NNG LC TR TU

Nhng Li Dy Cn Bn Ca Pht Gio

Nguyn tc: WISDOM ENERGY, BASIC BUDDHIST TEACHINGS Lama Yeshe v Lama Zopa Rinpoche - V Hu Nguyn dch Wisdom Publications xut bn Mc Lc Gii Thiu Chng mt : Bc vo con ng tm linh 1. Mc ch ca thin nh 2. tin ti vic nghin cu Pht Php 3. Tm hiu nguyn nhn ca bt hnh 4. Vng tm pht sinh nh th no 5. Tm hiu au kh v kim sot tm Chng hai : Thin nh 1. Ba kha cnh chnh ca con ng dn n gic ng 2. p dng o Php vo i sng thng ngy Ph Lc ca ngi dch: Th ca Milarepa

Gii Thiu Ti rt vui v nh xut bn Wisdom quyt nh nh du 25 nm k nim quyn sch Nng Lc Tr Tu ca Lama Thubten Yeshe v Lama Zopa Rinpoche bng cch cho ti bn quyn ny, mt quyn sch quan trng gii thiu quan im v cch thc hnh Pht gio. c rt nhiu thay i trong mt phn t th k qua t khi quyn sch ny ra i, nhng nhng nhu cu cn bn ca con ngi v chiu hng khai ph vn khng thay i, ni ln s quan tm by gi vn nh ngy xa. Vo cui thp nin su mi u thp nin by mi Nepal v n , hai thy bt u dy ngi Ty phng, mt s hc tr ca cc ngi l nhng ngi ri b x hi ni h sinh trng. C rt nhiu nguyn nhn, nguyn nhn chnh l v chin tranh ng Dng, lm cho h chn ght quyn lc x hi, chnh tr v tn gio. Nhng phong tro hp-pi hng v Kathmandu, Dharamsala v nhng ni tng t, h c kch thch bi nhng t tng ca Ram Dass y By Gi, Hermann Hesse Hnh Trnh v Phng ng, c Pht (Cu chuyn dng sng, DG) v c bit l cun chuyn tng bc ngi Ty Tng ca Lobsang Rampa. Mt s khng nh trong thnh phn ny kinh nghim c th no l nh hng ca ma ty. B v mng v nhng huyn thoi xa xa giu c v ch ngha duy vt, h mun i tm ci g chn tht su xa hn. Bng nhiu cch, mt s phn t trong nhm ny lm nhng cuc hnh trnh qua Hy M Lp Sn, ti y h chm trn vi hai ngi khc thng. Mc du mang mt truyn thng hon

ton khc bit vi nhng ngi tr mi ti, Lama Yeshe v Lama Zopa Rinpoche mt l ngi Ty Tng mt l ngi Sherpa (vng bin gii Ty Tng)- tip n h rt thn thin v chng t mt kh nng c bit vi nhm ngi a dng i tm tm linh ny. Mc d vi mt kh nng Anh ng ngho nn nh Lama thng ni- hai ngi tip xc trc tip vi h mt cch rt thn thin, b qua mi khc bit vn ha, ngn ng v nhng li dy bo ca cc ngi nh thc tn thm su tri tim h. Mt c tnh ni bt trong s thn thit ca cc ngi bn cnh nhng c tnh nhit tnh v ci m - l khng khinh thng, khng coi h nh nhng ngi xa l, ngi ngoi quc ti tham kho, hc hi v tm linh. Cc ngi khng i hi h phi tn knh cc ngi nh nhng v o s, thnh s, v thng nhc t b i ci khuynh hng tn sng cc ngi nh nhng ngun gii thot khng th sai lm. Lama Yeshe c bit nhc i nhc li rng tt c nhng cu tr li, tt c gii p cho nhng g chng ta ang tm kim c sn trong mi ngi chng ta; chng ta ch cn t gii thot chnh mnh khi nhng thi quen vng tng, nhng ham mun in khng v ngha trong i v hy lng nghe ting ni tr tu su thm bn trong. D nhin cc v lt ma tin tng su xa, vng chc vo nhng phng php ton thin m cc ngi thc tp t rt nh, nhng thay v i hi h phi chp nhn Pht php nh nhng chn l khng th bt b, khng c thc mc th cc ngi li khuyn khch nhng ngi nghe nn thc t v hy khm nghim thi ca h v s bt mn, v s ch trch ph bnh ca h. Do , thay v cm thy b truyn o, b thc gic chp nhn mt tn ngng mi thay th tn ngng c, h cm thy ang ng bn cnh mt ngi bn tm linh ni nhng li thng minh chn tht v sn sng hng dn h trn cuc hnh trnh tm linh c bit. Lama Yeshe thng nhn mnh, mt trong nhng tr ngi ln nht ngn cn chng ta khng tip xc c vi ngun tr tu ni tm l thi t thng thn trch phn ca chng ta, quan nim sai lm rng chng ta l nhng ngi bt ton, ti li, khng ng c hng hnh phc lu di. Ngi nhn nh y l cn bnh trm trng ca hu ht nhng hc tr mi n, nn ngi dn c nng lc vo vic hng dn h gii thot khi tnh trng tm linh ri bi ny. Nh ti vit trong li gii thiu quyn sch a Vo Mt Tng ca Lama Yeshe (Ni S Tr Hi dch, DG) xut bn nm 1987, ba nm sau khi ngi qua i:

Lama Yeshe c mt nng lc k diu khi tip xc vi nhng ngi n gp ngi l, kck ng c trung tm ca s bnh an, tr tu v phc lc ni h, nhng iu ny rt l m vi h trc y. C l li dy su sc nht ca ngi l, trong tm mi ngi chng ta u c sn nhng cu gii p cho vn ca chnh mnh m cn c tim nng sng mt cuc i cao c hn mnh tng. Khng nhng Lama Yeshe t n tim nng y cho chnh bn thn ngi m ngi cn c kh nng lm mt ngun cm hng cho tt c nhng ngi n nghe ngi, em li cho h nim tin vng chc vo chnh h cng c ci tim nng v gii hn ang ch i c khai m.

T bn thn Lama Yeshe v Zopa Rinpoche l nhng v thy y nng lc v rt cao thm. Nhng cc ngi li lm vic chung vi nhau cho chng ta mt cm tng rt c bit. Cc ngi kt hp din ging r rng t nhin trong nhng bui thuyt ging chnh ca kha tu thng 11 hng nm ti i Kopan thung lng Kathmandu. Lama Zopa thng l thy ging chnh, hng dn t

150 hc tr tr ln trong nhng kha tu tp, thc hnh thin theo truyn thng tng bc mt dn n gii thot, gic ng, thng c gi l lamrim. S tp trung vng vng ca ngi to nn mt bu khng kh trang nghim, tnh mch ca thin nh, nhng khng trnh khi cnh thc t n o ca nhng ngi n tham d. Theo ti kinh nghim ca hai tham d vin khng bao gi ging nhau, kin v mt s kin thng c nhiu khc bit khi nhn thc c tnh trng t hy hoi ca mt ci tm khng th chuyn ha thng cho ti cm tng mnh b li ko vo a ngc. Ging nh khi ang b cng thng v t vn, lm tng trng s kh chu, tc bc, khng thoi mi, ri khi Lama Yeshe n, mi s lp tc tr nn sng sa v y ting ci! Ging nh khi bit thi quen ca mnh thng to ra cnh a ngc, ri by gi mnh li c th thy v cm nhn c mnh cng c th to ra thin ng. Sau chn nm, v s hc tr Ty phng tng ln Nepal v n , Lama Yeshe v Zopa quyt nh lm mt cuc hnh trnh qua Ty phng vo nm 1974 thy tn mt l do ti sao li c nhng ngi i tm cc ngi. Quyn sch Nng Lc Tr Tu l kt qu ca chuyn du hnh u tin ny ( ti Vng Tm Pht Sinh Nh Th No c thm vo trong ln xut bn 1982.) Cuc hnh trnh u tin Hoa K ri sau l c chu v Tn Ty Lan vo nm 1975 gieo nhng ht ging m sau ny ln mnh trong ton cu vi hn 100 trung tm Pht gio hn 25 quc gia. V Lama Yeshe qua i nm 1984 ri c khm ph ra s ti sinh ca ngi ngay nm sau , nn ngi t tm huyt ca ngi l Lama Thubten Zopa Rinpoche trng coi, pht trin v sinh hot thng xuyn trong nhng trung tm ny. Hai mi lm nm trc y nhng quyn sch v Pht gio Ty Tng bng Anh ng rt him so vi by gi v nhng hnh gi Ty phng ng o vit sch cng rt him. Thng ch l nhng quyn sch vit v Pht gio Ty tng di hnh thc lch s hoc nhn chng hc. Quyn Nng Lc Tr Tu xut hin theo mt cn bn hon ton khc bit. Nh Lama Yeshe tng gii thch nhiu ln, khi chng ta nghin cu Pht gio l tht s chng ta tm hiu chnh mnh. C ngha l chng ta x dng nhng phng php phn tch v thin nh m c Pht dy t hn 2500 nm trc, c cc v thy n v Ty Tng tho lun t m sau , v qun tm ca chnh mnh ri s khm ph ra chng ta b cm t v s c gii thot nh th no. Ngoi Pht gio ra khng mt phng php thc hnh no c th gip chng ta tm hiu tm ca chnh mnh v nhng cm th ca chnh mnh. S qun tm nh th - khng lm an tm nh c chng minh - c mt gi tr rt cao v rt nhiu ngi chn thnh tm c quyn Nng Lc Tr Tu trong 25 nm qua, v by gi vn cn tip tc. Mc d trong mt phn t th k qua k thut tin mt cch vt bc, ng ngc nhin, nh hng su xa n i sng thng ngy ca chng ta vi nhng gin my vi tnh tinh vi siu tc trong mi nh, mi vn phng, mang nhng sinh hot trn th gii gn li vi nhau nhng chng cng khng th gii p c nhng vn nn thm su: lm th no cho cuc i ca chng ta c ngha hn? Hnh nh khi truyn thng tin tc i nhanh th s giao t gia con ngi vi nhau, y l iu quan trng, li i chm li. S pht trin k thut v tin b vt cht ch gii quyt, ch tha mn cp thi nhng mc tiu i hi lu di trong i sng ca chng ta, chng khng th gii quyt, cng khng th tha mn nhng nhu cu su thm trong tm ta. Ti hy vng rng quyn Nng Lc Tr Tu xut bn ln th 25 s em li ngun cm hng v hy vng cho nhng ai cn quan tm n vn ny trong thin nin k mi.

Jonathan Landau 7/2000

Chng mt:

BC VO CON NG TM LINH

1. MC CH CA THIN NH

Ti mun ni vi li gii thiu v s thc hnh thin. Rt nhiu ngi trn th gii ny, ng phng cng nh Ty phng, thch thin. H b li cun vo s thc hnh thin v h thc s tha thit vi n. Nhng, gia nhp th nhiu m thc s hiu n th qu t. Mi ngi trong chng ta y u c mt thn xc c cu to bi xng, tht, mu huyt ...vn vn...Ngay hin ti, chng ta khng th hon ton kim sot tt c thn xc ca chng ta nh mun, chng ta lun lun c nhng vn . Mt nh t ph c th s hu rt nhiu ti sn trn th gii, nhng, hy tm qun s giu sang ca ng ta i, nu tm ca ng ta b nht trong mt thn xc khng th kim sot c th chc chn ng ta s au kh lm lm. D giu hay ngho, khng mt ngi no trong chng ta c th trn thot c nhng vn . Cho d c c gng bng nhiu cch, chng ta cng khng bao gi c th ngn cn c nhng iu kh khn hay nhng vn xy ra cho chng ta. Nu chng ta thanh ton c vn ny, vn khc t ng n thay th. Nhng bt mn v au kh trn ngp thn xc ca chng ta bt c ni no chng ta n. Nu chng ta dng tr tu nhn tht su vo trong tri tim ca chng ta v nhng vn ny v hiu tng tn ng i nc bc ca chng th chng ta s nhanh chng pht gic c nhng tnh trng bt mn khng khip ny. Mt iu cng rt r v cn bit l nu chng ta khng c mt thn xc khng c kim sot nh th th chng ta cng s khng c mt cch no kinh nghim c nhng s au kh lin h n n. Vn cn bn m tt c chng ta u c l chng ta khng t c nhng g chng ta c mun nn chng ta au kh. l nhng g chng ta cn cho i sng vt cht nh cm n o mc nhng chng ta li mun t ho hoc thch th v chng, chng ta li mun c nhng li khen tng v c tng bc. C nhiu cnh kh chng ta c th nhn thy ngay, nh mt ngi i rch v cng ngho tng. Nhng mt cch no , tt c chng ta u l nhng k i kht v khng th kim sot c nhng g chng ta c mun. Hy ly mt th d, c nhng ngi tt phc c sinh ra trong mt gia nh giu c. Trong c cuc i ca anh ta, c th anh ta s khng kinh nghim c mt cht g v s thiu thn vt cht. Anh ta c th mua c bt c g anh ta mun v c t do i du lch bt c ni no anh ta thch hng c tt c nhng th vui m cc nn vn ha khc nhau em n. Ri khi m khng cn mt ni no i, khng cn mt ci g s hu, khng cn mt th vui no hng, anh ta vn cm thy thiu, vn cm thy khng tha mn nn anh ta vn than kh. Trong trng thi bt an nh vy, trong tm trng bt mn nh vy, nhiu ngi m ra in lon, h khng cn kim sot c tnh trng ny v bt u thm mi t ti ca kh au. Nh vy, mt i sng hon ton sung tc, trn y th vui th au kh vn c , vn hin din ngay . S tht l cng s hu vt cht bao nhiu th tm bt mn cng tng ln by nhiu, bi v s s hu vt cht khng c mt cht kh nng no nh hng n hoc ct t c ci mm mng cn ca kh au. Mt dng lin tc ca bt mn, lm lc, lo lng v nhng lin h vi chng vn cn . Nu s tch t tt c nhng tin nghi vt cht bn ngoi m thc s c kh nng loi b c kh au th kh au phi chm dt v bt mn phi ngng ng mi c. Nhng cho n khi no tm ca chng ta cn b rng buc vi ci thn xc, vn cn lin h vi ci thn xc khng th kim sot ny th au kh vn cn lin tc tip din. Th d, bo v i chn khi gim phi nhn trn ng chng ta phi mang giy dp. Nhng s kin ny khng hon ton chm dt vn . Chnh i giy cng thng mang li ci au. Chng c th lm au nhng ngn chn hoc cho chng ta nhng lc khng thoi mi. y hon ton khng phi li lm ca nhng bc th giy. Nu chn ca chng ta khng di qu, ln qu, nhy cm qu th nhng i giy thi trang kia phi hon ton thoi mi cho chng mi ng. Nh vy, nu chng ta nhn su vo vn chng ta s khm ph ra ci ngun gc khng thoi mi ny khng phi ti nhng l do bn ngoi m thc s nhng nguyn nhn ang nm su trong c th v tinh thn ca chng ta, chnh c th v tm thn ca chng ta to ra tnh trng khng thoi mi ny. y ch l mt th d v kinh nghim au kh qua thn xc ca chng ta. T khi sinh ra n khi la ci i ny, chng ta phi dng bit bao nhiu sc lc bo v ci thn xc ny khi au kh. Tht ra, tt c mi ngi chng ta ch dng thi gi bo v ci thn xc ny mt cch v ch, khng hu hiu, hon ton khng mang li mt kt qu no. Mc ch ca thin khng phi

 bo v ci thn xc ny. Khng bao gi nn ngh nh vy. N c mt mc ch cao hn, gi tr hn. Dng thin cha bnh thn xc hay mu cu li ch b ngoi th tht l v ngha l v lm mt i s diu dng ca mt phng tin thin xo, dng nh vy n ch cho chng ta mt gi tr nht thi ging nh dng thuc aspirin cha bnh nhc u. Bnh nhc u c th ht nhng khng c ngha l chng ta c bo m hon ton. Mt thi gian sau n s tr li bi v phng php iu tr ny khng c kh nng chm dt tn gc r ca vn , v th s gii quyt ch c tnh cch tm thi. V s d chu nht thi v s gim au tm c th dng nhng phng tin bn ngoi, nn khng cn phi dng n thin nh hay bt c mt s thc hnh tm linh no cho mc ch . Chng ta khng nn phung ph sc mnh ca thin nh cho nhng mc ch hn hp nh vy. Mc ch chnh ca thin l tr bnh tm. Mc du thn xc v tm ca chng ta c nhng lin h ni ti nhng chnh chng cng c nhng hin tng hon ton khc nhau. Thn xc ca chng ta l mt i tng m mt ca chng ta c th nhn thy c, nhng tm th khng nh vy. Nhng thnh phn trong mt gia nh c th c nhng nt ging nhau, nhng mi mt a tr li c mt c tnh khc nhau, c tnh khc nhau, s thch khc nhau...vn vn... Mc du cng hc chung mt trng nhng s thng minh, s hp th bi hc ca mi hc sinh li hon ton khc nhau, v chng nh hng t cha m hay ng b chng. S khc bit tinh thn khng th gii thch bng nhng phng php vt l. Mt iu cng cn ni n y, c nhng a tr nh rt r v chnh xc nhng g xy ra trong kip trc ca chng. Chng c th ni ni no chng sinh ra, chng sinh sng nh th no ...vn vn... chng cn c th nhn din c ngi v s vt trong kip trc ca chng. Nhng s kin ny c th kim chng c, y l nhng bng chng hin nhin v xc thc cho bt c ngi no mun nghin cu lnh vc ny vi mt tm v t khng thin kin. Trong bt c trng hp no cng u c mt l do n su khc bit tnh bm sinh ca mi thnh phn trong gia nh, mi ngi v c bit mt s tr chng nh c nhng kip trc ca chng, tt c nhng s kin ny cho chng ta bit mt s tht: tm ca chng ta khng c mt ch bt u nht nh. Kip trc tht s c. Chng ta khng i su vo vn huyn b y v s tip ni ca kip ny v kip khc, mt iu quan trng cn nh l: tm ca chng ta lin tc t kip ny qua kip khc, vy th n c th mang nhng g hin ti qua tng lai. i sng ca chng ta trong hin ti l kt qu t nhng hnh ng, ca c tinh thn ln th xc, m chng ta to ra trong kip trc. Cng nh th, nhng hnh ng ca chng ta ang lm trong kip ny s xc nh i sng cho kip sau ca chng ta. V th, trch nhim hnh thnh tt c nhng g trong cuc sng ang nm trong tay ca chnh chng ta. Tht l v cng quan trng khi nhn ra c vn ny nu chng ta mun i tm nhng ngha ch thc cho vic ct t ton din nhng au kh tinh thn ln th xc. Mi mt ngi chng ta tng sinh ra lm ngi. Nh vy, chng ta c c hi em li cho i sng ca chnh chng ta mt ngha v mc ch. chim ly tt c nhng li ch ny, chng ta cn phi i ngc li nhng g m loi th thp hn c th lm c. Nh hiu bit v s ti sinh v nh kim sot c tm ca chnh mnh, chng ta c th kim tm c cn nguyn ca tt c mi au kh. Chng ta c th gii thot khi vng lun hi cht v ti sinh ch trong mt vi kip sng. Chng ta c phi tri ln vo vng sinh t m khng c mt s la chn hay kim sot no, n l nh vy, chng ta kinh nghim bit bao nhiu l au kh v mt ci thn xc khng th kim sot c. Nhng vi mt ch quyt tm thc hnh, ci vng lun hi ny s b ph hy hon ton, chng ta s c gii thot khi au kh v bt mn mt cch trn vn vin mn. Tuy nhin, ch chy trn khi lun hi sinh t cho chng ta thi th khng c, cha . y khng phi l mt cch p dng khn ngoan cho i sng lm ngi ca chng ta. Khng phi ch mt mnh chng ta b au kh v bt mn m tt c nhng chng sinh khc cng ang chu nh chng ta. Nhng, hu nh h thiu tr tu -con mt o php- tm con ng ng m chm dt hon ton au kh. Khng tr mt ai, tt c mi chng sinh trn mt t ny u dnh trn vn c cuc i tm cch thot khi kh au, tm kim hnh phc v an lc. Nhng tm ca h trn y u minh tm ti, s kim tm ca h ri vo ho huyn lc lng. Tm v minh, thay v hng dn h i ti mc tiu phc lc, n li dn h t kh au ny n bt mn khc. H c gng loi b nhng nguyn nhn ca kh au, nhng bt hnh thay mi ngy h li i xa nit bn hn. Tt c chng sinh u b kh v u mong mun thot kh nh chnh chng ta. Nu chng ta nhn thc c iu ny, chng ta s hiu c s ch k ca chng ta khi chng ta ch mong gii thot, vo nit bn mt mnh. Tt hn chng ta hy cu mong cho tt c u c gii thot. Nhng trc khi c th dn dt ngi khc vo con ng chm dt kh au, chnh chng ta phi l ngi gic ng trc. Ni khc i, chnh chng ta cn phi tinh tin trn con ng tu tp gii thot c th hng dn ngi khc. Vn ny c th ct ngha nh sau: ga s chng ta mun em mt ngi bn i ngm cnh mt cng vin no , nu chng ta b m th khng c cch chi chng ta c th dn c ta n c, mc du chng ta mun lm. iu kin tin quyt l chng ta phi c mt cp mt tt v phi bit ng i n cng vin. Cng ging nh vy, chng ta phi c kinh nghim v con ng gic ng trc khi chng ta c th ch cho ngi khc, mi ngi sinh ra khc nhau, t tnh tnh cho n i sng, nn con ng dn n gii thot cng khc nhau. Vy, mi khi ni v mc ch ca thin nh l chng ta ni v s t gic ng, mt s thnh t chng nhng cho chnh chng ta m cn cho tt c nhng ngi khc na. y l mc ch v cng l l do chnh yu khi chng ta bc chn vo con ng thin nh. Tt c cc v o s du ga cng nh tt c cc bc thy v thin nh trong qa kh u thc hnh o php theo tm

nguyn . Ging nh vy, khi chng ta bc chn vo con ng thin nh - theo c Pht, c hng ngn hng ngn phng php thc tp thin nh khc nhau, ty theo cn c ca mi ngi - chng ta nn c nhng ng nng thc y ny. S thc hnh tm linh tht l cn thit. Chng ta khng thin ch v bt chc mt phe nhm no, mt ngi no hay ngay c v Thng . Nhng ch v trch nhim ca chng ta i vi chnh s au kh ca chng ta, chnh chng ta chu trch nhim bo v chng ta. Chng ta t ng ln i tm hiu chnh mnh v cng chnh chng ta to ra hon cnh cho mnh t gii thot. Do , v au kh dy v cuc i chng ta, nn chnh chng ta phi lm mt ci g cho cuc sng hng ngy ca chng ta. Mt ci g ny chnh l s thc hnh tm linh, hay ni mt cch khc, chnh l thin nh. Nu chng ta khng quay tr vo bn trong hun luyn tm ta m c dn ht nng lc vo vic sp xp ri li sp xp nhng chng trnh cho cuc i vt cht hin ti ny th kh au vn cn , c mi mi tip tc. Kh au khng c ch bt u, nu khng thc hnh mt phng php tm linh hu hiu th kh au cng khng c ch chm dt. Ni mt cch tng qut, tht l kh thc hnh o php trong mt mi trng sng trn y vt cht nh ngy nay. V c qa nhiu tr ngi, c qa nhiu iu hp dn hn s tu tp thin nh. Tuy nhin, cn bn ca nhng iu cn tr ny li khng phi l nguyn nhn v mi trng ca chnh n. Kh au khng ti nhng nh my trong khu k ngh, n khng phi ti n thc ung ca chng ta, cng khng phi ti bt c ci g khc. N ang nm ngay trong tm ca chnh chng ta. y l im rt ngc nhin cho ti trong thi gian ny, chuyn thm ving u tin ca ti qua Ty phng, thy tn mt bn cnh s tin b vt cht l s thch th thc hnh o php v thin nh trong nhiu chiu hng khc nhau ca ngi Ty phng. C rt nhiu ngi chn thnh i tm mt ngha cao c hn cho cuc i ca con ngi, h c gng chuyn ha mi ngy. Vi lng ngng m c bit, ti ngh rng y l mt vic lm rt khn ngoan khi con ngi bit c gng ho hp i sng vt cht v i sng tinh thn, c mt i sng su xa v ni tm cng nh mt i sng y tin nghi cho th xc. Vi nhng ngi nh vy i sng chc chn khng phi l mt s ha hn trng rng. Mn n m c ch to bi nhiu thc phm khc nhau th chc chn phi ngon. Cng vy, nu chng ta c nhng cng vic lm, c nhng hot ng v c gng tht nhiu cho vic kin ton con ng tm linh theo o php th i sng ca chng ta tht l phong ph. S li lc, n ch m chng ta c c nh bit kt hp hai lnh vc ny th thc l v i bao la. C mt s khc bit rt ln gia tm, xc cm v nhng kinh nghim ca mt ngi bit p dng o php vo cuc i ca h v mt ngi khng bit p dng. Trong lc phi ng u vi nhng kh khn ca cuc sng trn y vt cht ny, ngi bit p dng o php s t lm ln hn v kinh nghim cuc i t au kh hn. H bit kim sot tm v bit phi lm g bn trong tm ca h sn sng gii quyt nhng vn xy ra mt cch thnh tho, khn ngoan. S p dng ny khng phi ch cn cho i sng thng ngy ca h m c bit ngay c trong lc h cht. Nu chng ta khng bao gi thc hnh i sng tm linh th chng ta s khng bao gi hun luyn c tm ca chng ta qua k lut thin nh, ri khi s cht n, chng ta s phi chin u rt gay go. S li ch quan trng nht m mt ngi thc hnh o php c c l h coi ci cht nh l mt cuc hnh trnh y vui th tr v nh. N ging nh l i n do chi trong mt cng vin tuyt p. V ngay cho c nhng ngi cha t gic ng trong thin nh th ci cht i vi h cng nh nhng, khng ng s hi. C nhng ngi i din s cht --chng ta khng th trnh c -- vi mt ci tm tht bnh thn. H khng s hi cht no, khng lo u v nhng iu m h s gp hay v nhng ngi thn yu, v ca ci v ngay c v chnh thn xc ca h. Trong cuc i ny chng ta kinh nghim s sinh ra v by gi chng ta ang kinh nghim v tin trnh ga. Ch duy nht c mt s kin m tt c chng ta ang phi i n chnh l s cht. V th, s thc hnh tm linh s gip chng ta i din vi mt s kin khng th trnh c mt cch bnh thn an nhin, nh vy s thc hnh thin nh mi c ch li -- mc du n cn c nhng mc ch cao hn na m chng ta c th p dng. tm tt, khng cn mt s kin bn ngoi no ca thin nh c v quan trng hn na. Mc d chng ta ngi xp tay theo kiu ny hay xp chn theo kiu kia th cng ch c mt cht nh hng m thi. iu v cng quan trng trong con ng tu tp l kim sot xem, theo di xem phng php thin nh m chng ta ang p dng c thc s gii thot chng ta ra khi au kh hay khng. N c chm dt nhng s kin ho huyn, huyn o ang din ra trong tm ca chng ta khng? N c chm dt c tham sn si khng? Nu n thc s gip chng ta gim c nhng thi tiu cc ca tm th l s thin nh hon ho, s thc hnh ng v c gi tr. Nhng, ni mt cch khc, nu n ch lm tng thm nhng thi tiu cc, xu (nh tng lng kiu mn,) th li l mt nguyn nhn khc em li au kh. Trong trng hp ny, d chng ta c ni l chng ta ang thin, ang tham d nhng kha tu tp, th chng phi l thc hnh tm linh hay thc hnh o php mt cht no. o php hng dn chng ta ra khi kh au, ra khi nhng s rc ri. Nu s thc hnh khng dn chng ta theo ng hng ny th c mt ci g sai lm trong m chng ta cn phi khm xt li. Thc ra, ct ty ca vic thc hnh o php ca tt c cc v hnh ga l khm ph xem nhng hnh ng no ca h mang li kh au v nhng hnh ng no ca h l nguyn nhn ca hnh phc. T , h p dng s thc hnh vo vic trnh kh au v to thm hnh phc cng nhiu cng tt. y mi l ct ty ca thin nh, y mi l tinh yu ca o php. Tm li, tt c chng ta l nhng ngi bt u bc chn vo con ng thc hnh o -- bt u thin nh v thc tp kim sot tm -- chng ta cn phi tin tng vo nhng ngun gio l, nhng s dy bo. Chng ta nn c nhng cun sch c gi tr,

khi c s nghi ng hay thc mc, chng ta nn hi nhng bc thy, nhng bc thc s tu tp, chuyn cn thc hnh v c nhng chng nghim trn con ng tm linh m h i. y l mt iu v cng quan trng. Nu chng ta ch theo s ch dn ca sch v th y l mt vic v cng nguy him cho con ng tu tp ca chng ta. Ngay c vic chn la mt v thy, mt v o s hay mt v lt ma. Hy chn cho ng. H phi l nhng ngi c thc chng, tng thc hnh v sng trong o php. S thc hnh thin nh ca chng ta, s thc hnh con ng tm linh ca chng ta khng th tiu cc, khng th c nhng thi th ng c. Chng ta khng th no ph v c s kin c ca au kh bng mt s m qung, nh d khi t nim tin vo mt v no --ngay c mt i s -- bo chng ta lm iu ny, vic kia. Tt hn chng ta nn s dng s thng minh ni tm ca chnh chng ta xc nhn, tm kim nhng phng php thch hp hu mang li nhiu kt qa hn. Nu chng ta c y nhng l do tt lnh tin tng rng s dy bo ny c gi tr v hu ch th chng ta nn thc s thit tha v chn thnh theo ui n. Ging nh vic chn thuc, mt khi chng ta chn c ng loi thuc cha lnh cn bnh ca chng ta th chng ta phi dng ngay lp tc. Nu khng, chng ta c ung i bt c loi thuc no m chng ta c th chng ta chng nhng khng khi bnh m cn mang thm bnh vo ngi. y l li khuyn cui cng ca ti cho nhng ngi no mun bc chn vo con ng thin nh v tu tp o php. Con ng tm linh rt l thm diu bao la, nu chng ta khng th thc hnh o php m ch hc hi tm hiu n thi th n cng hu ch cho cuc i ca chng ta rt nhiu. l tt c nhng g ti mun chia s.

