Vit Nam Trung Quc

21

tin sm*

I. M u

Do v th a chnh tr, kinh t, vn ho ca Vit Nam cng vi s tc ng v nh hng ln nhau v nhiu mt gia Vit Nam Trung Quc nn quan h gia hai nc c mt v tr v vai tr quan trng trong chnh sch i ngoi ca mi nc. C th ni, quan h Vit Nam Trung Quc pht trin tt p khng nhng p ng li ch c bn v lu di ca nhn dn hai nc, m cn ph hp vi xu th ho bnh, hp tc, pht trin ca khu vc v trn ton th gii. Bi vit ny trnh by v phn tch nhng thnh tu, nhng vn ang t ra trong quan h Vit Nam Trung Quc t khi bnh thng ho nm 1991 n nay, sau nu ln mt s kin ngh v vic tng cng hp tc gia hai nc nhm hng ti mc tiu chung l cng nhau pht trin.
II. Nhng thnh tu v vn ang t ra trong quan h gia hai nc

ng c duy tr thng xuyn hng nm vi nhiu hnh thc khc nhau. iu gp phn tng cng s hiu bit v tin cy ln nhau, thc y quan h hai nc nc pht trin ton din v nhanh chng. Nhn cc cuc gp g ny, lnh o hai nc k 5 bn Thng co chung (nm 1991, 1992, 1994, 1995 v 2004) v 3 bn Tuyn b chung (nm 1999, 2000 v 2001). Trn c s cc nguyn tc c xc nh trong cc bn Tuyn b chung v Thng co chung cng vi nhn thc chung t c gia lnh o hai nc, ti cuc gp g cp cao thng 2-1999, hai bn tho thun xy dng quan h Vit Nam - Trung Quc theo phng chm 16 ch lng ging hu ngh, hp tc ton din, n nh lu di, hng ti tng lai. Cng vi cc cuc gp g cp cao, hng nm trung bnh c hng trm cuc tip xc hu ngh v giao lu hp tc gia cc ban ngnh, cc t chc qun chng v cc a phng ca hai nc. Nhng nm gn y, t chc on thanh nin hai nc cng trin khai mt s
* TS. Vin Nghin cu Trung Quc.

A. Nhng thnh tu ch yu
1. V mt chnh tr - ngoi giao

T khi bnh thng ho quan h nm 1991 n nay, trn c s nguyn tc chung c tho thun, cc cuc gp g cp cao ca lnh o hai nc, hai

cuc giao lu hu ngh vi nhng phng thc v hnh thc phong ph a dng. c bit, cc ngnh ngoi giao, quc phng v an ninh ca hai nc

22

nghin cu trung quc s 1(59) - 2005

chnh thc k kt cc vn bn hp tc song phng, qua tng cng s hiu bit v tin cy ln nhau. Ring trong lnh vc ngoi giao, hai bn tho thun tip tc tng cng c ch trao i kin hng nm gia quan chc cp cao B Ngoi giao nhm trao i kin v nhng vn song phng, khu vc v quc t m hai bn cng quan tm. Ngoi ra, hai bn cn tng cng hp tc, phi hp vi nhau ti cc din n a phng quc t v khu vc nh Lin Hp quc, ARF, Hp tc ng , APEC, ASEM v.v... C th ni, mi quan h chnh tr ngoi giao gia hai nc trong giai on on hin nay l thun li nht t trc n nay, n khng nhng p ng v th hin y cc nguyn tc c tho thun gia hai nc, hai ng, khng chu bt k s chi phi hay sc p no t bn ngoi nh trong thi k chin tranh lnh (1), m cn c tc dng thc y lm cho quan h hai nc pht trin nhanh chng trn cc lnh vc kinh t, vn ho v cc lnh vc khc; ng thi cng l nhn t quan trng nht gp phn gii quyt tho ng nhng vn lch s li, trong c vn bin gii lnh th trong quan h hai nc.

