn qu trnh CNH, HH th trong lnh vc cng ngh chng ta phi mua mt s v t lm ly mt s. Song, con ng pht trin cng ngh i vi nc ta l vn kh khn. Vic t lm ly mt s khng th ni m lm ngay c, m trc mt, giai on u ca con ng pht trin cng ngh chng ta ch yu vn phi l chuyn giao cng ngh nh u t trc tip ca nc ngoi, nhp khu my mc, thit b, h tr k thut, cc dch v t vn, mua bng sng ch, cng cc hp ng cha kho trao tay [34, 8]. Xut pht t vn trn m ny sinh tnh v cng cp thit ca vic o to NLCN phc v cho CNH, HH. Trong

36

, trng tm ca o to NLCN phc v cho CNH, HH trc mt l o to kh nng v cng ngh. Cng ngh y phi c hiu y l bao gm bn thnh phn: thit b k thut, my mc; nhn lc; thng tin v t chc qun l. Do vy, o to kh nng v cng ngh l phi o to c bn thnh phn . Nu o to khng , thiu mt trong bn thnh phn th khng th thnh cng trong qu trnh CNH, HH. Tuy nhin, t hiu qu cao nht cn ch trng ti vic kt hp thnh cng gia yu t thit b k thut, my mc vi ngun nhn lc v vic kt hp ny gi vai tr ch o. Khi nghin cu nhng nguyn nhn ch yu dn n thnh cng ca cc nc chu c nn cng nghip pht trin cao nh Hn Quc, Nht Bn, Malaixia, ngi ta cho rng khng phi do cc nc ny c cng ngh mi m l do h bit kt hp gia nhng thnh tu khoa hc, cng ngh ca phng Ty vi tinh thn dn tc m trc ht l vic pht huy NLCN. iu ny, khng phi n by gi ngi ta mi bit, m cch y hn mt th k, khi ni v vai tr ca yu t con ngi i vi s pht trin, c th l s pht trin trong lnh vc sn xut, Ph.ngghen cp: Ch c phng tin c gii v ho hc ph tr th khng . Cn cn phi pht trin mt cch tng xng nhn lc ca con ngi s dng nhng phng tin na [2, 474]. iu quan trng cn li y l ngi ta c lm hay khng m thi .

37

Thc tin ca nc ta cng nh ca cc nc pht trin ch ra rng qu trnh CNH, HH din ra nhanh hay chm, t c hiu qu cao hay thp l do s quy nh ca nhiu yu t nh vn, khoa hc k thut, con ngi, trong yu t con ngi v cht lng NLCN l c bn nht. Sc mnh ca NLCN khng ch th hin tri thc (tr lc, cht xm) hay nng lc c bp mc d nhng yu t ny l v cng quan trng, c bit l trong iu kin khoa hc k thut trn th gii pht trin nh hin nay. Thc t chng minh trong nhiu trng hp, sc mnh ca NLCN cn c hnh thnh, nui dng v pht huy bi s dng cm, nng lc sng to, tinh thn dm ngh, dm lm. Nh vy, vn y l khng ch dng li vic ch trng v p dng cc thnh tu khoa hc, k thut, cng ngh tin tin hay pht trin c s h tng thc hin CNH, HH m cn tin ti mt vn then cht nht l pht trin v o to NLCN. Bi l pht trin v o to NLCN s to c hi cho mi ngi tip cn vi cc dch v x hi cn thit nh gio dc - o to, chm sc y t, vn ho th thao tc l nng cao cht lng NLCN. Mt vn na cn cp ti l, trong iu kin hin nay, vai tr ca o to NLCN phc v cho qu trnh CNH, HH th hin r ch thng qua o to m cht lng NLCN c nng cao, do nng lc trong sng to, gii quyt cng vic ca ngun nhn lc ph bin hn, iu lm rt ngn i phn no thi gian cho CNH, HH.

38

Ngun lao ng nc ta trong nhng nm gn y l kh di do, t l ngi lao ng tr nhm tui t 16 n 35 tui chim ti 65,2% tng s lao ng, y l nhm c u th v sc kho, sc vn ln, nng ng v sng to. Trong nhng nm gn y, ch s gio dc nc ta bng v vt mt s nc trong khu vc, c cu v trnh o to ngh i vi ngi lao ng c nhiu bin i r rt, t l lao ng k thut cng tng nhanh v ch s pht trin con ngi (HDI) th khng ngng tng. Song nhn tng th th NLCN ca nc ta hin nay vn cn nhiu bt cp, c th l t l lao ng qua o to cn thp, ngi lao ng cha vng vng v chuyn mn nghip v nn cha p ng c nhu cu t nc t ra. Theo kt qu iu tra th tnh n nm 2004 t l lao ng qua o to ch tng 1,5% so vi nm 2003, mi t 22,5%, trong t l qua o to ngh l 13,3%. Nu tnh theo thang im quc t th trnh chuyn mn ca ngi lao ng nc ta ch t 17,86/60 im (im ti a). Tnh n nm 2004 th t l v trnh o to gia i hc/trung hc chuyn nghip/cng nhn k thut l 1/0,91/2,75, con s ny th hin s mt cn i nghim trng gia cc cp o to, biu hin c th l trn th trng lao ng thiu mt s lng ln cng nhn k thut lnh ngh v lnh ngh cao, trong khi cc nc pht trin th c 1 ngi t trnh i hc th c 4 ngi t trnh trung hc chuyn nghip v 20 ngi c trnh cng nhn k thut [41, 18]. Nh vy, vi thc trng ny th trnh

39

NLCN nc ta l qu thp, bi vy cn phi y mnh cng tc o to NLCN cho nc ta hin nay. Tuy nhin, o to c NLCN phc v tt cho qu trnh CNH, HH, chng ta phi c nhng quan im v gii php ng n. C th nu ln mt s gii php sau: - Th nht: ng v nh nc ta kin tr mc tiu CNXH nn quan im u tin l phi o to NLCN theo nh hng XHCN. iu c ngha l o to NLCN cn thit phi hng vo s pht trin ton din con ngi c v tr tu, tnh cm, tinh thn v th cht. Trn c s hnh thnh nhn cch, o c, tc phong cng nghip, t duy nhy bn vi s tin b ca KHCN cng vi mt th lc cng trng, sc lao ng bn b do dai, lm vic c nng sut, cht lng, i sng vn ho phong ph. Yu cu v o to NLCN phc v cho CNH, HH theo quan im ny chnh l o to NLCN phi tp trung ngun nhn lc cht lng cao p ng yu cu ca nn kinh t tri thc. Vic y mnh CNH, HH gn vi pht trin kinh t tri thc l vn ct li, l mc tiu phn u ca ton ng, ton dn ta trong nhng thp nin ti. ng ta trong i hi X khng nh tranh th c hi thun li do bi cnh quc t to ra v tim nng li th ca nc ta rt ngn qu trnh CNH, HH theo nh hng XHCN gn vi pht trin kinh t tri thc, coi kinh t tri thc l yu t quan trng ca nn kinh t v CNH, HH. thc hin mc tiu ny phi i mi ton din gio dc v o to, pht trin ngun nhn lc cht lng cao [14, 34].

40

Vic pht trin NLCN ni chung v ngun nhn lc cht lng cao ni ring cho CNH, HH l nhim v trng tm ca gio dc. H thng gio dc, o to phi to ra i ng lao ng c chuyn mn, k thut p ng yu cu ca CNH, HH nh o to i ng cng nhn k thut, k s, c nhn. Vic o to cng nhn k thut gi v tr quan trng i vi nc ta hin nay bi l cng nhn k thut l i ng chim t l cao nht trong lc lng lao ng v c vai tr m bo cho s thnh cng ca qu trnh CNH, HH t nc. ng v Nh nc ta c bit quan tm n i ng lao ng ny. Chin lc ca ng v lao ng - vic lm v pht trin ngun nhn lc t nm 2001 n 2010 xc nh NLCN l nhn t quyt nh s pht trin ca t nc trong thi k CNH, HH. Do cn to ra s chuyn bin c bn v ton din v gio dc, o to, nht l vic o to cng nhn k thut, k thut vin, nhn vin nghip v theo nhiu cp , trnh . Cng vi vic nhn mnh o to i ng cng nhn k thut c tay ngh cao l ni dung c ngha c bit quan trng, ng v Nh nc ta cng xc nh rng khi chng ta vo WTO th nhu cu v mt i ng ngi lao ng c hm lng cht xm cao l mt tt yu. Nhim v ny thuc v gio dc i hc v trn i hc. Tuy nhin, vic o to i hc v trn i hc ch yu to ra lc lng lao ng chuyn mn c h kin thc hn lm, kin thc l thuyt v lm cc cng vic nh: nghin cu khoa hc, phn tch v thng k kinh t,

41

gio vin cc trng i hc (khng gm gio vin k thut h thc hnh), nh qun l, cc chuyn gia thuc cc lnh vc KT - XH khc nhau. Mc d khng trc tip to ra sn phm nh lc lng cng nhn k thut nhng lc lng lao ng ny l cu ni gia lc lng cng nhn k thut v sn phm c c nhng sn phm c cht lng cao sc hi nhp vi nn kinh t th gii. NLCN c o to thng xuyn s lin tc cp nht c nhng thng tin, tri thc KHCN tin tin v hin i p ng tt nhu cu ca th trng lao ng, nhu cu nhn lc ca cc khu vc, ngnh, lnh vc ca nn kinh t. Nu o to gn lin vi s pht trin ca th trng lao ng s l ng c thc y cc ngnh, cc lnh vc pht trin nhanh, t hiu qu KT - XH cao, trn c s thc y nhanh tin trnh CNH, HH. - Th hai: Vai tr ca vic o to NLCN cn th hin ch: ngoi vic nng cao ngun lc tr lc cho NLCN, th vic nng cao th cht cho NLCN cng ng vai tr quyt nh ti s thnh cng ca qu trnh CNH, HH bi yu cu khch quan ca qu trnh ny i hi phi c con ngi c sc kho hi nhp. Vn nng cao th lc cho con ngi Vit Nam tr thnh chin lc quc gia v c th hin i hi X Xy dng chin lc quc gia v nng cao sc kho, tm vc cho con ngi Vit Nam, tng tui th v ci thin cht lng ging ni [10, 33]. Ch khi no chng ta kt hp tt gia th lc v tr lc trong pht trin NLCN th con ngi mi

42

tr thnh vn qu nht a Vit Nam sm thot khi tnh trng nc km pht trin v vn ln tr thnh mt nc cng nghip theo hng hin i trong tng lai gn. - Th ba: Vic o to NLCN, nu m bo s cng bng x hi, to c hi cho tt c mi ngi, nht l con em nhng gia nh c cng vi nc, ngi ngho, vng su, vng xa c tip cn h thng o to th nhng ni s pht trin v s lng NLCN c cht lng cao, gp phn vo vic xy dng thnh cng s nghip CNH, HH nng nghip nng thn v min ni, hi o. - Vic o to NLCN, nu gn lin vi yu cu ca ton cu ho v tri thc ho kinh t s to tin CNH, HH pht trin theo hng tin b, tch cc, ph hp vi xu th pht trin chung ca nhn loi. Bi, hin nay cc quc gia trn th gii u c s chy ua gay gt v pht trin NLCN nng cao hm lng tri thc v hm lng KHCN trong tng sn phm, tng ngnh v nn kinh t. Nu chng ta khng nhn thc r iu ny th khi chng ta tin hnh xong CNH, HH th n li tr nn lc hu v chng ta li phi tin hnh mt qu trnh CNH, HH mi. Do m o to NLCN theo xu hng chung m cc nc trn th gii ang lm s to ra ngun vn nhn lc cng ngy cng c cht lng cao hn thc y s cnh tranh hiu qu ca nn kinh t v p ng qu trnh cnh tranh v nhn lc trn th trng lao ng quc t. Mun lm c iu ny th h thng v cc chnh sch o to ca nc ta phi lun lun c b sung, hon thin

43

bt nhp c xu hng chnh sch, th ch o to ca th gii. Tm li, u t, pht trin v o to NLCN trn c s nng cao trnh tri thc v kh nng ng x nhanh nhy, quyt on, sng to s l yu t quyt nh nht to nn s pht trin nhanh v bn vng ca nn kinh t ni chung, CNH, HH ni ring Vit Nam hin nay. 1.2.2. Yu cu ca cng nghip ho, hin i ho i vi vic o to ngun lc con ngi y mnh CNH, HH v pht trin NLCN trong iu kin cch mng khoa hc, cng ngh v nn kinh t tri thc pht trin nh ngy nay c coi l phng thc c bn, quan trng nht bin mt x hi nng nghip, lc hu, thnh mt x hi cng nghip, vn minh. Do vy m hai qu trnh ny phi tn ti trong mi quan h tc ng qua li vi nhau mt cch bin chng. Khi chng ta khng nh vai tr quan trng v tnh cht quyt nh ca vic o to NLCN i vi tin trnh y mnh CNH, HH th ngc li, chng ta cng cn phi thy rng qu trnh CNH, HH c nhng nh hng v yu cu nht nh i vi mc tiu o to NLCN. Qu trnh CNH, HH t ra i vi NLCN nc ta cc yu cu chnh sau y: - Th nht: CNH, HH cng vi s pht trin ca nn kinh t tri thc m ni dung ct li ca n l cuc cch mng KHCN mang tnh cht ton cu hin nay dn ti s thay i ton din b mt ca nn kinh t th gii. Sn phm hng

44

ho ca nn kinh t tri thc khi ra i i hi phi c hm lng khoa hc tr tu cao, u tin cht lng hn s lng. Nu trc y u vo vt cht ca qu trnh sn xut tng, u vo tr tu ch cn t ti mc cn thit th ngy nay do p dng cng ngh sn xut mi nn c cu sn xut thay i. Bi vy m u vo vt cht ca qu trnh sn xut ngy cng gim v ngy cng tng cho u vo tr tu. iu ny cng c ngha l mng li thng tin, tri thc l nhng yu t quan trng quyt nh s pht trin ca c cu sn xut. Do , cht lng NLCN, m c bit l s hiu bit v sng to ca con ngi cng ngy cng c vai tr quan trng quy nh s pht trin. Tt c nhng iu ny nhm ni ln rng CNH, HH t ra yu cu m rng quy m NLCN c trnh chuyn mn k thut cao. Tht vy, khi p dng ph bin cng ngh mi trong sn xut nh cng nghip sinh hc, tin hc, nng lng, vt liu mi s bt buc ngi lao ng phi thng xuyn t i mi u c ca mnh. Kh nng ch ng, linh hot, sng to, hc hi, thu np thm kin thc phi thng xuyn din ra trong qu trnh lao ng ca h. Mt khc, di s tc ng ca cch mng KHCN ngy nay, cc nc d mun hay khng u tham gia d t hoc nhiu vo cc quan h kinh t quc t. Xu hng ton cu ho, khu vc ho nn kinh t th gii ang pht trin mnh. N li ko, cun ht hu ht cc quc gia tham gia. Hng lot cc t chc lin kt kinh t th gii nh WTO, EC, AFTA, NAFTA ra i v pht trin mnh m.

45

Nhng t chc ny thc y qu trnh hp tc, u t, bun bn, giao dch gia cc nc, v kt qu ca n l thc y nn kinh t ca cc nc pht trin. Song, c th gia nhp mt cch tch cc vo cc t chc y, i hi cc nc phi pht trin mnh v NLCN, bi nu mi nc khng t chun b, trang b v ni lc, khng t nng cao cht lng ngun nhn lc th khng th cnh tranh vi cc nc khc v kt qu l s b tt hu, l thuc hoc s b y ra khi qu trnh ton cu ho. i vi nc ta, chng ta l thnh vin ca APEC, WTO, AFTA, do vy chng ta s c nhiu c hi thc hin thnh cng s nghip CNH, HH. Song, chng ta cng khng th khng tun theo quy lut chung ca s pht trin kinh t l phi pht trin mnh v cht lng NLCN. ng ta khng nh pht trin CNH, HH l phi pht trin NLCN, mc tiu pht huy nhn t con ngi trn c s m bo cng bng, bnh ng v quyn li v ngha v cng dn, kt hp tt tng trng kinh t vi tin b x hi; gia i sng vt cht v i sng tinh thn; gia p ng cc nhu cu trc mt vi chm lo li ch lu di; gia c nhn vi tp th v cng ng x hi [8, 13] c ng v Nh nc ta xc nh r v cho rng l mc tiu trc mt v lu di trong qu trnh xy dng t nc. i hi IX v X ca ng ta tip tc khng nh s cn thit phi nng cao nng lc v to c hi cho mi ngi u c th pht huy ti nng, tham gia vo cc qu trnh pht trin. Vi nhng nh hng chin lc ny,

46

trong nhng nm gn y, vic pht trin NLCN nc ta c quan tm c bit. Bo co pht trin con ngi nm 2003 ca Chng trnh Lin hp quc (UNDP) nhn nh trong thp k qua, Vit Nam t c nhng tin b vt bc v gim ngho v pht trin con ngi, ch s pht trin ca con ngi Vit Nam lin tc tng t 0,583 nm 1985 ln 0,605 nm 1990, 0,649 nm 1995 v 0,688 trong hai nm 2002, 2003, cn ch s ngho kh HPI chng ta xp th 43 trong 88 nc ang pht trin [35, 3]. Tuy vy, s pht trin NLCN Vit Nam vn cn nhiu hn ch. Theo nh gi ca Vin Chin lc v Chng trnh gio dc th ch s tng hp v cht lng gio dc v NLCN ca Vit Nam mi ch t 3,79 im (tnh theo thang im 10), s thnh tho Ting Anh t 2,62 im v s thnh tho cng ngh cao t 2,50 im. So vi cc nc chu th chng ta ng th 11, cn so vi cc nc ng Nam th chng ta ng th 5 sau Singapo, Malaixia, Philippin v Thi Lan. iu ny phn nh t l lao ng qua o to ca chng ta cn t, trnh chuyn mn thp, tay ngh cha cao. Thc trng ny t ra cho chng ta l phi pht trin hn na NLCN phc v cho qu trnh CNH, HH. - Th hai: CNH, HH vi vic s dng rng ri KHCN hin i v trong xu th ton cu ho kinh t th tnh cnh tranh v cht lng sn phm v lao ng nng cao phm vi ton th gii, do n i hi cht lng NLCN cng phi c i mi t chun quc t. Mun vy, gio dc v o to

47

cn thit phi i mi sc cung ng cho th trng lao ng trong nc v quc t, s lng ngun nhn lc c cht lng cao, ph hp vi yu cu pht trin ca t nc v quc t. nc ta, trc yu cu ca th trng trong nc v quc t, ng v Nh nc xc nh nhim v t ra cho h thng gio dc - o to l phi cung ng c ngun nhn lc chuyn mn - k thut cao cho pht trin cc ngnh cng nghip, xy dng, kt cu h tng, dch v v cc ngnh u t cho qu trnh CNH, HH nng nghip v nng thn. y l nhim v kh khn, n i hi gio dc - o to phi pht huy ht vai tr v trch nhim ca mnh. - Th ba: CNH, HH l iu kin vt cht cn thit ci bin t tng tiu nng, sn xut nh ca mt b phn ng k lc lng lao ng x hi, thc y t duy, tr tu ca lc lng lao ng ny pht trin theo hng tip cn nhng thnh tu khoa hc k thut tin tin. Thc t cho ta thy rng, x hi ta hin nay vn cn mang du n ca mt nc nng nghip, bng chng l hin ti chng ta vn cn c mt s lc lng ng o l ngi nng dn (chim khong 80% dn s c nc). Trong qu trnh lao ng h biu hin ra nhng t tng, tm l cn lc hu, nng cn nh tnh trng sn xut nh l, manh mn, thc t chc k lut km, Nhng t tng ny khng nhng tn ti h t rt lu m thm ch n cn ph bin mt b phn khng nh cn b, cng nhn vin chc nh nc. Vn t ra y l, y mnh CNH, HH t nc s to nn s thay i

48

mnh m, tch cc trong thi quen, trong nhn thc v hnh ng mang tnh kinh nghim trc y ca ngi nng dn. Kt qu l s i mi t duy, tr tu ca ngi lao ng. Nh vy, do y mnh CNH, HH m cht lng ca NLCN c nng cao. - Th t: CNH, HH cn l c s quan trng cho vic thc hin mc tiu gii phng v pht trin con ngi mt cch ton din. CNH, HH l yu cu quan trng hng ti mc tiu tng cng kinh t i lin vi pht trin vn ho, tng bc ci thin i sng vt cht v tinh thn ca nhn dn, thc hin tin b v cng bng x hi [13, 89]. Nh vy, y CNH, HH l nhn t quan trng thay i cuc sng con ngi. Chng ta, ai cng bit rng, con ngi va l mc tiu, ng thi va l ng lc ca s pht trin. Vi t cch l ng lc, con ngi tin hnh CNH, HH pht trin kinh t - x hi. Nhng ngc li, chnh qu trnh CNH, HH cng s tc ng tr li phc v tt hn nhu cu sng cho con ngi, n lm thay i nhng nh hng gi tr trong con ngi, trn c s thc y NLCN pht trin. iu ny th hin r nht ch nhng tin b ca khoa hc k thut m qu trnh CNH, HH em li cho php vt qua nhng nhu cu thit yu trong i sng con ngi nh n, mc, . Con ngi i hi thc hin nhu cu x hi ngy cng mnh hn nh nhu cu c tn trng, c khng nh bn thn, c sng to trong lao ng, c sng trong ho bnh, nhu cu cao quan h cng ng. Hn na, chnh nhng cng c hin

49

i m qu trnh CNH, HH em li, v ang lm gim nh lao ng cho con ngi, do con ngi c thi gian ri hn, v vy h c iu kin quan tm ti nhng dch v m trc y i vi h l th yu, l xa vi nh gio dc, chm sc sc kho, vic lm, bo v mi trng, nng cao mc sng. Tu trung li, trong qu trnh pht trin x hi theo nh hng XHCN, y mnh CNH, HH l phng tin, phng thc hng ti mc tiu cao c, y tnh nhn vn, nhn o l v cuc sng hnh phc v ngy cng tt p ca con ngi, v s gii phng v pht trin ton din con ngi. Mt khc, c th ni, mt mc no , CNH, HH gp phn lm nn gi tr v tn, khai thc khng bao gi cn ca NLCN so vi cc ngun lc khc. Trn y l mt s vn l lun chung v NLCN v o to ngun lc con ngi trong qu trnh CNH, HH hin nay ca nc ta. L mt i hc vng thuc min ni pha Bc nc ta, i hc Thi Nguyn gi mt v tr quan trng trong vic o to ra ngun nhn lc cht lng cao cho s nghip CNH, HH t nc. Qua thc t nhng nm qua cho thy, vic o to i hc Thi Nguyn to ra c mt i ng lao ng c phm cht v nng lc cao phc v c lc cho s nghip pht trin kinh t - x hi mt s tnh trung du, min ni pha Bc v ng bng Bc b t Ngh An tr ra. iu ny khng nh v th quan trng ca i hc Thi Nguyn i vi s pht trin ca t nc. Song, thc t cng

50

cho thy rng vn cn nhiu nhng yu km ang tim n bn trong vic o to NLCN i hc Thi Nguyn i hi cn phi gii quyt pht huy hn na th mnh ca i hc Thi Nguyn. y cng l nhng ni dung chnh m tc gi mun cp ti trong nhng phn tip theo ca lun vn.

