Professional Documents
Culture Documents
Gio trnh
K thut
Thu kh
H ni 2007
Li ni u
Nhm p ng yu cu ging dy v hc tp ca gio vin v sinh vin
thuc ngnh K thut c kh nng nghip ca cc trng i hc k thut,
chng ti bin son cun gio trnh k thut Thy kh Theo chng
trnh khung Gio dc o to 3 c B Gio dc v o to duyt, vi
khi lng 3 tn ch (credits). Gio trnh c trnh by ngn gn, d hiu,
cp nhng ni dung c bn trng tm ca mn hc: C hc cht lng i
cng, My thu kh. Trong mi chng ca gio trnh c a thm phn v
d v bi tp sinh vin tham kho, lm bi tp thc hnh v cng c l
thuyt..
Ngoi ra cun sch ny c th dng lm ti liu hc tp, tham kho
cho sinh vin cc ngnh i hc khc, sinh vin h cao ng k thut c kh..
Tc gi xin chn thnh cm n s ng gp kin qu bu ca
GS.TSKH. V Duy Quang - nguyn trng b mn Thu kh k thut v Hng
khng, Trng i hc Bch khoa H Ni cng cc ng nghip.
Tuy nhin do trnh c hn nn khng trnh khi thiu st, rt mong
c cc c gi ph bnh gp .
Tc gi xin chn thnh cm n s ng gp kin ca cc c gi!
H Ni, thng 02 nm 2008
Tc gi
mc lc
Trang
phn A : c hc cht lng i cng
Chng I: m u
1.4. V d v Bi tp
14
16
16
17
19
22
23
27
32
2.8. V d v Bi tp
35
43
43
45
48
49
52
3.6. Phng trnh Becnuli vit cho dng cht lng thc .
56
59
60
3.10. V d v Bi tp .
66
76
iii
76
77
82
84
85
86
4.7. V d v Bi tp
89
96
96
98
100
103
5.5. V d v Bi tp
108
112
112
114
115
120
122
124
126
6.8. V d v Bi tp .
132
146
146
7.2. Lp bin
148
153
159
7.5. V d v Bi tp .
164
172
172
174
176
8.4. V d v Bi tp .
182
187
iv
187
190
192
193
9.3. V d v Bi tp .
Phn B: My thu kh
Chng X: Khi nim chung v my bm
198
198
198
10.3. Cc thng s c bn ca my bm ..
199
10.4. V d v Bi tp
204
Chng XI: Bm Ly tm
208
208
11.2. L thuyt c bn v bm ly tm
209
213
11.4. ng c tnh ca bm ly tm ..
216
219
11.6. Ghp bm ly tm .
221
223
11.8. V d v Bi tp ..
225
234
234
236
239
241
243
12.6. V d v Bi tp ..
244
248
Ph lc .
249
Phn A
Chng I
M u
1.1. i tng, phng php nghin cu mn hc
1.1.1. i tng
i tng nghin cu ca mn hc l cht lng. Cht lng y c hiu theo
ngha rng, bao gm cht lng th nc - cht lng khng nn c (khi lng ring
= const) v cht lng th kh - cht lng nn c (khi lng ring const)
K thut thu kh l mt mn khoa hc c s nghin cu cc qui lut cn bng v
chuyn ng ca cht lng ng thi vn dng nhng qui lut y gii quyt cc vn
k thut trong thc tin sn xut v i sng. Chnh v th m n c v tr l nhp cu ni
gia nhng mn khoa hc c bn vi nhng mn k thut chuyn ngnh.
K thut thu kh c chia thnh phn chnh:
+ C hc cht lng i cng: Nghin cu nhng qui lut cn bng, chuyn ng
ca cht lng v ng dng nhng qui lut y gii quyt cc vn trong thc tin k
thut, sn xut v i sng. Cc vn v tnh ton thu lc ng ng, vt ngp trong cht
lng chuyn ng v c s l thuyt v th nguyn, tng t.
+ My thu kh: ng dng kin thc i cng v c hc cht lng phn loi,
nghin cu l thuyt c bn ca mt s loi my thu kh thng dng nh bm Ly tm,
bm Piston
1.1.2. Phng php nghin cu
Trong k thut thu kh thng dng 3 phng php nghin cu ph bin sau y:
Phng php l thuyt: S dng cng c ton hc, ch yu l ton gii tch,
phng trnh vi phn vi cc ton t vi phn quen thuc nh: gradient, divergent, rotor,
ton t Laplas, o hm ton phn... S dng cc nh l tng qut ca c hc nh nh l
bo ton khi lng, nng lng, nh l bin thin ng lng, m men ng lng ...
Phng php thc nghim: dng trong mt s trng hp m khng th gii bng
l thuyt (xc nh h s cn cc b, h s ...)
Phng php bn thc nghim: Kt hp gia l thuyt v thc nghim.
1.2. s lc v lch s pht trin mn hc. ng dng
1.2.1. S lc lch s pht trin mn hc
Ngay t thi xa xa, loi ngi Y bit li dng sc nc phc v cho sinh hot i
sng, lm nng nghip, thu li, knh p, thuyn b...
Nh bc hc Acsimet (287-212, trc cng nguyn) Y pht minh ra lc y
csimet tc dng ln vt nhng chm trong lng cht lng.
Nh danh ho - Lna vanhxi (1452-1519) a ra khi nim v lc cn ca
cht lng ln vt chuyn ng trong n. ng mun bit ti sao chim li bay c. Nhng
phi hn 400 nm sau, Jucopxki v Kutta mi gii thch c: l lc nng.
dT
dn'
(W/m2)
nh lut Fich:
m=D
dC
dn'
(kg/m2s)
trong : q v m nhit lng v khi lng truyn qua mt n v din tch trong mt n
v thi gian;
T v C nhit v nng vt cht;
M
W
(kg/m3)
(1-1)
=
Quan h gia v : =
G
W
g;
(N/m3 ; KG/m3)
(1-2)
g = 9,81 m/ s2
Bng 1.1
Nhit
Nc ct
9810
Nc bin
10000 - 10100
7750 - 8040
15
6380
15
Xng thng
6870 - 7360
15
Du nhn
8730 - 9030
15
diezel
8730 - 9220
15
132890
20
7750 - 7850
15
Tn cht lng
Du ho
Xng my bay
Thu ngn
Cn nguyn cht
p =
trong :
1 dW
W dp
(m2/N)
(1- 3)
t =
1 dW
W dt
(1/)
(1- 4)
Trong :
Du xng
Du bin th
0,016
0,127
0,083
= - R/l
Trong : R Sc cng mt ngoi;
l chiu di ca hai mt tip xc.
dv
dy
(N)
( 1- 5 )
trong :
T - lc ma st trong
y
f
v+dv
dy
I
II
T
dv
=
S
dy
(N/m2)
(1- 6)
ng:
T
dv
S
dy
(NS/m2)
(1- 7)
m2/S hoc
1
2
3
4
E=
t1
t2
(1 - 8)
K hiu
0
"S
"R
0
0 ,0631
0
E
0,00220 " S -
1,80
"
S
0,00260 " R -
1,72
"
R
48 ,5
0
B
1
1
. B qua bin dng ca ng.
20000 at
Gii:
Dung tch ca ng ng:
W=
d 2
4
l=
3 ,14.0 ,32
.50 = 3 ,53 m 2
4
p =
1
W
(W + W ) p
Trong
W =
pW .p
1
3 ,53.50
=
= 0 ,00885 m 3
.
50
1 p p 20000
1
20000
Hay:
W = 8,85 lit
V d 1-2.
Xc nh nht ca du Diezel nu bit khi lng ring ca n = 900 kg/m3 v
nht Engle 0E = 80.
Gii:
nht ng c tnh theo cng thc:
= 0,07310 E -
0 ,0631
0
E
(cm2/s)
nht ng lc:
1
do
p s: h = 5,76 cm
Bi tp 1-3.
Dng my o nht Engle xc nh nht ca du Diezel l 0E = 50. Tnh h
s nht ng lc ca du Diezel.
Trng lng ring ca du Diezel = 9500 N/m3.
p s: = 0,0342 Ns/m2\
Cu hi n tp chng I
1. Tnh cht ca s trao i nhit v khi lng trong cht lng.
2. Phn bit gia khi lng ring v trng lng ring.
3. Tnh nn c v giYn n v nhit l g ? cch xc nh?
4. Tnh bc hi v ho tan Cch xc nh ?
5. Sc cng b mt l g ? cch xc nh ?
6. Tnh nht (nguyn nhn v cch xc nh).
7. Khi nim v cht lng thc, cht lng l tng. Ti sao li phi dng khi nim v
cht lng thc, cht lng l tng?
Chng II
Tnh hc cht lng
Tnh hc cht lng nghin cu nhng qui lut cn bng ca cht lng trng thi
tnh v ng dng nhng qui lut y gii quyt cc vn trong thc tin k thut, sn
xut v i sng.
Ngi ta phn ra 2 trng thi tnh:
Tnh tuyt i: Cht lng khng chuyn ng so vi h to c nh (gn linvi
tri t)
Tnh tng i: Cht lng chuyn ng so vi h to c nh, nhng gia chng
khng c chuyn ng tng i.
2.1. p sut thu tnh
2.1.1. Lc tc dng ln cht lng
trng thi tnh, cht lng chu tc dng ca hai loi ngoi lc :
Lc khi lng (hay lc th tch) tc dng ln cht lng t l vi khi lng (nh
trng lc, lc qun tnh...)
Lc b mt l lc tc dng ln b mt ca khi cht lng (nh p lc kh quyn tc
dng ln b mt t do ca cht lng ...)
2.1.2. p sut thu tnh
a ) nh ngha
p sut thu tnh l nhng ng sut
gy ra bi cc lc khi v lc b mt. Ta hKy
xt mt th tch cht lng gii hn bi din
tch (Hnh 2 -1). Tng tng ct khi cht
lng bng mt phng AB, cht lng phn I tc
dng ln phn II qua din tch mt ct . B I
m vn gi II trng thi cn bng th phi
thay tc dng I ln II bng lc P gi l p
sut thu tnh tc dng ln mt . p sut
P
trung bnh: p tb =
II
dP
Hnh 2-1. S xc nh p lc
thu tnh
p sut ti im M:
P
0
p M = lim
n v p sut:
N/m2 = Pa (pascal )
1at = 9,8.104 N/m2 = 104 KG/m2 = 10 mH20 = 1 KG/cm2 .
b) Hai tnh cht ca p sut thu tnh
Tnh cht 1: p sut thu tnh lun lun tc dng thng gc v hng vo mt tip
xc (Hnh 2-2) c th t chng minh bng phn chng.
Tnh cht 2: p sut thu tnh ti mi im theo mi phng bng nhau.
Biu thc:
px = py = pz = pn
(2-1)
C th chng minh bng cch xt khi cht lng t din c cc cnh dx, dy, dz, v
cng b. Chng minh biu thc (2-1) khi dx, dy, dz 0 (tham kho thm [10] ).
Ta cng nhn thy p sut thu tnh ti mt im ch ph thuc vo v tr ca n:
p = f ( x, y , z )
( 2-2 )
z
C
Py
Pn
dz
Px
dx
dy
B
y
Pz
(2-3)
trong :
Fx
= X dxdydz
dx p
Px = p . dydz
2 x
dx p
Px = p + . dydz
2 x
Thay vo (2-3) ta c :
p
dxdydz + X dxdydz = 0
x
hay:
1 p
=0
x
p dy
.
y 2
p+
p dy
.
y 2
( 2-4 a)
Tng t i vi trc y v z:
1 p
=0
y
2-4 b)
1 p
Z
=0
z
(2-4 c)
trong :
grad p = 0
(2-5)
F = i X + jY + kZ
(2-6)
U
U
=Z
=Y ;
z
y
U
=X ;
x
(2-7)
dp = dU.
(2-8)
(2-9)
p = po + ( U - Uo )
(2-10)
X=
U
x
Y=
U
y
Z=
U
.
z
X =
U
=0
x
Y=
U
=0
y
Z=
U
= g
z
Phng trnh (2-6) trong trng hp
kho st y c dng:
dp = - gdz = - dz p = - Z + C
11)
Po
(2-
xc nh C vi iu kin bin l
trn b mt cht lng (Zo , po) ta c :
A
Zo
C = po + Zo
Thay C vo (2-11):
p = po + ( Zo - Z )
O
Y
X
(2-12)
Nh vy vi mt im A bt k
trong cht lng c to Z v su h
= Zo - Z ; ta c th vit c phng trnh
c bn ca thu tnh hc:
p = po + h
(2-13)
- cao o p;
Z +
= H - ct p thu tnh.
T phng trnh c bn ca thu tnh hc ta d dng nhn thy rng ct p thu tnh
ti mi im trong mt mi trng cht lng cn bng l mt hng s.
b. ngha nng lng
Z - v nng n v;
p
- p nng n v;
Z +
= H = const - th nng n v;
A'
O
h
B'
pa
pa
2.4.1. Bnh cha cht lng chuyn ng thng thay i u (gia tc a = const)
Chn h trc to nh hnh v (Hnh 2-8)
Xut pht t phng trnh (2-6):
dp = (Xdx + Ydy + Zdz)
Lc khi: Trng lc G = mg
po
o
x
a
.
p = - ay - gz + c
Ti y = 0, z = 0: p = c = po - p
sut ti mt thong.
ay + gz = C
Vy mt ng p l mt phng nghing mt gc :
tg =
a
;
g
a
< 0 a > 0 : chuyn ng nhanh dn u;
g
a
> 0 a<0 :
g
chuyn ng chm dn u.
G = mg
- Trng lc;
Po
X = 2x ; Y = 2y ; Z = -g
x
p=
( x 2 + y 2 ) gz + C
p=
2
2
Ti 0: x = y = z = 0 : p = c = po
r 2 z + po
Phng trnh mt ng p:
r2
z = C
2
do :
2r 2
2
Fqt
p = po
z = 0
h = z =
2r 2 2r 2
=
2
2g
Cch tnh: tnh dP tc dng trn dS, sau tch phn trn ton S s c P.
- Phng chiu: P S v hng vo mt tc dng .
- Tr s:
P = dP = pdS = ( po + h )dS = po dS + hdS = po S + Sin ydS
s
(2-14)
Trong :
hc - su ca trng tm hnh phng;
pc - p sut ti trng tm;
po
h
hc
hD
s
D
xt i vi ox;
yc yD
Nu po = pa p lc thu tnh d:
Pd = hcS
( 2-15 )
Gi D l im t ca P.
p dng nh l Varinhong: M men ca hp lc (P) i vi mt trc bng tng
cc m men ca cc lc thnh phn (dP) i vi trc .
Ly m men i vi trc x:
Pd y D = ydPd
s
dS = sinJ x
JO
yc .S
(2-16)
po
x
sz
dP = h dS; dP dS
Px = dPx = hdS x = hcx S x
sx
sx
sy
hcx
sx
Pz = dPz = hdS z = V
sz
cx
s
z
sz
trong :
P = Px + Py + Pz
(2-17)
px
P
cos( P , y ) =
cos( P , z ) =
py
P
( 2-18 )
pz
P
1
h2
b
P = hbh =
2
2
yC =
Thay vo ta c:
yD =
Jo
yC S
h
bh 3
va J o =
, S = bh
2
12
h
bh 3
2
+
= h
2 12 h bh 3
2
P = hc S =
Trong : = h
h
- din tch tam gic biu phn b p sut thu tnh.
2
2h
3
pa
h
h
hb = h b = b
2
2
z
h
1h
3
h
) v chiu cao l b rng ca cnh ca (b)
2
vy
P = Px + Pz
R 2
2
b +
R 2
3
b = R 2b
4
4
Pa
Po
Po
A
a
B
A
Hnh 2-14. ng o p
Pd = Hg h - a
Po
A
a
Pa
h1
h2
p0
po = po + p
v p sut ti cc im 1 v 2 lc ny bng:
po
p1 = po + h1 = p1 + p
h2
h1
p2 = po + h2 = p2 + p
1
2
P2
T2
2
p1 p1 p1
B
P1
P2
T1
1
p1
P2 = 2 p1
P1
P1 2
=
P2 1
hay
P2 = h2
h2
h1
P2
P = V
P
G
P
G
G
Hnh 2-24. iu kin ni ca vt
c. Tnh n nh ca vt: L kh nng khi phc li v tr cn bng ca vt khi lm
thay i v tr ca vt.
Ta thy rng mt vt ni trong cht lng mun cn bng th ngoi iu kin lc y
bng trng lng ca vt cn phi c iu kin trng tm C v tm y D trn cng mt
ng thng.
a)
b)
P
c)
CD
D
G
[1 0 ( p p0 )]
(2-19)
Chn trc z theo phng thng ng hng xung ta c phng trnh vi phn:
d
= gdz
p p0
Hay l:
0
2
1
0 ( p p0 )2 = 0 gz
2
( p p0 ) 1 0 ( p p0 ) = 0 gz
2
( p p0 ) qu nh so vi 1 cho nn ta c th vit:
p = p0 + 0 gz ' 1 + 0 0 gz '
2
(2-20)
2.7.2. Kh quyn
Kho st phng trnh trnh thi ca khng kh:
p
= hT = 29,3T = RT
(2-21)
hT = h0
T
273
(2-22)
(2-23)
Di y kho st cc biu thc xc nh p sut v khi lng ring theo chiu cao trong
mt s trng hp.
- Trng hp ng nhit:
Tch phn phng trnh (2-23) vi ch :
T =Tm = const ta c:
ln
Hay l :
p
273 z z0
z z0
=
.
=
pz0
Tm
h0
hTm
273 z z0
p z = p z 0 exp
.
h0
Tm
z z0
= p z 0 exp
hTm
(2-24)
273 z z0
.
h0
Tm
z = z 0 exp
z z0
= z 0 exp
hTm
(2-25)
(2-26)
B - hng s
K=
Tz 0
= 29,3Tz 0
273
273
1
=
h0 BTz 0 BTz 0
pz
= K ln[1 B( z z0 )]
pz0
Ta c:
ln
Hay l
pz = pz 0 [1 B( z z0 )]
T
= pz 0 z
Tz 0
(2-27)
z = z 0 [1 B( z z0 )]
K 1
T
= z 0 z
Tz 0
K 1
(2-28)
hay l:
2.7.3. Kh cu
Gi: G - trng lng kh cu (k c trng lng kh trong kh cu);
V - th tch kh cu;
'
- t trng cht kh;
273 z M z0
.
G0V z 0 ( z ) exp
8000
T
zM - zo tnh bng m.
zM z0 = 8000
hay l :
V (1 )
T
.2,3 lg z 0
G0
273
2-8. v d v bi tp
V d 2-1.
Mt toa tu t ga, i vi gia tc u,
sau 3 pht t ti vn tc 30 km/h.
po
o
x
a
.
Gii:
Lc khi tc dng ln bnh cha cht lng chuyn ng vi gia tc a bao gm:
Lc qun tnh: F = ma
Trng lc:
G = mg
Chn h trc to gn ln bnh cht lng (hnh v), chiu cc thnh phn lc khi
n v ln cc trc to :
X = 0;
Y = - a;
Z=-g
(1)
Hay z =
a
y
g
V d 2-2.
Mt khun hnh tr c ng knh trong
D = 1120 mm v chiu cao L = 1000 mm, quay
vi s vng quay n = 500 vng/pht c dng
c ng bng phng php ly tm. Va xi
mng dng c ng c g = 1600 kg/m3. Nu
chiu dy xi mng thnh ng y di 1 =
60 mm.
V ua xi
m ang
HKy:
1) xc nh chiu dy xi mng thnh ng
u trn ca ng 2?
2) Phi lm g gim s khc nhau gia
1 v 2?
Gii:
1) Xc nh chiu dy xi mng thnh ng u trn ca ng 2
-
Vn tc quay: =
2
2g
n
30
3,14.500
52 1 / s
30
= 139 ,5 1 / m
H=
2r 2
2g
= 139,5.0,56 2 = 43,8 m
h1 =
-
D
1 = 560 60 = 500 mm
2
2 r12
2g
= 139,5.0,50 2 = 34,9 m
h2 = h1 + L =
2 r22
2g
r2 =
2 g (h1 + L )
35 ,9
= 0 ,507
139 ,5
2 = R r2 = 560 - 507 = 53 mm
2) Do chiu dy thnh ng u trn nh hn di y l 7 mm. Trong trng
hp cn gim s khc nhau gia 1 v 2 cn phi tng s vng quay n.
HKy xc nh mc nc h ca
van s bt u m?
4m
A
8m
Mt ca van AB c b rng b =
7 m; Trng lng G = 3000 N c
nhng chm trong nc (Hnh v). Ca
van quay quanh khp bn l ti B v ta
ln tng phng ti A.
V d 2-3.
B
6m
Gii:
Xc nh p lc nc tc dng ln van AB:
+ T pha bn phi:
F1 = hC1 = 9810.8.70 = 5493 N
im t:
yD1 = yC +
j0
yC
=8+
+ T pha tri:
F2 = hC2 = 9810.hC2.70 = 686700 hC2
im t :
yD 2 = yC 2 +
j0 sin 53 ,930
6 ,67
= hC 2 +
yC 2
hC 2
6 ,67
F1 (5 0 ,833) G 5 cos 53,930 =
C2
M B = 0 = F2 5 h
6 ,67
5493600(5 0 ,833 ) 3000 5 cos 53 ,930
= 686700 hC 2 5
hC 2
h = hC2 - 4 = 4,41 m
Vi mc nc h = 4,41 m th ca van bt u m.
V d 2-4.
Mt p nc l mt phn t mt
tr bn knh R = 20 m (c kch thc
nh hnh v), rng 50 m.
P = 0
20m
Xc nh p lc d (tr s,
phng, chiu, im t) ca nc ln
p ?
20m
CP
Gii:
-
Xc nh tr s p lc thu tnh ln p:
+ Theo phng ngang:
Png = hC.zoy = 9810.10.(20.50) = 98 100 000 N
+ Theo phng ng:
Pd = . V = 9810.R2.B/4 = 9810.3,14.202.50/4= 15 401 700 N
p lc tng hp tc dng ln p:
P = Png2 + Pd2 = 98 ,12 + 154 ,017 2 = 182 ,6057126 MN
im t ca p lc xc nh nh sau:
+ im t Png i qua trng tm biu phn b p sut thu tnh theo phng
ngang cch mt t do : 2/3 R = 13,33 m
+ im t Pd i qua trng tm biu phn b p sut thu tnh theo phng ng
4R
4.20
=
= 8 ,49 m
cch trc z :
3 3.3 ,14
Giao im ca Pd v Png ct nhau ti 1 im (K) ni OK ct p ti Cp l im t
ca hp lc P nghing vi phng nm ngang 1 gc = 57030.
To Cp ( x = 10,74 m; z = 16,87 m)
V d 2-5.
P
Van K s y kn ming ng dn
nu h thng n by a, b v tr nm
ngang (Hnh v). Tnh xem vi p sut
ca nc trong ng dn bng bao nhiu
th van K s m ra c? Bit rng cnh
tay n b = 5a, ng knh ng d = 50
mm, ng knh phao cu D = 200 mm.
Trng lng phao v h thng n by
khng ng k.
O k
B
D
Gii:
p lc tc dng ln van K:
P = p = p.
d 2
4
M 0 = 0 = a.P ( a + b )Pd
Thay gi tr P v Pd vo biu thc trn ta c:
a. p.
d 2
4
6 ag .
D 3
6
=0
4 D 3 .g 4.1000.9 ,81.0 ,2 3
=
= 12 ,56.10 4 N / m 2
2
2
d
0 ,05
Bi tp 2-1.
V
c
15
a?
m
0c
10
cm
28
30
Z
D
A
4
. gH
D
O
y
Bi tp 2-3.
Q
H
Xc nh lc Q nng tm
chn nghing mt gc a, quay quanh
trc O (Hnh v).
p s: Q = 13 000 N
Bi tp 2-4.
Ca van ABC (Hnh v) c din tch 1 m2 v
im cao nht l B.
Xc nh su ca nc trong b cha (h)
m van ABC quay quanh trc B nm ngang. Kt
qu tnh ton c ph thuc vo khi lng ring ca
cht lng khng?
60cm
p s: h > 0,333 m
40cm
C
Bi tp 2-5.
Xc nh p lc thu tnh v phng ca n tc dng ln mt p nc hnh tr nm
ngang (ng knh D = 1m, chiu di l = 3m) chn ngang mt knh dn nc c tit din
hnh ch nht (chiu su H = 1 m; chiu rng B = 3 m).
p s : P = 18740 N; = 380
Bi tp 2-6.
Mt van hnh tr c th quay xung quanh
trc nm ngang 0. Trng tm ca van nm
trn ng bn knh to thnh gc = 450
theo phng ngang v cch trc quay mt
khong OA = r/5. Cho bit bn knh r = 40
cm, chiu rng van b = 100 cm, h = 3 r (Hnh
v).
hh ==3r3r
A
A
B
B
OO
GG
2r
D D==2r
p s : G = 3685 N = 3,7 kN
Bi tp 2-7.
Xc nh p sut d ti A (tnh
bng Pascals). N ln hn hay nh hn p
sut kh quyn?
Pat
Khng kh
30cm
p s: pa = - 12218 Pa
15cm
40cm
du
ho
nc
thu ngn
Bi tp 2-8.
ng ng nc t ng bng van
qua h thng n by v phao. Xc nh
ng knh ca phao hnh cu c th
ng ng c, nu a = 100 mm, b =
500 mm.
O k
B
D
Cu hi n tp chng II
1. Nu nh ngha v 2 tnh cht c bn ca p sut thu tnh.
2. Cch thnh lp phng trnh vi phn cn bng ca cht lng v ngha ca n.
3. Th no l mt t do, mt ng p ?
4. Cch thnh lp phng trnh c bn ca thu tnh hc v ngha ca n.
5. Phn bit cc loi p sut thu tnh.
6. Biu phn b p sut thu tnh l g ? cch xc nh.
7. Th no l tnh tng i? C g khc so vi tnh tuyt i ?
8. Cch xc nh p lc thu tnh ln hnh phng, hnh cong?
9. Cch xc nh p lc thu tnh theo phng php gii?
10. Cch o p sut ca mt s dng c o p sut thng thng.
11. nh lut Pascal v ng dng thc t.
12. nh lut Acsimet- c s l lun v vt ni.
13. ng dng thu tnh hc trong cht kh.
Chng 3
ng lc hc cht lng
3.1. cc Khi nim chung
Thu ng lc hc (hay l ng lc hc ca cht lng) nghin cu cc qui lut c
trng chuyn ng ca cht lng nh vn tc, khi lng ring cng nh cc qui lut
chuyn ng di tc dng ca lc v nhng ng dng ca n trong k thut.
Nhim v ch yu ca thu ng lc hc l xc lp lin h gia nhng tr s c bn
c trng cho chuyn ng nh vn tc dng chy U, su h v p sut thu ng p sinh
ra trong cht lng chuyn ng. Cn ch rng p sut thu ng c hng khc nhau tu
theo cht lng ta nghin cu l cht lng thc hay cht lng l tng. Trong cht lng l
tng p sut thu ng hng theo php tuyn ca mt chu tc dng; cn trong cht lng
thc p sut thu ng vn hng vo mt tc dng, nhng khng hng theo php tuyn,
v n l tng hp ca thnh phn ng sut php tuyn v thnh phn ng sut tip tuyn do
lc nht gy ra.
3.1.1. Phn loi chuyn ng
Cn c vo tnh cht chy, ngi ta phn ra chuyn ng dng v khng dng:
u = u(x,y,z) ;
p = p(x,y,z) ;
h = h(x,y,z) ...
u = u(x,y,z,t)
p = p(x,y,z,t)
h = h(x,y,z,t) ...
Theo iu kin v nguyn nhn chy ngi ta phn ra chy c p (chy khng c
mt thong) v chy khng c p (chy c mt thong):
Chy c p l chy trong ng kn hay trong h thng thu lc kn. Chy c p l do
s chnh lch v p sut theo chiu dng chy;
Chy khng p l dng chy c mt t do tip xc vi kh quyn do p sut trn
mt dng chy bng p sut kh quyn. Nguyn nhn ca chy khng p l do tc dng ca
trng lc.
u // d r u d r = 0
u1
u
dx dy dz
=
=
u
v
w
u2
(3-1)
ds
M2
M1
Hnh 3-1. S xc nh ng
dng nguyn t
Ch :
- Ti mi im trong khng gian, mi thi im ch i qua mt ng dng,
ngha l cc ng dng khng ct nhau.
- Cn phn bit qu o vi ng dng: Qu o c trng cho s bin thin v tr
ca phn t cht lng theo thi gian, cn ng dng biu din phng vn tc ca cc
phn t cht lng ti thi im. Trong chuyn ng dng th chng trng nhau.
b) Cc ng dng ta ln mt vng kn v cng nh ta c mt ng dng (Hnh
3-2). Cht lng khng th xuyn qua ng dng.
c) Dng cht lng chy y trong ng dng gi l dng nguyn t. Dng nguyn t
c nhng c tnh sau:
- Dng ca dng nguyn t khng thay i theo thi gian v dng ca ng dng
to thnh dng nguyn t trong chuyn ng dng;
- B mt ca nhng dng nguyn t do nhng ng dng to thnh l khng xuyn
qua c. Nhng cht im ca cht lng trong cc dng ln cn trt theo b mt cc
dng ch khng xuyn vo trong dng c;
- V mt ct ca dng nguyn t v cng nh nn vn tc ca cc im trong mt
ct u bng nhau.
3.1.3. Cc yu t thu lc ca dng chy.
Mt ct t () l mt ct vung gc vi vc t vn tc ca dng chy.
(3-2)
Lu lng (Q) l lng cht lng chy qua mt ct t trong mt n v thi gian:
Q = ud
(m3/s)
(3-3)
(3-4)
(3-5)
dm
=0
dt
3.2.1. Phng trnh lin tc ca dng nguyn t
d2
u2
d1
1
u1
2
1
Theo tnh cht ca dng nguyn t trong chuyn ng dng: v hnh dng ca on
dng nguyn t khng thay i theo thi gian, b mt ca cht lng khng xuyn qua c v
cht lng khng p c nn trong thi gian dt, nn th tch cht lng chy qua mt ct 1-1
phi bng th tch cht lng chy cng thi gian y qua mt ct 2-2.