2. TIN TI VIC NGHIN CU PHT PHP

Ti rt hn hnh c gp Trungpa Rinpoche (Rinpoche l danh t Ty tng ch nhng bc thy ng tn qi, thng l nhng v ti sinh -Dg) v tt c qy v y. Ti c Trungpa Rinpoche cho bit qy v rt mong mun tm hiu con ng dn n gii thot, s gii thot ni tm. Ti rt thch khi c bit nh vy. Thc ra, ti khng c thuyt ging cho qy v ngy hm nay. Ti ch n y thm ving tu vin Naropa v nh qy v bit ngi i du lch thng hay ni nhng g! Tt c qy v y tht c phc. Qy v n vi tr tu ca Pht v chc chn qy v s c c hi thc hnh tr tu ny. Rt nhiu ngi khng hiu c nhng c duyn v nhng c hi him c khi c tip xc vi Pht Php. H cho rng y ch l mt s tnh c c c mt t tng hay c gp mt ngi. Nhng khng phi nh vy. Khng c g xy ra m khng c nguyn nhn, ci g cng c nhn v qa. V th qy v ng nn ngh v n nhn Pht Php nh l mt mn qa tng. Bi v rt kh v rt him m c c, nn qy v hy n nhn n bng tt c tm lng chn thnh v trn qi ca qy v. Cng c th c nhng s hiu lm v nhng kt qa khi tip xc vi Pht Php. Nh ngh: Hm nay ti c dy bo nhng phi i n mt nm na ti mi thc s nhn ra n, mi chng nghim c n. H tht vng v con ng t gic ng qa xa. Ngi thi nay khng nhn ra c ci g ang ngay trc mt ca h! Mi khi chng ta n vi Pht Php, nu chng ta m ht tm hn ca chng ta ra bng mt tm lng thc s chn thnh th chng ta s nhn c s p ng ngay lp tc. Chng ta s nhn ra mt ci g mi l v su m v chnh chng ta, v th gii chung quanh chng ta v v hiu qa ca nhng g chng ta ang suy nim. Nu chng ta suy gm nhng li dy bo vo bui sng, c th bui chiu chng ta nhn ra kt qa. Khng cn phi i n tng lai mi nhn ra n. Qy v l nhng ngi thc s c dim phc c n vi Pht Php qua v Rinpoche kh i ca qy v nn qy v khng nn chm tr trong vic thc hnh. Nu qy v ch lo su tm tch tr o Php th qy v to thm rc ri cho qy v ri . Nu nh vy th nhng li dy bo y minh trit v y l lun cng s ch l s thng minh v l lun m thi. Chng ta thng b quyn d bi

nhng trit thuyt uyn thm ca o Pht v bi nhng danh t chuyn mn huyn b phc tp ca n, phn ng chng ta hng say n nhn nhng li gii thch v o php theo chiu hng ny. Nhng kiu thng minh nh vy, nhng li n nhn o Php m khng thc hnh o Php th ch tch t thm nhng nguyn nhn to thm rc ri, to thm bt mn trong tm m thi. Rt d c loi hiu lm ny khi n vi Pht Php. Chng ta thng quan tm hay thng ch n nhng danh t v s din dch ca n mi khi chng ta hc hi mt vn g. Nhng trong mt o vin, nh o vin Naropa ny, th vn t ng khng nn qa coi trng. Chng thun ty ch l nhng tm bng ch ng i n tr tu m thi, chng khng phi l tr tu. Mc ch chnh trong vic hc tp y l c c nhng chng nghim o Php ni tm. Qy v phi t chng nghim nhng li dy bo trong tm ca qy v thay v i o Php mang n ch li cho tm ca qy v. Nu qy v thc su xa c vn ny v chn thnh m tht rng tm hn ra th s gii thot s n mt cch d dng. Hon ton ty thuc vo s thc v tnh thc ca qy v. Chic cha kha thu thp kt qa trong o Php l lun lun c gng tm hiu xem lm th no nhng li dy bo c th em p dng thch hp cho mi sinh hot trong i sng thng ngy ca chng ta. Nu chng ta n nhn o Php ch bng tr thng minh kh cn th nhng trit gio chng ta hc hi c cng ch mang li cho chng ta nhng cm ngh mu thun v nhng cm th xung khc m thi. V th, thay v tinh tn trong tinh thn th li b bnh tm thn. Kt qu ny khng phi ti gio php. N cng khng c ngha l c mt ci g sai quy trong s trong sng v minh trit ca t tng, n ch l s khc bit ca loi tr thng minh kh cn. Ngun gc ca vn l thi thu nhn o Php. Nu chng ta thc s chn thnh tip nhn nhng li dy bo bng c tm hn m rng ca chng ta t chng nghim nhng g hc hi c th gio php v nhng trit thuyt s n ch v cng. Cng hc hi, cng c nhiu n ch. Khng c g phc tp kh hiu c. Nhng, nu chng ta c vi vng, ngu nghin nhng li dy bo m khng chu ngng li tiu ha chng th chng ta ch kinh nghim c kh au trong mt tinh thn cht y bt mn m thi. Th d, qu v c th hnh din v nhng ti liu, sch v v s hiu bit m qu v tch tr, thu thp c; mt cch khng cn tiu ha chng, qu v tuyn b rng qy v bit nhiu v o Pht, quan nim ca qu v tt hn, vt xa nhng ngi khc. Quan nim ny s chng hng dn qu v n u c m ch gy thm rc ri cho chnh qu v v cho nhng ngi khc. Ti sao nhng loi thng minh ny li ang gy rc ri cho thi bui ny? C th mt vn no ang honh hnh thi i pht trin vt cht ngy nay. Ngi ta vn tip tc ham mun nhng ci g mi l, m khng bao gi bng lng vi nhng sn phm m k thut tn tin ang cung cp cho. V th, ngi ta thch chy theo nhng t tng khch ng lng ham mun ca h ri h b m mt bi nhng mc tiu khng gii hn m h ngh rng h c th chim ot c. H cm thy khng c g l nguy him khi bun bc v kh chu, bi v s hc hi th c tin ti khng gii hn v khng ngng. Vi mt thi nh vy m hng v mt ci tm c kh nng bt tn th cng chng c gi tr g vi tr tu -s thng minh chn tht. N ch mang li nhng m tn v chn tnh m thi. Loi thng minh v chp ny ch phn nh nhng g ang nm su trong s m tn m n c tch tr t lu mang li nhng nim vui, s an ton v ngay c s gii thot tm thi. ng coi nhng li ni ca ti nh l mt s khng hong. im m ti mun nhn mnh l chng ta nn kim im tm ta mt cch v cng khn ngoan v su thm.Ti sao chng ta li mun tm hiu hc hi nhng li dy bo ca c Pht, v chng thc s c ngha g trong nhng sinh

hot hng ngy ca chng ta? Chng ta c th ngh rng chng ta ang theo ui con ng dn n gic ng, nhng khi thc s i vo vn th chng ta thc hnh n ra sao? Nu chng ta thc tnh i su vo vn , c th chng ta s nhn ra c nhng g chng ta thc hin. Nhng nu chng ta kim sot k ri m chng ta vn khng nhn thy chng quan trng, chng ch l nhng kha cnh ca cuc i, th c l chng ta khng tiu ho nhng li dy bo m chng ta nhn c. Chng ta ang nghin cu hc hi v thc hnh Pht php, nhng chng ta chng bao gi t hi chng ta ci ngha chn thc ca qui y Pht, Php v Tng l g? Nu chng ta suy ngh v nhng iu ny v c ngay mt cu tr li - nh chng ta ang vit mt bi kho lun- th c l cng chng c g xy ra ni tm ca chng ta. Ri chng ta vi vng i n kt lun l qui y chng c ngha g ht. y l mt sai lm ng bun. Mc du chng ta c th c hng chui di nhng nh ngha bng by i na, s qui y cng vn chng c ngha g vi chng ta nu chng ta khng qui y bng c tri tim chn thnh m rng ca chng ta. Nh vy, s tm hiu chn tht s cho chng ta hiu c rng chng ta khng tiu ho ci g mi thc s l qui y. Chng ta t loi b chng ta ra khi s tr v an bnh ca Tam Bo. Nu chng ta nghin cu Pht Php bng mt ci tm hon ton ci m v chn thnh, c gng i tm nhng cu tr li cho nhng vn hng ngy ca chng ta, th qui y thc s em li rt nhiu ngha. T nhng kinh nghim ring ca chng ta, chng ta bit c nhng ga tr thng tin vt bc ca c Pht v mt tm ton gic. Chng ta s nhn thy mt cch v cng trong sng th no l lng t bi gic ng, n vt xa nhng g gi l rng buc v ham mun thng tnh, n cho chng ta nhng kh nng em li hnh phc cho chnh mnh v cho nhng ngi khc. Bng cch ny, cu tr li cho cu hi qui y s n ngay t tri tim ca chng ta ch khng phi bng mi ming. iu ny khng c ngha l chng ta nn chp nhn mt cch m qung, n gin v n l nhng li dy bo ca lt ma. y l mt s sai lm trm trng nh chnh nhng s thng minh ho. iu v cng quan trng l chng ta nn hiu nhng li dy bo bng chnh s tnh thc su xa ca chng ta. Chng ta phi kim chng nhng s tht m chng ta v ang c dy bo, khng nn chp nhn n ch v n c ni ra bi nhng ngi mc chic o thy tu, hay hon ton m gi n bng tr thng minh ca chng ta. Khng c mt ch no trong Pht gio dnh cho nhng kiu m mng ho huyn ca loi tm linh siu th. ( nht nguyn nhn gy kh au cho chng sinh l v minh, ngha n gin ca v minh l khng sng sut, khng bit, khng hiu mi hin tng xy ra. V th, chic cha kha u tin v duy nht i tr cn bnh ny chnh l tr tu, ngha n gin ca tr tu l hiu mi hin tng nh n l. Tr tu ch n sau khi chnh mnh khng phi ai khc- thnh tm thc hnh o Php, tr tu khng n qua kinh sch, lt ma, n cha hoc bt c s kin bn ngoi no; nu c th y ch l tr thng minh bnh thng m thi, khng phi tr tu -Tr Bt Nh - tr thng minh cng ch em li kh au, mt loi v-minh-thngminh. - Dg) Khi chng ta nghin cu hc hi lu ri m vn cn tr ngi vi nhng kinh nghim cm th thng tnh, chng ta c khuynh hng i khin trch v lt ma hay v thy ca chng ta. Trong lc ny chng ta nn t vn chnh mnh xem chng ta c lm mt iu g hn s i hi ca tri kin hay khng. Thi ca chng ta c hon ton thay i khng? Trong trng hp ny c th chng ta u c tm ta. trnh s nhim ny, o Php c bit ch trng n vn hc tp v

thc hnh khng c xa ri nhau. Ci g chng ta thc hin qua thn khu v ca chng ta th quan trng hn nhng g chng ta su tp c t sch v rt nhiu, hay ngay c t nhng iu hc hi c nhng v lt ma, nhng v thy, nhng v o s hoc t bt c ai. Trch nhim v s gii thot v gic ng nm ngay trong ta, khng phi mt v lt ma hay bt c mt v thy no. S t o c ln mnh t c tnh v kh nng ca chnh ta ch khng phi t bt c ai. Tht l sai lm khi chng ta khn xin, Ly lt ma, con c th lm g y? y l mt s tht, hy lm vi tt c nhng g chng ta c -bng chnh kh nng ca chng ta - iu ny xc nh hiu qa ca s thc hnh tm linh. Theo ngha thm su ca o Php, chng nhng chng ta phi chu trch nhim v nhng bi ri lm ln v au kh ca chng ta m chng ta cn phi chu trch nhim cho c nhng s bung x ca chng ta na. Nu s hc hi Pht Php mang li nhng phn ut cho tm ca chng ta th chnh l chng ta tht bi trong vic pht trin s hc hi ra trong ngh v hnh ng ca chng ta. Tuy nhin, nu chng ta bit lm th no tiu ho c nhng g chng ta hc, ngay c mt iu nh mn, th n cng mang li rt nhiu n ch cho tm chng ta. Ging nh mt ming chocolate hay mt ming bnh rt ngon; s hiu bit tm thng khng th so snh c vi n. S hiu bit tm thng khng th cho mt hnh nh no v s chn thc, v thc tng, v thiu trc gic. Nh ti ni, nu chng ta em thc hnh nhng g chng ta hc hi c th chng ta khng cn i kt qa. n ch s n ngay. Ti qa quyt rng nhng ngi no trong qy v y c kinh nghim v thin nh u nhn nhn tt c nhng kh khn xy ra thng ngy u c gii quyt mt cch tt p, nhanh chng. S tht xy ra nh vy, mc du ch c mt thi gian thin nh ngn thi cng mang li s bnh an lu di, qy v c nhng kinh nghim ny, phi khng? Mi khi chng ta c s an tnh ti ni tm, mi khi chng ta em p dng s bnh an ni ti ny l chng ta thc s tu tp, v th chng ta s d dng gii quyt c nhng vn . Khng c s an bnh ny, vic tu tp ch em n cho chng ta nhng xung ng m thi. V ni tm lun bn rn vi nhng tng xung t nn n khng cn mt ch no cho o Php. Nhng li dy bo ca c Pht rt n gin v ngay thng. Nu chng ta thy n phc tp ch v chng ta to ra nh vy. C th chng ta ngh, Ti c bng tin s, ti hiu tt c nhng t tng ny, nhng ti vn khng tm ra c mt phng php no thc hnh o Php. Liu thuc cha cn bnh ny l hy t nhn su hn vo ni tm ca chnh chng ta. Hy c gng quan st nhng nim tm linh bnh hon ca chng ta v hy khm nghim nhng ngun nng lng thn khu v ca chng ta xem c ch no b tc nghn v b hng dn sai lm khng. lm cng vic ny c kt qa, chng ta cn c mt cht kinh nghim v s kim sot tm. Chng ta cn c tinh thn k lut, lut tm linh gip chng ta thc hnh mt cch sng ng linh hot hn. Nu chng ta khng bt u c hoc bt u pht trin ngay by gi mt k lut tm linh th chng ta s mt, s hoang ph rt nhiu thi gi trong cuc i cho mt ci tm v k lut. Khng c chnh kin t khi u nn lc v minh c dn chng ta ti sinh vo vng lun hi ht kip ny n kip khc m khng c quyn la chn. Chng ta m ca tt c nhng nh hng xu t do thm nhp vo c trong tm hn ln ngoi thn xc ca chng ta. ng t M y mang mt ngha th ng. Tuy nhin, vi mt s p dng ng n lut tm linh, vi mt tinh thn k lut cao , chng ta c th M trong ngha tch cc.

Tinh thn k lut khng phi l s sit cht thn kinh nh chng ta ngh. N hon ton khng c ngha l chng ta nht chng ta vo mt nh t mt ht s t nhin v khng cn sng to. N ch c ngha l chng ta nn tnh thc trong tt c mi hnh ng ca chng ta. Mt cch t t v kin nhn, chng ta nn ci b, tho g tt c nhng nt tht v nhng nim sai lm ca chng ta, t chng ta gii phng chng ta khi tt c nhng nng lng th ng m n ct cht chng ta t mun kip. Nhng l thuyt phc tp khng cn thit cho tin trnh tinh tin ny. iu v cng quan trng l chng ta phi chm dt ngay tnh trng v thc, tnh trng khng thc tnh trn tt c nhng thi quen thng ngy ca chng ta. Mt s ngi ngh rng gi k lut s lm chng ta mt ht s ci m v tnh t nhin. H cho rng chng ta nn thoi mi v hy cho mi th tri chy mt cch t do. Hnh ng nh vy chng c g ngc li vi k lut. Nhng thc ra, gi k lut li gip chng ta ci m mt cch chn tht hn. Nhiu khi chng ta phi dp b thc c t nhin v nhiu lc chng ta li phi liu lnh hnh ng. Khi chng ta sng trong k lut tr tu ca o php, chng ta s khng cn b nh hng ca vng tng v v minh na. Nu chng ta c gng hnh ng mt cch t do khng cn k lut th thay v ci m vi hon cnh ang i din, chng ta li b bng bt bi nhng s lm ln, bi ri ca chnh chng ta. V th, c t nhin chng ta phi c mt tinh thn k lut t s thc tnh v tr tu. Rt nhiu ngi phn nn rng nu lin tc ch vo nhng hnh ng ca thn khu v th kh qa. Nhng thc ra n ch kh khi no h khng ch n lut nhn qa. Tt c nhng thi quen ca chng ta hin ti s trc tip nh hng n nhng g s xy ra trong tng lai. Cng ging nh vy, nhng g chng ta ang gp phi by gi u l kt qa ca tt c nhng g chng ta lm trong qa kh. Nu chng ta nhn thc c iu ny, chng ta s thn trng vi nhng hnh ng hin ti ca chng ta mt cch su xa hn v y l trch nhim ca chnh chng ta ch khng phi ca bt c ai khc. Chng ta s nhn thc c hnh phc hay au kh l do quyt nh ca chnh chng ta. Nu chng ta l ngi t t, d thng v ci m trong tinh thn k lut th kt qa l chng ta s c hnh phc tht . Nu chng ta l ngi c c, ch k v hp hi, chng ta s ch gp nhng kh khn v au kh. Do , k lut ch kh khn i vi ngi no khng bit hoc khng s lut nhn qa, nn h cng chng c mt s thc y no n vi con ng tm linh. Nu chng ta hiu c s lin h t nhin gia nhng hnh ng v nhng nh hng ca n i vi chng ta v nhng ngi khc th chng ta s t ng phi thc v cn trng trong mi hnh vi ca chng ta. y l l do ti sao chng ta phi thc tnh. Mi khi chng ta tnh thc trong tng hnh ng ca chng ta l chng ta pht trin thm tr tu. T chng ta kim sot c lut nhn qa. Ni cch khc, khi chng ta c th thanh ty c nghip ca chng ta. V th, vi s tnh thc, chng ta s c nhng thc chn thc khi pht ch khng phi do v minh m ra. Mt ch thng c dng khai m nhng bui php m, nh Om muni muni maha muniye svaha, ngha su xa ca ba ln lp li Muni l kim sot. Muni u tin kim sot tam c tm - tham, sn, si - ba th ny mang li au kh cho cuc i. Muni th hai thanh ty nhim v nghip, k c nhng hnh nghip tt mang li nim vui cho nhn loi, v nhng th ny cng lm cho tm khng thanh tnh (nghip c nghip xu v nghip tt, nghip no cng lm cho tm khng cn cn bng thanh tnh, Pht v chng sinh tnh thng rng lng, rng lng th khng c tt khng c xu, tm rng lng ch nhn s vt nh th, nh n l, khng c kiu, A, ci ny tt ti nn gi; ci kia xu qu, b i. --Dg) Vi s kim sot nh vy, gip chng ta thot khi lun hi. Nhng chng ta khng th pht trin sc mnh ny hay nim an

lc ny trong mt khong khc m n s n t t, t t, rt chm trong tim thc ca chng ta ri mt ngy no s tr nn hon ho. Maha muniye, i thanh ty, s kim sot ton din, thanh ty tt c nhng du n ca o vng v nghip lc nm rt su trong th vi t nh nguyn ca tm ta. Trong s pht trin cao ny, trong s gic ng ny, chng ta c kh nng tnh thc trn vn (ton gic) mang li n ch cho mun loi chng sinh. Nhng trc nht chng ta phi bt u, t t, tinh tn u u, u u, khng hp tp, khng vi vng. ng lm nhng bc nhy vt. Hy p dng, hy thc hnh mt cch vng chc. Nu chng ta bt u tin hnh t t nh vy, chng ta s c kh nng tip tc lu di mt cch rt d dng v rt thoi mi. Chng ta s thc tnh v kim chng c tt c nhng g chng ta ang thc hnh trong tng giy pht. Nu chng ta nhy vt ngay t lc bt u chng ta s b gy chn; lc nu c lt ma n chia s vi chng ta v s tin b, v nhng chng nghim o php th chng ta b qu mt ri, chng cn chia s g c. Trch nhim v s thc tp li dy bo ny chng phi ng thy m ti chnh chng ta. Khi chng ta qui y Pht, Php v Tng l chng ta quyt lit vi nghip ca chng ta. C ngha l chng ta sn sng canh gi ba ca ng thn khu ca chng ta v chng ta tip tc tnh thc trong tng hnh ng ca chng ta. Phng php hon thnh cng vic ny l thin nh. Nu chng ta quyt nh v c mt phng php thch hp th s hc hi trit l v gio php mi c ch li. Lc cng hc hi v thin nh v bit thin nh trn nhng vn g, th s thc hnh cng c kt qa. i sng ca chng ta v s thc hnh tm linh ca chng ta s dn chng ta n nhng bc cao hn, do chnh sc mnh v kt qa ca s c gng ny. chng nghim o Php, cn hai iu kin: hc hi v thc hnh. Khng p dng hai iu kin ny th s nguy him nm ngay trong phng php . Nu chng ta n vi o v hc o bng ci ti ca chng ta th chng ta s chng thu thp c g m li cn chuc thm au kh bi chnh s nhim tinh thn ny. Th d, chng ta s ch tr nn mt ngi rt tinh thng v nhng danh t v nim m thi. Nu chng ta hc v thc hnh khng trn vn, s kin ny s l nguyn nhn gy au kh cho ci bn ng kiu mn ca chng ta. V th, mc du c Pht c xut hin ngay trc mt chng ta m ging dy o Php cho chng ta, chng ta cng nhn vai m ni vi Ngi rng: Ti bit ri, ng khng phi ni vi Ti nhng iu ny na. Thay i thi tm linh ny rt kh. Sc mnh tinh thn ca chng ta c th cu to mt hng ro hoi nghi rt vng chc bo v cht ch nhng nim sai lm d thng ca chng ta. Ci thi st thp ny chng nhng ngn cn chng ta tip xc vi ngi khc m n cn ph hy hon ton nhng ga tr cn bn ca mt con ngi. Bi v chng ta cho rng chng ta bit tt c mi th nn chng ta b cm gi trong v minh, nh vy chng ta s chng cn mt c hi no nh thc tm ta trn thot khi kh au. Do , chng ta cn nhiu c gng thc hnh nhng g chng ta hc hi c. Thc hnh nhng g chng ta nghe, c v lm, ngh bng tt c nng lc ca chng ta. l tt c nhng g ti mun ni. Hy coi chng nghip ca chng ta. Nghip l mt danh t Pht gio, ting Phn l Karma, y l mt danh t An , ngha rt phc tp. Hng ngy chng ta n, ung, ng, i v ni chuyn vi ngi khc. Tt c nhng hnh ng y to ra nghip, l nghip. Ni mt cch n gin, tt c nhng nng lng pht ra t thn khu v u l nghip. Tt c nghip lc u c phn ng, ri n li to ra nhng phn ng khc na, khc na, khc na....

Chng ta khng cn i su xa, phc tp hn na. Nh vy cng qa xc nh khi vui sng l nghip qa ca nhng ng lc lnh mnh c to ra t trc, kh au l kt qa ca nhng hnh ng bt thin. ni v nghip, c khi phi cn c mt ngy, mt tun, mt thng hoc c nm mi lun bn ht c. Tuy nhin, li dy bo n gin bao gi cng thm hn l nhng bi thuyt trnh cu k bng by, ton l nhng li trng rng, tr chi ca ch ngha. T khi sinh ra n by gi, nhng g chng ta ni, ngh, lm u l nhng c hi to ra nghip cho tng lai. Khng c mt giy pht no m chng ta khng to ra nghip, chng ta to nghip trong tng giy tng pht. C th chng ta khng tin nghip v lut nhn qa. Nhng d tin hay khng tin, n vn , nh chic kim ng h khng ngng di chuyn. Cho ti khi no chng ta hiu c tin trnh to nghip ny, chng ta mi tnh thc v tt c nhng hnh ng xu m chng ta to ra do thi quen, lc chng ta mi d dng nhn ra bao nhiu l rc ri m chnh chng ta mang li cho chng ta. Mi mt pht chng ta to ra hng trm th nghip, c nghip chng ta c tnh to ra. Trong s yn tnh ca thin nh, chng ta c th nghe c tm ta, y l ngun gc v ni chn ca tt c mi hot ng. y chng ta c th hc hi, kinh nghim v nhn din c mi hnh ng ca chng ta t rt xa, su thm m chng ta khng h bit trc kia. Cng vic t tnh thc ny dn n vic t kim sot, y l kh nng lm ch nghip lc ca chng ta thay v n iu khin chng ta. Pht gio i tha dy rt r rng minh bch v con ng chuyn ho tt c nhng sinh hot hng ngy thnh nhng phng tin thin xo a n gic ng. Ngay c nhng nng lng tiu cc cng c th chuyn thnh nhng kt qa tch cc. iu ny c th thc hin c bi v tt c nhng nng lng ny u l s din dch ca nhng thi tinh thn, nhng thi ny c th dn n mc ch o c hoc khng o c. Tt c u i hi mt s tnh thc cao . V hiu v sinh hot vi nhng ngun nng lng ca chng ta mi ngy nn chng ta c kh nng to c nhng bc rt di trn con ng tm linh. Khng cn chng ta phi ct b nhng hot ng hng ngy ca con ngi i n mt ni no tu dng tm linh. Chng ta c th hc hi mi ni mi lc. Pht gio l con ng trung o, n trnh tt c nhng g gi l cc oan. V th, nu chng ta thc s chn thnh mun thc hnh o php trong i sng hng ngy ca chng ta, chng ta thc s cn mt i sng qun bnh. ng thm nh qa thp hoc qu cao cng vic g m chng ta mun hon thnh, hy c gng lm vic trong ni tm cng nhiu cng tt. Nu thc s chn thnh thc hnh o php trong i sng hng ngy, chng ta s c y lng nhit tm. Nu chng ta l nhng ngi c tui th tm hn chng ta s tr nn tr trung v ti mt nh mt thiu nin 15 tui. Cn khng, thn xc v tm hn chng ta s b ga i v suy nhc chung vi nhau. Chng ta s chng c tr tu, chng ta s sng qung i cn li ri cht i trong s s hi v ngu mui. Vy, chng ta hy c gng sng trong s bnh an ca tm hn cng nhiu cng tt. Hy c gng sng vui v. C qa nhiu c hi sng tt p x hi ny, vy hy dng n cho khn ngoan. Hy nh rng mc ch chnh ca mt x hi y my mc l tit kim thi gian. Vy hy t chc i sng sao cho c tht nhiu gi dnh cho thin nh. Ri, khi no bt u bit n nghip lc

c to nh th no qua thn khu v th lc l lc chng ta mi thc s thc hnh Pht Php. Ngoi ra, mi khi chng ta c gng ngi thin chng ta ch ngi m chng thc hin c mt kt qa hu dng no. Ngi, t n chng phi l thc hnh.Tinh tn v chuyn ho mi thc s l thc hnh. Khi tinh tn, chng ta cm nhn c. Khng cn phi h hon ln, Lt ma, con ang hc Pht Php, con c tin b khng? S cm nhn ch c th c chng nghim bi chnh anh, khng phi Lt ma hay bt c ngi no khc. Chng ta mi ngi u c kh nng nhn ra s tinh tn ny. Ti ngh rng ti ni qu nhiu, nhng ti cng ngh rng ti nhn mnh mt iu g . By gi chng cn g ni vi qu v na. c mong rng s gp g hm nay s mang li mt nghip qa tt v to nhiu n ch. Nu c nh vy, xin ng ph phm. Hy hi hng tt c nhng thnh qa ny cho mun loi chng sinh. Cm n qy v. Ti rt sung sng v Hoa k c rt nhiu ngi mong mun i tm s bnh an trng cu t gic ng. Tht l may mn cho qy v c chia s nghip qa vi Trungpa Rinpoche. Mong rng s c gng ca ngi v s thc hnh lin tc ca qy v s mang li hnh phc v s an lnh cho tt c mi ngi. Cm n qy v nhiu lm.