51

chng 2. o to ngun lc con ngi i hc Thi Nguyn hin nay - thc trng v nhng vn t ra
2.1. Mt s c im ca i hc Thi Nguyn tc ng n vic o to ngun lc con ngi

2.1.1. Tng quan v i hc Thi Nguyn i hc Thi Nguyn c thnh lp theo Ngh nh 31/CP ngy 4/4/1994 ca Chnh ph trn c s t chc, sp xp li cc trng i hc trn a bn tnh Thi Nguyn. Khi mi thnh lp, HTN c 4 trng i hc (i hc S phm, i hc Nng Lm, i hc Y khoa, i hc K thut Cng nghip) v mt trng Cng nhn K thut vi hn 1.500 cn b vin chc (trong c hn 900 cn b ging dy). Hin nay HTN c s m rng vi b my t chc bao gm: Ban Gim c cng vi 15 ban chc nng v n v phc v, 5 trng i hc (ngoi 4 trng i hc k trn th nm 2005 thnh lp thm trng i hc Kinh t v Qun tr Kinh doanh), 1 trng cao ng (Cao ng Kinh t K thut), 2 khoa trc thuc (Khoa Khoa hc T nhin v Khoa Cng ngh Thng tin), mt Trung tm Gio dc Quc phng. Ngoi ra cn c cc trung tm nghin cu khoa hc, thc nghim, xng trng, trng ph thng trung hc thc hnh t ti cc trng thnh vin. Theo th i ng cn b vin chc v hp ng lao ng HTN cng c tng cng. Hin ti tng s cn b vin chc v hp ng lao ng ca ton HTN l 2.418 ngi

52

trong c 1.643 cn b, vin chc thuc bin ch c giao. S cn b ging dy l 1.104 ngi trong c 433 cn b ging dy theo ch hp ng lao ng. Song, phn ng s cn b ging dy mi ch c trnh i hc. Cho n nay s cn b ging dy c hc v tin s v chc danh gio s, ph gio s ca ton i hc l rt thp. Theo thng k nm 2005 th ton i hc ch c 14,76% ging vin c hc v tin s, 3,08% ging vin c chc danh gio s, ph gio s. Nu so snh vi mt s trng i hc vng v trng im khc trong nc th thy t l tin s, gio s, ph gio s ca HTN thp hn rt nhiu (thp hn khong t 2,89% n 47,52% so vi 11 trng i hc khc), ch cao hn i hc Nng v i hc Cn Th. Bng 1: T l TS v GS, PGS so vi tng s cn b ging dy ca 14 trng i hc trng im Vit Nam (s liu thng 12 nm 2005)
TSKH, TS Tng s S lT ging ng l vin (%) 1.548 862 55,8 6 853 505 59,2 0 1.500 690 46,0 0 549 163 29,6 9 511 146 28,5 7 881 302 34,2 7 1.900 539 28,3 GS, PGS S lT l ng (%) 344 228 265 62 97 95 170 22,22 26,73 17,67 11,29 18,98 10,78 8,95

TT 1 2 3 4 5 6 7

Tn trng i hc Quc gia H Ni Trng H S phm H Ni Trng H Bch khoa H Ni Trng H Nng nghip I H Ni Trng H Y khoa H Ni Trng H Kinh t Quc dn H Ni i hc Quc gia TPHCM

53

8 9 10 11 12 13 14

Trng H Kinh t TPHCM Trng H S phm TPHCM Trng H S phm - TPHCM i hc Hu i hc Thi Nguyn i hc Cn Th i hc Nng

480 508 508 1.316 1.104 948 780

130 119 119 250 163 67 80

7 27,0 8 23,4 3 23,4 3 19,0 0 14,7 6 7,06 10,2 6

29 27 27 80 34 11 21

6,04 5,31 5,31 6,08 3,08 1,16 2,69

(Ngun: i hc Thi Nguyn) Mc d vy, trong nhng nm qua, HTN c nhng ng gp tch cc cho vic thc hin thng li nhim v chnh tr ca ng, minh chng cho iu ny c th hin ch, t nm 1995 n nay, HTN m thm 42 ngnh o to bc i hc, 21 chuyn ngnh bc thc s, 3 chuyn ngnh bc tin s. Vi quan im a dng ha hnh thc o to, gp phn m rng quy m o to p ng nhu cu o to ngun nhn lc v nhu cu hc tp ca ng bo cc dn tc trong vng cng nh p ng nhu cu CNH, HH t nc trong giai on hi nhp kinh t quc t. Hin ti, HTN ang o to 67 ngnh hc bc i hc thuc hu ht cc lnh vc khoa hc cng ngh nh: gio dc, nng lm, y dc, cng ngh thng tin. Trong trng i hc S phm o to 18 chuyn ngnh v l n v c nhiu ngnh o to nht, sau n trng i hc Nng Lm o to 15 chuyn ngnh, trng i hc K thut Cng nghip o to 13 chuyn ngnh, khoa Cng ngh Thng tin o to 7 chuyn ngnh,

54

khoa Khoa hc T nhin l 6 chuyn ngnh, trng i hc Kinh t v Qun tr Kinh doanh l 5 chuyn ngnh, cn trng i hc Y khoa l n v o to t chuyn ngnh nht ch c 3 chuyn ngnh. S liu trn ni ln tnh cht a ngnh, a lnh vc ca HTN - p ng yu cu pht trin ca gio dc i hc trong th k 21. Tuy nhin, khi xem xt k tng ngnh cc trng th thy ni ln mt thc trng l dng nh cn c s trng lp v mt s ngnh gia cc trng vi nhau. Chng hn, ngnh in t Vin thng c c khoa Cng ngh Thng tin v cng c trng i hc K thut Cng nghip, hay ngnh Khoa hc Mi trng va c khoa Khoa hc T nhin, va c trng i hc Nng Lm. trng i hc K thut Cng nghip, khoa Khoa hc T nhin, trng i hc Nng Lm c cc ngnh v c bn l ging nhau nh ngnh K thut Mi trng, Cng ngh Sinh hc, Cng ngh Sinh hc Nng nghip. Chnh thc trng ny, mt mt gy kh khn cho cc th sinh khi la chn, t nguyn vng d tuyn vo HTN v mt khc n cn gy kh khn cho chnh bn thn HTN khi mun tp trung u t v c s vt cht v i ng cho cc trng thnh vin. khc phc kh khn ny HTN cn phi thc hin bc r sot li h thng cc ngnh ang o to, hn na cn thit phi c s b sung, cp nht, iu chnh chnh xc v tn gi, ni dung chng trnh theo danh mc ngnh v chng trnh o to c Nh nc ban hnh. ng thi cng cn thit phi iu chnh, phn cng

55

li cc chuyn ngnh trng lp gia cc trng theo chc nng, nhim v v c th ca tng trng, trnh s chng cho cc chuyn ngnh o to gia cc trng vi nhau. Ngoi cc chuyn ngnh ang o to bc i hc, hin ti HTN cn o to 29 chuyn ngnh bc thc s. Con s ny vt mc quy nh ca B Gio dc v o to giao cho HTN 8 chuyn ngnh (sau khi thnh lp, B Gio dc v o to giao cho HTN o to 21 chuyn ngnh thc s). Tuy nhin con s ny vn cn mc khim tn so vi mt s trng i hc vng khc, chng hn, i hc Hu hin nay ang o to 54 chuyn ngnh thc s. Mc d vy, y mi ch l s th hin v mt s lng. V mt cht lng th ni ln mt thc t l mt s chuyn ngnh o to thc s cn thiu nhiu ging vin ging dy ng chuyn ngnh. Do , m trong qu trnh o to phi i thu ging vin cc c s bn ngoi, iu ny phn no lm hn ch cht lng o to. Do vy, HTN mun m thm cc chuyn ngnh mi o to thc s th trc mt cn phi chun b tt i ng ging vin c trnh , nng lc ging dy tng ng. Bng 2: S chuyn ngnh cao hc hin ang o to HTN
Nm bt u o to 2002 1997 1997 S ging vin chuyn ngnh 10 7 14 n v thnh vin ph trch o to Khoa Cng ngh Thng tin Trng i hc K thut Cng nghip

TT 1 2 3

Chuyn ngnh Khoa hc my tnh T ng ho Cng ngh ch to

56

4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29

my C hc k thut Thit b, mng v nh my in Trng trt Chn nui Th y Lm hc Y hc d phng Ni khoa Kinh t Nng nghip Gio dc hc Qun l gio dc LL v PP dy hc Vn v ting Vit LL v PP dy hc b mn Ton LL v PP dy hc b mn Vt l LL v PP dy hc b mn a l LL v PP dy hc b mn Sinh hc Vn hc Vit Nam Ngn ng hc Lch s Vit Nam i s v l thuyt s Gii tch Ho phn tch Ho hu c Di truyn hc Sinh thi hc Sinh hc thc nghim

2004 2004 1994 1994 2002 2005 1997 1999 2002 2001 2006 1999 1999 1992 2001 2006 1999 2006 2001 1999 1999 1993 1993 1992 1992 1992

02 01 02 15 06 05 05 06 03 03 02 02 02 01 02 10 02 05 02 03 02 02 03 02 02 Trng i hc Nng Lm

Trng khoa Trng QTKD Trng phm

hc

Y v S

HKT i hc

(Ngun: i hc Thi Nguyn) Hin ti, HTN cng ang o to cc chuyn ngnh bc tin s, bao gm 5 chuyn ngnh thuc cc lnh vc trng trt, chn nui ng vt, l lun v lch s gio dc, cng ngh ch to my, v sinh hc x hi v t chc y t. So vi cc trng i hc khc trn c nc th quy m o to tin

57

s HTN qu nh, iu ny lm hn ch ch trng pht trin i ng cn b khoa hc c trnh cao khng ch cho bn thn HTN m cn cho cc tnh trung du, min ni pha Bc ni ring v cho c nc ni chung. i vi bc o to cao ng, trung hc v o to ngh, HTN hin cng ang o to mt s lng ln. Hin c 27 chuyn ngnh gm nhiu lnh vc khc nhau nh y dc, nng lm, cng nghip, kinh t - k thut vi tng s hc sinh ln ti hng ngn em. iu , cho thy ngoi vic o to ngun lc lao ng c kin thc h hn lm, HTN cn ch trng ti vic o to ngi lao ng c tay ngh cao p ng nhu cu CNH, HH tng khu vc, tng vng min v trn c nc. D kin trong giai on 2006 - 2010, HTN s m mi v tuyn sinh thm 33 chuyn ngnh o to i hc, 15 chuyn ngnh bc cao hc, 14 chuyn ngnh tin s, 5 chuyn ngnh bc s chuyn khoa cp I, 4 chuyn ngnh bc s chuyn khoa cp II, 3 chuyn ngnh bc s ni tr v hng chc ngnh ngh thuc cc bc cao ng, trung hc v dy ngh. Cc h o to HTN hin nay cng rt a dng, ngoi h o to chnh quy ra th cn c cc h o to khc nh h o to va hc va lm, c tuyn, chuyn tu, vn bng hai v lin kt o to. Quy m o to ca HTN tnh n thi im nm 2006 l 47.024 HSSV, trong : Nghin cu sinh l: 50 ngi Hc vin cao hc l: 740 ngi

58

Bc s chuyn khoa cp I l: 280 ngi HSSV chnh quy l: 23.597 ngi HSSV cc h khc l: 22.357 ngi HTN ch tuyn th sinh c h khu thng tr ti khu vc 1, khu vc 2, khu vc 2 - nng thn (ring trng i hc Y khoa c quy nh r vic tuyn th sinh nhng tnh no) thuc cc tnh t H Tnh tr ra, khng tuyn th sinh c h khu thng tr khu vc 3. Ti y c khong 25% HSSV l con em cc dn tc thiu s v 62%o HSSV trc khi thi vo cc trng HTN hc tp c h khu thng tr ti cc khu vc u tin tuyn sinh. Cng v l do m iu kin kinh t v trnh hc vn ca HSSV nhn chung l thp v kh khn. S HSSV kh, gii trong ton i hc ch chim xp x 18% (i vi HSSV h chnh quy tp trung). Trong nhng nm gn y, s hc sinh ng k d thi vo HTN rt ng, mi nm trung bnh c khong 70 n 75 vn hc sinh song ch tiu c tuyn chn ch khong 10%. V d, nm 2006 s hc sinh ng k d thi vo h chnh quy l 70.865 em nhng ch tiu tuyn chn ch c 6.320 em. Nh vy, HTN mi p ng c khong 10% nhu cu o to NLCN c trnh i hc ca khu vc. Trong tng lai, HTN cn phi c nhng bin php m rng o to p ng nhu cu hc tp ca ng o mi tng lp nhn dn. Di y l s lc lich s hnh thnh v pht trin ca mt s trng thnh vin thuc HTN. * Trng i hc S phm

59

Trng i hc S phm - HTN trc y gi l trng i hc S phm Vit Bc, c thnh lp ngy 18/7/1966. Khi mi thnh lp trng ng ti a bn x Ph Lc, huyn i T, tnh Thi Nguyn. T nm 1970 n nay trng chuyn v phng Quang Trung, Thnh ph Thi Nguyn. Nhim v chnh ca trng l o to gio vin c trnh c nhn s phm cho cc tnh thuc khu vc 1, khu vc 2, khu vc 2 - nng thn t H Tnh tr ra. Tri qua hn 40 nm xy dng v trng thnh cng vi hn 10 nm l thnh vin ca HTN, trng c nhng ng gp to ln, cung cp cho t nc nhiu cn b c trnh i hc v trn i hc. Hin nay trng c 14 khoa: Ton hc, Vt l, Ho hc, Sinh - K thut Nng nghip, Vn hc, Lch s, a l, Ngoi ng, Tm l - Gio duc, Gio dc Tiu hc, Gio dc Th cht, o to Gio vin Trung hc c s, Mm non, Gio dc l lun v chnh tr Mc - Lnin cng vi 18 chuyn ngnh o to bc i hc, 18 chuyn ngnh o to sau i hc trong c 17 chuyn ngnh thc s, 1 chuyn ngnh tin s. Ngoi ra trng cn c 2 trung tm l trung tm tin hc min ni v trung tm ngoi ng, 1 trng ph thng trung hc bn cng thc hnh. D kin n nm 2010 trng s m mi v tuyn sinh thm 6 chuyn ngnh bc i hc, 4 chuyn ngnh bc thc s, 7 chuyn ngnh bc tin s. S lng cn b cng chc hin nay ca trng l 670 ngi trong c 505 cn b ging dy. S gio s - tin s l 50 ngi (t l l 9,90%), 216 thc s (t l l 42,77%), 239 c

60

nhn i hc (t l l 47,32%). Hng nm s lng th sinh d thi vo trng rt ng, t l chi kh cao. Quy m hin nay ca trng l 12.000 sinh vin/nm thuc tt c cc bc hc v cc loi hnh o to. Song song vi qu trnh ging dy, cn b cng chc ca trng thng xuyn tham gia nghin cu khoa hc tt c cc cp v t c nhiu thnh tu quan trng, nhiu ti nghin cu c nh gi vo loi xut sc. Trong qu trnh o to, trng cng lun m rng quan h, hp tc o to v nghin cu khoa hc vi nhiu t chc trn th gii nh Hc vin S phm Qung Ty - Trung Quc, i hc Kasetsait, i hc Chulalongkorn - Thi Lan, i hc Ryukyu - Nht Bn, i hc Troyes - Cng ho Php v vin Anh ng. Bi vy, hng nm cc chuyn gia ca cc nc Anh, Php, Hoa K, Trung Quc n trng dy cc kho hc khc nhau. Cng vi qu trnh , hin nay c mt s cn b ca trng ang hc tp, nghin cu bc thc s, tin s cc nc trn. S cn b ny khi v nc s l mt ngun nhn lc cao cp thc hin chuyn giao khoa hc cng ngh cho cn b trong trng, trn c s thc y nh trng hot ng c hiu qu, ng gp tch cc cho cng cuc xy dng ch ngha x hi Vit Nam. * Trng i hc Y khoa C th ni trng i hc Y khoa - HTN l mt trong nhng trung tm y hc ln nht ca khu vc min ni pha Bc Vit Nam, c thnh lp ngy 23/7/1968 trn c s trng Y s Vit Bc. n nay, trng c 28 b mn cng 4 trung tm

61

nghin cu khoa hc v ng dng cng ngh l: Trung tm Tin Lm sng v Chn on Y khoa K thut cao, Trung tm Nghin cu v ng dng Dc liu min ni, Trung tm o to v Pht trin Y hc Gia nh, Trung tm Nghin cu Mi trng Bnh tt v Sc kho. Khi mi thnh lp trng c nhim v l o to chuyn ngnh bc s a khoa (hc 6 nm) cho mt s tnh trung du v min ni pha Bc. Sau 10 nm hot ng trong HTN, trng pht trin thm nhiu loi hnh o to. Thng 9/2003 c php ca B Y t, B Gio dc v o to trng m thm 2 m ngnh mi v tuyn sinh l Dc s i hc, C nhn iu dng (hc h 4 nm), ng thi trng cng o to bc thc s vi 3 chuyn ngnh l Y hc d phng, Ni khoa, Ngoi khoa cng vi 12 chuyn ngnh bc s chuyn khoa cp I l Y t cng cng, Ni khoa, Ngoi khoa, Nhi khoa, Sn ph khoa, Tai - Mi - Hng, Mt, Tm thn, Gy m hi sc, Y hc gia nh, Thn kinh, Xt nghim. Ngoi ra, hin ti trng cng ang o to 4 chuyn ngnh bc trung hc l K thut vin Xt nghim a khoa, Dc, iu dng v iu dng gy m hi sc. Trong l trnh t nay n nm 2010 trng s m mi 8 chuyn ngnh thuc cc bc i hc, thc s v tin s. S ging vin ca trng tnh n thi im nm 2006 l 179 ngi, trong s gio s, ph gio s, tin s l 16 ngi, chim 8,12%, thc s l 106 ngi chim 53,81%, bc s chuyn khoa II l 10 ngi, t 5,07%, bc s chuyn khoa I l 17 ngi, t 8,62%, trnh i hc l 48 ngi, chim

62

24,36%. T khi thnh lp n nay trng o to c hn 10.000 bc s, s bc s ny hin nay ang cng tc v lm vic nhiu bnh vin khc nhau trn c nc nhng ch yu vn l cc tnh min ni pha Bc. Theo nh gi v nhn xt ca nhiu n v c cc bc s c o to trng i hc Y khoa - HTN cho thy h u l nhng ngi c tay ngh cao, trnh chuyn mn vng vng, c o c, c lng tm ngh nghip cng cc n v cu sng hng trm ngi khi cc cn bnh him ngho. C c kt qu ny l nh vo qu trnh gio dc l thuyt kt hp vi hng dn thc hnh, thc tin cho sinh vin ca cn b ging vin ngay trong khi h cn ngi trn gh nh trng. Cng nh trng i hc S phm, trong nhng nm qua trng i hc Y khoa cng lin kt, quan h vi nhiu trng i hc v cc t chc phi Chnh ph ca cc nc chu , ng Nam v Hoa K nh i hc Y khoa Cn Minh ca Trung Quc. Trng c quan h vi H Lan thng qua d n o to hng cng ng, vi Thu in qua d n o to da trn cng ng gip nh trng lm quen v ci cch o to st vi xu hng pht trin o to hin i. Trng cng c quan h vi cc t chc quc t khc nh Help Age, Family Doctors, Heart to Heart Counterpart International... Cc t chc ny gip nh trng tip cn vi nhng dch v y t tin tin trn th gii, t to iu kin cho vic thc y qu trnh CNH, HH trong lnh vc y hc. Chnh v vy m cho n nay nhiu cng trnh nghin cu khoa hc cc cp m trng

63

thc hin t c kt qu tt v c ng dng trong thc tin nh: Cng trnh S dng my tho lng trong iu tr bnh lng rut tr em, cng trnh o to cn b y t thn bn, cng trnh iu tr u ph i tuyn tin lit bng m ct ni soi.... Nhiu ti khc cng ang c tin hnh v ha hn nhiu thnh cng mi. * Trng i hc Nng Lm c thnh lp vo nm 1970 trn c s trng trung hc nng lm Vit Bc. T nm 1994 n nay trng trc thuc HTN. Nhim v chnh ca trng l o to cn b khoa hc k thut, qun l kinh t nng, lm nghip v nghin cu khoa hc, chuyn giao khoa hc cng ngh cho cc tnh trung du, min ni pha bc Vit Nam. Khi mi thnh lp trng mang tn l i hc K thut min ni vi 2 ngnh o to c bn l trng trt v chn nui th y, sau 6 nm m thm ngnh kinh t nng nghip, nm 1988 c thm ngnh lm nghip. Trong thi k t nc i mi v m ca, hng nm trng tuyn trn 2.000 sinh vin vo h chnh quy v ti chc cho cc chuyn ngnh: trng trt, qun l t ai, chn nui th y, kinh t nng nghip, qun tr kinh doanh, k ton doanh nghip, lm sinh, nng lm tng hp, khuyn nng, s phm k thut nng nghip, khoa hc mi trng. Sau nhiu nm n lc phn u, trng ln mnh v mi mt. Hin ti tng s cn b ging dy ca trng l 271 ngi trong t l c hc v gio s, ph gio s, tin s l 23,99% (65 ngi), thc s l 52,77% (143 ngi), i hc l

64

23,25% (63 ngi). Ton trng hin c 8.459 HSSV bao gm 4.251 sinh vin h chnh quy, 4.010 sinh vin h ti chc, 198 hc vin cao hc v nghin cu sinh. Thc hin chin lc 10 nm xy dng, pht trin ton din (2001 - 2010), ngay t u trng ch trng o to ngun nhn lc c trnh cao nng cao cht lng o to. Con s 85% ging vin c trnh trn i hc l con s ng n phc trong tng quan so snh vi cc trng thnh vin khc thuc h thng HTN. D kin dn nm 2010, trng s nng t l ging vin c trnh tin s, gio s, ph gio s ln 85%. Trng cng chun ho i ng ging vin trn 3 lnh vc tin hc, ngoi ng v cp nht thng tin. n nay 100% s ging vin trong trng s dng thnh tho my vi tnh phc v chuyn mn. Trng i hc Nng Lm l mt trong nhng trng ch trng kt hp vic ging dy, hc tp vi sn xut bng cc chng trnh hp tc chuyn giao khoa hc - cng ngh c k kt gia trng vi cc tnh. Trng cng c B Gio dc v o to khen thng, nh gi l mt trong s cc trng trn c nc thc hin c kt qu cng tc quan h quc t. T nm 2001 n nay trng nhn c xp x 3 triu USD ti tr ca cc nc trn th gii. ng thi, nh hp tc quc t m trong nhng nm qua, trng c c 129 lt cn b, ging vin i tham quan, hc tp nc ngoi. Hn 30 nm xy dng v trng thnh, trng i hc Nng Lm tr thnh trung tm o to, nghin cu khoa hc

65

v chuyn giao cng ngh Nng - Lm nghip cht lng cao ca cc tnh trung du v min ni pha bc, gp phn tch cc trong s nghip CNH, HH nng nghip nng thn nc ta. Bng chng l cho ti nay trng cung cp cho t nc 7.800 k s nng - lm nghip v c nhn qun l kinh t nng nghip, trn 200 cn b c trnh thc s, hng nghn cn b trung cp Nng - Lm nghip trn cc a phng. Con s ny s c tip tc nng ln trong nhng nm ti nh h thng gio dc a ngnh ca trng. * Trng i hc K thut Cng nghip Trng i hc K thut Cng nghip nguyn l trng i hc C - in c thnh lp nm 1965. T nm 1994 n nay trng tr thnh thnh vin ca HTN. Cng nh cc trng thnh vin khc ca HTN, trng i hc K thut Cng nghip l c s o to a cp, a ngnh. bc i hc hin nay trng ang o to 13 chuyn ngnh nh: C kh Ch to my, C kh ng lc, H thng in, in t - Vin thng, K thut in t, K thut Mi trng, S phm K thut Cng nghip.... bc cao hc c 4 ngnh: T ng ho, Cng ngh Ch to my, C hc K thut, Thit b Mng v Nh my in. bc tin s c 1 chuyn ngnh l Cng ngh Ch to My. Ngoi ra, trng cn o to cc chuyn ngnh h cao ng v trung cp. Theo , s lng sinh vin ang theo hc ti trng rt ng. Mi nm c khong hn 10.000 sinh vin theo hc tt c cc bc, ngnh.

