Professional Documents
Culture Documents
NHN XT CHUNG
3.3. HP CHT
3.3.1
Hidr Halogenua HX Halogenua ca cc nguyn t Oxy ca Halogen Axit Hipohalogen HXO Axit Halogen HXO2 Axit Halogenic HXO3 Axit Pehalogenic HXO4 Cc Halogen Gi
3.3.2
3.3.3
3.3.4
3.3.5
3.3.6
3.3.7
3.3.8
Mt s hng s vt l c trng:
bn nhit trong dy HF - HCl - HBr - HI ph thuc vo 2 yu t ch yu: di lin kt tng v nng lng lin kt gim r rt, lm cho bn nhit ca phn t gim mnh xung.
00C, HF tan v hn trong nc, nh HF c momen lng cc ln, to lin kt hiro mnh vi nc.
T HCl n HI nhit nng chy v nhit si tng dn theo chiu tng ca khi lng phn t. Ring HF c nhit nng chy v nhit si cao mt cch bt thng l do hin tng t hp phn t (HF)n nh lin kt hyr.
nHF (HF)n (n = 2 6)
Nng lng lin kt hiro trong (HF)n l ln nht v lin kt hiro l c trng nht cho HF. Ngay c trng thi kh, lin kt hiro vn cn tn ti. n 900C, kh hiro florua mi gm c hon ton nhng phn t n.
Trong HF lng, lin kt hiro kh bn vng gia cc phn t HF, lm cho HF lng c hng s in mi ln (e = 40 00C) L dung mi ion ho tt (sau nc) i vi nhiu cht v c v hu c. Bn thn HF lng tinh khit c kh nng t ion ho: HF + HF H2F+ + FK ~ 10-10 v F- + HF HF2-
Mui florua khi tan trong HF lng lm tng nng ca F- l cht baz,nhng axit mnh nh HNO3 cng l baz trong HF lng. HNO3 + HF H2NO3+ + F-
Nhng cht d nhn ion F- nh BF3, AsF3, SbF5 v SnF4 l axit trong HF lng. V d: SbF5 + 2HF H2F+ + SbF6-
Tnh cht ha hc
Cc dung dch HX l nhng axit, c gi l axit halogenhiric: HX + H2O H3O+ + XT phn ly trong dung dch 0,1N cho thy HCl, HBr, HI u l nhng axit mnh nht. Ring axit HF l axit yu, c in ly b nht do 3 nguyn nhn:
S t hp to (HF)n lm gim phn t t do. Nng lng lin kt H - F rt ln: HF + H2O H3O+ + Fvi K = 7.10-4 Qu trnh kt hp ca ion F- vi phn t HF: F- + HF HF2- vi K = 5
Tnh cht ha hc
Do , khi tc dng vi cc cht kim, axit HF khng to mui florua trung tnh m to mui hiro florua HF2- T HCl n HI tnh axit tng l do s gim bn ca lin kt H - X trong dy. Khc vi mi axit khc, HF l axit duy nht tc dng vi SiO2 (n mn thu tinh, thnh phn ch yu ca thu tinh l: Na2O.CaO.6SiO2) : SiO2 + 4HF 2H2O + SiF4 Nu HF d th SiF4 tc dng vi HF d to axit H2SiF6 (axit hexaflosilixic) tan trong nc: SiF4 + HF H2SiF6
Tnh cht ha hc
Do , HF c ng trong cc chai l bng nha. Khi s dng axit HF phi thn trng v HF c, gy lot trn da kh cha. Tnh kh : Tnh kh ca HX l do ion X- th hin HF khng th hin tnh kh, do flo c m in ln. HCl ch th hin tnh kh khi tc dng vi nhng cht oxy ho mnh, HBr v nht l HI c tnh kh mnh. 2KMnO4 + 16HCl c 2HBr + H2SO4 c 8HI + H2SO4 c
8H2O
Do tnh kh cao m trong khng kh, dung dch HBr v HI b oxi khng kh oxi ho, t t gii phng X2 t do nn dung dch lu c mu vng nu. Cn HF v HCl khng h bin i, HCl ch b oxi ho trng thi kh v khi un nng, c xc tc CuCl2
H0 = -117 kJ/mol
Phn ng ny lm gim entropi ca h nn khi tng nhit th G > 0 v qu trnh xy ra theo chiu nghch. Thc t th khi di nhit 6000C, cn bng chuyn dch sang phi nhng khi trn 6000C th cn bng chuyn dch sang tri.
