You are on page 1of 75

CC BI TON HNH KHNG GIAN CHO THI I HC

1 - Khi chp
Bi 1.1. Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh vung cnh a, tam gic SAB u v

SAD 90
0
. J l trung im SD. Tnh theo a th tch khi t din ACDJ v khong cch t D
n mt phng (ACJ).
Gii:
A
B
D
C
I
S
J
+
_
AD SA
AD AB
AD (SAB)
+ Gi I l trung im AB th AD SI (1). M SAB u nn SI AB(2)
T (1) v (2) suy ra SI (ABCD). Do d(J, (ACD))
1
2
d(S, (ABCD))
1
2
SI
a
_
3
4
T suy ra V
ACDJ

1
3
.
1
2
.a
2
.
a
_
3
4

a
3
_
3
24
.
BCI vung ti B nn CI
2
CB
2
+BI
2

5a
2
4
SIC vung ti I nn SC
2
SI
2
+IC
2
2a
2
Tng t SD
2
SC
2
2a
2
SCD c CJ l ng trung tuyn nn CJ
2

SC
2
+CD
2
2

SD
4
4
a
2
Xt JAC c JA
a
_
2
; AC a
_
2; CJ a nn tnh c cosA
3
4
T sin

JAC
_
7
4
nn dt(JAC)
1
2
.
a
_
2
.
_
7
4

a
2
_
7
8
Vy d(D, (JAC))
3.
a
3
_
3
24
a
2
_
7
8

a
_
21
7

Nhn xt: C th tnh din tch tam gic JAC bng cch ly hnh chiu ca J trn mt y (l
trung im H ca DI). Trong mt y, k HK vung gc vi AC (hay HK song song vi BD) vi
K thuc AC th ch ra c JK vung gc vi AC v tnh c JK l ng cao tam gic JAC.
Bi 1.2. Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh thoi ; hai ng cho AC 2
_
3a, BD
2a v ct nhau ti O; hai mt phng (SAC) v (SBD) cng vung gc vi mt phng (ABCD).
Bit khong cch t im O n mt phng (SAB) bng
a
_
3
4
, tnh th tch khi chp S.ABCD
theo a.
http://boxmath.vn/ 1
Gii:
D
A
C
B
O
S
H
K
I
T gi thit AC 2a
_
3; BD 2a v AC, BD vung gc vi nhau ti trung im O ca mi
ng cho. Ta c tam gic ABO vung ti O v AO a
_
3; BO a, do

ABD 60
o
hay tam
gic ABD u. T gi thit hai mt phng (SAC) v (SBD) cng vung gc vi mt phng
(ABCD) nn giao tuyn ca chng l SO(ABCD).
Do tam gic ABD u nn vi H l trung im ca AB, K l trung im ca HB ta c DH AB
v DH a
_
3; OK//DH v OK
1
2
DH
a
_
3
2
OK AB AB (SOK) Gi I l hnh chiu ca
O ln SK ta c OI SK; AB OI OI (SAB), hay OI l khong cch t O n mt phng
(SAB). Tam gic SOK vung ti O, OI l ng cao
1
OI
2

1
OK
2
+
1
SO
2
SO
a
2
Din tch
y S
ABCD
4S
ABO
2.OA.OB2
_
3a
2
; ng cao ca hnh chp SO
a
2
.
Th tch khi chp S.ABCD : V
S.ABCD

1
3
S
ABCD
.SO
_
3a
3
3

Bi 1.3. Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh thoi cnh bng 3cm , cc cnh SA
SBSC 3cm. Tam gic SBD c din tch bng 6cm
2
.Tnh th tch ca khi chp S.ABCD.
Gii:
D
A
C
B
O
S
H
Gi H l hnh chiu ca S trn (ABCD) suy ra H nm trn BD (V SA SBSC, BD l trung
trc ca AC). Do SH ng cao ca hnh chp cng l ng cao ca tam gic SBD; Gi O
l giao im ca AC v BD. V SA SC DA DC nn SODO suy ra tam gic SBD l tam
gic vung ti S. V dt(SBD) 6 v SB3 nn SD 4; suy ra BD 5, SH
12
5
.
ABCD l hnh thoi c AD 3, DO
5
2
nn AO
_
11
2
suy ra dt(ABCD)
5
_
11
2
.
http://boxmath.vn/ 2
V
S.ABCD

1
3
SH.dt(ABCD) 2
_
11.
Vy th tch khi chp S.ABCD bng 2
_
11(cm
3
).
Bi 1.4. Cho hnh chp S.ABC c SA 3a (vi a >0); SA to vi y (ABC) mt gc bng 60
0
.
Tam gic ABC vung ti B,

ACB 30
0
.G l trng tm tam gic ABC. Hai mt phng (SGB)
v (SGC) cng vung gc vi mt phng (ABC). Tnh th tch hnh chp S.ABC theo a.
Gii:
A
C
B
K
G
S
Gi K l trung im BC. Ta c SG (ABC);

SAG 60
0
, AG
3a
2
.
T AK
9a
4
; SG
3a
_
3
2
.
Trong tam gic ABC t AB x AC 2x; BC x
_
3.
Ta c AK
2
AB
2
+BK
2
nn x
9a
_
7
14
Vy V
S.ABC

1
3
SG.dt(ABC)
243
112
a
3
.
Bi 1.5. Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh vung v tam gic SAB l tam gic
cn ti nh S. Gc gia ng thng SA v mt phng y bng 45
0
, gc gia mt phng
(SAB) v mt phng y bng 60
0
. Tnh th tch khi chp S.ABCD, bit rng khong cch
gia hai ng thng CD v SA bng a
_
6.
Gii:
A
B C
D
M
N
H
S
P
Gi H l hnh chiu vung gc ca S ln mt y, M l trung im AB v do tam gic SAB
cn ti S nn SM vung gc vi AB v kt hp vi SH vung gc vi y suy ra AB vung gc
vi mt phng SMN nn theo gi thit ta c:

(SA, (ABCD))

SAH45
0
SA SH
_
2.

((SAB), (ABCD))

(SM, MH)

SMH60
0
SMSH.
2
_
3
.
http://boxmath.vn/ 3
T im N k NP vung gc vi SM th d thy NP l khong cch gia hai ng thng SA
v CD suy ra NP a
_
6. Ta c SH.MN NP.SM SH.ABa
_
6.SH AB2
_
2a
Trong tam gic SAM ta c SA
2
AM
2
+SM
2
2.SH
2

4SH
2
3
+2a
2
SHa
_
3.
Vy V
S.ABCD

1
3
SH.dt(ABCD)
a
_
3.8a
2
3

8
_
3a
3
3
.
Bi 1.6. Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh ch nht AB a, BC 2a. Cnh bn
SA vung gc vi mt y, SA a. Gi H l hnh chiu ca A trn SB. Tnh th tch khi
chp H.ACD theo a v csin ca gc gia hai mt phng (SBC) v (SCD).
Gii:
A
B C
D
S
H
E
K
K HE//SA(E AB) HE (ABCD).
Trong tam gic SAB c AB
2
BH.SB
BH
SB

AB
2
SB
2

1
2

HE
SA
HE
a
2
Din tch ACD l S
ACD

1
2
AD.CD a
2
th tch H.ACD l V
H.ACD

1
3
HE.S
ACD

a
3
6
SA (ABCD) SA BC m BC AB nn BC (SAB) BC HA m HA SB nn HA
(SBC) tng t gi K l hnh chiu ca A trn SD th AK (SCD) do vy gc gia hai mt
phng (SBC) v (SCD) l gc gia AH v AK.
trong tam gic vung SAB c
1
AH
2

1
AB
2
+
1
SA
2
AH
a
_
2
2
, SA
2
SH.SBSH
a
_
2
2
tng t AK
2a
_
5
, SK
a
_
5
cos

BSD
SB
2
+SD
2
BD
2
2.SB.SD

SH
2
+SK
2
HK
2
2.SH.SK
HK
2

a
2
2
Trong AHK c cos

AHK
AH
2
+AK
2
HK
2
2.AH.AK

_
10
5
>0 cos(

(SBC), (SCD))
_
10
5

Bi 1.7. Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh vung . Mt bn SAB l tam gic
cn ti S, mt phng (SAB) vung gc vi y, mt phng (SCD) to vi y gc 60
0
v cch
ng thng AB mt khong l a. Tnh th tch khi chp S.ABCD theo a.
Gii:
http://boxmath.vn/ 4
A
B C
D
H
I
S
K
Gi H, I ln lt l trung im AB v CD Do SAB cn ti S nn SH AB m (SAB) (ABCD)
do SH (ABCD) SH CD, HI CD nn CD (SHI), k HK SI, CD HK nn HK
(SCD) HK d(H, (SCD)) d(AB, (SCD)) a
CD (SHI)
HICD
SICD
CD (SCD) (ABCD)
_

_
(

(SCD), (ABCD) (

HI, SI)

SIH60
0
Trong HKI c HI
HK
sin60
0

2a
_
3
BC. Trong HSI c SH HI.tan60
0
2a
din tch ABCD l S
ABCD
BC
2

4a
2
3
Th tch S.ABCD l V
S.ABCD

1
3
SH.S
ABCD

8a
3
9
.
Bi 1.8. Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh bnh hnh tha mn AB 2a, BC
a
_
2, BD a
_
6. Hnh chiu vung gc ca nh S ln mt phng (ABCD) l trng tm ca
tam gic BCD. Tnh theo th tch khi chp S.ABCD, bit rng khong cch gia hai ng
thng AC v SB bng a.
Gii:
D
C
A
B
O
M
H
S
K
Gi H l hnh chiu vung gc ca S ln mt phng (ABCD), M l trung im CD v O l tm
ca y ABCD. Do AO l trung tuyn ca tam gic ABD nn AO
2

AB
2
+AD
2
2

BD
2
4

3a
2
2

AO
a
_
6
2
AH AO+
AO
3

2a
_
6
3
BM
2

BD
2
+BC
2
2

CD
2
4

6a
2
+2a
2
2

4a
2
4
3a
2
BMa
_
3 BH
2a
_
3
3
http://boxmath.vn/ 5
Ta c AH
2
+BH
2
4a
2
AB
2
AHBH, kt hp vi AH vung gc vi SH ta c AH(SHB).
K HK vung gc vi SB, theo chng minh trn ta c AH (SHB) suy ra AH HK HK
l on vung gc chung ca AC v SB suy ra HK a.
Trong tam gic vung SHB ta c
1
HK
2

1
SH
2
+
1
HB
2
SH2a
Ta c V
S.ABCD

1
3
SH.S
ABCD

1
3
SH.4.S
OAB

4
3
SH.
1
2
OA.BH
4
_
2a
3
3

2 - Khi lng tr
Bi 2.1. Cho khi lng tr tam gic ABC.A
1
B
1
C
1
c y l tam gic u cnh 2a, im A
1
cch u ba im A, B, C. Cnh bn A
1
A to vi mt phng y mt gc . Hy tm , bit
th tch khi lng tr ABC.A
1
B
1
C
1
bng 2
_
3a
3
.
Gii:
A
B
C
I
H
G
A
1
B
1
C
1
Ta c tam gic ABC u cnh 2a nn S
ABC
a
2
_
3
Mt khc A
1
A A
1
B A
1
C A
1
.ABC l hnh chp tam gic u nh A
1
.
Gi G l trng tm tam gic ABC, ta c A
1
G l ng cao.
Trong tam gic ABC c AG
2
3
AH
2a
_
3
3
Trong tam gic vung A
1
AG c:

A
1
AG ; A
1
G AG.tan
2a
_
3
3
.tan.
Th tch khi lng tr V A
1
G.S
ABC
2
_
3a
3
tan
_
3 60
o
.
Bi 2.2. Cho lng tr ng ABC.A
t
B
t
C
t
c y ABC l tam gic cn vi AB AC a, gc

BAC 120
0
, cnh bn BB
t
a . Gi I l trung im ca CC
t
. Chng minh tam gic AB
t
I
vung ti A v tnh cosin ca gc gia hai mt phng (ABC) v (AB
t
I).
Gii:
http://boxmath.vn/ 6
A
B C
A
t
B
t
C
t
I
Ta c BC a
_
3. p dng nh l Pitago trong tam gic vung ACI, ABB
t
, B
t
C
t
I
Suy ra AI
_
5
2
a, AB
t

_
2a, B
t
I
_
13
2
a
Do AI
2
+AB
t2
B
t
I
2
Vy tam gic AB
t
I vung ti A
S
AB
t
I

1
2
AI.AB
t

_
10
4
a
2
, S
ABC

_
3
4
a
2
. Gi l gc gia hai mt phng (ABC) v (AB
t
I). Tam
gic ABC l hnh chiu vung gc ca tam gic AB
t
I.
suy ra S
A
t
BI
cosS
ABC

_
10
4
cos
_
3
4
cos
_
3
10

Bi 2.3. (DB1 A 2007) Cho lng tr ng ABCA
1
B
1
C
1
c AB a, AC 2a, AA
1
2a
_
5 v

BAC 120
0
. Gi M l trung im ca cnh CC
1
. Chng minh MB MA
1
v tnh khong
cch t im A ti mt phng (A
1
BM).
Gii:
A
B
C
A
1
B
1
C
1
M
+ Ta c A
1
M
2
A
1
C
2
1
+C
1
M
2
9a
2
, BC
2
AB
2
+AC
2
2AB.AC. cos120
0
7a
2
;
BM
2
BC
2
+CM
2
12a
2
; A
1
B
2
A
1
A
2
+AB
2
21a
2
A
1
M
2
+MB
2
MB vung gc vi MA
1
+ Hnh chp MABA
1
v CABA
1
c chung y l tam gic ABA
1
v ng cao bng nhau nn
th tch bng nhau.
V V
MABA
1
V
CABA
1

1
3
AA
1
.S
ABC

1
3
a
3
_
15
d(a, (MBA
1
) )
3V
S
MBA
1

6V
MB.MA
1

a
_
5
3

http://boxmath.vn/ 7
Bi 2.4. Cho lng tr tam gic ABC.A
1
B
1
C
1
c tt c cc cnh bng a, gc to bi cnh bn
v mt y bng 30
0
. Hnh chiu vung gc H ca nh A trn mt phng (A
1
B
1
C
1
) thuc
ng thng B
1
C
1
. Tnh th tch khi lng tr ABC.A
1
B
1
C
1
v tnh khong cch gia hai
ng thng AA
1
v B
1
C
1
theo a.
Gii:
A
1
B
1
C
1
H
A
C
B
D

AA
1
H30
0
, AH AA
1
. sin30
0

a
2
Th tch khi lng tr ABC.A
1
B
1
C
1
: V AH.dt(A
1
B
1
C
1
)
a
3
_
3
8
AA
1
H vung, A
1
H a.cos30
0

a
_
3
2
. Do A
1
B
1
C
1
u cnh a, H thuc B
1
C
1
v A
1
H
a
_
3
2
nn A
1
HB
1
C
1
C AHB
1
C
1
do B
1
C
1
(AA
1
H). K ng cao HK ca AA
1
H th HK chnh l khong cch
gia AA
1
v B
1
C
1
Ta c AA
1
.HK AH.A
1
H, HK
A
1
H.AH
AA
1

a
_
3
4
.
Bi 2.5. Cho hnh lng tr ABC.A
t
B
t
C
t
c y l tam gic u cnh a, hnh chiu vung gc
ca A
t
ln mt phng (ABC) trng vi trng tm O ca tam gic ABC. Mt mt phng (P)
cha BC v vung gc vi AA
t
, ct lng tr theo mt thit din c din tch bng
a
2
_
3
8
. Tnh
th tch khi lng tr ABC.A
t
B
t
C
t
theo a.
Gii:
A
B
C
M
O
A
t
B
t
C
t
H
Gi M l trung im ca BC, gi H l hnh chiu vung gc ca M ln AA
t
, Khi (P) (BCH).
Do gc

A
t
AM nhn nn H nm gia AA
t
. Thit din ca lng tr ct bi (P) l tam gic BCH.
http://boxmath.vn/ 8
Do tam gic ABC u cnh a nn AM
a
_
3
2
, AO
2
3
AM
a
_
3
3
Theo bi ra S
BCH

a
2
_
3
8

1
2
HM.BC
a
2
_
3
8
HM
a
_
3
4
,
AH
_
AM
2
HM
2

_
3a
2
4

3a
2
16

3a
4
Do hai tam gic A
t
AO v MAH ng dng nn
A
t
O
AO

HM
AH
suy ra A
t
O
AO.HM
AH

a
_
3
3
a
_
3
4
4
3a

a
3
Th tch khi lng tr: V A
t
O.S
ABC

1
2
A
t
O.AM.BC
1
2
a
3
a
_
3
2
a
a
3
_
3
12
.
3 - Khi trn xoay
Bi 3.1. Cho hnh tr c bn knh y bng a v ng cao bng a
_
2.
a) M v N l hai im lu ng trn hai y sao cho gc ca MN v y bng . Tnh
khong cch t trc n MN.
b) Tnh th tch v din tch xung quanh ca lng tr tam gic u ngai tip hnh tr
Gii:
C
A
B
O
M
N
t
O
t
A
t
B
t
C
t
N
H
a) K ng sinh NN
t
ta c

NMN
t
, k OHMN
t
th OH bng khang cch gia trc OO
t
v MN.
Ta c: MN
t
NN
t
.cota.
_
2. cot
OMH vung : OH
2
OM
2
MH
2
a
2

a
2
2
cot
2

a
2
2
(2cot
2
)
OHa
_
2cot
2

2
b) Gi x l cnh ca tam gic u ngai tip ng trn y ca hnh tr.
Ta c: O
t
N R
1
3
AN
1
3
x
_
3
2

x
_
3
6
x
6R
_
3

6a
_
3
V
ABC.A
t
B
t
C
t
x
2
_
3
4
.OO
t

36a
2
_
3
12
.a
_
2 3a
2
.
_
6.
http://boxmath.vn/ 9
S
xq
3x.OO
t

18a
_
3
.a
_
2 6a
2
_
6.
Bi 3.2. Cho hnh nn nh S c ng sinh l a, gc gia ng sinh v y l .
a) Tnh th tch v din tch xung quanh ca hnh nn.
b) Mt mt phng hp vi y mt gc 60
0
v ct hnh nn theo hai ng sinh SA v SB.
Tnh din tch tam gic SAB v khong cch t tm ca y hnh nn n mt phng ny.
Gii:
O
S
A
B
H
K
a) Tnh V v S
xq
.
SAO vung : SOa.sin, AOa.cos
V
1
3
.AO
2
.SO
1
3
.a
3
. cos
2
. sin
Sxq .AO.SA .a
2
. cos
b) + Tnh S
SAB
K OHABSHAB, do

SOH60
0
SOH vung :OHSO.cot.60
0

a
_
3. sin
3
AOH vung : AH
2
AO
2
OH
2
a
2
.cos
2

3a
2
. sin
9
AH
a
_
3
_
3cos
2
sin
2

Vy S
SAB

1
2
AB.SH
2a
2
. sin
_
3cos
2
sin
2

3
+ Tnh d(O, (SAB))
K OKSHOK(SAB)
OKH vung : OK OH.sin60
0

a
_
3sin
3
.
_
3
2

a. sin
2

Bi 3.3. Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh ch nht v c cnh bn SA vung
gc vi y.
a) Xc nh tm mt cu ngai tip hnh chp SABCD.
b) Gi (P) l mt phng qua A v vung gc vi SC ct AB, SC, SD ln lt ti B
t
, C
t
, D
t
.
Chng t rng by im A, B, C, D, B
t
, C
t
, D
t
cng nm trn mt mt cu.
Gii:
http://boxmath.vn/ 10
A
B
C
D
S
B
t
D
t
O
C
t
I
a) Ta c :
BCAB
BCSA
_
BCSB
Tng t CDSD
Vy cc im A, B, D u nhn an SC di mt gc vung, do tm mt cu ngai tip hnh
chp S.ABCD l trung im I ca SC.
b)Ta c : AC
t
SC ti C
t
AB
t
SC v AB
t
BC ( v BC(SAB)) nn AB
t
(SBC) AB
t
B
t
C
Tng t AD
t
D
t
C
Vy cc imB
t
, C
t
, D
t
, D, B cng nhn an AC di mt gc vung, do by im A, B, C, D, B
t
, C
t
, D
t
cng nm trn mt cu ng knh AC.
4 - Bi tp t luyn c p s
1. (C 2012) Cho khi chp S.ABC c y ABC l tam gic vung cn ti A, ABa
_
2, SA
SB SC. Gc gia ng thng SA v mt phng (ABC) bng 60
0
. Tnh th tch khi
chp S.ABC v bn knh mt cu ngoi tip hnh chp S.ABC theo a.
* p s: V
_
3a
3
3
, R
2a
_
3
3
2. (D 2012) Cho hnh hp ng ABCD.A
t
B
t
C
t
D
t
c y l hnh vung, tam gic A
t
AC vung
cn, A
t
C a. Tnh th tch ca khi t din ABB
t
C
t
v khong cch t im A n mt
phng (BCD
t
) theo a.
* p s: V
a
3
_
2
48
, d
a
_
6
6
3. (B 2012) Cho hnh chp tam gic u S.ABC vi SA 2a, AB a. Gi H l hnh chiu
vung gc ca A trn cnh SC. Chng minh SC vung gc vi mt phng (ABH). Tnh
th tch ca khi chp S.ABH theo a.
* p s: V
7
_
11a
3
96
4. (A 2012)Cho hnh chp S.ABC c y l tam gic u cnh a. Hnh chiu vung gc ca
S trn mt phng (ABC) l im H thuc cnh AB sao cho HA 2HB. Gc gia ng
thng SC v mt phng (ABC) bng 60
0
. Tnh th tch khi chp S.ABC v tnh khong
cch gia hai ng thng SA v BC theo a.
* p s: V
a
3
_
7
12
, g
a
_
42
8
http://boxmath.vn/ 11
5. (C 2011) Cho hnh chp S.ABC c y ABC l tam gic vung cn ti B, AB a, SA
vung gc vi mt phng (ABC), gc gia hai mt phng (SBC) v (ABC) bng 30
0
. Gi
M l trung im ca cnh SC. Tnh th tch ca khi chp S.ABM theo a.
* p s: V
a
3
_
3
36
6. (A 2011) Cho hnh chp S.ABC c y ABC l tam gic vung cn ti B, AB BC 2a;
hai mt phng (SAB) v (SAC) cng vung gc vi mt phng (ABC). Gi M l trung
im ca AB; mt phng qua SM v song song vi BC, ct AC ti N. Bit gc gia hai
mt phng (SBC) v (ABC) bng 60
0
. Tnh th tch khi chp S.BCNM v khong cch
gia hai ng thng AB v SN theo a.
* p s: V a
3
_
3, d
2a
_
39
13
7. (B 2011) Cho hnh lng tr ABCD.A
1
B
1
C
1
D
1
c y ABCD l hnh ch nht, AB
a, AD a
_
3. Hnh chiu vung gc ca im A
1
trn mt phng (ABCD) trng vi giao
im ca AC v BD. Gc gia hai mt phng (ADD
1
A
1
) v (ABCD) bng 60
0
. Tnh th
tch khi lng tr cho v khong cch t im B
1
n mt phng (A
1
BD) theo a.
* p s: V
3a
3
2
, d
a
_
3
2
8. (D 2011) Cho hnh chp S.ABC c y ABC l tam gic vung ti B, BA 3a, BC 4a;
mt phng (SBC) vung gc vi mt phng (ABC). Bit SB 2a
_
3 v