66

Sau hn 40 nm xy dng v trng thnh, trng o to cho t nc, c bit l cc tnh trung du v min ni pha bc trn 20.000 k s v c nhn, hn 500 k thut vin trung cp v hng trm thc s k thut. Trng cn l mt trong nhng trung tm nghin cu khoa hc v chuyn giao cng ngh ln pha Bc ca Vit Nam. D kin t nay n 2010 trng s m mi thm 6 chuyn ngnh bc i hc, 2 chuyn ngnh bc cao hc, v 4 chuyn ngnh bc tin s. S ging vin ca trng hin nay l 272 ngi trong c 22 tin s, gio s, ph gio s chim 8,09%, 80 thc s chim 29,41%, 170 c nhn chim 62,50%. Ngay t khi thnh lp, trng c nhiu cng hin cho s nghip xy dng CNXH min Bc v thng nht t quc. Hin nay, nh trng cng c nhng ng gp to ln vo cng cuc CNH, HH t nc thng qua nhim v o to ca mnh. Trong qu trnh hot ng, trng lun gn lin nhim v o to, nghin cu khoa hc vi nhng vn thc tin t ra. V vy m sn phm ca trng i hc K thut cng nghip to ra p ng tt vi nhu cu ca th trng. c bit, nhiu ti nghin cu khoa hc cc cp m trng m nhim thnh cng khng ch trn phng din l thuyt m khi p dng vo thc t cng em li li ch cao, nht l cc lnh vc nh t ng ho, in - in t... Vi nhng n lc khng ngng ca mnh, trng gp phn o to ngun nhn lc cht lng cao khng ch cho cc tnh trung du v min ni pha Bc m cn cho cc

67

tnh khc trn c nc. C nhiu sinh vin ca trng khi tt nghip c mt s nh my hot ng trong cc khu cng nghp trn c nc mi v lm vi mc lng hp dn. iu chng t nng lc o to ca trng lun p ng nhu cu thc t s dng ngun nhn lc trn t nc. * Khoa Cng ngh thng tin Khoa Cng ngh thng tin l mt trong hai khoa cn tr ca HTN, c thnh lp nm 2001. Khoa c nhim v o to ngun nhn lc, nghin cu khoa hc v chuyn giao cng ngh thuc lnh vc cng ngh thng tin v truyn thng phc v cho s nghip CNH, HH khu vc trung du v min ni cc tnh pha Bc ni ring v trn c nc ni chung. Kho tuyn sinh, o to u tin ca khoa c bt u t nm hc 2002 - 2003 vi cc h cao hc, i hc, cao ng v trung hc. Hin nay, khoa bao gm cc ngnh hc sau: Cng ngh Thng tin, in t Vin thng, H thng Thng tin, Cng ngh Phn mm, Khoa hc My tnh, K thut My tnh, Mng My tnh v Truyn thng. D kin n nm 2010 khoa s m mi v tuyn sinh thm 2 chuyn ngnh bc i hc l Cng ngh iu khin T ng, Tin hc Kinh t, mt chuyn ngnh H thng Thng tin thuc bc cao hc. Sau 5 kho tuyn sinh, khoa lun trin khai cc loi hnh o to a dng nhm p ng nhu cu v ngun nhn lc cng ngh thng tin v truyn thng c cht lng. Quy m HSSV hin nay ca khoa l trn 4.200 sinh vin bao gm c

68

sinh vin chnh quy, phi chnh quy v lin kt o to. S lng ny so vi nm hc u tin tng gn 9 ln. Bnh qun mi nm s sinh vin vo hc khoa l t 700 n 800 em. Quy m ging vin hin ti ca khoa l 79 ngi, trong c 12 ngi t trnh tin s, gio s, ph gio s t l l 15,19% (song ton b s ging vin ny ton l ging vin hp ng, khng c ngi no trong bin ch), s thc s l 29 ngi chim 36,71%, c nhn l 22 ngi chim 27,85%. Trc tnh trng l mt khoa cn non tr, tranh th ngun lc con ngi c trnh cao vi cng ngh k thut hin i, khoa Cng ngh thng tin thc hin m hnh phi hp v qun l v o to gia khoa vi Vin Cng ngh thng tin thuc Vin Khoa hc v cng ngh Vit Nam. M hnh ny c khai thc v trn thc t pht huy c hiu qu nhiu mt, gp phn lm cho khoa sm i vo n nh v pht trin. Khng ch lin kt vi cc n v trong nc, m trn phng din quc t, khoa cng phi hp vi ban Quan h quc t ca HTN m c quan h nghin cu vi 6 nc, 9 t chc v trng i hc trong khu vc cng nh trn th gii nh: Vin i hc Cng ngh chu , i hc Fontys ca H Lan, i hc Kingmonkut ca Thi Lan, i hc Bari ca Italia... Trn c s , khoa m rng cc hot ng nghin cu khoa hc phc v qu trnh ging dy v hc tp. c bit, vi vic ng dng cng ngh thng tin hin i, khoa thnh lp ban qun tr Portal, ban nghin cu v pht trin cng ngh mi, ban qun tr h thng

69

mng, xy dng cng thng tin in t ca khoa... hot ng thng xuyn v n nh mng LAN v mng Internet trin khai cng ngh v ng dng. Cng thng tin in t Portal c a vo s dng t nm 2006 l mt trong nhng cng c h tr quan trng trong cng tc i mi phong cch lm vic ca cn b ging vin, HSSV nhm nng cao hiu qu cng tc, nghin cu khoa hc, hc tp, ging dy cng nh cc hot ng qun l, iu hnh ca khoa. Mt khc, vic a vo s dng cng Portal gip HSSV c iu kin tham gia cc din n to mi trng dn ch thn thin gia HSSV vi cc thy c gio cng cc cn b trong khoa, t thc y qu trnh ging dy v hc tp theo hng c li. Bn cnh vic thc hin nhim v ca mnh, khoa cn tch cc tham gia vo cc d n 112CP nhm gp phn trin khai chng trnh tin hc ho cng tc qun l hnh chnh nh nc ti cc a phng. Thng qua cc hot ng gio dc - o to ca mnh khoa Cng ngh Thng tin tng bc i vo n nh v pht trin vng chc. Mc d cn non tr nhng khoa khng nh c v th ca mnh trong vic o to NLCN c k nng v ngh nghip trong lnh vc cng ngh thng tin v truyn thng nhm tng bc phc v cho s nghip CNH, HH t nc. * Khoa Khoa hc T nhin

70

c php ca B Gio dc v o to, nm 2002, HTN chnh thc thnh lp thm mt n v thnh vin na l Khoa Khoa hc t nhin, ng thi giao lun nhim v cho khoa l ngoi vic o to ngun nhn lc cht lng cao, khoa cn phi t chc cc hot ng nghin cu khoa hc v chuyn giao cng ngh trong lnh vc khoa hc t nhin gp phn a HTN tr thnh mt trong nhng trung tm o to v nghin cu khoa hc ln, c uy tn trong ton quc. Nm tuyn sinh u tin (2003 - 2004), khoa c php m cc chuyn ngnh thuc bc i hc bao gm: ton hc, vt l, ho hc, sinh hc, cng ngh sinh hc, khoa hc mi trng. D kin n nm 2010 khoa s m thn 7 chuyn ngnh bc i hc, 5 chuyn ngnh bc cao hc, 2 chuyn ngnh bc tin s. Mc d cha c kho sinh vin no tt nghip ra trng song vi quyt tm v ngh lc cao, cn b ging vin trong khoa cng vi HTN a khoa ngy mt vng bc i ln, khng nh c s tn ti tt yu v tim nng pht trin ca mt n v mi thnh lp. T to nn lng tin i vi nhn dn khi h quyt tm cho con em mnh la chn khoa lm ni o to ngnh ngh bc vo i. y cng chnh l thnh cng m khoa ng gp cho s nghip CNH, HH t nc. Cho n nay i ng cn b, ging vin ca khoa c tt c l 102 ngi. Trong s tin s, gio s, ph gio s l 6 ngi, t t l 5,88%, s thc s l 33, t t l l 32,35%. S cn li 63 ngi c trnh i hc, t l l 61,76%. Vi s l-

71

ng cn b, ging vin , hng nm khoa tham gia nghin cu nhiu ti khoa hc cc cp v thng xuyn c quan h hp tc vi mt s n v c uy tn tm c quc gia nh Trung tm Khoa hc T nhin v Cng ngh Quc gia H Ni, trng i hc Khoa hc T nhin - i hc Quc gia H Ni nng cao cht lng ging dy v hc tp trong khoa. Trong nhng nm ti, trng c d nh nng cp thnh trng i hc Khoa hc v tuyn sinh thm nhiu chuyn ngnh thuc khi x hi nhm o to ngun nhn lc a dng hn ph hp vi yu cu i hi ngun nhn lc ca t nc trong giai on hi nhp kinh t quc t. * Trng Cao ng kinh t - k thut Tin thn ca trng l trng Cng nhn K thut Vit Bc c thnh lp nm 1974 vi nhim v o to, o to li v bi dng nng cao trnh i ng cng nhn k thut lnh ngh cho mt s tnh trung du v min ni pha Bc. Nm 2005 trng i tn l trng Cao ng Kinh t K thut v tuyn sinh nhng kho hc u tin thuc bc cao ng. Hin nay, trng o to mt s lng ln ngnh ngh gm tt c 23 ngnh thuc nhiu lnh vc. H cao ng th c cc ngnh in, c kh ch to my, cng ngh thng tin, trng trt, th y.... Ngoi ra, trng cn o to ngh vi cc ngh nh: hn, in x nghip, sa cha t, ngui, in, cp thot nc.... Tng s hc sinh ang theo hc cc ngnh l 2.400 em.

72

thc hin tt nhim v ca mnh, n nay trng nng tng s gio vin ln 68 ngi trong c 3 tin s, 6 thc s. Hng pht trin ca nh trng n nm 2010 l tng quy m o to ln 3.000 hc sinh, m thm mt s cc ngnh ngh mi m thc t t nc rt cn nh ngh lm vn, ngh trng rng v lm trang tri, ch bin lm sn....ng thi cng tng qui m gio vin ln 150 ngi. Vi vic a dng ho cc ngnh ngh nh vy nn trng c mt v tr v cng quan trng trong vic cung cp cho th trng lao ng mt s lng ln i ng th lnh ngh phc v c lc cho s nghip CNH, HH t nc. Nh vy, nhn tng th th s lng cng nhn k thut tt nghip hng nm HTN cn qu t trong khi s sinh vin tt nghip i hc th li qu nhiu m thc t t nc li ang i hi s lng ln cng nhn k thut lnh ngh. iu ny dn ti s mt cn i gia o to v yu cu v ngun nhn lc phc v CNH, HH. Tt nhin, y l xu th chung ca c nc ch khng ring g ca HTN. Nhng xt trong phm vi mt i hc vng th y li l vn cn phi c phng hng gii quyt kp thi bi ch khi no nh trng p ng v tt nhu cu ngun nhn lc cho t nc, khc phc s mt cn i trn, khc phc tnh trng tha thy, thiu th th khi y nh trng mi thc s c ch cho s pht trin kinh t - x hi ca t nc.

73

2.1.2. C s vt cht k thut phc v qu trnh ging dy i hc Thi Nguyn Thc t cho thy rng qu trnh gio dc - o to ch t cht lng cao khi c trang thit b ti thiu phc v cho qu trnh dy v hc. Vic u t trang thit b, c s vt cht k thut phc v qu trnh ging dy v hc tp cc trng i hc Vit Nam ni chung v HTN ni ring l mt vn lun c Nh nc quan tm. Cng ging nh cc trng khc, u t ca Nh nc chi cho cc trng thuc HTN tnh trung bnh l 6,3 triu/sinh vin/nm. y l mt s tin cha ln lm song cng khng phi l qu t, tuy nhin vic trch mt phn trong s tin y chi ring cho mng c s vt cht k thut l rt nh, cha p ng c nhu cu th t. Ngy 01/08/1997 Th tng Chnh ph c quyt nh s 600/TTg v vic ph duyt quy hoch tng th v u t bc mt cho HTN. y l iu kin thun li HTN pht trin c s vt cht k thut. Song, HTN thc hin quyt nh ca Th tng Chnh ph cn qu chm do vic gii phng mt bng xy dng gp nhiu kh khn. Hn na, kinh ph c cp cn hn hp v ko di. Theo quyt nh, d n bc mt s c kt thc vo nm 2000 nhng mi ti nm 2005 mi cp ht kinh ph, iu ny gy khng t kh khn cho HTN trong vic thc hin quyt nh. Giai on 2001 - 2005, mc d cc trng thnh vin c nhiu c gng trong u t xy dng c s vt cht nhng do

74

ngun vn u t cn thp (u t xy dng c bn hng nm cho mi trng thnh vin bnh qun cha t 1 t ng), mt khc, phn ln HSSV c o to trong HTN ch yu thuc khu vc min ni, vng ng bo cc dn tc thuc din chnh sch c min gim hc ph cho nn ngun thu t hc ph thp, cc ngun thu khc cng khng nhiu. Do vy, cc trng mi ch gii quyt c mt phn nh kh khn v ni lm vic, ging ng, k tc x. Trn thc t vn cn c nhng n v s dng nh cp 4 vo mc ch ging dy, hc tp (v d nh khoa Cng ngh Thng tin). C nhng n v tuy c ging ng khang trang hn nhng do quy m sinh vin ng nn vn cha p ng nhu cu hc tp dn ti tnh trng thiu ch hc, sinh vin ngi hc phi chen chc nhau, 3- 4 em ngi chung mt bn (v d trng i hc S phm). n v khc, cn c nhng khu ging ng do xy dng t lu nn xung cp trm trng khng iu kin v sinh mi trng ti thiu nh thiu nh sng, khng kh cho lp hc, ma h th nng bc, ma ng th lnh but, bi bn, n o (v d trng i hc Nng Lm, i hc Kinh t v Qun tr Kinh doanh). Trang thit b phc v cho qu trnh hc tp cc trng cng l mt vn nhc nhi, trn tr ca cc cp lnh o HTN. Phn ln cc trng, ging vin v sinh vin ln lp trong tnh trng khng phng tin nghe nhn ti thiu nh xa bng, h thng phng thanh khng c hoc c nhng khng tiu chun. Hu ht h thng phng thanh c cc trng

75

s dng nhng hi trng hoc ging ng ln c cc lp hc ghp trn 100 sinh vin. Cn nhng ging ng nh, cc lp hc c lp th khng c trang b h thng loa phng thanh. Vic lp t mng Internet, mng LAN ti cc ging ng cng hn ch, iu ny nh hng nhiu n vic tip cn v ph bin nhng kin thc, thng tin mi cho hc sinh sinh vin. Mt hn ch na cn khc phc i vi vn c s vt cht k thut HTN l h thng thng tin th vin cc trng thnh vin cn yu c v cht lng v s lng. Mt s n v mi thnh lp nh trng i hc Kinh t, Khoa Cng ngh Thng tin, khoa Khoa hc T nhin ch yu l mua sch, ti liu mi nhng s lng th rt t. Cn nhng trng c truyn thng lu nm nh i hc S phm, i hc Y khoa, i hc K thut Cng nghip, i hc Nng Lm th c s lng sch, ti liu tham kho tuy nhiu hn song ch yu li l sch, ti liu c. Hin nay tt c cc trng u cha xy dng th vin in t, do vy vic sinh vin c tip cn vi nhng kin thc mi, tin tin, a dng trn th gii l rt hn ch. Mt qu trnh o to mun t c kt qu tt th vic hc l thuyt bao gi cng phi gn lin vi thc hnh. Quan im ny c cc trng thnh vin ca HTN th hin bng vic mi trng u xy dng cc phng th nghim cho ging vin, sinh vin nghin cu v hc tp. Tuy nhin, phn ln cc phng th nghim u qu c v qu lc

76

hu, thiu nhng thit b tin tin, hin i. C nhiu th nghim sinh vin ch c hc trn l thuyt do khng cc b phn, cc thnh phn lm thc hnh. Cn nhng th nghim bt buc phi thc hnh th sinh vin phi i thu nhiu c s bn ngoi trng hoc lm nh ti cc vin nghin cu H Ni. iu ny nh hng khng nh ti cht lng o to, va mt thi gian li tn tin ca, cng sc ca sinh vin. nhng trng c hc ngnh cng ngh thng tin nh Khoa Cng ngh Thng tin, Trng Cao ng Kinh t K thut... do khng c my tnh nn hu ht sinh vin mun thc hnh u phi ra bn ngoi thu my. Vic lm mc d c mt tch cc l lm cho sinh vin nng cao kin thc, song mt khc n cng ny sinh mt tri ca qu trnh hc, l nu ra bn ngoi thu my, do khng c ngi qun l nn sinh vin d l l vic hc, ch chuyn tm vo nhng vic v b khc nh tr chuyn vi bn b qua mng, chi tr chi in t, truy cp vo nhng trang web c ni dung khng lnh mnh... K tc x v khu vui chi gii tr cho sinh vin cng l mt vn nan gii HTN hin nay. Vic thiu ch cho sinh vin v tnh lm gim i s say m hc tp ca cc em. Hin ti, cc trng u ch tm vo vic xy dng k tc x cho sinh vin nhng vn khng p ng nhu cu v ch cho tt c sinh vin. Phn ng sinh vin vn phi thu nh tr bn ngoi vi iu kin cht chi, v sinh mi trng, an ninh trt t khng tt... khng m bo cho sinh

77

hot v hc tp. c bit khi bn ngoi, sinh vin s t do khng b qun l, do d ny sinh t tng li hc, t tp chi bi, tham gia vo cc t nn x hi. Mun khc phc tnh trng ny th vic xy dng k tc x v khu vui chi gii tr lnh mnh cho sinh vin l vic cn thit phi lm. Nh vy, thiu v khng c trang thit b, c s vt cht k thut phc v qu trnh ging dy l mt thc t HTN. N nh hng rt ln ti cht lng o to, c bit l cc khoa, trng lin quan ti k thut v cng ngh nh khoa Sinh K thut Nng nghip trng i hc S phm, ttrng i hc Y khoa, trtng i hc K thut Cng nghip, khoa Khoa hc T nhin.... T dn ti cht lng sinh vin khi tt nghip ra trng s khng cao, c v l thuyt ln kinh nghim thc tin, thc hnh. H qu tt yu ca s hn ch l qu trnh CNH, HH b km hm, lm cho t nc tt hu.
2.2. Thc trng ca vic o to ngun lc con ngi i hc Thi Nguyn v qu trnh cng nghip ho - hin i ho hin nay

2.2.1. Thc trng ca vic o to trnh l thuyt v nng lc thc tin i hc Thi Nguyn hin nay Chng ta tng bit rng CNH, HH, th ho v hi nhp quc t i hi mt qu trnh sp xp v chun b khn trng NLCN p ng cc yu cu pht trin v hi nhp KT - XH. Do , mt yu cu t ra i vi o to NLCN l phi cung cp cho t nc mt ngun nhn lc c s lng v cht lng cao sc gii quyt nhng vn thc tin cuc sng i hi. Xu th pht trin ca cc trng i

78

hc Vit Nam hin nay l phi gn lin vi vic p ng yu cu . HTN, trong qu trnh hnh thnh v pht trin t ra cho mnh nhiu nhim v, song nhim v cp bch v cn thit u tin vn l o to NLCN cht lng cao ph hp vi xu th pht trin ca t nc. Bi vy HTN khng ch o to NLCN theo ch tiu, k hoch Nh nc giao cho m hn th na, cn phi da vo kh nng ca mnh v da trn nhu cu ca x hi cung cp NLCN theo hng bm st vi thc t, quan tm ti nhng n t hng ca cc a phng c th cho ra l mt s lng NLCN ph hp. Tuy nhin, vic o to NLCN HTN hin nay phi gn lin trnh l thuyt vi nng lc thc tin. S dng phng php iu tra x hi hc v i thc t cc trng thnh vin ca HTN, chng ti thy trong nhng nm qua, vic o to trnh l thuyt v nng lc thc tin HTN t c nhiu thnh tu ng k. Tuy nhin, cng cn rt nhiu hn ch do cha p ng c yu cu nng cao cht lng gio dc i hc nh Ngh quyt i hi ng ton quc ln th IX ra. V o to trnh l thuyt cho sinh vin, HTN c nhiu c gng. Thc t cho thy, cc trng thnh vin nh trng i hc S phm, trng i hc Nng Lm, trng i hc Y khoa... hu ht cc ging vin u l nhng ngi tm huyt vi ngh nn trong qu trnh ging dy h c gng ht sc mnh truyn t cho sinh vin mt khi lng kin thc l thuyt rt ln. Theo kt qu iu tra th c ti