3. TM HIU NGUYN NHN CA BT HNH

S thu hiu bn tnh tht hay chn tnh ca nhng hin tng ni tm c sc mnh ct t tt c nhng tnh trng m m o vng ca tm. Ging nh mt li kim ct t nhng vng tng. Li kim cng sc bn ny c kh nng ph hy trn vn nhng ngun nng lng tiu cc. Vi s hiu bit su xa ca tr tu, tm chng ta s t nhin i vo trng thi trong sng thanh tnh, khi cnh bnh an chn tht ca ni tm s c thnh lp. Chnh v l do ny m Pht Php khng chp nhn mt tnh trng hiu bit m qung. iu v cng quan trng l chnh c nhn chng ta phi t thm nh v t chng nghim s tht v nhng li dy bo trong chnh tm hn ca chng ta, ch khng phi nhm mt tin vo gio iu. S thnh t tr tu nh vy mi mang li kt qa thc s cho vic hun luyn tm t ti mc tiu. Chng ta s chng c tinh tn trn con ng hc o nu tr tu ca chng ta khng lm vic mt cch sc bn. iu ny i ngc li vi s nhn xt ca mt s ngi v tn gio -- theo h, tn gio c nhng tn iu khng th thay i hoc khng c chng li v n bn ngoi tt c nhng l l, thc mc, bn lun v nghin cu khoa hc. ng tic thay, nhng t tng suy i trong h thng tn l ca tn gio li lm vng mnh thm cho nhng quan nim c on mt chiu ny. y ti khng cp ti nhng hnh thc thoi ha ca tn gio v thc ra n ch l nhng m tn d oan. ng ra, ti ch mun nhn mnh n kh nng k lut ca ni tm, n c th to c s bnh an tht cho chnh tm mnh v ngi khc. Tht l sai lm khi ngh rng ngi c o nn trnh nhng iu mi l v nhng c hi c th lm lay chuyn c tin ca h. Mt tn gio ng ngha th trn y tr sng sut, ti sao tn li phi s bng ti? Anh sng thc s khng bao gi b nh hng bi bng ti. Ging nh th, tm trong sng ca tr tu khng h b quy nhiu bi mt ci tm m m v lm ln. Cng nh s nghin cu theo ng tinh thn khoa hc d di bt c hnh thc no cng khng i ngc li s chn

tht ca tn gio. Ni cho cng, bt c s nghin cu no ca khoa hc cng khng chi b c nh sng ca mt trng v mt tri, th th ti sao h li chi b nh sng ca ni tm? Nhng k yu ui - nhng ai thiu con mt phn bit ca tr tu - chp nhn gio l mt cch th ng. H khng c nn tng trit hc v hon ton khng c g bo v cho nhng iu h tin, v th khi c ai thc mc lng tin ca h l h s kh chu ngay. Nhng ngi nh vy thng c mt i sng hay n o, hoang mang, s hi bt c ngi no hay bt c g c th nh hng n cn bn tinh thn mp m ca h. Tuy nhin, thi ny khng phi ti tn gio nhng ti s hiu bit qa hp hi ca h. o php lun lun hng dn chng ta i con ng ngc li vi thi ny. o php c kh nng hng dn mt ngi bit phi hp tt c nhng kinh nghim trong i sng vo mt s hp nht ton th (mt l tt c, tt c l mt ), t s khng cn s hi v bt an. D nhin, loi trit l v lun l ca c tin tn gio khng hon ton ging nh nhng loi c dy trng hc. Th d, loi l lun ton hc trng hc dy chng ta gii quyt nhng vn c tnh cch bn ngoi sao cho hp l. Cn ngun gc su thm bn trong th li khng c ch n hoc nu c th n cng ch em li nhng kt qa gii hn m thi. Ngc li, o Php c mt gi tr cao hn v c tnh cch bao trm. N trc din thng vi nhng vn n su trong ni tm v thng c dng gii quyt nhng vn quan trng trong cuc sng nh : Lm th no tm kim hnh phc, trnh kh au cho chnh mnh v cho nhng ngi khc. Khi chng ta gii quyt nhng rc ri trong i sng qua o php, chng ta s khng thun ty ch cp n mt vn hoc mt kha cnh m chng ta phi khm ph ra tt c nhng lin h ging co su thm bn trong ca ton th vn . y l iu kin cn phi c cho nhng ngi no mun lin tc khm ph v tm hiu nhng l do ti sao v th no m h thiu st. Kt qu l chng ta s hi lng hn rt nhiu vi li gii quyt ny v n nh hng n ton th nhng ga tr ca i sng con ngi. Lm th no p dng kiu l lun ni tm theo o php? C th qy v khng c hi lng, v c th s chn ght ang ni ln trong tm ca qy v. Thay v quan st hin tng ny mt cch th ng hoc b qua mt bn, qy v hy t hi v tm hiu xem ci g ang xy ra trong tm ca chng ta, ti y, ngay by gi. Hy c gng khm ph xem ti sao anh khng hnh phc, anh khng hi lng c tnh trng chn ght xy ra. Ni cch khc, hy t hi chnh mnh nu phi lm mt iu g, liu ti c tinh tin hay khng. Phn tch nh vy khng phi l mt hnh ng bn lon thn kinh. Nhng, y chnh l ng li gii quyt vn ca chng ta. Hi nh vy l to ra mt tin trnh cho nguyn nhn dn dn dn n mt gii php. N ging nh tin trnh th nghim i th nghim li ca mt nh khoa hc dn dn chng minh cho mt vn m ng ta ang nghin cu. Trong lc to nhng kinh nghim ni tm, chng ta nn hi chng ta tht nhiu cu hi cho cng mt vn . Bng cch ny, chng ta s pht trin v s trng thnh trong tm linh, kt qa l nhng s kh chu v nhng bt mn ca chng ta ang t t b loi b. Th d, chng ta s phn tch c s chn ght ang ni dy trong chng ta v s khm ph ra chng nhng nguyn nhn ca n m c kt qa ca n chng ta bit cch m ho gii n. Chng ta thng b au kh v nhng tham vng qa ln hoc bm vu cht vo ci g . y l kt qa ca nhng kinh nghim cm th hi lng khng c kim sot, khng tnh thc trc kia

m by gi chng ang c lin h ti i tng ny by gi. Mi khi cm th ny ni ln, chng ta nn quan st n v nhn cho tht r ci g ang xy ra, ang dy ln trong tm ca chng ta. y l mt iu v cng quan trng thm nh l do ti sao cm th hi lng li sn xut ra, li l nguyn nhn cho nhng tnh trng kh chu ca lng c mun v tham lam. Cng ging nh vy, mi khi su kh, mi khi c chuyn bc mnh, hy c gng khm ph xem ti sao cm th ny li t ng dn n s th hn, on hn v ganh ght. i khi chng ta c nhng cm th khng vui cng khng bun trn mt vi s kin no . Nhng loi cm th ny thng dn n tnh trng m m o o, mt tnh trng v minh ngu ng lm chng ta khng mun n i tng mt cht no. C ba loi phn ng ny v nhng kinh nghim ca chng ta, chng khng lun lun xut hin mt cch r rng, thit thc hoc sng ng, nhng n thng xut hin mt cch rt t nh, th vi t. L mt con ngi, chng ta b chng chi phi thng xuyn khng ngng, ngay c lc chng ta khng n chng. V th, nu chng ta mun hun luyn tm, chng ta cn phi mi sc tr tu ca chng ta v lun lun tnh thc: ci g ang thc s xy ra bn trong tm ca ti? Mi khi chng ta nhn thng vo bn tnh ca nhng cm th v quan st xem chng hot ng nh th no, chng ta s khm ph ra rt nhiu iu th v. Nu ti to ra mt vi tm trng y th qy v s thy tt c nhng rc ri tm l u do nhng cm th m ra. Khi mt cm gic vui sng xy ra th ci tm khng thc tnh ca chng ta lin b quay cung, b a y bi chnh nhng cm gic vui sng ny. Khi mt cm gic kh chu xy ra, tm chng ta lin b mt thng bng, lin b mt kim sot v nhng rc ri lin xut hin tip theo . Ngay c nhng cm th trung tnh, khng vui khng bun, t l m cng dn chng ta n kh au hoc tr ngi. V chng ta mun b qua nhng g ang pht khi ra gia nhng cm th ny nn chng ta b qua thc tnh ca chng. Kt qa ca nhng g chng ta b qua, nhm mt li trc cc hin tng xy ra li l nn tng ca v minh, v n hon ton i ngc li vi vic pht trin tr tu gii thot. Nh vy tham lam, ganh ght v nhng rc ri tm l khc ng l do cm th gy ra, nhng thc s ra y mi ch l mt na m thi. Nhng tnh trng tm l ny li thay phin nhau tr li quy ry nhng cm th khc na. y chnh l ci vng lun qun xu xa. Ci ny l nguyn nhn ca ci kia, chng quay vng vng trong tm thc ca chng ta khng bao gi ngng, chng quy ph cuc i chng ta v nhng ngun nng lng ca chng ta. Tht l ch li bit bao nu chng ta tm hiu gn hn, su xa hn v thc tnh ca nhng cm th ca chng ta. Hy quan st xem ci g ang xy ra trong thc, trong t tng, trong tm ca chng ta, qy v gi n bng bt c tn g cng c. y l mt vic lm rt c ga tr, c ai phn i khng? Chng ta nn t hi: nhng phng php m gio l tn gio dy c hiu qu cho vic tm kim s bnh an tht tm hn khng? Khoa hc v trit hc c i ngc li nhng phng php khm nghim ny khng? Khng, hon ton khng. S tht l, nn tng ca trit hc, nh ti trnh by trc kia, ch lm mnh thm cho nhng thc pht khi t ni tm. Khng c nim tin vng chc , chng ta s khng c mt cu tr li xc thc mi khi c ngi no hi chng ta v n. Mt gii quyt tinh thn khng c mp m, khng c lng tng nh vy. Chng ta hy tm hiu gn hn, su xa hn v bn tnh ca nhng cm th ca chng ta. Cho d chng vui, bun hay khng vui khng bun, hu nh tt c u l kt qu ca nhng s phn bit sai lm. S d c nhng s phn bit sai lm v chng t cn bn trn nhng vng tng ca tm, m nhng vng tng ny li lun lun che mt chng ta, khng cho chng ta nhn ng s tht. y l s tht ca bt c mt hin tng no, d bn trong hay bn ngoi, d c sinh kh hay

khng c sinh kh, d hot ng hay bt ng. Cm th khng ch pht khi khi mt ngi phn ng vi mt ngi khc. Chng xut hin khi c s lin h vi bt c ci g (duyn khi). Trong hu ht cc nghch cnh u c mt i tng m nhng cm th b quy ry li chnh l ch nhn. iu ny cho chng ta thy rng chng khc bit hay tch bit vi ci khc, v d mt ngi ni, Ti ght thng , nhng thc ra, mt cch no , cm th ca anh ta to ra i tng ny. V th ti mun ni rng i tng ca nhng cm th ca chng ta khng th gy nh hng n thc tnh ca bt c mt hin tng bn ngoi no. thun ty ch l nhng lp sn vng tng ca mt ci tm phn bit mt cch m qung m ra. Do , thc l d dng, thc l n gin i din, i u vi nhng ngun mu thun tinh thn c th xy ra. Ch cn nh bt c ci g n quy ry nhng cm th ni tm ca chng ta u l nhng nim sai lm ca tm vng tng. Quan st nhng i tng ny s gip chng ta c mt ci nhn sng t hn v nhng s vic ang xy ra m khng cn phi dng n nhng phng php phc tp no khc. Ch cn chim nghim i sng ca chnh chng ta. Bt c ci g chng ta ang nhn thc, ang sinh hot, ang cm nhn, hy chim nghim ngay xem c phi chng ta ang la di chnh mnh khng. Hoc ni mt cch chnh xc hn, hy quan st xem tm ca chng ta c ang gn ghp, c ang phng i mt nhn xt khng c thc cho i tng m chng ta ang nhn thc hay khng, c th n ang la di chng ta v mt l do mu thun v nhiu lon.(Nhiu khi chng ta ni sai s tht cho mt ngi hay cho mt s kin m chng ta gp v mt l do no . --Dg) Chng ta thng ngh rng nhng rc ri ca chng ta l do ngi khc em li hoc h chim mt hnh phc ca chng ta. Tuy nhin, khi nhn su xa hn th chng kim thy mt k th no c. T v thu, qua bit bao nhiu kip v t khi sinh ra cho n by gi, chng ta t nh la chnh mnh qa nhiu ri. C th chng ta ngh, Ti khng bao gi hnh ng nh vy, ti l mt ngi tt. Nhng chng ta s chng bao gi hiu c s tht nu chng ta c mi nhn s kin theo chiu hng ny. Hy khm xt nhng thi tinh thn ca chng ta mi khi i din vi s kin v hy tm hiu xem chng ta gn ghp, phng i sai lm cho nhng ngi m chng ta gp hay cho nhng hin tng xy ra trong cuc sng nh th no. Hu nh lc no chng ta cng sn pht cho mi vn : chng ta t din dch mi hin tng theo li nhn hn hp ca chnh chng ta. Chng ta c th khm ph ra xu hng ny mt cch d dng, khng cn phi dng ti nhng phng php phn tch c bit. Ch cn dng lut tng i, s xut hin rt bnh thng ca s vt, hy t hi chnh mnh: Ti l ai? Ti l ci g? Mt vi hnh nh v ci ti m chng ta ngh chng ta s l s xut hin ngay, n rt tng i vi s tht. Hy t nhn cho tht r chnh mnh. y chnh l ti ? y thc s l ti sao? Ti lun lun xut hin nh th ny vi tt c mi ngi ? Khi tht s quan st mnh mt cch v cng thnh tht, chng ta s nhn ra lp sn kia l gi di. Chng ta s nhn thy chng bin mt trong s ga di. Chng ta s khm ph ra chnh chng ta bp mo tt c nhng nhn thc ca chng ta v nhng hin tng bn ngoi. Chng ta s nhn thy lp sn ca chng ta, mt th gii cm quan ton l nhng vng tng sai lm v chng ta s nhn ra c nhng cm th c khi ln bi nhng vng tng h o a y chng ta ti lui gia nhng hng khi v tuyt vng. Ci vng bt ton ny, cn bn l h o, c gi l lun hi, s nghin cu v quan st ca chng ta ch cho chng ta bit y ch l nhng o cu ca tm chng ta. Nu chng ta hun luyn chng ta nhn s vt theo chiu hng ny, chng ta s khng cn bao

gi ngh rng nhng rc ri ca chng ta l do li lm ca x hi, ca qu hng hay ca cha m chng ta na. Chng ta s cng nhn nhng vn ny l ca tm chng ta, xy ra trong tm ca chng ta. sa son cho phng php phn tch ny, trc nht chng ta cn phi bit lm th no suy ngh mt cch r rng trong sng. Phng php ny gip chng ta bit sp xp nhng hin tng khc nhau m chng ta mun nghin cu hc hi. Li na, s tht khng hin l ngay lp tc, m ty theo s tin tng ca chnh chng ta. C ngha l chnh chng ta phi i trn tin trnh hc hi ny. Bi v chnh sc mnh ca tr tu khng lm ln ca chng ta l lc thc y chng ta trong s hc hi v tm hiu ny, n s cho chng ta rt nhiu nng lc chng ta kim sot cuc i ca chng ta. Khng c g nguy him khi chng ta chp nhn kho nghim i sng hng ngy ca chng ta bng chnh nhng kinh nghim ca chng ta. Khng c g la di v hng dn sai lm trong trit l thc hnh ny. Chng ta s nhn ra c tt c nhng rc ri tinh thn ca chng ta, chng u c to ra bi lp sn vng tng ca th gii cm quan. V b u m bi o vng, chng ta phn an sai lm ci ny tt ci kia xu. Nhng th gii o tng khng phi l th gii ca con ngi. N l th gii ca ai? Chng ta hy t khm nghim ly! Ci nhn ca ti v California khng phi l ci nhn ca ngi khc. y l l do ti sao Pht gio gim mnh dn m ni rng, tt c nhng hin tng u do tm ca chnh chng ta to ra. Li ni ny l mt s tht, ngha ct ty ca n khng th pht sinh bi nhng k o c gi hay bi mt ci tm b nhim. Chng ta nn khm nghim v t kinh nghim ly bn tnh huyn o trong nhng vng tng ca chng ta. Ch bng cch ny chng ta mi c th khm ph ra s tht ang nm su bn trong. Truy tm, khm nghim chnh l thc hnh. Thin nh khng c ngha l ngi yn trong mt gc no m khng lm g c. Hon ton khng phi nh vy. Khng cn bit anh ang lm g, cng chng cn bit anh thuc mn phi no, anh c th khm nghim bt c lc no, phi khng? y l mt vic c th lm c bt c lc no, bt c u.Tht l v cng sai lm khi ngh rng thin nh ca Pht gio ch dnh cho nhng k li bing, khng mun lm g c. Tt c nhng thin ga ch l nhng ngi ngi khng, n, ng v i cu ! Nhng ngi khng hiu bit c th ngh nh vy, mt s thin ga cng c th ngh nh vy. Nhng nhng v chn thin gi l nhng ngi hon ton chu trch nhim v tt c con ng tinh tin v pht trin ca h. H khng s bt c g nn cng chng cn phi du dim iu g trong mt gc nh no . c Pht khng dy thin nh vy. S hiu bit nng cn v bt ho v o php hay v tn gio c th l nguyn nhn dn n s bt ton v xa ri s tht. S chn thnh thin nh l mt s thc hnh nghim chnh, mt s i cht ngay thng ph tan lp my m o vng m tin n tri tim ca chn tnh. Hy nh rng cm th bao gm lun c nhng cm xc. Chng c th l nhng cm th tinh thn, c th l nhng xc ng hay ngay c nhng nim tin nhm nh. Tt c nhng hin tng ang din ra u l i tng ca cm th. Tuy nhin hu nh trong mi lc chng ta chng bit chng ta cm nhn chng nh th no. l l do ti sao chng ta hy lun lun quay vo trong m kim sot chnh mnh. Bng cch ny chng ta s t t pht trin c tr phn bit ti thng. Vi tr tu phn bit ny, chng ta c kh nng kim sot c nhng cm th khng trong sng v nhng cm th ri lon gii thot chng ta khi vng cng ta ca chng. Ngi ta thng ni: ng phn bit ! Phn bit l ngun gc mi rc ri . Tuy nhin, chng ta u bit th gii ny lun c hai ngha khc nhau. S phn bit sai lm pht khi khi lp sn huyn o ca tm vng tng nhm ln v chn tnh, n lm chng ta ngh, Ti thch ci ny, Ti

ght ci kia, Ong ta ng, C ta sai, ...vn vn... Nhng phn ng ny tuyt nhin khng c g lin h n chn tnh nn loi phn bit ny hon ton l gi di, lng gt. Nhng loi phn bit ng n li l bn tnh ca tr tu. N bit ci g l s tht v lun lun gip tm chng ta hot ng mt cch trong sng. Nu khng nh vy, s vt s lun xut hin mt cch lung tung ln ln. Ngay trong bnh din th tc, tr phn bit ny cng cn thit, nu khng c n lm sao chng ta c th chun b c ba cm tra nay. Nu chng ta ngh, Ti thot ra khi mi s phn bit, ti c th trn tt c mi th vo ci bt ny, nh vy ba n ca chng ta s t lm phi khng qy v? Vy, nhn su vo nhng thi tinh thn ca chng ta, khm ph xem ci g mnh m, ci g cn c kim sot, d nhin chng ta cn s phn bit. Nu khng, ai s kim sot chng ta? V d nh khi chng ta i su vo thin nh, mt phn tm ca chng ta nn bn ngoi ch theo di nhng gi tr ca thin nh. N phi quan st xem cc s kin c tin trin ng hay khng? Cc ngun nng lng c i ng hay khng? Ti c b ri i tng ca thin nh khng? Nu chng ta khng lm nh vy, ci tm khng c kim sot ca chng ta s i lang thang lung tung trong hng ngn hng khc nhau. Rt nhiu ngi ngh rng thin nh su c ngha l tm khng cn bit phn bit g na c. Khng bao gi chng ta c ri xa s ch tm. Khng cn bit chng ta ang lm g - kim chng mt im no trong o Php, c gng nht tm thin qun, thc hnh su xa hay m chm trong i tr -- th s thin nh v s ch tm trong vn cng phi ng iu ho nhp vi nhau. y l im v cng quan trng v thc s c ga tr gi cho s tnh thc lun lun c tm ca chng ta. Hy th ngh xem, chng ta tiu ht bao nhiu nng lng cho cc siu th. ng trc bc tranh qung co chic rng trng long lanh ca hng bn thuc nh rng, hnh nh chng ta phi dng tr lc so snh chn la mua ci no cho ng, Ti c nn mua ci ny khng? C l loi kia mi tt. Ci no r hn? Hp kia trng hp dn hn...vn vn.... Hao tn qa nhiu nng lng! Khi ng trc nhng i tng ho nhong khng th quyt nh, hy t hi ci no thc s em n s thoi mi cho chng ta: nhng mn hng trong siu th hay s hiu bit ca tm? Siu th ch em li nhng thoi mi gii hn v nht thi. Nhng s hiu bit su xa ca tr tu s em li s thoi mi lu di v s an lc vnh cu. y l mt s tht. Ni xa hn na, khng ai c th ph hoc quy ry s hnh phc m chng ta c c t tr tu, bi v n trong ny, trong tm ca chng ta. Ch cn chng ta bit hun luyn, bit tu tm th s khng bao gi xa ri nim hnh phc ny. Chng ta c rt nhiu c hi, c rt nhiu may mn thc hin s tht ny trong i sng hng ngy ca chng ta. Nhng trc khi chng ta chp nhn s thc hnh o Php, thc hnh mt gio l tn gio hoc bt c mt hnh thc vn ho no, chng ta nn suy ngh v quyt nh mt cch v cng sng sut, n c thc s em li hnh phc cho cuc i ca chng ta khng. Chng ta c thc s tin rng chng ta c th tm c hnh phc trong nhng m hoc ca c mun trn gian khng, hay chng ta li phi tm kim su xa hn na cho s vin mn trng cu? Nu chng ta khng phn bit c v khng th thng sut c vn ny th s chn la con ng o --mt tn gio hay bt c g--ch l mt vic lm m qung m thi. Con ng pht trin tm linh ch tinh tin rt hn hp nu khng c mt cn bn ct ty nm su trong c tnh ca chnh chng ta. S chng c mt n ch no pht khi trong tm chng ta v n vn cn b che ph bi mt lp my m v nhng cm th y mu thun. Vy, chng ta cn phi nhn vo bn trong,

trong su thm tm thc ca chng ta xem ci g mi thc s tt nht cho chng ta, hy c gng khm ph ra bn tnh chn tht ca tm chng ta. Cm n qy v nhiu lm.

4. VNG TM PHT SINH NH TH NO

Mc ch ca thin nh l c tr tu hu chm dt tt c nhng o tng v u m. Trc tin, s chm dt ny ty thuc vo ta c nhn ra c c tnh v s lm vic ca vng tm hay khng. Thm vo , cn phi hiu rng c rt nhiu yu t khc nhau nh hng n s pht sinh mt tm huyn o.Theo quan nim ny, Je Tsongkhapa ( i Lt Ma ca Ty Tng sng vo th k 15, Ngi sng lp ra cc truyn thng tu tp Lamrim v Ngagrim --Dg) lit k su yu t, su ng lc c nh hng mnh n vic pht sinh ra o tng: (1) nghip lc, (2) i tng, (3) nh hng ca x hi, (4) tun theo nhng li dy bo sai lm, (5) thi quen v (6) do nhng nim sai lm. Nguyn nhn ct ty pht sinh ra vng tm l nhng du n ca nghip lc li trong tim thc ca chng ta bi nhng hnh ng khng tinh khit trong qa kh. V nhng hnh ng trc kia c hon thnh trong v minh, c iu ng bi lng tham lam, sn hn hoc do mun vn nhng o vng khc; c qa nhiu du n - ht ging ca nghip - c trng trong tm ca chng ta. Mi khi gp iu kin thch hp, nhng ht ging ny ny mm l vng tm li pht sinh. Chnh i tng l yu t th hai gip cho s ny mm ny. Mi khi i tng n gn ta cng vi nghip c sn trong tm ta l, bang! o tng pht sinh, vng tm thnh hnh. Th d, mt vic thng xy ra l khi chng ta i mua sm, i shopping. i tng (hng ho) sp sn trn k, chng p vo mt ta, ngay trc khi chng ta cha kp nhn din c ci g ang xy ra th tm ca chng ta b chm m trong i tng. Chng c th n su trong nhiu ng ngch v rt kh phn bit u l tm v u l i tng ham mun; tay ca chng ta t ng cho vo ti ly tin mua, c khi cn cha kp nhn ra chng ta ang lm g. Tht l n gin, phi khng qy v? Vy, mi khi ch th (tm) c lin h vi i tng l ngay lp tc o vng bng n nh mt tri bom nguyn t. Ty phng ci g cng xi ng, cng nhanh, cng c phng i ra nn ci vng tm cng hot ng nhiu hn na. Hy nhn y, tht l tuyt ho ! Tht l v i ! K thut qung co qa tinh vi qa hp dn v c dng thng xuyn n ni khi chng ti mun trnh by v thin, chng ti cng phi qung co, Thin nh tht l tuyt vi! Tm ca chng ta tht l l thng! Knh mi qy v n tham d bui thuyt trnh hc hi v chng. Hnh nh vn ho ca Ty phng qa nhiu i vi ti. c Pht cho chng ta mt ci tn tht l n gin cho vn ny. Ngi gi ci gii m chng ta ang sng l ci dc, th gii ca dc vng. Tht l r rng v d hiu ti sao Ngi li gi n nh vy. Th gii ca dc vng -- dc vng l y! Mi khi tm vng tng tip xc vi vt c ham mun l ngay lp tc n b hng dn vo u m, vo say m, u m li cng u m hn. l l do ti sao Milarepa ( i thin gi, i thi s ca Ty tng sng vo th k th 11-- Dg) vo hang cc . Ngi bit mi khi tm vng tng tip xc vi vt c ham mun l ngay lp tc n khng cn c kim sot na. l l do ngi cho rng tt hn nn trnh tt c nhng tip xc

cho ti khi tm c hon ton thanh tnh. i tng lm nguyn nhn cho s khi pht mt tm vng tng chc chn phi c s lin h vi nghip lc. y l l do m chng c gi l vt lin h, s kin lin i. Th d, c th chng ta c mt nghip lc lin kt no trong tm ca chng ta, nghip ny c nh thc bi nhng ham mun, nhng li khng c nh thc bi nhng ga tr mu thun hoc khc bit vi n. Nh vy l ch th tm c s rng buc v nghip vi i tng. Nu khng c s tip xc (duyn) vi i tng th ch th o tng khng thnh hnh . Yu t th ba c Lt ma Tsongkhapa ni n l nhng s nh hng t bn ngoi. Tnh tiu cc, s sai lm ca nhng ngi chung quanh l ngun gc ca o vng. Nhng ngi chng ta quen bit, nhng ngi chng ta tip xc hng ngy thng em n cho chng ta nhng lm lc, nhng tin tc khng ng s tht. Do , khi tip xc vi bn b hay thn cn vi bt c mt ngi no cng phi v cng thn trng. Th d, nu tt c nhng ngi chung quanh chng ta u say sa ru ch th chng ta cng b nh hng khng t th nhiu. Nu chng ta c lc kim sot tm th s b nh hng t, nu khng chng ta cng s bung xui trong mt sm mt chiu. Tht kh m gi c s kim sot lu di i vi nhng nh hng mnh lit. Nu chng ta tht tnh mun khm nghim i sng chng ta, ti tin chc rng chng ta s tm ra rt nhiu nhng th d loi ny. S nh hng ny khng c gii hn cho c bn xu cng nh bn tt. Trong cuc i ca chng ta, chng ta gp rt nhiu nhng loi thy ny, h ton l nhng ngi cung cp thm o tng cho chng ta. Do , phi rt thn trng khi chung sng vi nhng ngi chung quanh, h phi l nhng ngi cho chng ta nhng rung ng ng, nhng rung ng ca tr tu. Cn khng, c i s ch tip xc vi nhim, vi nhng ln sng lm lc, u m. iu ny khng c ngha l chng ta phi hon ton bung b tt c nhng ngi bn xu hoc ght h hay ngh xu cho h. Khng, hon ton khng nn c phn ng nh vy. Hy lun lun pht tm t bi. Chng ta nn nh rng chng ta cng b nhim; chng ta khng nn li cho bt c ai. S nh hng ca h ch lm cho nhim cng ngy cng dy thm m thi. Tm ca ngi Ty phng tht hp dn, tht l lng. N rt thc t, n nghi ng tt c mi th. y c th l phong cch tt, ngay c vi nhng s kin sai s tht. Nhng, tm ca h cng tht xa thc t. Nu n nhn ra c mt s kin tt, mt hnh nh ng bn cnh th n s khng ngn ngi g m khng chp nhn ngay ton th vn l tt. Thi ny rt nguy him. H nhn xt, tt c nhng nn trit l, gio iu ca cc tn gio t ra n cng c im tt. Ngay c mt k xu nht trn gian cng c mt ci g tt trong h. Do , mt ci tm chy lung tung khng c kim sot khi n tm ra c mt im no tt, n lin v chp ngay lp tc, hnh ng ny chng ng cht no. Ti khng hiu ti sao, nhng hnh nh tm ca ngi Ty phng pha trn nhiu th; n pha trn rt nhiu hng v khc nhau thnh ra n rt hp dn. Xin qy v th khm nghim xem nhn xt ny c ng khng. Trong bt c trng hp no, thi ny cng c th gy ra rc ri hoc phin toi. Th d, c th anh ang ch tm lng nghe mt ngi ang din t mt t tng m thc ra n hon ton sai lc. Anh ngh, Chng cn bit h ni ng hay sai nhng n tht hp dn. Hy c ng ta ni thm i. Ti cho rng tm ca ngi Ty phng nh vy -- mt s hiu k l thng v sn sng nghe bt c g. Nhng thc ra, mi mt nim sai lm, mi mt tin tc sai lc m chng ta chp nhn theo kiu ny, u lm cho tm vng tng ca chng ta mi dy thm. l l do ti

sao ti cho rng thi ny v cng nguy him. Tt c nhng lin h n yu t th t lm nguyn nhn cho s pht sinh mt ci tm vng tng l nghe theo nhng s dy bo sai lc. Yu t ny khc vi yu t trc, yu t th ba, l n c bit ch trng n s chn la ai v ci g c nh hng xu n chng ta. Yu t th ba cp mt cch tng qut n kiu sng ca chng ta, n hon cnh sng ca chng ta. Tuy nhin, yu t th t cp n s tin tng c bit vo mt v thy ri lng nghe v tun theo nhng nim sai lm m ng ta ging dy. Th d, trong thi c Pht Thch Ca sng c mt ngi dng mt phng php rt qui n tm gii thot, ng ta i gp mt vi v thy. Thy ca ng bo ng hy i git mt ngn ngi ri ly nhng ngn tay m lm xu chui, Khi no xong vic, anh hy tr li nhn bi hc khc. Ngi n ng ny tn l Angulimala, tin tng vo li dy bo ca thy, git n 999 ngi trc khi gp c Pht, Pht ch cho ng cch thc hnh o Php chn tht. Do ng v cng hi hn v su kh v s tin tng m qung ca mnh. Nhng li dy bo, v bt c loi no, u c th rt hp dn. Nhng khi con ngi i tm s thch th s vt th thng thng ch l lng ham mun, mong cu. iu ny thy rt r nhng a tr. Trc khi nhng a tr Ty phng i ng chng thng c cha m chng c cho nghe nhng cu chuyn. Phi ng nh vy khng qy v? Nhng cu chuyn nghe tht hay, tht hp dn, nhng hu nh ton l chuyn v vn. Tr con rt nhy cm v thch m mng theo chuyn thn tin. Chng tin nhng chuyn l c tht v d nhin chng c in su vo trong tm khm. Phn nhiu cc bc cha m khng n iu ny, h thng ngh, Khng sao u, min l chng thch v ng i l c ri. H khng bit ci hu qa g ang din tin trong tm tr ca a tr, ci hu qa g ang sn xut ra trong tm ca chng. iu quan trng l chng ng cng nhanh cng tt cha m c rnh ri, cha m c ng yn, ng quy ry l tt ri. Nhng iu ny chng ng mt cht no. Tht l chng tt lnh mt cht no khi cho con mnh mt m kin thc rc ri. Ch cho con mnh thm o vng v lm cho tm vng tng ca chng cng ngy cng dy thm. D nhin, nu chng ta l ngi c tr tu, chng ta c bt c t tng rc ri no cng khng b nh hng. Chng ta c th nghim ra iu ny m khng cn phi gii thch thm. Khng c chuyn g xy ra. Nhng khi chng ta qa ham thch, qu c ao --Thch qu, thch qu, k na i ! th n li in rt su vo tm ca chng ta. y l mt iu v cng thiu st ca tr phn bit, n khng bit phn bit r rng ci g tt ci g xu. Chng ta thu nhn tt c mi th m khng cn bit ng sai, chng ta khng c c nhn xt. Cc loi thu nhn khc cng y nh vy. Thu nhn qa nhiu, nhng khng dng c, ton l rc ri, khng bit phn bit ci g li ci g hi. Hu nh tt c cc sn phm vn ha ca ngi phng Ty nh sch v, bo ch, phim nh, truyn thng ...vn vn... u c khuynh hng sn xut thm, to thm s ham mun v u m. D nhin, cng c nhng im ngoi tr trong mt s phim nh. Nhng hu nh tt c u c sn xut ra theo th hiu, theo s ham thch ca con ngi, theo ci g m tm u m i hi ---tt c u chy theo lng ham mun ca con ngi. Cc nh sn xut loi phim nh ny, sch v ny u hiu thu tm l ca con ngi. H bit rt r ci g mi ngi ang mun, ang m v ci g s lm cho con ngi cng ngy cng i vo cnh m m o vng hn l nhng ci h l.