Vy ta c:
hay :
u1d1dt = u2d2dt
u1d1 = u2d2
(3-6)
dQ1 = dQ2
(3-7)
u1d1 = u2d2
1
Rt ra:
Q1 = Q2
(3-8)
hay:
v11 = v22
(3-9)
d ( V )
=0
dt
G
F
B
Ux
1
Ux +
u x
dx
x
dV
dt
u x
dx
x
mt EFGH: u x + x dx dt
x
Th tch ca phn t cht lng thay i theo hng trc X mt lng tuyt i bng:
u
u
u y u z
u
dxdydzdt
+
dV = x +
x
y
z
hay:
1 dV u x u y u z
=
+
+
.
x
y
z
V dt
Vy:
1 d u x u y u z
+
+
+
=0
y
z
dt x
chnh l phng trnh lin tc dng tng qut. c th vit gn hn:
1 d
+ div u = 0
dt
(3-10)
= 0 nn div ( u ) = 0
t
grad p = 0
du
. Theo nguyn l c bn ca ng lc hc (nh lut 2 Newton):
dt
1
du
F grad p =
dt
(3-11)
1 p du x
. =
x dt
1 p du y
. =
y
dt
1 p du z
. =
z
dt
(3-12)
du
= 0 . H phng trinh (3-12) s ging nh
a) Cht lng chuyn ng thng v u:
dt
phng trnh vi phn ca cht lng cn bng (2-5): s phn b p sut trong dng chy u
tun theo qui lut thu tnh.
du
u thng gc vi mt phng 0yz. Ta c:
dt
du y
dt
du z
du x
= 0,
0
dt
dt
Suy ra:
dp
dp
= Y ;
= Z
dz
dy
Ta xt mt khi hnh hp cht lng thc c tch ra t mt th tch cht lng chuyn
ng c cc cnh l dx, dy v dz song vi cc trc to x, y, z (Hnh 3-7), chuyn ng vi
vn tc u v gia tc du/dt.
zx +
yx +
yx
y
zx
dz
z
dy
p+
yx
xx
xx +
zx
p
dx
x
xx
dx
x
y
x
Hnh 3-7. Thnh lp phng trnh vi phn chuyn ng ca cht lng thc
Cc lc tc dng ln hnh hp bao gm:
(3-13)
FkZ = Z dx dy dz
trong X, Y, Z l hnh chiu ca lc khi trn mt n v khi lng cht lng.
- Lc b mt Fm c xc nh da theo cc i lng p sut v 9 thnh phn ng
sut ca lc nht lp thnh tenx ng sut:
(-p + xx)
yx
zx
xy
(-p + yy)
zy
xz
yz
(-p + zz)
yx
dy dxdz + zx + zx + zx dz dxdy =
+ yx + yx +
y
z
(3-14a)
yx zx
p
dxdydz
= + xx +
+
x
y
z
x
p xy yy zy
dxdydz
+
+
Fmy = +
x
y
z
y
(3-14b)
yz zz
p
dxdydz
+
Fmz = + xz +
(3-14c)
z
x
y
z
du
- Lc qun tnh M
, trong M = dx dy dz l khi lng cht lng.
dt
Theo nguyn l bo ton ng lng, lc qun tnh phi cn bng vi cc lc tc dng
nn ta c:
du
= Fk + Fm
M
(3-15)
dt
Nu chia c hai v cho dx dy dz ta c phng trnh ng lc dng ng sut:
du 1
= F + fm
(3-16)
dt
Fm
Fk
v f m =
trong :
F=
dxdydz
dxdydz
hay di dng hnh chiu ln cc trc to x, y, z, h phng trnh vi phn i vi chuyn
ng ca cht lng thc dng ng sut s l:
du x
1 p 1 xx yx zx
=X
+
+
+
x x
dt
z
y
(3-17a)
1 p 1 xy yy zy
+
+
+
y
z
y x
(3-17b)
du z
1 p 1 xz yz zz
=Z
+
+
+
dt
y
z
z x
(3-17c)
du y
dt
=Y
xx = 2
yy = 2
zz = 2
u x 2
div u
x 3
u y
y
2
div u
3
(3-18)
u z 2
div u
z 3
Cng theo gi thit ca Newton (ng sut nht tip t l vi bin dng gc) m rng
cho trng hp chuyn ng khng gian:
u y
+ x
xy = yx =
y
x
u z u x
+
z
x
xz = zx =
(3-19)
u y
yz = zy = z +
z
y
Thay cc biu thc (3-18 v 3-19) vo h phng trnh (3-17a-c) v thc hin mt s
php bin i ta c h ba phng trnh vi phn sau:
2u
2 u x 2 u x u x u y u z
du x
1 p
(3-20a)
+
+
+ 2 +
=X
+ 2x +
y
z
dt
x x
z 3 x x
y 2
du y
dt
=Y
2 u y 2 u y 2 u y u
u
u
1 p
+
x+ y+ z
+ 2 +
+
2
2
y
z
y x
y
z 3 y x
2u
2u z 2u z
du z
1 p
+ 2
=Z
+ 2z +
dt
z x
z
y 2
u x u y u z
+
3 z x + y + z
(3-20b)
(3-20c)
du 1
=F
grad p + u + grad (div u )
dt
3
trong : =
(3-21)
2
2
2
- ton t Laplas
+
+
x 2 y 2 z 2
du 1
= F grad p + u
(3-22)
dt
Trng hp cht lng khng nht ( = 0), ta c phng trnh vi phn chuyn ng le
ca cht lng l tng:
du 1
= F grad p
(3-11)
dt
Trng hp cht lng khng chuyn ng (u = 0) hay chuyn ng thng u (du/dt =
0) ta s c phng trnh le tnh (2-5):
1
F grad p = 0
Lu : Do tnh cht phi tuyn ca phng trnh Navier - Stockes nn tch phn ca n
hin ch c th thc hin c trong mt s t trng hp, v d nh bi ton v dng chy
gia hai bn phng song song. Trong s ln cc trng hp khc, ngi ta thc hin tuyn tnh
ho phng trnh bng cch n gin bt cc iu kin bi ton, b bt mt vi s hng c
nh hng khng ng k so vi cc s hng cn li...
3.5. Phng trnh becnuli vit cho dng nguyn t cht
lng l tng
Nm 1738, Becnuli j tm ra phng trnh ni ting v quan h gia vn tc v ng
p lc ca dng chy bng cch ng dng nh lut ng nng vo chuyn ng ca cht
lng. Phng trnh Becnuli cn c gi l phng trnh nng lng v n l mt dng ca
nh lut bo ton nng lng.
3.5.1. Phng trnh Becnuli vit cho dng nguyn t cht lng l tng
Xt mt on dng nguyn t cht lng l tng chuyn ng n nh gii hn bi
mt ct I-I v II-II (Hnh 3-8).
P1
d1
I
A
I
dS1 I'
A'
II
B
u1 I'
u2
dS2
P2
II'
B'
d2
Z1
II
Z2
II'
Hnh 3-8. S xc nh phng trnh Becnuli cho dng nguyn t cht lng l tng
Ti trng tm ca I-I v II-II ta c:
cao hnh hc Z1 v Z2; p sut thu ng P1 v P2; Vn tc v1 v v2; Din tch mt
ct d1 v d2.
Ta thy rng on cht lng AB sau thi gian dt j chuyn n v tr mi AB. Khi
nhng cht im ca cht lng t mt ct I-I chuyn ng vi vn tc u1 j dch chuyn c
mt on dS1 n mt ct I-I. Cn nhng cht im trong mt ct II-II chuyn ng vi vn
tc u2 j dch chuyn c mt on dS2 n mt ct II-II.
Ta c:
dS1 = u1 dt
dS2 = u2 dt .
Ta c :
EKAA' =
mu1
d1ds1u1
=
2
2
2
EKBB'
Thay
mu2
d 2 ds2u2
=
=
2
2
EKAA' =
u12u1d1dt
EKBB' =
2g
u2 2u2 d 2 dt
2g
u12 dQdt
2g
u2 2 dQdt
2g
2
u
EK = EKBB EKAA = dQ 2 1 dt
2g 2g
'
'
(3-23)
(3-24)
Cn cng ca trng lc, theo cch phn tch hin tng j ni trn, bng cng ca
trng lng cht lng dQdt trong on AA n BB theo phng thng ng t Z1 n Z2:
(3-25)
Eg = dQ (Z1-Z2) dt
EK= Ep + Eg
u
p1
u1
p
u
= Z2 + 2 + 2
2g
2g
u2
= const
2g
(3-27)
Phng trnh (3-27) l phng trnh Becnuli cho dng nguyn t cht lng l tng,
chy n nh; xc nh mi lin h gia vn tc, p sut thu ng v cao hnh hc ca
cht im trong dng nguyn t cht lng l tng.
3.5.2. ngha hnh hc v nng lng ca phng trnh Becnuli
a) ngha thu lc hay hnh hc
hiu r ngha nhng thnh phn ca phng trnh Becnuli ta quan st hnh 3-9 v
dng nguyn t cht lng chuyn ng. Ti trng tm mt ct 1-1 v 2-2 cao Z1 v Z2 trn
mt chun 0 - 0, ta t cc ng Pito kp xc nh cao o p v cao vn tc:
Ta c:
u
hu = 1
1
2g a
hp1 =
p u
,
u c th nguyn l di;
2g
hp2 =
P2
s
2
p
= H t - ct p tnh;
g
z1
p u2
Z+ +
= H d - ct p thu ng.
g 2g
b1
u2
hu 2 = 2
2g
P1
Z+
o'
- cao o p;
u2
- cao vn tc;
2g
Z,
hw1-2
a1
o'
s
z2
Hd = Z +
p u2
+
= Const
g 2g
nng;
Z+
t th nng;
u2
- ng nng ca mt n v trng lng cht lng gi tt l ng nng n v hay
2g
t ng nng;
u2
= E - nng lng ton phn ca mt n v trng lng cht lng gi tt l
2g
nng lng n v hay t nng ton phn.
z+
u2
) ca dng chy tc l cng biu
2g
din ct p thu ng H gi l ng nng (ng a1b1 hnh 3-9).
p
Z1 +
P1
u1
p u
> Z2 + 2 + 2
2g
2g
(3-28)
Gi h'w1-2 l tn tht nng lng ca mt n v trng lng cht lng khi cht lng di
chuyn t 1-1 n 2-2 th:
Z1 +
p1
u1
p u
= Z 2 + 2 + 2 + h'w1-2
2g
2g
(3-29)
Phng trnh (3-29) l phng trnh Becnuli vit cho dng nguyn t cht lng thc
chuyn ng dng.
c trng cho iu kin chy ca cht lng thc ta a ra nhng khi nim v
dc hnh hc i, dc o p I v dc thu lc J.
dc hnh hc l h thp y dng chy trn mt n v chiu di ngha l :
i=
dZ Z 1 Z 2
= sin
dL
L1 2
(3-30)
p
d Z +
I=
=
dL
p
p
Z 1 + 1 Z 2 + 2
L1 2
(3-31)
Z1 + p1 + u1 Z 2 + p2 + u2
2 g
2 g h' w1 2
dh
=
J= w =
dL
L1 2
L1 2
(3-32)
Nhn xt:
dc o p c th c tr s m hay tr s dng tu theo s thay i p sut trong
dng chy. Cn dc thu lc bao gi cng c tr s dng v tn tht nng lng hw lun
tng dc dng chy.
dc o p trong dng chy cht lng thc khc dc o p trong dng chy cht
lng l tng.
Trong trng hp chuyn ng u, ng o p v ng nng song song do I = J.
Trng hp dng chy u trong knh h: i = I = J.
3.6.2. Phng trnh Becnuli i vi ton dng cht lng thc
By gi ta m rng phng trnh Becnuli i vi dng nguyn t cht lng thc ra ton
dng cht lng bng cch cng nng lng ca cc dng nguyn t to thnh dng chy v
cng tn tht ca nhng dng y.
Nu biu th trng lng cht lng ca dng nguyn t chy trong mt n v thi gian
dQ v nhn vi c hai v ca (3-29) ta c biu thc nng lng ca dng nguyn t trong mt
ct 1-1 v 2-2:
2
2
Z 1 + p1 + u1 dQ = Z 2 + p2 + u 2 dQ + h' w1 2 dQ
2 g
2 g
(3-33)
Z1 + p1 + u1 dQ = Z 2 + p2 + u2 dQ + h' w1 2 dQ
2 g
2 g
1
2
2
(3-34)
Ta bit rng p sut thu ng trong dng chy u v dng bin i chm phn b
p
theo qui lut thu tnh Z + = const trn mt mt ct t.
Z1 +
p1
p
p
dQ = Z1 + 1 dQ = Q Z1 + 1
1
p2
p2
p2
Z 2 + dQ = Z 2 + dQ = Q Z 2 +
2
2
(3-35)
dng nguyn t trong ton dng cha t mt ct 1-1 n mt ct 2-2. Nu gi hw1-2 l tn tht
nng lng n v trung bnh trn on dng chy , ta c:
h'w1 2 dQ = Qhw1 2
(3-36)
u2
2 g dQ biu th tng cc ng nng ca cc dng nguyn t,
u2
2
dQ =
u dQ
2
g
2
g
Edn u =
(3-37)
Vic tnh tch phn ny phc tp v cha bit qui lut phn b vn tc u trong mt ct
ton dng chy. n gin ta thay vn tc u ca cc dng nguyn t bng vn tc trung bnh
v ca ton dng cha. Ta c:
Ednv =
2
v dQ = Q
2g
v2
2g
(3-38)
u2
v2
dQ
bng
Edn
(3-39)
Ednv
= 1,01 2 tu theo ch chy (tng, ri) v hnh dng kch thc dng chy.
Thay (3-39) vo (3-38) ta c:
u2
v2
dQ =
Q
2g
2g
Edn u =
(3-40)
Q Z 1 +
p v 2
p1 1v12
+
Q = Q Z 2 + 2 + 2 2 Q + Q hw1 2
2g
2g
Z1 +
p1
1v12
2g
= Z2 +
p2
2v2 2
2g
+ hw1 2
(3-41)
Phng trnh (3-41) l phng trnh Becnuli cho ton dng cht lng thc. N c
dng rng rji gii cc bi ton trong thu lc v thu kh ng lc hc.
Lu : Vic m rng phng trnh Becnuli khng phi i vi loi dng chy no cng
lm c. trn ta j tin hnh m rng c trong iu kin dng chy u v bin i
chm.
Trong trng hp chuyn ng tng i hoc chuyn ng khng dng (chy khng
n nh) th trng hp tng qut phng trnh Becnuli vit cho ton dng cht lng thc,
ngoi cc s hng ca phng trnh j nu trn cn phi k thm thnh phn tn tht ct p
qun tnh.
3.7. Mt s ng dng ca phng trnh Becnuli
Phng trnh Becnuli c ng dng rt rng rji trong nhiu ngnh k thut gii
quyt nhiu vn trong thc tin. Mt s chng tip theo ca gio trnh c th coi l nhng
ng dng ca phng trnh Becnuli nh : dng chy qua l, vi, p trn, trong ng, trong
knh ; trong h thng cung cp nc, my bm...
Di y ch nu mt s ng dng c th ca phng trnh Becnuli.
3.7.1. Dng c o vn tc, ng Pito-Prandtl
o vn tc ca mt im trong dng chy ta cm ng o p v ng Pito hnh ch L
vo dng chy nh hnh v (Hnh 3-10).
ng o p cho gi tr ( Z +
) cn chnh
H =
u2
2g
u = 2 gH
Suy ra
B
A
I
u2
h =
2g
II
h
p1
p1
p1
MN
I
II
12
y h s ng nng 1 = 2 = 1.
Theo phng trnh lin tc ca dng chy, c th vit:
v2 = v1
D2
1
= v1 2
2
d
hay
p
d4
. 2g
=
4
4
D d
v1 =
p1 p2
p v1 2 D 4
=
=
1
2 g d 4
d4
. 2 gh
D4 d 4
k bng:
Q = v1 1 =
D 2
4
d4
. 2 gh = K h
D4 d 4
(3-42)
v1
, l h s tn tht cc b khi :
2g
Q = K 1 h
y K 1 =
D 2
4
2 gd 4
.
2 D 4 1d 4 + d 4
d ( mu )
=F
dt
hoc: mu = F .t
(3- 43)
Vic vn dng phng trnh trn vo nghin cu bin thin ng lng ca cht lng
chuyn ng c thun tin l khng phi xt n ni lc ca cht lng (lc nht), cng khng
phi xt ton b dng chy m ch cn kho st th tch cht lng trong mt dng chy di
chuyn qua lng dn bao bc on dng chy . Ta bit rng ton b b mt gii hn th tch
cht lng trong on lng dn bao gm mt xung quanh v hai mt ct ngang hai u
gi l mt kim tra. Mt kim tra ny coi nh c nh (Hnh 3 - 12a).
mt kim tra
d1
u2
d 2
Hnh 3 - 12a
Hnh 3 - 12b
Do : dK = dQ( u 2 u1 )dt = d ( mu )
d ( mu )
= dQ( u2 u1 )
(3- 44)
dt
F = dQ( u 2 u1 )
Trong F ta phn cc lc thnh hai loi:
- Lc b mt i din bi vc t chnh Rs .
Vy c th vit:
dQ( u2 u1 ) = Rm + Rs = Rm + Rsp + Rst
(3-45)
Phng trnh (3-45) l phng trnh ng lng, hay phng trnh le1 i vi dng
nguyn t chuyn ng dng.
3.7.2. ngha thu ng lc
Ta gi dQu2 l ng lng lu lng ra, dQu1 l ng lng lu lng vo, hoc c
hai ng lng (ra v vo). C th vit phng trnh di dng vc t:
R st
R sp
dQu2
Rm
dQu1
Hnh 3-13
dQu = u2d
M rng cho ton dng chy c mt ct , ng lng ca khi cht lng trong mt
kim tra A1A2 l :
(K )u = u 2 d
(3- 47)
Do vn tc u trong mt ct
phn b khng u nn ng lng
ca cc dng nguyn t cng phn
b khng u. Vic tnh tch phn
2
u d cng khng phc tp lm,
d 2
A2
2
u2
v2
Hnh 3-14
(K )v = v2 d = Qv
(K )u = (K )v
u 2 d = Qv
u 2 d
trong : =
Qv
3
khi vn tc phn b theo qui lut parabol (trng thi chy tng).
4
= 1,01 1,05 khi vn tc phn b theo qui lut lgarit (trng thi chy ri). Thng
thng i vi dng chy c th coi nh = 1.
Nh vy, sau khi dng h s hiu chnh phn b ng lng , ta c th vit phng
trnh ng lng cho ton dng chuyn ng dng thnh:
u 2 d = (v u )2 d =
= v 2 d + 2 v ud + = (u )2 d
Vy:
2
(u ) d
udQ = u 2 d = v 2 1 + 2
t :
(u ) d
2
= 1+
v 2
Ta c:
(K )u = u 2d = v 2
= v 2Q = (K )
(K )
=
(K )v
v 2
1 u
= d
v
Ti mt ct A2: vn tc trung
bnh v2; p sut p2; vc t n v
n2 ; din tch mt ct 2.
Lc khi tc dng ln cht
lng l trng lng G v coi nh h
s sa cha phn b ng lng
khng u 1 = 2 = 1.
RT
Q v 1
p1 1 n1
- Q v 2
- p2 2 n2
Ta c th phn chia hp lc
G
R ln mt bao quanh cht lng
trong on ng thnh cc thnh
Hnh 3-14
phn sau y:
Rst + p11n1 p2 2 n2 + Qv1 Qv2 + G = 0
Rm = p11n1 p2 2 n2 + Q(v1 v2 ) + G
dL
= M0
dt
Xt khi cht lng chuyn ng trong rnh bnh cng tc (ca tuabin chng hn
Hnh 3-15).
Gi M0 mmen ngoi lc (mmen tc dng ca dng chy ln thnh rnh mmen lm
quay bnh cng tc ca tua bin);
dL = (mur )2 (mur )1
dL0 = 2u2dtu2r2cos2 - 1u1dtu2r1cos1
= Q(u2r2cos2 u1r1cos1)dt
Vy m men lm quay bnh cng tc ca tuabin, gy ra do tc dng ca dng cht
lng c lu lng Q:
M0 = Q( u2r2cos2 + u1r1cos1)
(3-48)
Hnh 3- 15
Trong thc t : N = M0
H < 1 - Hiu sut chung ca tuabin.
Vy:
N = Q (u1r1cos1 - u2r2cos2 )
Vi lu : r = ve vn tc theo.
3.9. v d v bI tp
V d 3-1.
Nc t b cha h, chy qua ng ng c cc ng knh d1 = 50 mm, d2 = 40 mm,
d3 = 25 mm (Hnh v).
Xc nh ct nc cn thit H clu lng Q = 10 m3/h. V ng nng v ng
o p.
B qua tn tht nng lng.
12
22
2g
2g
P1
H
32
P2
2g
0'
d2
d1
3
0'
d3
Gii:
Tnh vn tc trung bnh ca nc chy ra khi ng mt ct 3-3:
v3 =
10.4
Q
=
= 5 ,65 m / s
2
d3 3600.3,14.0 ,0252
4
Ct nc cn thit H, c xc nh t phng trnh Becnuli, vit cho mt ct 0-0 v 33, ly mt chun 0-0:
z0 +
p0
0 v02
2g
= z3 +
p3
3v32
2g
+ hw0 3
pa
+0 = 0 +
pa
v32
2g
Rt ra:
H=
v32
5 ,65 2
=
= 1,63 m
2 g 2.9 ,81
10.4
= 1,42 m / s
3600.3 ,14.0 ,05 2
v12
1,42 2
=
= 0 ,1 m
2 g 2.9 ,81
v2 =
10.4
= 2 ,21 m / s
3600.3 ,14.0 ,04 2
v22
2 ,212
=
= 0 ,25 m
2 g 2.9 ,81
= H0
v2
2g
Ni tt c cao o p ta c ng o p.
V d 3-2.
Mt ng ht ca qut gi hnh tr dng ht khng kh ( = 1,254 kg/m3) t kh
quyn, c gn vo ng o p, phn di ca ng nhng trong chu nc ( = 1000
kg/m3). Mc nc dng ln trong ng h = 350 mm.
Hjy xc nh lu lng ca khng kh, nu ng ht c ng knh D = 250 mm.
Gii:
Vit phng trnh Becnuli cho mt ct 1-1 v 2-2, ly mt chun 0-0:
z1 +
p1
v12
2g
= z2 +
p2
v22
2g
+ hw1 2
Trong : z1 = 0; p1 =pa; v1 0; = 1.
hw1-2 0 v on dng chy ngn,
khng c chng ngi vt;
Suy ra p2 =
pck
pa
Pa
pa p2
hck
Pa
hck =
2
D
pa
Ta tnh c:
pa
hck +
v22
2g
v22
= hck
2g
Nhng y yu cu tnh lu lng khng kh, vy vn tc cng phi tnh cho khng
kh v cao chn khng hck cng phi i thnh cao ca mt ct khng kh gy ra p sut
tng ng vi ct nc hck.
Ta c: hck.ck = hkk.kk
n
1000.9 ,81
= 0 ,25.
= 194 m
kk
1,29.9 ,81
Hay:
hkk = hck
Vy:
Q = 2 v2 =
d 22
4
.v2 =
3 ,14.0 ,30 2
.61,6 = 4 ,35 m 3 / s
4
E.P.A
v 0
v2max
= 6m
2g
PMd
P
= - 10m
P
Gii:
1- Ti nh xi phng p sut l nh nht. p dng phng trnh Becnuli cho 2 mt ct
(1-1) v (2-2) ta c:
v22
+ 0 = z2 +
+
z1 +
2g
pa
p2
c:
p
p
v = 2 g z1 z2 + a = 2 g h + a =
10 5
= 2 ,10 4 + 3 = 120 = 10 ,95 m / s
10 .10
Q = v. = v.
d 2
4
= 10 ,95.
3 ,14.0 ,10 2
= 0 ,086 m3 / s = 86 l / s
4
z1 + 0 + 0 = z 2 + 0 +
T
z3 z1 =
v2
2g
v2
120
=
= 6 m
2g
2.10
V
v2 =
v1 =
4Q
4 d 12
v
h2
4Q
4 d 22
d2
d1
p2
p
42 Q2
= 1 +
g g 2 g 2
1
1
=
+
4
4
d
1 d2
po
hCK
49.10 3
16.0 ,025 2
+
1000.9 ,81 2.9 ,81.3,14 2
1
1
4 +
= 2 ,7 m
4
0 ,1 0 ,05
umax
p1
p1
Bi gii:
a
ng Pit o ct nc vn tc:
H=
umax
2g
(1)
(2)
H=
p 2 p1
= h m 1
pg
p
(3)
m
.
s
V d 3-6.
Mt on ng cong nm ngang chuyn cht lng vi lu lng Q = 20 l/s (Hnh v).
ng knh trong ca ng d = 100 mm. p sut d ca cht lng trong ng bng 2 at. Tnh
thnh phn nm ngang ca lc do cht lng tc dng ln ng cong.
Gii:
- Tnh lc b mt:
V1
1 = 2 = 0,785.10-2 m2 = 78,5.10-4 m2
p11 = p2 2 = 2.10 4 .9 ,81.78 ,5.10 4 = 1540 N
20.10 3
= 2 ,55 m / s ;
78 ,5.10 4
pQv2
V2
P11
= 10 Kg/m ;
Qv1 = Qv2 = 103.20.10-3.2,55 = 51 N
- Chiu ln trc ngang (theo phng
chiu trn hnh v):
P2 2
pQv1
Bi tp 3-1.
Tia cht lng phun ln theo phng thng ng t ng
c ng knh d0 vi vn tc v0 v gp phi vt cn trn
ng i c dng hai na qu cu (Hnh v). Bit trng
lng vt cn l G, trng lng ring cht lng . Xc nh
cao z m vt c nng ln so vi ming ng (theo vo).
v2 G
p s : z = 0 2
2 g d 0
2g
.
v2
0
v
do
0
Bi tp 3-2.
Mt ng Venturi o lu lng gm
hai on ng ngn c ng knh khc nhau
d1 = 300 mm v d2 = 150 mm. Hai on ng
c ni vo mt p k. Cho bit chnh
trong ng o p h = 100 mm.
Lp biu thc tnh lu lng Q chy
trong ng theo chnh h v tnh Q nu cht
lng chy trong ng l nc.
1
Q
2
kh
M
h
N
p s: Q = K 2 gh
Bi tp 3-3.
Mt knh c mt ct hnh ch nht b1 = 12 m; h1 = 3 m, y nm ngang. Trn knh c
mt on thu hp vi chiu rng b2 = 8 m. B qua tn tht ct nc, tnh su v vn
tc ti phn co hp ca knh (h2,v2). Cho bit vn tc nc chy trong on knh
khng thu hp v1 = 0,5 m/s (Hnh v).
p s: h2 = 3 m; v2 = 0,75 m/s
Bi tp 3-4.
Mt vi phun ma 3 nhnh
(hnh v) dng nc chy xuyn tm,
lu lng Q = 2,7 m3/h, nhit ca
nc l 200 C, b qua ma st khuu
vng.
d = 7mm
Hjy xc nh vn tc quay ca
vi phun trong 2 trng hp:
R=
a) = 00
15c
b) = 400
Bi tp 3-5.
Dng ng xi phng
dn nc t b cha A sang b
cha B (hnh v). Xc nh
ng knh ng cn thit v
chn khng im cao nht ca
ng xi phng nu H1 = 3 m; z =
6 m.
Z
A
H1
Cu hi n tp chng III
1. Phn bit cc loi chuyn ng trong cht lng.
2. nh ngha ng dng, ng dng, dng nguyn t. Nu c tnh ca dng nguyn t.
3. Cc yu t thu lc ca dng chy cch xc nh.
4. Phng trnh lin tc ca dng chy.
5. Thnh lp v phn bit r gia phng trnh vi phn chuyn ng ca cht lng l
tng v cht lng thc.
6. Phng trnh Becnuli vit cho dng cht lng l tng v cht lng thc. ngha hnh
hc v nng lng ca n.
7. Nu mt s ng dng c th ca Phng trnh Becnuli.
8. Phng trnh bin thin ng lng v m men ng lng trong chuyn ng dng.
Chng 4
Chuyn ng mt chiu ca cht lng
khng nn c
Ni dung chng ny i vo tm hiu trng thi chy ca cht lng, tn tht nng
lng trong dng chy v xt c th mt s dng chuyn ng mt chiu ca cht lng
khng nn c nh nc chy trong ng, du trong cc khe hp t rt ra nhng ng
dng vo k thut.
4.1. Hai trng thi chy ca cht lng. S Reynolds
4.1.1. Th nghim Reynolds
Nm 1883 O.Reynolds bng thc nghim E pht hin ra s tn ti hai trng thi
chy khc bit nhau ca cht lng v chng minh rng chng c lin quan mt thit vi tn
tht nng lng ca n.
Th nghim ca Reynolds gm c
mt bnh nc ln A, mt bnh nc mu
C, mt ng thu tinh trong sut (Hnh 4-1).
iu chnh kho nc mu chy
thnh mt si ch cng xuyn sut ng
thy tinh, ngha l cc lp cht lng chy
thnh tng ring r, l trng thi chy
tng (Hnh 4-1a). Tng vn tc dng chy,
u tin si ch nc mu b t on
(Hnh 4-1b) - chy qu , sau chng
ho trn hn lon vo nhau (Hnh 4-1c),
l trng thi chy ri.
Lm th nghim ngc li, gim
dn vn tc dng chy th trng thi chy
ca cht lng bin i theo chiu ngc
li: t chy ri sang chy tng.
Nc
mu
K2
hwd
A
K1
B
a)
b)
c)
Qua th nghim vi nhiu ng c ng knh khc nhau v vi nhiu loi cht lng,
ngi ta nhn thy trng thi dng chy ph thuc vo vn tc v, nht v ng knh
ng d.
4.2.1. S Reynolds v vn tc phn gii
Reynolds E tm ra t hp 3 i lng (vn tc v, nht v ng knh ng d)
l mt s khng th nguyn, mang tn ng - s Reynolds:
Re =
(4-1)
Vn tc chuyn t trng thi chy tng sang chy ri l vn tc phn gii trn (vpgt),
tng ng c s Reynolds phn gii trn (Repgt).
chng bng khng. Tn tht nng lng trong chy tng do tc dng ca lc ma st l t l
bc nht vi vn tc.
Nghin cu s phn b vn tc, lc ma st ring v tn tht nng lng ca chy
tng trong ng trn nm ngang (Hnh 4-2).
Tn tht nng lng trong ng:
hW 1 2 =
p1 p2
m =
L
R
du
(r tng u gim) do :
dr
p1 p2
= 2
du L
dr r
Umax
Ro
u
r
du =
p1 p2
rdr
2 L
(4-2)
U Ro
p1 p2 0
=
rdr
du
2 L r
Ur
u R0 ur =
p1 p2 2
R0 r 2
4 L
p
2
Ro r 2
4 l
(4-3)
Vn tc cc i khi r = 0:
umax =
p 2
Ro
4 l
Ta tnh c lu lng:
vn tc trung bnh:
Ro
Ro
Q = dQ = 2 r d r =
v=
Ro 2umax
umax
2
p
Lv
= 32 2
(4-4)
1
th cng thc tn tht nng lng trong chy tng s l:
= v
=
ud Re
hW 1 2 =
64 Lv 2
udd 2 g
64 L v 2
Re d 2 g
(4-5)
L v2
d 2g
(4-6)
64
= , ta s c:
Re
hW 1 2 =
trong o h s cn dc ng.
Cng thc (4-6) gi l cng thc Darcy (do Darcy thit lp 1856)
b) Tn tht nng lng dc ng trong chy ri
Trong cu trc ca dng chy ri trong ng gm 2 phn chnh (Hnh 4-3a): li ri
v lp chy tng st thnh c chiu dy T:
T =
30 d
Re
1 o
u = udt
T o
a)
b)
Lp qu
u'
Li ri
u
t
z+T
u - vn tc mch ng.
0 = bv2
trong : b h s c xc nh bng thc nghim (ph thuc nhm ca thnh v dng
ca dng chy).
Mt khc, t phng trnh c bn ca chy u:
0 =RJ
Vy ta c: bv2 = RJ
Hay
t
v=
RJ
(4-7)
Cng thc (4-7) gi l cng thc Sedi, dng xc nh vn tc trung bnh trong
chy u ca cht lng trong ng, trong knh v trong thin nhin.