79

70% ging vin ch m nhn dy mt hc phn. Tu theo tng hc phn m s tit dao ng t 30 - 90 tit, s hc phn trn 90 tit rt t, do , ging vin c iu kin b sung, cp nht thng tin cho hc phn m mnh m nhim ging dy. Khi lng kin thc l thuyt tr nn mm do hn, bi i s cng nhc, sinh vin hc khng cn cm thy s nhm chn bi "l thuyt sung" na khi gio vin lun b sung kin thc mi. Tu theo tng mn hc, B Gio dc v o to c s quy nh v s tit l thuyt v s tit thc hnh. Theo quy nh mi th s lng l thuyt ca nhiu hc phn chim ti 1/2, cn 1/2 l thc hnh (chng hn mn Trit hc Mc - Lnin dy cho h i hc l 90 tit trong 45 tit l thuyt v 45 tit thc hnh, tho lun). Tuy nhin cc trng thc hin quy nh mt cch mm do cho ph hp vi tng chuyn ngnh v ging vin trong qu trnh truyn th kin thc cng vn dng mt cch linh hot. Nhng nhn chung th thi im hin ti, thi gian dnh cho ging dy kin thc l thuyt trn thc t vn chim nhiu hn thi gian dnh cho thc hnh. Mun sinh vin hiu v bit vn dng l thuyt vo thc t th i hi cn nhiu thi gian cho vic o to k nng thc hnh. Nhng nu nh vy th s nh hng ti qu thi gian chung, nn trong qu trnh ging dy ging vin ch c th lt qua kin thc l thuyt ch khng th khc su l thuyt hc c. iu ny lm cho mt s sinh vin c nng lc nhn thc chm khng th o su tri thc, khng bit cch gii quyt thc mc khoa hc c lin quan n bi hc, t duy gii quyt vn

80

tr nn kh cng, tnh sng to kh c pht huy. Do vy vic o to NLCN b e do nghim trng v mt cht lng. Lin quan n vn o to trnh l thuyt l s lng ti liu hc tp m ging vin v sinh vin phi c. Da vo c th ca mn hc c tnh n kh nng thc tin cng nh trnh nhn thc ca sinh vin v da trn c s gio trnh chung ca quc gia, hu ht cc ging vin khi m nhim hc phn no th u t bin son ring cho mnh mt b gio trnh hay cng bi ging ging dy. V th, l thuyt m sinh vin c hc bm st vi thc t hn, gn lin vi chuyn ngnh o to ca h hn. Quan trng hn na l do nm bt c kh nng nhn thc, t duy ca sinh vin nn ging vin ch ng iu chnh kin thc trong gio trnh sinh vin va d tip thu song vn khng lm mt i kin thc c bn. Tuy vy, y mi ch l mt mt ca mt vn , bn cnh vn cn c nhng hin tng phn nh qu trnh o to cha i su vo tng chuyn ngnh. Do rt nhiu nhng nguyn nhn khc nhau nh do ch trng, quy ch ca mt s trng l ph cp cng bi ging i vi gio vin khi ln lp (chng hn trng i hc S phm) do i hi ca tng chuyn ngnh (i vi nhng chuyn ngnh khng c gio trnh chun quc gia), thm ch c khi do s k vng, k c thi kiu k ca gio vin khi mun cho ngi khc thy mnh cng c th vit c gio trnh hay cng bi ging... nn c nhng gio trnh vit ra nhng li khng c a vo s dng v khng p ng

81

c yu cu ca mn hc. C nhng gio trnh trnh by phn l thuyt cn chung chung, khng c th cho tng ngnh hc nht l nhng gio trnh ca nhng mn hc i cng v nhng gio trnh thuc lnh vc khoa hc x hi v nhn vn nh cc mn hc thuc ch ngha Mc - Lnin, T tng H Ch Minh, ton i cng, l i cng... Nhng gio trnh ny thng c bin son ri em i ging dy hu ht cc trng, cc chuyn ngnh khc nhau, nn dn ti tnh trng sinh vin hc nhng mn hc rt hi ht, tm l hc chn nn, th ng, mang tnh cht i ph v h thy nhng mn hc khng lin quan g ti chuyn ngnh ca h. Rt cuc l vi mt gio trnh chung nh vy khng kch thch c t duy ca sinh vin trong qu trnh tip thu nhng kin thc l thuyt. Ngoi gio trnh chnh thc ra th trong qu trnh hc tp, sinh vin cn phi c thm nhiu ngun ti liu khc na, nhng ngun ti liu ny c th ly t th vin hay trn mng Internet.... HTN hin nay cc trng u c h thng th vin vi s lng ti liu tham kho kh phong ph. Tuy nhin c mt thc trng l mc d s lng ti liu hu ht qu c, kin thc trong tr nn lc hu, song sinh vin vn phi s dng v nhiu l do khc nhau. C th thy rng kin thc v l thuyt sinh vin hc c i vi h l mi nhng i vi nhn loi th qu c. Thc t l hn ch rt ln trong qu trnh o to NLCN v phng din l thuyt HTN.

82

Vic o to trnh l thuyt HTN khng ch ph thuc vo khung chng trnh ca B Gio dc v o to quy nh hay ph thuc vo s lng ti liu hc tp m cn ph thuc vo phng php ging dy ca ging vin. Chng ta cng bit rng sinh vin mun tip thu c kin thc, ngoi nng lc nhn thc, nng lc t duy ca h th phng php ging dy ca ging vin gi mt vai tr quan trng. Trong iu tra, khi chng ti hi v phng php m ging vin s dng trong ging dy th c ti 90% kin tr li l cn phi kt hp nhiu phng php khc nhau. iu ny ni ln rng vic phi hp nhiu phng php ging dy s em li thnh cng trong qu trnh o to. Chng ti khng th ph nhn rng trong qu trnh ging dy c rt nhiu thy c gio bit vn dng nhng phng php v thao tc nghip v s phm tt truyn ti kin thc cho sinh vin, lm cho h tip nhn khi lng kin thc ln. Nhng bn cnh vn cn c nhng ging vin khng bit cch truyn t kin thc cho sinh vin. Ngoi ra, mt s mn chung nh Trit hc, Ch ngha X hi khoa hc, T tng H Ch Minh, Lch s ng, Tm l, Phng php nghin cu khoa hc... c mt s trng ging dy trong cc ging ng hay hi trng ln vi s lng sinh vin ln ti hng trm em, dn ti tnh trng sinh vin b ng trong vic tip thu kin thc l thuyt mc d ging vin c phng php ging dy hay n th no i chng na. Trong cc lp ng sinh vin, ging vin khng th bao qut ht c

83

nn c nhiu sinh vin li dng iu lm vic ring, khng ch nghe ging, dn dn kin thc ca h tr nn rng v khng th vn dng kin thc vo thc tin. Bi vy, vn t ra i vi cng tc o to trnh l thuyt HTN l cn phi c phng php ging dy ti u nht khi dy nng lc t duy cho sinh vin, gip sinh vin khng ch hc ng l thuyt m l hc cch hc ng l thuyt nh th no. Ch khi no sinh vin bit cch hc l thuyt th h mi nh lu v bit vn dng l thuyt vo thc tin. Tuy nhin, mun c phng php ging dy ti u nht ging dy cho sinh vin th ging vin phi lm ch c khi lng kin thc ca nhn loi. Chng ta bit rng nn kinh t tri thc ra i i hi nhng ngi lm v tham gia vo cng tc gio dc - o to phi bit chim lnh tri thc ca nhn loi v bin n thnh tri thc ca mnh dy cho ngi khc. iu ny qu l khng d, n i hi ngi dy phi khng ngng hc tp, nng cao trnh chuyn mn nghip v ca mnh. Kt qu iu tra x hi hc i vi ging vin cc trng i hc thuc HTN cho thy bn thn ngi ging vin cng cn nhiu hn ch v nng lc, v chuyn mn nghip v. Cho n nay i ng cn b ging dy vn khng p ng c nhu cu o to ngun nhn lc cht lng cao. C trng do quy m tng, sinh vin ng nhng khng tuyn ging vin nn s gi ging dy ca ging vin cng tng. C nhiu thy c gio ging dy vt t 300 -

84

1000 gi trong mt nm, do h khng c thi gian cng c v trau di thm kin thc. Nhng ngc li, c trng cng do quy m tng ln li ch trng tuyn t ging vin nhng ging vin ny a s l ging vin tr mi tt nghip ra trng, cha c nhiu kinh nghim, h khng c thi gian trau di kin thc m mnh hc cng nh khng i bi dng chuyn mn m phi m nhim cng vic ging dy ngay. Nh vy thy cht lng ging dy ca b phn ging vin ny khng m bo. Chng ta khng th ging dy l thuyt c cht lng khi chnh ngi thy khng hiu su v kin thc l thuyt. M mun nm vng kin thc l thuyt th ngi thy phi thng xuyn nghin cu khoa hc, t nng cao trnh , cp nht kin thc. Song, mt phn do lng bng ca ging vin cn thp nn c nhiu thy c gio cha dnh nhiu thi gian cho nghin cu chuyn mn m ch lo i dy thm, lo bun bn... kim sng. Chnh v vy m gi dy ca h rt s lc, i khi, thiu su sc, khng hp dn sinh vin, t dn n tnh trng sinh vin hc l thuyt mt cch th ng, i ph. Qu trnh hi nhp kinh t quc t v xu hng ton cu ho nh hng khng nh ti cht lng o to. Nm c xu th nn trong nhng nm gn y a s cc trng i hc thuc HTN u m rng lin kt, quan h vi cc nc trong khu vc, y l iu kin thun li HTN tip thu nhng thnh tu khoa hc gio dc, tin b khoa hc - cng

85

ngh, o to cn b, m rng hp tc thng tin, tranh th s ng h, gip ca cc nc cng nh cc t chc quc t nhm pht trin s nghip o to ca mnh. Nhng rt tic, HTN cha bit pht huy ht th mnh ca mt i hc vng. Bng chng l vic c ging vin i o to, bi dng chuyn mn nc ngoi cn hn ch v s lng. S ging vin tui t 30 n 45 chim s ng nhng t ngi c i hc sau i hc nhng nc pht trin, bi vy m vic o to trnh l thuyt y cha thc s bm st vi nhng kin thc khoa hc tin tin v hin i trn th gii. Hng nm c ti dp h cc trng u t chc cho ging vin i thc t v bi dng chuyn mn, song vi thi gian t v ti chnh eo hp nn cc chuyn i cng ch gii hn trong nc vi qu thi gian vi ngy nn ging vin khng a kin thc thc t vo ging dy l thuyt. Do kin thc l thuyt cn cha bm st vi thc tin cuc sng, n vn ch dng li kin thc gio iu, sch v. Thc t cho thy rng bt k mt loi l lun no, bt c mt kin thc l thuyt no cng s l khng khoa hc nu chng ta khng thng xuyn b sung v pht trin n, gn n vi thc tin cuc sng. Chng ta khng th ging dy i hc c cht lng, khng th o to c ngi lao ng c tr thng minh, s sng to, ham hiu bit, tm ti, pht hin ci mi, tt nghip i hc ra trng c th lm tt cng vic ca mnh nu nh trong qu trnh ging dy chng ta ch ch rn luyn trnh l thuyt m b qua nng lc thc tin.

86

Chnh vic rrn luyn nng lc thc tin mi quyt nh vic l thuyt m chng ta o to l l thuyt g, l thuyt c ng khng, c mang tnh cch mng v khoa hc khng? Nguyn l "hc i i vi hnh" tr thnh cu ca ming ca bt c ai khi ni v ngnh gio dc - o to. Tuy nhin nc ta ni chung v HTN ni ring nguyn l ny vn cha c iu kin c p dng ng v y vi tt c ngha ca n. Sm nhn thy vai tr ca vic gn cht l thuyt vi thc hnh nn trong khi lp chng trnh, k hoch o to, cc trng i hc thuc HTN ch ng, phi hp v lng ghp gia o to l thuyt vi nng lc thc tin. Chnh v vy, sinh vin tt nghip HTN ra trng h khng ch bit c l thuyt m cn c th lm thnh thc nhng cng vic ngay t nhng ngy u i lm. Mc d o to nng lc thc tin HTN c lu theo tng nm hc, nhng vn cn bc l mt s hn ch nht nh. Sinh vin theo hc HTN cc ngnh ngh khc nhau, tu theo tng ngnh ngh m vic o to nng lc thc tin cho sinh vin t hay nhiu. Nhn chung, cc trng bit da vo c th ca trng mnh xy dng chng trnh o to nng lc thc tin cho sinh vin. trng i hc S phm vic o to nng lc thc tin cho sinh vin th hin nhiu kha cnh nh t l gia s tit l thuyt trn thc hnh ca tng mn, vic a nhng ni dung thc t ca cc a phng min ni vo chng trnh ging dy. ng thi vi vic kt hp cho sinh vin i thc t

87

cc a phng, ri qu trnh rn luyn nghip v s phm thng xuyn... Trong khi o to trng i hc S phm quy nh s gi l thuyt trn s gi thc hnh tng ng l 3/1 (c 3 tit l thuyt th c 1 tit thc hnh). i vi cc mn khoa hc x hi nh cc khoa Vn, S, a, Tm l, Mc - Lnin th gi thc hnh thng c lng vo cc gi tho lun, seminar, cn i vi cc mn khoa hc t nhin thuc cc khoa Ho, L, Ton - Tin th gi thc hnh c tin hnh trong phng th nghim l ch yu. Nhng hin nay phng th nghim ca cc khoa ny cn thiu v c s vt cht nn vic thc hnh ca sinh vin gp rt nhiu kh khn thng th cht lng thc hnh khng c cao v trnh chnh xc thp. Qun trit nguyn l gio dc kt hp vi lao ng sn xut v kh nng thc hin nguyn l ny nh trng ph thng, trng i hc S phm mnh dn a mt s phn kin thc thc t min ni vo trong qu trnh o to. Chng hn a kin thc vn hc cc dn tc thiu s vo gio dc cho sinh vin khoa Vn, S a phng ging dy cho sinh vin khoa S, khoa a th sinh vin c hc thm a l T nhin v Kinh t vng ni, khoa Sinh - K thut Nng nghip th mn Sinh thi Ti nguyn v Mi trng min ni l mn c a thm vo cho sinh vin hc tp nghin cu. Nu nh ch hc cc mn ny thi th cng khng c g ng ni v n cng ch l l thuyt song yu t thc tin y l sau khi dy xong cc mn ny, trng tin hnh cho

88

sinh vin i n cc a phng thc t lun sinh vin nm bt su hn kin thc l thuyt. Mi mt ln i thc t nh vy, tu tng chuyn ngnh m thi gian i dao ng t 3 - 10 ngy sinh vin nghin cu thc a v v nh vit bo co. C th ni y l mt chng trnh o to rt hp l n kch thch nim say m hc tp, nghin cu sinh vin, gip sinh vin tch lu kinh nghim, tri thc mt cch khoa hc ng thi n cn l cch sinh vin hiu hn v KT - XH cc a phng s gip cho sinh vin c mt quyt nh ng n khi xin vic sau ny. Rn luyn nghip v s phm l mt ni dung quan trng trong qu trnh o to trng i hc S phm, y l yu t quyt nh nng lc thc hin nhim v ging dy ca sinh vin khi h tr thnh ngi thy gio, nn n c nh gi l yu t thng xuyn trong o to nh trng s phm. trng i hc S phm thuc HTN th vic rn luyn nghip v s phm th hin cc t kin tp, tp ging v thc tp s phm. L yu t v cng quan trng nhng rn luyn nghip v s phm i hc S phm hin nay chim mt thi lng rt khim tn. Tnh chung c ba t th ch tng ng vi 30 n v hc trnh. t kin tp thng din ra vo cui nm hc th 2 ca sinh vin, sinh vin i ti cc trng tiu hc, trung hc thuc a bn thnh ph Thi Nguyn kin tp. Mi t kin tp sinh vin i 2 tun. Vi 2 tun t i, sinh vin ch lm quen vi hc sinh, vi mi trng dy hc

89

ch khng hc thm g nhiu ngoi kin thc c hc trng. Tp ging - y l ni dung cc k quan trng, cn c tin hnh thng xuyn. trng i hc S phm th sinh vin ch th hin ni dung ny khi cc em vo nm hc th 4 chun b cho i thc tp. Mi t tp ging din ra trong 8 tun vi 3 bui/1 tun. Nu em sinh vin no m khng c gng, khng c thin ch trong hc tp th t tp ging ny cng ch l va hc va chi. Cn thc tp s phm c th coi l kho hc lm thy u tin ca sinh vin. Cng nh kin tp s phm, cc em i n cc trng thc t vi thi gian l 8 tun. Trong 8 tun ny cc em phi ng vai nh nhng ngi gio vin thc th, va ln lp ging bi, va lm cng tc ch nhim. N gip cho sinh vin c nng lc thc tin rt tt. Nhng vi mt s mn c t gi dy nh gio dc cng dn, s, k thut, gio dc th cht... th t thc tp s phm ny cng cha em li nng lc thc tin thc s cc em cn. Ngoi cc hnh thc ni trn th trng i hc S phm cn thng qua nhiu hot ng khc pht trin nng lc thc tin cho sinh vin nh qua cc cuc thi v nghip v s phm, v nghin cu khoa hc trng t chc, ri qua vic t chc cu lc b ca cc khoa, ca on Thanh nin, Hi Sinh vin... gip sinh vin c c k nng ngh nghip vng chc.

90

Nhn chung, vic o to nng lc thc tin cho sinh vin trng i hc S phm tng bc c ci thin ng k, tuy nhin vn cn phi tip tc u t cho hnh thc o to ny v trn thc t, so vi cc trng i hc S phm khc trn c nc, vic o to nng lc thc tin y cha cao, v th cha khi dy c tnh yu ngh i vi sinh vin. Nm cng trc ng Lng Ngc Quyn vi i hc S phm l trng i hc Y khoa. L mt trong nhng ngnh o to c bit, o to ra nhng con ngi c nhim v chuyn i cu ngi khc cho nn vn thc hnh cho sinh vin c nh trng c bit lu . Sinh vin y hc ht nm th nht l phi i ti cc bnh vin Thi Nguyn thc tp. Ti cc bnh vin, ph thuc vo tng nm hc m sinh vin theo hc, cc em s c phn vo lm nhng nhim v khc nhau cc khoa t vic chm sc n iu tr bnh cho bnh nhn. C th ni, chnh l cch tt nht nng cao nng lc thc tin cho sinh vin. Tuy nhin, khi sinh vin i n cc bnh vin thc tp cng cn gp nhiu kh khn dn ti vic tip thu kin thc b hn ch. Cng c khng t tnh trng bc s li dng sinh vin bt cc em lm nhng cng vic nh dn dp phng trc ca bc s, trc thay cho bc s ng... m khng cho sinh vin tin hnh thc tp vi bnh nhn, thm ch c nhng bc s khi sinh vin lm sai thao tc no qut mng, s nhc cc em dn ti tnh trng cc em chn nn khng mun lm vic g na s sai. i khi cn do pha bnh nhn cng khng mun lm

91

vic v hp tc vi sinh vin nn sinh vin khng c thc tp mt cch y nhng g m mnh c hc. Khng ch n bnh vin m ngay trng cng c phng th nghim v bnh vin thc hnh cho sinh vin hc tp, nghin cu. Sau mi gi hc l thuyt, sinh vin u c ti phng th nghim, bnh vin thc hnh nhng vn m mnh va hc. Do kt qu hc tp ca sinh vin rt kh quan. Tuy nhin, vic o to nng lc thc tin cho sinh vin y khoa thuc HTN vn cn gp nhiu kh khn, trong c kh khn ln nht l phng th nghim ca trng cn thiu rt nhiu ngn hng c th ngi v cc b phn c th ngi sinh vin thc tp, c khi cc em phi lm i lm li nhiu ln mt th nghim trn cng mt xc ngi dn ti kt qu cha tht chun xc. Khc phc tnh trng thiu xc ngi thc tp, sinh vin thng tin hnh trn cc ng vt nh chut, th... nhng cng nh tnh trng trn, kt qu thc tp trn c th ng vt cng cha c chnh xc thm ch cn sai lch do ch nhiu b phn ca ng vt khng ging b phn ca con ngi. Nh vy, i hc Y khoa cn phi m rng phng th nghim c v c s vt cht ln iu kin th nghim c th o to tt nng lc thc tin cho sinh vin. Tt c nhng iu trn cho thy cn phi c mt cch chuyn bin mnh m trong vic hc tp nng lc thc tin ca sinh vin h c th tip thu kin thc thc tin mt cch thun li.