Tm li, tt c nhng nim sai lm v tt c nhng tin tc sai lc l nhng nguyn nhn em li o tng, vng tng cho tm nu tm thiu mt tr phn bit sng sut. Th d, chng ta nhn qa nhiu tin tc t cc my truyn hnh, n khch cho chng ta tr nn hng say, ho hc. i khi n hp dn n chng ta phi i ngay, phi vi v ko ht! Vy, tt c nhng tin no khch ng chng ta thm ho hng, thm hng say, chng ta cng nn trnh, cng phi phng. Yu t lm tng thm sc mnh cho huyn o chnh l cc thi quen ca chng ta. Thi quen c to ra nh th ny: trong mt lc no chng ta c c mt kinh nghim vi mt vt hoc mt s kin, khi chng ta gp li i tng ging nh vy, chng ta lp li kinh nghim th nht, ri mi ln lp i lp li lm cho hnh ng ny tng thm sc mnh trong k c, in su hn vo tim thc, cho ti mt ngy chng tr nn mnh n c th nh hng n tt c nhng suy ngh v nhng tng tng ca chng ta. Thi quen xy p nhng thnh tr vng chc n ni khi mt hin tng xy ra gn ging nh vy l tm ca chng ta lin t ng chy theo o tng. C nhng ngi tr nn rt mn cm, u m v say m nhng loi o vng ny n ni h khng lc no qun c. Ti sao n li xy ra nh vy? Ti v kinh nghim c lp i lp li rt nhiu ln lm cho du n trong tim thc cng ngy cng dy thm, m thm. Tm chm su trong s tch tr kinh nghim, bi b thm cho o tng. H khng th ng nu thiu nhng o nh ny xut hin trong nhng gic m ca h. Ti tin chc rng tt c chng ta u c kinh nghim v nhng hin tng ny. Nu nhng thi quen c lp li thng xuyn v khi nhng du n mnh l chng ta s tr nn gt gng nng gin ngay. i khi i tng huyn o cn t n in su vo tr tng tng ca chng ta. Th d, bn Ty phng, khi ngi ta tr thnh bn trai bn gi vi nhau, ngi ta th tht, Xin ng qun anh/em! Hy nh anh/em lun nghe. Nu anh/em qun em/anh, c ngha l anh/em khng cn yu em/anh na. l l do ti sao chng ta khng c t do. Chng ta c th thy rt r chng ta khng c t do, bi v chng ta b s hu bi i tng. Yu t th su l nhng nim, chng ta c sn nhng nim trong tm khm, chng rt hp dn trc khi i tng xut hin. Khi nh v mt vn g, chng ta c sn mt phn on v n: Ci ny tt lm! N tht l tuyt! N tt nh th ny, n hon ho nh th kia, n th ny n th kia.... Chng ta ca tng gi tr ca n qa ng so vi gi tr thc ca n. chnh l sn phm ca mt nim sai lm. Th d, khi ch c bn trai l ch b l thuc. Ch s thy dng i ca anh ta hp dn, thn hnh ca anh ta tuyt p. Ci g t anh ta cng ng ca ngi, ngay c khi anh ta lm ci g xu th ci cng l ngun hnh phc ca ch. V ch ch ch trng n s hp dn ca anh ta nn nhng hnh nh tiu cc v anh ta u b loi b. Tm ca ch s lm vic nh vy cho n mt ngy no ngi bn trai ny ni xu ch, khng lm ch tha mn, ch mi bt u i thi . Lc ch s ngh, Anh ta chng tt cht no. Ri tm ca ch ch ch vo tng ny Khng tt, khng tt, thng u.... tt c nhng g tt anh ta bt u xut hin ngc li; anh ta khng cn c g hp dn ch na. Chng ta thy hin tng ny rt r, phi vy khng qy v? Tm vng tng ca chng ta lm vic khng th tng tng ni. Trc tin, mt i tng xut hin mt cch hon ton tch cc (tt) ri n chuyn thnh tiu cc (xu). Nhng ti ngh rng khng c mt ci g, khng c mt chng sinh no hon ton tch

cc cng nh hon ton tiu cc c. Tt c mi s u c tt c xu. Ch c ci tm chp hu mi nhn s vt hoc trng hoc en, ch c ci tm bm vu mi nhn s vt hoc xu hoc tt. Ty phng c cu chm ngn: Anh ch nghe ci g anh mun nghe. Cu ny din t rt ng trng thi ca tm, cu ny chnh l ngn t ca o Php. N din t tht st ngha nhng g m chng ta ang hi tho. Ch nhn ci g n mun, ri, lun lun din dch sai s tht. Ci li nhn mt chiu v s kin ca n lm chng ta mt tr phn on. ng thi chng ta cng nhn n nh l t n xut hin, t n c mt y (qun mt yu t duyn khi, ci ny c th ci kia c, ci ny dit th ci kia dit -- Dg) Chng ta cho rng t n n vi chng ta v n lun lun nh vy, khng bao gi thay i. Chng ta qa sai lm khi nhn s vt theo kiu ny v y chnh l li nhn ca tm vng tng m ra. Thay v nhn nh th, chng ta hy nhn s vt, nhn s kin, nhn hin tng nh n l, chng xut hin nh vy, th thi, ch khng phi xut hin theo kin ring ca chng ta. Thc s chng ta khng bit ci g xy ra. Hy ch nhn s vt nh n l. Tm vng tng nhn s vt mt cch bao gin hn l nhn n l nh vy. S vt v thng th vng tm li cho l thng hng, s kin lun bin i li c nhn nh khng bao gi thay i. Nhng hin tng gy kh au li lun c chp nhn em li hnh phc. Chng ta lun lun nhn s vt mt cch sai s tht, chng t c v t xut hin. Lt ma Je Tsongkhapa cho chng ta bit tin trnh bm vu vo s kin, chp vo s vt nh vy s lm chng ta i xa thc t, i xa s tht. N hon ton khng c lin h g n hin tnh ca s vt. Chng ta chp vo s vt, chng ta nhn thc s vt, ri chng ta tin tng rng chng phi xut hin theo mt cch no m chng ta mun nhng kt qa l o tng ca chng ta ln dn. Tm vng tng ca chng ta cng ngy cng tr nn dy hn, mnh hn. Nhn xt ny a chng ta tr v mt quan nim m chng ta ni n trc kia: bt c ci g xut hin --tt xu, thin ng a ngc, lun hi nit bn...-- cng u l sn phm ca tm, u l s th hin ca tm. Khi tm b bao ph bi u m, bi v minh th t nhin n s a n au kh. V th, thot khi kh au, iu v cng quan trng l phi hiu thu o c hai c tnh t nhin ca vng tm v nhng yu t pht sinh ra n cng nh s tng trng ca u m m qung. Hy c bit quan tm v thc hnh thin nh trn su ng lc ny. N tht s c ga tr. S hiu bit ca chng ta chnh l sc mnh lm cho tm tr nn ngay thng. Nu khng nh vy th khng cn mt cch no khc hn c th gip chng ta thot khi nhng o vng v m lm.

5. TM HIU AU KH V KIM SOT TM

Mc ch ca nhng bi ging v o Php l gip chng ta nhn ra c nhng im sai lm trong tng hnh vi, trong tng hnh ng ca chng ta v tm cch gii quyt nhng vn trong cuc sng. l l do qu v n y nghe v cng l l do ti n y ni. Nhng o Php ch thc s c ga tr khi ngi thy chnh l mt th d sng ng cho nhng g ng ta ging dy. ng tic thay ti khng ng c qy v tn knh nh vy. Ti khng bit g v o Php v ti cng n, ung, bi tit v ng nh qy v. Nhng ti c may mn hc hi t nhng v ng o nn ti ch xin tng trnh vi qy v nhng g ti hc hi c. V th nhng bi ging ny c gip ch cho qy v hay khng li do nhng nguyn nhn khc. Hiu c mc ch ca o Php l mt iu v cng quan trng. Ti sao chng ta thin, ti sao

chng ta theo con ng tm linh, ti sao chng ta li mun sng mt i sng o? Ch v chng ta mong mun mt ci g khc vi nhng sinh hot thng ngy. Nu khng v mc ch , chng ta khng cn phi tham d nhng bui din ging ny. Tt c nhng tn gio, trit hc, h thng o c...vn vn... trn th gii u c nhng tn khc nhau v hon ton c nhng phng php ging dy khc nhau. Nhng d khc nhau chng u c chung mt nguyn l, mt mc ch. Nu tt c nhng h thng t tng ny c gi tr, th n phi quan tm, n phi lm du i nhng au kh tinh thn v vt cht ca mun loi chng sinh. N phi cung cp nhng gii php thm su hu hiu xo tan i nhng ni thng kh ca nhn loi. Bi v tt c nhng phng php hin c ch ch trng n s gii quyt bn ngoi, chng cho chng ta bit khng c mt cht hiu qa no. T khi c s sng xut hin trn qa t ny, tt c nhng t tng ln ca c nhn hay ca on th n lc khng ngng ci tin nhng iu kin sinh sng ca chng ta. Ngay hin ti, mi quc gia trn th gii u c rt nhiu hot ng ca cc t chc nhm vo vic ci tin nhn sinh. Mc d rt nhiu ngi trong x hi nm vng mc ch v c gng hot ng khng ngng, nhng th gii vn cha tin gn n ho bnh v hu nh con ngi cha bao gi c hng mt nn ho bnh chn tht. Ngc li, c nhiu triu chng cho bit chng ta ang b thoi ho. Ti sao s tin tng vo nhng tin b khoa hc vt cht li khng c tho mn, li khng mang li nn ha bnh vnh cu? Nguyn nhn chnh yu l chng ta c ngh rng nhng vn , nhng kh khn u bn ngoi, chng ang hin din u ngoi kia ch khng phi trong tm ca chng ta, chng khng c lin quan g n tm ca chng ta. Do , chng ta ngh s gii quyt m chng ta c th tm c cng ang bn ngoi kia. Mc du tt c nhng s gii quyt ny c th tm thi ha gii c mt phn no, nhng nhng kh khn rc ri li xut hin, li xut hin, li tip din. V th, nhng c gng ca chng ta coi nh c em li thay i nhng thc ra n khng c mt cht tc dng su xa no vo tn gc r ca vn , n khng c kh nng nh i tn gc r ca vn . Rt nhiu ngi c thnh tm thin ch mun ci tin ton th tnh trng nhng thc ra li lm cho vn cng ngy cng thm mnh, cng ngy cng thm u ti, cng thm phc tp. Th d nh vic pht trin nguyn t nng. Mc du ngay t lc khi u, cc nh bc hc v cc k s nguyn t lc u can m nhn lnh trch nhim ca h trong s pht minh v trong s ng dng nguyn t, nhng s pht trin ny gy ra rt nhiu t vong, em li nhiu kt qa nguy him cho thin nhin, cho mi sinh v cho s bo tr nn ha bnh ca nhn loi m h v chng ta khng th tin on c. Ti sao nim m c ha bnh cho ton th gii khng th thc hin c? Ti sao chng ta c mi b tc ot i cng vic tm kim chm dt kh au v nhng li lm? Thc ra chng ta khng thiu lng thnh tn v khng thiu nhng t tng mu tm s ha ng gia con ngi. C th chng ta c tnh khng hiu hoc khng quyt tm thi hnh, bi v chng ta khng c gng trong vic kim tm li ch cho chnh mnh hoc cho nhng ngi khc nn chng c mt du hiu tinh tin no. iu v cng thiu st trong k hoch tm cu hnh phc cho nhn loi trong i sng hng ngy l khng c mt phng php thc s hu hiu em li kt qa cho mc ch ca chng ta. Mt phng php thc s mang li kt qa nu n ct t c ton din gc r ca nhng vn ca chng ta. Phng php ti cn thit l phi tiu hy tn bn trong ch khng

phi bn ngoi. Ti sao mt phng php hu hiu li phi bn trong ch khng phi bn ngoi? Ti v s au kh m chng ta mun loi b n khng ch bn ngoi m thi. Nu chng ta ngh rng tt c nhng rc ri ca chng ta ch bn ngoi, vy chng ta hy th loi b, hy th thay i hoc hy lm bt c cch no xem sao. Tuy nhin, kt qa cho thy thc l nh b so vi vn , so vi nhng kh au; bi v gc r ca kh au khng bn ngoi m chng hin ang nm su trong tn tm khm ca mi ngi chng ta. Mc du chng c th xut hin vi nhng i tng bn ngoi -- qua ngi, qua s vt hoc qua hon cnh m chng ta gp trong cuc sng -- nhng chng khng phi l nhng nguyn nhn chnh yu ca bt mn hay kh au ca chng ta. Th d, c mt s ngi i du lch h rt thch nhng ni m h chn cho nhng k ngh h. Nhng vi mt s ngi khc tuy cng mt trnh , mt giai cp m h khng hi lng cht no vi nhng ni trn. Kinh nghim khng hi lng ny, s bt mn ny nm sn trong u h nn h khng th hon ton cho nhng hon cnh bn ngoi. Nu thc s ch khng tt, khng p, khng hp dn th chng ai mun ti ngh h. Cng ging nh vy, thc n hng ngy trong gia nh, c ngi thch c ngi li khng h chm a vo. Ti sao li c tnh trng ny, cng mt mn n m ngi thch, ngi ght? Mt th d khc v s lin h gia ngi vi ngi, nu l ngi chng ta thch, chng ta s coi anh ta/ch ta l mt ngi rt tt, rt d thng. Bt c khi no gp h, chng ta cng cm thy thoi mi trong tm ca chng ta. Nhng chnh ngi d thng ny li gy nhiu bt mn, kh chu cho mt s ngi khc khi h xut hin. C th anh ta/ch ta li l mt ngi rt ng ght. V th, mt ngi c th rt hp dn vi chng ta nhng li l ngi ng ght cho ngi khc. Khng cn phi so snh cm tnh ca chng ta vi nhng kinh nghim ca ngi khc chng ta mi nhn ra c s khc bit nh th no trong phn ng ny. Hy nhn ngay vo phn ng ca chnh chng ta i vi nhng ngi khc trong qa kh. Lc u anh ta l ngi xa l vi chng ta, ri c th chng ta hon ton qun anh ta. Nhng ri mt thi gian sau anh ta li tr nn mt ngi bn thn ca chng ta. Sau mt thi gian quen bit chng ta nhn thy anh ta l mt ngi rt tt v kh c th qun c anh ta, anh l mt tri k. Khng cn nghi ng g na, anh ta tht tt, tht d thng, tht o c. Chng ta hon ton tin tng s kin ny bi v cht keo gn lin chng ta v anh y qa cht. Nhng ri hon cnh thay i vi thi gian. C th anh ta ni mt cu no lm chng ta khng bng lng hoc c mt c ch hnh vi no ca anh ta lm chng ta bt mn. Ri khng cn bit v l do g --d l mt l do rt tm thng -- chng ta cho rng anh ta hon ton thay i, anh ta tr mt. Ging ni ca anh ta khng cn ng iu, thi ca anh ta c v hung hng, ngay c b mt ca anh ta sao d tn qa. Anh ta thay i hon ton, khng cn mt cht g ca con ngi ngy xa na, ri bao nhiu gn b ca chng ta dnh cho anh ta trc kia by gi tr thnh hn th. Khi chng ta bt u ght anh ta l sn hn v nhng ngh xu trong tm ca chng ta v anh y cng bt u c hnh thnh v ln mnh. Kt qa l chng ta s cm thy rt kh chu, rt bc mnh mi khi gp anh ta. Nh vy, rt d nhn din c nhng au kh ca chng ta, khng cn n nhng thay i bn

ngoi, khng cn n s thay i ca i tng, bi v chnh thi bn trong ca chng ta thay i. V nhng trng thi khc bit ca tm thc nn chng ta nhn s vt cng khc bit nh vy, mc d vn cng mt i tng. Ni rng hn, tt c i sng ca chng ta cht y nhng kinh nghim nh thi va trnh by trn. Nhng s thay i ny xy ra rt thng v rt nhanh. C khi ngay trong lc chng ta ang tc gin mt ngi th hnh nh tt p ca h trong qa kh hin ra trong tm ca chng ta. Chng ta sc nh h gip chng ta trong qa kh, h i x rt tt vi chng ta. Trong khong khc ngn ngi ca tr nh, c th chng ta khng cn tc gin h na m coi h nh mt ngi bn rt thn. Kinh nghim ny --thng c chng ta-- cho chng ta bit rng chng ta nn thn trng chng nhng vi nhng thay i thng xuyn trong tm ca chng ta m chng ta cn phi bit kim sot nhng tin trnh thay i ny mang li hnh phc hn cho cuc i ca chng ta. Nu chng ta thng tnh thc v nhng g xy ra trong tm ca chng ta, chng ta s c kh nng chuyn ho tt c nhng t tng tiu cc, nhng ngh xu ca chng ta trc khi n gy ra phin phc hoc au kh cho chng ta. Tht ra c rt nhiu cch ngh tt cho ngi khc thay v ngh xu cho h. Nu chng ta bit pht trin nhng k lut tm linh cn thit v thc s bit tnh thc trn tt c nhng g xy ra trong tm th khng c mt l do no c th ngn cn cng vic pht huy nhng t tng ny mang li hnh phc cho chnh mnh v cho nhng ngi khc. C th c th gii s chng li chng ta, nhng nu kh nng kim sot tm ca chng ta c pht trin ng mc v tt p, chng ta vn c th coi mi ngi u l bn thay v chng li h, ght h hoc s h. Nu chng ta thc s kim sot c tm ca mnh, th tng tng mt nn ha bnh v i trn th gii s xy ra! S khng cn nghi ng g c v cng chng cn bt c vn g cho chnh chng ta v cho ngi khc na. Kinh nghim thm su v cuc i chnh l kt qa ca s thc hnh o Php. N c th xy ra cho bt c ai bit quay vo con ng tm linh bn trong m tm hiu chnh mnh. Gii quyt nhng vn bng s kim sot tm chng nhng mang li nhiu kt qa khi i din vi nhng s kh khn m n cn l phng php d dng nht, t nguy him nht. Qua phng php ny chng ta c c s bnh an tht trong tm ca chng ta m khng lm tn thng bt c ai. Qua phng php ny chng nhng chng ta hnh phc m cn mang hnh phc n cho nhng ngi khc na. Ngc li, nu chng ta cho rng ngun gc ca nhng vn bn ngoi kia th chng ta phi tiu dit tt c nhng ai l k th ca chng ta, lc chng ta mi cm thy an tm. Nhng d chng ta c dng phng php ny m i din vi nhng vn , vi nhng kh khn rc ri th ci tm bn lon cng vn c . V th nu khng c mt phng php ni ti no ty sch nhng vn lm ln ny th chng ta cng vn cn au kh cho d khng cn k th. Nh vy, t c nhng kt qa tt khi i din vi nhng vn , cng vic u tin ca chng ta l phi khm ph ra c v phi nhn nh ra c nhng yu t tinh thn hin ang trong chng ta, y mi l nguyn nhn su xa ca tt c au kh. Phng php ca chng ta cng ging nh phng php ca mt v bc s cha bnh cho bnh nhn. Nu ng ta khng hiu nguyn nhn ca cn bnh th ng khng th cha lnh bnh c. Do vic lm u tin ca ng ta l phi chn bnh, phi tm hiu r rng cn bnh ca bnh nhn, sau ng mi c th cho

nhng vin thuc thch hp tr. Cng ging y nh vy, nu chng ta mun gii quyt nhng vn ca chng ta theo phng php tinh thn ni tm, trc tin chng ta phi hiu thu o, phi c mt hnh nh trong sng r rt v ci g ang lm chng ta kh. Nu khng nh vy chng ta s b bp, s b p o, s b che du bi chnh ci bn tnh nh nhng vut ve thng thn trch phn ca chng ta, chng ta phi trc tip i din vi nhng vn ca chng ta. Ch nh vy chng ta mi c th thanh ty trn vn tng vn mt trong ton th. Chng ta hy bt u tm hiu s qua v nhng hnh nh au kh qua nhng kinh nghim v bo thai v tr s sinh. Chng ta thng khng ngh v nhng kh au xy ra cho bo thai trong s sinh n, y l mt s tht. Bi v tm ca ngi m v thai nhi khng ging nhau, ngi m cng khng hon ton cm thng c ci tinh thn ca thai nhi ang trong t cung ca b ta. Ci bo thai hin ang trong mt hon cnh tinh thn v th cht khng c thoi mi. a tr cm thy b g b trong mt khung cnh cht hp, mt ht t do. Mt ci di chuyn nh ca b m cng gy bit bao phin toi kh chu, khng k n n khi qa nng khi qa lnh hoc qa cay; bn cnh nhng mi u ca ph thi ca b v nhng bin chuyn khng tin on trc c trong h thng tiu ha ca b ta. Nhng kh au ny hu nh khng c chng ta n, quan tm n, nhng nhng au n ca b m trong lc sinh li d dng c ch hn. Khi n thi k sinh n, thai nhi b thc y, b dn p hn bt c s kin no m n kinh nghim. N c di chuyn dn dn ra m o, n cm thy au n nh b ghin gia hai cc . S au n ny ch c th chm dt khi n hon ton lt khi lng m. Da ca n qa mm mng n ni khng kh m cng ca phng sinh cng lm n cm thy gi lnh ct da. a b c cun trong nhng tm khn mm mi nht nhng n cng tng chng nh ang b trm ngn mi gai nhn m thu tht da. Thm vo nhng ci au ca th xc, a b nhn thy nhng linh nh c to ra ging nh nhng hnh nh c nhn thy trong lc cht. V th khi chng ta nhn thy a b va mi cho i chng khc tht ln, ting khc ny khng phi l khng c l do. Hu nh tt c chng ta khng nh c kinh nghim trong lc cho i. iu ny khng c ngha l chng ta c thoi mi trong bng m v thnh thi khi sinh ra. Chng ta qun tt c nhng kinh nghim ny cng nh chng ta qun hoc khng c thc trn rt nhiu s kin xy ra trong i. Tm v minh ca chng ta to ra bit bao nhim cho c bn trong tm ln bn ngoi thn xc, v th nhng cm nhn ca chng ta v chn l b nhng m my dy c che du. Mi khi chng ta trc nhn ra c nhng s kin khng va , ngay c nhng ci vt thong qua trong u, chng ta khng nn ngc nhin v chng ton l nhng kinh nghim trc kia ca chng ta. Ngay khi va sinh ra l nhng au kh trong tin kip bt u c khi dy. Thn xc ca chng ta tri qua ht kh chu ny n kh chu khc nh nhng bnh tt trong thi th u v nhng chui di phin no trong cuc i tip tc ko n. Chng ta khng cn phi chng c li s nhim trng chng ta mi c kinh nghim au n ca bnh tt. Ch lo lng v s hi b bnh thi cng lm chng ta thc s au kh. Nu chng ta c th sng n ga kinh nghim c nhng kh au ca tui ga th tt c nhng kinh nghim, nhng s i thay ca cuc i m chng ta tri qua s lm chng ta tng thm

phin mun. Sc kho ca chng ta, th gic ca chng ta, thnh gic ca chng ta s mt dn, tt c nhng sinh hot ca chng ta thi tr s khng bao gi c c na. Th xc ca chng ta s khng cn c ng nh mun, ngay c tinh thn ca chng ta cng chng cn tinh tng, tt c s tr nn v dng. Tt c nhng kinh nghim v kh au trong cuc i ch lm cho chng ta thm kh au vo lc cht. Tt c mi ngi chng ta ai cng s cht. Khi t thn n, s s hi cng tr nn v i hn, thc hn. Mc d chng ta khng mun ri khi thn xc ca chng ta, ca ci ca chng ta, nhng ngi thn yu ca chng ta, nhng mt iu v cng tht v rt r rng l chng ta phi t ga tt c nhng th thn yu ny. Hn na, chng ta chng bit s vic g s xy ra cho chng ta, tm thc ca chng ta s i v u, chnh s v minh ny s y chng ta vo mt tnh trng trm thng bi ri hn na. Ging cht ang c bao quanh bi nhng bc s gii, bi nhng ngi thn, nhng chng ta chng ni c g vi h. Khi m gi chia tay gia thn xc v linh hn n, s chng c bt c mt ci g, mt ngi no c th gip chng ta c. Chng ta phi ra i, chng ta cht --tuyt i khng cn mt s chn la no. qua bao nhiu nm trong cuc i, chng ta o b, chng ta nng niu, chng ta sn sc cho ci thn xc ny, nhng gi y, trong gi pht khng khip ny, d cn mt cht sc lc no i na cng chng nu ko s sng c thm mt pht mt giy. Chng ta khng cn mt cht kh nng no kim sot ci g ang t t n vi chng ta, ch c s kh au ang trn ngp nh cha bao gi thy. Chng ta s i vo mt ni m chng ta cha h bit n vi mt tm trng ch c s hi v lo lng. Tt c chng ta y c kinh nghim khi i vo cuc i ny, sng trong cuc i ny v cng ang kinh nghim v ci gi ang t t n, nhng kinh nghim v s cht th cha c. N ang ch chng ta, s au n trong gi ca t thn ang i chng ta. Nh vy, cuc i ca chng ta s qua i, n s chm dt nh n bt u --- trong kh au ! Thm vo nhng ni kh trong lc sinh ra, bnh tt, gi yu, cht, chng ta cn rt nhiu nhng ci kh khc na, cuc i trn y bt mn. Th d, chng ta lun lun c gng, cng nhiu cng tt, t cho c nhng iu c mun, chng c th l nhng mn n khoi ming, qun o p , ngi tnh hp dn...vn vn... Chng ta lun lun tm s khoan khoi trong i tng nhng chng bao gi chng ta nhn ra c au kh ang nm su trong . Chng ta ham mun chng nhng ri chng ta li tht vng v chng. S au kh v bt mn l mt trong nhng au kh tn hi nht bi v n lin tc hng dn chng ta bm vu ht i tng ny n i tng khc, s thm kht xy ra lin tc khng ngng ngh. N thc y chng ta trong sut c cuc i, n khng cn dnh cho chng ta mt khong trng no ngh n con ng tm linh, thin nh, thc hnh o php hu gip chng ta thot khi nhng au kh trong i. Chng nhng chng ta khng tm c bt c g chng ta mong mun m chng ta cng chng chy thot c nhng g chng ta khng mong mun. T tinh thn n th xc, chng ta ton gp nhng k th, hon cnh ngang tri, bt mn trin min, thc n khng hp khu v....Nhng au kh ny em n cho chng ta ht lm ln ny n nhng sai lc khc trong cuc i. S khng c hi lng v nhng bt mn trong cuc i s ngn cn chng ta n vi bt c mt loi an bnh no. Khng cn bit chng ta c nhng g, khng cn bit chng ta s hu