SBC 30
0
. Tnh
th tch khi chp S.ABC v khong cch t im B n mt phng (SAC) theo a.
* p s: V 2
_
3a
3
, d
6a
_
7
7
9. (A 2010) Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh vung cnh a. Gi M v N ln
lt l trung im ca cc cnh AB v AD; H l giao im ca CN vi DM. Bit SH
vung gc vi mt phng (ABCD) v SHa
_
3. Tnh th tch khi chp S.CDNM v tnh
khong cch gia hai ng thng DM v SC theo a.
* p s: V
5
_
3a
3
24
, d
2
_
3a
_
19
10. (D 2010) Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh vung cnh a, cnh bn SA a;
hnh chiu vung gc ca nh S trn mt phng (ABCD) l im H thuc on AC, AH
AC
4
. Gi CM l ng cao ca tam gic SAC. Chng minh M l trung im ca SA v
tnh th tch khi t din SMBC theo a.
* p s: V
a
3
_
14
48
11. (C 2010) Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh vung cnh a, mt
phng (SAB) vung gc vi mt phng y, SA SB, gc gia ng thng
SC v mt phng y bng 45
0
. Tnh theo a th tch khi chp S.ABCD.
* p s:
a
3
_
5
6
12. (B 2010) Cho lng tr tam gic u ABC.A
t
B
t
C
t
c ABa, gc gia hai mt
phng (A
t
BC) v (ABC) bng 60
0
. Gi G l trng tm tam gic A
t
BC. Tnh
th tch khi lng tr cho v tnh bn knh mt cu ngoi tip t din GABC theo a.
* p s: V
3a
3
_
3
8
, R
7a
12
http://boxmath.vn/ 12
13. (C 2009) Cho hnh chp t gic u S.ABCD c AB a, SA a
_
2. Gi M, N v P ln
lt l trung im ca cc cnh SA, SB v CD. Chng minh ng thng MN vung gc
vi ng thng SP. Tnh theo a th tch khi t din AMNP.
* p s: V
a
3
_
6
48
14. (A 2009) Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh thang vung ti A v D; AB
AD 2a, CD a; gc gia hai mt phng (SBC) v (ABCD) bng 60
0
. Gi I l trung im
ca cnh AD. Bit hai mt phng (SBI) v (CSI) cng vung gc vi mt phng (ABCD),
tnh th tch khi chp S.ABCD theo a.
* p s: V
3
_
15a
3
5
15. (B 2009) Cho hnh lng tr tam gic ABC.A
t
B
t
C
t
c BB
t
a, gc gia ng thng BB
t
v
mt phng (ABC) bng 60
0
; tam gic ABC vung ti C v

BAC 60
0
. Hnh chiu vung
gc ca im B
t
ln mt phng (ABC) trng vi trng tm ca tam gic ABC. Tnh th
tch khi t din A
t
ABC theo a.
* p s: V
9a
3
208
16. (D 2009) Cho hnh lng tr ng ABC.A
t
B
t
C
t
c y ABC l tam gic vung ti B,
AB a, AA
t
2a, A
t
C 3a. Gi M l trung im ca on thng A
t
C
t
, I l giao im ca
AM v A
t
C. Tnh theo a th tch khi t din I ABC v khong cch t im A n mt
phng (IBC).
* p s: V
4a
3
9
, d
2a
_
5
5
17. (C 2008) Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh thang,

BAD

ABC 90
0
, AB
BC a, AD 2a, SA vung gc vi y v SA 2a. Gi M, N ln lt l trung im
ca SA, SD. Chng minh rng BCNM l hnh ch nht v tnh th tch ca khi chp
S.BCNM theo a.
* p s: V
a
3
3
18. (A 2008) Cho lng tr ABC.A
t
B
t
C
t
c di cnh bn bng 2a, y ABC l tam gic
vung ti A, AB a, AC a
_
3 v hnh chiu vung gc ca nh A
t
trn mt phng
(ABC) l trung im ca cnh BC. Tnh theo a th tch khi chp A
t
.ABC v tnh cosin
ca gc gia hai ng thng AA
t
, B
t
C
t
.
* p s: V
a
3
2
, cos
1
4
19. (B 2008) Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh vung cnh 2a, SA a, SB a
_
3
v mt phng (SAB) vung gc vi mt phng y. Gi M, N ln lt l trung im ca
cc cnh AB, BC. Tnh theo a th tch khi chp S.BMDN v tnh cosin ca gc gia hai
ng thng SM, DN.
* p s: V
a
3
_
3
3
, cos
_
5
5
20. (D 2008) Cho lng tr ng ABC.A
t
B
t
C
t
c y ABC l tam gic vung, AB BC a,
cnh bn AA
t
a
_
2. Gi M l trung im ca cnh BC. Tnh theo a th tch ca khi
http://boxmath.vn/ 13
lng tr ABC.A
t
B
t
C
t
v khong cch gia hai ng thng AM, B
t
C.
* p s: V
a
3
_
2
2
, d
_
7a
7
21. (A 2007) Cho hnh chp S.ABCD c y l hnh vung cnh a, mt bn SAD l tam gic
u v nm trong mt phng vung gc vi y. Gi M, N, P ln lt l trung im ca
cc cnh SB, BC, CD. Chng minh AM vung gc vi BP v tnh th tch ca khi t din
CMNP.
* p s: V
_
3a
3
96
22. (B 2007) Cho hnh chp t gic u S.ABCD c y l hnh vung cnh a. Gi E l im
i xng ca D qua trung im ca SA, M l trung im ca AE, N l trung im ca
BC. Chng minh MN vung gc vi BD v tnh theo a khong cch gia hai ng thng
MN v AC.
* p s: d
a
_
2
4
23. (D 2007) Cho hnh chp S.ABCD c y l hnh thang,

ABC

BAD 90
0
, BA BC
a, AD 2a. Cnh bn SA vung gc vi y v SA a
_
2. Gi H l hnh chiu vung gc
ca A trn SB. Chng minh tam gic SCD vung v tnh theo a khong cch t H n
mt phng (SCD).
* p s: d
a
3
24. (A 2006) Cho hnh tr c y l hai hnh trn tm O v O
t
, bn knh y bng
chiu cao v bng a. Trn ng trn y tm O ly im A, trn ng trn
y tm O
t
ly im B sao cho AB2a. Tnh th tch ca khi t din OO
t
AB.
* p s: V
_
3a
3
12
25. (B 2006) cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh ch nht vi ABa,
AD a
_
2, SA a v SA vung gc vi mt phng (ABCD). Gi M v N ln
lt l trung im ca AD v SC; I l giao im ca BM v AC. Chng minh
mt phng (SAC) vung gc vi mt phng (SMB). Tnh th tch ca khi t din ANIB.
* p s: V
_
2a
3
36
26. (D 2006) Cho hnh chp tam gic S.ABC c y ABC l tam gic u cnh a, SA 2a v
SA vung gc vi mt phng (ABC). Gi M v N ln lt l hnh chiu vung gc ca A
trn cc ng thng SB v SC. Tnh th tch ca khi chp A.BCNM.
* p s: V
3
_
3a
3
50
27. (B 2004) Cho hnh chp t gic u S.ABCD c cnh y bng a, gc gia cnh bn v
mt y bng ((0
0
< <90
0
). Tnh tang ca gc gia hai mt phng (SAB) v (ABCD)
theo . Tnh th tch khi chp S.ABCD theo a v .
* p s: tan
_
2tan, V
_
2a
3
tan
6
28. (D 2003) Cho hai mt phng (P) v (Q) vung gc vi nhau, c giao tuyn l ng thng
. Trn ly hai im A, B vi AB a. Trong mt phng (P) ly im C, trong mt
http://boxmath.vn/ 14
phng (Q) ly im D sao cho AC, BD cng vung gc vi v AC BD AB. Tnh bn
knh mt cu ngoi tip t din ABCD v tnh khong cch t A n mt phng (BCD)
theo a.
* p s: R
a
_
3
2
, d
a
_
2
2
29. (B 2002) Cho hnh lp phng ABCD.A
1
B
1
C
1
D
1
c cnh bng a. a) Tnh theo a khong
cch gia hai ng thng A
1
B v B
1
D. b) Gi M, N, P ln lt l cc trung im ca cc
cnh BB
1
, CD, A
1
D
1
. Tnh gc gia hai ng thng MP v C
1
N.
* p s: d
a
_
6
, g 90
0
30. (D 2002) Cho hnh t din ABCD c AD vung gc vi mt phng (ABC); AC AD
4cm; AB3cm; BC 5cm. Tnh khong cch t im A ti mt phng (BCD).
* p s: d
6
_
34
17
31. (DB1 A 2007) Cho lng tr ng ABCA
1
B
1
C
1
c AB a, AC 2a, AA
1
2a
_
5 v

BAC
120
0
. Gi M l trung im ca cnh CC
1
. Chng minh MB MA
1
v tnh khong cch
t im A ti mt phng (A
1
BM).
* p s: d
a
_
5
3
32. (DB2 A 2007) Cho hnh chp S.ABC c gc gia hai mt phng (SBC) v (ABC) bng
60
0
, hai tam gic ABC v SBC l cc tam gic u cnh a. Tnh theo a khong cch t B
n mt phng (SAC).
* p s: d
3a
_
13
33. (DB1 B 2007) Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh vung tm O, SA vung
gc vi y. Cho AB a, SA a
_
2. Gi H v K ln lt l hnh chiu ca A ln SB, SD.
Chng minh SC (AHK) v tnh th tch khi chp OAHK.
* p s: V
2a
3
27
34. (DB2 B 2007) Trong mt phng (P) cho na ng trn ng knh AB 2R v im C
thuc na ng trn sao cho AC R. Trn ng thng vung gc vi (P) ti A ly
im S sao cho gc gia hai mt phng (SAB) v (SBC) bng 60
0
. Gi H, K ln lt l
hnh chiu vung gc ca A trn SB, SC. Chng minh tam gic AHK vung v tnh th
tch khi t din SABC theo R.
* p s: V
R
3
_
6
12
35. (DB1 D 2007) Cho lng tr ng ABC.A
1
B
1
C
1
c y ABC l tam gic vung AB AC
a, AA
1
a
_
2. Gi M, N ln lt l trung im ca AA
1
, BC
1
. Chng minh MN l ng
vung gc chung ca cc ng thng AA
1
v BC
1
. Tnh th tch khi t din MA
1
BC
1
.
* p s: V
a
3
_
2
12
36. (DB2 D 2007) Cho lng tr ng ABCA
1
B
1
C
1
c tt c cc cnh u bng a. M l trung
im ca AA
1
. Chng minh BM B
1
C v tnh khong cch gia hai ng thng BM
http://boxmath.vn/ 15
v B
1
C.
* p s: d
a
_
30
10
37. (DB1 A 2008) Cho hnh chp S.ABC c y l tam gic ABC vung cn ti B, BA BC
2a, hnh chiu vung gc ca S trn mt phng y (ABC) l trung im E ca AB v
SE 2a. Gi I, J ln lt l trung im ca EC, SC; M l im di ng trn tia i ca
tia BA sao cho gc

ECM(<90
0
) v H l hnh chiu vung gc ca S trn MC. Tnh
th tch khi t din EHI J theo a, v tm th tch ln nht.
* p s: V
5a
3
sin2
8
38. (DB2 A 2008) Cho hnh chp S.ABC m mi mt bn l mt tam gic vung,
SA SBSC a. Gi M, N, E ln lt l trung im ca cc cnh AB, AC,
BC; D l im i xng ca S qua E; I l giao im ca ng thng AD vi
mt phng (SMN). Chng minh AD SI v tnh theo a th tch ca khi t
din MBSI.
* p s: V
a
3
36
39. (DB1 B 2008) Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh vung cnh a, SA a
_
3 v
SA vung gc vi mt phng y. Tnh theo a th tch khi t din SACD v tnh cosin
ca gc gia hai ng thng SB v AC.
* p s: V
a
3
_
3
6
, cos
_
2
4
40. (DB2 B 2008) Cho t din ABCD c cc mt ABC v ABD l cc tam gic u cnh a,
cc mt ACD v BCD vung gc vi nhau. Hy tnh theo a th tch khi t din ABCD
v tnh s o ca gc gia hai ng thng AD, BC.
* p s: S V
a
3
_
2
12
, g 60
0
5 - Cc bi ton v khong cch
Phm vi nhng bi tp ny ti s cp mt phng php xuyn sut gii cc bi ton v
khong cch trong khng gian l quy v bi ton c bn: Tnh khong cch t chn ng
cao n mt mt ca hnh chp.
Trc ht ta cn nm chc bi ton: Cho hnh chp SABC c SA vung gc vi y ABC.
Tnh khong cch t im A n mt phng (SBC)
Vic tnh khong cch ny l rt n gin nhng n l cha kha gii quyt mi bi ton
lin quan n khong cch:
Ta k AMBC, AHSMAH(SBC) d
A/(SBC)
AH
Trong tam gic vung SAM ta c
1
AH
2

1
AS
2
+
1
AM
2
AH
AS.AM
_
AS
2
+AM
2
Tnh cht quan trng
- Nu ng thng (d) song song vi mt phng (P)
th khong cch t mi im trn (d) n mt phng (P) l nh nhau
http://boxmath.vn/ 16
- Nu

AM k

BM th d
A/(P)
[k[d
B/(P)
trong (P) l mt phng i qua M
- Nu a, b l hai ng thng cho nhau.
Gi (P) l mt phng cha b v (P)|a th d
a/b
d
a/(P)
d
Ma/(P)
Trn c s cc tnh cht trn. Khi cn tnh khong cch t mt im n mt mt phng ,
hay tnh khong cch gia hai ng thng cho nhau ta lun quy c v bi ton c bn.
Ta xt cc bi ton sau:
Bi 5.1.
Cho hnh chp SABCD c y ABCD l hnh thang

ABC

BAD 90
o
, BA BC a, AD 2a.
Cnh bn SA vung gc vi y v SA a
_
2, gc to bi SC v (SAD) bng 30
o
. Gi G l
trng tm tam gic (SAB). Tnh khong cch t G n mt phng (SCD)
Gii:
K CE vung gc vi AD th E l trung im ca AD v CE(SAD)
C

SE 30
0
SE CE. tan60 a
_
3 SA a
_
2
Gi M l trung im ca AB, N l trung im ca AE. Ta c BE song song vi (SCD), MN
cng song song vi (SCD). Ta c ND
3
4
AD
GS
2
3
MS d
G/(SCD)

2
3
d
M/(SCD)

2
3
.d
N/(SCD)

2
3
.
3
4
d
A/(SCD)

1
2
d
A/(SCD)
V tam gic ACD vung cn ti C nn CD vung gc vi (SAC).
H AH vung gc vi SC th AH(SCD) d
A/(SCD)
AH
SA.SC
_
SA
2
+SC
2
a
(Ta cng c th lp lun tam gic SAC vung cn suy ra AHa)
Bi 5.2.
Cho hnh lng tr ABCA
t
B
t
C
t
c y ABC l tam gic vung cn ti A cnh huyn BC a
_
2
cnh bn AA
t
2a, bit A
t
cch u cc nh A, B, C . Gi M, N ln lt l trung im ca
AA
t
, AC. Tnh th tch khi chp C
t
MNB v khong cch t C
t
n mt phng (MNB)
Gii:
- Tnh th tch:
V A
t
cch u A, B, C nn chn ng cao h t A
t
ln mt phng (ABC) l tm vng trn
ngoi tip tam gic ABC. Gi H l trung im ca BC suy ra A
t
H(ABC)
Gi K MNAC
t
AK
1
3
C
t
K V
C
t
MNB
3V
AMNB
Gi E l trung im ca AHME(ABC) V
MANB

1
3
ME.dt(ANB)
Tnh c: ME
1
2
A
t
H
1
2
a
_
14
2

a
_
14
4
Suy ra: V
MANB

1
3
.
a
_
14
4
.
a
2
4

_
14a
3
48
. Vy V
C
t
MNB

_
14a
3
16
Ta thy rng vic tnh trc tip khong cch t im C
t
n mt phng (BMN) l tng i
kh. khc phc kh khn ny ta s to ra bi ton c bn tnh khong cch t chn ng
cao n mt phng (BMN) bng cch dng ng cao ME ca khi chp ABMN.
- Tnh khong cch: d
C
t
/(BMN)
3d
A/(BMN)
. Gi F l trng tm tam gic ABC
Ta c: AF
2
3
AH; EH
1
2
AHEF +
1
3
AH
1
2
AHEF
1
6
AHd
A/(BMN)
4d
E/(BMN)
Nh vy d
C
t
/(BMN)
3d
A/(BMN)
12d
E/(BMN)
http://boxmath.vn/ 17
H
_
EPBN
EQMP.
EQ(MNB) d
E/(MNB)
EQ
EP.EM
_
EP
2
+EM
2
Ta c EPF ng dng vi BHF
EP
BH

EF
BF
EP
BH.EF
BF
Tnh c BH
a
_
2
2
; EF
1
4
AF
1
4
.
2
3
AH
1
6
AH
a
_
2
12
; BF
a
_
5
3
Suy ra: EP
a
_
5
20
EQ
EP.EM
_
EP
2
+EM
2

_
994a
284
Vy d
C
t
/(BMN)
12d
E/(BMN)
12.
_
994a
284

3
_
994a
71

Qua v d trn ta thy r tm quan trng ca bi ton c bn
Bi 5.3.
Cho hnh chp SABC c y ABC l tam gic u cnh bng a. Chn ng cao h t S ln
mt phng (ABC) l im H thuc AB sao cho

HA 2

HB. Gc to bi SC v mt phng
(ABC) bng 60
o
. Tnh th tch khi chp SABC v khong cch gia hai ng thng SA, BC
theo a.
Gii:
- Tnh th tch:
V SH(ABCD) nn HC l hnh chiu vung gc ca SC ln mt phng (ABCD).
Gc to bi SC v mt phng (ABCD) l

SCH60
o
.
Xt tam gic BHC theo nh l hm s cosin ta c
HC
2
HB
2
+BC
2
2HB.BC. cos

HBC HB
2
+BC
2
2HB.BC. cos60
o

a
2
9
+a
2
2.
a
3
.a.
1
2

7a
2
9
Suy ra HC
a
_
7
3
SH HC. tan

SCH
a
_
7
3
.
_
3
a
_
21
3
Ta suy ra V
SABC

1
3
SH.S
ABC

1
3
a
_
21
3
.
1
2
a.a. sin60
o

_
7a
3
12
( VTT)
- Tnh khong cch:
Gi E l trung im ca BC , D l nh th t ca hnh bnh hnh ABCD
Ta c AD//BC nn d
SA/BC
d
BC/(SAD)
d
B/(SAD)

3
2
d
H/(SAD)
K
_
HFAD
HKSF
HK(SAD) d
H/(SAD)
HK
Trong tam gic vung SHF ta c
1
HK
2

1
HF
2
+
1
HS
2
HK
HF.HS
_
HS
2
+HF
2
Mt khc HF
2
3
AE
2
3
a
_
3
2

_
3a
3
.
Suy ra HK
HF.HS
_
HS
2
+HF
2

_
3a
3
.
a
_
21
3
_
3
9
a
2
+
21
9
a
2

_
42
12
a
Vy d
SA/BC

3
2
.
_
42
12
a
_
42
8
a
6 - Gii ton Hnh khng gian bng Phng php ta
A. TM TT L THUYT
% Phng php
http://boxmath.vn/ 18
Bc 1: Chn h trc ta Oxyz. Xc nh mt gc tam din vung trn c s c sn ca
hnh (nh tam din vung, hnh hp ch nht, hnh chp t gic u . . . ), hoc da trn cc
mt phng vung gc dng thm ng ph.
Bc 2: Ta ha cc im ca hnh khng gian. Tnh ta im lin quan trc tip
n gi thit v kt lun ca bi ton. C s tnh ton ch yu da vo quan h song song,
vung gc cng cc d liu ca bi ton.
Bc 3: Chuyn gi thit qua hnh hc gii tch. Lp cc phng trnh ng, mt lin
quan. Xc nh ta cc im, vc t cn thit cho kt lun.
Bc 4: Gii quyt bi ton. S dng cc kin thc hnh hc gii tch gii quyt yu
cu ca bi ton hnh khng gian.
Ch cc cng thc v gc, khong cch, din tch v th tch . . .
% Cch chn h ta mt s hnh khng gian.
# Tam din vung, hnh hp ch nht, hnh lp phng.
Xt tam din vung S.ABC c SA a, SB b, SC c. Chn h trc ta Oxyz sao cho
S O,

SA,

SB,

SC ln lt cng hng vi cc tia Ox, Oy, Oz. Ta cc im khi l
S(0; 0; 0), A(a; 0; 0), B(0; b; 0), C(0; 0; c).
Xt hnh hp ch nht ABCD.A
t
B
t
C
t
D
t
c di cc cnh l AB a, AD b, AA
t

c. Chn h trc ta Oxyz sao cho A O,

AB,

AD,

AA
t
ln lt cng hng vi cc tia
Ox, Oy, Oz. Ta cc im khi l
A(0; 0; 0), B(a; 0; 0), D(0; b; 0), A
t
(0; 0; c),
C(a; b; 0), B
t
(a; 0; c), D
t
(0; b; c), C
t
(a; b; c).
# Hnh chp t gic u, tam gic u.
Hnh chp t gic u S.ABCD c O l giao ca hai ng cho v SO h, AC 2a, BD
2b. Chn h trc ta Oxyz sao cho

OA,

OB,

OS ln lt cng hng vi cc tia Ox, Oy, Oz.
Ta cc im khi l
O(0; 0; 0), S(0; 0; h), A(a; 0; 0), B(0; b; 0), C(a; 0; 0), D(0; b; 0).
Hnh chp tam gic u S.ABC c O l tm ca tam gic ABC v SO h, BC a. Chn
h trc ta Oxyz sao cho

OA,

CB,

OS ln lt cng hng vi cc tia Ox, Oy, Oz. Ta
cc im khi l
O(0; 0; 0), S(0; 0; h), A
_
a
_
3
3
; 0; 0
_
, B
_

a
_
6
3
;
a
2
; 0
_
, C
_

a
_
6
3
;
a
2
; 0
_
.
% Ty vo tng bi ton m c th thay i linh hot cch chn h ta . Trong nhiu trng
hp, phi bit kt hp kin thc hnh khng gian tng hp v kin thc hnh gii tch nhm
thu gn li gii..
B. CC BI TON MINH HA
Bi 6.1.
Cho hnh chp S.ABC, trong SA vung gc vi mt y ABC. y l tam gic cn ti A,
di trung tuyn AD a,; cnh bn SB to vi mt y mt gc v to vi mt phng
(SAD) gc . Tm th tch hnh chp S.ABC.
Gii:
http://boxmath.vn/ 19
Chn h trc ta Oxyz nh hnh v. Ta cc nh
A(0; 0; 0), B(a; 0; 0), D(0; a; 0), A
t
(0; 0; a),
C(a; a; 0), D
t
(0; a; a), B
t
(a; 0; a), C
t
(a; a; a).
a) Ta c

A
t
B(a; 0; a),

B
t
D(a; a; a),

A
t
B
t
(a; 0; 0)
_

A
t
B,

B
t
D
_
(a
2
; 2a
2
; a
2
)
Khong cch gia hai ng thng l d(A
t
B, B
t
D)

A
t
B,

B
t
D
_
.