H s C ph thuc h s nhm n v bn knh thu lc R, phn ln c xc nh
bng cng thc thc nghim (xem ph lc 2, 3).
Thay J =
hW
vo (4-7):
L
v=C R
hW
L
Do :
hW =
Lv 2 4 Lv 2
=
C 2 R C 2d
(4-8)
8 gLv 2
L v2
=
d 2g
C 2d 2 g
(4-9)
8g
gi l h s cn dc ng.
C
hwc =
v2
2g
(4-10)
A
+ r
Re
(4 -11)
Bng 4-1
Loi vt cn
150
0,40
3000
4,00
900
2,50
5000
4,50
ng ngot 90o
400
1,40
Chc ba
150
0,30
Kho hnh nm
Van thng dng
Van nghing
Van bi
Trong trng hp tng qut, tn tht nng lng gia hai mt ct 1-1 v 2-2 ca
ng ng l bng tng s cc tn tht dc ng v tng s cc tn tht cc b :
K
i =1
K
i =1
l v2
di i 2gi
i =1
n
hw1 2
l v 2 n v 2
= i i i + i i
2g
i = 1 d i 2g
i =1
l tn tht dc ng ca k on ng;
v2
i 2gi
l tn tht cc b ca n ch gy ra sc cn cc b.
i =1
xut pht t phng trnh lin tc: div u = 0 v phng trnh Navier- Stokes:
du
grad p + u =
dt
suy ra
2u 2u
1 dp
+ 2 + 2 = 0
dx
z
y
2u 2u 1 dp
+
=
= C = const
y 2 z 2 dx
(4-12)
(4-13)
J - dc thu lc
d tch phn (4-12), ta a v h to tr vi gi thit dng chy i xng
trc:
1 d du
1 p
r =
r dr dr
l
vi iu kin bin r = 0 :
(4-14)
u hu hn
r = Ro :
u=0
Phng trnh (4-14) biu din mi quan h v s bin thin vn tc v p sut thu
ng ca dng chy tng trong ng.
4.3.2. Phn b vn tc
Tch phn (4-14) vi cc iu kin bin ta s tm c s phn b vn tc c dng
Parabol (Hnh 4-2)
u=
p
Ro 2 r 2
4 l
(4-15)
p 2
Ro
4 l
Ro
Ro
Q = dQ = 2 r d r =
Ta tnh c lu lng:
Vn tc trung bnh:
V=
chnh p:
p =
Ro 2umax
umax
2
8 lv 8 lQ
=
Ro 2
Ro 4
(4-16)
u
=
v 3Q
=2
du p r
r
=
= o
dy
l 2
R
(4-17)
o (r = Ro ) =
trong
p Ro
l
= JR
du
.
dy
t = =
= l2
Theo Prandtl:
du
dy
du
dy
du
dy
du
dy
Do
du
du
=
= l 2
dy
dy
du
=
dy
1
1
. = u
l
l
du =
u
u dy
dy =
l
Ky
u=
u
ln y + C
K
C = umax
Vy:
u = umax
u r
ln
y
K
cn vn tc trung bnh v =
vi u
vn tc ng lc
Ti trc ng y = r , u = umax
u
u
ln r
lnY = umax
K
K
= 0 ,825 umax
vi iu kin bin: ti y = 0 v y = h: u
=0
y
1 dp
y (h y )
2 dx
u=
p1
Q = budy =
o
Vn tc trung bnh: v =
y:
dx
1 dp 2
h
8 dx
Lu lng
1 p 3
b dp 3
hb
h =
12 l
12 dx
(4-18)
Q 2
= u
bh 3 max
b - b rng tm phng;
l - chiu di ca khe.
D=
Dn + Dt
- ng knh trung bnh.
2
Dn Dt
- Chiu dy ca khe.
2
Q Q1 =
D 2 p
.
12 l
- Gc ca mt bn knh vc t vi
r2
o'
r1
d
a
Xt a << D nn
a=
e
Dn Dt
+ e cos = 1 + cos
2
2
b=
D
d
2
=a
3
dQ =
2
e
p D 3
1 + cos d
12 l 2
Q Q2 = dQ =
o
Dp
12 l
3 e2
3 e2
1+
=
+
Q
1
1
2 2
2 2
(4-19)
1 dp
U1
y( h y )
y
2 dx
h
h
Q = udy =
o
U 1h
1 dp 3
h
2
12 dx
dp
= 0 ):
dx
u = U1
=
Lc cn
(4-20)
y
h
U1
du
U
= 1
dy
h
T = .S =
(4-21)
u=
U1
S ;
h
Q=
dp
=O
dx
U 1h
1 dp 3
h
2
12 dx
vi h = h(x) = (a - x) tg (a - x)
(4-22)
Gi s tng ng vi mt ct
chiu cao h c p sut cc i, ngha
l:
dp
=0;
dx
Thay vo (4-21), ta tnh c
Q=
U 1h
2
dp
dx
U 1h * U 1h
1 dp 3
=
h
2
2
12 dx
1
dp 6 U 1 (h h * )
2Q
=
= 6 U 1 2
3
3
dx
h
h U 1h
Khi x = 0 v x = l : p = pa
x
dx , ta c
o
p = pa +
Q 2a x
6 U 1 x
1 U a( a x )
a( a x )
1
2
P = ( p pa )dx = C p
o
Cp =
1
6
lg 2
2
+ 1
( 1)
U 1l 2
h2 2
- H s nng , =
h1
h2
du
, u ly t phn b vn tc
dy
chuyn ng Cu-et (4-20). T thay y = h(x), ta c = h. Lc cn tnh theo mt n v
b rng i vi bn phng chuyn ng l :
tnh lc cn F, ta phi tnh ng sut tip =
F = h dx = C f
H s cn:
Cf =
H s ma st:
f =
U 1l
h2
1
2
2 lg 3
+ 1
1
F Ct h2
.
=
P CP l
du
dr
Lc ma st : T = .S = 2rl
du
u
= 2rl
dr
M men lc ma st:
M = T .r = 2rl
v u = r , =
nr 2 r 3nl
=
30
15
n
30
2( 1 + 2C 2 )
2
(2 +C ) 1C
C=
Hnh 4-8.
S Reynolds b nht ng vi dmin = 3500 mm; vmin = 0,5 m/s v 0 = 1,78.10-6 m2/s
Tng t :
Remin =
0 ,5.0 ,012
= 3370
1,78.10 6
Remax =
4.3,5
= 17260000
0 ,8110 6
hc1
ng nng
hc2
hc3
d3
d1
d2
ng o p
3
I
3
Gii:
Chn mt ct i qua trc ng (I-I) lm mt chun, vit phng trnh Becnuli cho 2
mt ct (0-0) v (3-3), sau khi n gin v thay z0 = H ta c:
H=
Trong :
v32
+ hw
2g
v12
4Q 2
=
2 g g 2 d14
2
v 2 d 2 8Q 2
hc 2 = 2 1 = 1 12
2 g d 2 g 2 d14
2
hc 3 = 3
d 2 8Q 2
v32
= 0 ,5. 1 32
2g
d 2 g 2 d 34
T suy ra:
H=
v32
+ hc1 + hc 2 + hc 3 =
2g
16 Q 2
=
2g
2
2
d 32 1
d12 1
0 ,5 + 1 2 . 2 4 + 1 + 0 ,5 1 2 . 2 4
d2 d3
d 2 d1
v12
= 13,4 cm ;
2g
v32
= 42 cm
2g
v22
= 4 ,15 cm ;
2g
Coi du chy trong ng v khe h trng thi chy tng v b qua nh hng ca
trc khi quay, xc nh lu lng du chy ra t hai u trong hai trng hp sau:
1. Trc v ng tm;
2. Trc t lch lch tm vi vi lch tm e =
2a
= 0 ,5 (d - ng knh
Dd
Gii:
p sut to nn bm dng khc phc sc cn trn on ng l0 v trong khe gia
trc v , v vy c th biu th bng h thc:
p0 p1
=
(1)
p0
: tn tht ct p trn on ng l0;
l
p1
: tn tht ct p trn on khe h di .
2
Gi thit dng chy trong ng l chy tng:
p0 128l0 Q 128 l0 Q
=
=
gd04
d04
(2)
p1
2 2
db03
(3)
128 l0 Q 3(l b )Q
+
d04
db03
Q=
p
.
128l0 + 3(l b )
d04
Q=
db03
15 ,7
3 ,14
.
= 0 ,65 cm 3 / s
6 128.80
3(12 1)
13 ,7.10
+
0 ,6 4
6.0 ,013
b) Khi trc v khng ng tm, cng thc tnh lu lng qua khe c dng:
Q1 = Q 1 + e 2
2
l b
12
Q1
3(l b )Q
p1
2
=
=
3
3
db03 1 + e 2 db03 1 + e 2
2
2
(4)
p=
128Ql0
3(l b )Q
+
3
3
d04 1 + e 2 db03 1 + e 2
2
2
Rt ra
Q=
.
128l0 +
4
d0
p
=
3(l b )
db03 1 + 1,5e 2
15 ,7
3 ,14
.
= 0 ,88 cm 3 / s
6 128.80
(
)
3
12
1
13 ,7.10
+
0 ,6 4
6.0 ,013 1 + 1,50 ,5 2
Bi tp 4-1.
C 2 ng nh nhau: d = 150 mm, l = 100 m, nhm tuyt i ca ng = 0,1
mm. Mt ng c nc chy v mt ng c du chy vi cng lu lng khi lng M =
7500 kg/h. Khi lng ring ca du d = 860 kg/m3 v ca nc n = 998 kg/m3. H s
nht ng ca du d = 0,2 cm2/s v ca nc n = 0,0101 cm2/s.
Xc nh tn tht dc ng trong ng?
p s: hwn = 0,0122 mH2O;
hwd = 0,04 mH2O;
Bi tp 4-2.
2
2
Zh
Mt my bm ly nc t ging vi
lu lng Q = 50 l/s. Nc c nhit
200C. Xc nh chiu cao ln nht Zh tnh
t mt nc n trc my bm (hnh v)
nu p sut trc my bm p2 = 0,3.105 Pa.
Trn ng ng ht bng gang c ng
knh d = 0,25 m v chiu di l = 50m c
mt li chn rc, khuu ngot m vi bn
knh R = 0,5 m v mt kho iu chnh
c m 45%.
P1
1
p s: H1 6,2 m
Bi tp 4-3.
Nc t ging thi ca nh
my in, c nhit t = 550 C,
qua ng xi phng chy ra sng.
chnh mc nc H = 3 m (hnh v).
Xc nh lu lng tho
nc ra sng , nu ng knh d =
200 mm, chiu di tng cng l =
100 m, c mt ch vng 900 v hai
ch vng 450, vi bn knh vng R
= 400 mm. H s cn = 0,028.
x
d
R
H
R
Bi tp 4-4.
Nng lng tiu th bi tuabin CR (hnh v) l 60 mH2O v p sut ti T l 51
v602
v302
mH2O. Tn tht ct nc gia V v R l 2
v gia C v T l 2
, ng knh ng
2g
2g
gia V v R l 60 cm, gia T v C l 30 cm.
Xc nh:
p s: Q = 0.98 m3/s;
pR = 15 620 N/m2
Bi tp 4- 5.
Lut phn b vn tc ca dng cht lng thc, chy tng dng gia hai mt phng
2
1 dp d
c nh song song nm ngang l: u =
. y .
2 dx 2
u = f(y)
p s: 0 =
6
Q = 6 ,12 kG / m 2 = 60 ,04 N / m 2
2
d
p =
12
l = 1224 kG / m 2 = 12.007 N / m 2
3
d
Cu hi n tp chng IV
1. Phn bit hai trng thi chy ca cht lng thc S Rynn.
2. Nu nh ngha v qui lut chung ca cc loi tn tht nng lng.
3. Dng chy tng trong ng.
4. Dng chy ri trong ng
5. Dng chy tng c p trong cc khe hp.
6. Dng chy tng trong cc khe hp do ma st.
Chng 5
Chuyn ng mt chiu ca cht kh
Ni dung chng ny nghin cu chuyn ng mt chiu ca cht lng nn c
cht kh, ngha l const, n thay i theo p sut p v nhit T. Khi cc phng
trnh c thay i.
5.1. Cc phng trnh c bn ca cht kh
5.1.1. Phng trnh trng thi:
Biu din mi quan h gia trng lng ring = g, p sut v nhit . i vi
cht kh hon ho, ta c:
P
(5-1)
= RT
p = c
Qu trnh on nhit :
p = c k
k=
Cp
Cv
(5-2)
Vi khng kh k = 1,4
Qu trnh ny c p dng trong k thut
Cp Cv = AR
P k T k 1
= =
1 P1 T1
(5-3)
n - ch s ca qu trnh
1v11 = 2v12
dv d
+
=0
v
dp
u2
= const
2g
p = c k :
Xt qu trnh on nhit
dp
k p
k 1
Suy ra:
k p u2
+
=C
k 1 2g
z1 +
k p1 u12
k p2 u 2 2
+
= z2 +
+
k 1 1 2g
k 1 2 2g
(5-4)
i vi qu trnh ng nhit:
z+
p0
ln p +
u2
= const
2g
= ( z 2 z1 ) +
+
+ L + Lms
A
A
A 1 2
= RT ; C pT CvT = ART
Suy ra:
C pT
A
C pT
A
p
p
C vT
= RT =
A
Cv T
; i = CpT - entanpi
A
U1
i
p U
= + ; U = CvT - ni nng
A A
U2
i1 + A
u2
u12
= i2 + A 2
2g
2g
(5-5)
Xt: p = ck;
dp
=
d
a= k
gdp
d
= kgRT
k = 1,4;
a = 341m/s
u2
2g
A u2
T0
= 1+
= 1+
2 g C pT
T
1
u2
C p kgRT
2
kRA
P0
V
T
T0
v Cp - Cv = RT; a = kgRT nn
T0
= 1+
T
V0=0
1
k 1 2
M 2 = 1+
M
2
2
k 1
1
0
Hnh 5-2
k
p k 1 2 k 1
Bin i theo (5-3) s c: 0 = 1 +
M
2
p
(5-6)
0 k 1 2 k 1
= 1 +
M
2
u=
2 gk p0 p
k 1 0
2a02
2 gk p0
2 gk
RT0
=
=
k 1 0
k 1
k 1
2
T0 ;
Hay l T* =
k +1
2 k 1
p* =
p0 ;
k + 1
(5-7)
2 k 1
* =
0
k + 1
Tnh lu lng trng lng t bnh cha ra ngoi (Hnh 5-2)
G = u
2
k +1
p
p k
k
p0 0
G = 2g
p
p
k 1
0 0
Gmax = *u*
Ngoi s Mc ngi ta cn a vo h s vn tc =
2 =
M 2( k + 1 )
M 2( k 1 ) + 2
u
, gia chng c mi lin h:
a*
(5-8)
dp = d(RT)
dv 2
+ dL + dLms = 0
2g
p dv 2 dU
dQ
= d +
+
+ dL + dLms
A
A
2g
(M
g
) dvv = d dG
G a
kg
kg
k 1
dQ 2 dL 2 dLms
A
a
a
(5-9)
(M
) dvv = d
C
b
d
a
x
II
(M
) dvv = dG
G
(M
) dvv = akg dL
ms
( ) =
k 1 2
T
= 1
T0 k + 1
k
p k 1 2 k 1
( ) =
= 1
p0 k + 1
k 1 2 k 1
( ) =
= 1
0 k + 1
5.4.2. Tnh lu lng
G = v
T cc biu thc = f(p0,k,) v v = a*, ta c :
G =
p0
Bq( )
T0
k +1
trong
kg 2 k 1
B=
= 0,4
R k + 1
q=
vi k = 1,4
v
= f ( )
( v )
p0 =
p
( )
G =
Vi
y( ) =
p
By( )
T0
q( )
mt hm kh ng na.
( )
p k +1 G
G
G
a* Z ( )
v + p = v + =
v 2 k g
g
g
Z( ) = +
Vy bit (bng s hay biu thc) hay f(,k) tra bng hay th s tm c f(,k) hay
khc.
5.4.4. Kt lun
kt lun phn ny ta im li cc hm kh ng v cc biu thc lin h gia chng
vi nhau.
a) Cc hm n gin biu th mi lin h gia cc thng s hm:
Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh K thut Thu kh .104
( ) =
k 1 2
T
= 1
T0 k + 1
k
p k 1 2 k 1
= 1
( ) =
p0 k + 1
1
k 1 2 k 1
( ) =
= 1
0 k + 1
V
( ) = ( ). ( )
b) Cc hm biu din lu lng khi qua p sut ton phn:
q ( ) = c ( )
q ( )
=c
( )
( )
p0
p
q( ) = B
y ( )
T0
T0
c) Nh hm:
Z( ) = +
Ta c th biu din xung lc dng kh di dng tch gia nhit hm v lu lng kh:
I=
p k +1 G
G
G
a* Z ( )
v + p = v + =
v 2 k g
g
g
d) Xung lc dng kh biu din qua p sut ton phn v p sut tnh nh cc hm f() v
r():
1
1
f ( ) = q( ) Z ( ); r ( ) = c
c
y ( ) Z ( )
p
r ( )
1
k + 1 k 1
c=
=
( ) 2
Bng 1,577 i vi k = 1,4 v 1,588 i vi k = 1,33.
e) Cc hm q(,), y(,) v Z(,) cho php p dng phng php tnh ton v cc cng
thc trn cho trng hp chuyn ng ca cht kh c thnh phn vn tc hng knh hay tip
tuyn.
g) Khi gii mt s bi ton cng dng o hm ca cc hm kh ng. Bng cch vi phn
v qua mt s php bin i ta c th nhn c biu thc ca chng qua cc hm c bn.
k
V d:
d ( )
2 k 1
= k
d
k + 1
k
k
dq ( )
1
2
1
= q ( )
y ( )v.v...
k + 1
Z( ) = +
T :
Z ( ) Z 2 ( ) 4
2
=
=
2
Z ( ) Z 2 ( ) 4
trnh sai s do khi tr hai gi tr gn bng nhau ta tm nghim trn m theo biu thc
u tin, cn nghim di m theo biu thc th hai.
Qua cc v d kho st ta thy phng php tnh ton nh cc hm kh ng rt c hiu
lc gii cc bi ton tng i phc tp v c ngha thc t k thut.
33
1,
k=
33
1,
4
k=
1,
k=
33
1,
k=
Hnh 5-5. th hm kh ng
5.5. v d v bi tp
V d 5-1:
Trong mt ct 1-1 phn di m ca ng Lavan l tng cho p1 = 16 kg/cm2 ; To1 =
400oK, 1 = 0,6. Tnh 2 v p2 2-2. Bit T2 = 2730K
Gii:
Trong ng phun Lavan l tng : To2 = To1
po2 = po1 (To = Const, po = Const)
Tm 2:
( 2 ) =
T2 T2 273
=
=
= 0 ,6825
T02 T01 400
( ) =
p
p0
p2 = p1
0 ,2628
( 2 )
= 16
= 5 ,23 kG / cm 2
0 ,8053
1
p1
p2
=
( 1 ) ( 2 )
V d 5.2:
Tnh 2, p2 ming ra ca ng gim tc nu bit ming vo ca ng gim tc:
p01 = 3 kG/cm2; 1 = 0,85;
2
= 2 ,5 v h s p sut ton phn
1
p02
= 0 ,94
p01
Gii :
T cng thc tnh lu lng:
p01
p
q( 1 ) = 2 02 q( 2 )
T01
T02
B qua s trao i nhit qua thnh ng gim tc, ta c To2 = To1 suy ra:
q( 2 ) =
1 1
q( 1 )
Nn
V d 5-3:
Nu bit rng vn tc khng kh trong ng l 750 ft/s. S dng p k thu ngn trong hnh
v xc nh p sut tnh tuyt i trong ng.
Ch thch: 1 ft = 0,3048 m; 1 in = 0,0254 m;
1 lbf = 4,4482 N;
Gii:
Xc nh trng lng ring ca khng kh bng p k: 0,07 lbf/ft3
p0 p do = Hg g kh g .h = (846 0 ,07 )
Vi
8
ft 564lbf / ft 2
12
T = 1000F = 560K;
Ma =
V
750
=
0 ,646
a 1160
Cui cng:
p0 p
2
= 1 + 0 ,2(0 ,646 )
p
3 ,5
1 = 1,324 1 = 0 ,324 =
564
p
Ma =
V
200
=
= 0 ,459
kRT
1,4.287.( 200 + 273 )
pmax
k 1 2 k 1
= p0 = p 1 +
Ma
2
3 ,5
= 144 KPa
Ma =
k .R
= 5224 m 2 / s 2 K
k 1
V
200
=
0 ,157
kRT
1,66.20077( 473 )
1,66
0 ,66
128 KPa
Bi tp 5-1.
Mt dng kh l tng chy
on nhit qua mt ng.
Ti mt ct 1: p1 = 140 kPa; T1 =
2600 C; V1 = 75 m/s;
Ti mt ct 2: p2 = 30 kPa; T2
= 2070 C.
P2 = 30kPA
T2 = 2070C
P1 = 140kPa
T1 = 2600C
V1 = 75m/s
Bi tp 5-2.
Mt dng kh chuyn ng t
trong mt bnh cha nhit 200C
i qua ming vi phun vo mt tm
phng t thng ng c din tch 20
cm2 (hnh v).
Ae=20cm2
Tm
phng
Khng
kh 20oC
135 N
Dng chy di m. Lc cn
thit gi tm phng ng yn l 135
N.
Tnh: a) Ve;
b) Mae;
c) p0 nu pa = 101 kPa
p s: a) Ve = 226 m/s;
b)Mae = 0,69;
c) p0 = 13900 Pa
Cu hi n tp chng IV
1. Cc phng trnh c bn ca cht kh.
2. Cc thng s c bn ca dng kh.
3. Kho st chuyn ng ca cht kh trong mt s ng phun thng gp.
4. Cch tnh ton dng kh bng cc hm kh ng v biu .
Chng 6
Tnh ton thu lc ng ng c p
Trong k thut v trong thc tin sn xut ta gp nhiu trng hp cc loi cht
lng chy trong cc ng ng c p khc nhau vi cc nhim v khc nhau (Nh ng dn
nc trong h thng cung cp nc, ng dn nhin liu, dn ho cht trong cc thit b my
mc, h thng truyn ng, truyn lc....)
Mc ch tnh ton thu lc ng ng l thit k h thng ng ng mi hoc
kim tra sa cha, iu chnh h thng sn c cho ph hp vi yu cu c th l xc
nh mt trong cc thng s: Lu lng Q; Ct p H ti u hoc cui ng ng, ng
knh d hoc c d v H.
6.1. C s l thuyt tnh ton ng ng
6.1.1. Phn loi
loi:
Hay
Trong :
p1
1v1 2
2g
= Z2 +
p2
2 v2 2
2g
+ hw
H1 = H2 + hw
H 1 = Z1 +
p1
1v12
2g
- Ct p u ng
a)
I1,d1
I2,d2
I3,d3
b)
B
c)
E
C
F
C
d)
B
H 2 = Z2 +
p2
2 v2 2
2g
- Ct p cui ng
Q= v
l v2
d 2g
hwc =
v2
2g
l 8Q 2
H = H 1 H 2 = hw + 2 4
d gd
l 8Q 2
H1 = + 2 4 + H 2
d gd
Suy ra
(6 - 1)
Cng thc (6-1) dng khi cn tnh cao thp nc hoc ct p u mt on ng.
6.2.2. Tnh Q, bit H1, H2 , l , d, n
T (6 - 1) ta rt ra:
(H 1 H 2 )
Q=
2d 4 g
(6 - 2)
8 +
d
a) Phng php th dn :
T (6-1) :
H1 H 2 = h +
p1 p2
2
l
8Q
= + 2 4
d
gd
ng cn tm.
b) Phng php thi:
T (6 -1) suy ra:
v t:
d4 =
8
l 2
+ Q
d
gH
2
y1 = d4
y2 = f ( d ) =
8
l 2
+ Q
d
gH
2
Biu din hai hm s ny trn cng mt th; Giao im ca hai ng cong chiu
xung trc d cho gi tr d cn tm.
6.2.4. Tnh d, H1, bit H2, Q, l, n
Trng hp ny trc ht xc nh d theo vn tc cho php (Vn tc kinh t)
m bo lu lng Q sau tnh H1 nh bi ton 1.
V d: Bm bnh rng phi y du vi lu lng Q = 0,2 l/s vo trong bnh cha
(thng vi kh quyn) (Hnh 5-2). Xc nh p sut y cn thit ca bm nu bit: ng
knh ng y d = 2cm, chiu di ca n l = 1m, K = 4. Khong cch t mt thong bnh
4Q 4 . 0 ,2 . 10 3
=
637 < 2320
d
. 2 . 0,2
chy tng.
l,d
v2
v v b:
B qua
2g
H1 H 2 =
8
l Q2
+
d d4
2g
v nu ly mt chun qua tm bm th ta c :
p1
l 8Q 2
Z = K + dm + 2 4
d gd
p2
- h s tn tht ti ch ni vo bnh
Do :
l 8Q 2
p1 = p2 + Z + K + dm + 2 4 = 13580N/m2
d gd
l1,d1
l2,d2
Q3
l3,d3
i 1
Qt
1
H = hw d + h w c
Ch : i vi ng ng di c th ly h w c = ( 0,05 0,1) hw d
Q2
Q3
Qt1
Qt3
Qt2
im u
im cui
l3,d3,Q3
lm,dm,Qm
Q = Q1 + Q2 +......+ Qi +.......+ Qm = Q
i
i =1
Q ff
l
x = Qr + Q ff
Q ff
l
Tnh tn tht nng lng dh trn dx (coi lu lng khng i trn dx)
Nu coi trn dx , = 0
l
x
dx
Qv
Qr
q
Q ff
dx
dh =
3 Qr + Q ff
x
l
2g d
8
Suy ra:
l
hd = dh =
o
8
2
l 2
1
Q + Qr Q ff + Q ff 2
3 r
3
d
- Chiu di cc on ng: li ;
- H s nhm n hoc nhm ca ng.
Yu cu xc nh ng knh ca cc on ng v ct p ca ngun H0.
Bc 1: Tnh ng ng c bn:
Chn ng ng c bn (ng ng chnh) l nhnh ng ng c yu cu v nng
lng vn chuyn cht lng cao nht (thng chn nhnh c Q ln v l di nht).
- Xc nh ng knh ng ng c bn theo vn tc kinh t:
4Qi
vKT
di =
- Xc nh ct p ngun H0.
Bc 2: Tnh ng ng nhnh
Nhim v ca vic tnh ng ng nhnhl xc nh c ng knh ca n.Tng
t nh bi ton 3 (ng ng n gin) vi iu kin xc nh c ct p u nhnh.
b) V d: Tnh ton thu lc h thng ng ng phn nhnh (Hnh 6-7)
Cc s liu cho
- cao hnh hc : ZA , ZB ,ZC ,ZD, ZE , ZK , ZL , ZN;
- Lu lng yu cu : QK , QN , QL , QE ;
- Chiu di tng on ng : l1, l2 , l3 , l4 , l5 , l6 , l7;
- Ct p yu cu : hK , hE , hL , hN .
Xc nh ng knh ng v ct p cn thit HA u h thng ng ng.
Theo s trn chn ng ng c bn l ABCDE .
Xc nh lu lng trn tng on ng ng:
Q7 = QN ; Q6 = QE ; Q5 = QE + QN ; Q4 = QL;
Q3 =QL + QE + QN ; Q2 = QK ; Q1=QK+QL + QE + QN;
Xc nh ng knh cc on ng:
d 6 = 1,13
Q6
Q1
; ... d 1 = 1,13
v KT
v KT
l 8
2
H 6 = + 6 2 4 Q6
d6 d 6 g
l 8
2
H 5 = + 5 2 4 Q5
d5 d5 g
-----------------------------------
l 8
H 1 = + 1 2 4 Q12
d1 d1 g
l 8
H B H K + 2 2 4 QK
d2 d2 g
on CL:
l 8
H C H L + 4 2 4 QL
d4 d4 g
on DN:
l
H D H N + 7
d7
QN
4
2
d7 g
1d
- H s Sedi
n4
Q2
K2
(6-3)
Q2
l
K2
(6-4)
Bng 6-1
0,2
0,4
0,5
0,6
0,7
0,8
0,9
1,0
1,1
1,2
1,41
1,2
1,15
1,115
1,085
1,06
1,04
1,03
1,015
a) H1 = ?
Suy ra
H = H1 - H2 = hWd = (Q/K)2 l
H1 = (Q/K)2 l + H2
b) Q = ?
T (6-2) : Q = K
H
l
c) d = ?
Theo u bi ta tnh c K =
Q
H
l
T K, Q,l tm c H , H1.
6.4.3. ng dng tnh ng ng phc tp
H = Q2
i =1
li
Ki
Q=
H
l
Ki 2
i =1 i
m
H
H
;...Qm = K m
l1
lm
Q1 = K1
i =1
i =1
Q = Qi = H
Suy ra
Ki
li
l 2
1
l
Q + Qr Q ff + Q ff 2 2 Qr + 0 ,55Q ff
2 r
3
K
K
)2
hay:
H=
Qtt
l
K2
d) ng ng phn nhnh h
Ta cng chia h thng ng ng thnh ng ng c bn v ng ng nhnh
tnh (nh b trnh by trong mc 6.2.4) nhng vic tnh ton c n gin nhiu.
Khi tnh ng ng c bn, ng knh cc on ng s tnh theo vn tc kinh t v
lu lng yu cu, cn chnh ct p u v cui ng ng c bn s l:
m
Qi 2li
2
i =1 K i
m
H = hwdi =
i =1
m - S on ng ng n gin to nn ng ng c bn .
Ch rng H = ( Zo - Zc ) + ho - hc
Trong : Zo , Zc - cao hnh hc u v cui ng ng.
ho , hc - cao o p yu cu ti u v cui ng ng c bn.
Khi tnh ng ng nhnh, thng thng ng knh ca n khng c tnh theo
vn tc kinh t. N c quyt nh bi lu lng yu cu, chnh ct p u v cui
nhnh ph, ngha l phi chn ng ng c ng knh sao cho vi lu lng yu cu,
dng chy trong tn tht ct p ph hp vi chnh ct p gia u v cui nhnh:
H - Hc = hwd
6.5. Phng php th tnh ton ng ng
T cng thc c bn ca ng ng (6 -3):
hw =
1
lQ 2 = AQ 2
2
K
(6-5)
Ho = zc + hc - Ct p cui ng ng (c tr s xc nh)
ng biu din phng trnh (65) gi l ng c tnh ng dn trong h
thng (cch gc to mt on Ho).
Trng hp Ho = 0 , ng c
tnh s i qua gc to .
c ng c tnh chung cho
ng ng gm nhiu on ng mc ni
tip th vi mi lu lng chy qua, tn
tht s bng tng tn tht cc on ng.
V ng c tnh ng dn cho
tng on ng ng. Sau v ng
c tnh ng dn tng hp chung cho ton
b h thng ng ng.