quan h thng mi, u t v du lch v.v V thng mi, t nm 1991 n nm 2003, tng kim ngch xut nhp khu hng ho hai bn t 32,23 triu USD tng ln t ti 4,63 t USD, tng hn 144 ln. Trong Vit Nam xut khu hng ho sang Trung Quc t 10,83 triu USD tng ln 1,456 t USD, tng hn 134 ln; cn Trung Quc xut khu sang Vit Nam t 21,40 triu tng ln 3,178 t USD, tng hn 148 ln(2). 7 thng u nm 2004, kim ngch thng mi hai nc t 3,749 t USD, tng 39,32% so vi cng k nm trc, a Trung Quc tr thnh bn hng ln nht ca Vit Nam(3). Nm 2004 theo nh gi s b ca cc ngnh hu quan, kim ngch thng mi hai nc t hn 6 t USD, vt mc m lnh o hai nc ra. V u t, u t trc tip nc ngoi ca Trung Quc ti Vit Nam trong thi gian 1991 2003 tng t 1 hng mc nm 1991 ln t 249 hng mc vo nm 2003; cn v kim ngch u t trc tip theo hip nh trong thi gian tng ng cng t 20 vn USD tng ln t hn 500 triu USD(4), ng th 15 trong s 66 quc gia v vng lnh th u t trc tip vo Vit Nam. Bc sang nm 2004, 8 thng u nm, Trung Quc u t vo Vit Nam 43 d n vi s vn ng k t 50,227 triu USD, ng th 9 trong s 34 quc gia v vng lnh th u t trc tip vo Vit Nam (5). V du lch, cng vi s pht trin nhanh chng v thng mi v u t, quan h du lch gia hai nc cng pht trin nhanh chng, tr thnh mt trong

2. V mt kinh t
T khi bnh thng ho quan h nm 1991, c s thc y ca quan h chnh tr, ngoi giao, s bo m ca quan h an ninh, s b sung ln nhau v kinh t cng vi nhng thun li vn c v iu kin a l, vn ho v.v, mi quan h kinh t Vit Nam Trung Quc c s pht trin nhanh chng trn nhiu lnh vc, trong ni bt nht l

Vit Nam Trung Quc

23

nhng im tng trng mi trong quan h kinh t Vit Nam Trung Quc. Theo thng k, khch Trung Quc sang Vit Nam du lch nm 1991 mi t khong 1 vn lt ngi, n nm 2003 t 693.423 khch, tng gn 70 ln(6), chim 1/3 tng s khch du lch quc t n Vit Nam. Tm thng u nm 2004, khch du lch Trung Quc n Vit Nam ng u trong tng s khch du lch quc t, t 519.800 lt ngi, tng 39% so vi cng k nm trc, chim 36% tng s khch du lch quc t n Vit Nam(7). Ngc li, khch Vit Nam sang du lch Trung Quc cng ngy mt tng. Nhng nm gn y, mi nm t khong 2 vn lt ngi. Ngoi hp tc giao lu trn lnh vc thng mi, u t v du lch, thi gian qua, Chnh ph Trung Quc cn dnh cho Vit Nam mt s khon vin tr khng hon li tr gi hn 200 triu NDT v cc khon vay u i tr gi hn 300 triu USD gip Vit Nam ci thin mt s cng trnh c s h tng nh ng st, ci to v nng cao nng lc sn xut ca mt s c s sn xut quan trng(8). Tm li, thi gian qua, s hp tc Vit - Trung trong lnh vc kinh tthng mi tuy s lng cha nhiu, quy m cha ln nhng mang nhng ni dung v phng thc ht sc mi th hin ng tinh thn hp tc bnh ng, cng c li v bc u tun theo cc quy lut ca kinh t th trng.