A
t
B
t

A
t
B,

B
t
D
_

a
_
6
.
b) Ta cc im M, N, P l
M
_
a; 0;
a
2
_
, N
_
a
2
; a; 0
_
, P
_
0;
a
2
; a
_
.
Do

MP
_
a;
a
2
;
a
2
_
,

NC
t
_
a
2
; 0; a
_

MP.

NC
t
0.
Vy gc gia hai ng thng bng 90
0
.
c) Ta c

MP
_
a;
a
2
;
a
2
_
,

MC
t
_
0; a;
a
2
_
,

MN
_

a
2
; a;
a
2
_

MP,

MC
t
_

a
2
4
;
a
2
2
; a
2
_
.
Th tch khi t din C
t
MNP l V
C
t
MNP

1
6

MP,

MC
t
_
.

MN


3
16
a
3
.
Bi 6.2. ( thi tuyn sinh i hc, khi A nm 2007)
Cho hnh chp S.ABCD c y l hnh vung cnh a, mt bn (SAD) l tam gic u v
nm trong mt phng vung gc vi y. Gi M, N, P ln lt l trung im ca cc cnh
SB, BC, CD. Chng minh AM vung gc vi BP v tnh th tch ca khi t din CMNP.
Gii:
V tam gic SAD l tam gic u v (SAD)(ABCD) nn gi O l trung im ca AD th
SO(ABCD). Chn h trc ta Oxyz nh hnh v (Oy song song vi AB). Ta cc nh
O(0; 0; 0), S
_
0; 0;
a
_
3
4
_
, D
_
a
2
; 0; 0
_
, A
_

a
2
; 0; 0
_
, C
_
a
2
; a; 0
_
, B
_

a
2
; a; 0
_
.
Nn cc trung im P
_
a
2
;
a
2
; 0
_
, N(0; a; 0) , M
_

a
4
;
a
2
;
a
_
3
4
_
.
Ta c

AM
_
a
4
;
a
2
;
a
_
3
4
_
,

BP
_
a;
a
2
; 0
_
nn

AM.

BP
a
2
4

a
2
4
+0 0.
Vy AM vung gc vi BP. Mt khc

NM
_

a
4
;
a
2
;
a
_
3
4
_
,

NC
_
a
2
; 0; 0
_
,

NP
_
a
2
;
a
2
; 0
_

NM,

NC
_

_
0;
a
2
_
3
8
;
a
2
4
_
.
Do th tch khi t din CMNP l V
CMNP

1
6

NM,

NC
_
.

NP


a
3
_
3
96
.
http://boxmath.vn/ 20
Bi 6.3.
Cho hnh lng tr ng ABC.A
t
B
t
C
t
c y ABC l tam gic vung, AB AC a, AA
t
a
_
2.
Gi M, N ln lt l trung im ca on AA
t
v BC
t
. Chng minh MN l ng vung gc
chung ca AA
t
v BC
t
. Tnh th tch khi t din MA
t
BC
t
.
Gii:
Chn h trc ta Oxyz nh hnh v. Ta cc im l
A(0; 0; 0), B(a; 0; 0), C(0; a; 0)A
t
(0; 0; a), B
t
(a; 0; a), C
t
(0; a; a), M
_
0; 0;
a
2
_
, N
_
a
2
;
a
2
;
a
2
_
.
Ta c

MN
_
a
2
;
a
2
; 0
_
v

BC
t
(a; a; a
_
2),

AA
t
(0; 0; a
_
2). Do
_
_
_

BC
t
.

MN 0

AA
t
.

MN 0
,
hay MN l ng vung gc chung ca hai ng thng AA
t
v BC
t
.
Mt khc

MA
t
_
0; 0;
a
_
2
2
_
,

MB
_
0; a;
a
_
2
2
_
,

MC
t
_
a; 0;
a
_
2
2
_
Do
_

MA
t
,

MB
_

_
a
2
_
2
2
; 0; 0
_
,
nn th tch khi t din MA
t
BC
t
l V
MA
t
BC
t
1
6

MA
t
,

MB
_
.

MC
t


a
3
_
2
2
.
Bi 6.4.
Cho hnh chp S.ABCD c y l na lc gic u ABCD c AB BC CD a,
SA(ABCD), SA a
_
3. im M chia on SB theo t s 3, im I chia on DS theo
t s
4
3
. Mt phng (AMI) ct SC ti N.
a) Chng minh N l trung im ca SC.
b) Chng minh SD(AMI) v AMNI thuc mt ng trn.
c) Tnh khong cch t trung im ca AD n mt phng (AMNI).
Gii:
Chn h trc ta Oxyz nh hnh v, gc ta l trung im ca AD, trc Ox l trc i
xng ca hnh thang ABCD, trc Oz song song vi SA. Ta cc im l
A(0; a; 0)B
_
a
_
3
2
;
a
2
; 0
_
, D(0; a; 0), C
_
a
_
3
2
;
a
2
; 0
_
, S
_
0; a; a
_
3
_
.
V

MS 3

MB,

ID
4
3

IS nn M
_
3
_
3a
8
;
5a
8
;
_
3a
4
_
, I
_
0;
a
7
;
4
_
3a
7
_
.
a) Ta c

AM
_
3
_
3a
8
;
3a
8
;
2
_
3a
8
_
,

AI
_
0;
6a
7
;
4
_
3a
7
_
Nn mt phng (AMI) c phng trnh 2y
_
3z +2a 0.
Trung im ca SC l N
_
_
3a
4
;
a
4
;
_
3a
2
_
thuc mt phng(AMI).
Vy mt phng (AMI) ct SC ti trung im ca SC.
b) Ta c

SD(0; 2a; a
_
3), n
(AMI)
(0; 2;
_
3)

SD a.n
(AMI)
nn SD(AMI).
V

IM
_
3
_
3a
8
;
27a
56
;
9
_
3a
28
_
nn

AM.

IM0, hay

AMI 90
o
. Tng t

ANI 90
o
.
http://boxmath.vn/ 21
Vy cc im t gic AMNI ni tip trong ng trn ng knh AI.
c) Khong cch cn tm l d(O, (AMI))
[2a[
_
0
2
+2
2
+(
_
3)
2

2
_
7
7
a.
Bi 6.5.
Cho hnh chp S.ABC c

ASC 90
o
,

CSB60
o
,

BSA 120
o
, SA SBSC a.
a) Tnh gc gia hai mt phng (SAC) v (SBC).
b) Gi M, N ln lt chia on SB, CS theo t s 3. Tnh khong cch v gc gia hai ng
thng AN, CM.
Gii:
Ta c CA a
_
2, CBa, ABa
_
3 nn tam gic ABC vung ti C.
Mt khc SA SBSC nn hnh chiu ca im S trn mt y l trung im O ca AB.
Chn h trc ta Oxyz (hnh v), Ox//BC, Oy//AC.
Ta cc nh ca hnh chp l
S
_
0; 0;
a
2
_
, A
_
a
2
;
a
_
2
2
; 0
_
, B
_

a
2
;
a
_
2
2
; 0
_
, C
_
a
2
;
a
_
2
2
; 0
_
.
a) Ta c
_

SB,

SC
_

_
0;
a
2
2
;
a
2
_
2
2
_
n
(SBC)
(0; 1;
_
2),
_

SA,

SB
_

_
a
2
_
2
2
;
a
2
2
; 0
_
n
(SAB)
(
_
2; 1; 0).
Gi l gc gia hai mt phng (SAC) v (SBC).
Khi cos

cos(n
(SAB)
, n
(SBC)
)

1
3
arccos
1
3
.
b) V

MS 3

MB,

NC 3

NS nn ta cc im M, N l
M
_

3a
8
;
3a
_
2
8
;
a
8
_
, N
_
a
8
;
a
_
2
8
;
3a
8
_
.
Ta c

AN
_

3a
8
;
5a
_
2
8
;
3a
8
_
,

CM
_

7a
8
;
a
_
2
8
;
a
8
_
,

AC
_
0; a
_
2; 0
_

AN,

CM
_

_
_
2a
2
8
;
9a
2
32
;
19
_
2.a
2
32
_
.
Khong cch gia hai ng thng d(AN, CM)

AN,

CM
_
.

AC

AN,

CM
_

9
_
2
835
.
Gc gia hai ng thng cos

(AN, CM)

cos(

AN,

CM)


7
_
221
1768
arccos
7
_
221
1768
.
http://boxmath.vn/ 22
Bi 6.6.
Cho hnh chp S.ABCD c y l hnh thoi tm O cnh a,

BAD 60
o
. ng thng SO vung
gc vi mt phng (ABCD) v SO
3a
4
. Gi E, F ln lt l trung im ca BC, BE.
a) Tnh khong cch t A n mt phng (SBC).
b) Tnh gc gia hai ng thng AE v SF.
c) Mt phng () cha AD v vung gc vi (SBC) ct hnh chp S.ABCD theo mt thit din.
Tnh din tch thit din .
Gii:
V OA, OB, OS i mt vung gc nn chn h trc ta Oxyz (hnh v). Ta cc im
A
_
a
_
3
2
; 0; 0
_
, D
_
0;
a
2
; 0
_
, C
_

a
_
3
2
; 0; 0
_
, B
_
0;
a
2
; 0
_
, S
_
0; 0;
3a
4
_
.
a) Ta c

SB
_
0;
a
2
;
3a
4
_
,

SC
_

a
_
3
2
; 0;
3a
4
_
nn
_

SB,

SC
_

a
2
_
3
8
_

_
3; 3; 2
_
Phng trnh mt phng (SBC) l (SBC) : 2
_
3x+6y+4z 3a 0.
Khong cch cn tm d(A, (SBC))

2
_
3.
a
_
3
2
+6.0+4.03a

_
(2
_
3)
2
+6
2
+4
2

3
4
a.
b) V E, F ln lt l trung im ca BC, BE nn E
_

a
_
3
4
;
a
2
; 0
_
, F
_

a
_
3
8
;
a
2
; 0
_
.
Do

AE
_

3a
_
3
4
;
a
2
; 0
_
,

BF
_

a
_
3
8
; 0; 0
_
, nn
cos

(AE, BF)

cos(

AE,

BF)


3
_
93
31
arccos
3
_
93
31
.
c) Phng trnh mt phng () l () : 2x2
_
3y+4
_
3z a
_
3 0.
Phng trnh cc ng thng
SB:
_

_
x 0
y 2t
z
3a
4
3t
, SC :
_

_
x 2t
y 0
z
3a
4
+
_
3t
.
Do () SB M
_
0;
a
4
;
3a
8
_
, () SC N
_

a
_
3
4
; 0;
3a
8
_
.
Thit din l hnh thang ADNM c chiu cao bng khong cch t A n (SBC)
nn din tch ca thit din l S
ADNM

1
2
(AD+MN).d(A, (SBC))
9a
2
16
.
Bi 6.7.
Cho hnh chp S.ABC c y l tam gic vung cn ti A, BC BS a, BS(ABC). Gi M, N
ln lt l trung im cc cnh SA v BC.
a) Tnh di on thng MN.
b) Tnh gc v khong cch gia hai ng thng AB, MN.
Gii:
http://boxmath.vn/ 23
Chn h trc ta Oxyz (hnh v), vi OB, trc Oz cha BS, trc Oy cha BC.
Ta cc im
B(0; 0; 0), C(0; a; 0), S(0; 0; a), A
_
a
2
;
a
2
; 0
_
, M
_
a
4
;
a
4
;
a
2
_
, N
_
0;
a
2
; 0
_
.
a) Ta c

MN
_

a
4
;
a
4
;
a
2
_
Nn MN
a
_
6
4
.
b) V

BA
_
a
2
;
a
2
; 0
_
nn
_

BA,

MN
_

a
2
4
;
a
2
4
;
a
2
4
_
.
Ta c

BA.

MN 0 nn

(AB, MN) 90
0
.
Khong cch gia hai ng thng l d(AB, MN)

BA,

MN
_
.

BM

BA,

MN
_

a
_
3
4
.
Bi 6.8.
Cho hai ng thng ,
t
cho nhau v vung gc vi nhau nhn AB lm ng vung gc
chung (A , A
t

t
). Gi M, N l cc im di chuyn trn v
t
sao cho MN AM+BN.
a) Chng minh rng tch AM.BN v th tch khi t din ABMN l nhng i lng khng
i.
b) Chng minh rng MN lun tip xc vi mt cu ng knh AB.
Gii:
Chn h trc ta Oxyz (hnh v), vi O A, trc Oz cha AB, trc Ox cha ng thng a,
trc Oy//b. t AB h, AMa, v AN b, (h, a, b >0).
Ta cc im A(0; 0; 0), B(0; 0; h), M(a; 0; 0), N(0; b; h).
V MN AM+BN nn
_
h
2
+a
2
+b
2
a+b 2a.b h
2
.
a) Ta c
+) AM.BN a.b
h
2
2
.
+)

AB(0; 0; h),

AM(a; 0; 0),

AN(0; b; h)
_

AB,

AM
_
(0; ah; 0).
Th tch khi t din ABMN l V
ABMN

1
6

AB,

AM
_
.

AN


1
6
abh
1
12
h
3
.
V h AB khng i nn tch AM.BN v th tch khi t din ABMN l nhng i lng
khng i.
b) Gi trung im ca AB l I
_
0; 0;
h
2
_
.
Ta c

MN(a; b; h),

IM
_
a; 0;
h
2
_
nn
_

MN,

IM
_

hb
2
;
ha
2
; ab
_
.
Khong cch t im I n ng thng MN l
d(I, MN)

MN,

IM
_

MN

_
h
2
b
2
+h
2
a
2
+4a
2
b
2
4(a
2
+b
2
+h
2
)

_
2ab
3
+2ba
3
+4a
2
b
2
4(a
2
+b
2
+h
2
)

_
ab
2

h
2

AB
2
.
Vy ng thng MN tip xc vi mt cu ng knh AB.
http://boxmath.vn/ 24
Bi 6.9.
Trn cc tia Ox, Oy, Oz ca gc tam din vung Oxyz ln lt ly cc im A, B, C sao cho
OA a, OB a
_
2, OC c, (a, c > 0). Gi D l nh i din vi O ca hnh ch nht AOBD
v M l trung im ca on BC. Mt phng () qua A, M ct mt phng (OCD) theo mt
ng thng vung gc vi ng thng AM.
a) Gi E l giao im ca () vi ng thng OC. Tnh di on thng OE.
b) Tnh t s th tch ca hai khi a din c to thnh khi ct khi chp C.AOBD bi mt
phng ().
c) Tnh khong cch t im C n mt phng ().
Gii:
Chn h trc ta Oxyz (hnh v). Ta cc im
O(0; 0; 0), A(a; 0; 0), B(0; a
_
2; 0), D(a; a
_
2; 0), C(0; 0; c).
a) V M l trung im ca BC nn M
_
0;
a
_
2
2
;
c
2
_
.
Ta c

OC(0; 0; c),

OD(a; a
_
2; 0)
_

OC;

OD
_
(ac
_
2; ac; 0).
Mt vc t php tuyn ca mt phng (OCD) l n
(OCD)
(
_
2; 1; 0).
Gi F () CD th EF l giao tuyn ca () vi (OCD), ta c EFAM.
V

AM
_
a;
a
_
2
2
;
c
2
_
nn
_
n
(OCD)
,

AM
_

c
2
(1;
_
2; 0),
do mt vc t ch phng ca EF l u
EF
(1;
_
2; 0).
Ta c
_
u
EF
,

AM
_

1
2
(c
_
2; c; 3
_
2a) nn phng trnh mt phng () l
_
2cxcy+3
_
2az ac
_
2 0.
Do () Oz E
_
0; 0;
c
3
_
OE
c
3
.
b) Ta c () CD F
_
2a
3
;
2
_
2a
3
;
c
3
_

CF
CD

2
3
. M V
COADB
2V
CAOD
2V
CBOD
nn
V
CEAFM
V
COADB

V
CAEF
2V
CAOD
+
V
CMEF
2V
CBOD

1
2
_
CE
CO
.
CF
CD
+
CM
CB
.
CE
CO
.
CF
CD
_

1
3
Do t s th tch hai khi a din c to thnh khi ct khi chp C.AODB bi mt phng
() l
1
2
(hay 2).
c) Khong cch cn tm d(C, ())

3
_
2ac ac
_
2

_
2c
2
+c
2
+18a
2

2
_
6ac
3
_
c
2
+6a
2
.
Ch :
+) Nu EF//OD th vic tm vc t ch phng ca EF s gn hn.
+) Hon ton c th tnh t s ca cu b bng phng php hnh gii tch nhng s di v
phc tp.
http://boxmath.vn/ 25
Bi 6.10.
Cho hai hnh ch nht ABCD (AC l ng cho), ABEF (AE l ng cho) khng cng
nm trong mt mt phng v tha mn cc iu kin AB a, AD AF a
_
2, ng thng
AC vung gc vi ng thng BF. Gi HK l ng vung gc chung ca AC, BF (H thuc
AC, K thuc BF).
a) Gi I l giao im ca ng thng DF vi mt phng cha AC v song song vi BF. Tnh
t s
DI
DF
.
b) Tnh di on HK.
c) Tnh bn knh mt cu ni tip t din ABHK.
Gii:
Chn h trc ta Oxyz (hnh v). Ta cc im
A O(0; 0; 0), B(0; 0; a), D(0; a
_
2; 0), C(0; a
_
2; a).
Gi F(x; y; 0), x >0. Ta c AF
2
x
2
+ y
2
2a
2
.
Mt khc ACBF v

AC(0; a
_
2; a),

BF(x; y; a) nn

AC.

BF 0 y.a
_
2a
2
0
Do y
a
_
2
2
x
a
_
6
2
, hay F
_
a
_
6
2
;
a
_
2
2
; 0
_
, E
_
a
_
6
2
;
a
_
2
2
; a
_
.
a) Mt phng () cha AC v song song vi BF c phng trnh
_
3x y+
_
2z 0.
ng thng DF
_

_
x
_
3t
y a
_
2t
z 0
V th DF () I nn I
_
a
_
6
4
;
3a
_
2
4
; 0
_
.
Do
DI
DF

1
2
, hay I l trung im ca DF.
b) ng thng AC v BF c phng trnh l AC :
_

_
x 0
y
_
2.t
z t
, BF :
_

_
x
_
3.t
y t
z a
_
2.t
.
V vy H(0;
_
2m; m), K(
_
3n; n; a
_
2n) nn

HK(
_
3n; n
_
2m; a
_
2nm)
M HK l ng vung gc chung nn
_
_
_
u
AC
.

HK 0
u
BF
.

HK 0

_
_
_
_
2n2m+a
_
2nm0
3n+n
_
2m
_
2a+2n+
_
2m0
Gii h phng trnh ta c m
a
3
, n
a
_
2
6

HK
_
a
_
6
6
;
a
_
2
6
;
a
3
_
Vy di on HK l HK
a
_
3
3
.
c) Ta c

AB(0; 0; a),

AH
_
0;
a
_
2
3
;
a
3
_
,

AK
_
a
_
6
6
;
a
_
2
6
;
2a
3
_
,

HK
_
a
_
6
6
;
a
_
2
6
;
a
3
_
,

BH
_
0;
a
_
2
3
;
2a
3
_
.
Th tch khi t din ABHK l V
ABHK

1
6

AB,

AH
_
.

AK


a
3
_
3
3
.
Din tch cc mt S
AHK

a
2
6
, S
BHK

a
2
6
, S
ABH

a
2
_
2
6
, S
ABK

a
2
_
2
6
S
tp

a
2
(1+
_
2)
3
.
Bn knh mt cu ni tip t din ABHK l r
3V
ABHK
S
tp

a(
_
6
_
3)
6
.
http://boxmath.vn/ 26
Bi 6.11.
Cho hnh lp phng ABCD.A
t
B
t
C
t
D
t
v mt cu (S) ni tip trong hnh lp phng . Mt
phng (P) quay quanh A, tip xc vi mt cu (S) v ct hai cnh A
t
B
t
v A
t
D
t
ln lt ti
M, N. Tm tp hp tm mt cu ngoi tip t din AA
t
MN.
Gii:
Gi s cnh ca hnh lp phng l 1 n v. Chn h trc ta Oxyz (hnh v).
Ta cc nh O A
t
, B
t
(1; 0; 0), D
t
(0; 1; 0), A(0; 0; 1).
Xt hai im bt k M, N nm trong cc cnh A
t
B
t
, A
t
D
t
ta c M(m; 0; 0), N(0; n; 0), 0 < m, n <
1.
Phng trnh mt phng (AMN) l (AMN) :
x
m
+
y
n
+z 1.
Mt cu ni tip hnh lp phng c phng trnh
(S) :
_
x
1
2
_
2
+
_
y
1
2
_
2
+
_
z
1
2
_
2

1
4
.
T din AA
t
MN c gc tam din nh A
t
vung
nn ta tm mt cu ngoi tip AA
t
MN l I
_
m
2
;
n
2
;
1
2
_
.
Mt phng (AMN) tip xc vi mt cu (S) khi v ch khi
d(I, (AMN))
1
2

1
2m
+
1
2n
+
1
2
1

_
1
m
2
+
1
n
2
+1

1
2

_
1
m
+
1
n

1
2
_
2

1
m
2
+
1
n
2
+1 m+n 1
Tc l x
I
+ y
I

1
2
z
I
0 < x
I
, y
I
<1
nn qu tch ca im I l on thng I
1
I
2
tr hai im I
1
_
1
2
; 0;
1
2
_
; I
2
_
0;
1
2
;
1
2
_
Cc im I
1
; I
2
chnh l trung im cc on thng AB
t
, AD
t
.
Bi 6.12.
T din u ABCD c tm l S v c di cc cnh bng 2. Gi A
t
, B
t
, C
t
, D
t
theo th t l
hnh chiu ca cc nh A, B, C, D trn ng thng no i qua S. Tm tt c cc v tr
ca ng thng sao cho SA
t
4
+SB
t
4
+SC
t
4
+SD
t
4
t gi tr ln nht.
Gii:
Ngoi tip t din u ABCD bng hnh lp phng AB
1
CD
1
.C
1
DA
1
B.
Chn h trc ta Oxyz (hnh v).
Ta cc im A(
_
2; 0; 0), B(0;
_
2; 0), C(0; 0;
_
2),
V D(
_
2;
_
2;
_
2), S
_
_
2
2
;
_
2
2
;
_
2
2
_
. Suy ra

SA
_
_
2
2
;
_
2
2
;
_
2
2
_
,

SB
_

_
2
2
;
_
2
2
;
_
2
2
_
,

SC
_

_
2
2
;
_
2
2
;
_
2
2
_
,

SD
_

_
2
2
;
_
2
2
;
_
2
2
_
.
Gi e(x; y; z) l vc t n v ca ng thng . Khi
SA
t

e.

SA

, SB
t

e.

SB

, SC
t

e.

SC

, SD
t

e.