nhng ti sn no, lng ham mun ca chng ta vn tip tc. Chng ta lm vic v t k hoch, chng ta by mu t k chim thm, chim thm, lm nh chng ta s sng cho n mun i hoc t ra cng thm vi th k. Hy nhn cho k, tt c nhng g chng ta ang lo lng chim ot, ton l cho ci thn xc ny ! Tt c nhng g chng ta ang c gng hc hi trong cuc i ch iu kin i xin vic lm. iu kin c thm mt cht tin. Chng ta khng th hy vng sng thm 50, 60 hay 70 nm na, bng nm cng ch cho bng hot ng. Mc ch g y? Chng ta dng nng lc ca i ta cho nhiu th. Chng ta lo lng cho thn xc khi b i kht, lnh lo, bnh tt, an ton v, cui cng, cht. C i phi tranh u khi b nguy him, c i phi hy sinh rt nhiu th n l cho nhng mc ch ny. C th chng ta t la di chnh mnh, nhng trong tn su thm ca ni tm chng ta n c th nhn thy tt c nhng hot ng ny ton mang li kh au. Mc du chng ta lm vic rt nhiu nm c c s an ton, nhng hon cnh ch thay i mt cht thi chng ta cng b au m, b bnh tt hoc gp phi nhng s khng may. c an ton th tht l kh m kh au th n lun lun. Ngay c nhng iu may mn xy ra trong i, tng rng s may mn ny gip chng ta thng tin cuc i nhng c ng u n li l nguyn nhn mang li nhiu au kh. Th d, tng rng dnh tin i ngh h vui chi, no ng tai nn khng khip xy ra; chn mt nh hng sang trng n no ng b ng c. au kh n khng chn la ai c. Nu chng ta ghi li tt c nhng au kh xy ra trong i, ci danh sch chc di bt tn. Nhng g c ni ra y ch l tng trng. Tuy nhin, tt c mi hnh thc au kh u c th xp vo mt trong ba nhm: au kh ca au kh, au kh ca s thay i (hay thay th) v au kh hiu mt cch rng ri. Chng ta s tm hiu sau y. Nhng kinh nghim au bun trong qa kh khng cn din ra by gi na nhng chng vn lm chng ta au kh. Khng c g l hi lng vi bnh tt, lo lng, au n, s hi hoc nhng g ging nh vy. Bt c s kin no lm chng ta khng hnh phc, khng vui v u c coi nh l au kh ca au kh. Nhng s kin khc, nh thc n ngon ming, qun o p hoc nhng ci ging nh vy, chng ta c th o lng c s vui thch, s tho mn. Nhng nu tm hiu su xa hn, chng ta c th nhn thy rng chnh nhng ci tha mn ny cng c th em li au kh. V chng ch cho chng ta nhng th vui tm thi, trong mt thi gian ngn no m thi. Chng khng c kh nng tn ti lu di. Th d nh n mt mn n ngon ming. Hu nh tt c chng ta u cho rng y l hnh phc tht s, khng c mt cht g bun kh trong . Nhng nu thc s n l nh vy -- n thc n ngon l hnh phc tht-- th cng n nhiu cng c thm hnh phc mi phi. Ngc li, n khng phi nh vy. Nu chng ta tip tc n sau khi no, th s khoan khoi nhanh chng bin thnh nhng cn au bng. Chnh v l do n ch cho chng ta nhng tho mn nht thi, tm b nn chng ta gi n l au kh n thay th. Nu chng ta ngi lu trong mt t th, chng ta s cm thy mi mt, chng ta mun ng ln i do mt cht. Khi hnh ng nh vy chng ta cm thy khoan khoi d chu. Nhng thc ra n chng phi tht s khoan khoi. S d chng ta cm thy nh vy v s mt mi lc ngi bin

mt khi chng ta ng ln. V chng ta tng rng cm nhn ny l s khoan khoi, nhng c cho n l nh vy i, th n cng chng c di lu. Khi chng ta i mt th ci m chng ta gi l khoan khoi trc kia li bin thnh au n. Nh vy, khng cn bit chng ta ngh, chng ta cm nhn nh th no, chng c g trong cuc i ca chng ta mang li cho chng ta s khoan khoi tht, chng c g mang li cho chng ta chn hnh phc. Mi cm nhn thoi mi ch l nht thi, ngn ngi ri mau chng chuyn thnh chn chng, mi mt, au bun. V nhm au kh th ba, rng ri bao la hn, chng nm su trong hai th au kh va trnh by trn. chnh l au kh v c mt thn xc v c mt ci tm, chng l ch th hp dn cho au kh, ging nh cc nam chm ht st; c thn xc v c tm th tt nhin phi kh, cng nh l nam chm th phi ht st. Th d, au kh v bao t l s au kh tt nhin phi xy ra ca ci au (au kh thuc v tm, ci au thuc v thn xc --Dg). S khi au tm thi hay s thoi mi tm thi m chng ta cm nhn c sau khi dng thuc, ri li au tr li, l s au kh ng nhin phi xy ra ca s thay i (dng thuc). Tht ra bao t ca chng ta phi phn ng nh th v n s v c th li tr nn au, y chnh l ci au tt nhin ca s au kh rng ln, bao trm. Ngay c th vt cng c th nhn ra c ci au nh th no. V th khi chng ta ni s thnh t ca con ng tu tp phn ln ty thuc vo s hiu bit thu o v au kh l khng ng, thc ra n khng phi nh vy, n khng c ngha nh vy. Ci ngha ch thc, bn tnh tht ca au kh ch c khm ph ra khi no chng ta trc nhn ra rng tt c nhng s khoan khoi, tt c nhng s va lng toi tm thi ch l mt hnh thc khc ca au kh, v hn na s s hu mt ci thn bt tnh, mt ci tm nhim l s hu s bt mn, l khng thoi mi v l au kh. Ch khi no chng ta thu hiu, ch khi no chng ta xc nhn mt cch vng chc c hai nguyn nhn cn bn ca au kh ny --nht l cn nguyn th hai, s hu mt thn tm bt tnh -- th lc chng ta mi mong, mi c th vt thng c kh au, mi c th kim sot c bt mn. Tt c nhng s kh au mt cch t nhin, mt cch tt nhin ny u l do chng ta c mt thn xc v c mt ci tm. C thn v tm b nhim u bt ngun t nhng yu t ni tm l o vng v phin no. Theo tm l hc Pht gio, c 84,000 loi tm bnh khc nhau. Chng bt ngun t 6 loi o vng chnh: tham lam, kiu mn, nng gin, do d ng vc, quan nim sai lm (bt chnh kin) v v minh. Theo kinh in, ngun gc ca o vng v bt chnh kin l tin vo nhng iu sai lm, khng tht v khng tin vo nhng iu chn tht. Khng tin vo nhng iu chn tht nh: t chi nhng qui c hin hnh ca con ngi, nhng hin tng l cn nguyn ca kh au, s chm dt ca chng, s lin tc ni tip ht i ny qua kip khc ca chng v khng tin vo lut nhn qu. Nm nguyn nhn u ca o vng, tt c nhng dc vng v tt c nhng kh au u bt ngun t khng thu hiu ng n v s hin hnh ca chng. V th v minh c coi l cn bn, l ngun gc ca lun hi. Lun hi l cnh gii ca kh au m tt c chng sinh t to ra cho chnh mnh. l nhng chu k khng c la chn m phi sinh ra, cht i v ti sinh li trong kh au, trong tt c chng ta cn phi thanh ty tm cho sch ht nhim. Sn hn, tham lam, kiu mn v c chp l nhng o vng cng bt ngun t v minh. y l nhng hnh vi, nhng thi xu, chng l nhng m my en che khut chn tm nh my en che khut bu tri trong sng.

Ti sao chng ta li gi n l nhng thi xu? V nhng thi ny c to thnh do nh hng ca nghip lc v ca o vng, chng em chng ta n au kh. Bt c ngi no hnh ng di mt ci tm nh vy u kinh nghim c nhng au kh l do chnh h to ra. y chnh l con ng ca lun hi, vng kh au v vng ti sinh c thnh lp. Nh vy tt c nhng hnh ng sn xut ra nhng kt qu ny v tt c nhng o vng tc ng ln nhng hnh ng ny u c gi l xu, tiu cc. Nu chng ta thc s mun t chn hnh phc, s bnh an min vin, chm dt hon ton mi kh au, chng ta phi thanh ty tm chng ta cho sch ht tt c nhng s xu xa, nhim ny. Ch c cch ny mi c th thanh ton c nhng vn , nhng rc ri ca chng ta. Th d, nu chng ta kh chu v bi d bm vo vt g th chng ta phi lau sch, phi ra sch nhng lp bi ny i thay v ph hy hoc p v vt i. Sau khi ra sch, chng ta mi thng thc n mt cch trn vn. Mt cng vin tuyt p khng th lun lun c c. Mt cng trnh xy ct khng phi lc no cng hp dn tt c mi ngi. Chng cn c bo tr, tu sa, trang hong v lm sch lun lun th mi hp dn, mi li cun c du khch. Hy p dng ging nh vy cho tm ca chng ta. Nu nhng suy ngh tnh ton ca chng ta gy au kh phin phc cho chng ta th chng ta phi chm dt suy ngh ngay. Tt hn chng ta nn s dng nhng phng php ni tm thanh ty tt c nhng xu xa khi pht ra t v minh ca chng ta. Nu chng ta lm c nh vy, chng ta s c s an bnh chn tht. S an bnh ny vt xa nhng s thoi mi, nhng s d chu bnh thng, nh trnh by trn, kiu hnh phc bnh thng ny cng ch l nhng hnh thc vi t ca kh au m thi. V chm dt hon ton nhng ngun gc ca kh au nn chng ta c c chn hnh phc. Khi gc ca au kh b ct t, th au kh khng th tr li. Lc chng ta s kinh nghim c, s chng nghim c th no l hnh phc tht, th no l vin mn, khng g c th so snh vi n. By gi chng ta hiu ti sao khng c mt con ng no khc c th gip chng ta t c chn hnh phc nu chng ta khng thanh ty nhng vng tm ca chng ta. Cho ti khi no tm ca chng ta cn m chm trong v minh v dc vng th khng c g c th mang li cho chng ta chn hnh phc, nhng ton l au kh. Bi v chng ngn cn s kim sot ca chng ta v chng p ch tm ca chng ta, nh trnh by trn chng chnh l nhng s au kh tt nhin. Bt c g hin hnh trong tm thi ny l t nhin b au kh. Th d, gi th c mt cy c mc trong vn ca chng ta. Nu chng ta khng mun nguy him, d nhin chng ta s khng ch ct ta bt l, bt cnh ca ci cy ny. Mt cch duy nht ty tr tt c nhng cht c ca n pht ra t thn, l, cnh, r... l n b, t ton th ci cy ny i. Chng ta o cho tht su ph hy tt c nhng chic r m n sn xut ra cht c. Chng ta cng nn dng ng li lm vic ny cho tm ca chng ta gii thot chng ta khi kh au v cht i tt c nhng g cn c th sn xut ra kh au. Nu chng ta khng quyt tm mnh m nh vy, th nhng g chng ta p dng ch em li nhng nim vui nht thi, tm b, ri kh au li o o ko n, tr li. Nu chng ta mun thot khi sinh t lun hi, chng ta phi chm dt tt c nhng nguyn nhn gy ra au kh, chnh l v minh. Ngc li vi v minh l tr tu. Tr tu l s thu hiu su xa tn gc r s vt, hin tng xut hin v chng hin din nh th no. Thng thng chng ta rt m m, khng thc s hiu s

vt hin hnh nh th no. Nh ti trnh by, chng ta thng lm tng rng cn nguyn ca au kh cng l cn nguyn ca hnh phc. Chng ta khng nhn din c v minh, o vng v ngay c nhng kh au ring t ca chnh chng ta mi khi n xut hin. Chng ta eo ui v minh, phc tng chng nh l nhng v thy hoc nhng hng o vin ca chng ta. Tm trong trng thi m o th lun lun tng tng ra nhng o m v thc ti, v chn l, ri trong s m qung chng ta m tng, chng ta c ao chng chnh l s tht, chng c tht (nhng chng ch l gi, vng tng; di bng my en th ci g cng en ti, eo knh mu g th ch nhn thy s vt mu , di bng ca v minh, ca m o th s vt, hin tng cng hin hnh l o, ng l s tht nhng chnh l m o. Ch khi no b knh vng tng ra th mi thy mu tht ca s vt Dg) S thin nh ca chng ta, v o php, ch c th c kt qu trong vic gai quyt nhng vn , nhng rc ri, nu chng ta t trng tm vo vic ty tr v minh. Con ng ca mt tn gio duy nht phi c chnh l con ng xa b tn gc r ca au thng. B mt tht ca v minh m chng ta cn phi i din vi v cn phi ph hy tan tnh tn gc r ca n chnh l chp ng, chp ci ti, TI hay tm-thc-ti. Nu chng ta t chim nghim, t qun xt ni tm ca chnh chng ta trong tng giy pht, chng ta s nhn ra mt cch rt r rt l chng ta lun lun b nh hng ca tm-thc-ti ny. Chnh l n, bi v chng ta thiu s tnh thc ca tr phn bit nn chng ta khng nhn din c ton th tm ca chng ta ang b nh hng bi cn nguyn m m o vng ny. Tm-thc-ti c th c gii thch nh sau. Khng cn bit chng ta ang lm g nh ang nghe thuyt ging-- chng ta c mt cm gic no v ai hay ci g m chng ta ang l, v ci TI. Rt mnh m, chng ta tin chc chn rng ci TI l mt ci g c lp, t hin hu, ng tch bit ra khi nhng ci khc. Chng ta lun lun ngh rng n bit lp vi thn xc, vi tm hay vi bt c ci g khc. Ci TI ny xut hin mt cch v i, vng chc v c lp. Cm gic ny lun lun c chng ta v chng ta chp, chng ta bm vo nim ny mt cch v cng mnh, v cng cht. Trong chiu hng ny, tng Ti l, Ti... tr nn rt quan trng, hn bt c mt s kin no khc. y chnh l khuynh hng chuyn ci TI thnh mt ci g thnh hnh v minh ri nht chng ta vo au kh. Chng ta c th nhn ra phn ng ca ci ti rt d dng mi khi chng ta nghe nhng li ni khng lch s, l mng. Ngi ta ni chm t i ca chng ta, nhng li ch bai, nhng li ch diu, nhng li chc tc...vn vn... khi nghe nhng li ny l ngay lp tc chng ta ni nng, chng ta tc gin, tnh xu ca chng ta t nhin pht khi v chng ta khng cn t ch c na. Ngay lc , ci TI ca chng ta tr nn mnh m v cao hn c dy Hy M Lp Sn. Con mnh th TI dn vo tri tim ca chng ta ut c, tc bc, n phng phc, n kh th, n nghn ngo ri bao nhiu ci xu xa trm n ni ra cho ht, tt c nhng s kin ny sn xut ra au kh. Trong trng hp ny, bt chnh kin v chnh chng ta, ci nhn v minh v chnh chng ta cng c lp, cng bo th bao nhiu th rc ri cng n by nhiu, cng mnh by nhiu. Chng ta cho l tt c nhng g chng ta nhn c u b bp mo. Khi ngh v chng ta, chng ta lun lun trong chiu hng mun bo v ci ti ca mnh, bm vo ci tm-thc-ti ca chnh mnh. ng trn cn bn ca quan nim sai lm ny, chng ta thc s bm vo ci TI ca chng ta. Bi v chng ta quan nim thn xc ca ti, tm ca ti, v ti sn ca ti l nhng thc th c lp, t hin hu, c tht, chng ta bm cht vo chng, t rt nhiu tnh xu bt

u khi ln, xut hin ra u c lin h n chng. Ging nh th, v chng ta quan nim tt c mi hin tng l t c v c lp nn chng ta ngh n p v hp dn, do s mong c chim ot chng c khi ln trong tm ca chng ta. Tm bt mn v bt an ca chng ta hng dn chng ta bm cht vo nhng i tng c coi l t hin hu ny, nhng s thoi mi v hnh phc m chng ta t tin tng vo chng li khng bao gi xy ra. V th, au kh ca chng ta c ln dn, ln dn thay v gim bt i. Khng nhng s bm vu ca chng ta m c sn hn, kiu mn v tt c nhng o vng, dc vng khc cng u khi pht ra t cn bn v minh ny. Bi v chng ta ngh chng ta, nhng i tng bn ngoi v tt c nhng ngi khc hon ton l nhng c th c lp, nn chng ta mun chim ot, phng hoc c nhng thi tm ng kn i vi chng. Chng ta tn cng, ch bai ch trch hoc mt thin cm vi bt c ai khng lm va lng chng ta hoc ngn cn chng ta, trong khi chng ta li b qua cho nhng ai gip v ng tnh vi chng ta. Chng ta nh gi v xp loi tng ngi ai l bn, ai l th, ai l k xa l ri chng ta cho bng xp loi ny l s tht, l c tht. Trong trng hp ny, bn trong tm ca chng ta s khi ln mt s sai lm trm trng v tnh bng hu, tnh con ngi. Thi ca chng ta b t mu xu xa, kt qu l nhng hnh vi c ch ca thn khu v ca chng ta s khng cn tt p v o c na. Nh trnh by trn, nhng hnh ng thiu o c ny s hng dn chng ta to ra nghip lc tht chng ta mi ngy mi cht hn vo vng lun hi ca au kh. Nh vy, mt ln na, chng ta cn hiu r ngun gc ca tt c nhng au kh l do v minh, chng ta thc s khng bit s vt hin din nh th no, hin tng xut hin nh th no. Gi tr ch thc ca bt c mt tn gio no, d thin nh hay d p dng bt c phng php no, u ty thuc vo kh nng ca n c gip con ngi ct t c nhng cn bn v minh hay khng, con ngi c th thot khi nhng au kh do o vng m ra hay khng. Bt c tn gio no, bt c trit thuyt no m cung cp nhng phng php ty tr v minh u l tn gio tht, u l chnh Php. Qua lch s, c rt nhiu v thy v i ch cho chng ta nhng con ng thanh ty v minh chm dt au kh. Nu s thc hnh ca chng ta c hiu qu trong vic ct t cn nguyn v minh th chng ta c th tin tng mt cch mnh lit rng chng ta ang theo chnh Php, khng cn bit n c tn l g, c gi nh th no. o Php, Phn ng Dharma, c ngha l cm gi, nm gi. Theo ngha , chng ta nm gi ci bnh n khi ri, khi b b v, s chn thnh thc hnh o Php gi chng ta khi nhng s nguy him v sai lm dn chng ta n au kh. Nh vy, bt c ci g chng ta lm c th l thin nh, c th l mt ng hng sng hay l mt phng php hng dn cuc i chng tam cha c bnh vng tm ca chng ta th chnh l tinh ty ca s thc hnh o php. Phng php khng phi l c quyn ca mt truyn thng nghi l ring bit no. N cng chng tn hi g, cho d hnh gi thuc Hi gio hay Do thi gio, Thin cha gio hay n gio, Pht gio hay mt thuyt gio no hoc bt k mt tn gio no. Nu phng php m chng ta ang thc hnh gip chng ta ph tan c o vng v ct t c tn gc r ca kh au ca chng ta th chnh l tinh ty ca vic thc hnh tm linh, n gi l o Php. C rt nhiu cp o vng khc nhau nn cng c nhiu cch thc hnh o php khc nhau chm dt o vng. Tt c nhng con ng tu tp chm dt o vng u nm trong o php. Qua s chn thnh p dng nhng phng php thin nh c h thng, chng ta xa b khi tm chng ta nhng quan nim sai lm, nhng thi nh nguyn v nhng thi h tt xu ca chng

ta. Chng ta s t gic ng, s ton mn. S thnh t chc chn s n bi v tm o vng (vng tm) khng phi l tm bn nhin, bi v nhng g xut hin ra trong tm khng phi l tm. Tm ch nht thi chy theo o vng cng ging nh mt chic bnh c mt vt bn m thi. Mt vt bn khng phi l chic bnh, n c th c ra sch. Ging nh vy, tm bn nhin ca chng ta vn trong sng, nht thi b o vng che khut, n c th c ty sch. S chm dt hon ton au kh v gic ng l s thnh t rt cao qu, gi tr ca n khng g snh bng nn chng ta phi dn ht nng lng ca chng ta vo con ng tm linh. Hn na, s thc hnh v s hc hi ca chng ta ty thuc vo s lng nghe v vo s nghin cu chn tnh ca bt c nhng g chng ta c dy bo. Nh vy, s hc hi v kt qu ca n cng v cng quan trng v cn thit cho con ng tm linh. Nu chng ta hc hi nghin cu phng php o php trong ni tm ri em p dng nhng iu hc hi ngoi cuc sng th i sng ca chng ta thc s c mt ngha v trn y n ch cho chnh mnh cng nh cho nhng ngi khc. Nu chng ta theo mt phng php ton ho, chng ta s khng tht vng v mt thi gi. Cn na, trong gi pht cn t, gi pht ca s cht, chng ta s khng s hi v lo lng bi ri. V pht trin phng php lin h vi ni tm nn chng ta c th kim sot c tin trnh ca tm linh, chng ta c th i din vi t thn mt cch bnh tnh thanh thn, t ch v an nhin. Bit rng chng ta sng mt i tt p nn chng ta s c t tin, vng chc tin tng hnh phc v an lc s n. Tt c nhng g ti trnh by y u l nhng kinh nghim ca cc v thin gi v nhng v v ang thc hnh o php. C rt nhiu v t gic ng, thnh cng trong vn thanh ty tm. H p dng phng php ny thanh ty nhng nim sai lm v nhng thi quen xu ca h, chng ta cng c th thc hnh nh vy. Khi t n trnh pht trin ny, chng ta c th em li ch n cho ngi khc v gip nhng ngi khc trn con ng thc hnh o php. V lng v tha, chng ta s bit hng dn nhng ngi khc cng thot kh ty theo c tnh ring ca h. Khng cn mt mc ch no khc trong cuc i cao p hn th na. kt lun, y l phng php ti thin xo m chng ta c th dng i din vi nhng vn ca chng ta. Nu tm ca chng ta y dc vng, chng ta s gp rt nhiu au kh mi khi chng b ngn cn. Nhng nu chng ta bit cch p dng o php, chng ta c th hng dn tm ca chng ta vo con ng thc hnh o php trong i sng, chng ta s c nhng chng nghim hnh phc v an lc ngay c trong nhng lc gp cnh kh khn. Mc du chng ta cha pht trin thm su o php, ch mi bt u thc hnh mt cht, chng ta cng vn kinh nghim c s an lc trong i sng thng ngy ca chng ta. Do , hy quan tm n tt c mun loi chng sinh ngay c n mt con vt nh li ti pht trin chn hnh phc v gii thot khi au kh, y l iu v cng c gi tr trn con ng thc hnh o php, trn con ng pht trin kh nng tm linh ca chng ta. Cm n qu v nhiu lm. Chng ta vn cn gi, qu v c th t cu hi. Hi: Tha ngi, chng ti bt u thc hnh nh th no? Tr li: Trc nht hy hc hi o php. Nu chng ta khng c cn bn, chng ta s khng bit

thanh ty nh th no. Do , trc ht chng ta hy tm mt phng php ng v thch hp hc. Chng ta hy lng nghe nhng li gii thch ca nhng v thy c kinh nghim. H phi l ngi v ang thc hnh nhng li dy bo ny. V theo hc nhng v thy nh vy, chng ta mi va hc hi nhng li dy bo va kim chng h ng thi chng ta cng phi t chng nghim c nhng li dy bo ny. Ri chng ta thin nh trn nhng g c hc hi, hy em tt c nhng ci ra thc hnh trong i sng thng ngy ca chng ta. Nh vy, tr tu ca chng ta s t t pht trin. Hi: V o php bt ngun t vn ha ng phng, phi chng o Pht cng c th thch hp cho ngi Ty phng? Tr li: Nh ti trnh by, thc hnh o php khng bt buc phi c mt quy lut nht nh c chp no . o php khng phi l mt ci g c khun kh cng ngc. Mc du c nhng ngi ngi thin khoanh chn nhm mt, nhng nhng th ngi ny t n khng phi l tinh ty ca o php. Mt hnh ng c coi l thc hnh o php chn tht khi n thc s tc ng n tm. Nu o vng c nh i tn gc v au kh hon ton bin mt khi chng ta thc hnh mt ci g th ci chnh l o php. Nh vy, chng ta vn c th thc hnh o php cho d chng ta lm vic trong vn phng ti mt thnh ph ng ngi hay chng ta l mt lao cng ngoi ng ph. Vn chnh yu l o vng ca chng ta c gim i hay khng. Bt c mt hnh ng no cng c th chuyn thnh s thc hnh o nu n c hon thnh bi mt ng lc ng v chn thnh. Nu chng ta quyt tm lm vic ty tr v minh ca chng ta v chng ta c th gip nhng ngi khc thng c nhng au kh ca h th l o php, bt k n l phng php no. o Pht, mt trong nhng o chnh ca th gii, ging dy rt nhiu phng php thanh ty nhng ng nng ca chng ta. N c p dng v c kh nng thch hp vi tt c mi hon cnh ca bt c x hi no, ng cng nh Ty. Do , mt ngi Ty phng hiu c tinh ty ca o php v hnh thc vn ha m n s hi nhp vo, th h c th mang li rt nhiu n ch cho chnh h v cho nhng ngi khc bt k nhng g h hc c. Hi: C s lin h g gia trit l mt tng v s thc hnh o php? Tr li: Khng c bt c mt s thc hnh mt tng no mang li kt qu nu chng ta khng c cn bn v o php. Chnh mt tng l s thc hnh o php, nn ng ngh rng c mt s thc hnh no bn ngoi o php. Nu chng ta kim c mt vn bn no ni v mt tng ri th p dng n m khng thu hiu o php th khng th c kt qu. y l s tht, thay v nhng s thc tp mang n nhng kt qu tt, gim bt u m o vng th n li lm tng thm v minh v cng i su vo sai lm nhiu hn na. Mc ch ca mt tng cng ging nh o php, l thot khi kh au, bng cch b i nhng chng ngi tinh thn (s tri chng.) Mt tng c coi nh mt phng php rt thm su bi v n l mt phng php rt nhanh trn con ng tin ti gic ng. Nhng ng nng thc y vo

con ng thc hnh mt tng chnh l s c mun t gic ng cng nhanh cng tt cu mun loi chng sinh cng mau c kt qu. Ch c s thc y ca mt B tm bao la mi mong thc hnh mt tng c kt qu. Nh vy, mc ch v ng nng thc y ca mt tng hon ton ging nh o php, n l mt thnh phn ca o php, s dy bo cao thm ny nng theo s dy bo tng qut. Nu ngh n l mt thnh phn ring r bit lp th n s to thm nhng rc ri, nhng vn khc na, khc na. Hi: Ngi c coi vic dng thuc (ma ty) l con ng thc hnh tm linh khng? Tr li: Khng, ti khng cho l nhng ngi chn thnh thc hnh o php li nghin ngp. Tuy nhin, ti khng ph nhn c mt s ngi trong lc bt u pht trin, mt vi kinh nghim no ca thuc c th gip h. Th d, tm ca mt s ngi rt hn hp, khng c ci m, h khng tin vo bt c s hin hnh no ca hin tng m n xut hin qua bnh din vt cht. V th, n c th gip h nhn ra c s tht trong mt chiu hng khc vi chiu hng bnh thng, c gii hn. S kin ny c th m cho h mt kh nng pht trin tm m nhng ngi khc khng bit. Nh vy, sau khi s pht trin c chng nghim m h vn cn tip tc dng thuc th h to ra thm n tng cho o tng, thc ra s kin ny chng gim bt v minh. Kinh nghim dng thuc c gip g c hay khng ty theo ngi dng thuc. Ti khng coi vic dng thuc l mt phng php tt khi bc vo con ng tm linh. Hi: Khi bc chn vo con ng tm linh, v thy quan trng nh th no? Tr li: Ngay c lm mt vic nh mn tm thng, nh i du lch t nc ny n nc khc chng ta cng cn phi c ngi c kinh nghim hng dn. Nu chng ta mun hc mt ngoi ng, chng ta cng cn phi c mt ng thy hiu v ni c th ting . y l mt s cn thit, mt s hng dn rt thng thng mi khi chng ta mun hc hi nghin cu mt vn g. y l mt s tht dnh cho tt c mi vn hc hi, nh vy hc hi o php li cn cn thy hn na. Ti v con ng o khng quen thuc vi chng ta, n hon ton xa l m n li c lin h n rt nhiu kha cnh ca chnh chng ta v vi nhng hin tng khc na. L do chnh yu m chng ta au kh l chng ta c thi quen nhn s chn tht qua ci lng knh bnh hon ng chp c tn ca chng ta. Nu chng ta mun ty sch nhng o vng, nhng u m trong tm ca chng ta, chng ta cn phi c mt v thy c nhiu kinh nghim trong vn ny, c thc chng v vn ny. V tnh cch quan trng trong vic theo ui con ng tm linh, v thy hng dn tm linh ca chng ta phi l mt v thy hon ho. H phi l ngi sng cho o php, phi l mt th d in hnh ca o php. iu v cng quan trng l tm ca h c nhng chng nghim, hon ton lnh hi c nhng trng thi thc hnh ng v h nm vng nhng s hiu bit khng sai lm. Nu chng ta nhn c nhng li gii thch ng n chn tht ca v thy, ri nghin cu, chim nghim v thin nh nghim tc trn nhng li dy bo , chng ta s t c thnh qu theo mun. Ngc lai, nu chng ta tin tng vo v thy khng c kh nng th rt nguy him, s thc hnh ca chng ta s i vo ht lm ln ny n lm ln khc, ri cui cng chng i n mt kt qu no.

