Professional Documents
Culture Documents
DI TRUYN HC VIRUS
2. C ch s ly nhim virus
3. Ti t hp di truyn virus 4. Virus DNA 5. Virus RNA
CU TO C iM B GEN VIRUS
Virus l g?
Thut ng Virus bt ngun t ting Latinh c ngha l cht c L nhm vsv cha c cu to t bo, c kch thc v cng nh b. Phi sng k sinh trong cc t bo khc (vi khun, ng vt, thc vt v con ngi) Gy cc loi bnh him ngho cho cc i tng m chng k sinh.
Virut di
Virut HIV
Virut bi lit
Virut vim no
Phage T2
Mt s bnh do Virus
Bnh sars
Bnh AIDS
Bnh b in
Bnh cm g
Virus HIV
Adenovirus
Bacteriophage
Tymoviruses
2)Capsit (v protein): bao quanh chui acid nucleic c bn cht l protein 3)Envelope (mng bao): bao bn ngoi nucleocapsit
Phage c pht hin d dng v trong chu trnh tan, mt t bo b nhim phage v ra v gii phng cc ht phage vo mi trng. S to thnh cc m c quan st.
Khong 108 t bao vi khun c tri trn mi trng c Sinh trng to lp t bao mau trng uc Phage nhim vao t bao vi khun T bao nhim phage b lam tan va gii phong phage mi Th h sau tip tuc nhim vao vi khun o va tham gia vao chu trinh tan khac Phage nhim vao cac vi khun ln cn Sau nhiu gi phage pha huy ht cac t bao vi khun cua mt vung To m trong sut khac vi lp t bao vi khun mau trng uc
Phage ch c th c nhn ln ch khi sinh trng trong t bo vi khun, v vy lm cn ngun dinh dng trong mi trng sinh trng, lm hn ch s nhn ln cua phage v kch thc cua m. Mi m l kt qu cua s nhim mt ht phage ban u, c th m c s lng cc m ring bit c trn mi trng
S xm nhp ca phage vo t bo vt ch theo c 2 dng b m ng thi. r+: m nh, r-: m ln, h+: m m, h-: m trong
TI T HP VT CHT DI TRUYN
Ti t hp vt cht di truyn l s kt hp mi ca cc gen trong th t hp li. S kt hp ny xut hin do s phn li c lp ca cc gen khng lin kt hay do s trao i cho gia cc gen lin kt trong nhn, cc gen bo cht hay trao i cho bn trong cistron. Nh vy ti t hp vt cht di truyn c thc hin theo hai cch: Ti t hp cc nhim sc th ton vn. Ti t hp vt cht di truyn sinh vt nhn s v ti t hp cc gen lin kt sinh vt nhn chun thng gn vi trao i cho.
VIRUS LY NHIM T BO
VI KHUN
Giai oan lp rap: DNA cua t bo chu b phn huy, b gen cua phage kim sot ton b hot ng cua t bo to ra cc cu phn cua n. Cc protein cua capsid c tng hp thnh 3 phn ring: u, ng ui v cc si ui. Chng t rp vi nhau thnh cc virion con. Phage hon tt chu trnh khi enzyme lysozyme c to ra tiu ha vch t bo vi khun.
Stage 1: Hp th
Si ui ca phage gn vo im nhn b ngoi ca t bo
stage 2: Xm nhp
ng ui co li to l thng xuyn vch t bo v bm DNA ca virus vo.
Stage 4: Lp rp
CHU TRINH TAN (LYTIC CYCLE) phage c kiu gen khc nhau cng xm nhim mt t bo vi khun, chng c th ti t hp vi nhau to ra phage con c kiu hnh ti t hp VD: Hai th t bin phage T4 cng xm nhim E. coli: mt dng l to vt tan c, rng, dng kia l to vt tan sng, nh. Sau mt chu trnh sinh tan, chng c th to ra cc phage con c kiu hnh mi: to vt tan c, nh hoc to vt tan sng, rng. Ngi ta cng c th lp bn di truyn cho phage bng cch s dng ti t hp phage.