SD

http://boxmath.vn/ 27
V x
2
+ y
2
+z
2
1 nn
4T 4(SA
t
4
+SB
t
4
+SC
t
4
+SD
t
4
)
(x+ y+z)
4
+(x y+z)
4
+(x+ yz)
4
+(x+ y+z)
4
4+16(x
2
y
2
+ y
2
z
2
+z
2
x
2
) 4+
16
3
(x
2
+ y
2
+z
2
)
2
Hay T
7
3
.
Du ng thc c khi v ch khi x
2
y
2
z
2

1
3
[x[ [ y[ [z[
_
3
3
.
Vy gi tr ln nht ca T l
7
3
t c khi l cc ng thng i qua cc nh ca t din
u ABCD.
C. BI TP
Bi 6.13.
Cho hnh chp O.ABC c OA, OB, OC i mt vung gc v OA a, OB b, OC c.
a) Chng minh rng OH(ABC), H (ABC) khi v ch khi H l trc tm ca tam gic ABC.
b) Tnh khong cch t O n mt phng (ABC).
c) Tnh khong cch t O n tm ng trn ngoi tip I ca tam gic ABC.
d) Cho M l mt im bt k trn mt phng (ABC), khng trng vi A, B, C, H (H trc tm
tam gic ABC). Chng minh rng
AM
2
AO
2
+
BM
2
BO
2
+
CM
2
CO
2
2+
HM
2
HO
2
.
e) Gi , , ln lt l gc gia cc mt bn vi mt y.
Chng minh rng
sin
2

1+sinsin
+
sin
2

1+sinsin
+
sin
2

1+sinsin

6
5
.
Gii:
Kt lun:
Bi 6.14.
Cho hnh hp ch nht ABCD.A
t
B
t
C
t
D
t
c AB a, AD 2a, AA
t
a
_
2, M l mt im thuc
on AD, K l trung im ca B
t
M.
a) t AM m(0 m2a). Tnh th tch khi t din A
t
KID theo a v m, trong I l tm
ca hnh hp. Tm v tr ca im M th tch t gi tr ln nht.
b) Khi M l trung im AD. Tnh din tch thit din ct hnh hp bi mt phng (B
t
CK).
c) Khi M l trung im AD. Chng minh rng ng thng B
t
M tip xc vi mt cu ng
knh AA
t
.
Gii:
Kt lun:
Bi 6.15.
Cho hnh lng tr ng ABC.A
t
B
t
C
t
c AB a, AC 2a, AA
t
2a
_
5 v

BAC 120
o
. Gi M
l trung im ca CC
t
. Chng minh MBMA
t
v tnh khong cch t im A ti mt phng
(A
t
BM).
Gii:
http://boxmath.vn/ 28
Kt lun:
Bi 6.16. ( thi tuyn sinh i hc, khi D nm 2007)
Cho hnh chp S.ABCD c y l hnh thang, BA BC a, AD 2a,

ABC

BAD 90
0
. Cnh
bn SA vung gc vi y v SA a
_
2. Gi H l hnh chiu vung gc ca A trn SB. Chng
minh tam gic SCD vung v tnh khong cch t H n mt phng (SCD).
Gii:
Kt lun:
Bi 6.17.
Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh vung tm O, SA vung gc vi y hnh
chp. Cho ABa, SA a
_
2. Gi H, K ln lt l hnh chiu ca A trn SB, SD. Chng minh
SC(AHK) v tnh th tch khi chp OAHK.
Gii:
Kt lun:
Bi 6.18.
Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh vung cnh a, SA a
_
3 v vung gc vi y.
Tnh theo a th tch khi t din SACD v tnh cosin ca gc gia hai ng thng SB, AC.
Gii:
Kt lun:
Bi 6.19. ( thi tuyn sinh i hc, khi D nm 2008)
Cho hnh lng tr ng ABC.A
t
B
t
C
t
c y ABC l tam gic vung, ABBC a, AA
t
a
_
2.
Gi M l trung im ca cnh BC. Tnh theo a th tch khi lng tr ABC.A
t
B
t
C
t
v khong
cch gia hai ng thng AM, B
t
C.
Gii:
Kt lun:
Bi 6.20. ( thi tuyn sinh i hc, khi D nm 2009)
Cho hnh lng tr ng ABC.A
t
B
t
C
t
c y ABC l tam gic vung ti B, AB a, AA
t

2a, A
t
C 3a. Gi M l trung im ca on thng A
t
C
t
, I l giao im ca AM v A
t
C. Tnh
theo a th tch khi t din I ABC v khong cch t im A n mt phng (IBC).
Gii:
Kt lun:
Bi 6.21.
Cho hnh chp u S.ABC c cnh y bng a. Gi M, N ln lt l trung im ca SA, SC.
Tnh th tch khi chp v bn knh mt cu ngoi tip hnh chp S.ABC bit rng BMAN.
Gii:
Kt lun:
http://boxmath.vn/ 29
Bi 6.22.
Cho tam gic ABC vung ti C. Tm cc im M trong khng gian tha mn MA
2
+MB
2

MC
2
.
Gii:
Kt lun:
Bi 6.23.
Cho t din u A
1
A
2
A
3
A
4
c cnh bng c. Gi (P) l mt phng quay quanh tm ca t
din. Gi B
1
, B
2
, B
3
, B
4
ln lt l hnh chiu ca A
1
, A
2
, A
3
, A
4
trn mt phng (P). Tm
gi tr nh nht ca tng T A
1
B
4
1
+ A
2
B
4
2
+ A
3
B
4
3
+ A
4
B
4
4
theo c v xc nh v tr ca mt
phng (P) khi .
Gii:
Kt lun:
Bi 6.24.
Cho t din u ABCD. Tm qu tch nhng im M sao cho tng bnh phng cc khong
cch t n cc mt ca t din bng k
2
cho trc.
Gii:
Kt lun:
.
7 - Mt s bi ton tng hp
Bi 7.1.
Cho hnh lng tr ABC.A
1
B
1
C
1
c M l trung im cnh AB, BC 2a,

ACB90
o
v

ABC
60
o
, cnh bn CC
1
to vi mt phng (ABC) mt gc 45
o
, hnh chiu vung gc ca C
1
ln mt
phng (ABC) l trung im ca CM. Tnh th tch khi lng tr cho v gc to bi hai
mt phng (ABC) v (ACC
1
A
1
).
Gii:
Gi H l trung im CM. T gi thit C
1
H(ABC)

C
1
CH

(CC
1
; (ABC)) 45
o
.
T tam gic vung ABC vi BC 2a,

ABC 60
o
AC 2a
_
3, AM4a, CM
1
2
AB2a
CHa C
1
HCHtan45
o
a. V
ABC.A
1
B
1
C
1
C
1
H.S
ABC
a.2a
2
_
3 2
_
3a
3
.
K HKAC ng xin C
1
KAC

((ABC); (ACC
1
A
1
))

C
1
KH.
Tam gic MCA cn ti M

MCA

MAC 30
o
HK HC. sin30
o

a
2
tan(

C
1
KH)
CH
HK
2

((ABC); (ACC
1
A
1
)) arctan2.
Bi 7.2.
Cho hnh chp S.ABCDc y ABCD l hnh thang vung ti A v D, AD DC, AB 2AD,
mt bn SBC l tam gic u cnh 2a v thuc mt phng vung gc vi mt phng (ABCD).
Tnh th tch khi chp S.ABCD v khong cch gia hai ng thng BC v SA theo a.
http://boxmath.vn/ 30
Gii:
Gi M l trung im AB, H l trung im BC. Ta c SHBC SH(ABCD), SHa
_
3.
T gic AMCD l hnh vung nn CM AM MB. Suy ra ZCMB vung cn.
Do CMa
_
2, AB2a
_
2, CD a
_
2.
Din tch S
ABCD

(AB+CD).CM
2
3a
2
. Th tch V
S.ABCD

1
3
SH.S
ABCD

_
3a
3
.
K ng thng i qua A, //BC. H HI(I ).
Suy ra BC//(SAI). Do d(BC, SA) d(BC, (SAI)) d(H, (SAI)).
H HKSI (K SI). Suy ra HK(SAI). Do d(H, (SAI)) HK.
Ta c CM AM MB nn tam gic ACB vung ti C. Suy ra HI AC 2a.
Do d(BC, SA) HK
HI.SH
_
HI
2
+SH
2

2
_
21a
7
.
Bi 7.3.
Cho hnh chp S.ABCc y ABC l tam gic u cnh a, hnh chiu vung gc ca nh S
trn mt phng (ABC) l trung im cnh AB. Gi M l trung im cnh BC. Bit gc gia
hai mt phng (SBC) v (ABC) bng 45
o
. Tnh th tch khi chp S.ABC v khong cch gia
hai ng thng AB v SM theo a.
Gii:
Gi H, K ln lt l trung im AB, BM. Ta c SH(ABC), HK|AM
suy ra HKBC

SHK 45
o
nn SH HK
AM
2

a
_
3
4
.
Din tch S
ABC

1
2
AM.BC
a
2
_
3
4
. Th tch V
SABC

1
3
SH.S
ABC

a
3
16
.
Gi N l trung im AC MN|ABAB|(SMN) d(AB, SM) d(AB, (SMN)) d(H, (SMN)).
Gi I l giao im ca CH l MN. Suy ra I l trung im ca CH v MNCH.
H HJSI HJ(SMN) d(H, (SMN)) HJ. Ta c HI
1
2
CH
a
_
3
4
nn d(AB, SM) HJ
HI.SH
_
HI
2
+SH
2

a
_
6
8
.
Bi 7.4.
Cho hnh hp ng ABCD.A
t
B
t
C
t
D
t
c y l hnh thoi cnh a,

BAD vi cos
3
4
, cnh
bn AA
t
2a. Gi M l im tha mn

DM k.

DA v N l trung im ca cnh A
t
B
t
. Tnh
th tch khi t din C
t
MD
t
N theo a v tm k C
t
MD
t
N.
Gii:
* Ta c V
C
t
MD
t
N

1
3
d(M, (A
t
B
t
C
t
D
t
)).S
C
t
ND

1
3
d(M, (A
t
B
t
C
t
D
t
)).
1
2
S
ABCD

1
3
.2a.
1
2
.a.a. sin
a
3
3
_
1
9
16

a
3
_
7
12
.
* t

AB

x ,

AD

y ,

AA
t


z . Ta c

C
t
M

C
t
D
t
+

D
t
D+

DM

x

z k

y

D
t
N

D
t
A
t
+

A
t
N

y +
1
2

x .
Khi C
t
MD
t
N

C
t
M.

D
t
N 0
_

x +k

y +

z
_
_
1
2

x

y
_
0

1
2

2
k

2
+
_
k
2
1
_

x

y 0
1
2
a
2
ka
2
+
_
k
2
1
_
.a.a.
3
4
0 k
2
5
.
http://boxmath.vn/ 31
Bi 7.5.
Cho hnh hp ch nht ABCD.A
t
B
t
C
t
D
t
c AB a, AD a
_
2, AA
t
2a. Gi M l im tha
mn

DM k.

DA v N l trung im ca cnh A
t
B
t
. Tnh th tch khi t din C
t
MD
t
N theo
a v tm k C
t
MD
t
N.
Gii:
Ta c V
C
t
MD
t
N

1
3
d
_
M, (A
t
B
t
C
t
D
t
)
_
.S
C
t
ND
t
1
3
d
_
M, (A
t
B
t
C
t
D
t
)
_
.
1
2
S
ABCD

1
3
.2a.
1
2
.a.a
_
2
a
3
_
2
3
.
t

AB

x ,

AD

y ,

AA
t


z .
Ta c

C
t
M

C
t
D
t
+

D
t
D+

DM

x

z k

y

D
t
N

D
t
A
t
+

A
t
N

y +
1
2

x .
Khi C
t
MD
t
N

C
t
M.

D
t
N 0
_

x +k

y +

z
_
_
1
2

x

y
_
0

1
2

2
k

2
0
1
2
a
2
2ka
2
0 k
1
4
.
Bi 7.6.
Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh vung cnh a
_
3, tam gic SBC vung ti S v
nm trong mt phng vung gc vi y, ng thng SD to vi mt phng (SBC) mt gc
bng 60
o
. Tnh th tch khi chp S.ABCD theo a v tnh gc gia hai mt phng (SBD) v
(ABCD).
Gii:
V (SBC)(ABCD), CDBC, CD (ABCD) nn CD(SBC)

DSC (SD; (SBC)) 60


o
SC CD. cot60
o
a. Suy ra SBa
_
2. K SHBC SH(ABCD).
T tam gic SBC vung ta c SH
a
_
2
_
3
. Suy ra V
SABCD

1
3
SH.S
ABCD

a
3
_
6
3
.
K SKBD. Khi hnh chiu HKBD. Suy ra (SBD, ABCD)

SKH.
T tam gic vung SBC ta c BH
SB
2
BC

2a
_
3
HK BH. sin45
o

a
_
2
_
3
.
Suy ra SHK vung cn ti H. Do

SKH45
o
. Vy (SBD, ABCD) 45
o
.
Bi 7.7.
Cho hnh chp S.ABCD c SD vung gc vi mt phng (ABCD), y ABCD l hnh thoi
cnh a c

BAD 120
o
. ng thng SA to vi mt phng (SBD) mt gc bng vi cot3.
Tnh th tch khi chp S.ABCD v khong cch t B n mt phng (SAC) theo a.
Gii:
Gi O ACBD. T gi thit suy ra AC(SBD) ti O nn

ASO(SA; (SBD) .

BAD 120
o

ADC 60
o
ZADC u cnh a. Suy ra S
ABCD
2S
ADC

a
2
_
3
2
v DO
a
_
3
2
, AO
a
2
.
Do SO AO. cot
3a
2
SD
_
SO
2
OD
2

a
_
3
_
2
.
Suy ra V
SABCD

1
3
SD.S
ABCD

a
3
2
_
2

a
3
_
2
4
.
K DHSO. V AC(SBD) nn ACDH. Suy ra DH(SAC) (1)
Ta c ZSDO vung ti D nn DH
a
_
2
2
(2)
V O l trung im BD nn d(B; (SAC)) d(D; (SAC)) (3)
T (1), (2) v (3) ta suy ra d(B; (SAC))
a
_
2
2
.
http://boxmath.vn/ 32
Bi 7.8.
Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh thang cn (AB|CD), AB2CD 4a, BC a
_
10.
Gi O l giao im ca AC v BD. Bit SO vung gc vi mt phng (ABCD) v mt bn SAB
l tam gic u. Tnh th tch khi chp S.ABCD v tnh cosin gc gia hai ng thng SD
v BC.
Gii:
Gi H l hnh chiu ca C trn AB; M, N l trung im ca AB, CD.
Ta c HB
ABCD
2
a CH3a OM2a, ON a nn OAB vung cn.
Suy ra OA OB2a
_
2. Do SOOB2a
_
2. Suy ra V
S.ABCD

1
3
SO.S
ABCD
6a
3
_
2.
BC|DM nn

(SD, BC)

(SD, DM) [0,

2
].
Ta c DMBC a
_
10, SD
_
SO
2
+OD
2
a
_
10, SM2a
_
3.
Suy ra cos

SDM
2
5
. Vy cos
2
5
.
Bi 7.9.
Cho hnh lng tr ng ABC.A
t
B
t
C
t
c AC a, BC 2a,

ACB120
o
v ng thng A
t
C to
vi mt phng (ABB
t
A
t
) gc 30
o
. Gi M l trung im BB
t
. Tnh th tch khi lng tr cho
v khong cch gia hai ng thng AM, CC
t
theo a.
Gii:
K CHAB. V AA
t
(ABC) nn AA
t
CHCH(ABB
t
A
t
)

CA
t
H(A
t
C, (ABB
t
A
t
)) 30
o
.
S dng nh l cosin v cng thc din tch cho ABC ta c AB A
_
7,
CH
2S
ABC
AB

A.2A. sin120
o
A
_
7
A
_
3
7
. CA
t
2CH2A
_
3
7
AA
t

_
A
t
C
2
AC
2
A
_
5
7
.
Th tch lng tr l V AA
t
.S
ABC
a
_
5
7
.
a
2
_
3
2

a
3
_
105
14
.
Mt phng (ABB
t
A
t
) cha AM v song song CC
t
d(AM, CC
t
) d(C, (ABB
t
A
t
)) CHa
_
3
7

a
_
21
7

Bi 7.10.
Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh ch nht vi AB a, AD a
_
2, gc gia hai
mt phng (SAC) v (ABCD)bng 60
o
. Gi H l trung im ca AB. Bit mt bn SAB l
tam gic cn ti nh S v thuc mt phng vung gc vi mt phng y. Tnh th tch khi
chp S.ABCD v tnh bn knh mt cu ngoi tip hnh chp S.AHC.
Gii:
T gi thit suy ra SH(ABCD). V HFAC (F AC) SFAC (l ba ng vung gc).
Suy ra

SFH60
o
. K BEAC (E AC). Khi HF
1
2
BE
a
_
2
2
_
3
.
Ta c SH HF. tan60
o

a
_
2
2
. Suy ra V
S.ABCD

1
3
SH.S
ABCD

a
3
3
.
Gi J, r ln lt l tm v bn knh ng trn ngoi tip tam gic AHC.
Ta c r
AH.HC.AC
4S
AHC

AH.HC.AC
2S
ABC

3a
_
3
4
_
2
. K ng thng qua J v |SH.
Khi tm I ca mt cu ngoi tip hnh chp S.AHC l giao im ca ng trung trc
on SH v trong mt phng (SHJ).
Ta c IH
_
I J
2
+JH
2

_
SH
2
4
+r
2
. Suy ra bn knh mt cu l R a
_
31
32
.
http://boxmath.vn/ 33
Bi 7.11.
Cho hnh hp ABCD.A
t
B
t
C
t
D
t
c di tt c cc cnh u bng a > 0 v

BAD

DAA
t

A
t
AB60
o
. Gi M, N ln lt l trung im ca AA
t
, CD. Chng minh MN|(A
t
C
t
D) v tnh
cosin ca gc to bi hai ng thng MN v B
t
C.
Gii:
Gi I l trung im DC
t
. V NI|CC
t
v NI
1
2
CC
t
nn NI MA
t
v NI|MA
t
.
Suy ra MN|A
t
I. Do MN|(DA
t
C
t
). V MN|AI, B
t
C|A
t
D nn

(MN, B
t
C)

(A
t
I, A
t
D) (1)
S dng gi thit v nh l cosin cho cc tam gic ta thu c A
t
D a, DC
t
A
t
C
t
a
_
3.
Suy ra A
t
I
2

A
t
D
2
+A
t
C
t
2
2

DC
t
2
4

5a
2
4
A
t
I
a
_
5
2
.
Trong ZA
t
DI ta c cos

DA
t
I
A
t
D
2
+A
t
I
2
DI
2
2A
t
D.A
t
I

3
2
_
5
(2)
T (1) v (2) suy ra cos(MN, B
t
C) [ cos

DA
t
I[
3
2
_
5

3
_
5
10
.
Bi 7.12.
Cho hnh chp S.ABC c mt phng (SAC) vung gc vi mt phng (ABC) v c SA SB
SC 2a, AB3a, BC a
_
3 (a >0). Tnh din tch ca mt cu ngoi tip hnh chp theo a.
Gii:
K SHAC. Do SA SC nn H l trung im AC (1)
V (SAC)(ABC) nn SH(ABC) HA HC HB (2)
T (1) v (2) suy ra ZABC vung ti B c H l tm ng trn ni tip.
Do AC
_
AB
2
+BC
2
2
_
3a SH
_
SA
2
AH
2
a.
SH l trc ng trn ngoi tip ZABC, trong mt phng (SAC) ng trung trc ca SA ct
SH ti O l tm mt cu. Gi K l trung im SA. Khi hai tam gic vung SOK v SAH
ng dng nn
SO
SA

SK
SH
. Suy ra bn knh mt cu R SO
SK.SA
SH
2a.
Suy ra din tch mt cu l S 4R
2
16a
2
.
Bi 7.13.
Cho hnh tr c cc y l hai hnh trn tm O v O
t
; OO
t
a. Gi A, B l hai im thuc
ng trn y tm O, im A
t
thuc ng trn y tm O
t
sao cho OA, OB vung gc vi
nhau v AA
t
l ng sinh ca hnh tr. Bit gc gia ng thng AO
t
v mt phng (AA
t
B)
bng 30
o
. Tnh th tch khi tr theo a.
Gii:
Gi B
t
thuc ng trn (O
t
) sao cho BB
t
|AA
t
; M l trung im ca A
t
B
t
.
Ta c ZA
t
B
t
O
t
vung cn ti O
t
. Suy ra O
t
MA
t
B
t
. Do O
t
M(AA
t
B). Suy ra

O
t
AM30
o
.
Ta c AO
t

O
t
M
sin30
o
2.O
t
M. M O
t
M
_
2
2
O
t
A
t
nn A
t
O
_
2.O
t
A
t
.
Trong tam gic AA
t
O ta cAO
t
2
AA
t
2
+A
t
O
t
2
O
t
A
t
a. Vy V a
3
.
Bi 7.14.
Cho hnh lng tr ABC.A
1
B
1
C
1
c AA
1
3a, BC a, AA
1
BC, khong cch gia hai ng
thng AA
1
v B
1
C bng 2a (a >0). Tnh th tch khi lng tr theo a.
Gii:
T gi thit suy ra BB
1
C l tam gic vung ti B v S
BB
1
C

1
2
BB
1
.BC
3a
2
2
.
http://boxmath.vn/ 34
Mt phng (BB
1
C) cha B
1
C v song song vi AA
1
nn d(AA
1
; B
1
C) d(A; BB
1
C) 2a.
Suy ra V
A.BB
1
C

1
3
d(A; BB
1
C).S
BB
1
C
a
3
.
V chung y v chung ng cao nn Vlng tr 3.V
B
1
.ABC
3.V
A.BB
1
C
3a
3

Bi 7.15.
Cho hnh chp S.ABC c SC(ABC) v tam gic ABC vung ti B. Bit rng AB a, AC
a
_
3 (a > 0) v gc gia hai mt phng (SAB), (SAC) bng vi tan
_
13
6
. Tnh th tch
khi chp S.ABC theo a.
Gii:
Gi H, K l hnh chiu ca C ln SA, SB. Ta chng minh c CK(SAB), SA(CHK).
Suy ra ZCHK vung ti K v SAKH. Do

CHK.
T tan
_
13
6
sin
_
13
19

CK
2
CH
2

13
19
(1)
t SC x >0. Trong tam gic vung SAC ta c
1
CH
2

1
CA
2
+
1
CS
2
CH
2

3a
2
x
2
3a
2
+x
2
.
Tng t, trong tam gic vung SBC ta c CK
2

2a
2
x
2
2a
2
+x
2
.
Do t (1)
2(3a
2
+x
2
)
3(2a
2
+x
2
)

13
19
x 6a, v x >0.
Suy ra V
SABC

1
3
SC.S
ABC

1
3
SC.
1
2
AB.BC
_
2a
3
.
Bi 7.16.
Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh thang vung,

A

D 90
o
, AB AD 2a,
CD a, gc gia mt phng (ABCD) v mt phng (SCD) bng 60
o
, mt bn SAD l tam
gic cn ti S, mt phng (SAD) vung gc vi mt y. Tnh th tch ca khi chp S.ABCD
v khong cch t im D n mt phng (SBC) theo a.
Gii:
V SAD cn ti S, nn gi H l trung im ca AD th SHAD,
mt khc (SAD) (ABCD) nn SH l ng cao hnh chp S.ABCD.
K HKBC th SKBC, tc

SKH l gc gia hai mt phng (SBC) v (ABCD).
Suy ra:

SKH60
o
Ta c: SH HK. tan60
o
HK
_
3.
D thy BC a
_
5 v do HK.BC 2S
HBC
, S
HBC
S
ABCD
(S
HAB
S
HCD
) nn HK
3a
_
5
5
.
Suy ra: SH
3a
_
15
5
Do : V
S.ABCD

1
3
.S
ABCD
.SH
1
6
(AB+CD) .AD.SH
3a
3
_
15
5
K HISK(I SK), suy ra: HI(SBC).Gi E l giao im ca AD v BC.
D thy: DE
2
3
HE d(D; (SBC))
2
3
d(H; (SBC))
2
3
HI
Do
1
HI
2

1
SH
2
+
1
HK
2

250
135a
2
HI
9a
_
2
10
. Vy d(D; (SBC))
3a
_
2
5
.
Bi 7.17.
Cho hnh chp S.ABCD,y l hnh ch nht cAB 3, BC 6,mt phng (SAB) vung gc
vi mt phng y,cc mt phng (SBC) v (SCD) cng to vi mt phng (ABCD) cc gc
bng nhau.Bit khong cch gia hai ng thng SAv BD bng
_
6.Tnh th tch khi chp
S.ABCD v csin gc gia hai ng thng SAv BD.
Gii:
http://boxmath.vn/ 35
H SHABSH(ABCD) (do (SAB) (ABCD) AB)
K HKCD t gic HBCK l hnh ch nht.
Ta thy BC(SAB)

SBH((SBC) , (ABCD)), CD(SHK)

SKH((SCD) , (ABCD))
theo gt

SBH

SKHSHBSHK (gcg) HB HK BC 6 do A l trung im HB.