Trong trng hp ng ng
phc tp gm nhiu on ng mc song
song v ni tip th ta v ng c tnh
cho nhng on mc song song v sau
cng th v ng c tnh tng cng
gm nhiu on ng mc ni tip.
hw
+
1
hw
=
hw
hw
hw
=A
=A
2Q 2
1Q 2
Nu ng ng gm nhiu on
mc song song th ng vi mi tr s ca
tng (tn tht nng lng hw) ta cng
cc tr s ca honh (lu lng Q) s
c lu lng chung cho c ng ng.
Ly nhiu im nh vy s v c
ng c tnh chung cho ng ng
(Hnh 6-10).
Q1
Q2
Q1+Q2
pt = x vo
Rt ra:
p =
x
vo
t
(6-6)
Nu t 0 th ta c p sut cc i gn ch kho:
Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh K thut Thu kh .124
Pa
x
t 0 t
C = lim
Thay C vo (6-6):
p C
= vo
vo
x
(6-7)
v tnh s thay i khi lng cht lng trong on ng cng vi s bin dng ca thnh
ng (theo nh lut Hook) Jucpxki b xc nh c cng thc tnh tc truyn sng
va p trong nc gi l tc truyn nc va:
C=
1435
1+
trong :
Eo d
E
Eo - mo uyn n hi ca nc ;
d - ng knh trong ca ng ;
E - mo uyn n hi ca vt liu lm ng ;
D
C
B
(6-8)
dp
+d
v2
+ dh = 0
2g
(6-9)
Tn tht nng lng dh trn mt on ng dx cng tun theo cng thc Darcy:
dz =
dx v 2
.
D 2g
(6-10)
= RT
dp
+d
v2
dx v 2
+ .
=0
2g
D 2g
(6-11)
Phng trnh (6-11) tch phn c, nu ta bit qu trnh thay i trng thi ca cht
kh trong ng v s thay i ca h s ma st . i vi chuyn ng ng nhit (T =
const) khng thay i dc theo ng dn. trong Trng hp chuyn ng di m (M < 1),
cng ging nh i vi cht lng, ph thuc vo s Rynn v nhm tng i n ca
vD
thay i theo nhit v h s nht ph thuc vo
ng. Nhng s Rynn Re =
+d
v2
dx v 2
+ .
=0
2g
D 2g
v = const
(6-12)
(6-13)
p1 p2 =
l v 2
.
D 2g
dp
=
G
v=
dx v 2
.
D 2g
nn
dp =
dp
dx
G2
.
2
2
2 g D
dx
G2
.
2
2
2 g D
Xt qu trnh a bin :
1
p1
1n
p n
hay l = 1
p1
Do :
1
p n
G 2 dx
1 dp =
.
2 g 2 D
p1
1+ n
p
G2 l
n
1 p1 =
.
p1
2 g 2 D
n+1
p
1
1+ n
n
p
G2 l
2
1 p1 1 =
.
p1
n+1
2 g 2 D
Thay 1 =
p1
;
RT1
D 2
4
2 gD 5 n p12 p2
1
.
.
G=
8l n + 1 RT1 p1
n +1
n
64
ta c:
Re
D 4 1 p2
1
.
256 l RT1 p1
G=
hay l:
D 4 1
(
p 2 p22 )
.
G=
256 l RT1
1
2 gD 5 2
( p p22 )
16 lRT1
1
dv
=0
v
(6-14)
(6-15)
trong : a* - vn tc m ti hn;
k - ch s on nhit, ta s nhn c phng trnh vi phn ca s phn b vn
tc dc theo ng c k n tn tht nng lng:
k
1
d
=
dx
1
k 1
trong : x =
(6-16)
x
D
12
ln
2k
2
x
=
2
1 k + 1
(6-17)
trong : 1 - h s vn tc mt ct vo ca ng;
- h s vn tc mt ct no cch mt ct vo mt on x.
tin vic tnh ton ta dng to khng th nguyn.
xs =
2k
x
k +1
12
ln
2
12
(6-18)
S ph thuc gia v xs khi gi tr 1 khng i c biu din trn hnh 6-13. i lng
xs c cc i ti = 2 = 1. Gi tr cc i ca xs c xc nh theo cng thc:
xs max =
1
2
1
1 + ln 12
(6-19)
Cc ng cong xs() gm
hai nhnh: mt nhnh ng vi dng
di m ( < 1) cn nhnh kia ng
vi dng trn m ( > 1).
Nhng ng cong cng
cho ta thy l trong ng hnh tr
khng c th chuyn vn tc t di
m sang trn m. Nh nu trn,
trong ng ny vi gi tr vn tc xc
nh ming vo 1 v di
tng ng, vn tc ti hn s t
c ti ming ra (2 = 1).
Hnh 6-13
Dng di m ti ming vo ng (1 < 1) ng vi on AB (Hnh 6-13), cn dng
trn m (1 > 1) ng vi on CB. im B xc nh gi tr cc i hm xs ca 1 cho
trc.
T cng thc (6-19) suy ra xsmax = 0 khi 1 = 1
Nh vy, phng trnh (6-19) cho thy rng i vi ng hnh tr c kch thc l, D
cho trc vi vn tc ming ra 2 = 1, gi tr k v xc nh, th h s vn tc ming
vo 1 v lu lng dn xut ca cht kh q1 c mt gi tr hon ton xc nh.
Vi chuyn ng dng v vn tc di m ti ming vo, mt lng kh cc i c
th chuyn ng qua ng hnh tr di l, c h s ma st nu 2 = 1.
Lu lng tuyt i ca cht kh qua ng c chiu di gii hn s bng:
k + 1 2 k 1
k + 1 k 1 2
= g
1 max *1 a*
1 max 1
k 1
Vi ch :
2 k 1 2k
*1 a* = 01
RT01
k +1
k + 1
1
2 k 1
=
k + 1
p
2k
. 01
(k + 1)Rg T01
ta s c:
1
Gmax
k 1 2 k +1 p01
2 gk
=
1 max 1
1 max
k +1
(k + 1)R
T01
Trong : x - s on ca ng dn.
Cn i vi ng ng phc tp, tn tht p sut ton b c xc nh bng tn
tht p sut ca nhng on ung ng c chn lm ng c bn:
y
l
2
p = +
v
d
2g
1
Trong : y - s on ca ng ng c bn.
b) Nhng bi ton c bn thng gp:
1. Cho bit lu lng, tnh ng knh ng dn, vn tc v tn tht p sut.
2. Cho bit lu lng v p sut, tnh ng knh v vn tc hay ngc li.
3. Cho bit ng knh v p sut, tnh lu lng v vn tc.
Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh K thut Thu kh .131
Trng hp th nht thng c trung cho vic tnh ton ng ng khi c ngun lm vic
(qut, my nn v.v). Trong khi tnh ton nn lu l lu lng, vn tc v din tch mt
ct ng c lin h bng phng trnh lu lng:
Q = v
c) Phng php tnh ton
Q 2
d = 1,13
v
v tn tht p sut:
l
2
p = +
v
d
2g
Trong , ni chung h s ma st ph thuc trng thi chy v tnh cht ca thnh ng.
6.8. v d v bi tp
V d 6-1.
C h thng ng dn khng kh nh s (hnh v). Kh c hp li t ba nhnh
dn n qut v sau kh c phn i hai ni. Nhng on ng ca ng chnh k hiu
bng cc ch a, b, c, d, e; cn nhng on phn nhnh bng cc s 1, 2, 3. Chiu di l ca
cc on ng, tng gi tr cc h s tn tht cc b v lu lng q cho trong bng. Hy
tnh tn tht p sut ton phn trong cc on ng.
Gii:
Vn tc trung bnh trong ng dn c xc nh theo cng thc Kalinuskin - gi l
vn tc kinh t:
2
ab 5
v = 20
nreQ
trong : a - phn khu hao hng nm;
b - gi tin 1m2 b mt ng dn;
1
2
on;
n - thi gian s dng qut;
r - gi tin 1kWh;
e - h s t l tiu th in;
= i
1
1/ 2
Q
+ ;
i=
v 1 / 2
1,13
= const
i vi khng kh i = 0,04.
Nu chn vn tc kinh t trong ng ng dn kh v = 13m/s th t suy ra ng
knh ng ca on a:
1
Q 2
1000 2
d = 1,13 = 1,13
= 0 ,165 m
v
3600.13
p sut ng:
2g
v2 =
1,2
132 = 10,4 kG / m 2
2.9,81
d = 235 mm;
2g
v 2 = 10 kG / m 2
l
(m)
(m3/h)
(mm)
(m/s)
2g
v2
(kG/m2)
/d
(1/m)
l
d
l
d
(kG/m2
)
1,0
1000
165
13,0
10,4
0,102
0,71
1,71
17,8
2000
235
12,8
10,0
0,068
0,34
0,34
3,4
2,5
3000
285
13,1
10,5
0,053
0,13
0,13
1,4
0,1
3000
285
13,1
10,5
0,053
0,11
0,21
2,2
12
2,4
1500
195
14,0
12,0
0,084
1,0
3,40
40,5
1,0
1000
165
13,0
10,0
0,102
0,61
1,61
16,7
1,0
1000
165
13,0
10,4
0,102
0,71
1,71
17,8
1,3
1500
195
14,0
12,0
0,084
0,34
1,64
19,7
V d 6-2.
Ngi ta chuyn nc t b cha A sang B c kch thc ln theo mt h thng
ng ng t theo hai s sau (hnh v).
1. S 1: ng n t trc, hai ng song song nhau t tip theo.
2. S 2: hai ng song song nhau t trc, ng n t tip theo.
Trn hnh v: L v 2L - chiu di, d - ng knh trong ca ng; - h s ma st thu lc,
H1
C
B
2L, d,
L, d,
H2
C
B
2L, d,
L, d,
Gii:
1. So snh tn tht ct nc ca hai s .
Xt trng hp khi tho cng mt lu lng Q. Vit phng trnh Becnuli cho hai
mt thong:
H = hw hvo + hra + hd1 + hd2
y: hd1 Tn tht do ma st trong ng n;
hd2 Tn tht do ma st ch ca mt trong hai ng ni song song;
hvo = 1
v2
v2
l v2
; hra = 2 1
; hd =
;
d 2g
2g
2g
Vy vi:
+ S 1:
H1 =
v 21
l
l v2
1 + + 2 2 1 +
d
2g
d 2g
H2 =
+ S 2:
Trong :
v1 =
v2 =
v 21
l v2
l
2 1 + + 2 1 +
d 2g
d
2g
4Q
(i vi ng n).
d 2
v1
2
(i vi ng ni song song).
H1 =
Q12
l
1,5 1 +
2
d
2 g
T (2):
H2 =
l
Q22
1 = 2,25 1 +
2
d
2 g
Q1
3
=
Q2
2
3. V ng nng (Hnh v)
Chn H1 = H2 ta c:
hay Q1 =
3
Q2
2
V d 6-3.
Dng ng xiphng bng kim loi dn nc t knh vo mng ti (hnh v). Chiu
di ng xiphng l = 20 m. nhm tuyt i = 0,2 mm. Trn ng xiphng c hai ch
d
0,29
= 0,15 ) v li chn rc ch vo ng = 5,0.
vng 450 (vi = 1, =
R
2
Xc nh:
a H
Z2
Gii:
Vit phng trnh Becnuli cho mt ct (1-1) v (3-3), ly mt chun (0-0).
a+H +
pa
p3
m:
p3
+ hw
= pa + a
do :
H = hw
Xc nh hw:
2
l
v
hw = +
d
2g
Trong :
Rt ra: v =
v2
2g
. 2 gH =
1
6 ,3
Q 0 ,045
=
= 0 ,0195 m 2
v
2 ,31
v=
0 ,045
= 1,92 m / s
0 ,0235
Nh vy tn tht nng lng trong phm vi cho php (khng vt qu 1,70 m).
xc nh chiu cao ca ng xi phng , vit phng trnh Becnuli cho mt ct (11) v (2-2), ly mt chun (1-1):
pa
=z+
p2
v22
+ hw1 2
2g
2
v22 0 ,0204.15
1,92
+ 5 ,3 .
= 4 ,98 m
1 +
2g
0 ,173
2.9 ,81
Rt ra:
z=
p a p2
V d 6-4.
Xc nh ng knh ng gang ca mng li phn phi nc (hnh v). Lu lng
nc cc im, vit trong vng trn, tnh bng l/s. cao hnh hc ti cc khu dn v
im dng nc vit trong tam gic. Chiu di cc on ng tnh bng mt, vit c gch
di.
Ct p t do cc im dng nc l 5 m; B qua tn tht cc b.
Gii:
Trc ht ta chn ng ng chnh l ABCDEF, v xc nh tn tht nng lng:
hw = H A ( H F + 5 ) = 41 ( 8 + 5 ) = 28 m
dc thu lc trung bnh trong ng ng chnh:
J=
hw
l
28
= 0 ,00983
750 + 700 + 800 + 200 + 400
41
8
5
10
300
400
C
750
F
7
80
0
20
0
0
70
250
0
30
M
12
2
G
13
2
QEF
82
=
= 6510
J
0 ,00983
dEF = 125 mm
2
K DE
=
2
QDE
18 2
=
= 33000
J
0 ,00983
dDE= 150 mm
2
QCD
37 2
=
=
= 139000
J
0 ,00983
dCD = 200 mm
2
K BC
=
2
QBC
42 2
=
= 180000
J
0 ,00983
dBC = 250 mm
2
K AB
=
2
QAB
60 2
=
= 366000
J
0 ,00983
dAB = 250 mm
2
K CD
QEF
EF
QDE
DE
QCD
CD
0 ,008.4
= 0 ,65 m / s
3 ,14.0 ,125 2
0 ,018.4
= 1,02 m / s
3 ,14.0 ,15 2
0 ,037.4
= 1,18 m / s
3,14.0 ,2 2
vBC =
v AB =
QBC
0 ,042.4
= 0 ,85 m / s
3 ,14.0 ,25 2
0 ,06.4
= 1,22 m / s
3 ,14.0 ,25 2
BC
QAB
AB
'2
K DE
'2
K CD
=
'2
=
K BC
2
K 'AB
=
2
K EF
EF
2
K DE
DE
2
KCD
CD
2
K BC
BC
2
K AB
AB
9025
= 8200 l 2 / s
1,10
23890
= 23200 l 2 / s
1,03
110750
= 110750 l 2 / s
1,0
363400
= 346000 l 2 / s
1,05
363400
= 363400 l 2 / s
1,0
2
QAB
.l AB 60 2.750
=
= 7 ,44 m
2
363400
K AB
hwBC =
2
QBC
.lBC 42 2 .700
=
= 3,57 m
2
K BC
346000
hwCD =
2
QCD
.lCD 37 2.800
=
= 9 ,92 m
2
110750
KCD
hwDE =
2
QDE
.lDE 18 2.200
=
= 2 ,79 m
2
23200
K DE
hwEF =
2
QEF
.lEF 8 2.400
=
= 3,12 m
2
8200
K EF
2
QBG
.lBG
18 2.250
=
= 3050
hwBG
41 7 ,41 2 5
2
=
K CK
2
QCK
.lCK
5 2 .300
=
= 470
hwCK
41 7 ,41 3,57 9 5
2
K DM
=
2
QDM
.l DM
7 2 .300
=
= 1460 v dDM = 100 mm.
hwDM
41 7 ,41 3,57 9 ,92 5 5
V d 6-5.
Xc nh ct p cn thit H ca b cha cung cp nc cho mng li vng kn,
bng ng thp.
Lu lng cc im C,D,E ghi hnh v.
Cc s liu cho: d1 = 250 mm; d2 = 200 mm; d3 = 150 mm; d4 = 80 mm; d5 = 100
mm; l1 = 800 m; l2 = 200 m; l3 = 300 m; l4 = 400 m; l5 = 500 m.
Ct p t do cc im dng nc l 5 m.
B qua tn tht cc b.
A
20
C
l
2
l1
d1
10
dl
44
D
5
dl
33
12
Gii:
Ta chn chiu nc chuyn ng theo chiu mi tn nh hnh v, lc cn ring ca
ng thp xc nh theo ph lc.
Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh K thut Thu kh .141
Q4 + Q5 = 10
Q2 = Q4 + 20
(2)
Q3 = Q5 + 12
(3)
(4)
Q1
1
Q4
= 0 ,855 m / s ; v2 =
= 0 ,82 m / s ; v5 =
Q2
2
Q5
= 0 ,770 m / s ; v3 =
Q3
= 1,01 m / s ;
= 0 ,75 m / s
Bi tp 6-1.
Xc nh ct nc v cng sut my bm ca mt h thng ti phun, bit Q = 24
l/s; trong thp nc ngun chu p sut l PM1 = 0,6 at, ti ming vi phun phi m bo p
sut PM2 = 3 at, hiu sut hu ch ca my bm = 0,8; Cc kch thc cho: d1 = 125 mm;
d2 = 50 mm; h1 = 2 m; h2 = 5 m; t1 = 15 m; t2 = 20 m; t3 = 6 m; a = 3 m.
E
a
D
a
h2
PM2
t3
h1
PM1
d2
d1
t1
d1
t2
Bi tp 6-2.
Trn ng ng nc bng gang, ti
im A chia 3 nhnh song song, c cc
chiu di l1 = 100 m; l2 = 120 m; l3 = 150
m (hnh v), ng knh d1 = d3 = 300 mm
v d2 = 250 mm.
l2d2
l1d1
l3d3
d
1l
2l
d4l4
d3l3
d5l5
Bi tp 6-4.
Trn mt ng ng phn phi
dc ng di L = 1000 m, ng
knh D = 200 mm ta c lu lng
chy qua (lu lng ra) Qr = 40 l/s
v sut lu lng ly dc ng q =
2 l/s trn mt on di l = 50 m.
h
L
1. Tnh tn tht hw ca ng ng
khi = 0,025 (b qua tn tht cc
b);
2. Tn tht hw thay i nh th no
nu ton b lu lng vo l 80 l/s
v nu:
Qr
q
Q2
2
Q3
3
1
Q1
4
Q4
Bi tp 6- 6.
Nc chy vi lu lng Q = 95 l/s, trong ng ng thp di l =100m.
Xc nh p sut tng ln trong ng, nu ng kho cui ng ng trong 0,1s.
Thi gian ng kho l bao nhiu, p sut trong ng khng tng qu 0,5 at.
ng knh ng d = 300 mm.
p s: p = 1340 kN/m2; t = 5,5 s
Cu hi n tp chng VI
1. Phn loi v cc cng thc dng tnh ton ng ng.
2. Tnh ton thu lc ng ng n gin, phc tp.
3. Phng php dng h s c trng lu lng K tnh ton thu lc ng ng.
4. Tnh ton thu lc ng ng bng phng php th.
5. Va p thu lc trong ng ng nguyn nhn cch khc phng v ng dng.
6. Chuyn ng ca cht kh trong ng dn.
Chng 7
Lc tc dng ln vt ngp trong
cht lng chuyn ng
Trong chng ny gii thiu tng qut v lc cn v cng thc tnh lc cn ca cht
lng chuyn ng tc dng ln vt ngp trong n, l thuyt v phng php lp bin.
7.1. Lc nng
7.1.1. Cng thc tng qut
Ta c dng cht lng chuyn ng vi vn tc U bao quanh vt rn c nh (hay
coi gn ng l vt rn chuyn ng vi vn tc U trong cht lng tnh). Gi s U khng
i v tr s v hng. Cht lng chuyn ng tc dng ln vt cn, gy ra lc php tuyn
v tip tuyn (hnh 7-1). Tng hp cc lc s c mt hp lc P v mt ngu lc M.
Hp lc P gm 2 thnh phn.
Pn
P = Pn + P
P
Pn vung gc vi phng ca vn
tc v cng U gi l lc nng; P
U
cng phng vi U nhng ngc chiu,
gi l lc cn.
V tr s, cc lc c biu thc sau:
Pr = C x
Pn = C y
U 2
2
U 2
2
7.2. Lp bin
Nh va nu trn, mun tnh lc cn phi bit phn b lc ma st (ng sut tip)
dc b mt ca vt b cht lng bao quanh, ngha l phi nghin cu lp cht lng st vt lp bin.
7.2.1. nh ngha
Khi cht lng thc bao quanh mt vt ng yn, do tnh nht nn hnh nh n dnh
vo b mt vt. V vy, vn tc ca dng chy trn mt vt bng khng. Khi ra xa vt theo
phng php tuyn vi b mt, vn tc s tng dn v ti khong cch no k hiu l
n s gn bng vn tc ca dng bn ngoi U (= 0,99U) Lp cht lng c chiu dy l
gi l lp bin. Trong lp bin tp trung hu ht nh hng ca tnh nht, c ngha cht
lng l cht lng thc. Min cn li nh hng ca tnh nht khng ng k v c th xem
n nh l min cht lng l tng.
i lng ph thuc vo vic chn u im quy c ch r bin gii ca lp
bin. Do trong khi tnh ton ngi ta a vo nhng chiu dy c trng khc ca lp
bin: chiu dy b p *, chiu dy tn tht xung lc ** v chiu dy tn tht nng lng
***.
7.2.2. Chiu dy b p
y
B' thc
A'
B' l tng
A
Qt = udy
0
Ql = U ( y ) = U dy U
0
Qt = Ql U = ( u u )dy
0
y
= (1
hay
u
)dy
u
u
)dy
u
khi y , th = max = * = ( 1
0
* = ( 1 )d , , vi =
0
i vi cht lng nn c: = ( 1
*
y
u
; =
u
)dy
u
2 hu = 2 udy
h
+h
suy ra:
q1 = u udy
h
A'
x
b
h
Hnh 7-3.
+h
+h
X = u udy u 2 dy + q'
Trong q- ng lng cht lng chy qua AA, BB. Khi h th q 0 nn:
+
X = u ( 1
u
)dy
u
Tm h s lc cn:
Cx =
1
2
X
2 + u
u
2 **
=
=
(
1
)
dy
u
b
pu2 b b u
Trong
** =
u
u
(1
)dy
u
u
** u = u( u u )dy
0
i vi cht lng nn c: ** =
0
u
u
(1
)dy
u
u
H=
*
*
**
;
H
*
=
;
H
*
*
=
**
u
u
2u
du
+v
= u
+v 2
u
x
y
dx
y
u
v
=0
+v
y
x
(7-1)
Vi cc iu kin: ti y = 0: u = v = 0;
y = : u = u ( x )
x
l
Hnh 7 4.
** d d ** du
+
+
( 2 ** + * ) = W 2
dx
dx
u dx
u
(7-2)
S hng th nht trong v tri ca phng trnh (7-2) biu din ng sut ma st vi
chuyn ng ca cht lng nn c. i vi cht lng khng nn c ( = const ) ta c
phng trnh.
d ** 1 du
+
( 2 ** + * ) = w 2
dx
u dx
u
(7-3)
**
u
= A0 + A2 2 + A3 3 ; du 0
u
dx
Bng phng php ny ngi ta v gii cho lp bin chy tng trn tm phng v
1,444
tm ra c h s cn ton b: C x =
Re
H s cn cc b: C f =
1
2
w
0 ,722
=
2
u
Rex
0 ,664
Rex
p+dp
a
w
dx
x
d
Hnh 7- 4.
dp
du
= 0, = 0 . Do phng
dx
dx
d **
= w2
dx
u
(7-4)
u
= A0 + A1 + A2 2 + ... + An n
u
= 0 (y = 0); = 0 (u = 0)
= 1 (y = ); = 1 (u = u) v
= 0
= 0
y
th prfin vn tc c dng:
= Ao + A1 + A22
T cc iu kin bin ta xc nh c:
Ao = 0; A1 = 2; A2 = -1
Vy dng prfin vn tc s l:
= 2 - 2
Thay vo cc biu thc ca *, **, w
1
1
3
* = (1 2 + 2 )d =
0
1
** = (2 2 )(1 2 2 )d =
0
w = 2
1.5
= 30
x
u
hay l:
x
ngha l t l vi
5,48
Re x
H s lc cn cc b:
Cf =
w
1 2
u
2
0 ,722
Re x
H s lc cn ton b:
Cx =
1,444
x
=
1 2
Re
u S
2
x = 2b w dx =
0
4b
lu 3
3
= 3,15.10 5 5.10 5
Ta bit trong chuyn ng ri, ngi ta a khi nim gi tr trung bnh thi
gian v xt gi thuyt Prandtl i vi ng sut tip:
du
dy
w = l 2
d **
= w2
dx
u
Nhng vi ch l cc gi tr , *, ** v w s khc trc.
C s l thuyt bn thc nghim ca lp bin ri l s tng t gia chuyn ng
ri trong ng v trong lp bin. i vi lp bin chy tng v chuyn ng trong ng ta
c s lin h gia cc thng s sau y: bn knh ca ng v vn tc trn trc ng tng
ng vi chiu dy lp bin v vn tc ti y = . Nhng iu ny cng c th p dng cho
chuyn ng ri. Khi prfin vn tc trong lp bin ri c th tm di dng hm m hay
lm lgart.
Ta tm di dng hm s m:
u y
=
u
hay l = n
* = (1 )d =
0
n 1
** = (1 )d =
0
(n + 1)(2n + 1)
1
8
* = ; ** =
72
w = 0 ,0225 u
2
max
u max r0
1 / 4
1 / 4
u x
1 / 5
= 0 ,037 x
hay l:
= 0 ,37 Re x1 / 5
suy ra, ri t l vi x4/5: ri x4/5, trong khi tng x1/2 ngha l lp bin ri tng theo x
nhanh hn lp bin chy tng.
Bit s tm c w v suy ra lc cn
l
x = 2b w dx = 0 ,072u 2 bl Re 1 / 5
0
H s lc cn cc b:
Cf =
w
1 2
u
2
= 0 ,0576 Rex1 / 5
H s lc cn ton phn:
Cx =
x
1 2
u S
2
= 0 ,072 Re 1 / 5
p
<0
x
p
>0
x
u
= 0
y
Hnh 7-5.
Trong phm vi lp bin vn tc trc im M s tng, cn sau M s gim. n mt
ct S no y, cc phn t cht lng st b mt AB khng th thng nh hng hm ca
dng ngoi v chng b dng li. Ti S s c:
u
= 0
y y =0
f =
** u,
(7-5)
y
= ** , f = ( 1 , f )
u
Cn *, ** v w
u
= 1
u
0
dy = ** 1 ( 1 , f )d 1 = * H ( f )
u
u u
w = =
= ** ' (0 , f )
**
y y =0
1 =0
1
w **
, th phng trnh (7-3) s c dng;
u
d ** u **
+ [2 + H ( f )] = w2 =
( f )
dx
u
u u **
Nhn phng trnh vi
**
, ta s c:
1 d ** 2 u ** 2
+
[2 + H ( f )] = ( f )
u
2 dx u
hay l, vi ch :
u ** 2
f
=
u
u
v k hiu:
2[(f) (2 H)f] = F(f)
d ** 2 d f F ( f )
= =
dx dx u
u
u
d f 1 df
=
f 2
u
dx u u dx
nn phng trnh trn c dng cui cng:
u
df u
=
f + F( f )
u
dx u
(7-6)
Trn hnh 7-6. biu din cc ng cong H(f), (f) v F(f) ng vi li gii chnh
xc ca bi ton lp bin chy tng khi vn tc u = cxn v a = 0,45, b = 5,35.
Sau khi thay gi tr ca F(f) vo phng trnh (7-6), ta s c phng trnh xung
lng di dng:
u
u u
df
= a + b f
u
u u
dx
l phng trnh vi phn thng
tuyn tnh bc nht v nghim ca n s l:
f =
x
u
au
u b1 ( )d + C b
b
u
u o
(7-7)
6 0,6
5 0,5
4 0,4
3 0,3
** =
a b 1
f
=
u ( )d
u
u b o
(7-8)
w( x ) =
u ( x )
( f )
** ( x )
2 0,2
1 0,1
-0,08
-0,04
0,04
0,08
Hnh 7-6.
Ta ca im ri c xc nh t iu kin w = 0. N ng vi (f) = 0. T
hnh 7-6 ta thy (f) = 0 khi fs = - 0,0681. Du m chng t im ri xy ra trong vng m
rng dn.
Cc kt qu tnh ton tn hon ton ph hp vi kt qu thc nghim khi f > 0, cn
min gn f = fs, kt qu hi khc nhau.
7.4. LP BIN NHIT
Trn c s nhng kt qu va thu c, ta kho st mt loi lp bin khc gi l
lp bin nhit , m thng gp trn cc vt hay trong cc my c cnh chuyn ng
vi vn tc ln.
7.4.1. nh ngha
Tng t lp bin xt trn - cn gi l lp bin ng hc hay lp bin vn tc
ta c lp bin nhit .
Nu nhit ca vt b bao quanh v nhit ca dng chy khc nhau, th chiu
dy ca min m ti xy ra s bin thin t nhit ca vt n nhit ca dng chy
s ph thuc vo mt i lng khng th nguyn. i lng , tng t nh s Rynn
trong lp bin ng hc, gi l s Rynn nhit :
ReT =
trong :
ul
a
- h s dn nhit ;
C p
a=
- h s dn nhit;
Cp- nhit dung ng p.
K hiu chiu dy
l T, cn chiu dy khng
th nguyn:
T =
T
l
Hnh 7-7.
7.4.2. Phng trnh lp bin nhit . H thc tch phn ca lp bin nhit
Xut pht t phng trnh dn nhit cho chuyn ng phng, dng:
ux
2T 2T
T
T
= a 2 + 2
+ uy
y
y
x
x
trong : T- nhit .
Tin hnh tng t nh i vi lp bin ng hc phn 7.2, ngha l vit phng
trnh trn di dng khng th nguyn ri nh gi bc cc s hng ta s c phng trnh
lp bin nhit .
ux
2T
T
T
=a 2
+ uy
y
y
x
d T**
a T
=
dx
uT y
T
trong :
**
T
y =0
T
ux
1 dy
T
u
o
hay bin i
T T = ( T Tw ) ( T Tw )
Ta s c h thc tch phn ca lp bin nhit :
d T**
a
=
u y
dx
(7-9)
y =0
Trong :
T
T** =
ux
1
u
o
dy
(7-10)
2T
=0
y 2
y = T : T = T ;
T
=0
y
3 T Tw
2
T
1 T T
b2 = 0 ; b3 = 1 3 w
2 T
Do :
y
3
y 1
T = Tw + ( T Tw ) ( T Tw )
2
T 2
T
T Tw 3 y 1 y
=
=
T Tw 2 T 2 T
hay l:
(7-11)
2u
=0
y = 0 : u = 0;
y 2
y = : u = u ;
u
=0
y
S tm c:
ao = 0 ; a1 =
a3 =
3 u
: a2 = 0 ;
2
1 u
2 3
u 3 y 1 y
=
u 2 2
(7-12)
d T
3
T 4
= 1
+ x
dx
Pr
3
(7-13)
Trong :
Pr =
- s Prandtl
T
1
= 1 / 3 hay l T = 1 / 3
Pr
Pr
Trong phn 7.3 tnh c:
= 4 ,64
x
u
suy ra:
T = 4 ,64
x
1
1/ 3
Pr
u
(7-14)
x cng ging nh
T
qw
1
=
=
Tw T
y y =0 Tw T y
( x ) =
y =0
T (7-11) ta c:
=
y =0
2 T
V vi ch (7-14) ta c:
( x ) = 0 ,323 3 Pr
u
x
u
1
tb = ( x )dx =0 ,646 3 Pr = 2
x
xo
Thng thng trong trao i nhit ngi ta dng tiu chun tng t Nuxen:
Nu =
S Nuxen cc b s l:
Nu x
x
= 0 ,3233 Pr Re
Nu =
tbl
= 0 ,646 3 Pr Re
l
(T T ) = (Tw T )Nu
w
2
3 a
d T 3 y 1 y 3 y 1 y
1 + dy =
2 u T
dx o 2 T 2 T 2 2
(7-15)
D dng tnh c tch phn trn nu gi thit T . Trong trng hp ny, tch
phn trong khong ( T ) lun lun bng khng v = , suy ra gi tr ca hm di
du tch phn trong biu thc ca T** trong khong ( T ) lun lun bng khng.