Hai
h r+ h+ r h+ r+ h r
Trong php lai ny, do c hai gen c nghin cu nn c th coi l php lai hai tnh
T2 hr T2 h+ r+
Trao i cho gia hai NST khc nhau
h h
h+
r+
hr
hr+
h+ r
ti t hp vt cht di truyn din ra mt cch ngu nhin dc theo nhim sc th ca phage nn bt k s ti t hp no xy ra gia 2 gen u dn n xut hin 2 loi phage ti t hp (h+ r+ v h-r- ), cn nu khng xy ra ti t hp gia hai gen ny th ch c hai loi phage con ging cha m c hnh thnh ( h- r+ v h+r-). V ti t hp l mt s kin ngu nhin nn xc sut ti t hp t l vi khong cch gia hai gen nm trn NST phage. V d nu 2% s phage c nghin cu l cc th t hp li th ta ni hai gen nm cch nhau 2 n v bn .
Do
Tn s ti t hp c th c s dung xc nh khong cch cua bn Eukaryote George Streisinger v cng s (1964) chng minh bn di truyn cua phage T4 c dng vng trn Trong mi php lai, lp ba n bn marker di truyn ln lt vi mi nhm v tin hnh qua ton b genome cua T4 Nhng vng vng trn bn trong l 3 cum cua marker T4 c xc nh v lp bn di truyn. Vng ngoi c mt cua nhiu b marker ln to thnh ton b vng trn cua bn di truyn. Bn di truyn phage T4 cho thy gene cua phage T4 to cum m rng theo chc nng cua chng.
Phn t DNA cua phage T4 l phn t si n dng thng, mi u tn cng cua DNA phage T4 c nhn ln hoc lp on u cui (terminal redundant). DNA c kch thc tng thm 2%. Khi DNA c sao chp trong t bo, s ti t hp gia cc phn u tn cng cua b gen T4 vi nhng trnh t tng ng cua b gen T4 khc Kt qu to ra sn phm DNA c kch thc ln hn Nhng phn t cha lp on c to thnh v s ti t hp trong b gen cua phage T4 xy ra thng xuyn, trung bnh c khong 20% s kin ti t hp xy ra trn mt nhim sc th.
Phage T4 dng hoang di r+ c kh nng nhim ng thi hai ni E.coli B v K. Cc t bin rII ch nhim ni B nhng khng nhim ni K. Seymour Benzer (1955) nhn c 2400 t bin rII c ngun gc c lp vi nhau. ng cho lai cc t bin vi nhau v cn c vo s xut hin cc dng ti t hp hoang di r+ m lp bn cc im t bin
Mi t bin c th ti t hp vi cc t bin khc. t bin mt on ngn cn s ti t hp vi hai hoc nhiu t bin im cc v tr khc nhau cua gene. Mi mt on lm mt mt phn b gene cua phage bao gm c vng rII. S dung t bin mt on l phng php n gin lp bn cua hng ngn t bin. Bn mt on (Deletion mapping) da trn s c hoc khng c dng ti t hp. Trong bt k php lai no gia mt t bin im cha bit v mt t bin mt on, s xut hin cua dng hoang di cho thy t bin im nm ngoi vng mt on. Ngc li, nu t bin im xut hin trong vng mt on, khng xut hin dng ti t hp kiu hoang di th h sau
+ S trao i di truyn c th xy ra trong gene v c th gia cc nucleotide gn nhau. + Cc t bin khng c to ra cng tn s vi tt c cc im trong gene, chng phn b khng u nhau. Chng hn, 2400 t bin rII c xc nh ch 304 im. Mt trong nhng im ny c th c n 474 t bin. Nhng im c tn s t bin cao nh th c gi l cc im nng (hotspot mutation). nhng im khc, t bin c phc hi mt ln hoc vi ln.
BA N
-
V U NG
Gip phn bit c 3 khai nim v gen - Gen l n v chc nng (cistron) - n v chc nng c xc nh qua th nghim b sung (complementation test), xc nh c 2 t bin c allele vi nhau khng. - Cc t bin xp thnh hai nhm rIIA v rIIB. Lai cc t bin rIIA rIIB s c r+, nhng lai rIIA rIIA v rIIB rIIB th thu c kiu hnh t bin r. - Ngoi ngha l n v chc nng, gene cn l n v ti t hp (recon) v n v t bin (muton). C hai n v ny, u tng ng vi nhng nucleotide ring l trong gene
phage , ADN c dng mch thng vi hai u c trnh t b tr nhau (l cc u dnh), c th to thnh dng vng. ADN phage v ADN vi khun c cha v tr c th gi l v tr nh (attachment site - att). Ti v tr nh, ADN vng cu phage v ADN vi khun nh vo nhau sau t ni v xy ra qu trnh trao i cho to ra NST lng ghp, vi s xc tc ca enzyme c hiu integrase
M hnh hp nht ADN phage vo NST E. coli. Ti t hp tng h xy ra gia v tr nh c hiu trn ADN vng v vng c hiu trn NST vi khun gia hai gen gal v bio.