92

i hc Nng Lm v i hc K thut Cng nghip vic o to nng lc thc tin cho sinh vin cng t c nhiu kt qu tt. Mi trng u xy dng phng th nghim, xng thc hnh... sinh vin c thc tp mt cch thng xuyn. Trong khun vin rng hng chc hec-ta ca trng i hc Nng Lm c nhng tri chn nui gia sc, gia cm nh: tru, b, ln, g, vt, c ao nui c, c rung vn trng, cy cc loi cy rt thun tin cho vic thc tp ca sinh vin. Thng thng bui sng sinh vin n lp hc, bui chiu cc em i n cc tri chn nui thc hnh, thc tp lun nhng kin thc l thuyt va hc. Nh trng ch ti vic o to nng lc thc tin cho sinh vin bng cch hng nm u nhp mt s ln con ging, cy ging v cc vt liu khc cho sinh vin thc tp. Ging vin cng rt tn tm hng dn cho sinh vin, c nhng ln c thy v tr u thc c mt m cho mt con tru n ngy thc hnh kin thc hc hay c nhng sinh vin phi i chn tru b, ln, g... gn gi vi chng tm cch tip xc trc tip vi chng cng c thm l thuyt... Tt c u ni ln rng sinh vin c gng rt cao trong hc tp v vy m vic o to nng lc thc tin i hc Nng Lm c nhiu trin vng tt. Cn i hc K thut Cng nghip vic o to nng lc thc tin cho sinh vin thng qua vic a sinh vin ti nhng xng thc hnh thc tp ngh. Thng sau mi hc

93

phn sinh vin i xng 1 n 2 tun thc tp. Vic tch ri gia hc l thuyt v thc tin thnh 2 giai on khc nhau gip cho sinh vin c iu kin hc lin mt mch, do h s nh kin thc mt cch c h thng hn, tuy nhin li mc vo hn ch l c nhng hc phn di hc xong mt vi ba thng sinh vin mi i thc tp nn l thuyt b "tht thot", "ri" rng i mt phn nn kt qu thc tp khng c cao. Mc d vy, vic o to nng lc thc tin cho sinh vin vn c nh trng tin hnh thng xuyn gip cho sinh vin c c nhiu kin thc thc tin khi ra trng. Khoa Cng ngh Thng tin v Khoa hc T nhin l 2 khoa mi c thnh lp HTN. Tuy cn non tr, c s vt cht k thut cha y nhng c khoa c gng, ngoi vic o to trnh l thuyt cn ch trng ti o to nng lc thc tin cho sinh vin. Cc khoa cng xy dng cc phng th nghim ng thi hng dn sinh vin thc hnh, thc tp thng xuyn. Khoa Cng ngh Thng tin a vo s dng mng LAN, mng Internet... cng vi vic trang b nhiu my tnh cc phng ban, phng hc gip sinh vin c th thc hnh mi lc mi ni trn c s lm cho sinh vin tip cn vi cng ngh, tri thc mi trn th gii khi ra trng cc em c th lm tt cng vic ca mnh m khng cn i bi dng thm chuyn mn. Trng i hc Kinh t v Qun tr Kinh doanh cng l mt trng va mi thnh lp. Nhng qun trit nguyn l "hc i i vi hnh" nn nh trng cng ch trng ti vic o to nng lc thc tin cho sinh vin bng nhiu cch khc

94

nhau. Tuy nhin trng ny tnh trng cng nh hai khoa Khoa hc t nhin v Khoa Cng ngh Thng tin, do mi thnh lp nn cc trng cha c trang thit b phc v mc ch o to nng lc thc tin cho sinh vin. So vi cc trng khc thuc HTN th vic o to nng lc thc tin cc trng ny cn b gii hn. Trong tng lai cc trng s khc phc hin tng ny vic o to NLCN t kt qu cao hn. Trng Cao ng Kinh t - K thut ch yu l o to cng nhn nn vic o to nng lc thc tin y t kt qu rt cao do vic ngay t khi mi hnh thnh trng xc nh r nhim v ca mnh nn tin hnh xy dng c s vt cht tt nht phc v cho o to cng nhn. Vi cc xng thc hnh khc nhau, trong nhng nm qua trng o to c i ng cng nhn lnh ngh ng o c tay ngh vng chc, sc hi nhp kinh t quc t v phc v c lc s nghip CNH, HH t nc. Nh vy vic o to trnh l thuyt v nng lc thc tin ca HTN trong nhng nm qua gp phn to ln vo s nghip o to NLCN cho t nc. Tuy nhin vn cn s thiu ht kin thc thc t trong l thuyt, nng lc thc tin vn cha c ch nhiu, c bit s kt hp gia o to trnh l thuyt v nng lc thc tin cn cha hi ho dn ti tnh trng l thuyt hc mt ng, thc hnh i mt no nh hng nghim trng ti cht lng o to NLCN cht lng cao. Do vy HTN cn sm a ra nhng gii php khc phc tnh trng ny vic o to NLCN HTN thc s

95

c hiu qu, gp phn thc y thng li s nghip CNH, HH Vit Nam. 2.2.2. Thc trng vic hc ca sinh vin cc trng thnh vin o to NLCN hin nay phi quan tm ti vic hc ca sinh vin bi l mun pht trin v mt cht lng NLCN th yu t ngi hc l yu t then cht. Thc t chng minh rng trong qu trnh o to nu cc yu t ging vin, c s vt cht k thut... m bo nhng ngi hc khng t gic, khng t rn luyn th cht lng cng khng th cao c. Hin nay, mi ngi u quan nim khu c bn trong o to i hc l "dy cch hc" v "hc cch t hc", bi l trong x hi thng tin v s bng n thng tin nh ngy nay th thy c dy bao nhiu kin thc vn khng v tr c hc bao nhiu kin thc th vn thiu. C nhng kin thc va hc xong trong trng nhng khi ra trng tr nn lc hu. Do vy, cch duy nht nng cao cht lng ngun nhn lc s l o to ra nhng con ngi c kh nng t hc, c thi quen v phng php t hc, t to lc xut pht chim lnh tri thc nhn loi thnh tri thc ca ring mnh, c nh vy bn thn h mi khng lc hu vi thi cuc. HTN vic hc ca sinh vin trong nhng nm qua c nhiu tin b vt bc, song sinh vin vn cha pht huy cao hnh thc v phng php t hc ni trn. Nu nh trc y vic sinh vin vo hc trng no, ngnh ny thng do cha m nh hng th ngy nay phn ng cc em t quyt nh ly mc d c nhiu em

96

trong s cha c d nh r rng v ngh nghip sau ny ca mnh. Qua nghin cu thc t cho thy: Trong tng s 2.575 sinh vin c hi th c 465 em cho rng l do vo hc i hc Thi Nguyn l do gia nh nh hng, 1.907 em cho rng do nguyn vng ca bn thn, cn 203 em cho rng do cc l do khc. iu ny cho thy cc em bit t mnh xc nh hng i cho cuc sng sau ny, do trong hc tp cc em t gic hn. Chm ch, t gic hc nht c l l sinh vin cc trng S phm v Y khoa. Qua kho st thc t, chng ti nhn thy sinh vin hai trng ny ngoi gi hc chnh kho cc em cn t hc ging ng, th vin, k tc x... chnh v vy m trong thi c cc em thc hin rt nghim tc, hin tng quay cp bi hu nh khng c. Hc tip nhn tri thc, hc c k nng lao ng l nhng cu tr li ca sinh vin khi chng ti thc hin phng vn cc em, iu ny cho thy vic xc nh ng ng c, mc ch hc tp l iu kin vic hc thun li hn. Tuy nhin, t c mc ch , sinh vin phi bit cch t hc. HTN hin nay, a s sinh vin cha bit cch t hc, y l hu qu ca phng php dy hc truyn thng "Thy c, tr ghi" trc y li. Chnh phng php ny lm hn ch t duy nng ng, sng to ca sinh vin, lm cho sinh vin tr nn th ng, cch hc khng khoa hc. Nhn vo s lng sinh vin hng ngy ln lp, sinh vin mn sch, n th vin ta c th hnh dung c cch hc ca sinh vin. Kim tra t xut cc trng cho chng ti

97

kt qu: khng c mt lp no sinh vin i hc 100%, c nhng lp sinh vin thiu ti 10%, c bit c nhng lp s sinh vin ngh hc khng l do ln ti 20%, s lng sinh vin ngh hc nhiu v thng xuyn nht xy ra nhng lp ti chc, chuyn tu, c tuyn. S lng sinh vin ln th vin c ti liu cng rt t. Nn kinh t tri thc ra i ko theo s xut hin ca hng ngn cc loi sch bo, tp ch, y l iu kin thun li cho sinh vin hc tp v nghin cu. Nhng c th khng nh rng HTN sinh vin rt li c ti liu tham kho, tnh trng hc mt cun gio trnh trong c kin thc phc v cho thi v kim tra cn ph bin cc trng. Do vy m, khi n cc th vin chng ti thy rng phng gio trnh c n u nm hc l trng rng - do sinh vin mn v hc, cn phng ti liu tham kho v phng bo, tp ch th cn y c kho. Hin tng ny dn ti cch hc b ng, i ph, ch hc theo bi ging m khng hc theo ti liu no khc. Nh vy, kt qu o to khng cao khng hn l do thiu ti liu tham kho m do sinh vin li hc, khng chu hc. Mt khc, cht lng o to thp cn do sinh vin hc khng tp trung, khng bit cch o su tri thc v c bit c nhng sinh vin cn hc mt cch ngu hng, mn no thch thi hc mn no khng thch th hc i ph, khng t nhng sinh vin cn c t tng "hc cho b m".

98

Kt qu iu tra x hi hc cho thy, ngoi vic hc trn lp ra, thi gian sinh vin dnh cho t hc l rt t. i a s sinh vin dnh khong thi gian t 1gi n 4gi mt ngy cho t hc. S sinh vin t hc trn 4gi mt ngy l rt t. Qu thi gian ny qu thc rt t so vi ton b qu thi gian ngoi gi ln lp ca sinh vin, vi qu thi gian sinh vin ch c th nu ra vn ch khng th i su gii quyt vn v c ti liu khc c. Chng ta bc vo nn kinh t th trng y nhng bin ng, c nhng bin ng theo chiu hng tt nhng cng khng t bin ng theo chiu hng xu v chnh nhng bin ng theo chiu hng xu nh hng tiu cc ln cht lng hc tp ca sinh vin. Khi t nc m ca cng l lc ngi ta x i tm nhng tm bng i hc, n c coi l nhng "tm v", nhng ci "giy thng hnh" bc vo cuc i. Do vy m sc p t vic thi tuyn sinh i hc tng ln, nhng khi vo c i hc ri th khng t sinh vin khng th tr li c nhng cu hi hc xong i hc mnh c xin c vic lm khng? vic lm c ng chuyn ngnh m mnh ang c o to khng? ... V th m nhng nhit huyt, ch cao trong hc tp khi h bt u vo hc sau mt vi hc k u khng cn na thay vo l tm l chn hc, khng quan tm ti tch lu kin thc, rn luyn nghip v, tay ngh cng nh phong cch o c, hc i vi h ch l "cho xong", "ct l c ci bng". Bn cnh cn c hin tng c nhng sinh vin tuy

99

nh hng cho mnh mc ch vo hc i hc l tip nhn tri thc, c k nng lao ng, c bng cp song h vn thiu yn tm v ngh nghip m mnh la chn. yn tm hn, ngoi vic hc chnh kho trng h cn theo hc nhng ngnh, nhng chng trnh hc khc nhau, h tm mi cch trong tay c cng nhiu vn bng, chng ch cng tt, mc ch l sau ny c nhiu c hi xin vic hn. Thm ch cn c sinh vin, trc khi vo hc gia nh nh hng sn ngh nghip, thng nhng sinh vin ny c b m hoc anh em h hng ang cng tc, h sn cho con em mnh mt ch lm. Nhng sinh vin ny da vo li th nn trong hc tp h khng t gic vn ln, hc i vi h ch l hnh thc, l iu kin hp l ho bng cp. Nhng vn nu trn u nh hng trc tip ti o to NLCN cht lng cao, lm gim st phong tro hc tp trong sinh vin v hn na n cn dn ti tnh trng nhng tri thc m sinh vin hc trong nhng nm i hc khi em ra s dng th khng tng thch vi thc t. Mt tri ca c ch th trng cng hng ngy, hng gi tc ng vo nh trng lm ny sinh nhng tiu cc, t nn x hi trong trng hc nh hng khng nh ti qu trnh hc tp ca sinh vin. Ngi ta c th nghi vn rng c thc trng sinh vin li hc, chn hc th ti sao h vn tt nghip ra trng c. Tr li cho cu hi ny cn phi a ra hai khuynh hng. Mt mt l v pha sinh vin th nhng ngy bnh th-

100

ng h rt li hc nhng c n k thi th h lao u vo hc, hc ngy hc m. Qua iu tra x hi hc chng ti thy c sinh vin cho rng mnh t hc 6 gi trn mt ngy nhng ch l nhng ngy n thi m thi, cn nhng ngy khng thi th khng hc. Do vy m h c th qua k thi mt cch d dng, song thi xong th trong u h li tr v vi con s khng, khng c bt k mt kin thc g. Cn nhng sinh vin m khng hc c th khi thi h m ti liu ra "copy", nu "copy" khng c th n nh thy "mua im", hoc khng thi c ln 1 th thi ln 2 thm ch chp nhn hc li. H coi l nhng vic thng ngy, c khi cn tr thnh quan im ca khng t sinh vin "khng thi li khng phi l sinh vin". Cn mt khc l v pha ging vin, chng ti khng th ph nhn rng c nhng thy c, do vng xoy ng tin trong c ch th trng em li nn h thng mi ho ngh nghip ca mnh, sn sng nng im, sa im cho sinh vin ly vi trm ngn. Ngoi ra th cn c mt b phn ging vin cn quan liu trong vic nh gi thi v kim tra cho sinh vin, hu ht sinh vin thi ln hai u c cc thy c "chiu c" cho qua. y chnh l "k h" trong o to HTN sinh vin c th lun lch v qua c cc k thi mt cch sun s. o c ca sinh vin hin nay cng nh hng khng nh ti cht lng o to. Qu trnh ton cu ho t ra khng t nhng bt li cho vic rn luyn phm cht o c ca sinh vin. Mt b phn sinh vin trong cc trng thnh

101

vin ca HTN khng ngn ngi khi tham gia vo mt tri ca ton cu ho gy nn nhng tiu cc trong hc tp. Hin nay HTN vn cn nhng hin tng sinh vin tham gia vo cc t nn x hi nh c bc, mi dm, trm cp, nghin ngp... khi tham gia vo nhng hin tng ny th chc chn h khng cn thi gian dnh cho hc tp do m cht lng hc tp b gim st nghim trng. Quan nim lch lc trong hc tp gia kin thc chuyn ngnh vi cc kin thc b tr cng xut hin trong sinh vin. a s sinh vin ch tp trung hc tp cc mn chuyn ngnh thun li cho vn vic lm sau khi ra trng, cn cc mn khc sinh vin hc vi tnh trng i ph, thi th ch cn im qua (5 im). Khi xem li kt qu hc tp ca mt s sinh vin tt nghip nhng nm trc, chng ti thy, c nhiu sinh vin im s cc mn chuyn ngnh rt cao nhng cc mn b tr th im li rt thp, c khi phi thi v hc li mi c im 5, nht l i vi nhng mn khoa hc thuc ch ngha Mc - Lnin, T tng H Ch Minh m t trc ti nay sinh vin vn coi l nhng mn kh v di. y cng l mt thc trng xu trong hc tp bi thc t cc mn b tr l nhng mn hc gi mt v tr quan trng trong vic tip thu nhanh kin thc chuyn mn. Hn na trn phng din l ngi lao ng gii th khng ch gii v chuyn mn nghip v m phi c o c, phm cht chnh tr tt, am hiu cc lnh vc khc mi c th lm ch c bn thn v x hi.

102

Tm li tr thnh nhng gio vin, k s, bc s... c trnh chuyn mn cao, o c tt, c lng tm ngh nghip th vic hc ca ngi sinh vin l v cng quan trng. Qua thc trng vic hc ca sinh vin cc trng thnh vin thuc HTN chng ti thit ngh cn phi c nhng bin php xo b nhng hin tng tiu cc ng thi pht huy nhng yu t tch cc trong hc tp ca sinh vin. Ch khi no vic ging dy ca gio vin tt kt hp vi vic hc tp c kt qu th vic o to NLCN cht lng cao HTN mi tr nn kh quan v mi p ng c yu cu v ngun nhn lc trong thi k CNH, HH t nc.
2.3. Nhng vn t ra trong qu trnh o to ngun lc con ngi i hc Thi Nguyn hin nay

Qua thc trng ca vic o to trnh l thuyt v nng lc thc tin cho sinh vin HTN trong nhng nm gn y t ra trong cng tc o to NLCN HTN nhng vn sau: * Mu thun gia qu trnh o to HTN vi thc t s dng NLCN cc a phng Nhu cu o to lun bt ngun t thc tin sn xut v i sng x hi, nhim v trng tm ca cc nh trng, xt ti cng, l nhm cung ng ngun nhn lc cho x hi. Bi vy cng tc o to ca nh trng vi thc t s dng NLCN cc a phng c mi quan h gn b mt thit vi nhau. Thc tin cc a phng mt mt i hi sn phm o to phi p ng yu cu v nng lc chuyn mn cng nh o c ngh nghip v sc kho nhng mt khc cng

103

chnh n s l ni kim nghim chnh xc nht cht lng o to ca nh trng, t gip cho nh trng o to theo ng hng v c cht lng cao. Chng ta ang thc hin nn kinh t th trng, nn kinh t ny to nn mi trng cnh tranh m n i hi phi o to ngun nhn lc c s lng, cht lng v hiu qu cao. iu ny tt yu dn n hin trng ni no sn xut c ngun nhn lc v cht xm cht lng cao th ni y thu c hiu qu cao v to c tin vng chc pht trin KT - XH. Song khng phi bt k ni no cng sn xut c ngun nhn lc bi trn thc t vic sn xut ngun nhn lc cht lng cao ch c thc hin bi cc trng i hc, cao ng. Do vy, nhng a bn khng c trng i hc, cao ng th ngi ta phi i hc i hc, cao ng nhng a bn khc, sau khi hc xong th s tr v ni c lm vic. Chnh v vy m trong qu trnh o to xut hin mt mu thun i hi phi gii quyt kp thi, l mu thun gia o to l thuyt cc trng i hc vi thc t lm vic cc a phng khc nhau sau khi sinh vin tt nghip ra trng. Mu thun ny tn ti nhiu trng i hc trong c nc trong HTN l mt th d in hnh. Cng nh cc trng i hc khc, HTN l i hc a ngnh, a lnh vc. Hc sinh - sinh vin theo hc HTN cc ngnh ngh nhng ch yu vn l o to bc i hc, cn bc cao ng v hc ngh th rt t v thiu nhng ngnh ngh m x hi hin nay rt cn. Mt khc, nh chng

104

ti tng cp, HTN l mt i hc vng, s lng sinh vin ang hc i hc chim s ng l con em thuc cc tnh vng ni pha Bc v mt s tnh thuc ng bng bc b. Phn ln nhng em ny sau khi tt nghip ra trng u quay tr v tnh mnh cng tc. Do vy trong qu trnh o to HTN ch ng r sot, kim tra v iu chnh ni dung chng trnh o to ca trng theo hng chun ho, hin i ho, x hi ho p ng c phn ln nhu cu s dng ngun nhn lc ti cc a phng. Tuy nhin, qua vic i thc t v kho st cc tnh c nhng ngi theo hc HTN chng ti nhn thy rng i a s nhng ngi ny khi i lm h u lm khng ng vi chuyn ngnh m mnh c o to. Chng hn c ngi c o to khoa Kinh t ca trng i hc Nng Lm th v trng ph thng trung hc dy K thut, hay c ngi hc khoa Tm l ca trng i hc S phm th ra lm tnh on hoc c ngi hc khoa Sinh ca i hc S phm th v S Ti nguyn Mi trng ca tnh cng tc, thm ch cn c nhng ngi c bng i hc nhng li lm cng vic m l ra ngi c trnh trung cp cng lnh vc hoc bng t ti c th m nhim c. Bn cnh cn c rt nhiu sinh vin khi tt nghip ra trng khng xin c vic lm phi i lm nhng cng vic t do nh ra ch bun bn nh, ct tc, gi u, lm dch v n ung, th xy, sa xe... S d c thc t ny l do s ngi qua o to cc trng i hc thuc HTN ch tp trung mt s ngnh nh Kinh t, Ti chnh, in, C kh, S phm, Trng trt, Chn nui... nn dn

105

ti tnh trng d tha ngun lao ng trong cc lnh vc , tn ti h phi i lm nhng cng vic khc nhau. Khng nhng th, trn nhng a bn ny cn thiu mt lc lng ln nhng cng nhn c tay ngh cao trong cc lnh vc xy dng c bn, bun bn v dch v x hi. S dng phng php phng vn i vi lc lng lao ng t do trong cc ngnh bun bn, chng ti nhn thy rng c nhng a phng ch yu vng nng thn, vng ni, lc lng lao ng lm trong cc lnh vc k trn c rt t nhng ngi c qua o to cc trng i hc, cao ng, trung hc chuyn nghip hoc dy ngh. C mt iu c bit nguy him l lc lng lao ng ny li tp trung ch yu nhng ngnh, ngh i hi rt cao v k thut v tay ngh v n nh hng trc tip n tnh mnh ca con ngi nh cc ngh dch v n ung, xy dng. C n 90% s ngi lm dch v n ung khi c phng vn th thn nhin tr li rng cha bao gi tham d mt kho hc no v ch bin mn n v cc nguyn tc trong v sinh an ton thc phm. 70% s ngi tham gia cc cng vic xy dng nh phu h hoc trc tip xy dng nhng cng trnh nh ca, ng x cha bao gi hc mt cch chnh thc trong nh trng, nhng nguyn l c bn v bn vng v an ton trong kin thc xy dng. Bi vy m chng ta khng h ngc nhin khi thy trong nhng nm gn y s ngi b ng c thc n tng nhanh v c nhng cng trnh va xy dng xong b sp.