Nu ta t h =
T
, ngha l T = h th tch phn trong phng trnh (7-15) s
bng:
T
o 1
3
u
1
3h 4 3 2
=
dy = h 2
h 1 h 2
280 20
14
u
20
hay l:
a
dh
d
+ 2 h 2 2
= 10
u
dx
dx
Thay cc gi tr
(7-16)
d
v 2 t lp bin vn tc:
dx
d 140
2 x
=
v 2 = (4 ,64 )
dx
3 u
u
14 ~
1 v = Pr ta c:
13
a
coi:
h3 +
4 dh 3
1
x
=
3 dx
Pr
(7-17)
7.3. v d v bi tp
V d 7-1:
Tnh chiu dy mt tng vt nn thng da vo phng trnh truyn nhit:
u
2T
T
=
x C p x 2
Gii:
T phng trnh truyn nhit:
2T
T
=
2
x C p u x
vi cc iu kin bin:
khi x = - : T = T
khi x = 0 : T = T2
T2 - nhit sau mt tng vt nn. Suy ra:
x
T = T + (T2 T )exp C p u
T2 T
l
=
=
C p u M
T
x x=0
M=
u
- s Mc
a
V d 7-2:
Da vo th trn hnh v hy tnh h s lc cn ca tm phng trong lp bin
chy tng khi s Re = 3.105 v s M = 2,13.
Gii :
C x Re
Trn th, n l s m ca
biu thc :
T
=
1 T1
Cx =
1,3
= 0 ,0024
Re
V d 7-3:
Hy so snh nhit trn tm phng T1 b dng chy bao quanh vi nhit ti
im ti hn pha trc To khi s M = 1; 3; 5. Dng bao c T = 220oK, Pr = 0,7.
Gii :
M T
To = 1 +
2
T1
1 = o 1 Pr
T
T
To 273o
T1 273o
- 9o
-17o
343o
282o
1037o
865o
V d 7-4:
Da vo th trn hnh v, hy tm h s lc cn Cx ca tm phng bng phng
php Pnhauzen m rng cho n = 0,75 v n = 1.
Gii :
Ta c h thc tch phn Karman :
u
du
d **
= * u +
u 2
dx
dx
y
C = u
d ** 2
dx
1
Khi vi gi tr ca thng s:
** 2 du
.
=0
1
dx
Cx
T
Re = 2 C 1
T
T1
T
C x Re
n =1
n = 0,75
0,44
1,0
1,33
1,33
0,39
1,2
1,37
1,34
0,30
1,8
1,47
1,36
V d 7-5:
Kim ch vn tc gi ca chong chng
l bn phng hnh khi ch nht c kch
thc b x l x (b chiu rng, l chiu
di, dy) quay quanh trc O theo
phng ngang. Trc ny trng vi chiu
rng b ca bn phng, b qua lc ma st.
Gii:
l/
U 2
2
Trong : Cx h s cn ca tm;
U =
d sin
C x kk l (0 ,2 + 0 ,3 cos )
V d 7-6.
Dng khng kh thi ln hp vi
phng thng ng mt gc gi cho
bn phng nm ngang c din tch S v
trng lng G lun lun v tr bay l
lng (U = 0). B qua lc ma st v gi
s h s cn ton phn C ph thuc
vo gc , xc nh vn tc dng khng
kh V v cng sut cn thit N.
Gii:
U 2
2g
U =
U 2
2g
2 gG
C kk
mU 2
2
G
C
2 gG
cos
C kk
Bi tp 7-1.
Khng kh nhit 200 C, p sut 1 atm chuyn ng vi vn tc 20 m/s qua tm
phng (hnh v). C ng o p t cch 2 mm so tm phng, chiu cao ct du ( = 825
kg/m3) h = 16 mm.
Xc nh v tr t ca ng o p x theo chiu dng chy. Gi thit dng chy tng.
p s: x = 0,908 m
Lp bin
20 m/s
2mm
Bi tp 7-2.
C mt b cha nc ca h thng cp nc sinh hot, su 2,5 m, nhit 200 C
dng chy qua b lin tc vi vn tc 35 m/s .
Xc nh chiu di nh nht L ca b cha cho cn lng ( = 2545 kg/m3) lng
xung y trong 2 trng hp:
a) ng knh ht cn ln hn 1 mm;
b) ng knh ht cn ln hn 100 m.
p s: a) L = 6,3 m;
b) L = 120 m;
Bi tp 7-3.
Mt qu cu treo nghing 1
gc khi t trong dng chy
vi vn tc u (hnh v). Xc nh
biu thc biu din quan h
gia qu cu v dng chy n
nh. bng bao nhiu nu qu
cu lm bng thp ( = 7844
kg/m3) ng knh 3 cm v vn
tc dng kh u = 40 m/s. B qua
nh hng ca dy.
U
D,s
p s : = 720
Cu hi n tp chng VII
1. Lc cn.
2. Lp bin (nh ngha, chiu dy b p , chiu dy tn tht xung lc).
3. Cc phng php lp bin.
4. Mt s bi ton lp bin.
5. Lp bin nhit .
Chng 8
dng tia
Trong chng ny tm hiu cc c trng thu kh ng c bn ca dng tia v cch
tnh ton mt s trng hp dng tia n gin thng gp trong k thut.
8.1. Khi nim v dng tia
8.1.1. nh ngha - phn loi
Dng cht lng khi chy ra khi vi phun v c phun vo mi trng cht lng
hay cht kh th gi l dng tia.
Dng tia cht lng chuyn ng trong mi trng cht lng l dng tia ngp (hay
cn gi l lung). V d dng tia nc t vi t ngm di mt nc sng ph t, no
vt lng sng.
Dng tia cht lng chuyn ng trong mi trng kh l tia t do, v d : dng tia
nc ca vi cha chy, ca my ti ..
Trng thi chy trong dng tia c th l chy tng hoc chy ri, nhng trong thc
t thng gp chy ri. V vy di y chng ta ch nghin cu mt s tnh cht ca dng
tia trng thi chy ri.
8.1.2. Dng tia ngp
XH
UH
UH
Cc dng phun
UO
Um
Lp bin
b
O
B mt phn gii
on ban u
Qu
on c bn
chuyn ng ca dng tia. V vy dng tia ngp loe rng dn ri phn tn vo mi trng
cht lng bao quanh (Hnh 8-1).
a) Da vo biu phn b vn tc trn cc mt ct ngang, ngi ta chia dng tia ra
lm 2 phn: li v lp bin chy ri.
i.
Li: l phn trong cng, trong vn tc Uo trn cc mt ct ngang dng tia khng
Phn tp trung
Phn ri
Phn tan rT
u(m/s)
1
2
30
1-x=0m
2 - x = 0,2 m
3 - x = 0,35 m
4 - x = 0,50 m
5 - x = 0,625 m
6 - x = 0,75 m
4
6
- 0, 15
5
10
-0, 10
-0, 05
0, 05
0, 10
y(m)
Hnh 8-3. Phn b prfin vn tc ti tit din khc nhau theo trc dng phun
Trn hnh 8-3 biu din kt qu nghin cu thc nghim ca Fetman v s bin
dng ca prfin vn tc ti nhng tit din khc nhau ca dng tia ri phng dc theo trc
dng tia.
Prfin gi tr d ca vn tc, nhit v nng tp cht c xy dng theo cc
to khng th nguyn, c th dng cc hm gii tch gn ng vit di dng a thc c
bc ca cc to ngang khng th nguyn m t; chng hn c th dng hm gii tch
gn ng ca silichting ().
Trn hnh 8-4 biu din prfin vn tc dng tng hp ca dng tia xy dng theo
cc to khng th nguyn.
m t prfin dng tng hp ca vn tc c th dng cc hm gii tch gn ng
vit di dng a thc c bc ca cc to ngang khng th nguyn, chng hn dng hm
gii tch gn ng ca Slichting f().
i vi on c bn ca dng tia ta c:
+ Hm biu din prfin vn tc :
Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh K thut Thu kh .174
u uH
= f ( ) = 1 3 / 2
um uH
( 8-1 )
u uH
um u H
0,75
0,50
0,25
- 2,0
- 1,5
- 1,0
- 0,5
0,5
1,0
1,5
y
yc
Hnh 8-4. Biu din prfin vn tc dng phun theo to khng th nguyn
trong :
y
b
y to ngang ca im c vn tc u;
b b rng (hoc bn knh) ca tit din dng tia.
+ Hm biu din s phn b nhit :
T TH
= 1 3/ 2
Tm TH
Prt
(8-2)
Trong :
Gtc
G + Gtc
Prt
(8-3)
trong :
du db
~
dg dt
(8-4)
u u2
1 db
= 1
C dx u1 + u2
trong :
(8-5)
db
= const
dx
trong :
C1 = C
b = c1x
(8-6)
u1 u2
u1 + u2
bZ = cx
(8-7)
u u2
b c1 x
=
= 1
bZ
cx
u1 + u2
(8-8)
- ng nhit;
- Dng tia i xng, ming vi phun trn (bn knh Ro);
- S phn b cc thng s dng chy ti tit din ban u ca dng phun (ti ming
vi phun) l u;
- Dng phun ng cht (khng c tp cht);
- Dng phun ng p (p = const): thc t iu kin ny tho mTn v trong dng
phun p sut tnh hu nh khng i v bng p sut tnh trong mi trng ngoi.
a) Xt qui lut bin i vn tc v s m rng ca lp bin dc theo trc dng
tia (xt trn on c bn ca dng tia).
V p sut tnh ti mi im trong dng tia l khng i nn t nguyn l bo ton
ng lng ta thy rng: ng lng ca cht lng tnh trn mt n v thi gian c tr s
nh nhau ti mi mt ct:
u d = u
(8-9)
= R2(2bo.l)
2 u 2 rdr = u o2 Ro
o
Thay
u
u max
u r r
d = 1
u o Ro Ro
u
2 m
uo
R
Ro
21
u
2 m
uo
R
Ro
21
u r r
um R d R = 1
o
u
um d = 1
( 8-10 )
f 1 ( )d = 0 ,0464
o
hay:
um =
Const
R
(8-11)
um
uo
bo
2 1
u
o u m
b
1 uo
=
bo 1,65 u m
hay:
um =
d = 1
Const
(8-12)
Q = dQ = 2 urdr
Bin i ta c:
1
Q = 2um R
trong :
u R
u r r
2
d = 2Ro uo m
um R R
uo Ro
2 1
u
o
(8-13)
(8-14)
Trong nhng nghin cu v dng tia, ngi ta thng chia h s C ra hai phn tng
ng on ban u (C khng bin i) v on c bn (C = 3,4a - trong a 0,06 0,09
theo ti liu thc nghim).
T phng trnh (8-11) ta c:
u
R 3 ,4 x
=
= 3 ,3 o
Ro
Ro
um
(8-14)
u m 3 ,3 Ro
R
=
= 0 ,96 o
u o 3 ,4 ax
ax
(8-15)
T biu thc (8-15) ta thy vn tc trn trc dng tia tt dn theo quy lut hypecbol
(Hnh 8-5).
Chiu di gii hn ban u xb v su ho ca cc dng phun
xbd =
0 ,96
Ro
a
(8-16)
um
uo
1
on ban u
O
on c bn
ax
Ro
0,96
(8-17)
Ro
= 4 ,15 Ro
3 ,4 a
(8-18)
(8-19)
Bng di y l cng thc tnh ton i vi dng tia i xng v phng ngp theo
cng thc ca Abramovich
Bng 8-1.
Cc thng s
a
Tr s v cng thc
Dng tia i xng
0.07
0,09
ho
xH
0 ,29
Ro
a
0 ,41
bo
a
0 ,67
Ro
a
1,03
bo
a
R,b
a (x ho )
+ 1 Ro
3 ,4
Ro
um
0 ,96 uo
a( x ho )
+ 0 ,29
Ro
a( x ho )
2 ,2Qo
+ 0 ,29
Ro
a ( x ho )
+ 1bo
2 ,4
Ro
1,2uo
a( x ho )
+ 0 ,41
Ro
a( x ho )
1,2Qo
+ 0 ,41
Ro
mt gc 1 v 2. p lc P ca dng
tia tc dng ln thnh hp vi dng
tia mt gc , ngc li dng tia chu
mt phn lc R ca vt chn
( R = P ).
1
Q1, v1
o
vo
A
1
P
1
o
Qo, V o
R + m o v o = m1v1 + m 2 v 2
v1
2
B
2
v2
Q2, V2
Hnh 8-6
(8- 20)
P = R =
(8-21)
(8-22)
P =Qov0
thc t th p lc ny b hn :
Pthc = (0,0920,95)P
(8-23)
P = Qovo(1 - cos)
V1
(8-24)
P = 2Qovo
Q0
,V1
2
v0
0
Q0,V0
p lc lung c s dng lm
quay bnh xe nc v cc tuabin kiu
xung kich (tuabin gu).
V2
2
Q0
,V2
2
Hnh 8-7.
Trng hp thnh chuyn ng vi vn tc u theo phng ca vo ta c :
(8-25)
P = Q(vo - u)
V vt chn vung gc vi dng tia nn cng sut N ca dng tia cung cp cho vt
chn s l:
(8-26)
N = Pu = Qo(vo - u)u
Cng sut ny ln nht khi:
dN
= Qo ( vo 2u )
du
v:
N max =
hay u =
1
1 Qo vo2
Qo vo2 =
4
2 2
vo
2
(8-27)
Biu thc ny cho thy: cng sut truyn ln nht bng na ng nng dng tia.
Trong trng hp cnh cong vi 1 = 2 = 1800 ; u = v0/2; p lc ca dng tia l:
P = Qov02
(8-28)
vo
2
(8-29)
cho thy cng sut dng tia c s dng ton b - tuabin cnh cong tn dung c ton b
cng sut dng chy.
8.4. v d bi tp
V d 8-1:
B qua tn tht ct nc do
ma st khng kh, tnh p sut, lu
lng v cng sut cn thit phi cp
cho dng nc phun c ng
knh ban u d = 107 mm, phun
thng ng ln ti cao H = 156 m.
Cho g = 9,81 m2/s (Hnh v).
d = 107mm
Gii:
1- B qua ng nng trong ng cp nc (nm ngang), p dng phng trnh Becnuli
vit cho hai mt ct 1-1 v 2-2 nh dng phun m ti v = 0, ta c:
z1 +
p1
+ 0 = z2 +
p2
Nu p1 l p sut d th p2d = 0, do :
p1
= z 2 z1 = H = 156 m
p1 = gH = 156.103.9,81 = 15,29.105 Pa
2- Lu lng nc c tnh i mt ct gc ca dng tia (p sut tuyt i ti mt ct
ny bng p sut mi trng kh bao quanh, tc l bng p sut kh quyn, do p sut d
bng khng) v mt ct 2-2, ta c:
v02
=H;
2g
Lu lng :
v0 = 2 gH = 55 ,3 m / s
Q = 55 ,3
3 ,14.0 ,107 2
0 ,500 m 3 / s 500 l / s
4
Kt qu ny cng c th tnh c bng cch vit phng trnh Becnuli cho hai mt
ct (mt ct 1-1 v mt ct gc ca dng tia 3-3). Qu vy, nu coi z1 z3, ta c:
v32 v02
p1
=H =
=
g
2g 2g
v i n kt qu trn.
3- Cng sut thu lc cn thit c tnh theo cng thc:
N = QH = p1Q = 15,29. 105.0,5 = 765 kW
Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh K thut Thu kh .182
Mt khc, cng sut thc t l N = 1020 kW, do hiu sut nng lng l:
N
765
=
= 75%
N' 1020
V d 8-2:
Mt dng tia c lu lng Q0,
din tch S, p vo mt tm chn trn
nhn c (Hnh v). B qua tn tht ct
nc v trng lng khi cht lng. Xc
nh lc y ca tia nc ln tm chn.
2
2
v1
1
1
F
3
v3
Gii:
Xt khi cht lng nm trong th tch kim tra nh hnh v. Khi cht lng chu tc
dng ca ngoi lc sau:
+ Trng lc G;
+ p lc ti cc mt ct 1-1, 2-2 v 3-3. Dng chy ti 3 mt ct trn l dng tia nn
p sut ti tm bng p sut kh tri, p lc d P = p0S = 0.
F = F = ( Q2 02 v2 + Q3 03 v3 + Q1 01v1 )
Xem vn tc phn b u trn mt ct t nn: 01 = 02 = 03 = 1.
Phng trnh Becnuli vit cho mt ng dng i t 1-1 n 2-2 v mt ng dng
i t 1-1 n 3-3 l:
z1 +
z1 +
p1
p1
v12
p
v2
= z2 + 2 + 2 ;
2g
2g
p
v2
v12
= z3 + 3 + 3 .
2g
2g
R = F
V d 8-3:
Mt tua bin Pelton lm vic
di ct nc H = 750 m. cui
ng dn cao p c mt vi phun vi
ng knh d = 180 mm (Hnh v). B
qua tn tht ct nc, tnh:
V1
0
1- Lc y ca dng tia ln gu
Pelton. Cho bit tc ca gu
l u.
Q0
,V1
2
v0
0
Q0,V0
Cng sut hp th bi gu
Pelton. So snh vi cng sut c to
ra bi ct nc
V2
2
Q0
,V2
2
Gii:
1- Tnh lc y:
+ Vn tc ca dng tia nc ra khi vi c xc nh bng phng trnh Becnuli vit
cho hai mt ct 0-0 v 1-1:
z0 +
p0
v02
p
v2
= z1 + 1 + 1
2g
2g
H +0 +0 = 0 +0 +
v12
2g
d 2
4
= 121,3.
3 ,14.1,18 2
= 3 ,09 m 3 / s
4
+ Trng lc G theo phng z;
G + F = ( Q1v1 + Q2 v2 Q0 v0 )
Chiu xung hai trc x v y nm ngang:
Fy = 0;
Fx = (- Q1v1 Q2v2 Q0v0)
Do b qua tn tht ct nc nn ta c:
v0 = v1 = v2 = v- u
Q1 = Q2 =
Vy
Q0 ( v u )
=
2
2
Fx = - 2 Q1 (v u) = - 2 (v u)2
1
1
3 ,14.0 ,18 2
v 2 = .1000.
.121,3 2 = 187 kN
2
2
4
121,3
= 11,3 kW
2
d2
2
z2
d1
2
1
0
1
Bi tp 8-2:
u vi phun cha chy, c ng knh u vo D = 80 mm, c vt cht vo ng
hnh tr c ng knh cng bng 80 mm. Khi u ra ca vi m, lu lng nc thot ra l
Q = 40 l/s (Hnh v).
Xc nh:
1- Ct nc lm vic ca vi;
Hp lc ca cc lc tc dng
ln vt (lc ny c khuynh
hng lm cho u vi bt ra
khi ng). Tnh vi hai trng
hp:
1
D = 80mm
s1
v1
A
p1
s2
d1 = 30mm
2
D p2
x
C v2
2
B
1
a - Khi u ra ca vi m;
b - Khi u ra ca vi ng.
B qua trng lng nc v tn tht ct nc trong on u vi. Ly g = 10 m/s2.
p s: a - 5930 N
b - 8032 N
Bi tp 8-3:
Mt dng cht lng khi
lng ring r, tit din s, phun
thng gc vo mt cnh cong
nhn c dng hnh hc i xng
vi dng phun (Hnh v). Cnh
cong c chuyn ng vi vn tc
u trn thit b hng dng, vn tc
dng l v.
Xc nh:
1- Lc tc dng ln cnh F; cng sut N v hiu sut ca dng phun;
2- Quan h v/u ng max . Dng hnh hc n gin ca cnh c max .
Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh K thut Thu kh .186
Cu hi n tp chng VIII
1. Th no l tia ngp, khng ngp?
2. Cc c trng thu kh ng c bn ca dng tia.
3. Mt s v d v tnh ton dng tia ngp i xng.
cf
Chng IX
(9-1)
a = f(a1, a2ak,ak+1,an)
a
a1m1a2m 2 ......akmk
1 =
a k +1
p1 p 2
a1 a2 ......akpk
..
nk =
an
q1 q 2
a1 a2 ......akqk
= f (1,1,...1, , 1 , 2. ........ n k )
Mi t hp khng th nguyn l mt tiu chun tng t. C ngha l nu i lng
khng th nguyn (v d h s lc cn Cx) ph thuc n i lng, m s th nguyn c bn
ca chng bng k, th s tiu chun tng t l = n - k. Trong thu kh ng lc k = 3,
vy nn biu din i lng no qua bn thng s.
V d: hly xc nh s ph thuc h s lc cn Cx ca cnh vo cc thng s dng
chy.
Bi gii:
b+d =0
L:
-3b - d + c + n = 0
T:
-d - c = 0
vl n
C x = f (
) = f (Re n )
Ngha l Cx ph thuc vo s Rynn. S m n c th tm bng thc nghim hoc
t cc iu kin ph v sc cn ca cnh.
Cc bc c bn gii mt bi ton nh sau:
1- Lp biu thc ph thuc (n+1) i lng a (9-2). Ghi th nguyn ca chng.
2- Chn k i lng c bn (thng thng k = 3). Vit cng thc th nguyn ca
cc i lng vt l. Nh vy ta c (n + 1 - k) s hng .
3- S hng u tin c th l tch ca k i lng c s m cha bit vi mt i
lng khc c s m l bit (thng thng cho s m bng 1).
4- Ly nhng i lng l chn mc 2 lm bin s (k i lng) v chn mt
trong nhng bin s cn li lp s hng tip theo. Lp li tng t lin tip cho
cc s sau.
5- Nh phn tch th nguyn ta s c h k phng trnh i s v t xc nh
c s m ca mi s hng .
9.2. Cc tiu chun tng t
Tn
= kT
Tm
Ta c:
T suy ra t l vn tc:
Vn
L T 1
= n n1 = k L kT1
Vm LmTm
n
- t l tng t ng lc
m
4
n L3n LnTn2 k k L
Fn
=
= 2
T l cc lc:
Fm m L3m LmTm 2
kT
L2 L V 2
Fn
= n 2n n n 2 = Ne = const
Fm m Lm LmVm
T h phng trnh trn suy ra hai dng chy tng t, c ngha l chng c m
t bng nhng phng trnh v cc iu kin bin ging nhau, th phi c cng gi tr cc
i lng khng th nguyn sau y:
gl
l
;
;
v0t0
v02
p0
0
;
2
0 v 0
v0 l
p0
= Eu - s le (L.Euler) c trng cho p lc.
0 v02
Trong a = k
p0
1 a2 1 1
=
=
0 2 k v02 k M 2
- vn tc m; k =
M=
Cp
Cv
- ch s on nhit,
v
- s Mc
a
vCp
Gr =
gl 3 T
- s Grashp, c trng cho t s gia lc Acsimt v lc nht.
v02
Trong - h s dn nhit; - h s n th tch; T - chnh nhit .
9.4. v d - bi tp
V d 9-1:
Xc nh tn tht nng lng dc ng theo dng chy trong ng.
Gii:
Tn tht nng lng dc ng theo dng chy trong ng ph thuc vo d, v,
, , :
p
l
= Cd x v y z
p: F.L-2 = M.L-1.T-2
p
l
= M .L 2T 2
-1 y
-3 z
Cn bng s m hai v:
Theo L:
-2 = x + y -3z +
Theo M:
1=z+
Theo T:
-2 = -y
Suy ra: x = -1 - ; y = 2 ;
Do :
Thay = .
R rng
vd
z=1-
= C .d 1 v 2 1
v 2 vd
= C . .
l
d
= Re
vd
d
=
=
l C .v 2
= f Re,
d
d
V d 9-2:
p dng nh l Pi lp biu thc tnh cng sut N ca bm.
Bit N ph thuc vo lu lng Q, ct p H v trng lng ring .
Gii:
Quan h gia cc i lng trn c th biu din qua phng trnh:
f (,Q,H) = N
C 4 i lng c th nguyn v ch c 3 th nguyn ca n v c bn, do c 4
3 = 1 s hng . Chn , Q,H lm 3 i lng c th nguyn c bn, ta c th lp s hng
:
N
Q yH z
N
Q . .H
hay l N = k..Q.H
V d 9-3
Mun c tng t ng hc th vn tc chuyn ng ca du th trong ng c
ng knh 30 mm phi bng bao nhiu, khi vn tc ca nc trong ng c ng knh 5
mm nhit 200 C l 6 m/s. Cho bit du = 84 KGs2/m4; du = 0,2 P; nc = 102
KGs2/m4; nc = 0,013 P
Gii:
iu kin cho hai dng cht lng chuyn ng trong ng trn tng t l s
p
vd
v s le Eu = 02 bng nhau. Nhng theo iu kin ca bi ton, v vn tc
Re =
v
ca nc cho bit nn tiu chun tng t ch l s Rynn, cn s le l hm ca s Re.
Hay ni cch khc, v i lng c trng ca p sut p0 khng cho trc nn c th chn
p0 bng gi tr bt k. cho tin, ta chn p0 = v2 t iu kin s le:
Eu =
p0
v 2
=1
1
Suy ra:
v1 = v2
v2 d 2 2
d 2 2 1
= 24 ,2
d1 1 2
Vy vn tc ca du v1 = 24,2 m/s.
V d 9-4
Hay:
T suy ra:
vM bM M
bM vN N M
=
.
.
bN vM M N
v M .
M
N
Gi s: p = 15 at, T = 273 K ta c:
M 1,709.10 6
=
1,7.10 2
4
N
102.10
N 102
=
55 ;
M 1,9
Khi t l m hnh l:
bM vN
v
=
.55.1,7.10 2 N
bN vM
vM
vN = 36 km/h = 10 m/s
vM = (10 20).vN
1
1
bM = bN
10 20
N
1
=
;
M 13,6
N
c th th nghim trong b thu ngn.
M
M
1
N 12
Nu chn vN = vM th bM =
bM v N 1 1
1 vN
=
.
. =
.
bN vM 13,6 12 163 v M
1
bN
163
p = 3166 kPa
Bi tp 9-3:
xc nh chnh p sut ca dng kh trong ng ngi ta dng th m hnh dng nc
theo t l hnh hc 1/30. Cho bit khi lng ring v nht ng lc ca nc so vi
khng kh theo th t ln hn gp 800 v 50 ln. Kt qu th nghim m hnh ch pM =
227,5 N/m2. pN = ?
p s: pN = 80,9 N/m2
Cu hi n tp Chng IX
1. nh ngha th nguyn, khng th nguyn. Th no l n v c bn, n v dn
xut. nh l Pi v ng dng.
2. Cc tiu chn tng t v ng dng php m hnh ho tng phn.
Phn B
My thu kh
Chng X
khi nim chung v my bm
My thu lc l tn gi chung cho tt c cc my lm vic trn nguyn tc trao i
nng lng vi cht lng theo cc nguyn l thu lc ni ring v c hc cht lng ni
chung. Trong ngi ta phn ra hai loi chnh :
- My bm: bin i c nng thnh nng lng ca dng chy (p nng v ng
nng).
- Tuabin: nhn nng lng ca dng chy thnh c nng ko cc my cng tc lm
vic.
Trong phm vi gio trnh ny chng ta ch nghin cu mt s loi my bm ch
yu.
10.1. Vi nt v qu trnh pht trin ca my bm
T c xa con ngi F gn lin cuc sng ca mnh vi nc, F tm cch khai
thc v s dng nc. Vit Nam, n , Trung quc..., t lu i F bit dng nng
lng dng nc ko cc ci xay lng thc, my mi, khoan ; gung nc cung cp
nc cho nng rung, i sng sinh hot...
MFi n th k th XVII v sau ny mi c nhiu nh bc hc nghin cu mt cch
khoa hc c s l thuyt v my thu lc ni chung v my bm ni ring.
Nm 1640 nh vt l hc ngi c Otto-Henrich F sng ch ra bm pittng u
tin bm kh v nc dng trong cng nghip. Lomonoxop (1711-1765) l ngi u
tin dng l lun c hc cht lng ci to kt cu gung nc c t ngn xa, nng cao
hiu sut v cng sut ca n.
le (1707-1783) F vit v l thuyt c bn ca tuabin nc ni ring v my thu
lc cnh dn ni chung lm c s cho cc nh bc hc Phuocnayron, Xablucop, Jucopski...
pht minh ra tua bin nc v bm ly tm u th k XIX l nhng bc nhy ln trong
lch s cc my nng lng.
c bit trong vng 50 nm gn y, l thuyt v thu kh ng lc pht trin rt
mnh, c nhiu thnh tu to ln v vic p dng nhng thnh qu pht minh ny trong lnh
vc my bm v cng phong ph.
Ngy nay, vi tc pht trin v bFo ca KHKT, c bit l khoa hc cng ngh,
my bm c rt nhiu loi vi nhiu kiu khc nhau c cu trc ngy cng hon thin, c
hiu sut ngy cng cao nhm p ng ngy cng y mi yu cu i hi ca mi lnh
vc sn xut i sng v quc phng.
10.2. Cng dng v phn loi
My bm c ng dng rt rng rFi trong cc lnh vc sn xut v sinh hot.
Trong cng nghip: bm cp thot nc, bm cc loi nguyn liu lng cc
nh my c kh ho cht, bm dng trong cc cng trnh khai thc v vn chuyn qung,
du m.v.v... Trong cng nghip c kh, bm c s dng ph bin trong cc h thng bi
trn, lm ngui, nng h, iu khin, truyn ng thu lc...
Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh K thut Thu kh .198
Trong nng nghip: bm c dng rng rFi trong cc h thng thu li ti tiu
nc cho cy trng, cung cp nc cho chung tri chn nui, c s ch bin nng sn
phm...
Ngoi ra bm cng c dng rng rFi trong cc lnh vc giao thng vn ti, quc
phng v sinh hot.
tin cho vic thit k, ch to v s dng, bm c phn loi nh sau :
Theo nguyn l lm vic :
- Bm cnh dn : Bm ly tm, bm hng trc.
- Bm th tch : bm pttong, bm rto..vv...
- Bm lm vic theo nguyn l c bit: Bm nc va, bm kh p, bm phun tia...
Theo cng dng, bm c phn loi thnh : Bm cp thot nc; Bm nhin liu;
Bm ho cht; Bm cu ho...
Ngoi ra theo phm vi ct p hoc lu lng, ngi ta cn chia bm thnh cc loi:
bm c ct cp cao, thp, trung bnh hoc bm c l lng ln, trung bnh, nh.
10.3. Cc thng s c bn ca bm
Ta xt mt trng hp
c th, bm lm vic trong
mt h thng ng ng
(Hnh 10-1).