Hi: Lm th no trnh c trng hp chp, bm vu vo con ng thc hnh tm linh? Tr li: C nhng ngi mun theo ui con ng tm linh quyn r ngi khc. H thch c gi l mt ngi thnh thin hoc mt ngi c i sng tm linh. y l mt s hiu lm o php, y l s li dng o php. Nhng nu thnh tm mun chm dt kh au v mun cho tm mnh v tm nhng ngi khc c an tnh th c mun ny khng xu. y khng phi l trng hp chp hoc bm vu m n c th gy rc ri phin mun cho chng ta. Ngay t lc bt u bc chn vo con ng m c nguyn c nh vy th c n ch rt nhiu ri, y khng phi l bm vu, chng ta khng cn phi ln trnh. Nhng bm vu xu lun lun dn a chng ta n au kh. Vi nhng ng nng tham dc, chng ta s to ra nhng hnh ng khng o c, n s em li kh au cho chnh chng ta v cho nhng ngi khc. Nhng lng ao c thc hnh o php khng c coi l tham dc. N hon ton khc. ng nng thc y chng ta thc hnh o php khuyn khch chng ta i vo s thc hnh gim bt, khng tng ln, nhng au kh. Khng c s thc hnh ny, chng ta s b tri buc vo vng lun hi v chng c hng mt cht n ch g trong kip ngi. Phi c mt ng nng thc y mnh lit lm th mi c th bc vo con ng tm linh, bi v sinh ra l chng ta b hng dn vo con ng chp ng. Do , v c mun thc hnh o php t kt qu tt nn ngay t khi bt u chng ta khng nn lo s b dnh mc, b l thuc. Chng ta nn c gng tip tc thc hnh vi mt ng lc cng trong sch cng tt, hy mong mun tht nhiu n ch cho mun loi chng sinh. Cm n qu v nhiu lm. Chng hai:

THIN NH 1. BA KHA CNH CHNH CA CON NG DN N GIC NG

Qun tng s thanh ty Chng ta s bt u mt thi thin ngn thanh ty tm ca chng ta v d nhin gip chng ta thu thp c nhng li ging dy mt cch tt p. Mi ngi hy ngi theo th ngi thin quen thuc thoi mi ca mnh. Nu qu v cm thy ngi trn gh s thoi mi hn th c ngi. Vic quan trng l lm sao kim sot, theo di c tm. Ngi thng lng v cn bng hai vai gip cho s kim sot ny. Mt nn m mt cht nh sng vo c, nhng ng m ln qu s b quy nhiu. Nu khng bun ng th qu v c th nhm mt. Chng ta bt u qun tng n mun vn chng sinh ang ngi chung quanh chng ta, cng nhn v pha trc. H cng chia s vi chng ta tt c nhng n ch, tt c nhng phc c m chng ta c th lnh nhn c t vic thin thanh ty ny. Tt c chng sinh u mang hnh dng

con ngi, chng ta hy tng tng quang cnh bao la bt ngt chung quanh chng ta mi ngi cng ang ngi thin nh. By gi, hy qun tng trong con mt ca tm, ngay trc mt chng ta, cch khong mt cnh tay, ngang vi u chng ta, c mt ta mu vng rt ln trang hong y chu bu. S qun tng ny phi tht trong sng, hy tip tc qun tng mt a sen trng n ln gia ta ny. a sen tht rc r trong sng, khng mt khuyt im, trng tuyt. Ngay trong hoa sen c vng trng v mt tri, lng vo nhau. c Pht Thch Ca ngi trn . Ngi mc tng bo. Bn tay phi ca Ngi t trn u gi phi, ngn tay chm vo hoa sen, bn tay tri t trn lng gi bt kht thc. D qun tng n c Pht Thch Ca hay qun tng n bt c g ngay c mt ht nguyn t li ti th ci cng phi tht trong sng, l nh sng trong sut. Hy ngh n s ton gic, i vin mn ca c Pht Thch Ca, Ngi hon ton trong sng, thanh tnh tuyt i, khng mt cht bn nh, khng nh nguyn. Ngi l bc ton tri ton tr, siu tuyt. Ngi l ng ton nng c th hng dn mun loi chng sinh thot khi kh au v nhng phng php ca Ngi s dn dt chng sinh tu tp n gic ng, thnh pht. Lng t bi bao la ca Ngi che ch mun loi, c chng ta, lp tc chm dt tt c kh au. Ngi hng mun ch cho chng ta con ng thot kh, nhng bn phn ca chng ta l phi chuyn hng tm ca chng ta vo tr tu, vo t bi v vo sc mnh tr ca Ngi. V th, hy qun tng cng trong sng cng tt, mi mt ngi chng ta hy t pht nguyn: Con qui y Pht, ng ton nng ton gic Thch Ca Mu Ni; con qui y Php, tr bt nh v nhng li dy bo ca Ngi; con qui y Tng, l nhng ngi bit kim sot tm ca h theo li dy ca Ngi. Con qui y v hon ton nng ta ni Tam Bo cho n khi t gic ng. Con knh xin Ngi tr con v mun vn chng sinh. Cho tt c chng con nhn c s ch dy ng trn con ng tu tp, t v o s n s chng c cui cng ca gic ng. By gi hy qun tng ba chng t xut hin trn thn th ca Pht Thch Ca. Nhng chng t ny c th l nhng Tng ng, Anh ng hay di dng ngn ng no cng c. Trn trn ca Ngi xut hin chng t mu trng OM, c ca Ngi chng t mu AH, v ngc ca Ngi chng t mu xanh HUM. Nhng chng t ny cng l nh sng rc chiu thot ra t tr tu siu tuyt qua thn khu v ca Pht. T nhng tia sng trng, v xanh ca nhng chng t ny chng chiu ri khp ni v thm nhp vo tt c chng sinh thanh ty tt c nhng trc nghip chng ca thn khu v ca chng sinh. Khi tia sng trng thm nhp vo trn ca chng ta, chng ta hy ngh rng tt c nhng vng tng, tt c nhng nhim v tt c nhng xu xa nghip chng ca thn xc chng ta ang c ty ra cho n khng cn mt du vt no na. Chng hon ton b xa b. Cng ging nh vy, nhng tia sng v xanh thm nhp vo c v tim ca chng ta, chng thanh ty tt c nhng nhim ca nhng li ni v tm tng ca chng ta, chng ta thot khi nghip c. Trong tin trnh thanh ty ny, chng ta hy kinh nghim, hy chim nghim s rng lng ca kh au v nhng tnh trng sai lm ca tm v hy cm nghim nhng nhim tm thn ny ang b tiu dit xa b ton din. Trong khi nhng tia sng thanh ty ang chiu sng t s qun tng c Pht Thch Ca, chng ta hy dng li cu nguyn sau y ri tng nhng cu mt ch, lp li cng nhiu ln cng tt: Knh ly o s, ngi sng lp,

Con ng thanh ty hon ton nhim, Ngi l Pht, bc ton gic Ngi l ng chin thng, L ng khn ngoan ca dng Thch ca --Con xin knh ly Thy v con xin qui y, Con knh xin Ngi nhn l vt ca con. Con knh xin Thy tr con. Tayatha om muni muni maha muniye svaha Khi lm xong l qun tng thanh ty ny, chng ta hy ngh rng chng ta nhn c s tr v tr tu t thn khu v thnh thin ca c Pht Thch Ca. Hy c gng cm nhn s an lc v bin ny bng c tm hn ln th xc v hy thng xuyn tp trung vo n. Chng ta thanh ty, by gi bng c tm hn v th xc, chng ta hy ca ht trong nim an lc t nhin ny. Vi s sa son nh vy, chng ta bt u nghe nhng li ging dy v o Php.

S thc hnh tm linh ti cao

Chng ta ang i vo mt lnh vc thc hnh c bit, c th l hon ton mi l vi mt s ngi. C mt vi s kin chng ta cha bao gi gp, cha bao gi lm trong cuc i ca chng ta. Chng ta ang tm mt phng php thc t gii quyt nhng vn , nhng kh khn ca chng ta, t chng ta gii thot chng ta khi kh au, nhng phng php ny hon ton khc vi nhng phng php m chng ta gp trong qu kh. Kh nng tt nht m nhng phng php khc c th mang li cho chng ta ch l tr hon s kh au; cn t hi hn, chng li hng dn chng ta, chng li em chng ta n nhng bt mn, nhng ni chn chng to ln hn. Ngc li, y chng ta s c dy bo, nhng li dy bo ny c kh nng to s t tin mnh lit trong mi ngi chng ta, v s lng chng sinh trong qu kh t gic ng theo phng php ny. S tht ny chc chn cng s xy ra cho thi i ca chng ta v cho c trong tng lai na. y l o Php, c truyn dy bi nhng bc ton gic, bi Pht T. o Php khng la di chng ta. N chnh l liu thuc gii c, l liu thuc ha gii tt c nhng s la di v tt c nhng hin tng kh au ang din ra trong th gii lun hi ny, th gii ny lun lun ch c au kh v la di tip din. Ti sao chng tip din nh vy? Chng xut hin nh th no? Nu chng ta khng nhn din c tnh cch v thng ca chng hoc nu khng hiu chng xut hin nh th no th chng ta ch bit nhm mt m tin theo chng thi. V b u m say m trong s xut hin ca chng nn chng ta hon ton t nim tin ca chng ta vo nhng quan nim, vo nhng nim sai lm ca nhng i tng trong lun hi. T chng ta nhn s vt xut hin trong th gii ny khng cn tht nh chnh chng l m b mo m theo nhng vng tng ca chng ta ri. y chnh l nhng khun mu ca tt c nhng hnh vi v thi ca chng ta c cht cha t mun vn kip cho n ngy hm nay. Chng khng l g khc hn l ch hng dn chng ta t au kh ny n nhng au kh khc. D nhin, nu chng ta thc hnh khng u n, ch p dng khi c dp hoc l l th phng php thc hnh o ny cng chng gip g c chng ta, v nh chng ta bit nhng thi quen hn in du vt trong tm thc ca chng ta t nhiu kip ri. S chng c mt cht n phc no,

nu c th cng chng tn ti lu c v chng ta ch p dng trong mt vi nm hoc ch trong nhng dp i nghe thuyt php. Chng ta cn phi thc hnh lin tc trong tng giy pht, bt c u, bt c ch no. Chng ta ang sng trong mt thi i y nguy him, t thin nhin v t chnh con ngi lm ra. Chng c g l chc chn vng bn, ngay c vic bo v ci thn xc ny. V th chng ta nn chuyn tt c nhng g chng ta lm trong i sng hng ngy vo vic thc hnh o Php. Chng ta khng nn vit y trong tp ghi chp ca chng ta hay cht y vo tm ca chng ta nhng g gi l thng minh ca nhng li dy bo. Thay v th, ngay lp tc, chng ta hy c gng dn tt c n lc vo vic thc hnh o Php. Nh vy, ngay c vic ang ngi lng nghe bi ging by gi cng tr thnh hot ng tinh ty ca o Php, mang li tht nhiu n phc. Khng cn phi cu k v vt cht hoc tinh thn mi c th thc hnh tm linh c kt qu. Khng th ly nhng li ch trn gian o lng n phc trong vic thc hnh o Php. Chng ta c th c nhng phn thng hoc nhng li khen ngi trong nhng cng vic i hi nhiu kh nng ti chnh cng nh s mo him, nhng nhng s thnh t ny hon ton khng c ngha l g nu so snh vi s thc hnh tm linh. Nu chng ta c gom gp ngc ng chu bu trong c v tr ny li th chng ta cng khng th mua c s gic ng, s gii thot, thanh ty vng tng, s bnh an tht trong tm hn, lng t bi, tm b , tm bung x, khng g c th mua c nhng n phc m chng ta c c t s thc hnh Pht Php. ng ngc nhin khi nhng gi tr vt cht khng th mang li cho chng ta nhng gii quyt rc ri trn gian. Ti sao vy? Ti v nu chng ta c cht cha, c thu gp tt c nhng g chng ta s hu trong kip ny v trong mun vn kip trc vo mt ni th c ci v tr ny cng qu nh b cht hp i vi chng. Mc d chng ta c giu n khng th tng tng ni th cng khng th mua c ci g c th thay th kh au ca chng ta. Tm ca chng ta cng vn ri lon, cng vn lon ng, cng vn i hi ri li to ra nhiu au kh hn na cho chnh mnh v cho nhng ngi khc. Tuy nhin, qua vic thc hnh o Php, chng ta c kh nng t gic ng v c rt nhiu n phc hng dn chng ta n s gii thot ti thng. Chng ta s c mn nguyn trong s hiu bit ca chng ta v tt c cc hin tng bn trong tm ca chng ta cng nh tt c nhng hin tng xy ra bn ngoi. Hn na, nim an lc ca o php s khng h b mt i hay bin thnh kh au. N mang li hnh phc vnh cu. Lc th ca lun hi v phc lc ca o Php hon ton khc nhau. ng c gng i tm hnh phc nhng gi tr trong ci lun hi, v khng sm th mun nhng gi tr ny cng tan bin mt. Hy nhn thng vo i sng ca mi ngi chng ta, chng ta s tm ra c rt nhiu bng chng c th v s tht ny. Ngc li, s thc hnh o Php s em chng ta n gii thot v gic ng, ngay khi bt u thc hnh chng ta thy nhng kt qu khc bit ri, nim hnh phc ny khng bao gi chm dt. Vn chnh ca chng ta l chng ta thiu s phn bit v tr tu hiu r nhng g kinh nghim ca chng ta dy chng ta v thc tnh ca nhng s kin xy ra trong ci lun hi. Mc du chng ta bit nhng khoi lc trn gian ch dn chng ta n bt mn v bt mn, nhng chng ta vn c tnh qun i s tht cn bn ny v vn tip tc ui theo nhng o nh hnh phc. Trong chiu hng , nhng hin tng trn gian s li cun chng ta vo cm by, v hn th na, chnh chng ta tnh nguyn b by. Tinh ty ca s thc hnh o php l tnh thc trong tng hnh ng ca chng ta v hc hi

tng kinh nghim ca chng ta. Nu chng ta thng xuyn lin tc lm nh vy th khng c g c th nh la, nh by c chng ta v tm ca chng ta s an tr su trong an lc, mc du chng ta ang sng trong th gii ca m m vng tng. y l con ng tch ly n phc chng nhng cho kip ny m cn cho tt c nhng kip trong tng lai na. Phng php cn bn, phng php ct ty trong vic chuyn ha tt c nhng sinh hot hng ngy vo nhng hot ng o Php l kim sot tt c nhng ng lc, nhng ng nng thc y trong chng ta. Hy hiu rng tt c nhng vic chng ta lm u mang li n phc cho chnh chng ta v cho nhng ngi khc. Nu c ng nng thc y tt th bt c g chng ta thc hin u mang li nhng kt qu tt lnh. y chnh l s ha nhp trong thc ti. Sn phm ca tm khng phi ch c au kh m cn c c hnh phc v gic ng na. Tt c u khi pht ra t tm. V th, nu chng ta iu khin c ng nng, thi ng ca tm, th bt c g chng ta lm u c th hng dn chng ta n gii thot, n gic ng, n i lc.

Tht qu gi khi c mang thn ngi

V i o s Ty Tng Je Songkhapa, ngi t s ton tri trong gic ng, ni: Trong ci i ny, c lm thn ngi, tht qu gi thay, Cn hn c ngc ng chu bu. Thc l kh tm v n d tn phai, Nh nh chp bay qua bu tri. Ngh n bn tnh ca i sng, t c tinh ty l iu cn thit, Trong c m ln ngy. Ta, mt yogi, thc hnh nh vy. Cn ngi, k mun c gii thot, Hy c gng m noi theo. Chng ta bit c mang thn ngi l mt iu v cng qu gi, cn hn c ngc ng chu bu. Vi thn xc ny, chng ta c tr thng minh v y thi gi tu tp thnh qu v pht, gii thot chng ta khi lun hi sinh t v hng rt nhiu n phc m khng c g c th mua c, d chng ta l ngi giu c nht trn gian. c mang thn ngi tht qy ga, khng phi ch v gi tr ca n m ch v n qu him hoi. i o s Je Songkhapa nhn mnh im ny bi v chng ta ch c th c mt ln thi, trong thi hin ti ny. y l mt vic v cng kh khn trong s kt tp nghip qa to nn mt con ngi. Chc chn chng ta phi tch t bit bao nhiu thin nghip nn mi c sinh ra lm ngi trong kip ny, tht l kh khn thay. Sng o hnh trong thi i ny tht l kh khn, li cng kh khn hn na nu phi trong nhng ci thp hn, ci m ch c kh au. ci cao hn th cn c cht thi gi to thin nghip, bi v h cn bit lnh xa khoi lc. Cn na, chng ta cn bit s tht quan trng l khng phi bt c ai cng c n phc ny. Phi c rt nhiu iu kin khc nhau trc kia mi to ra c hon cnh dn a n mc ch

hm nay. Nhng li ging dy v o Php thm nhp vo x s m chng ta sinh sng v chc chn phi c nhng v o s hng dn chng ta, l hon cnh bn ngoi. L do ni tm l chc chn chng ta phi thch, phi c mun, phi quyt tm tm kim o v thc hnh o. Thm vo , chc chn chng ta phi c t do, phi c iu kin trong c hai phng din tinh thn ln th xc c th hc o v thc hnh o. N i hi rt nhiu tinh thn o c cho tnh trng ny c th xy ra c v cng khng chc g chng ta c th to thm c nhiu thin nghip na c li thn ngi. V th, o s Je Tsongkhapa khuyn chng ta nn li dng c hi cui cng, him c v qu bu ny. C hi him c mang thn ngi ny cng rt d b mt, n i nhanh nh nh chp ngang qua bu tri. Chng ta c th cht bt c lc no, trc khi chng ta cp n n. Nu chng ta nhn vo chnh chng ta, c th chng ta thm ngh mnh s cn sng lu lm. Nhng bit u t thn k bn mc d mt ngy cha qua ht, trong khi nim hy vng sai lm sng lu trm tui vn cn ang m p. nim sai lm ny l mt trong nhng tr ngi to ln nht ngn cn s tinh tn trn con ng thc hnh o Php, bi v n s to ra s li bing v tr hon. V tng rng mnh s cn sng lu nn khng quyt tm tu tp, khng c gng thin nh v khng ch tm thc hnh o. Ti mt qa, ngi u oi qa, thi n mai hy thin, lm g m vi... hy i tun sau i, nm sau cng chng sao m! Khi ngh nh vy, chng ta t nh la mnh v lm mt ht nhng g hc hi c. C l tt c chng ta nghe nhng li dy bo v lm quen vi mt s hng dn v thin nh. Nu chng ta khng thc s p dng nhng s hng dn ny vo thin nh th chng ta s chng n nhn c n ch no c. Ngy thng s i qua mau, nhng c hi th khng cn, ri cng chng chng nghim c g. Chng ta li tip tc sng vi nhng thi tiu cc quen thuc ca chng ta, ri cng s chng c mt cht tinh tn no trn con ng tm hiu v thc hnh o Php. Nh vy, trc khi c th nhn bit c n th chng ta chng cn sng na. Chng ta s nh mt mt c hi him hoi thot khi kip lun hi m ra i trong nim nui tic v hi hn. Mc d c sng c trm nm m khng tinh tn trong o Php th cng ung ph thi, v ci cht s ti nhanh nh nh la le ln trong bu tri. Mt khi chng ta thin nh su xa v gi tr, v s him hoi v d tan v ca thn xc chng ta, chng ta s nhn ra c nhng hot ng trn gian, nhng sinh hot trong kip lun hi chng cn mt cht gi tr no, chng ch ging nh ci v thc m thi. Chng ta cng thin nh v nhng s kin ny, cng qun tng v cuc i ring ca chng ta v nhng g lin h n n, chng ta cng nhn ra rng phc lc chn tht ch c t s thc hnh o Php. Chng ta ch c th t gic ng khi chng ta c gng chn thnh chuyn ha tm ta. im ny dn chng ta tr v vi cu hi ng nng thc y. Nh kim sot c tm, nh theo di tng li ni v hnh ng ca mnh, chng ta c th trnh c nhng sinh hot tiu cc m chnh n c th dn chng ta n nhng kip ti sinh thp hn, nhiu au kh hn. Nhng, nh chng ta hiu, mc d chng ta c sinh li trong mt kip may mn hn chng ta cng vn khng gii quyt c nhng vn ca chng ta. C nhng kip sinh ra t au kh hn au kh ca kip trc nhng s au kh ca kip hin ti cng bao trm c cuc sng ri. Do , nu chng ta mun gii quyt ton din au kh, chng ta cn phi tu tp hng ti s chm dt

nguyn nhn pht sinh ra lun hi. Nh vy, ng nng tu tp thot khi au kh mt mnh khng phi l ng nng thc y cao nht. V lng chng sinh ang kht vng nim an lc v kinh hi kh au nh chng ta, h cng ang b giam trong lun hi. Nu chng ta ch ngh gii thot mt mnh trong khi nhng ngi khc ang u m v v vng, thiu thy ch dy cho con ng chm dt kh au ca h th sao? Do , ng nng tu tp, ng nng thc hnh o Php ca chng ta khng th thiu lng t bi, chng ta cn pht trin tm b . Chng ta tu tp gic ng, chng ta cn gii thot chnh mnh ng thi cng phi pht trin tm t v tr tu c kh nng gip nhng ngi khc . Nh vy, nhng hot ng nh n y lng nghe o Php cng c th chuyn thnh s thc hnh o mt cch v cng hiu qu nu chng ta hon thnh vi mt tm nguyn b . Pht khi tm t l mt iu kin v cng cn thit trong vic tinh tn tu tp v tnh thc.

Tm Hon Ton Bung X

Nu phi cp n tinh ty ca o Php th chng ta c th thu tm vo ba lnh vc, c gi l ba nguyn l cn bn ca con ng dn n gic ng. l Tm Hon Ton Bung X, Tm B v Quan Nim ng v Tnh Khng. Ni vn gn, chng nh l cht du c bit y phi thuyn ca chng ta thng ti mt trng ton gic. Chng ta s tm hiu chng trong phn cn li ca bi ging ny. Theo phng php ny, c th s d hn v nhanh hn chng ta chin thng nhng tnh tiu cc m chng hnh h chng ta trong v lng kip. o s Je Tsongkhapa li mt bi k v cng qu ga v ba nguyn l ny, ti s trnh by n theo li vit ca ngi Kyabje Pabongka Rinpoche, mt i hnh gi tu kh hnh Ty Tng t ng theo li thin mt tng Heruka Chakrasamvara. Cnh ca m ra cho tt c nhng con ng tm linh, t s gii thot c nhn n s gic ng ti thng, chnh l tm hon ton bung x. Nh l mt giy thng hnh, mt s chng nga v mt s tin thn cn thit cho mt cuc i du lch, mun tinh tn trong s thc hnh o, tm cn phi bung x mt cch ton din. Mt thin gi s khng t c mt s tin b no nu khng thc tm bung x tt c. Mc d h ang ni tu tp, ang lng nghe v ang nhn lnh nhng li dy bo v thin nh, nhng h cng ang tip tc b rng buc bi nhng chng ngi thm kn ca c tinh thn v th xc h. S d ni nh vy bi v h khng pht trin sc mnh ca tm hon ton bung x. Cho ti khi no sc mnh ca lng thnh tm bung x tng ln, th nhng chng ngi n nu su xa kia s t ng st gim v kt qu ca s thin nh s ti ngay. Lc , tm cng t iu chnh mang li s tinh tn. c Pht Thch Ca tinh tn trn con ng tu tp ca Ngi bi v Ngi quyt tm bung b tt c. Do , Ngi c th thanh ty, tinh tin vt bc, c kh nng chuyn ha mun vn chng sinh, hng dn h sinh vo nhng ci cao hn, gii phng h v gip h t gic ng, cho n ngy hm nay. Cng ging nh vy, i thin gi du gi Ty Tng MIlarepa t b tt c tu tp v Ngi hon ton gic ng ch trong mt kip. Ngi ta thng ngh rng pht trin tm bung x nh vy s lm chng ta bi quan v ngu dt i, nhng hon ton ngc li, tt c nhng v thin gi tinh tn trn con ng thin nh u kinh

nghim c s hnh phc chn tht v an lc ngay trong cuc sng trn gian ny. Nu chng ta ngh rng s bung x s ph hy s hng th trong cuc sng ny th chng ta hiu sai ngha ca n ri. Khi mt ngi thc s pht trin tm bung x, h s c kinh nghim v thc chng su xa v hnh phc v an lc, c tinh thn ln vt cht, nim hnh phc ca h vt xa nhng ngi ch bit quanh qun vi nhng th vui xa hoa vt cht m khng c thc chng. Chng ta hy th nhn su vo lnh vc ny xem sao. Mt ngi s hu ti sn to ln c th ni rng h ang tn hng cuc i, nh vy h khng cn sng o, khng cn o Php. H ni nh th nhng tm ca h ang hn gin ganh ght, v minh, kiu mn,...vn vn... Nu y l tt c nhng g h tin tng, th ti sao chng ta li bo rng h ang kh, cn nh tu hnh t b tt c kia li sung sng hnh phc hn h? Cu tr li l ngi ang i tm hnh phc v s an ton trong lun hi, nhng th ny ang lm h m mt, d h bit hay khng bit, au kh ri s n. tm thi bo v ci tm trng ca mnh, h t chi khng nhn nhng iu bt mn m h ang kinh qua. Hn na, h khng c kh nng nhn ra c vng tng ang nm trong vn ny. V th, iu m h cho l ang hnh phc thc ra ch l sai lm u m, ni mt cch rt thnh tht, h chng hnh phc cht no. Ngc li, thin gi vt qua c nhng chng ngi trong tm chnh l nh sc mnh ca tm bung x, lm h thot khi nhng kh au ca vng tng m tin ti mt i sng vng chc trong s an lc ca c th cht ln tinh thn. Nhng vn vt cht u pht khi t tinh thn. Cn na, chng ta thng cho rng nguyn nhn to ra au kh khng phi l kt qu ca lng ganh t v ham mun, m ch c nhng bnh tt ca thn xc mi em li kh au. Thc ra, nguyn nhn ca ci au pht xut t mt tm tiu cc v y chnh l ci kh ca chnh n. Th d nh lng m vng kiu mn, khi b n nh hng chng ta s khng cn yn n m v cng bc bi. Chng ta b bm phng ln nh mt tri banh. Nu kim im, chng ta s cm thy v cng kh chu v s nhn thy nhiu hin tng xy ra chung quanh mnh, thn xc th run ln tinh thn th bn lon. Nu chng ta cng nhn tnh trng bt an ny l au kh th chc chn chng ta phi lit k kiu mn vo trong danh sch ny. Tht l d dng nhn ra rng nng gin cng nm trong danh sch ca kh au. Chng c mt cht thoi mi no khi vo tnh trng ny. Nng gin gy ra au tim, mt bnh tnh v bit bao nhiu hu qa xu xa khc cho tm hn. N chng mang li mt nim hnh phc no ngoi au kh. Lng tham lam l mt loi m vng gy au kh kh nhn ra nht. y cng chnh l mt chng ngi, mt nguyn nhn mang li au kh. Hy tng tng chng ta ang trong mt ca tim, c mt mn hng m chng ta rt thch th, mun c cho bng c. Tm ca chng ta lin b khng li khi nhn thy mn hng , khng th khng mua c, phi mua ngay. Mi khi tng ny xut hin ra trong tm ca chng ta, chng ta cm thy c mt ci g tht cht tim ta hoc nh mt li dao nhn d vo tri tim ta. C th chng ta cho rng y l mt thi quen ri chp nhn n nh mt nim hnh phc, nhng nu nhn gn hn, su hn chng ta s thy thc s y l mt tnh trng b g b, mt s tht cht. Cng nh vy, tt c nhng phin no tinh thn v nhng nh hng ca n u mang li kh. Rt nhiu ngi trong chng ta khng nhn ra c nhng tm trng tiu cc ny l bnh hon m c

tng rng h vn khe mnh lm. Chng ta c th hiu c s tht ny qua s s dng thuc men. Nhiu khi chng ta i khm bnh m khng c mt l do r rt no, nhng bc s li pht gic ra chng ta ang mang mt chng bnh him ngho. Nh vy iu m trc kia chng ta ni rng chng ta chng c bnh g ht l sai lm, nu khn ngoan th chng ta nn nghe theo li bc s m cha bnh ngay. Do mt ngi cho rng h khng kh, vic thc hnh o ch dnh cho nhng ngi tht bi hoc nhng ngi bt mn vi thi cuc, nu h t kim im mt cch su xa v nhng thi t v ny th h s tr nn khn ngoan hn. Mt tm hon ton bung x s dn n phc lc v nhng nguyn nhn gy ra xo trn khng cn hot ng. Pht trin tm bung x khng c ngha l i sng bit lp vi x hi v ri xa nhng sinh hot li lc ca n. Nu n xy ra nh vy th chng ta s khng cn kh nng v c hi pht trin tm bung x na m phi i cho n khi no ri khi xc thn ny, v thn xc cng l mt phn ca th gii vt cht. N cng khng c ngha l chng ta phi vt i tt c nhng ti sn ca chng ta. Trong mt kha cnh no , tm ca chng ta cng l mt ti sn, lm sao chng ta c th chy trn n c? V th, bung x khng phi l mt hnh ng tch bit, chia ct hoc la b; n khng l mt ci g m chng ta c th hon thnh ging nh lm xong mt cng vic. ng hn, n l mt hot ng ca tm. Vy th tm bung x l g? y chnh l s bung b nhng nguyn nhn gy ra au kh, nhng s bun lng t chnh n. Mi khi chng ta loi b c nhng nguyn nhn ny th nhng kh khn rc ri khng cn xy ra mt cch d dng na cho mt c nhn hay cho c mt cng ng x hi -- nh vy tham lam, gin d v kiu mn s khng cn lm g c chng ta. Chng ta s khng cn b ri vo nhng vn gy ra bun phin hay khng bun phin, bi v nhng nguyn nhn ca chng b loi b. Xin nhn mnh iu ny, t b khng c ngha l vt b i tt c nhng th vui trn gian m chng ta ang c. c rt nhiu v gic ng l nhng thng gia giu c, vua cha, vn...vn...y khng phi l s s hu ca chng ta m chnh l s v minh ca chng ta, tt c nhng thi bm vu, nu ko, dnh mc v nui tic ca chng ta vo chng cn phi bung b (Mt v o s ni: hy thng thc tt c nhng g c trn i ny nhng ng bm vu vo bt c ci g, l ngun gc ca kh au v hnh phc. Dg ). Mc du trong hin ti chng ta khng , khng thc tp trn thi ny nhng nu chng ta ch hiu ngha thc s bung b l g th chng ta cng bt c rt nhiu phin mun. Tuy nhin, nu chng ta thc s thc hnh pht trin tm bung x th chng ta s tin rt xa trn con ng gii thot. Chng ta s x dng nhng ca ci ca chng ta mt cch khn ngoan hn khng b chng hnh h. Chng ta s bit cch i tr nhng mu thun ni ti v ngha tht ca s bung x, thu sut c ton trit nhng nim tin nhm nh dn dt chng ta n kh au, bt hnh, yu hn nh mt k n xin.