106

Tt c nhng iu trn t ra nhim v cho cc trng i hc thuc HTN phi tip tc nghin cu xy dng c cu v h thng o to hp l, khoa hc v hin i p ng yu cu o to NLCN cht lng cao cho nhng lnh vc cn thiu ny. Thit ngh, HTN cn phi i kho st li cc a bn tuyn sinh ca mnh ra quyt nh tuyn sinh cho ng n. Khng nn tuyn mt cch t nhng cht lng v u ra cho sinh vin th khng m bo. Trc mt, HTN cn m rng cc loi hnh o to nhng phi hng vo o to ngh l ch yu c bit l nhng ngnh ngh m hin nay x hi rt cn nhng HTN li khng o to nh cc ngnh Xy dng, Kim ton vin, Ch bin Nng Lm sn, Khong sn, Thi trang. Ngoi ra, cc tnh min ni pha bc rt khan him nhn lc c trnh chuyn mn cao trong cc lnh vc Ti chnh, Bo him, Ngn hng, Thng mi, Qun l, hin ti HTN vn cha c. Bn cnh , ni dung, chng trnh o to ca cc trng cn kh rng, mt s mn hc cha thc s thit thc vi chuyn ngnh o to. Vic b tr thi lng gia ging l thuyt vi dy thc hnh cha tht s hp l, ni dung ging dy cn thiu nhng tnh hung thng c trong thc tin, cha cp nht kp thi nhng kin thc mi ph hp vi thc t tng a phng, nhiu bi ging, gio trnh qu c xong vn c a vo ging dy. Lut php... nhng ngnh ny

107

Khc phc nhng mu thun trn i hi HTN cn phi c s c st v gn gi vi thc tin mt cch thng xuyn. Mun vy, HTN phi thnh lp mt ban chuyn trch v h thng thng tin th trng lao ng c cp nht theo thi gian, c nhim v theo di, nh gi cc c trng v bin ng ca th trng lao ng phc v cng tc k hoch ho o to cho i hc ca mnh, t xo b hin tng "tha thy, thiu th", mt trong hin tng ni ln trong x hi thi gian qua. Nh vy HTN phi o to theo nhng ci m th trng cn ch khng phi o to theo nng lc ca mnh, c nh vy mi khc phc c mu thun gia qu trnh o to HTN vi thc t s dng NLCN cc a phng m HTN c php tuyn sinh. * Bn cnh mu thun ni trn, hin nay trong o to HTN cn ni ln vn v o to ti chc, chuyn tu, c tuyn. y l mt trong nhng vn m ngi ta thng bn ti trong cc cuc hi tho v o to i hc HTN. Ngh quyt cc i hi ca ng trong nhng nm gn y u khng nh gio dc i hc c 3 chc nng o to l "nhn lc, nhn ti v dn tr". V sn phm o to ra khng ch mt ln m xong, m n cn tip tc pht trin qua nhiu ln o to sau, nn 3 loi nhn lc ny c th chuyn ho cho nhau. Nh vy cn phi m rng quy m o to. Trong nn kinh t hng ho nhiu thnh phn vn ng theo c ch th trng hin nay th ngun nhn lc tr tu

108

cao ng o s gp phn to cng n vic lm, gim tht nghip v km theo n l gim t nn x hi. C th ni chnh yu cu ca nn kinh t th trng m ra cho cc trng i hc Vit Nam trong c HTN vic o to phi tp trung t nhanh chng m rng quy m o to i hc p ng yu cu ngun nhn lc cht lng cao. Vic m rng quy m o to HTN trong thi gian qua tng mt cch qu nhanh. Do nm bt c yu cu ca mt b phn khng nh cn b cng chc ca mt s tnh Cao Bng, Bc Kn, Lng Sn, Tuyn Quang, Yn Bi, Lo Cai, Ho Bnh, Thi Bnh... trc tnh hnh i mi, m ca v hi nhp ca t nc, cc cn b cn phi c mt tm bng i hc, coi n l "tm v thng hnh" cng c a v cng tc ca mnh, cng nh do yu cu ca vic chun ho i ng cn b vin chc ca nh nc. Nn cc trng thnh vin ca HTN t m cc chuyn ngnh o to h chuyn tu, ti chc di nhiu loi hnh khc nhau. C th l lin kt vi cc a phng tuyn sinh v hc ti a phng hoc cng c th l tuyn sinh v hc ti cc trng thuc HTN. mt kha cnh no chng ta phi tha nhn rng o to i hc ti chc, chuyn tu, l c tnh tch cc v n p ng c phn no yu cu ca x hi v ngun nhn lc c o to bc i hc, to iu kin tho mn mt phn nhu cu hc tp ln cao ca mt b phn khng nh thnh vin trong x hi. Hn na o to ti chc, chuyn tu l o to theo yu cu ca tng c nhn, tng c s KT - XH

109

nn n s dn ti gim hin tng d tha lao ng qua o to v c bit nu nhn lc c o to bng con ng ti chc m c cht lng v hiu qu th n s ph hp vi c s s dng hn, do n s thc y s pht trin ca KT XH. Song nh gi mt cch khch quan th o to i hc chuyn tu, ti chc HTN hin nay cn c nhiu mt hn ch nht l v mt cht lng khng m bo, do vy m s khng p ng c yu cu v mt NLCN cht lng cao trong thi k CNH, HH t nc. Cht lng o to i hc ti chc, chuyn tu HTN khng cao u tin l do quan nim ca chnh ngi hc v ngi o to. V phn ngi hc, nh trn cp do c ch hin hu "trng bng cp" ca nc ta nn cn "ph cp i hc" cho cn b cng chc, dn ti tnh trng ngi hc cng coi hc chuyn tu, ti chc ct ly bng. Do vy m h hc ch l i ph, hc "cho xong" ch khng phi hc cng c hay rn luyn chuyn mn nghip v cho cao. Cn vi ngi o to (nh qun l, ging vin) cng vi quan nim trn nn trong qu trnh o to h cng "nhm mt lm ng" trc vic hc hnh thc ca hc vin. Vic tuyn sinh o to th nh qun l c tuyn, song tuyn xong, ngi hc hc nh th no, ngi dy dy nh th no th hu nh h khng mt ti, h giao ph cho ging vin l chnh. Cn ging vin th cng mt phn do quan nim trn, phn khc do dy chuyn tu, ti chc phn ln l nhng ngi c tui hoc cc em hc sinh thi trt i hc nn nng lc

110

nhn thc v nng lc t duy ca h rt hn ch. Bi vy ging vin c xu hng chn, khng mun truyn t kin thc mt cch t m. mt s a phng lin kt o to th ngi hc mt ni, ngi qun l cht lng mt no dn ti tnh trng cc trng qun l v mt cht lng c iu kin thng xuyn kim tra. Tt c nhng iu trn lm cho cht lng o to ti chc b gim st nghim trng. Ngoi o to h ti chc, cc trng thuc HTN cn lin kt vi cc tnh m h o to theo a ch. Song cng nh tnh trng o to ti chc, h o to c tuyn ny t r s mu thun v cht lng o to. Cc em thuc din c tuyn l nhng ngi nm trong din chnh sch vng su, vng xa, ngi dn tc thiu s, nn nng lc nhn thc v nng lc t duy rt hn ch. Khi vo hc chng trnh i hc h ch hc nh mt "l vt" khng hn khng km, l i vi nhng con ngi thuc khoa hc x hi, cn nhng con ngi thuc khoa hc k thut v t nhin th cc em nh l nhng "chin binh" nh vt vi nhng con s. Cn v pha c s o to, sau mt vi ln thi li, hc li th ngi ta cng "nhm mt" cho ra trng. R rng s nhn lc ny khng th l ngun lc cht lng cao . Trc tnh trng trn yu cu cho HTN l cn phi c mt chnh sch hp l trong vic qun l cht lng o to khng chnh quy. Khng nn quan nim o to ti chc ch l o to v mt bng cp cn la chn th c sn ri. y l quan nim sai v khng ngy nay vi x hi thng tin th

111

vic hc chuyn tu, ti chc l cha kho con ngi m ra kho tng kin thc, chim lnh kin thc ca nhn loi lm vn sng pht trin cng x hi. * Ngoi hai vn nu trn th mt vn na cn t ra i vi o to NLCN HTN hin nay l v vn nng lc t duy ca sinh vin. Theo tc gi L c Ngc - Ging vin i hc quc gia H Ni th nng lc t duy ca sinh vin c nh gi bi 4 cp sau:[32,24] - T duy l gc: y l kh nng ngi hc bit suy lun theo mt chui c tun t, c khoa hc v c h thng. - T duy tru tng: l kh nng ngi hc bit suy lun mt cch khi qut ho, tng qut ho vt ra khi khun kh nhng ci c sn trong ti liu. - T duy ph phn: suy lun kin thc mt cch c h thng song trong phi bit nhn xt, ph phn, nh gi vn t ra ch khng ch thun tu l chp nhn nhng vn . - T duy sng to: suy lun cc vn mt cch m rng, ngoi cc khun kh nh sn, ngi hc phi bit to ra nhng tri thc mi. T cho thy rng nng lc t duy l yu t quyt nh cht lng o to NLCN. Nng lc t duy cao th mi p ng c yu cu v ngun nhn lc cho s pht trin KT - XH ngy nay, bi l nh chng ti tng cp, x hi ngy nay

112

l x hi thng tin, x hi tri thc. Mun pht trin KT - XH th con ngi phi c kin thc m mun c kin thc th ngoi cc yu t khc; nng lc t duy gia mt v tr quan trng lnh hi kin thc. i vi vic o to NLCN cho CNH, HH. HTN hin nay, ni v nng lc t duy ca sinh vin cn bc l nhng hn ch nht nh. Nh phn thc trng chng ti tng cp, HTN c s lng ln sinh vin l ngi dn tc thiu s, cnh th s sinh vin theo hc ti y a phn c h khu thng tr ti cc khu vc u tin tuyn sinh nh khu vc 1, khu vc 2 - nng thn... nn so vi sinh vin c h khu thng tr ti cc thnh ph, thnh th th s sinh vin c h khu ti cc khu vc k trn nng lc t duy ca cc em phn no hn ch hn. Chng ti khng a ra nhng nh gi nhn xt theo con mt thin cn song c mt thc t l cc em sinh vin khi thi vo HTN phn ln l nhng hc sinh c hc lc trung bnh. Khi t bt vit ln h s d thi HTN cc em u c chung quan im ch c HTN mi l gii php cho vic thi u vo i hc bi l cc em ngh y l i hc vng nn vic tuyn sinh s thun li hn cc trng i hc khc thuc a bn H Ni. iu ny cng l mt s tht hin nhin. Ngoi i hc S phm v mt s khoa c uy tn cc trng khc nh khoa Kinh t Nng nghip ca i hc Kinh t v Qun tr Kinh doanh, khoa C kh thuc trng i hc Cng nghip, khoa Trng trt thuc trng i hc Nng Lm..., khi tuyn sinh yu cu th sinh phi c vn kin thc v nng lc

113

t duy cao mi thi , cn cc khoa cn li th th sinh ch c hc lc trung bnh l thi . Vi u vo tuyn sinh nh vy thy nng lc t duy ca sinh vin HTN l yu km. Mt khc cng phi k n nhng yu t lm hn ch nng lc t duy ca cc em trong qu trnh hc tp. M yu t u tin nh hng n vn ny l thuc v c s vt cht k thut trang thit b cho qu trnh dy v hc. Vic thiu iu kin phc v cho dy v hc lm cho sinh vin hc tp mt cch th ng, li, trng ch vo ging vin. V cng do vy m phng php ging dy truyn thng - phng php thuyt trnh vn c coi l phng php ti u nht trong ging dy. Li hc tp th ng "thy c, tr ghi" nh hng n t duy ph phn, khng kch thch c t duy sng to ca sinh vin. Trong nhng nm gn y ngnh gio dc cng nh HTN thc hin nhiu bin php i mi phng php dy v hc. Song do nhiu nguyn nhn khc nhau nh c s vt cht k thut yu, ni dung, chng trnh o to cn hn ch, do quan nim nh gi cht lng o to... nn phng php ging dy hin nay HTN vn cn l mt vn thi s nng bng cn phi quan tm gii quyt. Thit ngh phng php ging dy hin nay HTN cn hng vo dy nng lc cho sinh vin (nhn thc, t duy, phm cht nhn vn v k nng k xo) ngi hc c k nng nhn thc cao, nng lc t duy pht trin, k nng k xo thun thc, c phm cht nhn vn - l nhng tim nng h pht trin, nhanh chng ng cc

114

yu cu ca thc tin trong thi i bng n thng tin, khoa hc - k thut v ton cu ho nh hin nay.

115

chng 3. phng hng v mt s gii php ch yu nhm nng cao hiu qu o to ngun lc con ngi i hc thi nguyn trong qu trnh cng nghip ho, hin i ho hin nay

3.1. Phng hng pht trin o to ngun lc con ngi i hc thi nguyn trong nhng nm ti

3.1.1. y mnh gio dc o to gn vi yu cu ca cng nghip ho, hin i ho t nc, ph hp vi xu th pht trin ca thi i Nhng ai quan tm n trit hc s chc hn khng qun c cu chm ngn: u t cho ngi n ng, ta c ngi chng tt. u t cho ngi ph n, ta c mt gia nh tt. u t cho thy gio, ta c mt th h tt. Ph. Angghen cng tng nhn mnh Mt dn tc mun ng vng trn nh cao ca khoa hc th khng th khng c t duy l lun. Cu ni ny ca Ph. Angghen cng c ngha l mt dn tc mun pht trin th cn thit v rt cn thit phi c tr tu trnh cao. Xut pht t nhng quan im kinh in , ng ta khng nh: Mun tin hnh cng nghip ho, hin i ho thng li phi pht trin mnh gio dc- o to, pht huy ngun lc con ngi, yu t c bn ca s pht trin nhanh v bn vng. Tng hp cc quan im trn cho thy rng gio dc o to gi mt v tr quan trngtrong vic pht trin t nc theo hng CNH, HH, iu ny hon ton ng v xc ng.

116

Tuy nhin khng phi lc no ngi ta cng nhn thc c iu , trc y c mt thi gian di ngi ta ngh rng mun pht trin kinh t th phi c in, in phi i trc v dn u cho mi ngnh ngh. Quan im ny khng sai song n ch ng trong trng hp ni ti s pht trin kinh t theo ngha hp hoc ni ti cng nghip. Cn ni ti s pht trin kinh t theo ngha rng th khng phi in m chnh gio dc - o to phi i trc v dn u. Nhn thc r iu ny trong nhng nm gn y, ng ta coi gio dc l quc sch hng u. Song quan im trn ca ng cho ti ngy nay vn cha thc s tr thnh thc tin khp mi ni, m trong mt gii hn no y, mt vi a phng no y, n vn nm trong khun kh ca l thuyt, ca ngh quyt, chuyn . Cng phi tha nhn rng, gn y ng v Nh nc ta u t nhiu cho gio dc- o to nhng mc u t ny so vi u t cho cc lnh vc khc th vn cn mc khim tn. Bi vy vn t ra y l phi chuyn t tng gio dc l quc sch hng u ra ngoi thc tin ngha l cn phi u t nhiu hn cho gio dc - o to v sn phm m gio dc- o to lm ra cn thit phi coi nh mt loi hng ho v em ra giao dch trn th trng sinh li. C th coi y l xut pht im u tin mang tnh nh hng gip cho HTN sm tm ra bc i cho trng mnh, sn phm m HTN o to ra p ng tt nhu cu CNH, HH t nc.

117

Cng ging nh cc trng i hc trn ton quc, HTN u t cho cc trng hon ton da vo kinh ph ca nh nc cp. Tt nhin HTN cng da vo nhiu ngun thu khc u t cho i hc, song nhng ngun thu rt t bi l HTN l mt i hc vng m li thuc vng ni v trung du pha Bc cho nn khng thu ht c u t t cc thnh phn khc nhau trong x hi. Thit ngh, HTN cn to ra cho mnh nhng c trng ring ca vng min thu ht u t. C th l bin i hc ca mnh thnh mt doanh nghip chuyn cung cp cho th trng nhng sn phm lao ng c cht lng cao p ng nhu cu pht trin ca tng vng, min. Ngha l cn a dng ho loi hnh o to bt c vng no, min no cn nhn lc loi no, trnh no cng c th p ng c ht. CNH, HH nh chng ta tng bit v cp l hng vo vic a nc ta sau vi thp k na s tr thnh mt nc cng nghip, chm dt vnh vin tnh trng lc hu, i ngho v km pht trin. thc hin tt nhim v ny th cc c s o to khng ch c nhim v o to ra ngun nhn lc gii v ngh nghip, bi l, nu con ngi ch gii v ngh nghp th chng khc g nhng con rbt, nhng ci my t ng, n c th a nc ta thot khi ngho nn, km pht trin tr thnh mt nc cng nghip nhng li thiu i phm cht nhn vn, nhn o, ngha l chng ta vn khng thot khi tnh trng lc hu. gii quyt tnh trng

118

ny cc c s o to trong c HTN phi xy dng cho mnh mt chng trnh o to c ba khi kin thc: kin thc khoa hc t nhin, kin thc khoa hc x hi v kin thc nhn vn. Bt c ngi no vo hc cng phi hc c ba khi kin thc ny, tuy nhin s phi cn c vo tng chuyn ngnh phn b cho hp l. CNH, HH cn t ra cho con ngi sng v lm vic cng vi n nhng phm cht, k nng hin i. Do vy, trong chng trnh o to cn phi dy c nhng k nng, k xo sn phm o to khng ch bit lm vic m cn bit to ra vic lm. Mc tiu chnh ca gio dc- o to cho CNH, HH t nc l nhm vo nng cao ba phng din: dn tr- nhn lc- nhn ti. i vi dn tr: chng ta phi nng cao mt bng dn tr, do hng o to i hc ca chng ta l phi to iu kin mi thanh nin bt k giu, ngho, min l c ti, hc gii u c o to. i vi nhn lc: i hc phi o to ra c ngun nhn lc c cht lng cao thch nghi vi s i mi v pht trin nhanh, p ng c nhu cu rt ngn qu trnh CNH, HH. Cn i vi nhn ti: vi u th l h thng gio dc cng lp, i hc phi ch trng, bi dng ng o i ng nhn ti ch khng ch u i vi mt s t nhng ngi xut chng. Mun thc hin tt nhim v trn, chng ta phi tin hnh mt cuc cch mng trn lnh vc gio dc, phi ci cch trit v ton b t mc tiu, ni dung, chng trnh, phng php ging dy... tc l chng ta phi i mi t duy

119

v i mi t duy l tin ci t gio dc i hc theo hng ph hp vi yu cu v bi cnh ca thi i. ng vy, thi i ca chng ta l thi i vn minh tr tu, thi i ca cc cuc cch mng khoa hc v k thut, thi i ca sinh thi ho. t nc chng ta ang nm trong ci vng ca ton cu ho v hi nhp quc t, n to ra cho chng ta nhng c hi rt ngn khong cch vi th gii thng qua CNH, HH. Mt khc na, trong thi i ca chng ta, hu ht cc cuc cnh tranh khc lit ang din ra gia cc nc trn th gii v thc cht v xt ti cng l u do nguyn nhn cnh tranh v tr tu nh vic ch to ra tu con thoi, v kh nguyn t.... Trong iu kin ny, tin hnh thnh cng s nghip CNH, HH chng ta ch c mt con ng duy nht l nng cao nng lc tr tu, trnh hc vn, vn vn ho, k nng v trnh ngh nghip cho ngi lao ng. Vai tr trc ht thuc v gio dc- o to. V gio dc - o to mun lm tt con ng ny th mt ln na, chng ti mun nhn mnh, o to nng lc cho ngi hc l mc tiu kin quyt p ng yu cu m thi i t ra. Tm li, ly gio dc i hc lm n by nhanh chng to ra ngun lc con ngi cho s nghip CNH, HH v nn kinh t tri thc nc ta pht trin l tm nhn chin lc chng ta chng ta c th bt ph trong tng lai trong i mi gio dc - o to gn vi yu cu CNH, HH, ph hp vi xu th pht trin ca thi i l quan im ch o

120

gip cc trng i hc trong c HTN thc hin tt nhim v ca mnh. 3.1.2. Qun trit nhng quan im, ng li trong cng tc o to ngun lc con ngi i hc Thi Nguyn Tnh trng ph bin trong gio dc ca Vit Nam t trc n nay l nng v khoa c, hu nh cn mang dng dp li tip thu sch v mt cch my mc ca Nho gio thi phong kin. HS - SV n lp chm ch hc nhng ni nh cch v von ca ngi xa ch l hc vt, h khng c ch dy d theo li t duy sng to, bi vy m cht lng o to km, ngun nhn lc c o to ra lun th ng, ph thuc vo ngi khc. Nu tnh trng ny vn tip din v ko di th Vit Nam s khng th xy dng thnh cng CNXH c. Trc y, nhiu ln Ch tch H Ch Minh nhn mnh mun c CNXH th phi c con ngi x hi ch ngha. Con ngi x hi ch ngha l con ngi c c sng to, c kh nng tip nhn v x l thng tin mt cch nhanh nhy, l con ngi t mnh quyt nh cng vic ca mnh ch ng da vo ngi khc, l con ngi phi bit bin ci ca ngi khc thnh ci ca mnh. Ni mt cch ngn gn, bao qut li l phi c chin lc pht trin ngun lc con ngi cho CNH, HH. Hng pht trin NLCN cho CNH, HH c thng qua vic y mnh, i mi gio dc - o to, lm cho gio dc - o to thc hin tt vai tr nng cao dn tr, o to nhn lc, bi dng nhn ti.