P4
B cha
zd
L
ng y
K1
C
2 3
z
K1
ng c
A
Bm
zh
2
ng ht
P1
1
1
B ht
Z - Cao trnh ca bm
(chiu cao dng cht
lng ca bm) l
chnh lch gia hai mt
thong b ht v b
cha;
Hnh 10-1
P1 - p sut trn mt thong b ht;
P2 - p sut ti ming vo ca bm;
Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh K thut Thu kh .199
p
p V2
V
H = 3 + 3 + Z h + Z 2 + 2 + Z h
2g
2g
H=
p3 p2
V3 V2
+ Z
2g
(10-1)
H=
p ak + pck
V3 2 V2 2
+ Z
2g
(10-2)
V12 p1
p V2
+
= Z h + 2 + 2 + hwh
2g
2g
hay :
2
2
V1
V2
=
+
Zh +
+ hwh
2g
2 g
p2
p1
(10-3)
V3 2
p4 V4 2
+
= Zd +
+
+ hwd
2g
2g
p3
V
V
=
+ Z d + 4 + hwd 3
2g
2g
p3
Suy ra :
p4
(10-4)
hay :
H=
p4 p1
H=
p4 p1
+ Z d + Z h + Z +
+Z +
V4 V1
+ hwd + hwh
2g
V4 2 V1 2
+ hw
2g
(10-5)
H = Ht + H
trong :
Ht =
p4 p1
H d = hw +
- Ct p tnh ca h thng.
+Z
2
V4 V1
2g
- Ct p ng ca h thng.
(10-7)
Chng ta thng dng cng thc (10-7) xc nh ct p tnh ton, khi thit k
trm bm.
10.3.3. Cng sut v hiu sut
Cng sut thu lc Ntl (cng sut hu ch) ca bm l cng sut dng truyn
trng lng ca lu lng Q vi ct p H:
N tl =
QH
1000
(Kw)
(10-8)
trong :
Q - Lu lng ca bm (m3/S)
H - Ct p ton phn ca bm (mH2O)
Cng sut i hi trn trc ca bm cn phi ln hn cng sut thu lc Ntl v bm
phi tiu hao mt phn nng lng b vo cc tn tht thu lc, tn tht ma st gia cc
b phn lm vic ca bm...
N=
N tl
QH
1000
[kw]
(10-9)
N tl
= H Q C
N
(10-10)
kN
(10-11)
tr
trong :
k > 1 - H s an ton ph thuc vo tng loi bm, ng c v cng sut
lm vic.
p1 p2
(10-12)
H h = H ck =
pa p2
(10-13)
T (9-3) c th vit:
H CK =
V
= Z h + 2 + hwh (10-14)
2g
Ta nhn thy ct p ht ca bm tu
thuc vo tr s ca p sut trn mt thong
ca b ht m p sut ny c gii hn nht
nh.
Zh
P1
pa p2
Hnh 10-2
Bng 10-1
cao
trn mt
bin m
a ,
m
-600
100
200
300
400
500
600
700
800
900
1000
1500
2000
11,3
10,3
10,2
10,1
10,0
9,8
9,7
9,6
9,5
9,4
9,3
9,2
8,6
8,2
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
0,09
0,12
0,24
0,43
0,75
1,25
2,00
3,17
4,80
7,10
10,3
3
t oc
p
H ,m
2
p pH
v2
+ hwh < H CK max = a
2g
(10-15)
[Z h ] =
v 2
H + 2 + hwh + h
2g
pa
(10-16)
pra
p sut ca ra
Chn khng ca vo
= 12 ,8 m
p1ck
=3m;
Lu lng ca bm Q = 10 l/s;
Xc nh ct p ca bm:
H=
p2 p1
p2
p2
2 v22 1v12
2g
p ra
+ z 2 z1
+a
= 12 ,8 + 0 ,12 = 12 ,92 m
p
= 1ck ( h + a ) kk
p1
p1ck
kk
n
= 3 m
Hiu ng nng:
v22
v12
2g
Ct p:
-
Q 1
1
=
2 4
2 4
2 g d 2 d1
16
16
2
2
6
1
= 10 .10 . 16 1
4 8 = 0 ,44 m
2
4
8
n
30
2000
30
= 209 1 / s
QH
102 N
V d 10-2 :
2
2
Zh
Mt my bm ly nc t ging
vi lu lng Q = 50 l/s. Nc c nhit
200C. Xc nh chiu cao ln nht Zh
tnh t mt nc n trc my bm
(hnh v) nu p sut trc my bm p2
= 0,3.105 Pa. Trn ng ng ht bng
gang c ng knh d = 0,25 m v chiu
di l = 50 m c mt li chn rc, khuu
ngot m vi bn knh R = 0,5 m v mt
kho iu chnh c m 45 %.
P1
1
Gii:
Ta vit phng trnh Becnuli cho 2 mt ct 1-1 v 2-2:
v12
2
Trong :
+ p1 + gz1 =
v22
2
+ p 2 + gz 2 + p
v1 - vn tc trn mt thong;
v2 - vn tc trung bnh trong ng ht;
p1 - p sut kh quyn;
v22
2
+ p2 + gZ h + p
p1 p2 v22 p
g
2 g g
4Q
4.5.10 2
=
= 1,02 m / s
d 2 3,14.0 ,25 2
p =
2
l v22
v2 l
v
+ 2 = + 2
d 2
2 d
2
Trong : = v + ng +k
Tra bng trong ph lc ta c:
v = 5 - H s sc cn cc b khi vo ng ht;
ng = 2,64 - H s sc cn cc b ti ch ngot m;
Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh K thut Thu kh .206
k = 5 - H s sc cn cc b ca kho;
= 0,0278
Vy ta c:
2
v2
l
p = hw g = + v + ng + k
=
2
d
50
1,02 2
= 0 ,0278
+ 5 + 2 ,64 + 5 998 ,2
= 0 ,91.10 4 Pa
0
,
25
2
Suy ra:
Zh =
10 5 (1 0 ,3 ) 1,02 2 0 ,91.10 4
= 6 ,2 m
998 ,2.9 ,8
2.9 ,8 998 ,2.9 ,8
Cu hi n tp chng X
1. Cng dng v phn loi my thu kh.
2. Cc thng s c bn ca my thu kh.
Chng XI
BM LY TM
11.1. KHI nim chung
Bm ly tm thuc loi bm cnh dn c s dng rng r i do c nhng u im
sau :
- Cu to n gin v chc chn, tho lp tin li, trng lng kch thc khng ln
khi c nng sut ln, din tch t my khng ln v nn my n gin.
- Ni trc tip vi ng c in hoc tuc bin hi thch ng vi kch thc ca tt c
trm bm v nng cao hiu sut ca lin hp bm.
- Khi ng bm nhanh v iu chnh n gin trong khong lu lng ln.
- Truyn nc u v lin tc. C th bm c nhiu loi cht lng khc nhau, hn
hp cht lng v cht rn.
- Gi thnh tng i r, s dng n gin, tin li.
Xt s kt cu cu mt bm ly tm n gin (Hnh 11-1).
4
2
1
6
6
7
8
H < 20m ct nc
- Bm ct p trung bnh :
H = (2060)m ct nc
- Bm ct p cao :
u2
C2
2
2
w2
w1
C1
C1
w1
D1
1 = 90o
D
2
u1
1 = 90o
1
u1
Hnh 11-2
M = QT(c2 l2 - c1 l1) = QT(C2 R2 cos2 - C1 R1 cos1)
Cng sut trn trc ca bnh cng tc: N = M; - vn tc gc.
Cng sut thu lc: Ntl = QHT ; HT - Ct p l thuyt.
V b qua tn tht thu lc: N = Ntl , ngha l gQTHT = M
Suy ra:
HT =
C2 R2 cos 2 C1 R1 cos 1
cos1 = C1u ; C2cos2 = C2u - Thnh phn vn tc tuyt i chiu theo phng u, nn:
HT =
u 2 C 2u u1C1u
g
(11-1)
Trong cc bm ly tm hin i C1 u1
bm c li nht) nn ta c :
HT =
u 2 C2 u
g
1 = 90 o C1u = 0 ( ct p ca
(11-2)
u 2 C2u
g
C1
u1
a)
b)
C2
W2
W1
W C1
c)
C2
U2
Cu2
W2
C1
u
Cu2 = u2
W1
W2
C1
Cu2
u2
U1
C2
2 < 90
2 > 90 o
2 = 90 o
Hd =
C 2 2 C1 2
2g
(11-3)
Hd =
2
C 2 2 C 2 r 2 C2u
=
2g
2g
HT =
u 2 C2u
g
C2 u 2 1 u 2 C2 u
<
2g
2 g
C2u 2 1 u 2 C2u
=
2g
2 g
hay
C2u 2 1 C2u u 2
>
2g
2 g
H > 1/2 HT (ct p ng hc ln hn mt na ct p ton phn)
Q1 n1D1
=
Q'2 n2 D23
(11-4)
H 1 n1D1
=
H 2 n2 D2
N1 n1
=
N 2 n2
D1
D
2
(11-5)
5
(11-6)
1 n S DS
= 2 2
H
n D
0 ,075 nS DS
=
Q
nD 3
va
DS
n2
=
D 2 nS 2 H
v :
Rt ra :
DS
=
D3
n3
3
3
nS H 2
nS n 3
0 ,075
n2
=
=
Q
nnS 3 H 3 / 2 nS 2 H 3 / 2
nS = 3 ,65
n Q
H3/4
(11-7)
Xt phng trnh (11-7) ta thy s vng quay c trng khng ph thuc vo loi
cht lng. Nh vy ta c th xc nh c s vng quay c trng ca bt k loi bm
no, nu bit c nng sut, ct p ca bm ng vi s vng quay n.
Dng khi nim v s vng quay c trng, ta c th :
- Thnh lp s phn loi thu lc bm ;
- So snh nhng loi bnh cng tc khc nhau ca bm ly tm ;
- Nghin cu nhng bm ln trn m hnh nh ;
- Chn bm tin li nht khi bit nng sut v ct p.
11.3.3. S lin h gia lu lng, ct p vi s vng quay ca bm ly tm
Ta bit trong mt bm ly tm khi s vng quay lm vic (n) ca bm thay i th
cc thng s lm vic khc ca bm Q, H, N cng thay i theo. Thc nghim chng t
rng khi mt bm ly tm lm vic vi s vng quay n thay i t (di 50% so vi n nh
mc) th hiu sut ca bm thay i t c th xem = const. Mt khc cc vn tc u t
l vi s vng quay nn cc tam gic vn tc s ng dng vi nhau. Do cc ch lm
vic khc nhau ca mt bm khi s vng quay n thay i t, xem nh cc trng hp tng
t.
ng dng cc cng thc xc nh lu lng Q v ct p H ca bm ly tm :
Q = D b C2rV
H=
Ku2C2 cos 2t
g
Q1 n1
=
Q2 n2
(11-8)
H 1 n1
=
H 2 n2
N1 n1
=
N 2 n2
(11-9)
(11-10)
n'
H '1 = H 1
n
n'
Q'1 = Q1
n
H=f(Q)
A
3
H=f'(Q
)
H1
H
H=f'
(Q)
A'
3
A'
2
H'1
H'1
H=f(Q)
A'
A
H1
A'
n'
Q'1 Q1
Hnh 11-4.
Q1Q'1
Hnh 11-5.
H 1 Q1
=
H '1 Q'1
hoc
H1
2
Q1
H '1
Q'1
= const
H '1
Q'12
Q'1
n
Q1
hoc n ' = n
H '1
H1
u 2 C2u
g
C2u =
QT
D2 b2 2
HT =
u 2 2 u 2 cot g 2
QT
D2 b2 2
g
HT = A - B cotg2QT
trong A, B l nhng hng s dng.
ng biu din phng trnh ny gi l ng c tnh c bn l thuyt, l mt
ng thng khng qua gc to , h s gc ca n ph thuc vo tr s gc 2 (Hnh 117)
Nu 2 < 90o th cotg2 > 0, ta c ng AD
Nu 2 = 90o th cotg2 = 0, ta c ng AC
Nu 2 < 90o th cotg2 < 0, ta c ng AB
Nh phn tch trn i vi bm ly tm th 2 < 90o, do ng c tnh l
thuyt ca bm l ng nghch bin bc nht AD.
Cn ch ng c tnh l thuyt AD biu din phng trnh c bn (11-2) trong
cha k ti nh hng ca s cnh dn c hn v cc loi tn tht Khi k ti nh hng
do s cnh dn c hn, ng c tnh tr thnh on thng AD.
HT = KHT
trong K < 1 - h s k ti nh hng ca s cnh dn c hn.
Khi k ti cc loi tn tht thu lc ca dng chy qua bnh cng tc cc loi tn
tht ny u t l vi bnh phng ca vn tc, tc l vi bnh phng ca lu lng, th
ng c tnh l ng cong bc hai AD.
H
H T(
u2
A
A'
W2
A"
90
2 >
HT ( 2 = 90 o )
H (
T
< 90 o
)
D
D'
C2u
C2m
C2
DII
DIII
Hnh 11- 6.
Hnh 11-7.
H ~Q
4
N~
A
y
Hnh 11-8.
Hnh 11-9.
n=1980
N-n
20
100
80
70
60
n
N-
5 10
1425
0
0
40
10
20
40
20
60
80
Q(l/s)
Q m3 / h
75
300 Q
80
=8
n 4 00
8
n 3= 20
7
n 2= 40
6
n 1=
0 0
200
n=
6
n 1040
5=
96
0
n =1230
10
=15
N-n 1425
=
n
N
70
n 1=640
E
10
0
=2
9
=25
79
60
20
n=25
25
10 20
81%
79
%
75
%
15 30
0
n 6=104
n 5=960
80
30 n 4=8
0
8
n 3= 0
0
n
20 2=72
40
60
70
78 75
H (m)
50
83%
975
n =2
81%
83%
N H
(KW) (m)
75%
79%
20
0
100
200
300 Q(l/s)
Hnh 11-11
hw = AQ2
trong : A - h s tn tht ph thuc vo cc yu t ni trn.
Q - lu lng ca bm.
Do c th vit :
H = Z + AQ
H,m
2
(11 - 11)
H~Q
N,KW
%
A
HA
C
NA
Q
N~
A
HO
~Q
QA
O
Q,l/s
Hnh 11-12
im A cho ta bit nhng thng s biu th ch lm vic ca bm (lu lng QA,
ct p HA , cng sut NA v hiu sut A ca bm).
11.5.2. iu chnh bm
iu chnh bm sang ch lm vic khc ngha l thay i im lm vic ca
bm theo mt yu cu no . C nhiu phng php iu chnh.
a - iu chnh bng kho
Ni dung ca phng php ny l to nn s thay i ng c tnh li bng cch
iu chnh kho ng y thay i lu lng Q ca h thng (khng iu chnh kho
ng ht v c th gy nn hin tng xm thc trong bm).
Trn hnh 11-3: Khi m kho hon ton c im lm vic A (HA,QA).
B
HB
HB
HA
HA
QB
QA
Hnh 11-13.
QA Q
B
Hnh 11-14.
(l
i)
~Q
H1
~Q
H2
HB
~Q
H
Hnh 11-15.
Dng trong trng hp h thng c yu cu lu lng ln hn lu lng ca mt
bm.
Trn hnh 11-15 biu th s ghp song song 2 bm. xc nh im lm vic
chung ca h thng bm ta v ng c tnh chung ca cc bm ghp bng cch cng cc
lu lng ca tng bm ghp vi cng mt ct p. Giao im ca ng c tnh chung vi
c tnh li l im lm vic ca cc bm ghp trong h thng.
R rng tng lu lng ca 2 bm lm vic song song s ln hn lu lng mt
bm nhng nh hn lu lng ca hai bm lm vic ring r v tn tht trong ng dn tng,
lm tng ct p ton phn ca bm.
Sau khi nghin cu nguyn tc ghp bm song song ta thy:
- S iu chnh (thay i im lm vic) ca h thng bm ghp song song tng
i phc tp khi cc bm ghp c ng c tnh khc nhau nhiu. V vy ngi ta thng
ghp cc bm c ng c tnh gn ging nhau hoc nh nhau iu chnh thun li.
- Cch ghp bm song song ch c hiu qu ln khi ng c tnh ca cc bm
ghp thoi (c dc nh) v ng c tnh li khng dc lm cch ghp ny ng dng
trong cc h thng bm cn c ct p H thay i t, khi lu lng Q thay i nhiu.
- S lng bm ghp song song tng lu lng trong h thng c gii hn nht
nh, xc nh bi ng c tnh chung ca cc bm ghp v c tnh li.
11.6.2. Ghp ni tip
Dng trong trng hp h thng c yu cu ct p ln hn ct p ca mt bm .
iu kin cc bm ghp ni tip lm vic c bnh thng trong h thng l cc bm
ghp c cng mt lu lng .
Q1 = Q2 = ... = Qi
Ct p lm vic ca h thng c ghp ni tip bm khi Q = const bng tng ct p
cc bm ghp:
Hc = H1 + H2 + ... + Hi
Xt hai bm 1,2 ghp ni tip (Hnh 11-16) lm vic trong mt h thng.
ng c tnh chung ca 2 bm
ghp (Hc - Q) c xy dng bng cch
cng cc ct p ca ring tng bm ghp vi
cng mt lu lng. Giao im ca ng
c tnh chung vi ng c tnh li l
im lm vic ca cc bm ghp trong h
thng (im A - Hnh 11-16). T ta xc
nh c lu lng Q v ct p ca hai
bm ghp (H1+H2).
Hc ~Q
A
Hc = H1+H2
H2~Q
H1 ~Q
H2
H1
Q
H~ i)
(l
Ch :
O
Hnh 11-16.
P2
1
P2
R1
P2
P1
R2
R0
Hnh 11-17
(11-12)
11.8. v d bi tp
V d 11-1:
Bm ly tm ht nc t hai b c
mc nc chnh nhau mt cao a = 1m
ln b trn cng (c cao b = 5m so vi
mc nc st bn di) vi lu lng Q =
10 l/s, theo cc nhnh ng ng l = 5m;
d1 = 50mm; d1 = 75mm.
4l1d2
l1d1
a
f
Xc nh ct p ca bm, bit h s
ma st ng ng = 0,03; khng tnh tn
tht cc b.
Gii:
l1d2
A
l1d1
Ct p ca bm H = a + b + hAB + he = b +hAB + hf
(1)
ve2
he = d
hf =
2g
2
vf
d1 2 g
Qe2
d 1 2 gf 12
d1
= K 1Qe2
Q 2f
2 gf 12
= K 1Q 2f
a + K1Qe2 = K1Qf2
(2)
Ta c: Q = Qf + Qe hay Qe = Q Qf
2
e
Thay Qe vo (2):
(3)
2
2
f
K1 =
Q
a
+
2 2QK 1
d1
Qe2
2 gf 12
(4)
0 ,03
16
.5.
= 3 ,97.10 4
2
5
0 ,05 2.9 ,8. .0 ,05
Q
a
10
+
= 5.10 3 +
=
3
2 1QK 1
2.10.10 .3 ,97.10 4
H = b + h AB + h f = 5 +
0 ,03
10 210 6 16
+
.5.5
0 ,075
2.9.8. 2 .7 ,54 4 .10 8
H ,m
40
H~Q
30
20
10
100
H = h + hw
~Q
50
Gii:
25
50
75
100
Q, m3/h
l' v 2
365
= 0 ,03.
v 2 = 3 ,72v 2
d 2g
0 ,15.2.9 ,81
Q2
= 20 + 11900Q 2
= 0,60
V d 11-3:
Bm ly tm lm vic vi s vng quay n = 950 vg/ph bm nc nhit 100C vo
b c p vi lu lng Q = 60 m3/h, ct p ca bm H = 32 m, p sut kh quyn p2 =
742,0 mmHg.
Nu mun tng nng sut ca bm bng cch tng s vng quay n2 = 1450 v/ph th
chiu cao ht ca bm phi gim i bao nhiu?
ng knh ng ht ca bm ds = 125 mm, h s cn ca ng ht = 22,3.
Gii:
Lu lng ca bm tnh bng m3/s:
Q
60
=
= 0 ,0167 m 3 / s
3600 3600
Q=
Vn tc trong ng ht:
v=
0 ,0167.4
= 1,36 m / s
3 ,14.0 ,125 5
v2
1,36 2
H = 0,0234.32 = 0,75 m
Chiu cao ht cho php ca bm tnh theo cng thc:
hs1 =
pa pH
v12
hw H =
2g
= 10 ,1 0 ,12
1,36 2
2 ,10 0 ,75 = 7 ,04 m
2.9 ,81
n2
1450
= 0 ,0167
= 0 ,0255 m 3 / s
n1
950
2
n
1450 2
H 2 = H 1 2 = 32.
= 75 m
950 2
n1
Q2
0 ,0255.4
= 2 ,08 m / s
3 ,14.0 ,125 2
v2
2 ,08 2
= 0 ,001218
n 4 / 3Q 2 / 3
1450 4 / 30 ,0255 2 / 3
= 0 ,001218
= 0 ,0228
H
75
Ct p d tr trnh xm thc:
H = 0,0238.75 = 1,71 m
Chiu cao ht cho php ca bm khi lm vic s vng quay n2 = 1450 vg/ph:
hs 2 =
pa p H
= 10 ,1 0 ,12
v22
hw H =
2g
2 ,08 2
4 ,92 1,71 = 3 ,13m
2.9 ,81
l3 d 3
B phn sui
Xc nh lu lng qua ni hi v
cng sut trn trc ca bm.
l2 d 2
Chiu di v ng knh cc on
bng l1 = 45 m; d1 = 75 mm; l2 = 16 m; d2 =
40 mm; l3 = 20 m; d3 = 50 mm. H s cn
ca tt c cc on ng = 0,03.
Khng tnh tn tht cc b trn cc
on ng.
Bm
Ni hi
l1 d 1
Gii:
ng c tnh ca on ng th nht c xc nh theo phng trnh sau:
Q2
l
=
hw1 = 1 + 1
2
2 g . 1
d1
45
16.Q 2
= 15300Q 2
= 0 ,03.
+ 15
2
4
0
,
075
2
.
9
,
81
.
3
,
14
.
0
,
075
ng c tnh ca on ng th hai:
Q2
l
=
hw 2 = 2 + 2
2
2 g . 2
d2
16
16.Q 2
= 1555000Q 2
= 0 ,03.
+ 2.18
2
4
0 ,04
ng c tnh ca on ng th ba:
l
Q2
=
hw3 = 3 + 3
2
d3
2 g . 3
20
16.Q 2
= 872000Q 2
= 0 ,03.
+ 3.18
2
4
0 ,05
H = 7,8 m
= 0,65
Bi tp 11-1:
Mt bm ly tm chuyn nc nhit 200 C, t mt b thu nc ln knh tiu
(hnh v). Lu lng nc Q = 24 m3/h. ng c tnh s vng quay n1 = 950 vg/ph,
cho bng sau:
Q (l/s)
4,0
6,0
8,0
10,0
H (m)
9,10
8,15
6,75
5,00
Xc nh s vng quay n2 phi bng bao nhiu nu mc nc trong b thu trn trc
bm h1 = 2,0 m; mc nc trong knh tiu h1 = 3,2 m (trn trc bm).
h2
h1
l
d
60
20
0
2l
1
2
8 Q .l/A
B
Bi tp 11-3:
ng c tnh ca bm ly tm khi n = 1450 vg/ph cho hnh v. Bm cp nc t
ging ln mt b cha c p h vi chiu cao h = 12 m, theo ng ng c ng knh d =
100 mm, chiu di l = 100 m. ng ng c 3 khuu, 1 van mt chiu c li chn rc v 1
kho.
1. Xc nh lu lng ca bm khi m kho hon ton (k = 0) v khi gim lu lng
bng cch ng kho (k =30).
2. Xc nh phi thay i s vng quay bao nhiu cng c lu lng nh ng kho
m khng phi ng kho.
3. V ng c tnh ca bm s vng quay mi.
4. Xc nh cng sut trn trc ca bm trong c 3 trng hp.
H,m
25
H=f(Q
)
20
15
f (Q
=
10 70
5
50.
10
12
14
Q l/s
Bi tp 11-4:
Mt trm bm cu ho gm c hai bm ging nhau c c tnh cho trong bng vi
n = 1600 vg/ph. Nc c bm t ging su c mc nc 0 ln mt thp d phng c
mc nc 20 m theo mt ng ng l = 2 km, d = 130 mm. Trong trng hp cu ho th
ng kho B m kho A. Lu lng cn thit cho cu ho Q = 7 7,5 l/s v ct p cu ho
H 40 m.
10m
l, d
B
D
Q
10
H(m)
37
39
36
29
20,5
10
(%)
50
64
66
65
50
1. Xc nh lu lng vo b C v D,
cng sut ca bm, cho trng hp K
= 0 v B = B = 4.
B'
d2
d1
H2
B
d2
H1
ng c tnh Bm
Q(l/s)
12
16
20
24
28
32
H(m)
52
54
55
54
52
49
44
38
30
(%)
30
50
63
71
75
75
70
58
ng c tnh ng ng
Q(l/s)
10
15
20
25
HAB(m)
0,25
2,25
6.25
HBC(m)
1,25
11,25
20
31,25
Chng XII
Bm pittng
12.1. Khi nim chung
Nm 1640 - Nh vt l hc ngi c Otto Henrich " ch to thnh cng bm
pittng u tin, n l mt dng in hnh thuc loi bm th tch lm vic theo nguyn tc
p y cht lng trong bung kn.
u im ca bm pittng l c th to ra p sut ca cht lng bm rt cao. Tr s
ct p ca bm khng ph thuc vo lu lng m ch ph thuc vo cng sut ng c
truyn ng cho bm.
Nhc im ca bm pittng l kch thc ln, gi thnh cao, trng lng ln, din
tch t my ln, c cu ca bm phc tp d h hng v truyn cht lng khng u.
S cu to ca bm pittng tc dng n c ch ra trn hnh 12-1.
Nu bm pittng c ko bi mt ng c, th chuyn ng quay ca trc ng c c
bin i thnh chuyn ng tnh tin ca pittng 1 trong xi lanh 2 nh h thng thanh
truyn tay quay vi hnh trnh S = 2R (R - bn knh tay quay)
2
3
P
Hnh 12-2
Hnh 12-3
b) Theo c im kt cu ca pittng
- Bm pittng a (Hnh 12-1), pittng c dng hnh a, mt xung quanh ca
pittng tip xc vi xi lanh. Nhc im ca loi bm ny l pittng v xi lanh phi ch to
vi chnh xc cao (thng lm tng kn kht bng cc vng gng lp trn pittng).
- Bm pittng tr (Hnh 12-3), pittng c dng hnh tr, mt xung quanh ca pittng
khng tip xc vi xi lanh, nn khi lm vic xi lanh khng b mi mn. B phn lt kn l
nhng m lt khng gn lin vi pittng, nn c kh nng ch to chnh xc, lt kn c
tt hn. Loi bm ny thng c dng vi p sut ln.
Ngoi ra ngi ta cn phn loi bm pittng theo p sut, lu lng, v tr...
12.2. Lu lng ca bm pittng
Lu lng l thuyt (hay l thuyt trung bnh) ca bm pittng bng tng th tch
lm vic ca bm trong mt n v thi gian. Cn lu lng tc thi ph thuc vo vn tc
chuyn ng ca pittng, m vn tc ny li thay i theo thi gian t .
12.2.1. Lu lng trung bnh
a) Lu lng l thuyt trung bnh :
Ql =
qn
60
(12-1)
q = FS =
D 2
4
q = FS + (F-f)S =
(12-2)
(2D2 - d2)
(12-3)
( Q < 1 )
(12- 4)
R
0 ,1 th :
l
=t
( - vn tc gc , t - thi gian)
Vn tc tc thi ca pittng :
v=
dx
= R sin
dt
Q = F R sin
Ta thy Q dao ng theo hnh sin : Qmax khi = /2 ; Qmin = 0 khi = 0 (Hnh12-4).
Q
max
FR
/2
= ;
= /3.
Qmax
/2
O
2Fs
3/2
2(F-f)s
Qmax
Qmin
Qmax
Qmin
p1
v1
p
v
= Z 2 + 2 + 2 + hw1 2 + hqt
2g
2g
(12-7)
1 v
dl
g t
hqt =
v dv
=
= R 2 cos
t dt
L
R 2 cos
g
(12-8)
pa
= Zh +
p x1
Vx1 2
+ hwh + hqth
2g
trong :
px1- p sut bung lm vic trong qu trnh ht;
vx1- Vn tc cht lng trong bung lm vic, cng chnh l vn tc ca pittong;
L + x dVx1
hqth = h
g dt
p x1
suy ra :
V
Z h + x1 + hwh + hqt
2g
pa
(12-9)
p sut bung lm vic trong qa trnh ht px1 (nu hqt > 0) s nh hn p sut trn
mt thong ca b ht pa: px1< pa
Ct p qun tnh l i lng i du trong qa trnh ht v y ca bm. Khi
pittong bt u qu trnh ht cht lng, vx1 tng dn th hqt ng vai tr cn (hqt > 0) lm nh
hng xu n kh nng ht ca bm. Khi vx1 gim (hqt < 0) th ct p qun tnh ng vai
tr tch cc, tng thm ct p, c nh hng tt n kh nng ht ca bm.
p
p
iu kin chng xm thc x1
H + h
x=o
(12-10)
S-x
Zh
Pa
a
Zh
a Q
Hnh 12-8.
Hnh 12-9.
p v
v
+ x 2 = Z d + c + c + hwd + hqtd
2g
2g
px2
suy ra :
px2
v 2
v
+ Z d + c + hwd + hqtd x 2
2g
2 g
pc
(12-11)
L + S x dv x 2
hqtd = d
g
dt
trong :
px 2
p
= c + Z d + hwd hqtd max
min
(12-12)
px2
px2
P
H + h
x =0
(12-13)
n
30
vo (12-10)(12-12) ta c :
nmax,h =
895 pa p H
h Z h hwh
Lh R
nmax,d =
895 pC p H
h + Z d + hwd
Ld R
[n] nmaxh,d
Vi bm nc, thng [n] = 100 200 v/ph
PI
Zh
Zd
PI
P0
Hnh 12-10.
Hnh 12-11.
H
L
B
G
Q
N
n = const
n1
n2
N
O
Hnh 12-12
Hnh 12-13
Q
N
n2 = const
Q2
n1 = const
Q1
K2
K1
Kck
Hnh 12-14
Hnh 12-15
D 2
4
S=
3 ,14.14 ,5 2
.45 = 7400 cm 3 / vg
4
Lu lng ca bm:
Qb = qb.n.Q = 7,4.75.0,98 = 53,5 l/ph
Cng sut ca bm:
Nb = NbQck = 56,8.0,98.0,96 = 53,5 kW
p sut ca cht lng lm vic:
p=
612 N b 612.53 ,5
=
60 at
Qb
545
V d 12-2:
Bm pittng tc dng kp c ng knh xi lanh D = 200 mm, ng knh cn
pittng d = 40 mm, hnh trnh pittng S = 200 mm, s vng quay ca trc bm n = 70
vg/ph.
Bm nc nhit 500 C, p sut kh quyn pa = 707 mmHg. ng ht ca bm c
ng knh ds = 150 mm, chiu di ng ht ls = 8 m, c 3 khuu ( = 0,5), 1 kho (k =1,0)
v van nhn (v = 2,5), h s cn = 0,03. Tn tht van ht ca bm hWv = 0,6 m ct
nc.
Xc nh chiu cao ht cho php ca bm v s thay i th no nu t hp khng
kh ht, chia ng ht thnh 2 phn l1 = 7 m v l2 = 1 m.