Khi t bo tim tan, cc gene ca phage tr thnh mt phn nhim sc th ca vi khun v vy c th lm kiu hnh ca vi khun b thay i Cc gene ca phage prophage u c gi trng thi bt hot nh protein repressor - sn phm ca gene phage Protein repressor c bt u tng hp nh s nhim vo ca phage v n c tip tc tng hp nh prophage. Gene m ha cho repressor thng ch l gene ca prophage c biu hin chu trnh tim tan. Nu t bo tim tan b nhim bi phage ging vi prophage, s c mt ca repressor trong prophage ngn cn s biu hin cc gene ca phage nhim vo
Tnh khng vi nhng phage ging vi prophage c gi l tnh min nhim (immunity). Cc prophage i khi tr nn c hot tnh, tri qua chu trnh tan, to ra s lng ln phage th h sau. Hin tng ny c gi l s cm ng prophage (prophage induction), n c bt u bng s h hi DNA cua vi khun. Kh nng b cm ng l mt thun li cho phage bi v DNA cua phage c th thot khi t bo b h hi. S ct ra cua phage l s ti t hp im chuyn bit khc, ngc vi qu trnh gn vo. S ct ny yu cu enzyme cua phage, integrase thm protein cua phage l excisionase. Nghin cu di truyn cua s gn vt l cho thy escisionase gn vi integrase v sau o nhn ra im gn vo cua prophage BOP v POB, gn vi cc im ny. Integrase ct trnh t O v to ra li BOB v POP. Qu trnh tch din ra ngc li vi s gn vo.
Nguyn nhn gy cht t bo: - Xo trn qu trnh tng hp protein ca t bo - Tch lu cht c - Ph hu, lm tan t bo
Tim b gen vo t bo vt ch
Gn xen vo NST ca TB ch
Nhn ln qua cac ln phn bo Chuyn sang chu trnh tan
Lytic cycle
S phn cc
Ty thuc trnh t nucleotit cua mRNA m chia genome RNA cua virus thnh hai nhm: Genome dng (+) Genome m (-)
5GAC UCG 5....GAC TCG 5....CTG AGC 5....GAC UCG 5....CUG AGC
Mch acid nucleic trong genome c gi l (+) nu c trt t nucleotit ging trt t cua mRNA, cn gi l (-) nu c trt t ngc li vi mRNA.
Genome virus ARN khng phn oan Genome virus ARN phn oan
Genome bao gm nhiu on ngn gi l genome phn on. L genome cha hai hay nhiu phn t acid nucleic khc nhau v tnh cht vt l, cng c gi li trong mt virion
Mi kiu virus c th nhim v k sinh ch mt bin gii hn ca t bo c gi l bin ch (host range). Cc virus nhn bit t bo ch theo nguyn tc ng kha v cha kha cc protein bn ngoi ca virion lp va cc im nhn trn b mt t bo. Mt s virus c bin ch rng xm nhp vo vi loi. VD: cc virus bnh di c th nhim nhiu loi c v gm gm nhm, ch v ngi. Bin c th rt hp nh nhiu phage ch nhim vi khun E. coli.
cht genome ca virus xc nh kiu sao chp. Virus c phn loi da trn cc c im: + Phn loi theo bnh: + Phn loi theo hnh thai: + Phn loi theo chc nng:
Phng thc sao chp ca virus ph thuc vo bn cht vt liu di truyn ca chng. V phng din ny, virus c chia thnh 7 nhm:
DNA kp
Protein
Lp rp
Lp rp
Qua trnh phin m da vo s phin m ngc, nhng khng nh retrovirus, qua trnh ny din ra trong virus.
mRNA
Protein Lp rp DNA kp
- nhm ny, b gene RNA phn on, mi on quy nh mt loi protein ring bit. -Cac on ny gi l cac monocistronic mRNA.
RNA kp
Ct
RNA(+)
Lp rp
Lp rp
Chui RNA + nhm ny khng tin hnh phin m nh mRNA, m ch l khun tin hnh phin m ngc to cac cDNA.