Ta thy ABDKl hnh bnh hnhBD|AK BD|(SAK)
m SA (SAK) d(BD, SA) d(BD, (SAK)) d(D, (SAK)) d(H, (SAK))
_
6 h
Do tam din H.SAK vung ti H
1
h
2

1
HS
2
+
1
HA
2
+
1
HK
2
1
6

1
HS
2
+
1
9
+
1
36
SH
2
36 SH6V
S.ABCD

1
3
SH.dt
ABCD

1
3
.6.3.6 36 (v dt).
Gi l gc gia hai ng thng BD v SA(BD, SA) (AK, SA)
Ta c SK 6
_
2, SA AK 3
_
5.
Trong tam gic SAK: cos

SAK
AS
2
+AK
2
SK
2
2AS.AK

45+4572
2.3
_
5.3
_
5

1
5
Vy

SAK arccos
1
5

Bi 7.18.
Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh thoi cnh bng a, SA SB a, SD a
_
2 v
mt phng (SBD) vung gc vi mt phng (ABCD). Tnh theo a th tch khi chp S.ABCD
v khong cch gia hai ng thng AC v SD.
Gii:
Theo gi thit (ABCD) (SBD) theo giao tuyn BD. Do nu dng AO(SBD) th O BD.
Mt khc AS AB AD OS OBOD hay SBD l tam gic vung ti S.
T : BD
_
SB
2
+SD
2

_
a
2
+2a
2
a
_
3 AO
_
AB
2
OB
2

_
a
2

3a
2
4

a
2
Suy ra th tch khi chp S.ABD c tnh bi:
V
S.ABD
V
A.SBD

1
3
S
SBD
.AO
1
6
SB.SD.AO
1
6
a.a
_
2.
a
2

a
3
_
2
12
V
S.ABCD
2V
S.ABD

a
3
_
2
6
(vtt).
Trong ZSBD dng OHSD ti H (1), nn H l trung im ca SD.
Theo chng minh trn AO(SBD) AOOH (2)
(1) v (2) chng t OH l on vung gc chung ca AC v SD
Vy d(AC, BD) OH
1
2
SB
a
2

Bi 7.19.
Cho lng tr ABC.A
t
B
t
C
t
c cnh bn bng a, y ABC l tam gic u, hnh chiu ca A
trn (A
t
B
t
C
t
) trng vi trng tm G ca ZA
t
B
t
C
t
. Mt phng (BB
t
C
t
C) to vi (A
t
B
t
C
t
) gc 60
o
.
Tnh th tch lng tr ABC.A
t
B
t
C
t
theo a.
Gii:
Gi M, M
t
ln lt l trung im BC, B
t
C
t
A
t
, G, M
t
thng hng v AA
t
M
t
M l hnh bnh
hnh. A
t
M
t
B
t
C
t
, AGB
t
C
t
B
t
C
t
(AA
t
M
t
M). Suy ra gc gia (BCC
t
B
t
) v (A
t
B
t
C
t
) l gc gia
A
t
M
t
v MM
t
bng

M
t
MA 60
o
.
t x AB. Ta cZABC u cnh x c AM l ng cao. AM
x
_
3
2
A
t
M
t
, A
t
G
x
_
3
3
.
TrongZAA
t
G vung c AG AA
t
sin60
o

a
_
3
2
; A
t
G AA
t
cos60
o

a
2

x
_
3
3
x
a
_
3
2
.
http://boxmath.vn/ 36
S
ZABC

1
2
AB.AC. sin60
o

x
2
_
3
4

_
3
4
_
a
_
3
2
_
2

3a
2
_
3
16
.
V
ABC.A
t
B
t
C
t AG.S
ABC

a
_
3
2
3a
2
_
3
16

9a
3
32
.
Bi 7.20. thi th H ln 1 khi D-2012-THPT Chuyn Nguyn Quang Diu-ng Thp
Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh thoi cnh a v c gc

ABC 60
0
, hai mt phng
(SAC) v (SBD) cng vung gc vi y, gc gia hai mt phng (SAB) v (ABCD) bng 30
0
.
Tnh th tch khi chp S.ABCD v khong cch gia hai ng thng SA, CD theo a.
Gii:
A
B C
D
I
S
M
H
K
Gi I l tm hnh thoi ABCD, khi (SAC) (SBD) SI. V hai mt phng (SAC) v (SBD)
cng vung gc vi y ABCD nn suy ra SI mp(ABCD).
ZABC cn nh B v

ABC 60
0
nn ZABC l tam gic u cnh a. Do gi M l trung im
AB th BI CM
a
_
3
2
.
K IH AB ti H, th ta c SH AB. Bi vy:

(mp(SAB); mp(ABCD))

SHI 30
0
v IH
1
2
CM
a
_
3
4
SI IHtan

SHI
a
_
3
4
tan30
0

a
4
Vy: V
S.ABCD

1
3
dt(ABCD).SI
1
3
.AC.BI.SI
1
3
.a.
a
_
3
2
.
a
4

a
3
_
3
24
.
K IK SH ti K, khi IK mp(SAB).
Trong tam gic vung SIH, ta c:
1
IK
2

1
SI
2
+
1
IH
2

16
a
2
+
16
3a
2

64
3a
2
Suy ra: IK
a
_
3
8
.
Do CD mp(SAB)
nn d(SA; CD) d(CD; mp(SAB)) d(C; mp(SAB)) 2d(I; mp(SAB)) 2IK
Vy: d(SA; CD) 2
a
_
3
8

a
_
3
4
Kt lun: V
S.ABCD

a
3
_
3
24
; d(SA; CD)
a
_
3
4

http://boxmath.vn/ 37
Bi 7.21. thi th H QX 4
Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh thoi; hai ng cho AC 2
_
3a, BD 2a v
ct nhau ti O; hai mt phng (SAC) v (SBD) cng vung gc vi mt phng (ABCD). Bit
khong cch t im O n mt phng (SAB) bng
a
_
3
4
. Tnh th tch khi chp S.ABCD
theo a.
Gii:
A
B
C
D
O
M
S
H
V mp(SAC) mp(SBC) SO v mp(SAC) mp(ABCD), mp(SBD) mp(ABCD) nn suy ra
SOmp(ABCD)
K OM AB ti M, k OH SM ti H. Khi AB mp(SOM) AB OH, do OH
mp(SAB).
Bi vy: OH d(O; mp(SAB))
a
_
3
4
.
Trong tam gic vung OAB, ta c:
1
OM
2

1
OA
2
+
1
OB
2

1
3a
2
+
1
a
2

4
3a
2
Trong tam gic vung SOM, ta c:
1
OH
2

1
OM
2
+
1
SO
2

1
SO
2

1
OH
2
+
1
OM
2

16
3a
2

4
3a
2

4
a
2
.
Hay: SO
a
2
.
Vy: V
S.ABCD

1
3
.dt(ABCD).SO
1
3
.
1
3
.AC.BD.SO
a
3
_
3
3
. Kt lun: V
S.ABCD

a
3
_
3
3

Bi 7.22. thi H - C 2012 - THPT Lng 4 - Ngh An
Cho hnh chp S.ABCD c y l hnh thang vung ti A v D. Bit AB 2a, AD a, DC
a(a > 0) v SA vung gc vi mt y (ABCD). Gc to bi gia mt phng (SBC) vi y
bng 45
0
. Tnh th tch khi chp S.ABCD v khong cch t B n mp(SCD) theo a.
Gii:
T gi thit ta c BC AC v BC SA, nn BC mp(SAC). Do vy:

((SBC); (ABCD))

SCA
45
0
.
T SA mp(ABCD) suy ra ZSAC vung ti A, kt hp vi

SCA 45
0
,ta c SA AC a
_
2
Vy: V
S.ABCD

1
3
dt(ABCD).SA
1
6
.(AB+CD).AD.SA
a
3
_
2
2
.
K AHSD ti H, d dng chng minh c AHmp(SCD). Trong tam gic SAD vung ti
http://boxmath.vn/ 38
A, ta c:
1
AH
2

1
SA
2
+
1
AD
2

3
2a
2
. Suy ra: AH
a
_
6
3
Do AB CD AB mp(SCD), nn:
d(B; mp(SCD)) d(A; mp(SCD)) AH
a
_
6
3
Kt lun:V
S.ABCD

a
3
_
2
2
v d(B; mp(SCD))
a
_
6
3
A
B
C
D
S
H

Bi 7.23. thi th H - C 2012 - THPT Triu Sn 4


Cho hnh chp t gic u S.ABCD vi y ABCD l hnh vung cnh bng a, mt bn to
vi mt y mt gc 60
0
. Mt phng (P) cha AB v to vi mt y mt gc 30
0
ct SC, SD
ln lt ti M v N. Tnh th tch khi chp S.ABMN.
Gii:
A
B
C
D
S
L
K
O
H
M
N
Gi O l tm hnh vung ABCD th SOmp(ABCD). Gi K, L ln lt l trung im AB, CD,
gi H l trung im SL, khi ABmp(SKL). Do :

SKH

(mp(SAB); mp(ABCD)) 60
0
.
http://boxmath.vn/ 39
Hnh chp S.ABCD l hnh chp u nn SK SL, kt hp vi

SKH60
0
tam gic SKL l
tam gic u cnh a. Bi vy HK
a
_
3
2

KL
_
3
2
v SHKL,

HKL 30
0
.
T ta c

mp(ABH); mp(ABCD)

HKL 30
0
, hay mp(P) trng vi mp(ABH).
V AB CD v H l trung im SL nn mt phng (P) ct SC, SD ln lt ti M v N th
M, N ln lt l trung im SC, SD. Suy ra MN
CD
2

a
2
. Mt khc, do AB mp(SKL) nn
HK AB, HK CD.
Vy: V
S.ABMN

1
3
.dt(ABMN).SH
1
6
.(AB+MN).HK.SH
1
6
.(a+
a
2
).
a
_
3
2
.
a
2

a
3
_
3
16
.
Kt lun: V
S.ABMN

a
3
_
3
16

Bi 7.24. thi th H QX 4
Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh thoi; hai ng cho AC 2
_
3a, BD 2a v
ct nhau ti O; hai mt phng (SAC) v (SBD) cng vung gc vi mt phng (ABCD). Bit
khong cch t im O n mt phng (SAB) bng
a
_
3
4
. Tnh th tch khi chp S.ABCD
theo a.
Gii:
A
B
C
D
O
M
S
H
V mp(SAC) mp(SBC) SO v mp(SAC) mp(ABCD), mp(SBD) mp(ABCD) nn suy ra
SOmp(ABCD)
K OM AB ti M, k OH SM ti H. Khi AB mp(SOM) AB OH, do OH
mp(SAB).
Bi vy: OH d(O; mp(SAB))
a
_
3
4
.
Trong tam gic vung OAB, ta c:
1
OM
2

1
OA
2
+
1
OB
2

1
3a
2
+
1
a
2

4
3a
2
Trong tam gic vung SOM, ta c:
1
OH
2

1
OM
2
+
1
SO
2

1
SO
2

1
OH
2
+
1
OM
2

16
3a
2

4
3a
2

4
a
2
.
Hay: SO
a
2
.
Vy: V
S.ABCD

1
3
.dt(ABCD).SO
1
3
.
1
3
.AC.BD.SO
a
3
_
3
3
. Kt lun: V
S.ABCD

a
3
_
3
3

http://boxmath.vn/ 40
Bi 7.25. thi th H - C 2012 - THPT Chuyn Nguyn Hu
Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh thoi cnh 2a. SA a, SB a
_
3,

BAD 60
0
v
mp(SAB) vung gc vi mt y. Gi M, N l trung im ca AB, BC. Tnh th tch t din
NSDC v tnh cosin ca gc gia hai ng thng SM v DN.
Gii:
A
B
C
D
S
M
K
N
L
I
H
T AB2a, SA a, SBa
_
3 ZSAB vung ti S.
K SH AB ti H, do mp(SAB) mp(ABCD) nn suy ra SHmp(ABCD) SH l ng cao
ca tam gic vung SAB. T :
SH
SA.SB
AB

a.a
_
3
2a

a
_
3
2
.
Mt khc: dt(ZCDN)
1
2
.CD.CN. sin

DCN
1
2
.2a.a. sin60
0

a
2
_
3
2
.
Do vy: V
NSDC
V
S.CDN

1
3
.dt(ZCDN).SH
1
3
.
a
2
_
3
2
.
a
_
3
2

a
3
4
.
Gi K l trung im AD, L l trung im AK, I l trung im ML. Do SA SMa v SH AB
nn suy ra H l trung im AM.
Ta c: BK
2
BA
2
+AK
2
2.BA.AK. cos

BAK 3a
2
BK a
_
3.
T : BK
2
+AK
2
3a
2
+a
2
4a
2
AB
2
ZABK vung ti K BK AD ML AD ML
HI
T ML HI v ML SH ML SI. Bi vy:
cos

SML
MI
SM

ML
2SM

BK
4SM

_
3
4
V ML BK DN nn

(SM; DN)

(SM; ML)

SML, vi cos

SML
_
3
4
.
Kt lun: V
NSDC

a
3
4
v

(SM; DN)

SML, vi cos

SML
_
3
4
.
Bi 7.26.
Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh thang vung ti A v B, im M nm trn
cnh SC sao cho MC 2MS, ABa, BC 2AD 2a
_
3. Tnh th tch khi chp M.ABCD theo
a. Bit rng SA SBSC v gc to bi cnh bn SC v mt y l 60
0
.
http://boxmath.vn/ 41
Gii:
A
B C N
D
S
H
M
Gi N l trung im BC th DN BC v DN AB a, CN
BC
2
a
_
3. Bi vy: CD
2

DN
2
+CN
2
a
2
+(a
_
3)
2
4a
2
CD 2a BD 2a.
Gi H l trung im BD, do tam gic ABD vung ti A nn HA HB HD, kt hp vi gi
thit SA SBSD suy ra SHmp(ABCD). T :

(SC; mp(ABCD))

(SC; CH)

SCH60
0
.
Mt khc: CH
2

BC
2
+DC
2
2

BD
2
4
7a
2
CHa
_
7.
Do : SHCHtan

SCHa
_
7. tan60
0
a
_
21.
V MC 2MS nn:
d(M; mp(ABCD))
2
3
.d(S; mp(ABCD))
2
3
.SH
2a
_
21
3
.
Bi vy:
V
M.ABCD

1
3
.dt(ABCD).d(M; mp(ABCD))
1
3
.
(AD+BC).AD
2
.
2
3
.SH a
3
_
7 Kt lun:V
M.ABCD

a
3
_
7
Bi 7.27.
Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh thang vung ti A v D. Bit AB 2a, AD
CD a, SA 3a(a >0) v SA vung gc vi mt phng y. Tnh th tch khi chp S.BCD v
tnh khong cch t im B n mt phng (SCD) theo a.
Gii:
D
A
B
C
S
Ta c: dt(ZBCD)
1
2
.CD.AD
a
2
2
.
http://boxmath.vn/ 42
Nn: V
S.BCD

1
3
.dt(ZBCD).SA
1
3
.
a
2
2
.3a
a
3
2
.
Do
_
_
_
CD SA
CD AD
nn CD SD.
Mt khc: SD
_
SA
2
+AD
2
a
_
10 dt(ZSCD)
1
2
.CD.SD
a
2
_
10
2
.
T : d(B; mp(SCD))
3V
S.BCD
dt(ZSCD)

3a
_
10
10
Kt lun:V
S.BCD

a
3
2
v d(B; mp(SCD))
3a
_
10
10

Bi 7.28.
Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh ch nht vi AB 2a, BC a. Cc cnh bn
ca hnh chp bng nhau v bng a
_
2.
1. Tnh th tch khi chp S.ABCD theo a.
2. Gi M, N, E, F ln lt l trung im ca cc cnh AB, CD, SC, SD. Chng minh
SN mp(MEF)
Gii:
A
B
C
D
S
F E
N
H
I
K
1. Gi I l tm hnh ch nht ABCD. V SA SB SC SD a
_
2 nn suy ra SI
mp(ABCD).
Ta c: AC BD
_
AB
2
+BC
2

_
(2a)
2
+a
2
a
_
5 I A
AC
2

a
_
5
2
.
Trong tam gic vung SI A, ta c: SI
_
SA
2
I A
2

a
_
3
2
Do vy:
V
S.ABCD

1
3
.dt(ABCD).SI
1
3
.AB.BC.SI
a
3
_
3
3
2. Gi K l giao im ca EF vi SN th K l trung im ca SN.
Ta c: SM
2
SA
2
AM
2
(a
_
2)
2
a
2
a
2
SM MN a tam gic MSN cn nh M.
Do vy: MK SN.
Mt khc, tam gic SCD cn nh S v N l trung im CD nn suy ra SN CD.
M EF CD SN EF.
http://boxmath.vn/ 43
T
_
_
_
SN MK
SN EF
SN mp(MEF)
Kt lun: V
S.ABCD

a
3
_
3
3

Bi 7.29.
Cho hnh chp t gic S.ABCD c y ABCD l hnh bnh hnh, AD 4a, cc cnh bn ca
hnh chp bng nhau v bng a
_
6. Tm csin ca gc gia hai mt phng (SBC) v (SCD)
khi th tch S.ABCD ln nht.
Gii:
A
B
C D
S
O
Gi O l tmhnh bnh hnh ABCD. Do SA SBSC SD a
_
6 nn suy ra SOmp(ABCD).
T SA SBSC SD a
_
6 v SOmp(ABCD), suy ra OA OBOC OD ABCD l hnh
ch nht.
Gi s AB b, khi BD
_
16a
2
+b
2
OA
_
16a
2
+b
2
2
.
Do vy: SO
2
SA
2
OA
2
6a
2

16a
2
+b
2
4

8a
2
b
2
4
SI
_
8a
2
b
2
4
.
T : V
S.ABCD

1
3
.AB.AD.SO
2
3
.2a.b.
_
8a
2
b
2

2
3
.a.(b
2
+8a
2
b
2
)
16a
3
3
.
Du ng thc xy ra khi b 2a.
Vy th tch S.ABCD ln nht khi AB2a, khi SOa.
Chn h trc ta Oxyz sao cho: O(0; 0; 0); S(0; 0; a); B(2a; a; 0); C(2a; a; 0); D(2aa; 0).
Ta c:

SB(2a; a; a),

SC(2a; a; a),

SD(2a; a; a)
_

SB;

SC
_
(0; 4a
2
; 4a
2
),
_

SC;

SD
_
(2a
2
; 0; 4a
2
)
T ta tm c vect php tuyn ca mp(SBC) l

n(0; 1; 1), vect php tuyn ca mp(SCD)
l

n(1; 0; 2). Gc gia hai mt phng (SBC) v (SCD) l:
cos
[1.0+0.1+(2).1[
_
0+1+1.
_
1+0+(2)
2

2
_
10
Kt lun: cos
2
_
10

http://boxmath.vn/ 44
Bi 7.30.
Cho khi lng tr tam gic ABC.A
t
B
t
C
t
c y l tam gic u cnh bng a. im A
t
cch
u ba im A, B, C; cnh bn AA
t
to vi mt y mt gc 60
0
. Tnh th tch khi lng tr
v chng minh mt bn BCC
t
B
t
l hnh ch nht.
Gii:
A
B
C
A
t
B
t
C
t
M
H
M
t
Gi H l trng tm tam gic ABC, do tam gic ABC u v A
t
A A
t
B A
t
C
nn A
t
Hmp(ABC). Do :

(AA
t
; mp(ABC))

A
t
AH60
o
.
Nn: A
t
H AHtan

A
t
AH
2
3
.AM. tan60
o
a
T , ta c:V
ABC.A
t
B
t
C
t dt(ZABC).A
t
H
a
2
_
3
4
.a
a
3
_
3
4
. Vy V
ABC.A
t
B
t
C
t
a
3
_
3
4
Gi M, M
t
ln lt l trung im BC, B
t
C
t
, khi MM
t
BB
t
AA
t
.
Tam gic ABC u nn AMBC. A
t
Hmp(ABC) A
t
HBC.
T
_
AMBC
A
t
HBC
BC AA
t
BC BB
t
. Nn BCC
t
B
t
l hnh ch nht.
Bi 7.31.
Cho hnh hp ng ABCD.A
1
B
1
C
1
D
1
c cc cnh AB AD 2, AA
1

_
3 v gc

BAD 60
0
.
Gi M, N ln lt l trung im ca cc cnh A
1
D
1
v A
1
B
1
.
1. Chng minh rng AC
1
vung gc vi mt phng (BDMN).
2. Tnh th tch khi chp A.BDMN
Gii:
http://boxmath.vn/ 45
A
B
C
D
C
1
B
1
D
1
A
1
E
M
N
F
K
1. Do hnh bnh hnh ABCD c AB AD 2 v gc

BAD 60
0
nn ABCD l hnh thoi v
BD 2, BD AC.
T
_
BD AC
BD AA
1
suy ra BD AC
1
(1).
Ta c:

MD.

AC
1

MA
1
+

A
1
A+

AD
__

AB+

AD+

AA
1
_

1
2

AD.