Gii:
Vn tc gc ca trc bm:
.n
30
3 ,14.70
= 3 ,72 1 / s
30
hS 1 =
pa p H
= 9 ,61 1,26
l s F 2 r
hWs =
gf s
8 ,0.0 ,20 2
.7 ,32 2 .0 ,1 0 ,6 = 0 ,31 m
2
9 ,81.0 ,15
Khi c hp khng kh, tn tht nng lng phi tnh c tn tht trong ng ht.
Tnh vn tc trong ng ht:
c=
QT (2 F f )S .n 2 D 2 f 2 S .n
=
=
=
fS
f S .60
f S2 .60
(2.0 ,2
0 ,04 2 0 ,2.70
= 0 ,812 m / s
0 ,15 2 .60
l
c2
hWS = S +
=
dS
2g
2
7
0 ,182
= 0 ,03
+ 3.0 ,5 + 1,0 + 2 ,5
= 0 ,215 mH 2 0
0 ,15
29 ,81
pa p H
l 2 F 2 r
hWs hV =
gf s
1.0 ,20 2
.7 ,32 2 .0 ,1 = 6 ,60 m
9 ,81.0 ,15 2
Bi tp 12 -1:
Xc nh cc kch thc c bn v cng sut ca bm pittng tc dng n cho bit:
Lu lng ca bm Qb = 0,6 m3/h; p sut cht lng lm vic p = 200 at; s vng quay lm
vic ca ng c nc = 195 vg/ph. Hiu sut thit k Qb = 0,85; ckb = 0,95.
p s: Chn Ks = 4; khi : D = 25 mm;
d = 20 mm; S = 123 mm; N = 3,27 kW;
Nc = 4,04 kW.
Bi tp 12 -2:
Xc nh lu lng tc thi thc ca bm pittng tc dng kp ti cc thi im
1
1
t1 = 5 s v t 2 = t1 + s . Bit ng knh pittng D = 75 mm, ng knh cn pittng d =
3
2
25 mm, bn knh tay quay R = 75 mm. Bm lm vic vi s vng quay khng i n = 60
vg/ph. Hiu sut lu lng ca bm Qb = 0,85.
t1
t2
1
p s: Ti thi im t1 = 5 s , Q1 = 1,36 l/s;
3
Ti thi im t 2 = t1 +
1
s , Q2 = 1,53 l/s
2
Bi tp 12 -3:
Xc nh s vng quay cho php ca bm pittng tc dng n, c ng knh
xylanh D = 200 mm, hnh trnh pittng S = 250 mm, Chiu cao ht hS = 3,5 m, Nhit
nc t = 30o C, p sut kh quyn pa = 760 mmHg.
S vng quay cho php l bao nhiu, nu t hp khng kh chia ng ht, lS = 11 m
thnh 2 phn l1 = 10 m v l2 = 1 m. ng knh ng ht ds = 150 mm. H s cn ca ng
ht = 12,0. Tn tht nng lng ca van ht hWv = 0,8 m.
p s: n = 139 vg/ph
Cu hi n tp chng XII
1. u, nhc im, nguyn l lm vic v phn loi bm pittng.
2. Lu lng ca bm piston.
3. Phng trnh chuyn ng ca cht lng trong bm piston.
4. Cch khc phc hin tng khng n nh ca chuyn ng cht lng trong bm
piston.
5. ng c tnh ca bm piston, so snh c g ging v khc so vi bm ly tm.
Ph lc 1
Tn tht cc b trong ng c p
1) Tr s h s tn tht cc b trong trng hp m rng t ngt (H. PL1-1)
2
hw =
; = 2 1
2g
1
v2
v2
v1
2
10
81
64
49
7
36
6
25
16
Hnh PL1-1
hw =
v2
2g
1
2
2
1
0,00
0,10
0,20
0,40
0,60
0,80
1,00
0,5
0,45
0,40
0,30
0,20
0,10
0,00
v2
v1
Hnh PL1-2
3) L chn trong ng (H. PL1-3)
2
2
2
0,707 2
v
2
hw =
; = 1+
1
2g
v1
v2
Hnh PL1-3
0,05
0,1
0,2
0,3
0,4
0,5
0,6
0,7
0,8
0,9
1,0
1070
245
51,1
18,4
8,2
4,0
2,0
0,97
0,41
0,26
30o
H s tn tht
0,20
40o
0,30
50o
0,40
60o
0,55
70o
0,70
80o
0,90
90o
1,10
v1
2
D2
Gc ngot ca
ng:
Hnh PL1-4
v2
20
25
34
39
49
H s tn tht
1,7
1,3
1,1
1,0
0,83
Hnh PL1-5
6) Tr s khi ng ngot dn vi gc .
d
R
3 ,5
= 0 ,131 + 0 ,163
90
='
90 o
l h s sc cn khi = 90o.
Bng cho khi gc ngot l 90o vi cc t s
d
khc nhau.
2R
d
2R
0,1
0,2
0,3
0,4
0,5
0,6
0,7
0,8
0,9
1,0
0,13
0,14
0,16
0,21
0,29
0,44
0,66
0,98
1,41
1,98
d h
v c2 = c
d
d
4
dh
d
c
1
3
2
8
3
8
4
8
5
8
6
8
7
8
1,0
0,948
0,856
0,74
0,609
0,466
0,315
0,159
(H. PL1-6)
0,00
0,07
0,26
0,81
2,06
5,52
17,0
97,8
Hnh PL1-6
8) Tr s ca van (H. PL1-7).
a)
b
)
Hnh PL1-7
a- van nh, trc thng ng, = 3 5,5.
b- van nh, c trc nghing, = 1,4 1,85.
10o
15o
20o
25o
30o
35o
0,24
0,52
0,90
1,54
2,51
3,91
6,22
40
45
1,08
18,7
50
55
32,6
58,8
60
65
118
256
70
90
751
Hnh PL1-8
10) Tr s h s tn tht cc b ca kho ph thuc gc ngot (H. PL1-9).
5o
10o
15o
20o
25o
30o
35o
40o
45o
50o
55o
0,05
0,29
0,75
1,56
3,10
5,47
9,68
17,3
31,2
52,6
106
Hnh PL1-9
70o
65o
60o
55o
50o
45o
40o
35o
30o
25o
20o
15o
1,7
2,3
3,2
4,6
6,6
9,5
14
20
30
42
62
92
Hnh PL1-10
12) Tr s h s i vi van ng c li (H. PL1-11).
d = 40
70
100
150
200
300
= 12
8,5
5,2
3,7
Li
ct 2-2 n mt ct 2-3 :
Hnh PL1-11
2 3 =
hn
2
v3
23
2g
'
2 3 =
hn
2
v2
2 3
2g
2 3
Q2 3
Q3 2
2
Q
v 2 (cc k hiu c
3
Q3
2
3
0,1
0,2
0,3
0,4
0,5
0,6
0,7
0,09
-0,50
2,97
0,19
-0,53
0,27
9,90
19,70
32,40
48,80
66,50
0,53
2,14
4,23
7,30
11,40
15,60
20,30
25,80
31,80
-0,69
0,00
1,11
2,18
3,76
5,90
8,38
11,30
14,60
18,40
0,35
-0,65
-0,69
0,59
1,31
2,24
3,52
5,20
7,28
9,23
12,20
0,44
-0,80
-0,27
0,26
0,84
1,59
2,66
4,00
5,73
7,40
9,12
0,55
-0,83
-0,48
0,00
0,53
1,15
1,89
2,92
4,00
5,36
6,60
1,00
-0,65
-0,40
-0,24
0,10
0,50
0,83
1,13
1,47
1,86
2,30
0,8
0,9
1,0
hn
1 3
13 =
hn
2
v3
1 3
V1; 1; Q1
2g
h
13 = n2
v3
'
V3 ;3 ;Q3
900
1 3
2 3
2
Q
1 2
2g
Q3
2
V2; 2; Q2
Hnh PL1-12
0,1
0,2
0,3
0,4
0,5
0,6
0,7
0,8
0,9
1,0
13
0,7
0,64
0,60
0,65
0,75
0,85
0,92
0,96
0,99
1,00
12 =
hn
2
v1
1 2
'
12
hn
2
v2
1 2
2 3
Q2 1
2g
2g
Q1 2
y, 12 c cho trong bng PL1-3, ph thuc
Q
3
V1; 1; Q1
V3 ;3 ;Q3
900
1
2
V2; 2; Q2
1 3
Hnh PL1-13
2
1
0,09
0,19
0,27
0,35
0,44
0,55
1,00
Q2
Q1
0,1
0,2
0,3
0,4
0,5
2,80
1,41
1,37
1,10
1,22
1,09
0,90
4,50
2,00
1,81
1,54
1,45
1,20
1,00
6,00
2,50
2,30
1,90
1,67
1,40
1,13
7,88
3,20
2,83
2,35
1,89
1,59
1,20
9,40
3,97
3,40
2,73
2,11
1,65
1,40
13 =
hn
2
v1
'
13 =
hn
2
v3
0,7
0,8
0,9
1,0
11,10
4,95
4,07
3,22
2,38
1,77
1,50
13,00
6,50
4,80
3,80
2,58
1,94
1,60
15,80
8,45
6,00
4,32
3,04
2,20
1,80
20,00
10,80
7,18
5,28
3,84
2,68
2,06
24,70
13,30
8,90
6,53
4,75
3,30
2,30
13
,
2
Q2
1
2g
2g
Q1
Q
y, 13 ly theo bng PL1-4 ph thuc t s 3
Q1
Bng PL1-4. Gi tr h s tn tht 13 i vi chc ba phn nhnh
1 3
0,6
1 3
Q3
Q1
0,1
0,2
0,3
0,4
0,5
0,6
0,7
0,8
0,9
1,0
13
0,7
0,64
0,60
0,57
0,55
0,51
0,49
0,55
0,62
0,70(*)
ph lc 2
Tr s C tnh theo cng thc ca N.N. Pavlpski
1
C = Ry
n
y = 2 ,5 n 0 ,13 0 ,75 n 0 ,10 R
(dng cho h mt)
n
0,011
0,013
0,017
0,020
0,025
0,030
0,035
0,040
50,0
54,4
57,1
59,5
61,3
62,8
64,1
65,2
67,2
68,8
70,3
71,5
72,6
73,7
74,6
75,5
76,3
77,0
77,7
79,3
80,7
82,0
83,1
84,1
85,3
86,8
88,3
89,4
90,9
95,7
99,3
104,4
108,1
38,0
42,4
45,0
47,0
48,7
50,1
51,3
52,4
54,3
55,8
57,2
58,4
59,5
60,4
61,3
62,1
62,9
63,6
64,8
65,8
67,1
68,4
69,5
70,4
71,4
73,0
74,5
75,5
76,9
81,5
84,8
89,4
92,6
24,0
26,8
30,0
32,0
33,2
34,4
35,5
36,4
38,1
39,5
40,7
41,8
42,7
43,6
44,4
45,2
45,9
46,5
47,2
48,6
49,8
50,9
51,9
52,8
53,7
55,2
56,5
57,5
58,8
62,9
65,9
69,8
72,5
19,0
21,2
23,1
25,0
26,1
27,2
28,2
29,0
30,6
32,6
33,0
34,0
34,8
35,7
36,4
37,1
37,8
38,4
39,0
40,3
41,5
42,5
43,4
44,4
45,2
46,6
47,9
48,8
50,0
53,9
56,6
60,3
62,5
12,0
14,14
16,16
17,5
18,6
19,5
20,4
21,1
22,4
23,5
24,5
25,4
26,2
26,9
27,6
28,3
28,8
29,4
29,9
31,1
32,2
33,1
34,0
34,8
35,5
36,9
38,0
38,9
40,0
43,6
46,0
49,3
51,2
8,0
10,6
12,12
13,0
13,9
14,7
15,5
16,1
17,3
18,3
19,1
19,9
20,6
21,3
21,9
22,5
23,0
23,5
24,0
25,1
26,0
26,9
27,8
28,5
29,2
30,4
31,5
42,3
33,3
36,7
38,9
41,9
43,6
6,0
7,78
9,24
10,0
10,9
11,5
12,2
12,8
13,8
14,7
15,4
16,1
16,8
17,4
17,9
18,5
18,9
19,4
19,9
20,9
21,8
22,6
23,4
24,0
24,7
25,8
26,8
27,6
28,6
31,7
33,8
36,1
38,1
5,0
3,36
6,93
8,0
8,7
9,3
9,9
10,3
11,2
12,1
12,3
13,4
14,0
14,5
15,0
15,5
16,0
16,4
16,8
17,8
18,6
19,4
20,1
20,7
21,3
22,4
23,4
24,1
25,0
28,0
30,0
32,5
33,9
R, (m)
0,01
0,02
0,03
0,04
0,05
0,06
0,07
0,08
0,10
0,12
0,14
0,16
0,18
0,20
0,22
0,24
0,26
0,28
0,30
0,35
0,40
0,45
0,50
0,55
0,60
0,70
0,80
0,90
1,00
1,50
2,00
3,00
4,00
ph lc 3
Tr s C tnh theo cng thc ca Manning
1
C = R1 / 6
n
n
0,010
0,013
0,014
0,017
0,020
0,025
0,030
0,035
0,040
60,7
62,6
64,2
65,6
68,1
70,2
72,1
73,7
75,1
76,5
77,7
78,8
79,9
80,9
81,8
83,9
85,8
87,5
89,1
90,5
91,8
93,1
94,2
96,4
98,3
100,0
101,0
103,1
104,5
107,0
109,3
112,3
116,5
120,1
123,2
126,0
130,8
146,8
46,7
48,1
49,4
50,7
52,4
54,0
55,4
56,7
57,8
58,8
59,8
60,6
61,5
62,2
63,0
64,6
66,0
67,3
68,5
69,6
70,6
71,6
72,5
74,1
75,6
77,0
78,2
79,3
80,4
82,3
84,1
86,3
89,6
92,4
94,8
97,0
100,0
112,9
43,4
44,7
45,9
46,9
48,7
50,2
51,5
52,6
53,7
54,6
55,5
56,3
57,1
57,8
58,4
59,9
61,3
62,5
63,6
64,6
65,6
66,5
67,3
68,8
70,2
71,4
72,6
73,6
74,6
76,4
78,0
80,2
83,2
85,8
88,0
90,0
93,4
104,8
35,7
36,8
37,8
38,6
40,1
41,3
42,4
43,3
44,2
45,0
45,7
46,4
47,0
47,6
48,1
49,4
50,5
51,5
52,4
53,3
54,0
54,7
55,4
56,8
57,8
58,8
59,8
60,6
61,5
62,9
64,3
66,0
68,5
70,6
72,5
74,1
76,9
86,3
30,4
31,3
32,1
32,8
34,1
35,1
36,0
36,8
37,6
33,2
38,8
39,4
39,9
40,4
40,9
42,0
42,9
43,8
44,5
45,3
45,9
46,5
47,1
48,2
49,1
50,0
50,8
51,5
52,2
53,5
54,6
56,1
58,3
60,0
61,6
63,0
65,4
73,4
24,3
25,0
25,7
26,3
27,3
28,1
28,8
29,5
30,1
30,6
31,1
31,5
32,0
32,4
32,7
33,6
34,3
35,0
35,6
36,2
36,7
37,2
37,7
38,5
39,3
40,0
40,6
41,2
41,8
42,8
43,7
44,9
46,6
48,0
49,3
50,4
52,3
58,7
20,2
20,9
21,4
21,9
22,7
23,4
24,0
24,5
25,0
25,5
25,9
26,3
26,6
27,0
27,3
28,0
28,6
29,2
29,7
30,2
30,6
31,0
31,4
32,1
32,8
33,3
33,9
34,4
34,8
35,7
36,4
37,4
38,8
40,0
41,1
42,0
43,6
49,0
17,3
17,9
18,3
18,8
19,5
20,1
20,6
21,1
21,5
21,8
22,2
22,5
22,8
23,1
23,4
24,0
24,5
25,0
25,5
25,9
26,2
26,6
26,9
27,5
28,1
28,6
29,0
29,5
29,8
30,6
31,2
32,1
33,3
34,3
35,2
36,9
37,4
41,9
15,2
15,6
16,0
16,4
17,0
17,6
18,0
18,4
18,8
19,1
19,4
19,7
20,0
20,2
20,4
21,0
21,4
21,9
22,3
22,6
23,0
23,3
23,6
24,1
24,6
25,0
25,4
25,8
26,1
26,8
27,3
28,1
29,1
30,0
30,3
31,5
32,7
R, (m)
0,05
0,06
0,07
0,08
0,10
0,12
0,14
0,16
0,18
0,20
0,22
0,24
0,26
0,28
0,30
0,35
0,40
0,45
0,50
0,55
0,60
0,65
0,70
0,80
0,90
1,00
1,10
1,20
1,30
1,50
1,70
2,00
2,50
3,00
3,50
4,00
5,00
10,00
Ph lc 4
H s i vi ng trn ph thuc ng knh d v h s nhm n
khi C tnh theo cng thc ca Vin s N.N. Pavolpski
d(mm)
200
300
400
500
600
700
800
900
1000
1200
1500
2000
2500
3000
0,011
0,021
0,019
0,017
0,016
0,016
0,015
0,015
0,014
0,013
0,013
0,012
0,011
0,011
0,010
0,012
0,026
0,024
0,022
0,020
0,019
0,019
0,018
0,017
0,017
0,016
0,015
0,014
0,013
0,012
H s nhm n
0,013
0,033
0,029
0,026
0,025
0,024
0,023
0,022
0,021
0,020
0,019
0,018
0,016
0,015
0,014
0,014
0,039
0,035
0,033
0,030
0,028
0,027
0,026
0,025
0,023
0,022
0,021
0,019
0,018
0,017
0,015
0,050
0,044
0,039
0,036
0,034
0,032
0,031
0,029
0,028
0,026
0,025
0,022
0,021
0,020
Ph lc 5
Tr s c trng lu lng K = C R ca cc ng dn nc c tit din trn
khi tnh theo cng thc y ca N.N. Pavolpski
1
C = R y ; y = f(n, R) (dng cho h mt)
R
ng knh
d(m)
1,0
1,5
2,0
2,5
3,0
3,5
4,0
5,0
6,0
7,0
8,0
9,0
10,0
12,0
14,0
16,0
Din tch
(m2)
0,7854
1,7672
3,1416
4,9087
7,0690
9,6210
12,5660
19,6350
28,2740
38,4840
50,2660
63,6170
78,5400
113,0970
153,9380
201,0620
Ph lc 6
Bng tnh cc ng dn nc. Tr s c trng lu lng K = C R
ca cc ng dn nc khi C tnh theo cng thc ca Manning
1
C = R1 / 6
n
(dng cho h thng mt)
K, (l/s)
d, (mm)
50
75
100
125
150
175
200
225
250
300
350
400
450
500
600
700
750
800
900
1000
1200
1400
1600
1800
2000
, (m2)
0,00196
0,00442
0,00785
0,01227
0,01767
0,02405
0,03142
0,03976
0,04909
0,07068
0,09621
0,12566
0,15904
0,19635
0,28274
0,38435
0,44179
0,50266
0,63617
0,78540
1,13090
1,5394
2,0106
2,5447
3,1416
ng sch
1
Co = = 90
n
(n 0,01)
9,624
28,37
61,11
110,80
180,20
271,80
388,00
531,20
703,50
1,144.103
1,726.103
2,464.103
3,373.103
4,467.103
7,264.103
10,96.103
13,17.103
15,64.103
21,42.103
28,36.103
46,12.103
69,57.103
99,33.103
136,00.103
180,10.103 .103
Cc iu kin tnh
ton bnh thng
1
= 80
n
(n 0,0125)
8,460
24,94
53,72
97,40
158,40
239,90
341,10
367,00
418,50
1,006.103
1,517.103
2,166.103
2,965.103
3,927.103
6,386.103
9,632.103
11,580.103
13,75.103
13,83.103
24,93.103
40,55.103
61,16.103
87,32.103
119,50.103
158,30.103 .103
Co =
ng bn
1
Co = = 70
n
(n 0,0143)
7,403
21,83
47,01
85,23
138,60
209,00
298,50
408,60
541,20
880,00
1,327.103
1,895.103
2,594.103
3,436.103
5,587.103
8,428.103
10,13.103
12,03.103
16,47.103
21,82.103
35,48.103
53,52.103
76,41.103
104,6.103
138,5.103
PH LC 7
M men qun tnh Jo (i vi trc nm ngang i qua trng tm C). To trng tm zc v
din tichd ca nhng hnh phng
Hnh v k hiu
Zo
a
Zc
Jo
zc
ba 3
12
z0 +
ba 3
36
2
z0 + a
3
a
2
ba
Zo
a
Zc
ba
2
Zo
c
Zc
a 3 ( B 2 + 4 Bb + b 2 )
36 ( B + b )
Zc
d 4
a( B + 2b )
3( B + b )
a( B + b )
2
z0 +
d
2
r 2
z0 +
4
3
r 2
z0 +
Zo
c
64
Zo
Zc
Zo
r
9 2 64 4
r
72
Zc
9 2 64 4
r
72
z0 + R
(R2 + r2)
Zc
a 3 b
z0 + a
ab
c
R
Zo
2a
c
2B
Ph lc 8
Cc hm kh ng
1
1
f = q( ) +
c
T
k 1
= = 1
To
k +1
q = c()
p
k 1 2 k 1
= = 1
po
k +1
r=
k 1 2 k 1
= = 1
o
k +1
y=
c
1
y ( ) +
c=
1
(l )
q ( )
( )
k = 1,4
0,00
0,01
0,02
0,03
0,04
0,05
0,06
0,07
0,08
0,09
1,0000
1,0000
0,9999
0,9999
0,9997
0,9996
0,9994
0,9992
0,9989
0,9987
1,0000
0,9999
0,9998
0,9995
0,9990
0,9986
0,9979
0,9971
0,9963
0,9953
1,0000
0,9999
0,9998
0,9997
0,9993
0,9990
0,9985
0,9979
0,9974
0,9967
0,0000
0,0158
0,0315
0,0473
0,0631
0,0788
0,0945
0,1102
0,1259
0,1415
0,0000
0,0158
0,0315
0,0473
0,0631
0,0788
0,0945
0,1102
0,1259
0,1415
1,0000
1,0000
1,0002
1,0006
1,0009
1,0019
1,0021
1,0028
1,0038
1,0047
1,0000
0,9999
0,9996
0,9989
0,9981
0,9971
0,9958
0,9943
0,9925
0,9906
0,0000
0,0091
0,0183
0,0274
0,0365
0,0457
0,0548
0,0639
0,0731
0,0822
0,10
0,11
0,12
0,13
0,14
0,15
0,16
0,17
0,18
0,19
0,9983
0,9980
0,9976
0,9972
0,9967
0,9963
0,9957
0,9952
0,9946
0,9940
0,9942
0,9929
0,9916
0,9901
0,9866
0,9870
0,9851
0,9832
0,9812
0,9791
0,9959
0,9949
0,9940
0,9929
0,9918
0,9907
0,9893
0,9880
0,9866
0,9850
0,1571
0,1726
0,1882
0,2036
0,2190
0,2344
0,2497
0,2649
0,2801
0,2952
0,1571
0,1726
0,1882
0,2036
0,2190
0,2344
0,2497
0,2649
0,2801
0,2952
1,0058
1,0070
1,0083
1,0100
1,0113
1,0129
1,0147
1,0165
1,0185
1,0206
0,9868
0,9860
0,9834
0,9806
0,9776
0,9744
0,9709
0,9673
0,9634
0,9594
0,0914
0,1005
0,1097
0,1190
0,1200
0,1372
0,1460
0,1560
0,1650
0,1740
0,20
0,21
0,22
0,23
0,24
0,25
0,26
0,27
0,28
0,29
0,9933
0,9927
0,9919
0,9912
0,9904
0,9896
0,9887
0,9879
0,9869
0,9860
0,9768
0,9745
0,9720
0,9695
0,9668
0,9640
0,9611
0,9581
0,9550
0,9518
0,9834
0,9815
0,9799
0,9781
0,9762
0,9742
0,9721
0,9699
0,9677
0,9653
0,3102
0,3252
0,3401
0,3549
0,3696
0,3842
0,3987
0,4131
0,4274
0,4416
0,3102
0,3252
0,3401
0,3549
0,3696
0,3842
0,3987
0,4131
0,4274
0,4416
1,0227
1,0250
1,0274
1,0298
1,0315
1,0350
1,0378
1,0406
1,0435
1,0465
0,9551
0,9507
0,9461
0,9414
0,9373
0,9314
0,9261
0,9207
0,9152
0,9095
0,1830
0,1920
0,2020
0,2109
0,2202
0,2290
0,2387
0,2480
0,2573
0,2670
0,30
0,31
0,32
0,33
0,34
0,35
0,36
0,37
0,38
0,39
0,9950
0,9840
0,9829
0,9819
0,9807
0,9796
0,9784
0,9772
0,9759
0,9747
0,9485
0,9451
0,9415
0,9379
0,9342
0,9303
0,9265
0,9224
0,9183
0,9141
0,9630
0,9605
0,9579
0,9552
0,9825
0,9497
0,9469
0,9439
0,9409
0,9378
0,4557
0,4691
0,4835
0,4972
0,5109
0,5243
0,5377
0,5509
0,5640
0,5769
0,4804
0,4790
0,5135
0,5382
0,5469
0,5636
0,5804
0,5973
0,6142
0,6312
1,0496
1,0528
1,0559
1,0593
1,0626
1,0661
1,0696
1,0732
1,0768
1,0805
0,9037
0,8977
0,8917
0,8854
0,8791
0,8727
0,8662
0,8595
0,8528
0,8460
0,2760
0,2850
0,2947
0,3040
0,3134
0,3228
0,3322
0,3417
0,3511
0,3606
0,40
0,41
0,42
0,43
0,44
0,45
0,46
0,47
0,48
0,49
0,9733
0,9720
0,9706
0,9692
0,9677
0,9663
0,9647
0,9632
0,9616
0,9600
0,9097
0,9053
0,9008
0,8962
0,8915
0,8868
0,8819
0,8770
0,8719
0,8668
0,9346
0,9314
0,9281
0,9247
0,9212
0,9178
0,9142
0,9105
0,9067
0,9029
0,5897
0,6024
0,6149
0,6272
0,6394
0,6515
0,6633
0,6750
0,6865
0,6979
0,6482
0,6654
0,6825
0,6998
0,7172
0,7346
0,7521
0,7697
0,7874
0,8052
1,0842
1,0880
1,0918
1,0957
1,0996
1,1036
1,1076
1,1116
1,1156
1,1197
0,8391
0,8321
0,8251
0,8179
0,8108
0,8035
0,7963
0,7889
0,7816
0,7741
0,3701
0,3796
0,3892
0,3987
0,4083
0,4179
0,4275
0,4372
0,4468
0,4565
0,50
0,51
0,52
0,53
0,54
0,55
0,56
0,57
0,58
0,59
0,9583
0,9567
0,9549
0,9532
0,9514
0,9496
0,9477
0,9459
0,9439
0,9420
0,8616
0,8563
0,8509
0,8455
0,8400
0,8344
0,8287
0,8230
0,8172
0,8112
0,8991
0,8961
0,8911
0,8871
0,8829
0,8787
0,8744
0,8701
0,8657
0,8642
0,7091
0,7201
0,7309
0,7416
0,7620
0,7623
0,7724
0,7823
0,7920
0,8015
0,8230
0,8409
0,8590
0,8771
0,8953
0,9136
0,9321
0,9506
0,9692
0,9880
1,1239
1,1279
1,1320
1,1362
1,1403
1,1445
1,1486
1,1528
1,1569
1,1610
0,7666
0,7592
0,7517
0,7442
0,7366
0,7290
0,7215
0,7139
0,7064
0,6987
0,4663
0,4760
0,4858
0,4956
0,5054
0,5152
0,5251
0,5350
0,5450
0,5549
0,60
0,61
0,62
0,63
0,64
0,65
0,66
0,67
0,68
0,69
0,9400
0,9380
0,9359
0,9339
0,9317
0,9296
0,9274
0,9252
0,9229
0,9207
0,8053
0,7992
0,7932
0,7870
0,7808
0,7745
0,7681
0,7617
0,7553
0,7488
0,8567
0,8561
0,8475
0,8428
0,8380
0,8332
0,8283
0,8233
0,8183
0,8133
0,8109
0,8198
0,8288
0,8375
0,8359
0,8543
0,8623
0,8701
0,8778
0,8852
1,0069
1,0258
1,0449
1,0641
1,0842
1,1030
1,1226
1,1423
1,1622
1,1822
1,1651
1,1691
1,1733
1,1772
1,1812
1,1852
1,1891
1,1929
1,1967
1,2005
0,6912
0,6836
0,6760
0,6685
0,6610
0,6535
0,6460
0,6380
0,6311
0,6237
0,5649
0,5750
0,5850
0,5951
0,6053
0,6154
0,6256
0,6359
0,6461
0,6565
0,70
0,71
0,72
0,73
0,74
0,75
0,76
0,77
0,78
0,79
0,9183
0,9160
0,9136
0,9112
0,9087
0,9063
0,9037
0,9012
0,8986
0,8960
0,7422
0,7356
0,7289
0,7221
0,7154
0,7086
0,7017
0,6948
0,6878
0,6809
0,8002
0,8030
0,7978
0,7925
0,7872
0,7819
0,7764
0,7710
0,7655
0,7599
0,8624
0,8993
0,9061
0,9126
0,9189
0,9250
0,9308
0,9364
0,9418
0,9469
1,2024
1,2227
1,2431
1,2637
1,2845
1,3054
1,3265
1,3478
1,3692
1,3908
1,2042
1,2078
1,2114
1,2148
1,2183
1,2216
1,2249
1,2280
1,2311
1,2341
0,6163
0,6090
0,6017
0,5944
0,5872
0,5800
0,5729
0,5658
0,5587
0,5517
0,6660
0,6772
0,6876
0,6981
0,7086
0,7192
0,7298
0,7404
0,7511
0,7616
0,80
0,81
0,82
0,83
0,84
0,85
0,86
0,87
0,88
0,89
0,8933
0,8907
0,8879
0,8852
0,8824
0,8796
0,8767
0,8739
0,8709
0,8680
0,6738
0,6668
0,6597
0,6526
0,6454
0,6382
0,6310
0,6238
0,6165
0,6092
0,7543
0,7486
0,7429
0,7372
0,7314
0,7256
0,7179
0,7138
0,7079
0,7019
0,9518
0,9565
0,9610
0,9652
0,9691
0,9729
0,9764
0,9796
0,9826
0,9854
1,4126
1,4346
1,4567
1,4790
1,5016
1,5243
1,5473
1,5704
1,5938
1,6174
1,2370
1,2398
1,2425
1,2451
1,2475
1,2498
1,2520
1,2541
1,2560
1,2579
0,5447
0,5378
0,5309
0,5241
0,5174
0,5107
0,5040
0,4974
0,4908
0,4843
0,7727
0,7835
0,7944
0,8053
0,8163
0,8274
0,8381
0,8496
0,8608
0,8721
0,90
0,91
0,92
0,93
0,94
0,95
0,96
0,97
0,98
0,99
0,8650
0,8620
0,8589
0,8559
0,8527
0,8496
0,8464
0,8432
0,8399
0,8367
0,6019
0,5946
0,5873
0,5800
0,5726
0,5653
0,5579
0,5505
0,5431
0,5375
0,6959
0,6898
0,6838
0,6776
0,6715
0,6653
0,6591
0,6528
0,6466
0,6403
0,9879
0,9902
0,9923
0,9941
0,9957
0,9970
0,9981
0,9989
0,9993
0,9999
1,6412
1,6552
1,6895
1,7140
1,7388
1,7638
1,7890
1,8146
1,8404
1,8665
1,2595
1,2611
1,2625
1,2637
1,2648
1,2648
1,2666
1,2671
1,2676
1,2678
0,4779
0,4715
0,4652
0,4589
0,4527
0.4466
0,4405
0,4344
0,4285
0,4225
0,8833
0,8947
0,9062
0,9117
0,9292
0,9409
0,9526
0,9644
0,9761
0,9880
1,00
1,01
1,02
1,03
1,04
1,05
1,06
1,07
1,08
1,09
0,8333
0,8300
0,8266
0,8232
0,8197
0,8163
0,8092
0,8056
0,8020
0,7983
0,5283
0,5209
0,5135
0,5061
0,4987
0,4913
0,4840
0,4766
0,4693
0,4619
0,6340
0,6276
0,6212
0,6148
0,6084
0,6019
0,5955
0,5890
0,5826
0,5760
1,0000
0,9999
0,9995
0,9989
0,9880
0,9969
0,9957
0,9941
0,9924
0,9903
1,8929
1,9195
1,9464
1,9737
2,0013
2,0291
2,0573
2,0858
2,1147
2,1439
1,2679
1,2678
1,2675
1,2671
1,2664
1,2655
1,2646
1,2633
1,2620
1,2602
0,4167
0,4109
0,4051
0,3994
0,3938
0,3882
0,3827
0,3773
0,3719
0,3665
1,0000
1,0120
1,0241
1,0363
1,0486
1,0609
1,0733
1,0858
1,0985
1,1111
1,10
1,11
1,12
1,13
1,14
1,15
1,16
1,17
1,18
1,19
0,7983
0,7947
0,7909
0,7872
0,7834
0,7796
0,7757
0,7719
0,7679
0,7640
0,4547
0,4483
0,4400
0,4328
0,4255
0,4184
0,4111
0,4040
0,3969
0,3898
0,5694
0,5629
0,5564
0,5498
0,5432
0,5366
0,5300
0,5234
0,5168
0,5102
0,9880
0,9856
0,9829
0,9800
0,9768
0,9735
0,9698
0,9659
0,9620
0,9577
2,1734
2,2034
2,2337
2,2643
2,2954
2,3269
2,3588
2,3911
2,4238
2,4570
1,2574
1,2563
1,2543
1,2549
1,2541
1,2463
1,2432
1,2398
1,2364
1,2326
0,3613
0,3560
0,3508
0,3457
0,3407
0,3357
0,3307
0,3258
0,3210
0,3162
1,1239
1,1367
1,1446
1,1627
1,1758
1,1890
1,2023
1,2157
1,2292
1,2428
1,20
1,21
1,22
1,23
1,24
1,25
1,26
1,27
1,28
1,29
0,7600
0,7560
0,7519
0,7478
0,7437
0,7396
0,7354
0,7312
0,7269
0,7227
0,3827
0,3757
0,3687
0,3617
0,3548
0,3479
0,3411
0,3343
0,3275
0,3208
0,5035
0,4969
0,4903
0,4837
0,4770
0,4704
0,4638
0,4572
0,4505
0,4439
0,9531
0,9484
0,9435
0,9384
0,9331
0,9275
0,9217
0,9159
0,9096
0,9033
2,4906
2,5247