iu ch
Hiro halogenua c iu ch trc tip hay gin tip tuz thuc vo mc hot ng ca X2 tng ng
CaSO4 + 2HF
Trong cng nghip, tng hp HCl trc tip t H2 v Cl2 bng cch t H2 d v Cl2 trong l bng thch anh c ng knh khong 0,4m, cao khong 3 - 4m. Kh HCl c chuyn qua thp hp th ngc dng: nc t trn xung v kh clo i t di ln H2 + Cl2 2HCl HCl cn c th iu ch bng cch cho mui clorua tc dng vi axit V d: NaClrn + H2SO4 NaHSO4 + HCl NaCl + NaHSO4 Na2SO4 + HCl
Cc phng php trn u khng p dng c iu ch HBr v HI v phn ng gia Br2 v I2 vi H2 l phn ng chm, thun nghch do HBr v HI d phn hu do tc dng nhit, hiu sut thp. Nu dng phn ng trao i nh: NaXrn + H2SO4 c HX + NaHSO4 (X = Br, I) th khi to ra cc HBr v HI, chng s tip tc phn ng vi H2SO4, nn khng thu c HBr v HI. Do , ngi ta thng dng phng php thu phn mui bromua v ioua ca photpho.
Trn thc t, ngi ta cho brom hay iot tc dng trc tip vi phtpho v nc.
Halogenua l tn gi chung ca hp cht ca halogen vi mt nguyn t no . Ty thuc m in ca cc nguyn t, bn cht ca lin kt trong cc halogenua c th bin i t hon ton ion n gn nh hon ton cng ha tr. Ngi ta chia cc halogenua lm 2 loi:
Halogenua ion c mng li tinh th bao gm cc ion. Chng c nhit nng chy v nhit si cao, c tnh dn in khi nng chy hoc khi tan vo dung dch. Cc halogenua tan trong nc to nn nhng ion hidrat ha ca cation kim loi v anion halogenua: MXn + (x + ny) H2OMn+.xH2O + nX-.yH2O
Tnh cht ha hc
L cht oxi ha mnh, F2O tc dng hu ht nguyn t kim loi v khng kim loi to thnh oxit v florua N khng tc dng vi nc lnh nhng tc dng vi hi nc : F2O + H2O 2HF + O2 Tc dng vi NaOH: 2F2 + 2NaOH 2NaF +H2O + F2O iflo trioxit F2O3 l cht lng mu mu , phn hy -1630C : 2F2O3 2F2O2 + O2 iflo tetraoxit F2O4 l cht rn mu nu, phn hy -1830C : 2F2O4 2F2O3 + O2
N khng bn, d phn hy thnh Cl2 v O2 .Tan trong nc to thnh dd vng cam cha HClO .Cn trong dd kim ,n to nn hipocloric
Trong dd kim, ClO2 to thnh cloric v clorat : 2ClO2 + KOH KClO2 + KClO3 +H2O Phng php tt nht iu ch ClO2 l : KClO3 + H2C2O4 + 2H2SO4 2KHSO4 + 2H2O + 2ClO2 + 2CO2
Trong cng nghip, ClO2 iu ch bng NaClO3 v SO2 dd H2SO4 4M: 2NaClO3 + SO2 + H2SO4 2ClO2 + 2NaHSO4
ibrom oxit (Br2O) l cht lng mu nu Phn hy 500C thnh brom v oxi, tan trong CCl4 cho dd mu lc .
Brom dioxit (BrO2) l cht rn mu vng di 400C. N phn hy thnh Br2O . Tan trong nc , n to thnh dd axit c cha cc anion Br-, BrO-, BrO2- v BrO3-
Tribrom octaoxit (Br3O8) hay (BrO3) l cht rn mu trng,khng bn nhit 800C nhng bn trong O3. Tan trong nc to thnh dd c tnh axit v tnh oxi ha. N c to nn khi cho brom tc dng vi O3 nhit thp.
iiot tetraoxit (I2O4) l cht rn mu vng phn hy trn 850C thnh I2O5 v I2 cho nn c tnh oxi ha. N khng tan trong nc lnh nhng tan trong nc nng to thnh axit iodic v I2: 5I2O4 + 4H2O 8HIO3 + I2 iu ch : un nng axit iodic vi H2SO4 c trong vi ngy
Tetraiot nonaoxit (I4O9) l ch rng mu da cam dng polime, ht m mnh . N tc dng vi H2O to thnh axit iodic v iot
iu ch : cho iot tc dng vi hh O3 v O2 nhit thng hay un nng axit iodic vi axit orthophotphoric.
Diiot pentaoxit (I2O5) l cht rn mu trng, bn n nhit 3000C. Trn nhit , n phn hy thnh cc n cht. N tan trong nc v phn ng chm vi nc to thnh axit iodic: I2O5 + H2O 2HIO3 iu ch : lm mt nc ca axit iodic nhit 2400C
V vy khi cho Cl2 phn ng vi dung dch kim nng th tuz nhit m cho sn phm khc nhau.
Cl2 + 2KOHngui KCl + KClO + H2O 3Cl2 + 6KOHnng 5KCl + KClO3 + 3H2O
Thc hin phn ng trung ho: HClO + NaOH long NaClO + H2O HClO + NH3.H2O c NH4ClO + H2O Axit HClO v mui cha ClO- u l cht oxy ho mnh: HClO + 2HI HCl + I2 + H2O 3ClO- + 2NH3 N20 + 3Cl- + 3H2O
Li dng tnh oxi ho ca hypoclorit, trong thc t ngi ta thng dng 2 ho phm cha mui hypoclorit l nc Javen v clorua vi ty trng vi v st trng.