CLASS 7: Single stranded (+) sense RNA with DNA intermediate RNA n(+) RNA/cDNA DNA kp Ci vo NST
mRNA
Lp rp
Protein
CAC VIRUS THC VT - Hu ht virus thc vt c RNA, tuy nhin 2 nhm virus c nghin cu nhiu nht genome DNA: Cauliflower virus (CaMV) v gemini virus. genome thc vt c cha mosaic
CAC VIRUS NG VT
- Chu trnh sao chp ca virus ng vt c nhiu im tng t vi cc virus khc vi nhiu bin dng ang k. - Virus ng vt thng c promoter mnh, c th p dng cho biu hin gene. - C kh nng sao chp genome ca chng vi s lng ln bn sao trong t bo. - Mt s virus ng vt nh retrovirus gn DNA ca chng vo nhim sc th t bo ch nh l mt phn chu trnh sao chp ca chng.
CAC VIRUS NG VT
- Retrovirrus c ph vt chu rng: chim, ng vt c v - S nhim khng lm t bo cht - Biu hin gen mnh do promoter mnh - Cha genome: RNA + C cu trc m u 5, va ui poly A - Virus xm nhim vo t bo km theo enzyme reverse transcriptase v intergrase. Enzyme reverse transcritase tham gia phn ng tng hp cDNA, dn n s hnh thnh bn sao DNA mch kp ca RNA virus, c gi l DNA provirus - DNA provirus c ng vng trn nh protein intergrase v c xen vo genome t bo ch
CAC VIRUS NG VT
- Cc virus DNA: SV40, Bovine papilloma virus (BPV) - Ht virus SV40 cha DNA mch kp, vng trn, khong 5,2 kb c gn vi 4 phn t histon: H4, H2a, H2b v H3. SV40 c th tham gia vo hai kiu chu trnh sng ph thuc vo t bo ch + Bovine papilloma virus (BPV): BPV gy nn bnh bu (wart) tru b. BPV c genome DNA si kp, vng trn khong 7,9 kb.
CAC VIRUS NG VT
nhng t bo kh b nhim v lm tan do SV40, c th phn ra 3 giai on: + Trong sut 8 gi u tin, ht virus khng v v DNA ca chng di chuyn n nhn t bo ch. + 4 gi tip theo l pha sm (early phase), c s tng hp mRNA sm v protein sm v c s kch thch tng hp DNA ca t bo ch. + Trong pha mun xy ra 36 gi tip theo, trong giai on ny c s tng hp DNA ca virus, mRNA mun v protein mun, lp rp virus v lm tan t bo
VIRUS HIV
- AIDS l hi chng do virus lm suy gim min dch ngi (HIV). - Ht virus l mt khi cu, b ngoi g gh, gm v bn ngoi, trong l cht nn protein bao quanh li c mt ct dng nn. - Trong li c genome gm 2 si RNA ging nhau gn vi enzyme DNA polymerase l reverse transcriptase
VIRUS HIV
- Virus HIV bm v nhim li ca n vo t bo h thng min dch ca ngi - Enzyme reverse transcriptase sao RNA genome ca chng thnh phn t DNA si kp trong t bo cht ca t bo ch - DNA xon kp ny chuyn n nhn, gn vo nhim sc th t bo ch nh mt enzyme khc
VIRUS HIV
- Mt khi gn vo nhim sc th ca t bo ch, genome ca virus c th thc hin mt trong 2 qu trnh: + Trng dng b my tng hp protein ca t bo ch c th to ra hng trm ht virus mi sinh sn bng ny chi, tch khi mng t bo v i khi lm cht t bo ch. + Tim tng trong nhim sc th ca t bo ch, ri sao chp v truyn genome virus sang 2 t bo mi khi t bo phn chia.
S sng l g ?
S sinh trng Sinh sn Kh nng ap ng Kh nng trao i cht v trao i nng lng bn trong mt t bo.
Nm 1955, Frank Conrat tch ARN (genome) ra khi v protein Capsid cua virus m thuc l c 2 cht ring nh 2 cht ho hc. Trn 2 thnh phn ny vi nhau pH thch hp, chng li tr thnh virus hon chnh v c th gy nhim.
Chng co th s dung cac phng phap rt tinh t xm nhp vao t bao, iu khin t bao hot ng theo chng trinh cua minh to ra c th h virus mi mang y u di truyn cua virus ban u.
H T