121

Nm vng nh hng ng v Nh nc ta nhiu ln pht ng phong tro y mnh vic i mi pht trin gio dc- o to. Ti Hi ngh ln th t Ban chp hnh Trung ng ng (kho IX) thng qua Ngh quyt v nhng ch trng, gii php ln cn tp trung thc hin trong thi gian ti, trong vn gio dc - o to Ngh quyt khng nh cn tp trung ch o quyt lit vic nng cao r rt cht lng gio dc - o to ngun nhn lc v nu ln gii php then cht l i mi v nng cao nng lc qun l nh nc trong gio dc - o to, y mnh i mi ni dung, chng trnh v phng php gio dc theo hng hin i cng vi i mi c ch qun l. Khn trng trin khai n pht trin v nng cao cht lng i ng gio vin v cn b qun l gio dc; c cu li h thng o to, hon thin h thng o to thc hnh nh hng ngh nghip; to c ch v iu kin cc trng i hc, cc trng dy ngh chuyn mnh sang hot ng theo c ch s nghip. Tng cng hp tc vi nc ngoi v thu ht cc nh u t nc ngoi u t vo lnh vc o to i hc v o to ngh. Khuyn khch cnh tranh lnh mnh; kin quyt u tranh khc phc cc tiu cc trong dy v hc. Xy dng tiu chun nh gi cht lng o to, y mnh x hi ho gio dc, xy dng x hi hc tp. Nhng gii php m Ngh quyt nu trn l ht sc ng n, y v kp thi. Song vn quan trng hin nay li l ch cc a phng, cc c quan chc nng c bit

122

l ngnh gio dc- o to qun trit nhng gii php nh th no. Thit ngh, cc a phng, cc b, ngnh phi cn c vo tnh hnh c th ca a phng mnh thc hin c hiu qu cc chnh sch . HTN, qun trit nhng quan im ca ng v Nh nc v gio dc - o to, trong nhng nm gn y, i hc tng bc ch o cc trng thc hin tt ch trng, chnh sch . Thng 12 nm 2000, ti i hi i biu ng b ln th II, HTN xc nh phi: pht huy mi ngun lc, tng cng on kt, nng cao thc trch nhim to chuyn bin mnh m trong o to ngun nhn lc, nghin cu khoa hc v chuyn giao cng ngh phc v cho s nghip i mi, CNH, HH t nc. Sau 5 nm lnh o, ch o, t chc thc hin ngh quyt i hi II, HTN v c bn t c nhng ch tiu ra. C th, ti nm 2005 quy m o to HSSV h chnh quy t xp x 20 000 em (ch tiu ra l 25 000 em), cn i ng cn b ging dy th 70% c trnh t thc s, ging vin chnh v tng ng tr ln (ch tiu ra cng l 70%), cc ch tiu khc v c bn cng hon thnh nh t l ging vin/ HSSV h chnh quy l 1/17 (ch tiu ra l 1/15), t l HSSV kh gii xp x 17% (vt ch tiu 2%), t l HSSV tt nghip t 98% (vt ch tiu 3%). Nhng ch tiu trn chng t HTN ang tng bc chuyn bin tch cc trn mi lnh vc cng tc gp phn nng cao nng lc o to, nghin cu khoa hc v chuyn

123

giao cng ngh, do HTN c nhng ng gp to ln vo s pht trin chung ca tnh Thi Nguyn v c t nc. Trong giai on 2006 - 2010, cng vi s i mi ca dan tc, HTN xc nh nhim v trng tm ca mnh l pht huy mi ngun lc xy dng HTN thnh i hc trng im, p ng yu cu o to ngun nhn lc, nghin cu khoa hc, chuyn giao cng ngh phc v s nghip CNH, HH t nc [15,1]. thc hin tt nhim v ny, i hc ca chng ta phi tng bc xy dng i hc t cc tiu chun ca trng i hc trng im th hin trn cc phng din cht lng, hiu qu gio dc- o to, xy dng v nng cao cht lng i ng nh gio v cn b qun l, tng cng c s vt cht k thut phc v cc nhim v o to, nghin cu... Trc mt, chng ta cn phi vch ra cc ch tiu t phn u thc hin cc ch tiu ny. Xu hng chung ca i hc Vit Nam trong c HTN trong nhng nm trc mt s l m rng quy m, a dng ho cc ngnh ngh o to. Vi c trng l i hc vng, HTN cn thit phi nghin cu c th tnh hnh pht trin ca tng vng, min, ca x hi a ra cc ch tiu cho ph hp. C th, trong mt, hai nm ti HTN phi tng quy m HSSV chnh quy ln 30 000 ng thi m mi thm t 12 n 15 chuyn ngnh o to bc i hc, t 7 n 10 chuyn ngnh o to bc cao hc, 3 n 4 chuyn ngnh o to bc tin s. Tuy nhin, nhng ngnh ny phi hng vo cc ngnh ngh mi nhn ph hp vi khu vc, vng min v

124

nhng ngnh m thi i i hi nh th trng chng khon, kim ton... Nh vy, m rng quy m o to, a dng ho cc ngnh ngh o to l vic cn kp phi thc hin. Song phi m bo cht lng v iu chnh c cu o to, gn o to vi s dng v theo yu cu pht trin kinh t- x hi. Bi vy, phi y mnh vic i mi chng trnh, ni dung, phng php ging dy, tng bc a cc chng trnh ging dy tin tin vo ging dy trong cc trng nhm o to i ng cn b c trnh chnh tr, chuyn mn nghip v gii, c kh nng hc tp, bi dng v cp nht kin thc cng nh ng dng thc tin t kt qu tt. Song song vi qu trnh l s ng b v c s vt cht k thut nh tng cng cho vit gio trnh, cng bi ging, ch trng u t trang thit b, phng th nghim, h thng thng tin th vin, ging ng, phng lm vic.... Nh phn thc trng cp v vic chng cho gia cc ngnh o to mt s trng thnh vin ca HTN cho nn HTN phi c nhng gii php cho vn ny, cn phi phn cng li nhim v o to mt s lnh vc cho st vi thc t, nn gim bt i mt s chuyn ngnh c s trng lp gia cc trng gip hc sinh d la chn ngnh khi thi vo HTN. Cui cng, cht lng o to ra p ng vi nhu cu s dng ngun nhn lc th HTN phi phi hp tt cng tc o to gia cc n v thnh vin, tng cng thanh tra,

125

kim tra cng tc o to, i mi cng tc thi, kim tra, thc hin kim nh cht lng trong cc trng, tng bc a i hc tr thnh n v dn u v cung cp ngun nhn lc cht lng cao cho cc tnh min ni pha Bc trong s nghip CNH, HH t nc.
3.2. Nhng gii php c bn

3.2.1. Xy dng c s vt cht k thut p ng tt nhu cu dy v hc i hc Thi Nguyn Thc t cho thy rng c s vt cht k thut gi mt v tr v cng quan trng trong qu trnh o to. HTN n c minh chng qua vic CSVCKT yu km dn ti cht lng o to b gim st. Bi vy mun pht trin ngun lc con ngi trc tin HTN phi c mt h thng c s vt cht ti thiu p ng yu cu dy v hc. lm c iu ny trc mt cc trng HTN, mt mt, phi nng cp c s vt cht hin c, mt khc cn u t xy dng thm cc c s o to vi cc loi trang thit b k thut mi to ra mi trng thun li cho vic nghin cu, ging dy v hc tp. Trong cc iu kin v c s vt cht k thut th u tin u tin dnh cho vic xy dng cc khu lm vic, hc tp v nghin cu cng vi nhng trang thit b hin i cn c i km. Trong cc n ca HTN giai on 2006 - 2010 khng nh dn nm 2010 th s tng qui m cn b, ging vin ln tng s l 2.434 ngi; cn qui m hc sinh - sinh vin s tng ln vi tng s l 33.035 em. Nu tun th theo ng

126

d n ny, th cn phi c thm ti thiu 115.354 m 2 c xy dng phc v cho mc ch lm vic, hc tp, nghin cu th mi tiu chun chung. Theo xu th pht trin chung ca cc trng i hc Vit Nam th trong nhng nm ti, chng ta s thc hin o to theo phng php mi nh phng php ging dy mi, qun l o to theo tn ch... do vy m s lng lp hc theo yu cu s phi tng ln rt nhiu do phi chia nh lp tho lun, cha bi tp, mt khc cng phi theo tiu chun chung ca quc t lp hc ti a ch l 25 n 30 em sinh vin/lp. y l mt trong nhng l do chnh bt buc HTN phi xy dng thm ging ng. Tt nhin vic xy dng ging ng phi i km vi vic trang b cc iu kin cn thit cn c trong mi ging ng d pht huy tc dng ca vic ging dy v hc tp. Chng hn, mi ging ng phi c trang b my vi tnh, ng truyn d liu, my nh, camera, n chiu... ging vin v sinh vin tin truy cp tm nhng thng tin khoa hc lin quan n bi hc. Hay vic trang b cho mi ging ng mt h thng truyn thanh tt, m bo c in thng trc t nht l trong lc hc s to iu kin ngi hc nghe r li thy ging, t h mi tp trung vo hc tp. Ngoi ra, lp hc c v sinh sch s, thong mt, khng nhim cc tp m khc cng l yu t quan trng gip qu trnh dy v hc t kt qu tt. Qu trnh ging dy v hc tp khng th t c cht lng tt nu khng c trang b gio trnh hay cng bi

127

ging cho ging vin v sinh vin. Do , trong qu trnh dy v hc phi c bn in gio trnh hay bi ging cho sinh vin. y l cch tt nht ngi hc c th theo di mt cch c h thng qu trnh dy ca ging vin v ngc li n cng l iu kin ging vin kt hp nhiu phng php ging dy tch cc khc m vn pht huy yu cu t hc ca sinh vin. Song, nng cao tnh thc tin ca mn hc, cc gio trnh, bi ging cn phi c i mi lin tc theo hng bm st thc tin pht trin ca tng chuyn ngnh, tng vng lnh th v ca x hi. Chng hn, i vi mt ngnh hc m hin nay c nh gi l ngnh ang c chu trnh bin i nhanh nht l ngnh cng ngh thng tin. Do vy vi ngnh ny th gio trnh hay bi ging phi c thay i lun tc. Nhiu nc trn th gii gio trnh mt s ngnh hc vit ra v s dng ch trong vng 1 hoc 2 nm l phi vit li cp nht nhng thng tin mi, chnh v vy m sinh vin ca h khi ra trng lun c nhng kin thc st vi thc t. Tuy nhin, nc ta do nhiu yu t chi phi nh kinh ph u t cho vit gio trnh mi cn hn hp, mt phn do b my hnh chnh v c ch cha thng thong nn mt gio trnh t khi c vit n khi a vo s dng thng mt mt thi gian kh di cho nn n mt i tnh thc tin, tnh st thc i ch cn t ra lc hu so vi s pht trin ca x hi. HTN cng khng trnh khi hin tng ny. y chnh l gi HTN ch v u t cho vic vit gio trnh c tt hn, c nh vy, ngun nhn lc m HTN o to ra mi c

128

c nhng kin thc va mi, la va ph hp vi xu th pht trin ca khu vc, t nc, trong iu kin CNH, HH. Mt vn na cng rt quan trng trong vic nng cao cht lng NLCN HTN hin nay l mi trng thnh vin cn phi nng cp, thay th cc loi c s vt cht trong phng th nghim, trung tm thc hnh, xng sn xut th.... Cn thit phi a vo cc loi my mc hin i, thng xuyn tip cn vi cng ngh tin tin. Cc th nghim c tin hnh trong iu kin nh vy mi tr nn chun xc c, qua mi c th khng nh v nh gi c cht lng ca vic hc l thuyt c n khp vi thc hnh hay khng. y cng chnh l mt trong cc yu t o to ra nhng con ngi khng ch gii v l thuyt m cn thng tho v thc hnh, n khi ra trng h c th bt tay ngay vo cng vic m khng cn phi i thm thi gian th vic lu di na. Song song vi vic u t cho phng th nghim, xng thc hnh, thc tp l vic cn thit phi u t cho h thng cc t sch, th vin. mi trng, cn phi trang b tt h thng th vin truyn thng v c bit l h thng th vin in t, ngoi ra mi khoa trong trng cn phi nhng t sch, phng t liu ring ging vin, sinh vin trong khoa tin cho vic tm c v nghin cu ng ti liu chuyn ngnh. ng thi mi trng u phi thng xuyn b xung cc loi sch, bo, tp ch mi tip cn nhng

129

thnh tin cng nh nhng thnh tu khoa hc cng ngh tin tin trn th gii. Hin i ho c s vt cht trong trng hc m bo yu cu o to ngun lc con ngi phc v qu trnh CNH, HH cn i hi HTN cn thit phi u tin xy dng k tc x, nh n, sn bi th dc th thao, cu lc b sinh vin... phc v cc hot ng hc tp v rn luyn. Nh vy, vic u t cho c s vt cht l mt trong nhng vn v cng quan trng v cp thit i vi HTN hin nay. Song nu i hc ca chng ta ch dng li vic s dng ngun vn m Nh nc cp cho th khng ti no c. Bi vy, chng ta cn thit phi huy ng mi ngun kinh ph khc ngoi ngn sch nh ngun hc ph, cc ngun thu hp php ca cc n v, ngun kinh ph t c nhn hoc cc cng ty, cc t chc trong v ngoi nc ti tr. L tt nhin cng mt lc th khng th tng cng c s vt cht mt cch y cho cc trng ngay c m phi hon thin mt cch dn dn, t t, tin ti hon thin ngy mt nhanh v y hn theo tiu chun quc t v xy dng trng i hc, gp phn vo vic thc hin tt mc tiu ra l xy dng HTN thnh trung tm o to, nghin cu khoa hc ca khu vc v a ngnh p ng tt nhu cu o to NLCN phc v qu trnh CNH, HH khu vc v t nc. 2.3.2. i mi v a dng hn chng trnh o to ngun lc con ngi p ng nhu cu cng nghip ho, hin i ho t nc

130

Chng ta bc vo nhng tp k u ca nn vn minh tr tu, nn vn minh ny i hi gio dc ni chung v gio dc i hc ni ring phi khng ngng i mi v i mi mnh m tr thnh mt b phn ca nn kinh t th trng chuyn cung cp ngun nhn lc v cc sn phm khoa hc cng ngh c cht lng cao. Do , gio dc i hc phi tr thnh mt nn cng nghip mi - cng nghip gio dc i hc. Nn cng nghip ny i hi gio dc phi thay i t m hnh t chc v o to i hc c canh khp kn trc y sang m hnh a canh m rng theo phng chm i hc a ngnh, a lnh vc. Trong mc tiu v phng hng pht trin t nc 5 nm 2006 - 2010, ng ta cho rng cn i mi ton din gio dc o to, pht trin ngun nhn lc cht lng cao theo hng chuyn dn t m hnh gio dc hin nay sang m hnh gio dc m - m hnh x hi hc tp vi h thng hc tp sut i, o to lin tc, lin thng gia cc bc hc, ngnh hc; xy dng v pht trin h thng hc tp cho mi ngi v nhng hnh thc hc tp, thc hnh linh hot, p ng nhu cu hc tp thng xuyn; to nhiu kh nng, c hi khc nhau cho ngi hc, bo m s cng bng x hi trong gio dc [14, 95]. p ng c yu cu gio dc i hc trong nc v ca khu vc, HTN cng cn phi tun th theo ng mc tiu . Tuy nhin, vi c trng ca i hc vng, HTN cn thit phi xc nh cho mnh mt c cu ngnh ngh mm do i i vi c cu bc o to hp l va tit kim thi

131

gian, cng sc, kinh ph li c th cung cp cho vng v t nc mt s lng ln ngun nhn lc c cht lng cao p ng yu cu CNH, HH. thc hin tt vn ny, theo chng ti, HTN cn phi to ra nhng gii php mang tnh chin lc sau: - Phi xc nh r s cn thit to ra ngun nhn lc tr tu cao cho t nc trong giai on pht trin mi. T c nhng bin php tng quy m o to nhng vn m bo cht lng. - a dng ho cc loi hnh o to nh chnh quy, ti chc, t xa... nhm thu ht hc sinh vo hc cc trng ngy mt ng. Vic lm ny i hi HTN phi chp nhn mt ph cht lng i hc bao gm nhiu loi hnh khc nhau nh: C nhn ti nng, c nhn chnh quy, c nhn o to theo a ch, c nhn ti chc, chuyn tu, t xa... Mi loi phi c chng trnh o to ring, ph hp vi tng chuyn ngnh. Nu thc hin tt gii php ny HTN gp phn rt ln vo vic phn lung o to gim p lc cho vic th sinh x vo hc i hc chnh quy m khng tnh n cc loi hnh o to khc. - Cn xy dng quy ch hc chuyn i, b tc kin thc, b sung hc phn gia cc h, cc loi hnh, cc trng t vn bng c nhn tng ng nhm to iu kin ngi hc c th nng cao kin thc nng lc ca mnh. - Mt trong nhng nhn t cu thnh cht lng ngun nhn lc l chng trnh o to v cng tc qun l chng

132

trnh. HTN hin nay, mun m bo cht lng ngun lc con ngi th phi r sot v xy dng li chng trnh o to theo hai hng. Hng th nht l o to theo nhu cu th trng lao ng (c th trng trong nc v th trng quc t) cn hng th hai l v ngi hc. Cn hng cho ngi hc nng lc lm vic chuyn nghip ng thi tng cng cc k nng sng v k nng hc tp thng xuyn cho h. Cnh nh trng phi thc hin ng b kt hp gia dy ch vi dy ngi, va dy nhng kin thc ngh nghip va dy nhng kin thc c gi tr nhn vn cao, mc ch ca vic lm ny l p ng tt nhu cu a dng ca ngi hc v ca th trng lao ng. Yu cu trng tm ca o to v qun l chng trnh vn l s la chn ti u to ra cc c hi ngi hc v cc a phng t la chn chng trnh ph hp vi mnh v kh nng chuyn i chng trnh nu h mun, kh nng lin thng t cp thp ln cp cao hn, kh nng chuyn i t ngnh ny sang ngnh khc. Ni mt cch ngn gn l phi bit to ra mt hc ch mm mi, linh hot, d dng tng i v c cu trc m nhng vn gi c cht lng t chun quc gia v quc t. Trong iu kin Vit Nam gia nhp WTO th chng trnh o to cng nn hng vo mt s ngnh ngh mi nh th trng chng khon, kim ton, qun tr kinh doanh... d nhin l nhng ngnh ny cng t tm quc t v trong

133

phi cn i t l ngun nhn lc trong nhng ngnh ny va dng, khng bo ho trong tng lai. Ngun nhn lc cht lng cao khng ch l nhng ngi c trnh i hc m bao gm c nhng ngi c trnh tay ngh bc cao, HTN nn xem xt cn i li c cu ngnh ngh o to theo hng gim l thuyt, tng thc hnh, gim bt s lng ngi hc kin thc hn lm, tng gio dc ngh nghip. S d phi c bin php ny l v t nc ta ang bc vo thi k CNH, HH trong CNH, HH nng nghip, nng thn l vn bc xc nht, lm th no to ra i ng lao ng c cht lng p ng yu cu CNH, HH nng nghip, nng thn n nay vn l mt bi ton kh. Gii php cho bi ton ny l cc trng i hc phi p ng nhu cu cng nhn k thut, k thut vin, nhn vin nghip v. Do vy, nm trong vng c bi ton kh , HTN phi tuyn nhiu hn trc s lng o to cho cc khoa trung cp cc trng i hc v trng Cao ng Kinh t - K thut mt mt to iu kin cho thanh nin nng thn c c hi hc tp, tm kim vic lm v mt khc l gp phn vo vic gii bi ton kh cho t nc. Tuy nhin, y ch l mt kha cnh thuc vai tr v trch nhim ca i hc, cn phn khc l hin nay dn ta vn sng bi hc i hc nn mun to ra i ng cng nhn k thut, k thut vin lnh ngh th phi bao hm hng lot cc c ch khc ca Nh nc v x hi chng hn phi c nhng cuc vn ng x hi ln hay ni cch khc i l tip th hc ngh,

134

chnh sch u i ca Nh nc cho nhng ngi hc ngh, o to ngh gn vi gii quyt vic lm th mi c th to ra ngun nhn lc phc v CNH, HH nng nghip, nng thn c. - Mun to ra mt i ng lao ng c cht lng cao, p ng tt v kp thi s pht trin kinh t - x hi th i hc phi thng xuyn kt hp gia o to v nghin cu khoa hc ti a phng ng thi ng dng ngay vo thc tin sn xut. Bi l thng qua nghin cu khoa hc ti a phng s gip cho sn phm o to ra khng ch bit c l thuyt m cn gii v thc hnh, hn na y li l thc hnh c cht lng, c uy tn, c a ch v ng tin cy. Song, lm c iu ny, HTN phi c c ngun kinh ph di do tng cng c s vt cht, thit b nghin cu khoa hc, thng tin khoa hc v cng ngh cho cc trng, tng u t kinh ph nghin cu khoa hc cho cc trng thnh vin... hn na i hc cng cn c nhng bin php cn i gia thi gian nghin cu v ging dy cng nh nng cao tiu chun nghin cu khoa hc trong vic xt b nhim cc chc danh ging vin, ging vin chnh... C nh vy hot ng nghin cu khoa hc v o to mi c hiu qu cao. Khng ch kt hp gia ngin cu khoa hc vi o to, m mun c ngun nhn lc cht lng cao HTN cn bit gn kt gia o to vi nghin cu, sn xut kinh doanh nhm to nhiu c hi cho hc sinh, sinh vin thc hnh nhiu hn khi ra trng h c th bt tay lun vo cng

135

vic vi mt s t tin vng chc. i hc cn c c ch khuyn khch cho cc trng lin kt, lin doanh vi cc doanh nghip trong o to v ng dng kt q nghin cu, o to vo sn xut, cho php cc trng t thnh lp doanh nghip trong trng mnh thm ch l m trng trong doanh nghip ln cc a phng nhm h tr cho vic o to v p dng kt qu nghin cu vo sn xut c thun li hn. Tm li: CNH, HH phi hng vo vic to ra cc sn phm KT - XH c hm lng tr tu cao. Do vy m ngi ch to ra n phi c trnh tri thc v k nng cao. chnh l xut pht im HTN i mi v a dng chng trnh o to ca mnh. C nhin vic i mi v a dng chng trnh o to phi ng b vi vic pht trin cc iu kin m bo cht lng o to sn phm o to ra p ng vi yu cu pht trin ngy cng cao ca x hi. Do vy, s l sai lm nu ai cho rng m rng quy m o to lm tng bt hp l tha thy thiu th vn ang tn ti. Bi l nu khng m rng quy m t s khng chun b t th ho nhp mt cch bnh ng vi cc nc trn th gii. 3.2.3. Nng cao nng lc i ng ging vin Vit Nam hin nay, xc nh mt trng trng im da vo 4 tiu ch l: Phi l mt c s khoa hc cng ngh mnh; C kh nng nghin cu c bn; C nng lc tip nhn v S dng c hiu qu vn u t tp trung th hin : + Trnh i ng ging vin.