L dung dch nc ca NaCl + NaClO c to nn khi cho kh Cl2 phn ng vi dung dch NaOH ngui: Cl2 + 2NaOH ngui NaCl + NaClO + H2O Trong cng nghip, nc Javen c iu ch bng in phn dung dch NaCl 15 - 20% khng c mng ngn vi in cc m l Fe, in cc dng l titan: NaCl + H2O NaClO + H2 Kh H2 thot ra khi b in phn, thu c nc Javen:
NaCl + NaClO + H O
2
Ca
Cl
-1
O - Cl
+1
Nh vy clorua vi l mui ca kim loi canxi vi 2 loi gc axit clorua Cl- v hipoclorit ClO -. Mui ca mt kim loi vi nhiu loi gc axit khc nhau c gi l mui hn tp
Trong khng kh m : 2CaCl(OCl) + CO2 + H2O CaCO3 + CaCl2 + 2HClO Tc dng vi HCl: CaCl(OCl) + 2HCl CaCl2 + Cl2 + H2O B nh sng tc dng mnh: 2CaCl(OCl) 2CaCl2 + O2
Clorua vi c iu ch
Sn phm phn hu u c O2, Cl2 c tnh oxy ho mnh, nn ty trng vi si, ph hu mu. Ngoi ra, clorua vi cn c dng tinh ch du m v dng iu ch Cl2, O2 trong phng th nghim.
Mui cloric bn hn axit clor. Natri clorit iu ch t ClO2 v Na2O2: 2ClO2 + Na2O2 2NaClO + O2
Khi un nng, Natri clorit phn hy thnh clorua v clorat : 3NaClO2 NaCl + 2NaClO3 Axit clor c iu ch t Bari clorit v H2SO4 : Ba(ClO2)2 + H2SO4 2HClO2 + BaSO4
E0 = +1.52V
E0 = +1.20V
KClO3
l cht kt tinh thnh tinh th hnh vy khng mu, thuc h n t, nng chy 3560C, t tan trong nc lnh, tan nhiu trong nc nng: Ho tan 00C l 5,3g, 1000C l 56g trong 100g nc. Khng tan trong ru tuyt i.
Khi un nng n 4000C, khng c xc tc th phn hu theo phn ng : 4KClO3 3KClO4 + KCl.
Khi c xc tc MnO2 th phn hu theo phn ng: 2KClO3 2KCl + 3O2 KClO3 rn c tnh oxy ho rt mnh nn nhng cht d chy nh P, S, C, bt nhm ... khi trn vi KClO3 s gy n khi va p, tnh cht ny c ng dng vo sn xut dim, thuc pho: 2KClO3 + S + 2C 2KCl + SO2 + 2CO2
Trong cng nghip, KClO3 c iu ch t Cl2, huyn ph Ca(OH)2 v KCl, qu trnh gm 2 giai on:
5Cl2 + 6Ca(OH)2 Ca(ClO3)2 + 5CaCl2 + 6H2O Ca(ClO3)2 + KCl KClO3 + CaCl2
ngui th ch KClO3 kt tinh. Ngoi ra cn dng phng php in phn dung dch KCl 25% 70-750C khng mng ngn. Ant : 2Cl- 2e- Cl2 Catt : 2H2O + 2e- H2 + 2OHV 3Cl2 + 6OH- ClO3- + 5Cl- + 3H2O
Trong lin kt Cl - O, ngoi lin kt s cn mt phn lin kt p khng nh ch theo kiu p d. HClO4 l cht lng khng mu, phn hu khi un nng va phi, tan v hn trong nc, L axit mnh nht trong tt c cc axit, c tnh oxy ho mnh trong dung dch c, cn trong dung dch long th oxy ho yu.
Phn hu: 3HClO4 khan Cl2O7 + HClO4.H2O in ly: HClO4 long + H2O ClO4- + H3O+ Trung ho: HClO4 + NaOHlong NaClO4 + H2O Tnh oxi ho: 2HClO4 c + I2 + 4H2O 2H5IO6 + Cl2 4HClO4 khan + 7Cgr 7CO2 + 2Cl2 + 2H2O
2KClO4 + H2SO4 c K2SO4 + 2HClO4 3HClO3 c HClO4 + Cl2 + 2O2 + H2O (un si)
Chng ct sn phm p sut thp (22mmHg) c HClO4 khan.
Gc ClO4 to ra mui peclorat khng mu hoc c mu tuz thuc vo cation kt hp vi n. Hu ht cc mui peclorat d tan trong nc. Khi un nng mui ClO4- phn hu thnh clorua v O2.
Tnh cht ha hc
Tnh cht ha hc
Tnh cht ha hc
Tnh cht ha hc