AD+
1
2

AD
2

AA
1
2

1
2
.2.2. cos60
0
+
1
2
.2
2

__
3
_
2
0
Suy ra AC
1
MD (2).
T (1) v (2) suy ra AC
1
mp(BDMN).
2. Gi E l giao im ca AC v BD, F l giao im ca A
1
C
1
v MN.
Do BD mp(ACC
1
A
1
) nn BD EF, MN EF.
K A
1
K EI (K thuc AC) th K l trung im AE
Gi I l giao im ca A
1
K v AC
1
; H l giao im ca AC
1
v EF, th I l trung im ca
AH.
Trong tam gic A
1
AK vung ti K, ta c:
A
1
K
2
A
1
A
2
+AK
2
A
1
A
2
+
_
AE
2
_
2

__
3
_
2
+
_
2
_
3
4
_
2

15
4
Suy ra EF A
1
K
_
15
2
T dt(BDMN)
1
2
(BD+MN).EF
3
_
15
4
.
Mt khc AI
AA
1
.AK
A
1
K

3
_
15
Nn AH2AI
6
_
15
Vy V
A.BDMN

1
3
dt(BDMN).AH
3
2

http://boxmath.vn/ 46
Bi 7.32.
Cho hnh lng tr ABC.A
t
B
t
C
t
c y l tam gic u cnh a, hnh chiu vung gc ca A
t
ln mt phng (ABC) trng vi tm O ca tam gic ABC. Mt mt phng (P) cha BC v
vung gc vi AA
t
, ct lng tr theo mt thit din c din tch bng
a
2
_
3
8
. Tnh th tch khi
lng tr ABC.A
t
B
t
C
t
.
Gii:
A
B
C
A
t
B
t
C
t
M
O
H
Do tam gic ABC u v hnh chiu ca A
t
trng vi tm O ca tam gic ABC nn suy ra
A
t
A A
t
B A
t
C.
Gi M l trung im BC, H l hnh chiu ca M trn AA
t
, khi mp(BCH) AA
t
, suy ra
mp(P) chnh l mp(BCH).
V hnh chp A
t
.ABC l hnh chp u nn

A
t
AM nhn, suy ra H nm gia AA
t
. dt(ZBCH)
a
2
_
3
8

1
2
BC.HM HM
a
_
3
4
AH
_
AM
2
HM
2

3a
4
V tam gic ABC u cnh a nn OA
2
3
AM
a
_
3
3
Ta c ZMHA ZA
t
OA nn
HM
OA
t

AH
OA
OA
t

HM.OA
AH

a
3
Vy: V
ABC.A
t
B
t
C
t dt(ZABC).A
t
O
a
2
_
3
4
.
a
3

a
3
_
3
12

Bi 7.33.
Cho hnh lp phng ABCD.A
1
B
1
C
1
D
1
c di cnh bng a. Trn cc cnh AB v CD ly
ln lt cc im M, N sao cho BM CN x. Xc nh v tr im M sao cho khong cch
gia hai ng thng A
1
C v MN bng
a
3
.
Gii:
Do MN BC nn MN mp(A
1
BC).
K MK A
1
B vi K nm trn A
1
B, MK mp(A
1
BC).
Bi vy:
d(A
1
C; MN) d(MN; mp(A
1
BC)) d(M; mp(A
1
BC)) MK
http://boxmath.vn/ 47
Gi I l giao im ca AB
1
vi A
1
B, th MK A
1
I v:
MK AI.
BM
AB
a
_
2.
x
a
x
_
2
V th d(A
1
C; MN)
a
3
x
_
2
a
3
x
a
_
2
6
Hay BM
a
_
2
6
A
B
C
D
C
1
B
1
D
1
A
1
I
M
N
K

Bi 7.34.
Cho lng tr ng ABC.A
1
B
1
C
1
c AB a, AC 2a, AA
1
2a
_
5 v

BAC 120
0
. Gi M l
trung im ca cnh CC
1
. Chng minh MB MA
1
v tnh khong cch d t im A ti
mp(A
1
BM).
Gii:
Ta c:

MB.

MA
1
(

MC+

AB

AC)(

MC
1
+

C
1
A
1
)

MC
2

AB.

AC+

AC
2
(a
_
5)
2
+a
2
+(2a)
2
0
MBMA
1
K CH AB ti H th CHmp(ABA
1
)
d(M; mp(ABA
1
)) CH AC. sin

HAC a
_
3
dt(ZABA
1
)
1
2
.AB.AA
1

1
2
.a.2a
_
5 a
2
_
5 Bi vy: V
ABA
1
M

1
3
dt(ZABA
1
).d(M; mp(ABA
1
))
a
3
_
15
3
Ta c: MB
_
MC
2
+BC
2

_
MC
2
+AB
2
+AC
2
2AB.ACcos

BAC a
_
12
MA
1

_
MC
2
1
+C
1
A
2
1
3a
dt(ZMA
1
B)
1
2
.MB.MA
1
3a
2
_
3
T :d(A; mp(A
1
BM))
3V
ABA
1
M
dt(ZMA
1
B)

a
_
5
3
http://boxmath.vn/ 48
A
B
C
C
1
A
1
B
1
H
M

Bi 7.35.
Cho khi lng tr tam gic ABC.A
1
B
1
C
1
c y l tam gic u cnh 2a, im A
1
cch u
ba im A, B, C. Cnh bn A
1
A to vi mt y gc . Hy tm , bit th tch khi lng tr
ABC.A
1
B
1
C
1
bng 2
_
3a
3
.
Gii:
Gi G l trng tm tam gic ABC. Do im A
1
cch u ba im A, B, C v ABC l tam gic
u nn suy ra A
1
G mp(ABC)
Bi vy:

(A
1
A; mp(ABC))

(A
1
A; AG)

A
1
AG
Ta c: dt(ZABC)
(2a)
2
_
3
4
a
2
_
3
A
1
G
V
ABC.A
1
B
1
C
1
dt(ZABC)

2
_
3a
3
a
2
_
3
2a
AG
2
3
2a
_
3
2
2a
_
33
Trong tam gic vung A
1
GA, ta c: tan

A
1
AG
A
1
G
AG

_
3 tan
_
3 60
0
http://boxmath.vn/ 49
A
B
C
C
1
A
1
B
1
M
G

Bi 7.36.
Cho lng tr ng ABC.A
1
B
1
C
1
c cc cnh AA
1
3a, AB a
_
3, AC 2a v gc

BCA 60
0
.
Gi M l trung im cnh BB
1
, N l trung im cnh A
1
B
1
, G l trng tm tam gic BB
1
C
1
.
Hy tnh th tch khi t din AMNG.
Gii:
Ta c: AB
2
AC
2
+BC
2
2AC.BC. cos

BCA BC
2
2a.BC+a
2
0 BC a
Tam gic ABC c AC
2
AB
2
+BC
2
nn tam gic ABC vung ti B C
1
B
1
mp(ABB
1
A
1
)
K GHBB
1
(vi H nm trn cnh BB
1
), khi GH C
1
B
1
.
Bi vy: GHmp(ABB
1
A
1
) v GH
a
3
.
dt(ZAMN) dt(ABB
1
A
1
)dt(AA
1
N)dt(B
1
NM)dt(ABM) 3a.a
_
3
1
2
.3a.
a
_
3
2

1
2
.
3a
2
.
a
_
3
2

1
2
.a
_
3.
3a
2

9
_
3a
2
8
Vy: V
AMNG

1
3
dt(ZAMN).GH
1
3
.
9
_
3a
2
8
.
a
3

a
3
_
3
8
http://boxmath.vn/ 50
A
B
C
C
1
A
1
B
1
M
N
G
H

Bi 7.37.
Cho hnh chp S.ABCD c y l hnh thang vung ti A, B. Hai mt phng (SAB), (SAD)
cng vung gc vi y. Bit AB 2a, SA BC a, CD 2a
_
5. Tnh th tch khi chp
S.ABCD. Xc nh tm v bn knh mt cu ngoi tip t din SACD.
Gii:
2a
_
5
R
a
2a
4a
J
A
B
C
D
S
E
I
O
Qua C k ng thng song song vi AB ct AD ti E,
suy ra t gic ABCE l hnh ch nht nn AE a v ZCED vung ti E.
Theo nh l Pitago ta c:
DE
2
CD
2
CE
2
20a
2
4a
2
16a
2
DE 4a.
Vy AD l y ln ca hnh thang v AE a+4a 5a.
Din tch hnh thang ABCD l S
ABCD

(BC+AD)AB
2

(a+5a).2a
2
6a
2
(vdt).
http://boxmath.vn/ 51
Th tch khi chp S.ABCD l : V
1
3
SA.S
ABCD
2a
3
.
Tam gic ACD vung C, trong mp(SAD) gi O l giao ca ng thng vung gc vi SA ti
trung im I ca SA v ng thng vung gc vi AD ti trung im J ca AD suy ra O l
tm mt cu ngoi tip t din SACD (O l trung im ca SD),
suy ra: R OA
_
OI
2
+AI
2
a
_
26
2
.
Bi 7.38.
Cho hnh lng tr ABC.A
t
B
t
C
t
c y l tam gic u cnh a, nh A
t
cch u cc im
A, B, C. Mt phng (P) cha BC v vung gc vi AA
t
ct lng tr theo mt thit din c din
tch bng
a
2
_
3
8
. Tnh theo a th tch khi lng tr ABC.A
t
B
t
C
t
.
Gii:
A
B
C
A
t
B
t
C
t
O
M
H
Do A
t
A A
t
B A
t
C nn hnh chiu vung gc ca A
t
ln (ABC) trng vi trng tm O ca tam
gic ABC. Gi H l hnh chiu vung gc ca B ln AA
t
, Khi (P) (BCH).
Gi M l trung im ca BC th MHAA
t
v

A
t
AM nhn H nm gia AA
t
. Thit din ca
lng tr khi ct bi (P) l tam gic BCH.
ZABC u cnh a nn AM
a
_
3
2
, AO
2
3
AM
a
_
3
3
; HB HC
_
a
2
+AH
2
HMBC
Theo bi ra: S
BCH

a
2
_
3
8

1
2
HM.BC
a
2
_
3
8
HM
a
_
3
4
.
AH
_
AM
2
HM
2

_
3a
2
4

3a
2
16

3a
4
Hai tam gic A
t
AO v MAH ng dng
A
t
O
AO

HM
AH
Suy ra A
t
O
AO.HM
AH

a
_
3
3
a
_
3
4
4
3a

a
3
.
Th tch khi lng tr : V A
t
O.S
ABC

1
2
A
t
O.AM.BC
1
2
a
3
a
_
3
2
a
a
3
_
3
12
(vtt)
Bi 7.39.
Cho hnh chp OABC c 3 cnh OA, OB, OC vung gc vi nhau i mt ti O,
OBa, OC OA a
_
3. Gi M l trung im ca cnh BC.
a. Tnh khong cch t im O n mt phng (ABC).
b. Tnh khong cch gia 2 ng thng AB v OM.
Gii:
http://boxmath.vn/ 52
z
x
y
a
_
3
a
_
3
a
O
A
B
C
M
N
Trong tam gic OBC, v ng cao OK. Trong tam gic OAK, v ng cao OH. Chng minh
OH vung gc mp (ABC).
1
OH
2

1
OA
2
+
1
OK
2

1
OA
2
+
1
OB
2
+
1
OC
2

5
a
2
.
Suy ra d(O, (ABC)) OH
a
_
5
5
.
Chn h trc ta nh hnh v. Khi O(0; 0; 0), A(0; 0; a
_
3); B(a; 0; 0), C(0; a
_
3; 0),
M
_
a
2
;
a
_
3
2
; 0
_
, N
_
0;
a
_
3
2
;
a
_
3
2
_
,

OM
_
a
2
;
a
_
3
2
; 0
_
,

ON
_
0;
a
_
3
2
;
a
_
3
2
_
_

OM;

ON
_

_
3a
2
4
;
a
2
_
3
4
;
a
2
_
3
4
_

n (
_
3; 1; 1) l VTPT ca mp(OMN)
Phng trnh mt phng (OMN) qua O vi vect php tuyn

n :
_
3x+ y+z 0
Ta c: d(B; (OMN))

_
3.a+0+0

_
3+1+1

a
_
3
_
5

a
_
15
5
. Vy: d(B; (NOM))
a
_
15
5
.
MN l ng trung bnh ca tam gic ABC AB|MN AB|(OMN)
d(AB; OM) d(AB; (OMN)) d(B; (NOM))
a
_
15
5
.
Bi 7.40.
Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh thang vung ti A, B vi ABBC a; AD 2a.
Cc mt phng (SAC) v (SBD) cng vung gc vi mt phng y (ABCD). Bit gc gia
hai mt phng (SAB) v (ABCD) bng 60
o
. Tnh th tch khi chp v khong cch gia hai
ng thng CD v SB.
Gii:
Gi H ACBD SH(ABCD)&BH
1
3
BD
K HEABAB(SHE) g((SAB); (ABCD))

SEH60
o
.
M HE
1
3
AD
2a
3
SH
2a
_
3
3
V
SABCD

1
3
.SH.S
ABCD

a
3
_
3
3
Gi O l trung im AD ABCO l hv cnh a ZACD c trung tuyn CO
1
2
AD
CDAC CD(SAC) v BO|CD hay CD|(SBO)&BO(SAC).
d(CD; SB) d(CD; (SBO)) d(C; (SBO)).
Tnh cht trng tm tam gic BCOIH
1
3
IC
a
_
2
6
IS
_
IH
2
+HS
2

5a
_
2
6
k CKSI m CKBOCK(SBO) d(C; (SBO)) CK
Trong tam gic SIC c : S
SIC

1
2
SH.IC
1
2
SI.CK CK
SH.IC
SI

2a
_
3
5
http://boxmath.vn/ 53
Vy d(CD; SB)
2a
_
3
5

Bi 7.41.
Cho hnh chp S.ABCD y ABCD l hnh thang y ln AB2, tam gic ACB vung ti C,
cc tam gic SAC v SBD l cc tam gic u cnh bng
_
3 . Tnh th tch ca hnh chp
S.ABCD.
Gii:
V tam gic SAC v SBD u cnh
_
3 nn AC BD hay t gic ABCD l hnh thang cn.
Li c gc ACB vung nn hnh thang ABCD ni tip ng trn ng knh AB.
Gi H l trung im AB khi SH vung gc (ABCD) hay SH l ng cao ca hnh chp.
Ta c BC
_
43 1 nn SH
_
SB
2
HB
2

_
2.
Li c S
ABCD

3
_
3
4
(Do ABCD l na lc gic u)
Vy V
S.ABCD

1
3
.
3
_
3
4
.
_
2
_
6
4
(vtt).
Bi 7.42.
Cho hnh chp S.ABCD c y l hnh ch nht, AD a
_
2, CD 2a, SA(ABCD). Mt phng
(SBC) to vi y mt gc 60
o
. Gi M l trung im ca CD, N l giao im ca BM v AC.
Tnh th tch khi chp S.ABM. Chng minh cc im S, A, D, M, N thuc mt mt cu.
Gii:
Kt lun:
Bi 7.43.
Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh thang vung ti A, B, AB BC a; AD 2a.
Cnh bn SA vung gc vi y (ABCD) v SA a. Gi E l trung im ca AD. Tnh th
tch khi chp S.CDE v tm tm, bn knh mt cu ngoi tip khi chp S.CDE.
Gii:
D dng tnh c V
a
3
6
. Gi M, N ln lt l trung im ca SE v SC
ta c mt phng (ABNM) l mt phng trung trc ca SE.
Vy tm O ca mt cu ngoi tip hnh chp SCDE l giao im ca mt phng (ABMN) v
trc ng trn ngoi tip y CDE.
Gi l ng thng qua I l trung im ca CD v song song vi SA. Gi K l trung im
ca AB th KN|AM. KN v ng phng suy ra KNO l im cn tm.
Tam gic OIK vung cn nn OI IK
BC+AD
2

3a
2
; CD a
_
2; IC
CD
2

a
_
2
2
.
Ta c OC
2
OI
2
+IC
2

9a
2
4
+
2a
2
4

11a
2
4
R OC
a
_
11
2
.
Bi 7.44.
Cho hnh hp ng ABCDA
1
B
1
C
1
D
1
c AB AD a; AA
1

a
_
3
2
(a > 0);

BAD 60
o
. M, N ln
lt l trung im ca A
1
D
1
v A
1
B
1
.
a. Chng minh: AC
1
(BDMN)
b. Tnh th tch khi chp A.BDMN.
Gii:
http://boxmath.vn/ 54
Kt lun:
Bi 7.45.
Cho hnh lng tr ng ABCD.A
t
B
t
C
t
D
t
c y ABCD l hnh bnh hnh c gc BAD bng
45
o
. Cc ng cho AC
t
v DB
t
ln lt to vi mt phng cha y cc gc 45
o
v 60
o
. Bit
AA
t
2a. Tnh theo a th tch khi lng tr cho.
Gii:
Kt lun:
Bi 7.46.
Cho hnh chp S.ABC c y ABC l tam gic vung cn ti A, BC 2a. Hnh chiu vung
gc ca im S ln mt phng (ABC) trng vi trung im BC, mt phng (SAC) to vi y
(ABC) mt gc 60
o
. Tnh th tch hnh chp v khong cch t im I n mt phng (SAC)
theo a, vi I l trung im SB.
Gii:
Gi H, J ln lt l trung im ca BC, AC, Ta c
SH(ABC)
HJAC
_
ACSJ,
nn

SJH60
o
. AB
BC
_
2

_
2a, HJ
AB
2

_
2a
2
, SH HJ. tan60
o

_
6
2
a
V
S.ABC

1
3
SH.
AB.AC
2

1
6
.
_
6
2
.
__
2
_
2
.a
3

_
6a
3
6
.
Gi E l hnh chiu ca H ln SJ, khi ta c
HESJ
HEAC
_
HE(SAC).
Mt khc, do IH|SC IH|(SAC),
nn d(I, (SAC)) d(H, (SAC)) HE HJ. sin60
o

_
6
4
a.
Bi 7.47.
Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh thoi, hai ng cho AC 2
_
3a, BD 2a v
ct nhau ti O; hai mt phng (SAC) v (SBD) cng vung gc vi mt phng (ABCD). Bit
khong cch t im O n mt phng (SAB) bng
a
_
3
4
. Tnh th tch khi chp S.ABCD
theo a.
Gii:
Kt lun:
Bi 7.48.
Cho hnh lng tr ng ABC.A
t
B
t
C
t
c AC a, BC 2a,

ACB 120
o
v ng thng A
t
C to
vi mt phng
_
ABB
t
A
t
_
gc 30
o
. Tnh th tch khi lng tr cho v khong cch gia hai
ng thng A
t
B, CC
t
theo a.
Gii:
Trong (ABC), k CHAB(H AB), suy ra CH
_
ABB
t
A
t
_
nn A
t
H l hnh chiu vung gc ca
A
t
C ln (ABB
t
A
t
).
Do :

[A
t
C, (ABB
t
A
t
)]

(A
t
C, A
t
H)

CA
t
H30
0
. S
ABC

1
2
AC.BC. sin120
0

a
2
_
3
2
,
http://boxmath.vn/ 55
AB
2
AC
2
+BC
2
2AC.BC. cos120
0
7a
2
ABa
_
7,CH
2.S
ABC
AB

a
_
21
7
.
Suy ra: A
t
C
CH
sin30
o

2a
_
21
7
. Xt tam gic vung AA
t
C ta c: AA
t

_
A
t
C
2
AC
2

a
_
35
7
.
Suy ra: V S
ABC
.AA
t

a
3
_
105
14
. Do CC
t
//AA
t
CC
t
//
_
ABB
t
A
t
_
.
Suy ra: d
_
A
t
B, CC
t
_
d
_
CC
t
,
_
ABB
t
A
t
__
d
_
C,
_
ABB
t
A
t
__
CH
a
_
21
7
.
Bi 7.49.
Cho hnh lng tr ABC.A
t
B
t
C
t
c y l tam gic u cnh a, hnh chiu vung gc ca A
t
ln mt phng trng vi tm O ca tam gic ABC. Mt mt phng (P) cha BC v vung gc
vi AA
t
, ct lng tr theo mt thit din c din tch bng
a
2
_
3
8
. Tnh th tch khi lng tr
ABC.A
t
B
t
C
t
.
Gii:
Gi M l trung im ca BC, do A
t
O(ABC) nn BC(A
t
AM). Gi K l im thuc AA
t
sao
cho KBAA
t
, ni KC th AA
t
(KBC) AA
t
KMAO
2
3
.
a
_
3
2

a
_
3
3
;
KBC c din tch
a
2
_
3
8
nn
KM.BC
2

a
2
_
3
8
KM
a
_
3
4
Xt A
t
AM c 2 ng cao A
t
M v MK nn A
t
O.AMKM.AA
t
() :
t A
t
O x >0 khi t () ta c: x.AM AA
t
.KMx.
a
_
3
2

_
x
2
+
a
2
3
.
a
_
3
4
( Do A
t
AO vung
ti O v AO
a
_
3
3
) hay 2x
_
x
2
+
a
2
3
4x
2
x
2
+
a
2
3
3x
2

a
2
3
x
a
3
.
Ta c din tch y ABC bng
1
2
.a.
a
_
3
2

a
2
_
3
4
( Din tch tam gic u cnh a).
Vy V
ABC.A
t
B
t
C
t A
t
O.S
ABC

a
3
.
a
2
_
3
4

a
3
_
3
12
.
Bi 7.50.
Cho hnh hp ng ABCD.A
t
B
t
C
t
D
t
, cnh AB AD 2, AA
t

_
3, gc

BAD 60
o
. Gi M, N
ln lt l trung imcc cnh AD, AB. Chng minh A
t
C vung gc vi mt phng (B
t
D
t
MN).
Tnh th tch khi chp A
t
B
t
D
t
MN.
Gii:
Gi s A
t
C ct O
t
J ti H ( hnh v )H l giao im ca A
t
C vi mp(B
t
D
t
MN)
Xt hnh ch nht ACC
t
A
t
c A
t
C
t
2AA
t
A
t
O
t
OA l hnh vung.
T chng minh c A
t
IO
t
J hay A
t
CO
t
J ( 4). T (3) v (4): A
t
Cmp(B
t
D
t
MN) pcm
T gic B
t
D
t
MN l hnh thang cn c ng cao l O
t
J. Ta c: B
t
N
_
B
t
B
2
+BN
2
2
Tnh c O
t
J
_
15
2
S
B
t
D
t
MN

1
2
(B
t
D
t
+MN).O
t
J
3
_
15
4
(5)
ZA
t
O
t
I vung ti O
t
c A
t
O
t

_
3, O
t
I
_
3
2
.
T tnh c : O
t
H
2

3
5
A
t
H
2
A
t
O
t
2
O
t
H
2
3
3
5

12
5
A
t
H
2
_
3
_
5
T : V
A
t
B
t
D
t
MN

1
3
A
t
H.S
B
t
D
t
MN

3
2
.
http://boxmath.vn/ 56
Bi 7.51.
Cho khi chp S.ABCD c y l hnh thang cn, y ln AB bng bn ln y nh CD,
chiu cao ca y bng a. Bn ng cao ca bn mt bn ng vi nh S c di bng
nhau v bng b. Tnh th tch ca khi chp theo a, b.
Gii:
Gi H l chn ng cao ca chp th H phi cch u cc cnh ca y v trong trng hp
ny ta chng minh c H nm trong y.
Suy ra hnh thang cn ABCD c ng trn ni tip tm H l trung im on MN vi M, N
ln lt l trung im cc cnh AB, CD v MN a
ng trn tip xc vi BC ti E th HM HN HE
a
2
l bn knh ng trn
v SE SMSN b
_
b >
a
2
_
SH
1
2
_
4b
2
a
2
t CN x th BM4x, CE x, BE 4x. Tam gic HBC vung H
nn HE
2
EB.EC
a
2
4
4x
2
x
a
4
CD
a
2
, AB2a,suy ra S
ABCD

5a
2
4
.
Vy V
S.ABCD

1
3
.
5a
2
4
.
1
2
_
4b
2
a
2

5a
2
24
_
4b
2
a
2
(vtt)
Bi 7.52.
Cho hnh chp S.ABCD, y ABCD l hnh thang vung ti A v B; AB BC 2a, AD 4a.
Cnh SA 4a vung gc vi y. Gi M, N ln lt l trung im ca SAv aSD. Tnh th tch
khi chp S.BCNM.
Gii:
K SHBM. V MN|AD; AD(SAB) nn MN(SAB) MNSH.
T SH(BCNM). Vy SH l ng cao hnh chp S.BCNM.
K AKBM, suy ra AK SH. Tam gic ABM vung cn ti A
suy ra AB AM2a AK SHa
_
2 .
BCNM l hnh ch nht vi din tch: S
BCNM
BC.BM2a.2a
_
2 4a
2
_
2 .
Vy : V
SBCNM

1
3
S
BCNM
.SH4a
2
_
2.a
_
2 8a
3
.
Bi 7.53. Hunh Bo Ton
Cho hnh chp S.ABC c y ABC l tam gic vung ti A v

ABC 60
o
. Mt bn SBC l tam
gic cn ti C, cnh bn SA vung gc vi y v SA a. Gi M l im nm trn cnh BC
sao cho BM2MC. Mt phng () qua SM v song song vi AB ct SC ti N. Tnh khong
cch t C ti mt phng () v th tch khi chp S.BMN.
Gii:
Chn h trc ta Axyz c cc im B, C, S ln lt nm trn cc tia Ax, Ay, Az nh hnh v.
Trong h trc ny, ta c A(0; 0; 0), S(0; 0; a) v t B(t; 0; 0), vi t >0.
Khi , AC ABtan60
o
t
_
3 C
_
0; t
_
3; 0
_
,

CB
_
t; t
_
3; 0
_
.
Do

AM

AC+

CM

AC+
1
3

CB nn M
_
t
3
;
2
_
3
3
t; 0
_
.
ZSBC cn ti C nn CBCS
_
t
2
+
__
3t
_
2

_
__
3t
_
2
+a
2
t a.
Mt phng () qua SM v song song vi AB ct SC ti N nn MN song song vi AB v

AN
2
3

AC,
suy ra N
_
0;
2
_
3
3
a; 0
_
. Ta c

SM
_
a
3
;
2
_
3
3
a; a
_
,

SN
_
0;
2
_
3
3
a; a
_
,
_

SM;

SN
_

_
0;
1
3
a
2
;
2
_
3
9
a
2
_
,

SB(a; 0; a).
http://boxmath.vn/ 57
Phng trnh (SMN) l 3y+2
_
3z 2
_
3a 0.
Khong cch t C ti (SMN) l d(C, (SMN))

3
_
3a2
_
3a

_
3
2
+
_
2
_
3
_
2

a
_
7
7
.
Th tch khi chp S.BMN l V
S.BMN

1
6

SB.
_

SM;

SN
_


a
_
3
27
(vtt).
Bi 7.54. Hunh Bo Ton
Cho hnh chp S.ABC c y l tam gic vung ti A, ABa. Cnh bn SA vung gc vi y
v SA a
_
3. Trn cc cnh SB, BC v CS ln lt ly cc im M, N v P sao cho SM
2
3
SB,
BN
2
3
BC v CP
1
3
CS. Bit hnh chp A.MNP c th tch bng
a
3
_
6
27
. Hy tnh th tch ca
hnh chp cho v khong cch gia hai ng thng SA v NP.
Gii:
t AC t >0 v chn h trc ta Axyz nh hnh v.
Trong h trc ny, A(0; 0; 0), B(a; 0; 0), C(0; t; 0), S(0; 0; a
_
3).
Ngoi ra,

AM

AB+

BM

AB+
1
3

BS
_
2a
3
; 0;
a
_
3
3
_
nn M
_
2a
3
; 0;
a
_
3
3
_
,

AN

AB+

BN

AB+
2
3

BC
_
a
3
;
2t
3
; 0
_
nn N
_
a
3
;
2t
3
; 0
_
,

AP

AC+

CP

AC+
1
3

CS
_
0;
2t
3
;
a
_
3
3
_
nn P
_
0;
2t
3
;
a
_
3
3
_
.
_

AM,

AN
_

2a
2
_
3
9
;
a
2
_
3
9
;
4at
9
_
v
_

AM,

AN
_
.