Bung B au Kh

Khng c mt tm hon ton bung b kh au th khng c cch no thot khi bin trm lun. Chng ta b chi vi trong bin ny t mun vn kip v s tip tc chm ln trong nu chng ta khng quyt tm ngay t by gi thot ra khi n. Vi quyt tm bung b ton din nh vy s to nn tng vng chc cho con ng gii thot n gic ng, y chnh l nhng li dy bo

trc kia v ng nng thc y n gic ng, y cng chnh l mt quan im ng n v tnh khng. Chng ta khng hy vng pht trin c tm bung x nu chng ta khng hiu lun hi l g v au kh l g. Nu chng ta khng nhn thc c bn tnh kh au ca lun hi th chng ta cng khng c mt nng lc no thc y chng ta tm con ng thot kh. V th, chng ta c mi hoi ngp ln trong nhng th vui tm b, nht thi, b m qung v b ct cht vo bnh xe kh au v bt mn. Chng ta nh nhng tn t kh di chng hiu bit g v nh t khn kh khi so snh vi mt i sng thoi mi t do, nn chng bao gi to c hi m trn thot. Do , thin nh trn bn tnh ca kh au l mt vic lm v cng quan trng nu chng ta mun tm kim v theo ui con ng gii thot khi lun hi. C rt nhiu ngi hiu sai v lun hi. Mt s ngi ngh l mt x s, mt ni chn, mt cn nh hay l mt loi thc n ...vn...vn. V hiu lm nh vy nn ngi ta ni rng Ty Tng c nhng ngi chuyn mn phc dch cho nhng lt ma cao cp. Nhng ngi ny vi lt ma c i, phc v ng ta v lo lng tt c mi vic cho ng ta. Ri mt ngy no h thay qun i o bng mt b c sa tu hnh. Mt thi gian ngn sau h c gi n mt v lt ma khc. Lt ma ny ngh rng chc ng hiu o thm su v vi cao tng lu lm ri. Lt ma hi ng tinh tn nh th no trn ng tu tp. ng tr li: Con thot khi lun hi. V lt ma c v hi lng v hi thm lm sao m ng ta t c iu . ng tr li: D thi, con thay qun o ri ! l nhng kiu hiu lm v lun hi. Li c nhng ngi khc, h ri b li sng thng ngy i vo hang ng v rng su tu, h ngh rng nh vy l trn thot khi lun hi. y cng l mt hiu lm, d c ln mt trng m , chng ta cng vn trong lun hi. Lun hi khng phi l mt ni chn m chy trn, n chnh l tnh trng v thi ca tm chng ta. Lun hi (samsara) l mt danh t ting Phn (Sanskrit) c ngha l chu k, vng trn hay vng hin sinh. Cho ti khi no chng ta cha kim sot c vng cht v ti sinh l chng ta cn trong lun hi. Ngay by gi, chng ta ang du hnh qua hnh dng con ngi. Khi i sng ny qua i, tm thc ca chng ta hoc, chnh xc hn, s lin tc ca nng lng tinh thns bay theo cn gi nghip vo mt i sng khc m khng c quyn la chn. Nh vy l n li c tr vo mt thn nghip khc. V ri i sng ny li cng s chm dt, tm thc ca chng ta li ra i khng c quyn chn la. Tr khi chng ta kim ra c mt con ng thot nu khng tin trnh ny s lin tc t lp i lp li khng bao gi chm dt. Ci g lm chng ta lng vng trong bnh xe lun hi? chnh l nghip lc c to ra bi chnh nhng hnh ng ca chng ta cng vi nhng vng tng ca chng ta thc y chng. Hai lc ny ct cht chng ta vo nhng thn nghip khc nhau nh nhng si dy ct t nhn. iu khc bit l chnh chng ta t tri chng ta bng nhng si dy nghip v vng tng do chnh chng ta to ra, khng c mt ai khc tri chng ta c. Cho ti khi no chng ta cn tip tc ti sinh vo mt thn xc trong lun hi th chng ta cn tip tc b phin no v bt mn. Hy th ngh m xem, tt c nhng kh khn, tt c nhng vn m chng ta gp u ch v chng ta mang ci hnh th hin ti. Chng ta phi cho n n, phi cho n

mc, chng ta phi sn sc n rt cn thn th mi mong n c khe mnh. Chng ta phi lm vic cc nhc c tin m phc v n, ngay c vic phi c mt cn nh gi n m. Sau mt ngy lm vic cc kh, tm chng ta b mt mi, chn chng v thn xc ca chng ta r ri v u oi. Cn na, mc d chng ta c gng ht sc bo v n, thn xc ca chng ta vn thng xuyn b nhim trng v b thng. Mc d b nh vy nhng khng mt ai trong chng ta mun xa ri ci nguyn nhn bt an ny, dng nh khng cn mt con ng no khc trn thot nu khng c n. S thiu t do chn la ny l mt s kin rt t nhin ca lun hi. Chng ta khng th c t do sau khi t t. Hnh ng in cung ny, sinh ra trong tuyt vng, ch thay th mt thn xc bnh hon khc m thi. Thay v nh th, ging nh mt t nhn ct t si dy tri, chng ta cng phi ct t nghip v nhng vng tng ca chng ta. Ch c cch ny mi gii thot chng ta khi lun hi. Ch c s hiu bit su xa v s kinh hi kh au kinh nghim c trong nhng kip lun hi mi to nn nhng ng nng mnh lit thc y chng ta vt thot khi n. Nh vy thin nh trn s bung x cn phi c o su v pht trin tht nhiu, nhiu hn na. C rt nhiu l do khin chng ta phi tm hiu cng su xa cng tt. Trong mi mt pht chng ta to ra hng trm th nghip, v, ty theo cng v s lp i lp li ca chng, chng c th y chng ta vo rt nhiu loi hin sinh khc nhau, rt nhiu hon cnh sinh hot khc nhau. Ch cn thn trng tm ca chng ta mi khi n ni cn nng gin l chng ta bit ngay cnh a ngc chng ta thng to ra nh th no. Nu trong khi cht m chng ta mang mt tm trng y u ut v trm thng bi nhng vng tng th th hi ci thn xc no s thch hp vi nhng tm thc u un kh au ? Chc chn n s khng mang hnh dng con ngi! Ni rng hn na, mc d vi mt nhn quan hn hp chng ta cng c th nhn thy c rt nhiu i sng khc ngoi con ngi, v cng c rt nhiu hnh dng con ngi khc nhau trn tri t ny. Khng ai c th chng minh c au kh ca loi vt hay ca mt ngi b bnh tm thn khng nh hng n chng ta, chng thc s c nh hng n chng ta! V th, mt tm bung x ton din phi c bao trm trn tt c mi cuc sng, t ch cao nht n ni thp nht. Nh s chuyn cn theo di trong thin nh, khng nhng chng ta c th pht trin c tm bung x m chng ta cn pht trin c tm t bi n tt c nhng chng sinh bt hnh ang trm lun trong kh au. Tm t bi rt quan trng v cn thit, c bit cho tin trnh tinh tn tu tp ca chng ta. c Pht Thch Ca dy chng ta c ba ci thp hn ci con ngi, mi mt ci u do nghip cu to ra nhng tnh trng tng ng nh vy. Ba ci l : ci a Ngc, ci ca kh au; ci Ng Qu, ci ca i kht v ci Sc Sinh, ci ca s hi. Ty theo nghip ca tng c nhn, nhng tnh trng kh au ny s c th hin ra trong mi mt hon cnh, ni chn vt cht v thn th khc nhau, hay tc ng trn tm thc mc nng su khc nhau. D bt c trng hp no, nhng au kh ny u rt tht i vi nhng ngi to ra nghip thc s kinh nghim n. Nh thc hnh tm linh su vo nhng ci gii bt hnh ny, chng ta mi to ra c nhng ng lc mnh hu bung b nhng hnh ng tiu cc dn chng ta vo ti sinh. Nh nm mt cht kh au by gi trong thin nh, trong khi cn c c hi chuyn ha c nghip, cn hn l c gi mi tnh trng khinh thng khng s hi cho n mt ngy pht gic ra mnh ang b sp by. Khi

 th qu tr ri, chng cn lm c g na, ch cn ch cn thng kh n mun i. Nu chng ta ngh c rng nhng ci kh au ny l do nghip qu m ra th rt c th chng ta c hng nhiu n ch trong cuc i lm ri. Th d, c th chng ta thng rt t ho v c nhng hnh vi ngo mn i vi nhng ci ng l ra chng ta nn h mnh xung. Nhng, nu chng ta hiu c rng nhng ngo mn s dn chng ta sinh vo mt trong ba ci thp ni trn v nu chng ta c kinh nghim v kh au trong lc thin nh th tm ca chng ta s t ng thot khi nhng tm trng kh ny. Bit rng s hi s lm kh tm cng chm dt vic to ra nhng nguyn nhn gy kh au khc, y khng phi l mt iu xu, khng phi l mt thi tiu cc. l mt n ch, mt vic rt c li. Nu l thi tiu cc n s dn n kh au. Do , v s to ra c nghip nn s dn n vic quyt tm chm dt kh. y l mt vic tt, khng xu. Ngi Shantideva (Th Thn), mt v i b tt ngi n , dn chng nhng n ch khi thin v nhng ci kh nh sau: K no nh n nhng kh au m bc bi K s ht kiu cng. Khi khm ph ra s kh au ca mnh K cng khm ph ra kh au ca ngi khc. l c hi cho lng t bi khi pht. Nh vy, nhng chng sinh bnh thng nh chng ta, l nhng ngi lun lun to ra nghip v khng th kim sot c vng tng, th thin trn nhng kh au ca ba ci gii ny l cch tt nht chng ta tu tp v pht trin tm bung x ton din.

Su No Lun Hi

Ci ti sinh thp nht l ci a ngc, chng sinh cnh a ngc. Chng ta to ra nghip v kinh nghim c kh au qua nghip khi chng ta c tnh gy kh au v thng tch cho ngi khc. nh nhau, chm git nhau, hm hip k khc ...vn vn... l nhng hnh ng khng o c, kt qu l s ti sinh vo y. Ci a ngc c th rt nng hoc rt lnh, ti sinh vo ci gii ny thng rt lu di. Mang mt nghip ny s b ti sinh vo a ngc nng c th di ti 9 t nm! (ngha l cho ti khi no hon ton thanh ty ht nghip , nhng chng ta cng nn bit rng trong lc chng ta ang ty nghip ny th chng ta cng vn to thm nghip, th d chng ta ang thanh ty khu nghip l khng ni xu ngi khc nhng chng ta cng vn thng ni khng ng s tht v ngi khc. V th, nu khng tnh thc th thi gian ti sinh c th cn di hn 9 t nm Dg) Rt au n trong tng giy tng pht a ngc. C k s phi chin u vi k th do chnh nghip to ra. Mi khi b cht, h s hi sinh li nh nhau tip. Ci au m chng ta cm nh hng trm mi nhn m vo da tht chng c th so snh c vi ci au ca nhng k xu s trong a ngc. Cng i su vo a ngc th cng kinh nghim thm au kh v cuc ti sinh s li tng ln gp

hai. Ni thp nht trong a ngc nng l A-t a ngc, y au kh trin min, lin tc khng ngng, la thiu t thn xc khng bao gi tt, ht ngy ny qua ngy khc, ht kip ny qua kip kia. Nu vo a ngc lnh th nh trong ngc ti tm bao bc bi bng. Chng ta b p trong nhng dy ni ng y bng tuyt. Khi nhng cn bo tuyt trn ti, nhit c gim dn m thn xc th nh b v tan ra tng mnh. Nghip s to ra nhng con trng nh chui rc vo nhng ni tht da rn nt m chng ta khng th lm g c, v ang trong tnh trng ng cng. Cn c nhng cnh din t khng khip hn na nhng chng ta khng th ni y. C nhng cnh kh y nh chng ta cm nhn c trong ci loi ngi (Mt ngi ang trong cnh cng cc c n, vi tng cn ray rt, bun ti, s hi th u c khc g ang trong a ngc lnh -Dg). Rt nhiu cnh khng khip ny c dch sang Anh ng. Khi chng ta c nhng cnh ny hoc khi chng ta thin v nhng ci gii ny chng ta khng nn coi ch nh l nhng cun sch truyn. c Pht Thch Ca dy chng ta v nhng cnh gii ny theo s chng ng ca Ngi v do lng t bi ca Ngi. Ngi nhn thy chng sinh b trm lun trong nhng cnh gii ny v ch cho chng ta cch thot ra khi nhng ni khng khip . Nu chng ta coi nhng cnh ny nh l nhng cu chuyn c tch m khng thay i li suy ngh hoc thay i nhng thi ca chng ta th chng ta b qua mt c hi him c, mt c hi qu bu thot khi kh au. Chng ta s b ri vo tnh trng li bing v b li cun n bt c ni no m tm ca chng ta b cn gi nghip thi i. Ci tip theo l ci Ng qy, ma i, hn ma vt vng cc k i kht. Chng ta c th cm nhn s au kh, s dy v ca h qua nhng hnh ng in cung ca m vng tham dc, kht khao, bn xn v h tin. Trong ci ng qu khng phi ch b i kht m cn b lnh lo, mt mi, nng bc v s hi cng cc na. Ni rng ra, y l ci khng bao gi c tha mn, khng bao gi c hi lng vi bt c g m h mong mun, c vng. Ng qu lang thang ht nm ny qua nm khc, ht kip ny qua kip khc m khng bao gi tm c mt git nc. Nu nhn thy nc, khi ti gn th nc li bin mt. T xa h nhn thy h nc trong xanh, mt m, h vi v, h hi h chy li nhng h ch thy bn ly v rc ri. Nu may mn tm c mt cht nc th cng ch l vng tng, l o nh, ung vo th n li l mt chng ngi. Ming ca h nh hn con mt ca h, bao t ca h ln hn c ca h, c ca h b tht li nn ci bng to bao gi cng i. Nc th b bc hi ngay ti ca ming hay n bin thnh nc c trc khi vo bao t. i sng trong ci ny thng rt di, n c tnh tng ngn nm mt. Ni c ng ca h trong lng t nhng h cng i lang thang trong ci loi ngi v ci sc sinh. C nhng ngi nhn thy h do duyn nghip nhng hu ht chng ta khng nhn thy h. Tt c chng ta tng nhn thy nhng ngi c tnh bn xn, tham lam v , nhng thc s chng ta khng bit h thuc ci gii no. Ci k tip l ci sc sinh (th gii loi vt). Ti sinh vo ci ny l kt qa ca bn tnh sc vt m qung, bn nng tr n tm ng kn mt. Nu chng ta phi sinh vo ci ny, chng ta s mt ht c hi gip chnh mnh, khng cn kh nng hc hi. C i ch bit to thm c nghip v b trm lun trong au kh v s hi. Nu c ngi no c gng dy bo chng ta nhng iu tt p

mong ty xo i nhng c nghip th chng ta cng chng bit g c ch bit gt u xin n. Hu nh au kh ln nht ca loi th l i, kht v s hi b con th khc ln hn n tht. Thng thng, khi mt con vt bt c ming mi, n cu x, nhai ngu nghin nh s b cp mt, i mt lo lin nhn chung quanh s mnh b git bi con th khc. Nhng con th nui trong nh c may mn hn khng s con khc bt nh loi th hoang nhng li b ch bt lm nhng cng vic nng nhc hoc b xing xch nh mt t nhn. Thm na, rt nhiu loi th cn b con ngi sn ui v b git, h git th vt mt cch tn nhn khng thng tic, cn d man hn l chnh loi th git nhau. Chng ta phi tng tng mi nhn ra c au kh ca ci i ngc v ng qy nhng nhng au kh ca ci sc sinh th chng ta nhn thy tn mt ca chng ta thng ngy. y ch l nhng din t ngn gn v nhng ci bt hnh, kh au. Cn na, c ba ci khc c coi l may mn hn, gi nh th v h c hng mt s lc th khc nhau trong lun hi. Ba ci ny l: ci con ngi; ci thn hay A tu la v ci tri, ci thin hay cn c gi l ci tin, c tin nam v tin n. Ni chung, c sinh vo ba ci ny v to c rt nhiu n phc. Tuy nhin, v c hnh thnh trong v minh v do nhng ng lc khng thanh tnh nn chng ta vn b nghip lc v vng tng qung chng ta vo chn lun hi. Nhng au kh m chng ta cm nhn trong nhng ci gii ny c th vi t hn nhng ci bt hnh ni trn kia, nhng cng lm chng ta bt mn, chn chng. Ci tri l ci cao nht trong su ci lun hi, ci ny c hng y phc lc. y l nhng ta lu i trng l, lng ly vi loi lc th. Nhng v y l ci lc th nn h ch bit hng lc m khng cn bit ngh n chuyn to thm phc c cho chnh mnh. Tt c thi gi y ch dnh cho nhng nghip qu tt m h to c trong qu kh nn khi cht h ch cn li nhng nghip qu xu mang i vi h, do , cuc hnh trnh mi l i vo nhng ci thp hn. Vo tun cui cng trong cuc i ca mt v tin (cng khong 350 nm trn th) h s cm thy au kh hn nhng chng sinh ci ng qu. H bit rng h sp cht v h cng bit rng h s phi sinh vo nhng ci thp hn. Nhng ngi bn ca h bit rng h sp cht nn ri xa h. H b c n, nhng a hoa ti mt, ng ang t t ngc xung, ch chm dt mt qung i vinh quang. Cng tng t nh vy, ci thn lc no cng c chin tranh, h lun lun tranh ginh ln nhau. H ganh t vi ci tri, h in khng v ghen tng. Nhng h khng th thng ni ci tri, h khng th git c thn tin. S ganh t tc ti ca h lm h khng lc no bnh an m hng phc lc ca cuc i thnh ra nhng c gng ca h ch mang li nhng chn chng ti t hn na v hn na. Cui cng l ci loi ngi. Chng ta lun bn nhiu v nhng kh au trong sinh lo bnh t ca con ngi m chng ta gp trong cuc i, chng ta tng thch th, va lng, bt mn v chn chng ti t vi cuc i. Hn na, trong tng kinh nghim v kh au ca nm ci kia u tm thy ni con ngi. Cn rt nhiu au kh khc khng c nhc ti, chng ta khng c thi gi bn lun v tt c mi th kh au m chng ta tri qua hay cha gp phi. Mt trong nhng ci lm cho con ngi au kh nht m chng ta khng nhc n chnh l

s s hu, s hy vng ho huyn (vng tng), hc thc v nht l tnh trng hin ti ca chng ta. Chng ta tn bit bao nhiu thi gi v cng lao c c nhng ci tt p, nhng c g bo m nhng ci khng tn phai hoc chng ta s khng bao gi mt chng. Mt s tht hin nhin m chc chn ai cng bit l nhng ci ny khng tn ti mi mi, chng v thng, chng lun lun thay i v chng s h nt. Chng ta khng nn chnh chng ta b la bp bi nhng th hp dn, chng quyn r chng ta vo vng lun hi nh nhng ti sn, thn xc v nhng vui th trn gian ca chng ta. Nhng vn , nhng rc ri khng nm trong s thng thc, trong s s dng nhng vt khi chng ta s hu chng, nhng chnh l s bm vi, chnh l s khao kht, chnh l nhng vng vi gn b vo chng. Chng ta nn nh rng chng ta tng s hu c mt tri ham mun trong nhng kip trc nhng c ci no gip tm chng ta gii thot khi kh au khng? Khng! Chng c ci no c. Chng ta vn trm lun trong lun hi ht kip ny qua kip khc m chng nhn thy mt li i ra. Trong c su no lun hi, chng ta tng b kh au v phi ri b thn xc ca chng ta nhiu ln. y l bng chng ca v thng. hiu c nhng tng kh khn ny, chng ta cn phi tng tng ra rt nhiu, cng nhiu cng hay, gia ph ca chng ta l cha m chng ta v cha m ca nhng ngi khc, ...vv... Bao nhiu ngi m chng ta c th tng tng c l by nhiu i m chng ta tri qua. cng chnh l cch m t tin ca chng ta sinh ra, sng mt thi gian, ri cht, ri chng ta li sinh ra, li sinh ra, ri li ri b thn xc, ri li u thai ... ngay trong nhng khong thi gian ngn ca mt i, chng ta cng kinh qua, cng to ra bit bao nghip. Chng ta c th l mt ngi tm thng, mt tng thng hay mt v vua trong mt thi ri b bt, b cm t v chnh tr. Th d, Ty Tng, c nhng ngi giu h c tng l h s giu mi mi, nhng ch mt thi gian ngn, h mt tt c ti sn, c khi cn mt c mng sng. C lc chng ta bun kh v c n. Mc d chng ta c rt nhiu bn b, rt nhiu ngi thn, nhng chng ta lun lun phi i din vi nhng cn khng hong, vi nhng ni tuyt vng ca cuc i mt mnh. Chng ta sinh ra ri cht i m chng c ai chia s c vi chng ta nhng ni nim ring t su kh v lo lng. C nh th, chng ta i vo su no lun hi y kh au. y khng phi v bi quan hay v tin vo s mnh khi chng ta ni v kh, m y chnh l s tht. Tt hn, chng ta hy trc tip i din vi nhng vn mt cch thng thn v t tm ra mt con ng gii thot hn l c chy trn n, c ln trnh thc ti ri c phi tip tc kh au. Cn phi nhn mnh l khng c mt nghip qu no trong lun hi m khng c nguyn nhn. Chng khng th xut hin nu khng c ngi ny, vt kia to ra, chng cng khng th t hin din. Chnh chng ta to ra nhng nguyn nhn v hon cnh cho nhng au kh xy ra qua thn (hnh ng), khu (li ni) v (t tng) ca chng ta. Nghip ca chng ta thay i theo tng ci lun hi. Khng c mt khoi lc no hay mt kh au no trong lun hi tn ti mi mi. Chng ty thuc vo thi ca chng ta, chng thay i theo thi tinh thn ca chng ta. Tuy nhin, nhng hnh ng khng o c mang li kh au v nhng hnh ng o c mang li hnh phc th lun lun hin din. V th, chng ta cn phi trnh nhng hnh ng khng c o c v lun lun thc hin nhng hnh ng o c cng nhiu cng tt.

Chng ta khng th ph hy bnh xe lun hi nu chng ta khng nhn din c tt c khoi lc ch l hnh bng khc ca kh au. V chng ta khng th c c nhn xt ny nu chng ta khng pht trin lng kinh hi lun hi v c bit l nhng bt hnh ca tng ci trong su ci. Chng ta phi hiu thu sut iu ny, nu chng ta b li cun vo nhng vng tng th hu qu l chng ta s b mang nghip rt nng trong kh au, by gi v c trong tng lai. Tr ngi mnh nht ngn cn chng ta khng cho chng ta nhn ra c s tht l chng ta c chy theo nhng khoi lc ca lun hi, ca trn gian. S bm vu cng ging nh cht du, rt kh m ty c du khi n thm vo giy. Bi bm t ct ha tan trong du nn n cng lm cho giy d bn hn na. Ging nh vy, chnh s bm vu lm nhim tm ta, n cng lm tm ta d ln su vo vng tng. Cch tt nht chng ta c th thot khi nhng vng tng l lun lun nh n nhng kh au ca lun hi chng ta pht trin tm bung x, tm t b nhng nguyn nhn ca kh au. Nu chng ta s b nhim bi tham sn si nh s b la thiu t th chng ta mi c th bo v chng ta khi him nguy. Trong nhng cao c ngi ta gn nhng bnh cha la, ti sao ngi ta li gn nhng bnh cha la ? Ch v h s s tn ph ca la, ch v h hiu la nguy him nh th no. Chnh v s hiu bit ny m chng ta trnh c nguy him, chnh v s hiu bit ny m chng ta bit cch bo v i sng hng ngy ca chng ta. Cng ging nh vy, v s kh au v t b nhng nguyn nhn to ra kh au nn chng ta mi bit s dng thn ngi qu bu ny mt cch tt nht. Hy tng tng c hai ngi ang n kem. Mt ngi, tm cha c hun luyn, h n ngu nghin, n vi vng v thm kht. Hu nh mi mt ln cn mt ming kem, mi mt ln nut kem vo c hng h u li du n ca nghip. V tm y p nhng thm mun, ao c, chn, khen ch, bt mn... nn ngi ny khng cn bit thng thc nhng mi v thm ngon ca cht kem. Ngc li, ngi bn ca anh ta c mt cht kinh nghim thin nh v bn tnh ca kh trong nhng th vui ca lun hi nn anh ta n mt cch t tn, thoi mi. Anh ta khng cho s thm kht, tham n khi ln trong s thng thc ly kem ca anh ta. Do tm anh khng b rng buc bi nhng vng tng, nhim, anh cn c th chuyn ha nhng sinh hot n gin ny vo s thc hnh o Php. V th anh ta c th kinh nghim c ci g l nhng th vui nht thi v ci g l nhng nim hnh phc trng cu m anh bn ca anh ta thng khen ch v bt mn. Th d ny cho chng ta bit, tm bung x mang li cho chng ta s thng thc tht s, ngay c trong i sng thng ngy ca lun hi ch khng cn phi thot khi lun hi.

Chng ta to ra lun hi nh th no

Chng ta bit chng ta b tri ln vo nhng no lun hi l do nghip lc v do nhng vng tng ca chng ta. V chng ta cng c ch dy khi chng ta tip xc vi nhng loi nhim khc nhau, khi b nh hng bi nhng loi nhim khc nhau th nghip c cu to do nhng nguyn nhn no? Ti y chng ta c th chia s vi nhau mt cht v con ng chuyn tip chng ta t kip ny qua kip khc nh th no. y l mt chui duyn khi ca 12 nhn duyn : (1) v minh, ignorance, (2) hnh, karmic formations, compositional action (3) thc, consciousness, (4) danh sc, name and form, (5) lc

nhp, the six sense faculties, the six sense spheres (6) xc, contact, impression (7) th, feeling, (8) i, craving, attachment (9) th, grasping, (10) hu, becoming, existence (11) sinh, birth, (12) lo v t, aging and death. Ngi Long Th, mt i ging s v nhng li dy bo ca c Pht Thch Ca, ni rng: Trong 12 nguyn nhn C 3 nguyn nhn l vng tng C 2 nguyn nhn l hnh ng Cn li 7 l nhng kt qu. Ba nhn vng tng l (1) v minh, (8) i v (9) th. Hai nhn hnh ng l (2) hnh v (10) hu. Cn li 7 nhn l nhng kt qu kinh nghim c mang sang nhng kip sau. Chui duyn khi cho chng ta bit tin trnh pht sinh t mt tnh trng au kh ny qua mt tnh trng au kh khc, nh vy n khng th hon tt c trong mt i m phi cn n hai hay ba i. Th d, trong i hin ti chng ta l mt ngi, chng ta c th gii thch tin trnh ny nh sau: trong i qu kh, di s nh hng ca (1) v minh, v khng bit chn tnh ca thc ti, v khng hiu thc tnh ca s vt nn chng ta thc hin rt nhiu hnh ng qua thn khu v , nhng hnh ng ny (2) to thnh nghip - gieo ht ging - trong (3) tm thc ca chng ta. Trong nhng hnh ng ny c nhng hnh ng tt to ra nghip tt chng ta c sinh ra lm ngi. Do , c nhng lc trong i u tin ny (qa kh) chng ta hon tt mt vng tng, mt hnh ng v mt phn no kt qu. Chng ta ni mt phn no bi v tm thc ca chng ta lin kt c hai phn: nguyn nhn v hu qa. Trong th d ny, phn u l tm ca chng ta trong i qa kh nhn du n ca nghip lc trong khi phn sau l tm ca chng ta b ling vo s ti sinh, vo s u thai mi. Khi kip trc i n ch kt thc th chng ta kinh nghim, kinh qua, mang trong tm nhiu s bt ton v rt s cht. V (8) luyn i v (9) chp th c thn xc ln nhng vt s hu nn chng ta mun mang chng qua thn xc mi thay th ci thn ang b tiu hy (cht), nh vy l chng ta ang c (10) hu mt hnh ng to tc tr thnh, lc ny hng dn chng ta u thai vo cuc i mi. Do trong lc cht, chng ta hon thnh hai iu vng tng (luyn i v chp th) v mt hnh ng (hu), s kin ny nh thc nhng nhn nghip lc u thai vo ci loi ngi. Cn li 7 chui nhn duyn kia s xy ra trong i hin ti. (3) Thc qu (resulting consciousness) ca chng ta c nhn nh ra trong t cung ca ngi m, ni m n kt hp vi tinh cha (sperm) v huyt m (egg). S lin kt phi thai ny l thi k ca (4) danh sc danh l nhng kh nng khc nhau ca thc cn sc l trng ca ngi m nhim sc th ca tinh cha y (5) lc nhp c pht trin khi n (6) tip xc vi nhng i tng tng ng nh (7) th, cm thy d chu, kh chu hay cm thy khc nhau gia nhng i tng. Tt c mi s kin u xy ra y ngay lc m nim (11) sinh c lin kt vi kip ny. T y tr i, chng ta bt u ln ln, gi i theo nhng s thay i v kh au nh trnh by trn. Vy, chui nhn duyn (12) lo v cht c hon tt, tt c cn li ch l i ngy ra i (cht). Tin trnh ny c th phi cn ti ba kip mi hon tt c, phi cn nhiu nm mi nhn ra c s can thip gia hai nhn duyn u. Nn hiu rng chng ta ang to nghip ngay trong lc ny. N c th l mt nhn c nhng c hon thnh trong (1) v minh ca chnh s kin, th d nh