u t v du lch, mi quan h hp tc v mt vn ho, gio dc, khoa hc k thut gia hai nc cng khng ngng c cng c v pht trin. - V mt vn ho, t sau ngy bnh thng ho quan h, mi quan h hp tc v vn ho gia hai nc Vit Nam Trung Quc ngy cng pht trin c v b rng ln b su. Hai nc k nhiu Hip nh, k hoch v chng trnh hp tc v vn ho, trong nu r cc nguyn tc bnh ng, khuyn khch giao lu, tng cng hp tc trn cc lnh vc vn ho ngh thut, th dc, th thao, bo ch, pht thanh truyn hnh, in nh, th vin, bo tng; ng thi khuyn khch cc hot ng hp tc v giao lu trn cc lnh vc biu din ngh thut, trin lm, hp ng xut bn cc tc phm u t, c cn b thm ving trao i ln nhau v.v... Nh vy, cc hot ng giao lu vn ho gia hai nc pht trin mnh m, t khi k Hip nh hp tc vn ho n nay, pha Vit Nam c hng trm on i biu cc cp thuc cc lnh vc bo ch, m thut, bo tng, m nhc, phim nh, kch ni, truyn hnh, nhip nh, vn ho truyn thng n Trung Quc kho st, nghin cu, biu din, trin lm v.v... Ngc li, nhiu on vn ho thuc cc lnh vc khc nhau ca Trung Quc cng sang Vit Nam biu din, nhn c s hoan nghnh nhit lit ca ng nghip v ngi xem Vit Nam. c bit, gn y, ng, Chnh ph v nhn dn Trung Quc cn gi tng Vit Nam khon tin 150 triu NDT xy dng Cung vn ho Vit Trung ti th H Ni.

3. V mt vn ho, gio dc v khoa hc

Thi gian qua, cng vi s pht trin ca mi quan h hp tc v thng mi,

24

nghin cu trung quc s 1(59) - 2005

- V mt gio dc, ngnh gio dc hai nc tin hnh nhng cuc hi m v k kt cc vn bn tho thun v giao lu v hp tc gio dc. Theo , tng s lu hc sinh Vit Nam c hng hc bng lu hc ti Trung Quc mi nm n 130 ngi. Pha Vit Nam, mi nm hc cng dnh cho pha Trung Quc 15 sut hc bng cho lu hc sinh Trung Quc sang Vit Nam tin tu v nghin cu(9). Tnh n nay, c hn 30 trng i hc ca Vit Nam c quan h giao lu hp tc vi hn 40 trng i hc v hc vin ca Trung Quc. Ngoi ra, bng nhiu con ng khc nhau, nhiu thanh nin Vit Nam sang Trung Quc du hc t ph v do c thnh tch hc tp tt nn h nhn c cc sut hc bng ca pha Trung Quc. Theo thng k, ring nm 2003 c 3.487 ngi Vit Nam c nhn cc sut hc bng di hn v ngn hn khc nhau, ng u cc nc ng Nam v ng th 4 th gii, sau Hn Quc, Nht Bn v M trong s 165 quc gia v vng lnh th c lu hc sinh ti Trung Quc(10). - V mt khoa hc, t sau nm 1991, hp tc gia hai nc Vit Nam, Trung Quc trong lnh vc khoa hc k thut cng ngy mt tng cng v pht trin. Hai nc k cc Hip nh v Ngh nh th hp tc Khoa hc k thut, trong , s hp tc v khoa hc k thut nng nghip c hai nc rt coi trng v y mnh, nh hp tc trong ch bin nng sn, xy dng khu sn xut hng nng nghip p dng cng ngh cao (nh d n la lai v rau qu cht lng cao). Ngoi ra, hai bn cn c cc d n hp tc trong vic khi phc,

gi gn v nhn rng ging mt s cy qu ngon, qu him c nguy c tuyt chng; hp tc nghin cu qun l, s dng hp l v hiu qu ngun ti nguyn thin nhin, ngun nc sng M Kng, sng Hng; hp tc trong lnh vc bo v mi trng v.v... Trong lnh vc nghin cu l lun, gii nghin cu l lun hai nc t chc thnh cng bn cuc hi tho khoa hc ln: Hi tho Ch ngha x hi tnh ph bin v tnh c th (Bc Kinh, thng 6 - 2000) v Hi tho Ch ngha x hi - kinh nghim ca Vit Nam, kinh nghim ca Trung Quc (H Ni, thng 11 - 2000); Hi tho "Ch ngha x hi v kinh t th trng - Kinh nghim Vit Nam, kinh nghim Trung Quc" (Bc Kinh 10-2003); Hi tho "Xy dng ng cm quyn - Kinh nghim Vit Nam, kinh nghim Trung Quc" (H Ni, thng 2-2004). Cn trong lnh vc khoa hc x hi v nhn vn, Vin Khoa hc X hi Vit Nam k cc Hip nh hp tc vi Vin Khoa hc x hi Trung Quc v mt s Vin Khoa hc X hi cc tnh Qung ng, Qung Ty, T Xuyn, Thim Ty, Thng Hi v.v... to iu kin cho hng trm nh khoa hc ca hai bn c iu kin i nghin cu kho st hoc trao i khoa hc. Ngoi ra, Vin Khoa hc X hi Vit Nam cn phi hp vi Vin Khoa hc X hi Qung Ty Trung Quc tin hnh ti nghin cu so snh i mi kinh t Vit Nam v ci cch kinh t Trung Quc v phi hp vi Vin KHXH Thng Hi t chc thnh cng hi tho "Trung Quc ASEAN" vo thng 10-2004 va qua.