2,5593
2,5944
2,6300
2,6660
2,7026
2,7398
2,7775
2,8158
1,2296
1,2244
1,2200
1,2154
1,2105
1,2054
1,2000
1,1946
1,1887
1,1826
0,3115
0,3068
0,3022
0,2976
0,2931
0,2886
0,2842
0,2798
0,2755
0,2713
1,2566
1,2708
1,2843
1,2974
1,3126
1,3298
1,3413
1,3558
1,3705
1,3853
1,30
1,31
1,32
1,33
1,34
1,35
1,36
1,37
1,38
1,39
0,7183
0,7180
0,7096
0,7052
0,7077
0,6962
0,6917
0,6872
0,6826
0,6780
0,3142
0,3075
0,3910
0,2945
0,2880
0,2816
0,2753
0,2690
0,2628
0,2566
0,4374
0,4307
0,4244
0,4176
0,4110
0,4045
0,3980
0,3914
0,3850
0,3785
0,8969
0,8101
0,8831
0,8761
0,8688
0,8614
0,8538
0,8459
0,8380
0,8299
2,8547
2,9841
2,9343
2,9750
3,0164
3,0586
3,1013
3,1448
3,1889
3,2340
1,1765
1,1629
1,1632
1,1562
1,1490
1,1417
1,1341
1,1261
1,1180
1,1098
0,2670
0,2629
0,2547
0,2547
0,2507
0,2467
0,2427
0,2389
0,2350
0,2312
1,4002
1,4153
1,4458
1,4458
1,4613
1,4769
1,4927
1,5087
1,5248
1,5410
1,40
1,41
1,42
1,43
1,44
1,45
1,46
1,47
1,48
1,49
0,6733
0,6687
0,6639
0,6592
0,6544
0,6496
0,6447
0,6398
0,6349
0,6300
0,2505
0,2445
0,2385
0,2326
0,2267
0,2209
0,2152
0,2095
0,2045
0,1985
0,3720
0,3656
0,3592
0,3528
0,3464
0,3401
0,3338
0,3275
0,3212
0,3150
0,8216
0,8131
0,8046
0,7958
0,7869
0,7778
0,7687
0,7593
0,7499
0,7404
3,2798
3,3263
3,3737
3,4219
3,4710
3,5211
3,5720
3,6240
3,6768
3,7308
1,1012
1,0924
1,0835
1,0742
1,0648
1,0551
1,0453
1,0354
1,0249
1,0144
0,2275
0,2238
0,2210
0,2165
0,2129
0,2094
0,2059
0,2024
0,1990
0,1956
1,5575
1,5241
1,5909
1,6078
1,6250
1,6423
1,6598
1,6776
1,6955
1,7137
1,50
1,51
1,52
1,53
1,54
1,55
1,56
1,57
1,58
1,59
0,6250
0,6200
0,6149
0,6099
0,6047
0,5996
0,5944
0,5892
0,5839
0,5786
0,1930
0,1876
0,1824
0,1771
0,1720
0,1669
0,1619
0,1570
0,1522
0,1474
0,3088
0,3027
0,2965
0,2904
0,2844
0,2784
0,2724
0,2665
0,2506
0,2547
0,7307
0,7209
0,7110
0,7009
0,6909
0,6807
0,6703
0,6599
0,6494
0,6389
3,7858
3,8418
3,8990
3,9574
4,0172
4,0778
4,1394
4,2054
4,2680
4,3343
1,0037
0,9927
0,9316
0,9703
0,9590
0,9472
0,9353
0,9233
0,9111
0,8988
0,1923
0,1890
0,1858
0,1825
0,1794
0,1762
0,1731
0,1700
0,1670
0,1640
1,7321
1,7500
1,7694
1,7885
1,8078
1,8273
1,8273
1,8672
1,8875
1,9081
1,60
1,61
1,62
1,63
1,64
1,65
1,66
1,67
1,68
1,69
0,5733
0,5680
0,5626
0,5572
0,5517
0,5463
0,5407
0,5352
0,5296
0,5240
0,1427
0,1381
0,1336
0,1291
0,1248
0,1205
0,1163
0,1121
0,1081
0,1041
0,2489
0,2431
0,2374
0,2317
0,2261
0,2205
0,2150
0,2095
0,2041
0,1988
0,6282
0,6175
0,6067
0,5958
0,5850
0,5740
0,5630
0,5520
0,5409
0,5298
4,4020
4,4713
4,5422
4,6144
4,6887
4,7647
4,8424
4,9221
5,0037
5,0877
0,8861
0,8734
0,8604
0,8474
0,8343
0,8210
0,8075
0,7939
0,7802
0,7664
0,1611
0,1581
0,1552
0,1524
0,1495
0,1467
0,1440
0,1413
0,1368
0,1359
1,9290
1,9501
1,9716
1,9934
2,0155
2,0380
2,0607
2,0839
2,1073
2,1313
1,70
1,71
1,72
1,73
1,74
1,75
1,76
1,77
1,78
1,79
0,5183
0,5126
0,5069
0,5012
0,4954
0,4896
0,4837
0,4779
0,4719
0,4660
0,1003
0,0965
0,0928
0,0891
0,0856
0,0821
0,0787
0,0754
0,0722
0,0691
0,1934
0,1881
0,1830
0,1778
0,1727
0,1677
0,1628
0,1578
0,1530
0,1480
0,5187
0,5075
0,4965
0,4852
0,4741
0,4630
0,4520
0,4407
0,4296
0,4185
5,1735
5,3167
5,3520
5,4449
5,5403
5,6383
5,0739
5,8427
5,9495
6,0593
0,7524
0,7383
0,7243
0,7100
0,6957
0,6813
0,6669
0,6523
0,6378
0,6232
0,1333
0,1306
0,1281
0,1255
0,1230
0,1205
0,1181
0,1156
0,1132
0,1108
2,1555
2,1802
2,2053
2,2308
2,2567
2,2831
2,3100
2,3374
2,3653
2,3937
1,80
1,81
1,82
1,83
1,84
1,85
1,86
1,87
1,88
1,89
0,4600
0,4540
0,4470
0,4418
0,4357
0,4296
0,4234
0,4172
0,4109
0,4047
0,0660
0,0630
0,0602
0,0573
0,0546
0,0520
0,0494
0,0469
0,0445
0,0422
0,1435
0,1389
0,1343
0,1298
0,1253
0,1210
0,1167
0,1124
0,1083
0,1042
0,4075
0,3965
0,3855
0,3746
0,3638
0,3530
0,3423
0,3316
0,3211
0,3105
6,1723
6,2893
6,4091
6,5335
6,6607
6,7934
6,9298
7,0707
7,2162
7,3673
0,6085
0,5938
0,5791
0,5644
0,5497
0,5349
0,5202
0,5055
0,4909
0,4762
0,1085
0,1062
0,1039
0,1016
0,0994
0,0971
0,0949
0,0928
0,0906
0,0885
2,4227
2,4523
2,4824
2,5132
2,5449
2,5766
2,6094
2,6429
2,6772
2,7123
1,90
1,91
1,92
1,93
1,94
1,95
1,96
1,97
1,98
1,99
0,3983
0,3920
0,3856
0,3792
0,3727
0,3662
0,3597
0,3532
0,3466
0,3400
0,0399
0,0377
0,0356
0,0336
0,0316
0,0297
0,0279
0,0262
0,0245
0,0229
0,1002
0,0962
0,0923
0,0885
0,0848
0,0812
0,0776
0,0741
0,0707
0,0674
0,3002
0,2898
0,2797
0,2695
0,2596
0,2497
0,2400
0,2304
0,2209
0,2116
7,5243
7,6885
7,8540
8,0289
8,2098
8,3985
8,5943
8,7984
9,0112
9,2329
0,4472
0,4327
0,4183
0,4041
0,3899
0,3758
0,3618
0,3480
0,3343
0,0864
0,0843
0,0823
0,0803
0,0782
0,0763
0,0743
0,0724
0,0704
0,0685
2,7481
2,7849
2,8225
2,8612
2,9007
2,9414
2,9831
3,0301
3,0701
3,1155
2,00
2,01
2,02
2,03
2,04
2,05
2,06
2,07
2,08
2,09
0,3333
0,3267
0,3199
0,3132
0,3064
0,2996
0,2927
0,2859
0,2789
0,2720
0,0214
0,0199
0,0185
0,0172
0,0159
0,0147
0,0136
0,0125
0,0115
0,0105
0,0642
0,0610
0,0579
0,0549
0,0520
0,0491
0,0464
0,0437
0,0411
0,0386
0,2024
0,1934
0,1845
0,1758
0,1672
0,1588
0,1507
0,1400
0,1348
0,1272
9,4640
9,7060
9,9610
10,224
10,502
10,794
11,102
11,422
11,762
12,121
0,3203
0,3074
0,2942
0,2811
0,2683
0,2556
0,2431
0,2309
0,2189
0,2070
0,0668
0,0648
0,0630
0,0612
0,0594
0,0576
0,0558
0,0541
0,0524
0,0507
3,1622
3,2104
3,2603
3,3113
3,3642
3,4190
3,4759
3,5343
3,5951
3,6583
2,10
2,11
2,12
2,13
2,14
2,15
2,16
2,17
2,18
2,19
0,2650
0,2580
0,2509
0,2439
0,2367
0,2296
0,2224
0,2152
0,2079
0,2006
0,0096
0,0087
0,0079
0,0072
0,0065
0,0058
0,0052
0,0046
0,0041
0,0036
0,0361
0,0338
0,0315
0,0294
0,0273
0,0253
0,0233
0,0215
0,0197
0,0180
0,1198
0,1125
0,1055
0,0986
0,0921
0,0857
0,0795
0,0735
0,0678
0,0323
12,500
12,901
13,326
13,778
14,259
14,772
15,319
15,906
16,537
17,218
0,1956
0,1843
0,1733
0,1626
0,1522
0,1420
0,1322
0,1226
0,1134
0,1045
0,0490
0,0473
0,0457
0,0440
0,0424
0,0408
0,0393
0,0377
0,0361
0,0346
3,7240
3,7922
3,8633
3,9376
4,0150
4,0961
4,1791
4,2702
4,3642
4,4633
2,20
2,21
2,22
2,23
2,24
2,25
2,26
2,27
2,28
2,29
2,30
0,1933
0,1860
0,1786
0,1712
0,1637
0,1563
0,1487
0,1412
0,1336
0,1260
0,1183
0,0032
0,0028
0,0024
0,0021
0,0018
0,00151
0,00127
0,00106
0,00087
0,00071
0,00057
0,0164
0,0149
0,0135
0,0121
0,0116
0,00966
0,00813
0,00479
0,00652
0,00564
0,00482
0,0570
0,0520
0,0472
0,0427
0,0408
0,0343
0,0290
0,0268
0,0234
0,0204
0,0175
17,949
18,742
19,607
20,548
21,983
22,712
23,968
25,561
26,893
28,669
30,658
0,0960
0,0878
0,0799
0,0724
0,0695
0,0585
0,0496
0,0461
0,0404
0,0352
0,0302
0,0331
0,0316
0,0300
0,0287
0,0273
0,0269
0,0256
0,0229
0,0216
0,0202
0,0189
4,5674
4,6778
4,7954
4,9201
5,0533
5,1958
5,3494
5,5147
5,6940
5,8891
6,1033
Anh
Php
p lc
p nng
p sut
p sut chn khng
p sut d = p sut hiu dng
p sut hi bo ho
Pressure force
Pressure energy
Pressure
Vacuum pressure
Gauge pressure
Saturation pressure
p sut thu lc
p sut tuyt i
Hydraulic pressure
Absolute pressure
Bc=Cp.(Bm nhiu bc =
bm nhiu cp)
Forcee de pression
nergie de pression
Pression
Pression du vide = Vide
Pression Effective
Pression de saturation =
P.de vapu sature
Pression hydraulique
Pression absolue
B
Bnh cng tc
Impeller = Runner
Bnh cng tc bm = Bnh bm Pump impeller
Bnh cng tc ht mt bn
Single inlet impeller
Bnh cng tc ht hai bn
Contour
Hydraulic intensifier
Hydro-kinetic(=Hydraulic
= Fluid) torque converter
Directdrive hydraulic
tage.(Pompe plusieurs
tage = pompe
multicellulaire)
Roue
Roue de pompe
Roue une onc= Roue
simple aspiration
Roue deux onc= Roue
double aspiration
Roue diagonale = R.hlico
centrifuge
Roue centripte = R.
radiale
Roue axiale
Roue radiale-axiale
Roue centrifuge
Aubage de raction
Roue de turbine
Moyeu
Profil (daile)
Multiplienteur de pression
hydraulique
Convertisseur de couple
hydraulique =
convertisseur
Convertisseur
hydrocintique rotation
Bin tc thu lc hn hp
Composite hydraulic
torque converter
Reversible hydraulic
torque converter
Multi cellular hydraulic
torque converter
Hydraulic accumulator
Gas bag accumulator
Oil pneumatic
accumulator
Gas-loaded accumulator
Weight-loaded
accumulator
Chamber = Cavity
Push chamber
Suction chamber
Guide vane ring
directe
Convertisseur
hydrocintique rotation
inverse
Convertisseur
hydrocintique une
(deux, trois) tage
Convertisseur de couple
combin
Convertisseur
hydrocintique rversible
Convertisseur
hydrocintique
Pluricellulaire
Accumulateur hydraulique
Accumulateur poche de
gaz
Accumulateur
olopneumatique
Accumulateur
pneumatique
Accumulateur lest
Bm hng cho
Bm li tm
Bm hng trc
Centrifugal pump
Axial flow pump
Bm nc va = Bm va p
thu lc
Bm phun tia
Water-hammer pump
Chambre = Cabvit
Chambre de rfoulement
Chambre daspiration
Aubage (=Anneau) de
distribution
Transmission
Pomse engrenages
Turbopumpe
Pompe paiettes
Pompe vide
Pompe anneau deau
Pompe immerg
Pompe avec roue en porte-faux
Pompe simple (double)
aspiration
Pompe diagonaie =
P.hlico- centrifuge
Pompe centrifuge
Pompe axiale = Pompe
hlice
Blier hydraulique
Ejector pump
jecteur
Bm ht mt (hai) bn
Transmission
Gear pump
Turbo pump
Vane pump
Vacuum pump
Water ring vacuum pump
Immersed pump
Overhung impeller pump
Bm pittng
Bm pittng tr
Bm rto
Piston pump
Plunger pump
Rotary pump
Bm rto pittng
Bm rto pittng hng knh
Rotary-piston pump
Radial-piston pump
Axial-piston pump
Bm th tch
Bm th tch lu lng bin i
Bm trc vt
Bm t mi (=t ht)
Displacement pump
Variable displacement
pump
Screw pump
Self-priming pump
Bm xoy
Bung lm vic
Bung ph
Bung xon c
Whirl pump
Pumping chamber
Auxiliary chamber
Volute chamber (=casing)
Pompe piston
Pompe piston plongeur
Pompe rotor = Pompe
rotative
Pompe rolative pistons
Pompe pistons radiaux =
Pompe rotative en toile
Pompe pistons axiaux =
Pompe rotative barillet
Pompe volumtrique
Pompe volumtrique
dbit varialbe
Pompe vis
Pompe auto-amorcage =
P.autoamorcanlte
Pompe tourbillon
Chambre de travail
Chambre auxiliaire
Volute
C
Cnh dn (ca my thu lc
cnh dn)
Cnh gt
Chn khng
Chp hnh (c cu chp hnh)
Blade = Vane
Vane
Vacuum = Depression
Receiver = Working
element
Cht lng l tng (khng nht) Perfect (= In viscid) fluid
Palette
Vide
Recepteur = Organe
dexcution
Fluide idal (= non
visqueux)
Cht lng thc (nht)
Real (= Viscous) fluid
Fluide rel (visqueux)
Cht lng lm vic (=cng tc)
Hydraulic fluid
Fluide hydraulique
Cht lng bm
Pumped liquid
Liquide pomp
Cht lng khng nn c
Incompressible fluid
Fluide incompressible
Cht lnh nn c
Compressible fluid
Fluide compressible
Chp hnh (c cu thu lc chp Hydraulic copying device Mcanesme pour copiage
hnh)
hydraulique
Chiu cao dng cht lng (ca
Total geodetic elevation of Hauteur gomtrique d
h thng bm)
liquid (of a pump)
lvation (dune pompe)
Chiu cao y = cao y
Geodetic delivered head = Hauteur de refoulement
Geodetic discharge head
Pressure head
Hauteur pezomttrique =
p
Chiu cao o p
H.
de pression
Chiu cao ht = cao ht
Geodetic suction head
Hauteur d aspiration
Ct p
Head = Pressure head
Hauteur de pression, =
Charge
Ct p y
Discharge head
Hauteur de refoulement
Ct p ng
Dynamic head
Hauteur de pression
Ct p ht
Ct p tnh
Suction head
Static head
Ct p ton phn
Ct nc
Cng sut hu ch
Cng sut trn trc = cng sut
lm vic
Cng sut thu lc [QH ]
Total head
Water head
Actual horse-power
Shaft horse-power
C cu iu khin
C cu phn phi
C cu thu lc
dynamique
Hauteur d aspiration
Hauteur de pression
statique
Hauteur totale de presston
Hauteur d eau
Puissance effective
Puissance sur Iarbre
D
Dy cnh
Dn dng ( xem b phn dn
hng)
Dng qun (trong mng dn)
Cascade of profiles =
Wing cascade
Grille daubes
Rotational flow
Mouvement circulatoire
relatif
a trc
im lm vic
iu chnh tit lu
Operating point
Throttle regulating
iu chnh th tch
iu chnh vn tc trn ng
ra ca ng c=iu tc li ra
iu chnh vn tc trn ng
vo li vo
iu chnh vn tc trn ng
song song vi ng c=iu tc
song song
iu chnh vn tc v cp
Volumetric regulating
Meter out
iu khin
ng m (ca c cu phn
Meter in
Bleed-off
Infinitely variable (=
stepless ) speed control
Control
Underlap
phi)
ng dng
m ca b phn dn hng
ng c thu lc
ng c thu lc c cnh dn =
ng c cnh dn
ng c thu lc th tch=
ng c th tch
ng c tnh lm vic
ng c tnh tng hp
Overlap
Opening of the guide
vanes
Actuator = Fluid motor =
Hydraulic motor
Hydraulic turbo-motor
ng hi = ng v
ng ng iu khin
Variable displacement
hydraulic motor
Head-capacity map
Complete performance
map
Return line
Pilot line
ng ng tho
ng xoy
Drain line
Line of whirl
Ghp bm ni tip
Cascade connecting of
pumps
Parallel connecting of
pumps
Circuit connecting =
setting up circuit
Opening angle of guide
vanes
Waterwheel = Hydraulic
wheel
ngatif
Overlap = Recouvrement
posilif
Ouverture de Iaubage de
distribution
Moteur hydraulique
Turbomoteur hydraulique
Moteur hydrostatique (=
volumtrique)
Courbe hauteur-dbit
Caractristiques de
fonctionnement complets
Retour = Ligne de retour
Ligne de commande = L.
de pilotage
Ligne dvacuation
Ligne de tourbillon
G
Ghp bm song song
Ghp mch = lp mch
Gc b tr cnh dn
Gung nc
H
H s bin tc (= H s bin i
mmen)
Hydrokinetic coupling (=
torque conversation)
coefficient
Pulsation coefficient
Hydraulics = Hydraulic
wheel
Hydraulic efficiency
Hiu sut c kh
Hiu sut lu lng
Hiu sut ton phn
Ho mch = iu chnh
Mechanical efficiency
Volumetric efficiency
Overall efficiency
Tuning, Regulating
Cock
H s mch ng
H thng thu lc
Coefficient de
transformetion de couple
Coefficient de pulsation
Hydraulique = Systme
hydraulique
Rendement hydraulique
cope
Rendement mcanique
Rendement volumtrique
Rendement total (=global)
Rglage
K
Robinet
KNTL c iu chnh
KNTL khng iu chnh
KNTL khng c vnh trong
KNTL kp
Khuch i thu lc
Accouplement (=
Coupleur) hydraulique
Coupleur hydraulique
Coupleur hydraulique
rglable
Coupleur hydraulique
roue toroidale
Coupleur hydraulique non
rglable
Coupleur hydraulique sans
anneau toroidal
Coupleur hydraulique
double
Amplificateur hydraulique
L
Fonctionnement :
- Rgime de
fonctionnement
- Point de fonctionnement
- Courbe de
fonctionnement = Courbe
hauteur-dbit
Retroaction =
Rtrocouplage = Fcedback
Moyeu
Lm vic:
-Ch lm vic
-im lm vic
-ng c tnh lm vic
Operating:
-Operating regime
-Operating point
-Head-capacity curve
Feed-back
Hub
Lu lng
Lu lng k vng chn(=mng
chn)
Lu lng k Venturi = ng
Venturi
Orifice damortissement
Sortie = Orifice de sortie
Entre = Ouie
By-pass = Voie de
drivation
Dbit
Diaphragme de mesure
Venturi-meter
Tube de Venturi
Shock-absorption
Outlet port
Inlet port
By-pass
Lu lng k vi lu tuyn
Lu lng khi
Flow nozzle
Mass flow
Displacement of the
pump=specific flow rate
Volume flow
Weight flow
Mch thu lc
Mch ng
Mng dn
My thu lc
My thu lc cnh dn
Hydraulic circuit
Pulsation
Channel
Hydraulic machine
Turbo machine, turbo
machinery
Reversible hydraulic
machine
Displacement machine =
Hydrostatic machine
Tuyre de mesure
Dbit massique = Dbit en
masse
Dbit spcifique
Dbit volumtrique =
Dbit en volume
Dbit gravimtrique =
Dbit en poids
My thu lc o chiu
My thu lc th tch = My th
tch
Ming ht, Ming vo, Ming ra
(xem: Li dn vo, li dn ra)
Mi (bm)
Priming
Mi phun
Injector
Circuit hydraulique
Pulsation
Canal
Machine hydraulique
Turbomachine
Machine hydraulique
rversible
Machine volumtrique (=
hydrostatique)
Amorcage
Injecteur
N
Nm thu lc
Ngun tc ng
Nhy( nhy)
Hydraulic wedge
Source
Sensibility
Coin hydraulique
Source daction, Source
Sensibilit
ng dn do
ng y
ng iu chnh ( trong bin tc
thu lc)
ng gp , b gp
ng ht
ng loe
ng trn
Flexible hose
Discharge pipe
Scoop tube
Tuyau flexible
Tuyau de refoulement
Tuyau-cope, Puisard
Manifold
Suction pipe
Diffuser
Mixing chamber
Bloc collecteur
Tuyau daspiration
Diffuseur
Chambre de mlange
P
Phn phi (B phn, C cu
phn phi)
Phn phi loi con trt (=
pittng bc)
Phn phi loi kho
Pittng bc (= Pittng ngn)
Distributor
Distributeur = Organe de
distribution
Piston valve = Spool valve Distributeur tiroir, (
piston)
Cock distributor
Robinet de distribution
Spool, Piston
Tiroir, Piston cannel
Plunger
Piston plongeur
Q
Qun (Dng qun)
Convective flow
Courant de convection
S
So snh (B phn, C cu so
snh)
S vng quay c trng = s
vng quay tiu chun [ns]
S h (ca h thng thu
lc)
S kn
S vi sai
Discriminator
Open circuit
Comparateur,
Discriiminateur
Vitesse spcifique =
Nombre de tours
spcifique
Circuit ouvert
Closed circuit
Differentical cireuit
Circuit ferm
Circuit diffrentiel
Specific speed
T
Tng p thy lc (xem : Bin p
thu lc)
Thng s lm vic
Tch nng thy lc (xem : Bnh
tch nng)
Tit lu
Operating parameter
Paramtre de travail
Throttle, restrictor
Tit lu iu chnh c
Adjustable restrictor
Slotted restrictor
Tit lu kiu nn
Conical restrictor
Restricior, Limiteur de
dbit
Limiteur de dbit rglable,
Rgulateur de dbit
Rgulateur de dbit
encoche
Rgulateur conique de
dbit
Rgulateur de dbit
excentrique
Perte localise
Perte en ligne
Perte de dbit
Perte de charge = Perte
hydraulique
Poids spcifique
Transmission ratio
Coefficient de
transmission
Transmission hydraulique
= Commande hydraulique
Hydraulictransmission ( =
drive)
Truyn ng lin hp
Truyn ng thu ng
Universal transmission
Fluid drive = Hydrokinetic
drive = Hydrokinetic
transmission
Truyn ng hn hp
Truyn ng theo ri (= tu
ng)
Truyn ng thu tnh (= th
tch)
Truyn ng thu c
Composite transmission
Follow-up system
Hydrostatic trasmission
Hydromechanical
transmission
Slip
Bucket turbine = Pelton
turbine
Bulb group
Propeller turbine
Tu ng (C cu tu ng)
Tng t
Tng t ng hc
Tng t ng lc
Tng t hnh hc
Tng t thu ng lc
Reaction turbine =
Pressure turbine
Inclined jet turbine
Action turbine = Impulse
turbine
Servomechanism
Similarity
Kinetics similarity
Dynamic similarity
Geometric similarity
Hydrodynamic similarity
- Lut tng t
- Tiu chun tng t
- Similarity law
- Similarity criterion
Transmission universelle
Transmission
hydrocintique =
Transmission
hydrodynamique
Transmission mixte
Asser vissement
hydraulique
Transmission
hydrostatique
Transmission
hydromcanique
Glissement
Turbine augets =
Turbine Pelton
Groupe bulbe
Turbine hlice, Turbine
Kaplan
Turbine raction,
Turbine Francis
Turbine jet inclin
Turbine action, Turbine
Banki
Servomcanisme
Similitude
Similitude cinmatique
Similitude dynamique
Similitude gomtrique
Similitude
hydrodynamique
- Loi de similitude
- Critre de similitude
V
Van an ton
Van an ton tu ng
Van chng
Van in t
Van in t thy lc
Van iu p
Van iu p vi sai
Valve de scurit
Servovalve de scurit
Clapet rducteur
Valve solnoide
Valve lectrohydraulique
Rgulateur de pression
Rgulateur diffrentiel de
pression
Van iu chnh lu lng = Van Flow-control valve, speed- Rgulateur de dbit
tit lu
control valve
Van iu khin ph
Pilot valve
Valve pilote
Van i hng
Van b iu khin bng van ph
Van gim p
Directional valve =
Direction control valve
Pilot operated valve
Reducing valve
Van gim p tu ng
Van hnh nn
Van trn
Van trung tm ng
Relief valve
Closed-centre valve
Van trung tm m
Open-centre valve
Van trt
Van mt chiu
Van xoay
Vn tc theo
Vn tc tng i
Vn tc tuyt i
- Tam gic vn tc
- Hnh bnh hnh vn tc
- Phn b vn tc
V tr (trong C cu phn phi
2, 3 v tr)
Vng (= Vnh) dn hng
(xem : B phn dn hng vo)
V cp (trong iu chnh v
cp)
Infinitely variable,
Stepless
Valve de direction
Valve pilote
Rducteur de pression,
Clapet rducteur
Servovalve rductrice de
pression
Clapet conique
Valve unidirectionuelle
Valve amplificatrice =
Valve lvatrice de
pression
Clapet de surpression
Distributeur ferm en
position neutre
Distributeur ouvert en
position neutre
Valve tiroir ( piston)
Distributeur rotatif
Vitesse circulaire
Vitesse relative
Vitesse absolue
- Triangle des vitesses
- Paralllogramme des
vitesses
- pure de distribution des
vitesses
Voie, Position.
(Disiributeur 2, 3, voies)
Continu
X
Xm thc
Xilanh lc
Xilanh lc mt (hai) chiu
Cavitation
Ram, Hydraulic cylinder,
Cylinder
Single (Double) acting
cylinder
Cavitation
Vrin, vrin hydraulique
Vrin simple (double)
action
Xilanh mmen