AP
2a
2
t
_
3
9
.
Th tch khi chp A.MNP l V
A.MNP

1
6

AM,

AN
_
.

AP


a
2
t
_
3
27

a
3
_
6
27
t a
_
2.
Ta d dng tnh c th tch khi chp S.ABC l V
S.ABC

a
3
_
6
6
(vtt).
By gi, ta s tnh khong cch gia hai ng thng SA v NP.
Ta c

NP
_

a
3
; 0;
a
_
3
3
_
,
_

AS,

NP
_

_
0;
a
2
_
3
3
; 0
_
,
_

AS,

NP
_
.

AN
2a
3
_
6
9
.
Khong cch cn tnh d(SA, NP)

AS,

NP
_
.

AN

AS,

NP
_

2a
_
2
3
.
Bi 7.55. Hunh Bo Ton
Cho khi chp tam gic u S.ABC c cnh bn to vi y mt gc 60
o
v khong cch t
im A ti mt phng (SBC) bng
6a
_
13
13
. Tnh th tch khi chp cho v cosin ca gc
to bi hai mt bn.
Gii:
Gi O l tm ca tam gic u ABC, M l trung im ca BC.
Chn h trc ta vung gc Mxyz nh hnh v. Gi t (t >0) l di ca cnh AB.
Ta c M(0; 0; 0), A
_
0;
t
_
3
2
; 0
_
, B
_
t
2
; 0; 0
_
, C
_

t
2
; 0; 0
_
v O
_
0;
t
_
3
6
; 0
_
.
V SO(ABC) nn gc gia SA v mt phng (ABC) bng gc

SAO.
Do SO AO. tan60
o
t nn

OS (0; 0; t) v

MS

MO+

OS
_
0;
t
_
3
6
; t
_
http://boxmath.vn/ 58
hay S
_
0;
t
_
3
6
; t
_
. Khi
_

MB,

MS
_

_
0;
t
2
2
;
t
2
_
3
12
_
nn phng trnh mt phng (SBC) l 6y+
_
3z 0.
Vy nn d(A, (SBC))
3t
_
3
_
39

6a
_
13
13
t 2a.
Lc ny

SA
_
0;
2a
_
3
3
; 2a
_
,

SB
_
a;
a
_
3
3
; 2a
_
,

SC
_
a;
a
_
3
3
; 2a
_
,
_

SA,

SB
_

_
2
_
3a
2
; 2a
2
;
2a
2
_
3
3
_
,
_

SA,

SC
_

_
2
_
3a
2
; 2a
2
;
2a
2
_
3
3
_
.
Th tch khi chp S.ABC l V
S.ABC

1
6
.

SB.
_

SA,

SC
_


2
_
3
3
a
3
(vtt).
Gi l gc gia (SAB) va (SAC) th cos

SA,

SB
_
.
_

SA,

SC
_

SA,

SB
_

SA,

SC
_

5
13
.
Bi 7.56. Hunh Bo Ton
Cho hnh chp S.ABCD c y l hnh vung cnh a, cnh bn SA vung gc vi y. Bit
khong cch gia AC v SD bng
a
_
3
3
. Hy tnh th tch ca hnh chp cho v gc gia
hai ng thng AC v SD.
Gii:
Kt lun:
Bi 7.57. Hunh Bo Ton
Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh ch nht, ABa, SA vung gc vi mt phng
(ABCD). Cnh bn SC to vi y mt gc 45
o
. Bit rng khong cch t im A ti mt
phng (SCD) bng
2a
_
21
7
. Gi M, N ln lt l trung im ca AB v SD. Tnh th tch khi
chp S.ABCD v cosin ca gc gia hai ng thng MN v AC.
Gii:
Kt lun:
Bi 7.58. Hunh Bo Ton
Cho hnh chp u S.ABCD c din tch mt bn bng a
2
_
3, cnh bn hp vi y mt gc
45
o
. Gi M, N ln lt l trung im ca AB v BC. Tnh th tch ca khi chp S.MND, t
suy ra khong cch t im D ti mt phng(SMN).
Gii:
Kt lun:
Bi 7.59. Hunh Bo Ton
Cho hnh lng tr ABC.A
t
B
t
C
t
c y ABC l tam gic vung ti A v AB a. Hnh chiu
ca A
t
trn mt phng (ABC) trng vi trung im ca cnh BC, cnh bn AA
t
to vi y
mt gc 60
0
v A
t
C 2a.
a. Tnh th tch khi lng tr cho.
b. Tnh khong cch gia hai ng thng AB v A
t
C.
http://boxmath.vn/ 59
Gii:
Kt lun:
Bi 7.60. Hunh Bo Ton
Cho lng tr ng ABC.A
t
B
t
C
t
c tt c cc cnh u bng a. Gi M l trung im ca cnh
AB v N l im thuc cnh AC sao cho AN 2CN, E l giao ca BN v CM. ng thng
i qua E, song song vi BC ct cc cnh AB v AC ln lt ti P v Q. Tnh th tch khi
chp A
t
.B
t
PQ, v tnh khong cch gia hai ng thng A
t
P v C
t
Q.
Gii:
Kt lun:
8 - Mt s bi tp tng hp
Bi 8.1. Din n onluyentoan.vn
Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh vung cnh a. H l trung im AB. Hai mt
phng (SHD), (SHC) cng vung gc vi y. Tnh th tch khi chp S.ABCD, bit khi chp
c ba mt bn l ba tam gic vung.
S: V
a
3
6
vtt
Bi 8.2. Din n boxmath.vn
Cho hnh hp ABCD.A
t
B
t
C
t
D
t
. Gi G l giao im ca AC
t
vi mp(A
t
BD).
Tnh t s k
V
G.CB
t
D
t
V
ABCD.A
t
B
t
C
t
D
t
.
S: k
1
6
Bi 8.3. Din n boxmath.vn
Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh ch nht vi AB a, AD a
_
2, SA a v SA
vung gc vi mt phng (ABCD). Gi M, N ln lt l trung im ca AD v SC; I l giao
im ca BM v AC. Chng minh rng mt phng (SAC) vung gc vi mt phng (SMB).
Tnh th tch ca khi t din ANIB.
S: V
a
3
_
2
36
Bi 8.4. Din n onluyentoan.vn
Cho hnh tr c cc y l hai hnh trn tm O v O
t
, bn knh y bng chiu cao v bng
a. Trn ng trn y tm O ly im A, trn ng trn y tm O
t
ly im B sao cho
AB2a. Tnh th tch ca khi t din OO
t
AB.
S: V
a
3
_
3
12
http://boxmath.vn/ 60
Bi 8.5. Din n onluyentoan.vn
Cho hnh chp tam gic S.ABC c y ABC l tam gic u cnh a, SA 2a v SA vung
gc vi mt phng (ABC). Gi M v N ln lt l hnh chiu vung gc ca A trn cc ng
thng SB v SC. Tnh th tch ca khi chp A.BCNM.
S: V
3a
3
_
3
50
Bi 8.6. Din n boxmath.vn
Cho hnh chp S.ABCD c y l hnh vung cnh a, mt bn SAD l tam gic u v
nm trong mt phng vung gc vi y. Gi M, N, P ln lt l trung im ca cc cnh
SB, BC, CD. Chng minh AM vung gc vi BP v tnh th tch ca khi t din CMNP.
S: V
a
3
_
3
96
Bi 8.7. Din n onluyentoan.vn
Cho hnh chp t gic u S.ABCD c y l hnh vung cnh a. Gi E l im i xng ca
D qua trung im ca SA, M l trung im ca AE, N l trung im ca BC. Chng minh
MN vung gc vi BD v tnh (theo a) khong cch gia hai ng thng MN v AC.
S:
HQ
2
Bi 8.8. Din n onluyentoan.vn
Cho hnh chp S.ABCD c y l hnh thang, gc

ABC

BAD 90
o
, BA BC a, AD 2a.
Cnh bn SA vung gc vi y v SA a
_
2. Gi H l hnh chiu vung gc ca A trn SB.
Chng minh tam gic SCD vung v tnh (theo a) khong cch t H n mt phng (SCD).
S: d(H; (SCD))
a
3
Bi 8.9. Din n boxmath.vn
Cho lng tr ABC.A
t
B
t
C
t
c di cnh bn bng 2a, y ABC l tam gic vung ti A,
AB a, AC a
_
3 v hnh chiu vung gc ca nh A
t
trn mt phng (ABC) l trung im
ca cnh BC. Tnh theo a th tch khi chp A
t
.ABC v tnh cosin ca gc gia hai ng
thng AA
t
, B
t
C
t
.
S:

B
t
BH, cos
1
4
Bi 8.10. Din n onluyentoan.vn
Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh vung cnh 2a, SA a, SBa
_
3 v mt phng
(SAB) vung gc vi mt phng y. Gi M, N ln lt l trung im ca cc cnh AB, BC.
Tnh theo a th tch ca khi chp S.BMDN v tnh cosin ca gc gia hai ng thng
SM, DN.
S:

SME, cos
1
_
5
Bi 8.11. Din n boxmath.vn
Cho hnh chp t gic u S.ABCD c cnh bn di bng a
_
5, cc mt bn cng to vi
mt y mt gc 60
o
. Tnh th tch khi chp S.ABCD v bn knh mt cu tip xc vi tt
c cc mt ca hnh chp S.ABCD theo a.
http://boxmath.vn/ 61
S: R
a
_
3
3
Bi 8.12. Din n boxmath.vn
Cho lng tr ng tam gic ABC.A
t
B
t
C
t
. Bit ZABC vung ti B. AB a; BC b; AA
t

c(a
2
+b
2
< c
2
) . Gi (P) l phng i qua A v vung gc vi A
t
C. Xc nh thit din ca lng
tr khi b ct bi phng (P). Tnh din tch thit din theo a, b, c.
S: S
ab
_
a
2
+b
2
+c
2
2c
Bi 8.13. Din n boxmath.vn
Cho lng tr ng tam gic u ABC.A
t
B
t
C
t
c cnh y bng 2a v chiu cao l a. Dng
thit din ca lng tr to bi mt phng i qua B
t
v vung gc vi cnh A
t
C. Tnh din tch
ca thit din.
S: S
3
_
15
8
a
2
Bi 8.14. Din n onluyentoan.vn
Cho lng tr ABC.A
t
B
t
C
t
c y ABC l tam gic u cnh a, hnh chiu vung gc ca A
t
ln mt phng (ABC) trng vi tm O ca tam gic ABC. Mt mt phng (P) cha BC v
vung gc vi AA
t
ct lng tr theo 1 thit din c din tch
a
2
_
3
8
Tnh th tch khi lng tr.
S: V
a
3
_
3
36
Bi 8.15. Din n onluyentoan.vn
Cho hnh hp ch nht ABCD.A
t
B
t
C
t
D
t
c y l hnh vung ABCD tm O cnh 2a, cnh
bn AA
t
3a, Q, I ln lt l trung im cc ng thng DD
t
, OB. mt phng qua IQ song
song vi AC chia hnh hp ABCD.A
t
B
t
C
t
D
t
thnh 2 phn. Tnh t s th tch 2 phn .
S:
V
1
V
2

25
119
Bi 8.16. Din n onluyentoan.vn
Cho lng tr ng ABC.A
t
B
t
C
t
c y ABC l tam gic vung vi AB BC a, cnh bn
AA
t

3a
_
2
. M l im trn cnh AA
t
sao cho AA
t
3AM. Tnh th tch ca khi t din
MB
t
BC
t
. Tnh khong cch t B
t
n mt phng (C
t
BM).
S: d(B
t
, (BC
t
M))
a
_
3
2
Bi 8.17. Din n onluyentoan.vn
Cho lng tr ABC.A
t
B
t
C
t
c A
t
A A
t
B, y ABC l mt tam gic vung ti B, BC a, AB
a
_
3. Mt bn (ACC
t
A
t
) vung gc vi y, gc to bi mt phng (A
t
BC) v (ACC
t
A
t
) l sao
cho tan2. Tnh th tch ca khi chp A
t
.BCC
t
B
t
v khong cch gia A
t
B v B
t
C theo a.
S: d(A
t
B; B
t
C)
a
_
3
2
http://boxmath.vn/ 62
Bi 8.18. Din n onluyentoan.vn
Cho lng tr tam gic ABC.A
t
B
t
C
t
c y l tam gic vung ti B,

BAC 30
o
, cnh AC bng
2a. Cnh bn AA
t
to vi y mt gc 60
o
v chn ng vung gc h t A
t
xung mt phng
(ABC) trng vi tm ng trn ngoi tip y. Tnh theo a th tch khi lng tr ABC.A
t
B
t
C
t
v khong cch gia hai ng thng B
t
C
t
v AA
t
S: a
_
3
Bi 8.19. Din n boxmath.vn
Cho hnh lng tr ng ABC.A
t
B
t
C
t
c y ABC l tam gic vung ti B v BA BC a. Gc
gia ng thng A
t
B vi mt phng (ABC) bng 60
o
. Tnh th tch khi lng tr ABC.A
t
B
t
C
t
theo a.
S:
a
3
_
3
2
Bi 8.20. Din n boxmath.vn
Cho hnh nn nh S ni tip trong mt cu tm O bn knh R v y l ng trn giao
tuyn ca mt cu vi mt mt phng vung gc vi ng thng OS ti H sao cho
SH x(0 < x < 2R). Tnh theo R v x th tch V v din tch xung quanh S ca hnh nn ;
t tm mt h thc lin h gia ba i lng V, S v R.
S:
S
2
V
6R
Bi 8.21. Din n onluyentoan.vn
Cho lng tr t gic ABCD.A
t
B
t
C
t
D
t
c y ABCD l hnh thang cn c y ln AD a
_
2.
Bit gc hp bi BC
t
v (ABCD) bng 60
o
, gc hp bi A
t
D vi (ABCD) l sao cho tan
_
3
2
,
CD(ABB
t
A
t
), A
t
B
t
(CDD
t
C
t
). Tnh th tch ca khi lng tr ABCD.A
t
B
t
C
t
D
t
v khong
cch gia hai ng thng cho nhau AB
t
v CD
t
.
S: V
3
_
6a
3
16
. d((AB
t
), (CD
t
))
3
_
78a
26
Bi 8.22. Ton hc tui tr s 400
Cho t din ABCD c ABC l tam gic vung ti A, AB a, AC a
_
3, DA DB DC. Bit
rng DBC l tam gic vung. Tnh th tch t din ABCD.
S: V
_
3
6
a
3
Bi 8.23. Ton hc tui tr s 401
Tnh th tch khi chp tam gic u S.ABC c y bng a v khong cch gia cnh bn v
cnh i din bng m.
S: V
a
3
m
6
_
3a
2
4m
2
_
K m<
a
_
3
2
_
Bi 8.24. Ton hc tui tr s 402
Trong mt phng (P) cho hnh vung ABCD c cnh bng a. S l im bt k nm trn
ng thng At vung gc vi mt phng (P) ti A. Tnh th tch mt cu ngoi tip hnh
chp S.ABCD khi SA 2a.
http://boxmath.vn/ 63
S: V a
3
_
6
Bi 8.25. Ton hc tui tr s 403
Cho hnh chp S.ABCD, c y ABCD l hnh vung, ng cao SA. Gi M l trung im
SC; N, P ln lt nm trn SB v SD sao cho
SN
SB

SP
SD

2
3
. Mt phng (MNP) chia hnh
chp thnh hai phn. Tnh t s th tch hai phn .
S:
1
2
Bi 8.26. Ton hc tui tr s 404
Cho hnh chp S.ABC c AB BC a;

ABC 90
o
; SA(ABC); s o gc nh din cnh SC l
60
o
. K AMSB, ANSC. Tnh th tch ca hnh chp S.AMN
S: V
a
3
36
Bi 8.27. Ton hc tui tr s 405
Cho hnh chp S.ABC c y ABC l tam gic vung ti A, cnh BC a

ABC 30
o
. Hai mt
phng (SAB) v (SAC) cng to vi y mt gc 60
o
. Bit rng hnh chiu ca nh S trn
mt y thuc cnh BC. Tnh th tch khi chp S.ABC theo a.
S: V
(3
_
3)a
3
32
Bi 8.28. Ton hc tui tr s 406
Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh thang vung ti A v B. Hai mt phng (SAB)
v (SAD) cng vung gc vi mt phng y . Bit AB 2a, SA BC a, CD 2a
_
5. Tnh
th tch ca khi chp S.ABCD. Xc nh tm v tnh bn knh mt cu ngoi tip t din
SACD.
S: V 2a
3
, R
a
_
26
2
Bi 8.29. Ton hc tui tr s 408
Cho hnh chp tam gic u c gc gia cnh bn v mt phng y bng 60
o
. Khong cch
gia mt bn v nh i din bng 6. Hy tnh th tch hnh chp.
S: V
26
_
39
3
Bi 8.30. Ton hc tui tr s 412
Cho hnh chp t gic S.ABCD, c y ABCD l hnh bnh hnh, AD 4a, cc cnh bn ca
hnh chp bng nhau v bng a
_
6. Tm cosin ca gc gia hai mt phng (SBC) v (SCD)
khi th tch ca khi chp S.ABCD ln nht.
S: cos
2
_
10
Bi 8.31. Ton hc tui tr s 413
Cho hnh chp S.ABC c SA 3a (vi a > 0); SA to vi y (ABC) mt gc 60
o
. Tam gic
ABC vung ti B,

ACB 30
o
. G l trong tm ca tam gic ABC. Hai mt phng (SGB) v
(SGC) cng vung gc vi mt phng (ABC). Tnh th tch hnh chp S.ABC theo a.
http://boxmath.vn/ 64
S: V
243
112
a
3
Bi 8.32. Ton hc tui tr s 414
Cho hnh tr vi y l hai ng trn (O; R); (O
t
; R
t
); c chiu cao OO
t

2R
3
v ng sinh
AB. Tnh th tch t din u ABCD bit rng C, D nm trn mt tr.
S: V
2R
3
81
(3+2
_
2)
Bi 8.33. Ton hc tui tr s 415
Cho hnh hp ABCD.A
t
B
t
C
t
D
t
. M v N l hai im ln lt thuc cnh AB v AD sao cho
AM
2
3
AB; AN
3
4
AD. E v F l hai im ln lt thuc cnh B
t
N v A
t
M sao cho EF|AC.
Hy xc nh t s
EB
t
NB
t
.
S:
EB
t
NB
t

12
29
.
Bi 8.34. Ton hc tui tr s 416
Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh thoi cnh a,

ABC 120
o
. Cnh SA vung
gc vi mt phng (ABCD) v SA a. Gi C
t
l trung im ca cnh SC. Mt phng () i
qua AC
t
v song song vi BD ct cc cnh SB, SD ln lt B
t
, D
t
. Tnh th tch khi chp
S.AB
t
C
t
D
t
.
S: V
a
3
_
3
18
Bi 8.35. Ton hc tui tr s 417
Cho hnh cu ngoi tip t din ABCD c cnh AB
a
_
3
2
v cc cnh cn li u bng a.
Tnh th tch hnh cu .
S: V
13
_
13
162
a
3
Bi 8.36. Ton hc tui tr s 418
Cho hnh chp t gic S.ABCD, y ABCD l hnh vung cnh a, mt bn (SAB) l tam gic
u v vung gc vi mt phng y (ABCD). Tnh th tch khi nn c ng trn ngoi tip
tam gic ABC v nh ca khi nn nm trn mt phng (SDC).
S: V
2a
3
27
Bi 8.37. Ton hc tui tr s 419
Cho hnh lng tr ng ABC.A
1
B
1
C
1
, y ABC l tam gic vung c CA CB a, gc gia
ng thng BA
1
v mt phng (ACC
1
A
1
) bng 30
o
. Gi M l trung im cnh A
1
B
1
. Tnh
khong cch t im M n mt phng (A
1
BC).
S:
a
_
6
6
http://boxmath.vn/ 65
Bi 8.38. Ton hc tui tr s 420
Cho hnh chp S.ABC c y ABC l tam gic vung ti A, ABa, AC 2a. Mt bn (SBC) l
tam gic cn ti S v nm trong mt phng vung gc vi y . Bit gc gia hai mt phng
(SAB) v (ABC) bng 30
o
. Tnh th tch khi chp S.ABC v khong cch gia hai ng
thng SC v AB theo a.
S: V
a
3
_
3
9
, d((SC), (AB)) a
Bi 8.39. d b I khi A-2006
Cho hnh hp ng ABCD.A
t
B
t
C
t
D
t
c cnh AB AD a, AA
t

a
_
3
2
v gc (BAD) 60
o
. Gi
M v N ln lt l trung im ca cc cnh A
t
D
t
v A
t
B
t
. Chng minh AC
t
vung gc vi
mt phng (BDMN). Tnh th tch khi chp A.BDMN.
S: V
3a
3
16
Bi 8.40. d b II khi B-2006
Cho hnh lng tr ABC.A
t
B
t
C
t
c A
t
.ABC l hnh chp tam gic u, cnh y ABa, cnh
bn AA
t
b. Gi l gc gia hai mt phng (ABC) v (A
t
BC). Tnh tan v th tch khi
chp A
t
BB
t
CC
t
.
S: tan
2
_
3b
2
a
2
a
; V
a
2
_
3b
2
a
2
6
Bi 8.41. D b 2 khi A-2006
Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh ch nht vi AB a, AD 2a, cnh SA vung
gc vi y, cnh SB to vi y mt gc 60
o
. Trn SA ly im M sao cho AM
a
_
3
3
. Mt
phng mt BCM ct SD ti N. Tnh th tch khi chp S.BCNM.
S: V
10
_
3a
3
27
Bi 8.42. d b 2 khi A-2007
Cho hnh chp S.ABC c gc (