Vit Nam Trung Quc

25

4. Vic gii quyt vn bin gii l nh th tn ti gia hai nc

Trong quan h gia Vit Nam v Trung Quc c 3 vn lin quan n bin gii lnh th l: bin gii trn t lin, trn Vnh Bc B v vn xc nh ch quyn lnh th, thm lc a Bin ng, trong c hai qun o Hong Sa v Trng Sa. y l nhng vn ht sc nhy cm trong quan h hai nc. V vy, ngay t khi bnh thng ho quan h nm 1991, lnh o cp cao hai nc th hin quyt tm gii quyt cc vn bin gii, lnh th cn tn ti gia hai nc. Trong bn Thng co chung k ngy 10-11-1991, lnh o hai nc khng nh Hai bn ng thng qua thng lng gii quyt ho bnh cc vn lnh th, bin gii tn ti gia hai nc. Theo tinh thn , vi s n lc ca c hai bn, ngy 30-12-1999 Vit Nam v Trung Quc k Hip c bin gii trn t lin v Hip c ny c hiu lc t ngy 6-7-2000, qua gp phn quan trng vo vic xy dng ng bin gii Vit - Trung thnh ng bin gii ho bnh, hu ngh v n nh. Tip theo , ngy 25-12-2000 hai nc k Hip nh phn nh Vnh Bc B v Hip nh hp tc ngh c. Hin nay Quc hi hai nc ph chun Hip nh v k kt Ngh nh th b sung Hip nh hp tc ngh c. Tt c bt u c hiu lc k t ngy 30 6 2004. Vi vic k Hip nh phn nh, hai nc gii quyt dt im c

vn th hai trong ba vn bin gii, lnh th tn ti lu nay gia hai nc; to thun li cho vic qun l v duy tr n nh lu di trong Vnh Bc B, gp phn tng cng s tin cy gia hai bn v to ng lc thc y, tng cng quan h hp tc mi mt gia hai nc. Cng vi vic m phn ho bnh gii quyt vn bin gii trn t lin v vn phn nh Vnh Bc B, t nm 1993 hai nc ng thnh lp Nhm chuyn vin v vn trn bin i thoi v bn bc. Trong cc bn Tuyn b chung nm 1999 v 2000 hai bn khng nh Tip tc duy tr c ch m phn hin c v vn trn bin, kin tr thng qua m phn ho bnh tm ra mt gii php c bn, lu di m hai bn u c th chp nhn c. Trc khi vn c gii quyt, vi tinh thn d trc kh sau, hai bn tch cc bn bc, tm kim kh nng v gii php trin khai hp tc trn bin trong cc lnh vc nh: bo v mi trng bin, kh tng thu vn, phng chng thin tai. ng thi hai bn khng tin hnh cc hnh ng lm phc tp thm hoc m rng tranh chp, khng s dng v lc hoc e do s dng v lc. Hai bn cn bn bc kp thi v gii quyt tho ng nhng hnh ng ny sinh vi thi bnh tnh xy dng, khng bt ng nh hng n s pht trin bnh thng ca quan h hai nc(11). Tm li, vic k Hip c trn bin gii t lin, Hip nh phn nh Vnh Bc B v Hip nh hp tc ngh c

26

nghin cu trung quc s 1(59) - 2005

gia Vit Nam v Trung Quc l mt trong nhng thnh tu quan trng trong quan h hai nc t khi bnh thng ho nm 1991 n nay. Nhng Hip nh trn c hiu lc v i vo cuc sng to xung lc mi m rng hp tc gia hai nc, lm cho quan h hai nc pht trin mnh hn na trong th k XXI.