136

+ Nng lc qun l. + C s vt cht k thut, trang thit b, phng th nghim, c s thc hnh. + Th vin hin i. HTN trong nhng nm ti phn u tr thnh i hc trng im, do vy ch trng ti nhim v xy dng i ng ging vin c trnh cao, mnh v chuyn mn, gii v ngoi ng tr nn cp bch v c t ln hng u. N cn quan trng hn rt nhiu khi gn vi tnh hnh m rng quy m o to v gn vi yu cu m bo cht lng o to ca trng nhm cung cp ngun nhn lc c trnh cao cho s nghip CNH, HH t nc. Mun hnh thnh sc mnh ca mnh v p g nhng yu cu m thc tin i hi, HTN cn phi nng cao hn na nng lc ca i ng ging vin, c th hin nhng mt sau y: Th nht: HTN trc mt phi tuyn ging vin cho cc ngnh hc. S d phi c gii php ny l v s lng bao gi cng lin quan mt thit n cht lng. Bi vy, mun c cht lng tt trc ht phi m bo s lng. Thc t HTN trong nhng nm qua cho thy mt s chuyn ngnh mt ging vin phi m nhim rt nhiu gi ging trn lp, do h khng thi gian v sc lc nng cao v cp nht trnh chuyn mn hay tham gia nghin cu na. Song, mun m bo c s lng ging vin th mt mt i hc phi thng xuyn tuyn mi, mt khc cng vi qu trnh tuyn mi, i hc cn thit phi lu ti nhng ch u

137

tin, u i vi i ng ging vin c cng nhn l c trnh chuyn mn cao; xy dng mt ch hp ng hp dn li cun cn b tr yn tm cng tc. Ngun cn b gio dc, HTN cng c th huy ng bng cch mi cc tri thc ngoi ngnh, ngoi i hc nh cn b nghin cu, cn b nghip v... c trnh chuyn mn v nghip v cao lm vic di hnh thc ging vin kim nhim v hp ng theo ma v n m nhim cc cng vic nh ging chuyn , hng dn sinh vin lm nghin cu, kho lun... Cn i vi cc tri thc l ngi nc ngoi th xy dng ch ging vin mi gn vi mt chng trnh hay mt d n o to hoc bi dng i ng ging vin hin c ca cc ngnh khoa hc cn yu hoc mi m cc trng thnh vin trn c s nng cao s lng ging vin. So vi hai i hc vng thuc vng ni v trung du pha Bc l i hc Ty Bc v i hc Hng Vng th HTN c mt li th hn hn, va l ca ng ca Th , va c nhiu im du lch hp dn, li c ti nguyn khong sn phong ph... y chnh l nhng yu t thun li thu ht nhn ti n i hc cng tc v ging dy. Nu HTN bit khai thc kha cnh ny th khng bao gi lo thiu nhn lc trong ging dy. Th hai: Cht lng ging vin l thc o nh gi nng lc hon thnh nhim v ca i hc. Do vy cht lng ca i ng cn b ging dy l yu cu s mt mi trng i hc, yu cu ny tr nn cn thit hn trong nn gio dc

138

hin i v nht l n li m nhim mt trng trch nng n l o to ngun lc con ngi phc v s nghip CNH, HH t nc. Cht lng ging vin c cu thnh t ton b qu trnh pht trin ngh nghip ca h bao gm ba khu c bn l: u t ban u; u t li v Bi dng nng cao. Mun c cht lng ging vin tm quc t th cn phi kim tra ton b cc khu, cc nhn t trong h thng pht trin ging vin c nhng bc i thch hp. C th trn c s o to ban u ca mi ging vin, chng ta s tm ra nhng bc i tip theo ph hp vi chuyn ngnh t nng cao cht lng ging vin. Cn i vi o to v bi dng phi xc nh l mt vic lm thng xuyn v quan trng nht trong vic nng cao cht lng i ng ging vin. C th bi dng cho ging vin bng cc hnh thc sau: - Lin kt vi cc c s o to i hc trn c nc thng xuyn t chc cc hnh thc nng cao nghip v v chuyn mn cho ging vin di nhiu loi hnh bi dng khc nhau nh bi dng cp chng ch, cp vn bng... ging vin s tu theo iu kin v hon cnh ca mnh theo hc v tng bc nng cao trnh ca mnh. Trn c s ny i hc s tng bc chun ho i ng ging vin theo yu cu chc danh cc cp bc, ngnh o to. - Thit lp v duy tr cc t chc on hi mi ging vin c th su tm, cp nht, cung cp thng tin v nghip v theo tng chuyn mn hay mn hc ca mnh. y cng l iu kin cc ging vin trao i hc thut,

139

nghip v v kinh nghim o to cho nhau nh trao i bi ging, phng php ging dy, cc k nng trong gio dc... Gii php ny cn l iu kin rt tt cc ging vin tr t nng cao tri thc v kinh nghim ca mnh thng qua cc ng nghip i trc. - S dng phng php s phm tng tc trong vic bi dng ging vin. y l mt trong nhng yu t cn xc nh nng lc ca mt ging vin. Bi nu khng c nghip v s phm th sinh vin s khng lnh hi c kin thc ca thy. c bit l i vi nhng ngnh thuc khi k thut v dy ngh. V ging vin ca cc khi ny thng tt nghip cc trng khng thuc h thng s phm do vy trong vic bi dng th nn kt hp gia bi dng chuyn mn vi nghip v s phm. - nng cao nng lc cho ging vin, bn cnh vic nng cao kin thc chuyn mn th cn thit phi nng cao cc k nng b tr ngi ging vin c th m nhn trng trch trong x hi hin i. Cc k nng , ngoi k nng nghip v s phm cp trn th ngi ging vin sng trong mi trng hin i cn phi t trang b cho mnh k nng tm ti, x l thng tin v ngh nghip, k nng hc hp tc, cng tc chia s kinh nghim vi ng nghip, c vi hc vn vi tnh cch l cng c nng cao nng lc chuyn mn nh ngoi ng, tin hc v s dng cng ngh thng tin trong ging dy. V ng nhin ngi ging vin hin i cng cn c nhng k nng hin i nh k nng

140

c sch bo, s dng cc k thut v phng php nghin cu, bo co, tho lun nhng vn ngh nghip... o c ngh nghip ca nh gio l mt vic cn quan tm hin nay - y l mt nhn t quan trng cu thnh nn cht lng ging vin. Chng trnh o to ban u ca ging vin ng vai tr trang b v rn luyn o c ngh nghip c bn. Song khng ch dng , mi ging vin phi khng ngng rn luyn nhn cch, o c ngh nghip, tng cng thc trch nhim thc s l khun vng, thc ngc, tm gng sng cho sinh vin noi theo. Trong qu trnh hi nhp v ton cu ho HTN cng cn kin quyt a ra khi ngnh nhng ging vin yu v phm cht, o c, thay th nhng ging vin yu km v nng lc chuyn mn lm trong sch, vng mnh i hc. - Trong nhng nm ti, i hc nn thnh lp mt ban hoc tiu ban bao gm nhng cn b, ging vin gii, c kin thc v k nng s phm, tm huyt vi ngh, trung thnh vi CNXH, vi t nc, sau cho h i o to, bi dng chuym mn, nghip v h c nhng kin thc tt nht v ng li pht trin kinh t-x hi ca t nc, vv cc khoa hc lin ngnh, v s pht trin ca nn kinh t th trng, v nhng yu cu v d bo t ra cho t nc trong giai on mi. S dng h nh mt c quan tham mu gip cho i hc trong vic ra nhng d n, gii php kh thi thc y qu trnh o to ngun lc con ngi ph hp vi xu th pht trin ca t nc v nhn loi.

141

Th ba: Nng cao nng lc ging vin khng ch nm ngoi vic ra cc gii php v t chc v qun l ging vin bi ch khi no chng ta t chc v qun l tt ging vin th khi y i ng ging vin lm vic mi c hiu qu. Vic t chc qun l ging vin HTN hin nay, theo chng ti cn hng vo nhng vn sau: - Phi c chun cho cht lng ging vin: i hc ca chng ta cn ban hnh vn bn v vn ny, chng hn quy nh r sau mi giai on 5, 10, 15 nm th cn b ging vin t chun g v trnh chuyn mn, v ngoi ng, chng trnh nghin cu... - Phi c chun cho s lng ging vin: Gii php cho vn ny l c cc chnh sch pht trin i ng ging vin, to iu kin v kinh ph chun b ngun ging vin, mi ging vin sp n tui ngh hu phi m bo c mt ngi khc thay th. - Quy nh r nhim v cho ging vin t khu chun b bi ging, cu hi tho lun, kim tra trn lp n cc cng tc khc nh ch nhim lp, nghin cu khoa hc... - Tin hnh lm tt cng tc ging vin: nu cng tc ging vin c quy nh mt cch cht ch theo tiu chun hp l s gp phn nng cao cht lng v to ra mt i ng ging vin mnh sc p ng nhu cu m x hi i hi trong giai on hin nay. Cng tc ging vin phi hng vo vic tuyn chn v qun l h s, sp xp li i ng theo

142

chc danh s dng c hiu qu, nh k nh gi chuyn mn, nghip v v bi dng ngch, bc cho ging vin. Cng ging nh cc trng i hc khc trn c nc, HTN cn nhiu vn t ra v cn c gii quyt. Do , khng th c mt gii php duy nht no g ri cho cc bt cp hin nay. Mt t hp cc gii php nu trn cng vi s c gng ca cc trng thuc h thng HTN s l nhng nh hng quan trng gip cho HTN nng cao cht lng v s lng ging vin, trn c s mi c th o to ra nhng con ngi va hng, va chuyn xy dng thnh cng CNXH trn t nc ta. 3.2.4. Pht huy tnh tch cc, t gic hc tp ca sinh vin C mt thc trng hin tn gy nh hng khng nh ti cht lng o to NLCN hu ht cc trng i hc Vit Nam trong c HTN l tnh trng qu ti v ngi hc trong khi s lng ging vin li hn ch. Theo iu tra cc trng i hc thuc HTN cho thy t l sinh vin/ ging vin bnh qun l 40 n 45 sinh vin/ mt ging vin. Con s ny cho thy nu trong qu trnh hc tp sinh vin ch da vo vic truyn th kin thc t pha ngi thy m khng t mnh iu chnh kin thc th kh c th tr thnh mt cn b gii. Khi nn kinh t tri thc c ra i v m rng th ng thi vi n l khi lng tri thc ca nhn loi t vo nc ta, nhng thnh tu mi ca khoa hc k thut v cng

143

ngh, nhng tng mi trong khoa hc x hi v nhn vn, ri mi trng x hi pht trin... to thm rt nhiu iu kin hc tp hiu qu cao. iu ny cng ng ngha vi vic nu sinh vin ch hc trn lp thi th s khng th pht trin mt cch ton din c do h khng th tr thnh ch nhn ca nn kinh t tri thc m tri li h cn b l thuc vo nn kinh t ny. V nh vy h s khng p ng c yu cu m qu trnh CNH, HH t nc t ra. Mt khc, trn phng din x hi v tng c nhn con ngi th vic pht trin con ngi v NLCN khng ch dng li vic coi con ngi l phng tin pht trin m phi nng con ngi ln mc ch t thn ca s pht trin. Tc l con ngi s t mnh m rng kh nng v s la chn ngnh ngh, la chn tri thc cho ph hp vi sc mnh. Tt c nhng iu ni trn cho thy qu trnh t hc ng mt v tr c bit trong vic o to NLCN. Qu trnh t hc ca sinh vin c mt u im ni tri l sinh vin s phi t dng l tr ring ca mnh x l v tip nhn thng tin ch khng cn phi tun theo mt chng trnh dy hc cng nhc, qua sinh vin c th t iu chnh qu trnh hc tp ca mnh cho ph hp, h c th m rng, thu hp hoc thit k ring cho mnh s hiu bit, kin thc, k nng m h c tip thu trn lp. Vic sinh vin t hc, t nghin cu s gip cho h c c cc k nng ti thiu cn c i vi ngi sinh vin hc tp trong mi trng hin i. Nhng k nng ny hu ht cc tr-

144

ng thnh vin HTN hin nay u khng dy cho sinh vin. Chng hn cc k nng tm kim v khai thc cc ngun ti liu nh: lm vic vi sch bo, tra cu thng tin trn mng , tra cu th vin; cc k nng x l, t chc, nh gi ni dung hc tp nh: k nng tm tt ni dung hc trn lp, nu cu hi cho mi phn hc, lp lun, pht hin v gii quyt vn ; cc k nng khc nh: p dng kt qu hc vo nh gi cc vn thc tin t ra, chun b cho thi v kim tra hc phn, chuyn ho kin thc thnh hnh ng trong thc tin, giao tip, ng x khi lm vic vi ngi khc.... Nhng k nng trn khng ch gip cho sinh vin hc tp t kt qu cao m cn gip cho h sau ny khi ra trng c th tip nhn cng vic mt cch d dng v c nng lc lm vic chuyn nghip ngay t nhng ngy u i lm. Tuy nhin vn t hc li nm ch t hc nh th no v bng cch no, vo thi gian no t hiu qu cao. Thc t cho thy vic t hc ca sinh vin l rt da dng v phong ph. Sinh vin c th t hc ngay sau khi h t trn ging ng v, cng c th t hc vo thi gian ri ngoi gi ln lp, hay vo bui ti hoc dy sm hc... Phng php l ci ct li nht trong vic t hc. Sinh vin c th hc trn my vi tnh, t c ti liu, hay thng qua cc cuc thi lp, trng. Ngy nay mi trng x hi hot ng v cng a dng, nh m sinh vin c thm nhiu phng php t hc rt b ch, chng hn trong nhng iu kin c th, cn to iu kin cho sinh vin i lm thm. Bi lm thm chnh l

145

mt trong nhng phng php t hc, t thc hnh hu hiu nht. Ngn ng Anh c cu: I hear I forget, I see I remember, I do I understand (Nu ti ch nghe th ti s qun ngay, nhng nu ti nhn th ti s nh, cn nu ti thc hnh th ti s hiu), cn tc ng ta c cu trm nghe khng bng mt thy, trm thy khng bng mt lm. S d phi to iu kin cho sinh vin i lm thm l bi v c s vt cht k thut ca cc trng cn rt ngho nn, cha c trang thit b ti thiu tt nht cho cc em thc hnh, thc tp trong trng, mt khc, x hi ngy nay bin i rt nhanh, nu ch hc trong bn bc tng ca trng i hc cho d chng trnh, trang thit b c hin i, cp nht n bao nhiu i chng na, th khi ra khi trng ngi hc vn rt d b cuc sng vt qua. Do , nu trong nhng iu kin cho php, cc trng nn m ra hnh thc va hc, va lm gip sinh vin gn b vi cuc sng, vi thc tin, bt i l thuyt sung. Hn na, gn vi i sng s gip cho sinh vin c c s t tin khi ra trng. T hc khng ch l t mnh hc m cn phi thng qua tho lun nhm pht huy ht cc kh nng cn tim n bn trong mi con ngi. Nu sinh vin ch t hc mt mnh th s lm cho h thiu i phm cht nhn vn, ch bit vn dng tr tu ca c nhn m khng bit hc hi tp th. Cn nu h t hc cng vi nhm th n mt lc no trong h s dn dn hnh thnh nn cc k nng c bn ca ngi cn b gii nh k nng: hp tc, thuyt phc, v qun

146

l. Bc H, trong cun Sa i l li lm vic ni rng: Cch hc tp: Ly t hc lm ct. Do tho lun v ch o gip vo [31, 522]. y Bc cng khng nh t hc phi qua tho lun nhm v c s hng dn ca thy. T hc thng qua tho lun nhm, hc nhm cn gip cho sinh vin nm bt c nhiu kin thc hn, nhn thc s chnh xc hn bi trong thc t cng mt vn t ra nhng mi ngi li c cch chn thc khc nhau, phng php gii quyt vn cng khc nhau. Nu mi ngi trao i cho nhau th ngi ny s chim lnh c thm cch nhn thc v phng php gii quyt vn ca ngi khc. V li, vic phn chia nhau c cc vn khc nhau cng gip cho sinh vin c c vn kin thc kh phong ph m bnh thng mt ngi khng th c ht c. T hc qua nhm cn gip cho sinh vin rn luyn tinh thn ng i, sau ny khi i lm h c th hp tc tt vi ng nghip gii quyt cng vic mt cch nhanh nht v hon thnh tt nhim v c giao. y cng chnh l mt trong nhng phm cht quan trng cn c ca ngun nhn lc cht lng cao trong giai on hin nay. Nh phn thc trng cp, HTN l mt trong nhng i hc vng c s sinh vin l ngi dn tc thiu s theo hc rt ng, do khi vo hc trnh ca sinh vin nhn chung l thp so vi cc trng i hc khc trong nc. Bi vy, thng qua kh nng t hc cn l iu kin sinh vin c th t vn ln v khng nh mnh.

147

Kt lun

148

danh mc ti liu tham kho

1. Hong Ch Bo (2001), Ton cu ho kinh t v nn kinh t tri thc, Tp ch Trit hc, (6). 2. Nguyn Trng Chun (1998), Ngun lc con ngi - Cha kha m bo cho s pht trin nhanh v lu bn ca Vit Nam trong th k XXI , K yu Hi tho quc t ASEAN, H Ni. 3. Nguyn Trng Chun (2001), Tm hiu gi tr vn ho truyn thng trong qu trnh cng nghip ho, hin i ho, Nxb Chnh tr Quc gia, H Ni. 4. Nguyn Trng Chun v Nguyn Vn Huyn (ng ch bin) (2002), Gi tr truyn thng trc nhng thch thc ca ton cu ho, Nxb Chnh tr Quc gia, H Ni. 5. Phm Tt Dong (2003), Gio dc - Nn tng ca chin lc con ngi, Tp ch Cng sn, (3). 6. Nguyn Vn Du (2003), Mt s gii php trong gio dc - o to nng cao ngun nhn lc, Tp ch Kinh t v d bo, (3). 7. ng Cng sn Vit Nam (1991), Cng lnh xy dng t nc trong thi k qu ln CNXH Vit Nam , Nxb S tht, H Ni. 8. ng Cng sn Vit Nam (1994), Vn kin Hi ngh ln th VII BCHTW (kho VII), Nxb Chnh tr Quc gia, H Ni.

149

9. ng Cng sn Vit Nam (1996), Vn kin i hi i biu ton quc ln th VIII, Nxb Chnh tr quc Ni. 10. ng Cng sn Vit Nam (1997), Vn kin Hi ngh ln th II BCHTW (kho VIII), Nxb Chnh tr Quc gia, H Ni. 11. ng Cng sn Vit Nam (1997), Vn kin Hi ngh ln th V BCHTW (kho VIII), Nxb Chnh tr Quc gia, H Ni. 12. ng Cng sn Vit Nam (2001), Vn kin i hi i biu ton quc ln th IX, Nxb Chnh tr quc gia, H Ni. 13. ng Cng sn Vit Nam (2006), Vn kin i hi i biu ton quc ln th X, Nxb Chnh tr Quc gia, H Ni. 14. ng u i hc Thi Nguyn (2005), Vn kin i hi i biu ng b i hc Thi Nguyn ln th III, Thi Nguyn. 15. ng u i hc Thi Nguyn (2006), Cc chng trnh hnh ng ca ng b i hc Thi Nguyn (2006 2010), Thi Nguyn. 16. Trn Bch ng (2002), Hng pht trin ngun lc cho cng nghip ho, hin i ho nc ta hin nay, Tp ch Cng sn, (25). 17. c nh (ch bin) (1999), Cng nghip ho, hin i ho: Pht huy li th so snh, Nxb Chnh tr Quc gia, H Ni. 18. Ng Quc ng (2004), Cn nng cao dn tr pht trin ngun lc con ngi, Tp ch Ton cnh s kin d lun, (172). gia, H

150

19. Nguyn Minh ng (ch bin) (1996), Bi dng v o to li i ng nhn lc trong iu kin mi, ti KX07-14, H Ni. 20. Phm Vn c (1999), Mt s gii php nhm khai thc c hiu qu ngun lc con ngi, Tp ch Trit hc, (6). 21. Phm Minh Hc (1996), Pht trin gio dc, pht trin con ngi phc v pht trin x hi - Kinh t, Nxb Khoa hc X hi, H Ni. 22. Trng Th Thu Hng (1998), Hin trng v trin vng pht trin ngun nhn lc ca cc nc ASEAN, K yu hi tho quc t ASEAN, H Ni. 23. Nguyn Vn Hiu (1997), Pht trin gio dc v o to nhn ti thc hin cng nghip ho, hin i ho t nc, Tp ch Cng sn, (1). 24. V Th Tng Hoa (1996), Mi lin h gia yu t sinh hc v yu t x hi trong qu trnh hnh thnh v pht trin con ngi, Lun n Ph tin s khoa hc Trit hc, Vin Trit hc, H Ni. 25. V Th Tng Hoa, inh Cnh Nhc (2002), Mi lin h gia s nghip o to ngun lc con ngi i Hc Thi Nguyn vi s nghip cng nghip ho, hin i ho cc tnh trung du v min ni pha Bc, ti nghin cu khoa hc cp B, Thi Nguyn. 26. o Duy Hun (2005), Gii php gio dc v o to trong pht trin ngun nhn lc vng ng bng sng Cu Long n nm 2010, Tp ch Pht trin kinh t, (4).

151

27. on Vn Khi (2000), Ngun lc con ngi trong qu trnh cng nghip ho, hin i ho t nc, Lun n tin s Trit hc, Vin Trit hc, H Ni. 28. Hong Xun Long (2006), Chnh sch pht trin ngun nhn lc khoa hc v cng ngh - Thc trng v kin ngh, Tp ch Lao ng v x hi, (288). 29. Nguyn Vn Lc (2001), Tip tc pht huy truyn thng phc v s nghip gio dc cc tnh min ni trong giai on pht trin mi, Tp ch Gio dc (15). 30. C.Mc - Ph. ngghen (1995), Ton tp, Tp 4, Nxb Chnh tr quc gia, H Ni. 31. H Ch Minh (2002), Ton tp, Tp 4, Nxb Chnh tr quc gia, H Ni. 32. L c Ngc (2004), Gio dc i hc (Quan im v gii php), Nxb i hc Quc gia H Ni, H Ni. 33. Tng Hu Phong (2006), o to v s dng ngun nhn lc Thnh ph H Ch Minh - Thc trng v gii php, Tp ch Khoa hc x hi, (03 - 04). 34. Phm Ph (2005), V khun mt mi ca gio dc i hc Vit Nam, Nxb i hc Quc gia Thnh ph H Ch Minh, Thnh ph H Ch Minh. 35. Phm L Phng (2003), Pht trin gio dc i hc to ngun nhn lc c trnh cao phc v pht trin kinh t - x hi t nc, Tp ch Pht trin gio dc, (5). 36. H S Qu (2000), Mi quan h gia con ngi vi t nhin trong s pht trin x hi, Nxb Khoa hc X hi, H Ni. 37. Trng Th Minh Sm (2003), Nhng lun c khoa hc ca vic pht trin ngun nhn lc cng nghip cho

152

vng kinh t trng im pha Nam, Nxb Khoa hc X hi, H Ni. 38. L Hu Tng (1997), V ng lc ca s pht trin kinh t - x hi, Nxb Khoa hc X hi, H Ni. 39. Tp th tc gi trong v ngoi nc (2005), Ton cu ho di nhng gc nhn khc nhau - Ting ni bn b , Nxb Chnh tr Quc gia H Ni, H Ni. 40. V B Th (2005), Pht huy ngun lc con ngi cng nghip ho, hin i ho - Kinh nghim quc t v thc t Vit Nam, Nxb Lao ng - X hi, H Ni. 41. Nguyn Tip (2005), Gio trnh Ngun nhn lc, Nxb Lao ng - X hi, H Ni. 42. Nguyn Tip (2006), o to v pht trin lao ng chuyn mn k thut - Tin quan trng s dng hiu qu ngun nhn lc, Tp ch nghin cu kinh t, (333). 43. Vin Kinh t v Chnh tr th gii (2005), Ton cu ho, chuyn i v pht trin tip cn a chiu, Vin Khoa hc v X hi Vit Nam, Nxb Th gii, H Ni. 44. Vin Thng tin Khoa hc X hi (1995), Cng nghip ho, hin i ho - Nhng bi hc thnh cng ca ng , Vin Khoa hc X hi Vit Nam, H Ni. 45. Phm Thi Vit (2006), Ton cu ho: nhng bin i to ln trong i sng chnh tr quc t v vn ho, Nxb Khoa hc X hi, H Ni. 46. Nguyn Th Vng (1998), Tng cng hp tc song phng v a phng trong lnh vc o to ngun nhn lc cho ASEAN, K yu hi tho quc t ASEAN, H Ni.

153

47. Nguyn Th Xng (2001), Trng i hc S phm - i hc Thi Nguyn: Pht trin quy m hp l, ch trng cht lng o to, phc v c lc s nghip gio dc min ni, Tp ch Gio dc, (15).