SBC, ABC) 60
o
, ABC l SBC l cc tam gic u cnh a. Tnh
khong cch t nh B n mt phng (SAC).
S:
3a
_
13
Bi 8.43. thi hsg tnh Bnh Phc -2012
Cho hnh lp phng ABCD.A
1
B
1
C
1
D
1
cnh a. Gi E v F ln lt l trung im ca BC v
CD.
a. Dng thit din to bi mt phng (A
1
EF) v hnh lp phng.
b. Tnh th tch hai phn ca hnh lp phng do mt phng (A
1
EF) ct ra v tnh t s th
tch hai phn .
S: V
47a
3
72
& V
25a
3
72
http://boxmath.vn/ 66
Bi 8.44. thi hsg vng tnh Bnh Phc-2011
Cho hnh lp phng ABCD.A
t
B
t
C
t
D
t
c cnh bng a. Trn cnh AB ly im M, trn OC
ly im N, trn A
t
D
t
ly im P sao cho AMCN D
t
P x (0 x a).
a. Chng minh rng tam gic MNP u. Tnh din tch tam gic MNP theo a v x. Tm x
din tch y nh nht.
b. Cho x
a
2
, tnh th tch khi t din BMNP v tnh bn knh mt cu ngoi tip t din
ny.
S: a. V
3a
2
_
3
8
khi x
a
2
. b. V
3a
3
16
, R
5a
_
3
12
Bi 8.45. Din n boxmath.vn
Cho hnh chp S.ABCD c y l hnh bnh hnh. Gi K l trung im SC. Mt phng AK
ct SB, SD ti M, N. t V
t
V
SAMNK
v V V
SABCD
. Chng minh:
1
3

V
t
V

3
8
HD: Dng o hm v bng bin thin chng minh
Bi 8.46. thi th THPT Phan Bi Chu Ph Yn
Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh thoi; hai ng cho AC 2
_
3a; BD 2a ct
nhau ti O; hai mt phng (SAC) v (SBD) cng vung gc vi mt phng (ABCD) . Bit
khong cch t im O n mt phng (SAB) bng
a
_
3
4
. Tnh th tch hnh chp S.ABCD
theo a.
S: V
a
3
_
3
3
Bi 8.47. thi th THPT L Li-Thanh Ha
Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh ch nht , vi AB3a, AD 2a. Cnh bn SA
vung gc vi y. Gc gia mt phng (SBC) v y bng 60
o
. Gi M l trung im ca CD.
Tnh th tch khi chp SABM v khong cch gia 2 ng thng SB v AM.
S: V
3
_
3a
3
8
Bi 8.48. thi th THPT Hng Quang-Hi Dng
Cho lng tr ABC.A
t
B
t
C
t
, bit A
t
.ABC l hnh chp u c cnh y bng a. Gc gia hai
mt phng (A
t
BC) v (BCC
t
B
t
) bng 90
o
.Tnh th tch khi lng tr ABC.A
t
B
t
C
t
v khong
cch gia hai ng thng AA
t
v B
t
C theo a.
S: V
a
3
_
2
8
. Khong cch bng
a
2
Bi 8.49. thi th THPT Minh Khai H Tnh
Cho hnh tr c y ln lt l cc ng trn (O), (O
t
) . Mt phng () i qua trung im I
ca on thng OO
t
to vi y gc 60
o
ct y trn theo dy cung AB, ct y di theo dy
cung CD bit ABCD l hnh vung cnh a. Tnh din tch ton phn ca hnh tr theo a.
S: S
2
_
5a
2
16
(2
_
3+
_
5)
http://boxmath.vn/ 67
Bi 8.50. thi th THPT Trn Hng o- Hng Yn
Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh vung cnh bng 2a. Mt phng (SAD) vung
gc vi mt phng (ABCD) ,tam gic SAD vung ti S v

SAD 60
o
. im M l trung im
ca cnh SC. Tnh th tch ca khi chp M.BCD v cosin ca gc to bi hai ng thng
AC v DM.
S: V
a
3
_
3
6
, cos
_
14
28
Bi 8.51. Din n boxmath.vn
Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh vung cnh a. Bit ng thng BD chia mt
phng (ABCD) thnh hai na mt phng, hnh chiu ca nh S ln mt phng (ABCD)
thuc na mt phng cha im A. Cnh bn SB vung gc vi BD v c di l 2a
_
2, mt
phng (SBD) to vi mt y gc 60
o
. Tnh th tch hnh chp S.ABCD v khong cch gia
hai ng thng BD v SC theo a.
S: V
a
3
_
6
3
, khong cch bng
a
_
14
7
.
Bi 8.52. Din n boxmath.vn
Cho hnh chp t gic u S.ABCD c y ABCD l hnh vung cnh bng a. Gi M, N ln
lt l trung im ca SA, SC. Bit gc to bi ng thng BM v ND bng 60
o
. Tnh th
tch khi chp S.ABCD theo a.
S:
_
30a
3
18
Bi 8.53. Din n boxmath.vn
Cho hnh lng tr ng ABC.A
t
B
t
C
t
c y ABC l tam gic vung ABBC a, mt phng
(AB
t
C) to vi mt phng (BCC
t
B
t
) gc sao cho tan
_
3
2
. Gi M l trung im ca
BC.Tnh th tch khi chp MA
t
B
t
C v xc nh tm bn knh mt cu ngoi tip khi chp
B
t
ACM theo a.
S: V
_
2a
3
12
Bi 8.54. Din n boxmath.vn
Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh thoi cnh bng a ng cho BD a
_
3 Bit
SA vung gc BD, cnh bn SB vung gc AD v (SBD) to vi mt y gc 60
o
. Tnh th tch
hnh chp S.ABCD v khong cch gia hai ng thng AC v SB theo a.
S: V
3a
3
4
, K/cch bng
3
_
30
20
a
Bi 8.55. Din n boxmath.vn
Cho hnh chp SABCD c y ABCD l hnh thang vung ti A, B. Bit AB BC a; AD
2a, SAC l tam gic cn ti S v (SAC) vung gc vi y. Gi O l giao im ca AC v BD.
Gi s mt phng (P) qua O song song vi SC ct SA M. Tnh th tch khi chp MBCD v
khong cch t im M n mt phng (SCD).
S: V
a
3
_
6
54
, K/cch bng
a
_
2
6
http://boxmath.vn/ 68
Bi 8.56. Din n boxmath.vn
Cho hnh lng tr tam gic u ABC.A
t
B
t
C
t
c cnh y bng a. Bit khong cch gia hai
ng thng AB v A
t
C bng
a
_
15
5
. Tnh th tch ca khi lng tr.
S: V
a
3
4
Bi 8.57. Din n boxmath.vn
Cho hnh hp ch nht ABCD.A
t
B
t
C
t
D
t
c cnh AA
t
a. ng thng B
t
C to vi ng
thng AD mt gc 60
o
, ng cho B
t
D to vi mt bn (BCC
t
B
t
) mt gc 30
o
. Tnh th tch
khi chp ACB
t
D
t
v cosin gc to bi AC v B
t
D.
S: V
_
3a
3
27
, cos
1
4
_
7
.
Bi 8.58. Din n boxmath.vn
Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh thoi, c SA(ABCD). Gi O l tm ca hnh
thoi. M l trung im ca SC. Tnh khong cch gia hai ng thng SA v BM. Bit
SO2
_
2, AC 4, AB
_
5.
S:
Bi 8.59. Din n boxmath.vn
Cho hnh chp S.ABCD c ABCD l hnh bnh hnh vi AB a, AD 2a, c SC vung gc
(ABCD), gc

BAD 60
o
; SA hp vi (ABCD) gc 45
o
. Tnh th tch khi chp S.ABCD v
khong cch gia SA v BD.
S: V
a
3
_
21
3
, K/cch
a
_
77
11
.
Bi 8.60. Din n boxmath.vn
Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh thang vung ti A(AD|BC), ABBC 2a, AD
3a. Gi M l trung im AD, N l trung im CM, bit (SNA) v (SNB) cng vung gc vi
mt phng y v khong cch gia hai ng thng SB, CD bng
a
2
. Tnh th tch khi chp
cho v khong cch t M n mt phng (SCD).
S: V
25a
3
3
_
236
, K/cch
15a
4
_
41
.
Bi 8.61. Din n boxmath.vn
Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh bnh hnh vi AB a, AD 2a,

BAD 60
o
.
Cnh SA a v vung gc vi mt phng y. Gi AM, AN, BP ln lt vung gc vi
BC, DC, SC tng ng (M
t
BC, N
t
DC, P
t
SC). Tnh th tch khi t din AMNP v khong cch
gia hai ng thng NP, AC theo a.
S: V
5a
3
_
3
64
, K/cch
10a
_
2829
943
.
Phng php tnh th tch trc tip
http://boxmath.vn/ 69
Bi 8.62. Tnh th tch khi chp ta gic u S.ABC trong cc trng hp sau:
a. Cnh y bng a, gc

ABC
b. ABa, SA m.
c. SA m,Gc gia mt bn vi mt y bng
S: a. V
SABC

a
3
_
2
12
; b. V
SABC

a
2
_
3
12
_
m
2

a
2
3
; c. V
SABC

_
3
3
.
m
2
sin
sin
2
+4)
_
sin
2
+4
Bi 8.63. Cho hnh lng tr ABC.A
t
B
t
C
t
c di cnh bn bng 2a, tam gic ABC vung
ti A, AB =a, AC a
_
3. Hnh chiu vung gc ca A trn (ABC) l trung im ca BC. Tnh
V
A
t
ABC
.
S:
a
2
2
Bi 8.64. Cho hnh chp SABC c SA(ABCD), SA =a. ABC vung cn c ABBC a. B
l trung im ca SB. C l chn ng cao h t A ca SAC.
a. Tnh V
SABC
b. Chng minh AB(AB
t
C
t
). Tnh V
SAB
t
C
t .
S:a.V
SABC
a
3
6
b.V
SAB
t
C
t
a
3
36
Bi 8.65. Cho lng tr xin ABCABC, y ABC l tam gic u c tm O. Hnh chiu ca
C ln (ABC) trng O. Tnh th tch khi lng tr bit khng cch t O n CC l a v gc
gia (ACCA) v (BCCB) bng 2
S:
27a
3
tan
3

4
_
2tan
2
1
Bi 8.66. Cho hnh lng tr ng ABCABC c y ABC l tam gic vung ti A vi AC =a
v

ACB. ng cho BC ca mt bn (BCCB) hp vi mt bn (ACCA) mt gc . Tnh


th tch lng tr.
S:
1
2
.
a
3
tan
_
sin()sin(+)
cossin
Bi 8.67. Cho hnh hp ABCDABCD c y l hnh thoi ABCD cnh a, Gc A v chn
ng vung gc h t B xung y (ABCD) trng vi giao im O ca hai ng cho. Cho
BB =a. Tnh th tch v din tch xung quanh hnh hp.
S:V a
3
cos

2
sin; S
xq
4a
2
cos

2
_
1+sin
2

2
Bi 8.68. Cho lng tr ng ABCA
1
B
1
C
1
c y ABC l tam gic vung AB=AC =a,AA
1

a
_
2. Gi M,N ln lt l trung im ca on AA
1
v BC
1
. Chng minh MN l ng vung
gc chng ca cc dng thng AA
1
v BC
1
. Tnh V
MA
1
BC
1
S:
Bi 8.69. Cho hnh nn c nh l S, y l ng trn tm O, SA v SB l hai ng sinh
bit SO=3cm, khong cch t O n mt phng (SAB) bng 1cm, din tch tam gic SAB
bng 18 cm
2
. Tnh th tch v din tch xung quanh ca hnh nn cho.
S:
http://boxmath.vn/ 70
Bi 8.70. Cho hnh chp S.ABC c y ABC l tam gic vung ti B, canh SA vung gc vi
y .

ACB 60
0
, BC a, SA a
_
3. Gi M l trung im ca ca cnh SB. Chng minh rng
(SAB)(SBC) . Tnh th tch khi t din MABC.
S:
Bi 8.71. Cho hnh chp t gic u S.ABCD. Mt phng () i qua A v vung gc vi SC
ct SB, SC ln lt ti B, C . bit C l trung im ca SC, tnh t s gia SB v BB.
S:
SB
t
B
t
B
2
Bi 8.72. Cho hnh chp S.ABC c y AB AC a, BC
a
2
.SA a
_
3,

SAB

SAC 30
0
.
Tnh th tch khi chp S.SABC .
S:
a
3
16
Bi 8.73. Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh ch nht vi AB=a, AD =2a. Cnh
SA vung gc vi mt phng y, cnh bn SB to vi mt phng y mt gc 60
0
. Trn SA
ly M sao cho AM
a
_
3
3
, mt phng (BCM ) ct cnh SD ti N . Tnh th tch chp SBCMN.
S:
10
_
3a
3
27
Bi 8.74. Cho khi chp SABC c y ABC l tam gic vung ti B. Bit SA vung gc vi
mt phng (ABC) v AB= SA =a, BC =2a. Mt mt phng qua A vung gc vi SC ti H v
ct SB ti K. Tnh din tch tam gic AHK theo a.
S:
a
2
_
6
12
Bi 8.75. cho hnh chp SABCD c SBa
_
2 cc cnh cn li u bng a. Tnh th tch khi
chp theo a.
S:
Bi 8.76. Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh ch nht SA(ABCD); AB SA
1; AD
_
2. Gi M, N l trung im ca AD v SC, I l giao im ca BM v AC. Tnh th
tch khi t din ANIB.
S:
_
2
36
Bi 8.77. Cho hnh hp ABCDA
t
B
t
C
t
D
t
, y ABCD l hnh thoi cnh a, AA
t

a
_
3
3
v

BAD

BAA
t

DAA
t
60
0
. Tnh th tch khi hp theo a.
S:
a
3
_
6
6
Bi 8.78. Cho hnh hp ABCDABCD, c AB =a, BC=2a, AA =a. Ly M trn AD sao cho
AM=3MD. Tnh th tch khi chp M.ABC v khong cch t M n (ABC).
S:V
M.AB
t
C

a
3
4
; d(M, (AB
t
C))
a
2
http://boxmath.vn/ 71
Bi 8.79. Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh thoi cnh 2a.

BAD 60
0
. Hai mt
phng (SAC) v (SBD ) cng vung gc vi y. Gi M, N ln lt l trung im canh BC v
SD. Mt phng (AMN) ct cnh bn SC ti E. Bit MN vung gc vi AN. Tnh th tch khi
a din ADN.MCE theo a.
S:
5a
_
3
9
Bi 8.80. Cho t din ABCD c AB=6, CD =7, khong cch gia AB v CD bng 8, gc gia
AB v CD bng 60
0
. Tnh th tch khi t din ABCD.
S:28
_
3
Bi 8.81. Cho hnh lng tr ng ABCA
t
B
t
C
t
c y ABC l tam gic vung vi AB=BC=a,
canh bn AA
t
a
_
2. M l im trn AA sao cho

AM
1
3

AA
t
. Tnh th tch khi t din
MABC.
S:
a
3
_
2
9
Bi 8.82. Cho lng tr ABC.ABC c cnh bn bng a, y ABC l tam gic u, hnh chiu
ca A trn (ABC) trng vi trng tm G ca tam gic ABC. Mt phng (BBCC) to vi
(ABC) gc 60
0
. Tnh th tch lng tr ABC.ABC theo a.
S: V
ABC.A
t
B
t
C
t
9a
3
32
Bi 8.83. Cho khi lng tr tam gic ABC.A1B1C1 c y l tam gic u cnh 2a, im A1
cch u ba im A, B, C. Cnh bn A1A to vi mt phng y mt gc . Hy tm , bit
th tch khi lng tr ABC.A1B1C1 bng 2
_
3a
3
.
S:60
0
Bi 8.84. Cho hnh chp S.ABCD c ny l hnh thang vung ti A, AB =AD=a, DC=2a ,
,SA=a 3 hai mt bn (SDC) v (SAD) cng vung gc vi mt phng (ABCD) .
1. Tnh th tch ca khichp S.ABCD theo a .
2. G l ttrng tm ca tam gic DBC . Tnh khong cch t G n mt phng (SBC)
S:1.V
SABCD

a
3
_
2
2
; 2.
a
3
Bi 8.85. Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh vung, mt bn SAB l tam gic
u v vung gc vi y. Tnh th tch khi chp S.ABCD bit khong cch gia hai ng
thng AB v SC bng a.
S:
a
3
7
_
7
18
LNG TR XIN
Lu : Cn nm vng k thut xc nh chn ng cao hc.
Bi 8.86. Cho lng tr ABC ABCc cc cnh y l 13;14;15v bit cnh bn bng 2a hp
vi y ABCD mt gc 45
o
. Tnh th tch lng tr.
S: V a
3
_
2
http://boxmath.vn/ 72
Bi 8.87. Cho lng tr ABCD ABCDc y ABCD l hnh vung cnh a v bit cnh bn
bng 8 hp vi y ABC mt gc 30
o
.Tnh th tch lng tr.
S: V 336
Bi 8.88. Cho hnh hp ABCD ABCDc AB =a;AD =b;AA = c v BAD 30
0
v bit cnh
bn AA hp vi y ABC mt gc 60
o
.Tnh th tch lng tr.
S: V
abc
_
3
4
Bi 8.89. Cho lng tr tam gic ABC ABC c y ABC l tam gic u cnh a v im A
cch u A,B,C bit AA
t

2a
_
3
3
.Tnh th tch lng tr.
S: V
a
3
_
3
4
Bi 8.90. : Cho lng tr ABC ABC c y ABC l tam gic u cnh a , nh A c hnh
chiu trn (ABC) nm trn ng cao AH ca tam gic ABC bit mt bn (BBCC) hp vi
y (ABC) mt gc60
o
.
1) Chng minh rng BBCC l hnh ch nht.
2) Tnh th tch lng tr ABC ABC.
S: V
3a
3
_
3
8
Bi 8.91. Cho lng tr ABC ABC c y ABC l tam gic u vi tm O. Cnh b CC = a
hp vi y (ABC) 1 gc 60
o
v C c hnh chiu trn ABC trng vi O .
1) Chng minh rng AABB l hnh ch nht. Tnh din tch AABB.
2) Tnh th tch lng tr ABCABC.
S: 1.S
a
2
_
3
2
, 2.V
3a
3
_
3
8
Bi 8.92. Cho lng tr ABC ABC c y ABC l tam gic u cnh a bit chn ng vung
gc h t A trn ABC trng vi trung im ca BC v AA = a.
1) Tm gc hp bi cnh bn vi y lng tr.
2) Tnh th tch lng tr.
S: 1.30
0
; V
a
3
_
3
8
Bi 8.93. Cho lng tr xin ABC ABC c y ABC l tam gic u vi tm O. Hnh chiu
ca C trn (ABC) l O. Tnh th tch ca lng tr bit rng khong cch t O n CC l a
v 2 mt bn AACCv BBCC hp vi nhau mt gc 90
o
http://boxmath.vn/ 73
S: V
27a
3
4
_
2
Bi 8.94. Cho hnh hp ABCD ABCD c 6 mt l hnh thoi cnh a,hnh chiu vung gc
ca A trn (ABCD) nm trong hnh thoi,cc cnh xut pht t A ca hp i mt to vi
nhau mt gc60
o
.
1) Chng minh rng H nm trn ng cho AC ca ABCD.
2) Tnh din tch cc mt cho ACCA v BDDB.
3) Tnh th tch ca hp.
S: S
ACC
t
A
t a
2
_
2; S
BDD
t
B
t a
2
, V
a
3
_
2
2
Bi 8.95. Cho hnh hp ABCD ABCD c y ABCD l hnh thoi cnh a v gc A 60
o
,chn
ng vung gc h t B xung ABCD trng vi giao im 2 ng cho y bit BB = a.
1)Tm gc hp bi cnh bn v y.
2)Tnh th tch v tng din tch cc mt bn ca hnh hp.
S: 1.60
0
, V
3a
3
4
&S a
2
_
15
Bi 8.96. B 2002 : Cho hnh lp phng ABCD.A
1
B
1
C
1
D
1
c cnh bng a
1)Tnh theo a khong cch gia 2 ng thng A
1
B v B
1
D.
2) Gi M ,N , P ln lt l cc trung im ca cc cnh BB
1
, CD, A
1
D
1
. Tnh gc gia 2 ng
thng MP v C
1
N.
S: 1.d(A
1
B, B
1
D)
a
_
6
6
, 2.90
0
Bi 8.97. B 2009 : Cho hnh lng tr tam gic ABC.ABC c BB = a, gc gia ng thng
BB v mt phng (ABC) bng 60
0
; tam gic ABC vung ti C v BAC 60
0
. Hnh chiu
vung gc ca im B ln mt phng (ABC) trng vi trng tm ca tam gic ABC. Tnh th
tch khi t din AABC theo a.
S: 9a
3
/208
Bi 8.98. D-09: Cho hnh lng tr ng ABC.ABC c y ABC l tam gic vung ti B, AB
= a, AA = 2a, AC = 3a. Gi M l trung im ca on thng AC, I l giao im ca AM v
AC. Tnh theo a th tch khi t din IABC v khong cch t im A n mt phng (IBC).
S: V
4a
3
9
, d
2a
_
5
5
Bi 8.99. (B-11) cho hnh lng tr ABCDA
1
B
1
C
1
D
1
c y BAC l hnh ch nht, AB=a,
AD a
_
3. Hnh chiu vung gc ca A
1
ln (ABCD) trung vi giao im ca AC v BD. Gc
gia hai mt phng (ADD
1
A
1
) v (ABCD) bng 60
0
. Tnh th tch khi lng tr cho v
khong cch t B
1
n mt phng (A
1
BD) theo a.
http://boxmath.vn/ 74
S: V
3a
3
2
, d
a
_
3
2
Bi 8.100. Cho khi lp phng ABCD.ABCD cnh a. Cc im E v F ln lt l trung
im ca CB v CD.
1.Dng thit din ca khi lp phng khi ct bi mp(AEF).
2.Tnh t s th tch hai phn ca khi lp phng b chia bi mt phng (AEF).
http://boxmath.vn/ 75

You might also like