thp, thi hn u t ngn, thit b k thut cha tin tin v.v Hai l, c s h tng, trang thit b mt s ca khu trn ng bin gii t lin hai nc cha c ci thin. Th tc xut nhp cnh ngi, xut nhp khu hng ho v cc th tc khc nh kim dch, l ph v.v cn cha tht thng thong. H thng giao thng, nht l ng b, ng st, ng sng khu vc bin gii cha c ci to, nng cp; h thng ng hng khng, nht l ng bay trc tip gia cc tnh, thnh ph ln ca hai nc cn t. Tt c u nh hng n nhu cu giao lu ngy cng tng v ngi v hng ho gia hai nc. iu lm cho u th gn gi v a l gia hai nc cha c pht huy trit . Ba l, v vn bin gii lnh th. Trong thi gian qua, hai nc gii quyt c hai trong s ba vn cn tn ti v mt lnh th gia hai bn. Tuy nhin, y l vn rt nhy cm. Nu x l khng kho s lm gim s tin cy ln nhau, nh hng n s pht trin bnh thng ca quan h hai nc.
III. mt s Kin v vic tng cng hp tc, cng nhau pht trin

B. Nhng vn ang t ra trong quan h Vit Nam - Trung Quc.

Nh nu trn, quan h Vit Nam - Trung Quc hn 10 nm qua pht trin nhanh chng v ton din trn nhiu lnh vc. Tuy nhin, nhn nhn mt cch khch quan v khoa hc, quan h hai nc hin nay ang t ra mt s vn nh sau: Mt l, trong lnh vc kinh t. V mt thng mi, mc d tng kim ngch xut khu hai bn tng trng nhanh, nhng li mt cn bng, Vit Nam lun l bn nhp siu v theo d on mc nhp siu s tip tc gia tng trong thi gian ti. Tnh chung, t nm 2000 n thng 6-2004, Vit Nam nhp siu 2,8 t USD, bng 36,26% tng kim ngch xut khu vo th trng Trung Quc (12). Ngoi ra, tnh trng bun lu v gian ln thng mi trong bun bn tiu ngch (mu dch bin gii) vn cha c ngn chn, gy nhiu hu qu tiu cc c v kinh t ln x hi cho cc a phng bin gii. V mt u t, u t trc tip ca Trung Quc ti Vit Nam tuy tng nhanh c v s lng hng mc ln vn u t, nhng cht lng u t cha cao. V d, quy m bnh qun vn u t

1. Nhng nhn t thun li trong quan h hai nc

Trong quan h hai nc hin nay tuy vn cn mt s kh khn v tn ti, nhiu tim nng cha c khai thc pht huy, nhng nhn nhn mt cch ton din v lu di, trin vng ca mi

Vit Nam Trung Quc

27

quan h Vit - Trung trong thi gian ti l tt p. l do nhng nhn t thun li ch yu sau y: Mt l, Vit Nam v Trung Quc l hai nc lng ging, c mi quan h nhiu mt v lch s, vn ho. Nhn dn hai nc c truyn thng hu ngh lu i, trc y u tng b p bc bc lt, sau ny li cng ng h gip ln nhau trong cng cuc gii phng dn tc v xy dng t nc. Nhng iu kin a l, lch s, vn ha gn kt mt cch t nhin nhn dn hai nc; ng thi to nn mi quan h bin chng, nng ta ln nhau, khng th tch ri gia cuc cch mng ca hai nc Vit Nam - Trung Quc. Hai l, hai nc Vit Nam - Trung Quc hin ang c nhiu im tng ng v chnh tr, kinh t v x hi: u l nc x hi ch ngha, u kin tr s lnh o ca ng, u ang tin hnh ci cch v m ca, thc hin cng nghip ho, hin i ho t nc. Ci cch v m ca l mt s nghip mi m, v vy nhiu vn l lun v thc tin , ang v s ny sinh rt cn c cc nh nghin cu l lun v khoa hc hai nc tng cng hp tc v trao i cng tham kho, rt kinh nghim. Ba l, c hai nc u t trng tm vo pht trin kinh t, v vy u cn mi trng xung quanh ho bnh, n nh c iu kin tp trung mi ngun lc cho vic thc hin nhim v trng tm nu trn. Bn l, i vi vn bin gii, lnh th cn tn ti gia hai nc, nht l

nhng vn trn bin, ch cn hai nc trit tn trng nhng hip nh hay tho thun k kt khng nhng bt ng nh hng n s pht trin bnh thng ca quan h hai nc. y s l mt iu kin m bo quan trng cho s pht trin n nh, ton din v lu di ca quan h Vit Nam Trung Quc trong thi gian ti.

2. Mt s kin ngh v vic tng cng hp tc, cng nhau pht trin
Nhng iu trnh by trn y cho thy, quan h Vit Nam Trung Quc trong thi gian qua c s pht trin nhanh chng, iu t nn mng tt p cho s pht trin trong thi gian t nay v sau. Gi y, trong bi cnh mi ca tnh hnh quc t, khu vc v mi nc, quan h Vit Trung c nhiu c hi pht trin mi, nhng cng ang ng trc nhng kh khn thch thc. V vy, hai nc cn phi tng cng hp tc, hng ti mc tiu chung l cng nhau pht trin. Vi tinh thn , ti xin nu mt s kin ngh c th nh sau: - V mt nhn thc, cn thy rng tnh hu ngh lu i gia hai dn tc Vit Hoa l mt vn qu v gi, ging nh mt to lu i, mt khi b tn hi hoc st m th vic xy dng hay xy dng li thng rt kh khn. Thc tin cho thy, khi quan h hai nc trong tnh trng cng thng khng bnh thng th ngi b thit hi khng ai khc chnh l nhn dn hai nc. Ngoi ra, do iu kin lch s v a l m s nghip cch mng ca hai nc c mi

28

nghin cu trung quc s 1(59) - 2005

quan h mt thit gn b vi nhau mt cch bin chng ging nh anh vi em, chn vi tay, chy vi ci, ci v cnh (li Bc H). Hn na, cng cuc i mi hi nhp v ci cch m ca m hai nc ang tin hnh l mt s nghip cch mng hon ton mi m cha c tin l, ang ng trc nhiu vn ging nhau. V vy, y l lc hn lc no ht, hai nc cn tng cng on kt, m rng hp tc hng ti mc tiu chung l cng nhau pht trin, khng nhng ph hp vi li ch ca nhn dn hai nc, m cn ng gp vo s nghip chung ca phong tro cng sn v cng nhn quc t. - V mt gii php, trn c s cc tho thun t c th hin trong cc bn Tuyn b chung v Thng co chung cng nh gia cc nh lnh o cp cao, cc ngnh hu quan hai nc cn tng cng tip xc, cng nhau nghin cu tm ra cc gii php bao gm c ngn hn, trung hn v di hn nhm lm cho s hp tc gia cc lnh vc i vo chiu su hn, thit thc hn v cng hiu qu hn. Chng hn, trong lnh vc kinh t, cc nh khoa hc hai nc nn phi hp nghin cu nhm hin thc ho tng xy dng "hai hnh lang, mt vnh ai kinh t" cng vi vic lm sao c th kt ni chng vi hnh lang ng - Ty v tuyn ng xuyn , hay vic pht huy v tr cu ni ca Vit Nam v cc tnh Qung Ty, Vn Nam Trung Quc trong khu mu dch t do ASEAN Trung Quc sp ti, cng nh v tr cu ni ca Vit Nam v cc tnh ven bin

pha ng Trung Quc trong tin trnh hp tc ng sau ny v.v, t c th "vc dy" nn kinh t ang chuyn i ca hai nc, gp phn thu hp chnh lch vng mi nc cng nh gia hai nc vi cc nc khc trong khu vc v trn th gii. Ring lnh vc khoa hc x hi v nhn vn, vic hp tc gia hai bn nn c s tng kt rt ra nhng mt c, cha c, t la chn nhng vn hay ch cng quan tm tin hnh nghin cu so snh hoc hi tho, tm ra nhng kinh nghim mang tnh ph bin hay quy lut m hai bn c th tham kho, cn nhng kinh nghim no ch mang tnh c th hay c sc ca mi nc th khng nht thit phi tham kho hoc hc tp v.v Nh vy, s hp tc s thit thc v c hiu qu hn.
IV. Kt lun

T khi bnh thng ho nm 1991 n nay, trn c s nhng nguyn tc c ghi nhn trong cc bn Tuyn b chung v Thng co chung, mi quan h gia hai nc pht trin nhanh chng v t c nhng thnh tu quan trng trn tt c nhng lnh vc chnh tr, kinh t, vn ho v.v...cng nh trong vic gii quyt tho ng nhng vn bin gii lnh th cn tn ti gia hai nc. Bc sang th k mi, mc d tnh hnh th gii nht l khu vc Chu Thi Bnh Dng ang c nhng din bin phc tp, kh lng, nhng Hu ngh Hp tc - Pht trin vn l trc chnh ca

Vit Nam Trung Quc

29

mi quan h hai nc, trong : Cng nhau pht trin l mc tiu m hai nc cng phn u; Hu ngh l nn tng; Tng cng hp tc c song phng ln a phng l bin php. Trong xu th chung , mi quan h hp tc gia cc nh nghin cu v khoa hc x hi v nhn vn ca hai nc cn c tng cng hn na, phn u tr thnh ch da tin cy cho cc nh lnh o ng v Nh nc ca hai nc; ng thi l cu ni quan trng cho mi quan h giao lu gia nhn dn hai nc, lm cho mi tnh hu ngh gia nhn dn hai nc c lu truyn mi mi.

Thng mi i s qun Trung Quc ti Vit Nam. (3). Dn theo Pht biu ca Th trng B Thng mi Trn c Minh ti Hi tho Tng cng quan h kinh t thng mi Vit Trung t chc ti H Ni ngy 23 9 2004. (4). S liu nm 1991. Dn theo V Phng: Nhn li tnh hnh u t trc tip ca Trung Quc ti Vit Nam 10 nm qua (11-1991 - 11-2001). Tp ch Nghin cu Trung Quc s 2 2002, tr. 32. S liu nm 2003 dn theo V u t nc ngoi thuc B K hoch v u t Vit Nam. (5). Dn theo Pht biu ca lnh o B K hoch v u t ti Hi tho Tng cng quan h kinh t thng mi Vit Trung t chc ti H Ni ngy 23 9 2004. (6). S liu ca Tng cc Du lch Vit Nam. (7). Dn theo Tp ch Con s v s kin, s 9 2004, tr. 4. (8). Dn theo Pht biu ca lnh o B K hoch v u t. Ti liu dn, tr. 2. (9). Tha thun v giao lu gio dc nm 2001 -2004 gia B Gio dc v o to nc Cng ha XHCN Vit Nam v B Gio dc nc CHND Trung Hoa k ti Bc Kinh ngy 24-4-2004. (10). Ngoi giao Trung Quc, 2004. NXB Tri thc th gii, Bc Kinh, 2004, tr. 500. (11). Tuyn b chung Vit Nam- Trung Quc, k ti Bc Kinh ngy 27-2-1999, Bo Nhn dn, ngy 28-2-1999. (12). Xem Hoi Sn: Bun bn vi Trung Quc: Cn cn qu lch. Bo Din n doanh nghip, s 79, ngy 6 - 10 - 2004, tr. 4.

Ch thch: (1). Thng co chung Vit Nam Trung Quc k ngy 10-11-1991 xc nh: - Hai nc Vit Nam v Trung Quc s pht trin quan h hu ngh v lng ging thn thin trn c s 5 nguyn tc: tn trng ch quyn v ton vn lnh th ca nhau, khng xm phm ln nhau, khng can thip vo cng vic ni b ca nhau, bnh ng cng c li v cng tn ti ho bnh. - Hai ng Cng sn Vit Nam v ng Cng sn Trung Quc s khi phc quan h bnh thng trn cc nguyn tc: c lp t ch, hon ton bnh ng, tn trng ln nhau, khng can thip vo cng vic ni b ca nhau. (2). S liu 1991. Dn li theo sch Vic xy dng Khu mu dch t do Trung Quc ASEAN v vn m ca Vn Nam hng sang ng Nam . NXB Nhn dn Vn Nam, 2003, tr. 230. S liu dn theo Phng