-thc-ti qa mnh hay chp ti qa mnh. S v minh ny ang cy (2) nghip hnh vo (3) tm thc ca chng ta chng ta u thai vo ci thn. C khi trong lc cht nghip u thai vo ci thn khng mnh nn li phi u thai lm con ch v nghip phi sinh lm ch mt lc no mnh hn. Do (8) nhn luyn i ,(9) chp th v (10) tr thnh ng l s hp tc lm vic trong lc cht th li phi nhng cho mt nhn duyn mnh khc. Tuy nhin, nghip u thai vo ci thn vn cn , khng mt i. N vn cn nm trong tm thc ca chng ta nhng khng c kch ng m phi i n mt ln u thai khc. ngay kip lm ch, by chui nhn duyn cn li s li nhp vo con ch. Tuy nhin, nghip u thai vo ci thn s n, ba nhn cng lm vic trong lc cht v by nhn li nhp vo trong kip k tip, li din tin nh ni trn. y ch l s ging gii vn tt v din tin ca s u thai m thi, nhng cng kh chng ta c th hiu c nhng chui nhn duyn tc ng v lin tc tc ng trong s v minh ca chng ta nh th no. Khi chng ta gieo ht ging trong mt cnh ng, c nhng cy ln mnh hn chng ta ngh. Tng t nh vy, c nhng ht nghip rt nh m chng ta gieo trong tm ca chng ta li sn xut ra nhng kh au to ln hn c nhn ca n. Trong tng giy pht ca cuc i t mun vn kip, chng ta b nh hng, b iu ng bi rt nhiu vng tng ln v nh. V th chng ta hun tp, to ra bit bao nhiu nghip phi u thai vo ht ci au kh ny n ci au kh khc. Chng ta to ra ba nhn duyn u (v minh, hnh, thc) ca v tn chui nhn duyn, tr khi chng ta bit rn luyn ( ch) tm chng ta, thc trong tng hnh vi ca chng ta v gii tr v minh, nu khng chng ta c b chng ko vo lun hi ht kip ny qua kip khc. Tm chng ta nh mt toa xe la cha hng ha, c b li i t ch ny n ch khc, t i ny qua i khc cht cha thm nhng kin nghip m mt ngy no hng c giao v c tr. Lun hi l mt nh t m chnh chng ta to ra, chng ta b nht trong nhng bc tng kin c l do chnh s v minh v u ti ca chng ta. Chng ta ph c mt mt xch trong 12 nhn duyn, tro qua c mt ca i th cng vn cn b bao vy bi rt nhiu bc tng khc. Lun hi khng th t chm dt. Chng ta khng c mt cht hy vng no vt thot khi lun hi trong khi c to thm nghip. Chng ta ch c th chin thng v c gii thot nu chng ta quyt tm ph tan tn gc nguyn nhn ca duyn khi l s v minh ca chng ta v bn tnh ca s tht. Nh chng ta cp trc kia, vic pht trin mt tm hon ton bung x ty thuc vo s nhn nh ca chng ta v s thm nhp ton din ca au kh. Kh au v c mt thn xc thiu kim sot v y nhim, c mt thn xc l c au kh. Chng ta khng nn ngh rng v chng ta sinh ra v v chng ta c mt i sng khng tin nghi. Nh trnh by trn v 12 duyn khi, th y chnh l tin trnh u thai cng vi au kh. Tm thc ca chng ta nhn du n ca nghip lc ri chnh nghip lc ny y tm thc i u thai vo tng lai trong mt tnh trng y bt mn v kh khn. Chng ta ni chng sinh trong lun hi c mt thn xc y nhim v di tr bi v tm thc b y vo thn xc mt cch min cng, chnh nghip lc v vng tng li thn thc vo . Cng sm i vo i th cng mau bt u i n ci cht. C nhng chng sinh cht ngay trong bng m ch mt thi gian rt ngn. Cng c nhng ngi trong chng ta sng lu hn, to thm c mt s giy pht. Nhng thc ra thm c giy pht no th cng chnh l gn s cht giy

pht . Chng ta ging ht nh nhng con cu b dn vo l st sinh. Bc thm mt bc l gn s cht thm mt bc. Nu chng ta hc nhn thy au kh ca tt c cc cnh gii th chng ta s chng cn dm bm vu, luyn tic vo nhng li lc ca trn gian. y l iu v cng quan trng, v n s m ng cho chng ta pht trin nhng quan im tht ng n v tnh khng, ct t tn gc r ca lun hi v tm ng gii thot. Cho d chng ta khng tin c xa trn con ng ny nhng vi tm bung x ton trit nh vy cng v cng hu ch cho giy pht i din vi s cht. Bi v chng ta thin nh nhiu v s cht nn chng ta c rt nhiu t tng tt, nhiu kinh nghim m s khng cn lm ln v s hi. Chng ta cng khng cn bm vu vo lun hi nn chng ta cng khng cn luyn i, chp th mt cuc u thai mi. V th, chng ta s khng cn phi u thai vo ba ci thp hoc bt k ci no trong lun hi. Nu chng ta bit kim sot tm v trnh khi dy bt c mt s bm vu no hoc bt c mt s ganh ght sn hn no th chng ta s c sinh vo ci tnh m khng phi u thai vo bt k mt thn xc nhim no. chng ta s khng cn mt tr ngi no cho mc ch tu tp tin n gic ng, gii thot (vo ci tnh cng vn cn phi tu tp tip th mi gii thot c Dg) Vy c du hiu no cho chng ta bit l chng ta pht trin c s bung x tht? o s Je Tsongkhapa ni: Ni no khng cn thch th v bm vu Cho d ch l mt giy bm vo lc th ca lun hi, V hng khi tm mong cu gii thot Trong c ngy ln m ---K no pht trin tm thc ny K tinh tin trn con ng bung x hon ton.

S li ch ca ng nng gic ng ni ln s tng quan gia phn trnh by trn v nhng iu s trnh by di ny, o s Je Tsongkhapa ni: Tm hon ton bung x M khng c ng nng gic ng ca tm b Th khng th tr thnh nhn (nguyn) Cho con ng hnh phc ton din, ton gic. Nh ngi ni, nu chng ta mun t ti ti thng qu v pht th tm bung x ton trit ca chng ta phi i qua con ng ca tm b , y chnh l ng nng thc y ti gic ng l li lc cho tt c mun loi chng sinh. C nhng ngi li tin mt cch m qung l h c th thc hnh tm b m khng cn bung x. y l mt s lm ln to ln, iu ny khng th c c. C th h ngh rng tm b l mt cch thc hnh an lc m khng cn phi t b ci g, trong khi bung x nghe nh qu kh khn, nghim khc v gian kh. Ngc li, n khng hon ton nh vy. Pht trin tm b s gip rt nhiu trong vic chuyn ha, thng tin v tinh tn

ca thin nh. Thc ra vn ny khng n gin nu ch ngh m thi. Li ch ca tm b tht l v i, n c th ha gii bt c tr ngi no. y chnh l cnh ca dn vo i tha m bt c mt ngi no mun pht trin v thc hnh n u xng ng c gi l con ca Pht. Nu chng ta c tm b thc y, chng ta s vt qua trong chin thng, vt qua c cc v A La Hn, y l nhng v tu tp gii thot khi lun hi nhng cha hon ton t gic ng. Nhng v A La Hn ny c th c nhng quyn lc tm linh mnh lit hoc t nhng thnh qu v i nhng k no c tm b TM B s vt xa h trong tm lng phng s v t bi. n phc to ln ca b tm s xut hin khi chng ta tht tm thc hnh o Php. Mi mt hnh ng tm linh m chng ta thc hin u mang li hiu qu v sc mnh nu chng ta hon thnh vi s thc y ca gic ng, ca ng lc gic ng. Th d, a thc n cho mt con ch, nu a cho n vi mt tm lng yu thng (tm b ) chng ta s nhn c s an lnh cn hn l tng bo vt cho mt ngi m khng c mt cht thnh tht yu thng no. Nh vy, vt cho t n khng quan trng, cch cho quan trng hn, cch chng ta thc hnh o ni ln s tinh tn ca chng ta trn con ng tu tp. Ni cch khc, thi ca chng ta, tm trng ca chng ta quan trng hn bt c s vt no khc. Do , tm b l mt s thc y v i nht, n thnh ha tt c nhng hnh ng ca chng ta, n m tm chng ta bao la hn l lng ch k ca chng ta. Nu chng ta c mt tm lng v tha, lun lun ngh n ngi khc, mc d cha pht trin c tm b , th y cng l ng nng rt tt hng dn chng ta trn con ng thc hnh o Php. Do , bt c chng ta lm vic g nh gip ngi, tng kinh, thp hng, n, ni chuyn, bun bn...bt c vic g cng c th tr thnh tinh ty trong vic thc hnh o, nu chng ta hng n gic ng l v li ch cho tt c mun loi chng sinh. Nghip lc xu c y chng ta vo su no lun hi khng ngng ngh. l k th ca chng ta, chng lin tc dn chng ta vo au kh. B tm l thn lc thanh ty tt c nhng nghip xu ny, n gii thot chng ta khi nhng kinh nghim ca nhng hnh ng c. i b tt Shantideva ni: Nghip xu ca nm loi hung c Dn chng ta vo chn v tn ca kh au trong A-t a ngc Nhng tm b C kh nng thanh ty nghip xu ny trong mt thi gian rt ngn. Sc mnh ca tm b cng c th iu tr c tt c nhng chng ngi trn con ng thc hnh o ca chng ta. i b tt Shantideva cng ni: Nu chng ta iu phc c tm, Chng ta s iu phc c Voi, rn, c cp beo V s hung d ca qu. y khng phi l nhng li th v ngha m l s tht. c bit bao chuyn k v bng chng

ni v sc mnh ca b tm, sc mnh ca lng t bi bo v con ngi khi him nguy. C rt nhiu v b tt ca n v Ty tng i qua nhng khu rng y th d m khng h hn g. Ngc li chng li rt thn thin vi cc ngi v t lng knh trng cc v thy tm linh. Ngay c nhng con th nh b nh chim, th, nai cng n quy qun chung quanh cc ngi. Nhng chuyn tng t nh vy cng vn cn xy ra vi cc v thin gi ngy nay. Tm li, pht trin tm b l nh sng dn a chng ta vo con ng tu tp mt tng, mt con ng nhanh nht t gic ng. Chng ta cn pht trin tm bung x, cn lm quen vi quan nim v tnh khng trc khi chng ta thc s bc vo mt tha. Nhng iu quan trng nht vn l s thc y ca b tm, chng ta cn phi c mt ng nng mnh lit ca lng t bi. Khng th no ngi nhn ngi khc au kh m chng ta khng khi pht lng t bi, chng ta cn khi pht tm b ngay t qu v pht cng nhanh cng tt v li ch cho chng sinh. Nu chng ta bc vo s thc hnh ca con ng mt tha vi tm trng th chng ta s t c mc ch ch trong mt thi gian rt ngn. Nu khng nh vy th s thnh t ca con ng mt tha ging nh mong i mt trng ri khi bu tri. Nu chng ta nghin cu v s ch li v n phc ca b tm cng hiu r ng hng m n s hng dn chng ta th chng ta s thu sut c s thc y ca con ng gic ng chnh l mi trng m tt c chng sinh s gt hi c hnh phc. Khi mt ngi bit pht trin lng t bi th h s tr thnh ngun hnh phc chn tht cho k khc. Ngun phc lc ny v tn, n khng c gii hn vi bt c ai, khng th no o c s nh hng ca n trn chng sinh. V th, khng mt hnh phc no, khng mt gi tr no v i hn s c gng thc hnh thin nh theo ng nng gic ng ny.

S tinh tn u n t nhin

ng nng thc y n gic ng m t c th hng dn ngi khc thot khi au kh c pht khi khi chng ta bit trch nhim ca chng ta l phi gip ngi khc cng nhiu cng tt. Chng ta ch c th nhn ra c iu ny khi chng ta pht trin lng t bi, l mong mun cho ngi khc c thot khi au kh. iu ny li ty theo tnh yu ca chng ta c trong sng v ln mnh hay khng, chng ta c mong mun nhn thy ngi khc hnh phc hay khng. Tnh yu ny ch c khi pht khi chng ta tng nh n chng sinh nh l cha m ca chng ta v by gi chng ta mong c n n h. Cn na, chng ta khng th nhn ra c n nhn ca chng ta nu chng ta cn i x c bit vi ngi ny m him khch, ghen ght ngi khc. Do chng ta cn c thi cng bng, ng u vi tt c mi ngi v trc tin l chng ta nn thc tp t t, bnh thn, u n t nhin cng vi thin nh. C ba i tng cho kiu thin ny: bn, k th v ngi xa l. Ti sao li thin nh vy? Ti v chng ta qu bn rn vi chnh mnh, lc no cng ch ngh ti chnh mnh, n ci ti ca chng ta; hu nh lc no cng ch n thn xc ca ti, ti sn ca ti, s tin nghi ca ti, CA TI...CA TI... TI ! Bt c ngi no xm phm vo hoc xoi bi n hnh phc ca ti l ngay lp tc ti gn cho ngi l k th ca ti. Cng ging nh vy, ngi no lm tng nim hnh phc ca chng ta l ngay lp tc chng ta coi h nh bn, bn thn. Cn nhng ngi xa l, h l

nhng k chng em n cho chng ta ci g, chng vui cng chng bun, chng ta s mau chng qun h. Nn tng ca thin nh mt cch thn nhin, thin t nhin l nhn ra c tnh v tri, v cm v ch k to nn tr nghi k, k th ca chng ta nh th no. Nhng thi ganh ght, hn gin, bm vi, dnh mc, v minh, tm ng kn khi ln trong tm ca chng ta khi chng ta nhn ngi khc theo mt chiu hng nht nh n phi nh vy. Chng ta gn cho n mt nhn hiu cng ngc, chnh thi ny lm hi chng ta v nhng ngi khc. Chnh s c mun tiu dit k th v bo v bn l mm mng to ra tt c nhng xung t trn th gii ny; t s gy ln, bt bnh gia hai c nhn dn n chin tranh ton cu. Tt c nhng nghip xu v tt c nhng au kh s chm dt nu tt c mi ngi nhn ra c nhng thnh kin ny u khng c gc r, khng c cn bn. Trc nht, chng ta phi nhn nh rng s bm vi, s rng buc v nhng nh kin l gc r cho tt c nhng phn on ca chng ta v k th, v bn b v v nhng ngi xa l. Chng ta b dnh mc vo tng s mt ti sn, vo nhng ngi gip chng ta hay vo chnh nhng nh kin sai lm ca chng ta v nhng nhn vt quan trng s em n cho chng ta mt i sng tt p. Nhng iu t hi ca thi dnh mc, thi l thuc ny c trnh by rt chi tit trn ri. Nhc li y l ch nhn mnh n vic bm vi, n s eo dnh vo ci ti, chnh s kin ny bp mo tt c nhng nim ca mt ci tm v minh. Th hai, khng c mt ci g chc chn, nht nh phi nh vy trong chn lun hi, k c ba loi ngi va ni. Khng c mt ci g chc tht xc nh l k th, ngi m lc no cng gy phin nhiu cho chng ta v h lun lun tip tc lm nh vy. Hy ngh n mun vn kip trc v nhng lin h thay i khng ngng trong lun hi th k th hin ti ca chng ta cng chnh l nhng ngi bn thn thit ca chng ta hoc ngc li. Cng chng cn phi tin kiu suy lun ny v nhng s kin trong qa kh xc nh nhng thay i bn, th hay ngi xa l. Ngi bn thn thi nin thiu ca chng ta nay u ri? Ci g chng ta c cm tnh trc kia by gi ra sao? Tht l n ch bit bao khi thin nh theo kiu kho st ny, hy tp trung vo nhng c nhn c bit m chng ta va nhn mnh trong ba trng hp trn ri c gng nhn nh xem tm trng, thi ca chng ta nh th no. Khi chng ta quen vi kiu thin ny, chng ta nn m rng ti, nn m rng cch suy lun, bao gm rt nhiu loi chng sinh v tri di ra theo thi gian. Vi cch ny, chng ta s gii to c rt nhiu quan im cht hp, sai lm ca chng ta trc kia. Cng lp i lp li phng php thin nh t nhin ny cng gip chng ta bit thn trng hn trong vic chp nhn nhng gi tr m chng ta phn on nhng ngi khc ch v chng ta quen suy ngh theo kiu ny. Kt qa l chng ta s tin xa hn trn ng ngn chn nhng t tng xu, nhng li ni xu v nhng hnh ng xu cho ngi khc trc khi n tc hi h. Cng thin nh theo phng php ny, cng gim c s xung khc, nh nhau, ch k v nhng thi thiu suy ngh n ngi khc. Th d, nu bit c chng ta sp bc mnh vi ngi no, chng ta c th gii ta c s gin ght, cm hn ca chng ta ngay lp tc khi chng ta ngh n kiu thin nh ny. Cng theo phng php ny, chng ta c th t xc nh vi chnh mnh khng c mt ci g c ga tr thng hng, vnh cu v nhng thi , nh kin ca chng ta. Chng ch l nhng sn phm ca mt tm v minh, ng kn, nhng vi s thc hnh tm linh chng ta c th gii ta chng, i tr chng, chuyn ha chng em li ho bnh, an lc.

Hy nh n cng n ca nhng b m chng ta

C kinh nghim v s an lc ni ti, l du hiu ca s tinh tn t nhin, nhng khng phi l n phc v mc ch chnh ca s thin nh t nhin, bnh thn. V hc v tp nhn tt c mi chng sinh mt cch bnh ng, khng thin v nn chng ta lun t chng ta trong tnh trng bit n lng tt ca tt c mi ngi m h dnh cho chng ta. Nh s nhn bit ny m chng ta vt thng c tnh ch k ca chng ta, ngay c trong vic gii thot c nhn chng ta khi lun hi. Bt c lc no chng ta gp hay ngh v m ca chng ta hoc bt c ngi no sn sc chng ta l ngay lp tc chng ta xc nh c ngi y l ai v chng ta lin cm thy c mt tnh cm c bit khi dy trong ta. Mi khi chng ta thc tp phng php thin t nhin v ny sinh lng bit n v s lin tc ca i sng th chng ta cng hc c cch i x vi mi ngi nh vy. H l cha m ca chng ta trong qu kh v lng tt ca h khng th o lng c. Trc tin, ngh n ngi m ca chng ta trong hin ti l cch tt nht pht trin tm b . Lng tt ca m cho ta ngay khi chng ta cn trong bng m. Vi tnh yu bao la, ngi chu ng bit bao kh cc, thiu thn, t hy sinh bo v chng ta khi nguy him v mt tin nghi. Ngi phi thn trng trong ming n, thc ung, cch i ng, cch phc sc v chng ta. Kh cc nht l trong lc sinh chng ta, d kh cc n th no m chng ta cng khng gim lng yu thng m chm sc chng ta. Khi cn th di, ngi chm sc, nui dng chng ta 24 gi mt ngy v lm bt c g bo v chng ta khi nguy him. Nui chng ta khng phi d, chng ta lun lun khc v lm d qun o, nhng m khng bao gi than mi khi i thu qun o git. Ngay c khi m ang n, m cng phi n chng ta. Nu m kim c ming no ngon trong a thc n ca m, m cng t cho chng ta. Ngay n by gi, chng ta cng khng t sn sc chng ta c nh m lm. Khi m nhn chng ta khn ln, m lun ngh n tng lai ca chng ta. Trong tn y tm hn m, m lun mun chng ta c hnh phc v thnh cng. M lo lng v s hc hnh, m cm tay ch cho chng ta vit v c. Thnh tht m ni tt c nhng kh nng chng ta c th lm by gi cng khng b p c ht nhng cng n ca m dnh cho chng ta. Trong cch nhn thin cn ca chng ta, chng ta ngh rng tt c s thnh cng ca chng ta u do chng ta to ra : Tt c nhng g ti c u do ti to ra. Cn na, m chng ta khng thiu st mt ngy no dnh cho chng ta khi chng ta cn tr, chng ta khng nn t di mnh, chng ta khng th so snh vi cng n ca m, chng ta khng xng ng. Ngay by gi, khi chng ta c vn , khi chng ta gp kh khn, khng c mt ngi no gip chng ta nh m chng ta thng lm cho chng ta. M ca chng ta cng l ngi ngng m, hnh din v chng ta nhiu nht, trc nht. Khi chng ta lm iu g tt, m cm thy vui v hi lng v s thnh cng . Ngi lun mun chng ta c ni ting v i khi cn ni di ngi khc chng ta c li. Tm li, m chng ta lm rt nhiu vic cho chng ta trong cuc i ca ngi v hu nh tt c nhng cng vic u

v chng ta, khng c mt cht g dnh cho ngi. Ngoi m ra cn c ai hy sinh cho chng ta nh th? Nu chng ta tri rng cch nhn ca chng ta v nhng kip trc th chng ta s bit c y khng phi l ln u tin ngi l m ca chng ta. Ngi tng l m ca chng ta trong nhiu ci lun hi, trong nhiu kip, ngi chm sc chng ta vi tt c ngh lc, sc mnh ca ngi. Th d, khng th nghi ng c nu ngi l con g m th chng ta l con g con. G m p n con trong m bng i cnh ca n, o bi kh cc kim n cho cc con. G l con vt nht nht nhng nu n cm thy con n b nguy him, n sn sng hy sinh mng sng che ch cho n con. S thin nh ca chng ta v lng tt ca m c th ngh rng ra nh th d trn n tt c cc loi vt. Ri cng tri rng ra chng ta cng hiu c trong mun vn kip tt c cc chng sinh u l cha m ca chng ta, h chm sc chng ta cng nh m ca chng ta by gi. Lng tt ca tt c cc loi khng phi ch khi h l m ca chng ta, nhng n tri di ra trong mi ni, mi thi. Hy n li nhng sinh hot trong mt ngy chng ta s thy rng khng mt pht giy thoi mi no m khng c lin h n nhng vt khc, ngi khc hoc n mt con th no . Mi mt bt cm m chng ta n u c lin quan n s kh cc ca nhng bc nng dn, bc ti x, ngi ng bao v ngay c k gi nh kho...vv...Chng ta cng khng th qun c tt c nhng sinh vt nh li ti phi cht trong lc trng ti hoc khi gt hi c c bt cm ny. Nu chng ta c thi gi suy ngh thu o v nhng s kin xy ra trong i sng, chng ta s hiu c s lin h, mi tng quan mt thit ca tt c mi s mi vt trong v tr ny. S thc hnh o ca chng ta l hiu c s tht trong v tr, chnh l lng tt ca chng ta gi n nhng chng sinh khc. Tt c mi s kin u ty thuc ln nhau, u c lin h vi nhau, t vic c u thai mang thn ngi v vic s dng n mt cch khn ngoan, n vic khi pht mt tm bung x, tm b v quan nim ng v tnh khng. Ti sao li nh vy? V mi mt thnh qu u do nghip tt m chng ta to c v do cc v gic ng ging dy o php cho chng ta. C hai nghip qu ny u c to ra do duyn (yu t lin h, ty thuc Dg) ca c hai pha. Th d, s tinh tn trong vic gic ng ca mt v pht chnh l s tch t t tm b ca cc ngi. y chnh l yu t ty thuc ca lng t bi, ca tnh yu, ...vv...n mun vn chng sinh, c pht trin v ln mnh t s thin nh t nhin, an nhin. V th, trong tng s pht trin v tinh tn ca cc ngi, v pht tng lai, u ty thuc vo chng sinh. H cung cp cho cc ngi mi c hi cc ngi thc hnh lng t bi, s kin nhn,...vv...v v th n trc tip c lin h, c trch nhim n tng s tin b, s tinh tn ca cc ngi. Mi khi chng ta nh n lng tt ca cc bc gic ng -- cc ngi ch cho chng ta con ng chn tht chm dt kh au v nhn ra kh nng ca cc ngi khi cc ngi thc hin nhng vic v lng tt cho tt c chng sinh -- th nhng l do lm chng ta gin d tc bc vi ngi khc s mt i, s tan bin i. Lm sao chng ta c th gin ght c k th ca chng ta, ngay c k th nguy him nht nu h thc hin vic mang li cho chng ta c hai loi hnh phc: th tc v ti hu? Tng i v tuyt i? Tt c nhng kinh nghim v khoi lc trong qu kh, hin ti v tng lai u c th qui v h. V th, mc d h c nhng c ch hnh ng xu i vi chng ta, chng ta cng nn dnh cho h lng t bi yu thng. Khng c chng ta, m chng ta cng c qu nhiu kh au trong ci i ny ri, ti sao chng ta cn em thm on hn li cho ngi. Lng t bi ch c th l nhn c tuyt ho ca i tha nu n bao bc, nu n

c tri rng ra cho tt c mun loi mt cch ng u, bnh ng. Chng ta khng th tinh tn trn con ng pht trin tm b khi chng ta ch mong mun cho mt thnh phn no, mt s ngi no thot khi au kh. Nu chng ta pht trin mt cch kin tr v hiu bit ngay c vi k th nguy him nht ca chng ta nh l nhng kho tng y qu bu th tt c nhng iu lm ln sai lc nht trong tm ca chng ta cng s b tan r. Gin d v ganh ght, chuyn ph hy nhng chng t tt ca chng ta trong tng giy pht, chng c th to ra nhng du n su m trong tm xa b i nhng thin cm ca chng ta vi chng sinh tng l cha m ca chng ta. Ch c mt con ng duy nht bit c s tht ca li dy bo ny l chng ta hy t thanh tnh chng. C th phi thc hnh lu lm chng ta mi c th hiu c mi mt chng sinh l m ca chng ta, nhng trc khi t n tnh trng , nh thc hnh chng ta s kinh nghim c mt cch rt su thm bn trong v s an lc v mn nguyn ca tm. Nu tnh trng ny xy ra, chnh l s thc hnh tm linh mt cch ng n.

Li ch cho ngi khc Khi chng ta cm nhn v gi trong tm chng ta nhng thin cm ca ngi khc th chng ta phi tm cch tt nht tr li h. Tng li h qun o v thc phm l iu qu bu nhng phi thc hin bng c tm hn, bng c tm lng yu thng. Chng ta khng nn thiu st trong vn mang li li ch cho ngi khc. Tuy nhin, iu v cng quan trng phi hiu l tng phm vt cht khng sc mnh ct t tn gc r ca kh au. Chng ch c gi tr nht thi. Nu chng ta thc s mun tr n tm lng bao la ca h, chng ta phi thc hin bn trong bng con ng tm linh. Ch c cch mi c th mang li cho h kt qu an lc v hnh phc thng hng. Chng ta cng khng th gip ngi khc nu chng ta khng thanh ty tm bt ton ca chng ta. Tr ngi ln nht khi lm vic li ch cho ngi khc l thi ch k ang nm rt su trong tm ca chng ta. Nu thc s c mun em li ch n cho ngi khc, chng ta phi c gng o i cho ht tm ch k ny. Khng c mt l do no hi ti sao chng ta phi t s ch li cho ngi khc trn ch li ca chng ta. Trong ngha su thm ca kinh in mt tng v Cng Dng V Thy c vit: Knh ly thy, Knh xin thy tr con v mi mt chng sinh, V t con mi c th tip tc suy ngh Nguyn cho tt c chng sinh c hnh phc V h khng c mt cht g khc bit vi con V cho tt c mun loi khc na T k khng c tha mn n k khng t iu mong mun, V cho c ngi ch c mt cht kh au. S tht l khng ai mun kh au, mi ngi u mong mun c hnh phc. Chng ta lun ngh

rng chng ta l ngi duy nht trn th gii ny au kh. T nguyn thy chng ta ch ngh n chng ta, nhng s kin ny mang li cho chng ta nhng g? Chc chn l khng c mt ci g trn con ng tinh tn ca tm linh. Ch c mt iu duy nht m chng ta c l nhng hnh ng khng o c, hung hng v ch k, v ri chng ta vn tip tc kinh nghim thm nghip qu xu. V th chng ta nn khn ngoan li dng c hi v cng qu bu l c lm ngi trong kip ny cng vi nhng li dy bo ny m bt u lm li ch cho k khc. Trong bi Cng Dng V Thy cng cn din t thm v s quan trng ca thi chng ta khi an i ngi khc: Knh xin thy tr con con c th hon i con vi ngi khc con c th i x cng bng vi h Khi ngh v n ch v lm trn bn phn Trong s thc hnh: Pht ch lm cho ngi khc Cn k ch k ch lm cho mnh. ch k ch mang n dit vong, Cn tnh thng gi n cc b m ca chng ta L iu cn bn ca mi c hnh. Do , nh s thc hnh hon i con vi ngi khc, Knh xin thy tr con con c th hon thnh cng vic ny. V hon i mnh vi ngi khc m chng ta pht gic ra c nhng s kh khn ca h mt cch nhanh hn. Chng ta nh tt c nhng g h thc hin cho chng ta trong qa kh nn chng ta c th lm du bt c ngay nhng au kh ca h. Lng t bi v tnh yu ca chng ta cng ln mnh hn, khng c g sung sng hn khi nhn ngi khc hnh phc v khng g bun hn khi bit ngi khc ang au kh. Mi khi chng ta c mt nim vui l ngay lp tc chng ta mang ra chia s vi nhng ngi km may mn. Cng ging nh vy, mi khi nhn thy ai au kh l chng ta mong mun gnh gim cho h. Nu chng ta c th san s hnh phc v gnh ly kh au cho ngi khc l mt iu tuyt ho. Tuy nhin, nu chng ta khng th lm c th s c mun ny cng l mt ht ging chng ta trng ri mt ngy no n s chn trong kh nng ca chng ta em li hnh phc v an lc cho h. Ngi Shantideva ni: Mt ngi tt lun ngh cch cha Bnh nhc u cho tt c chng sinh Lng tt ny to ra mun vn cng c. Cn c ai quan tm n mun loi Mong m trn nhc u ca chng Chc h to c v vn nhn c! Khi chng ta so snh chng ta vi ngi khc, iu khc bit chnh m chng ta cn nu ra y l chng ta may mn c nghe nhng li dy bo ci ho tm ta. Sau mt thi thc tp nh v thin nh chng ta kinh nghim c th no l gii thot khi nhng iu xu m trc y chng ta vng vo. Trong khi nhng ngi khc khng c c nhng may mn ny. H vn

b ngp ln trong vng tng m khng c c mt s ch dn no thot ra khi nhng chui kh au c dn dp ko ti. Mc du h cng c mong c hnh phc, nhng mi mt hnh ng li mang thm kh au. Nh tri gic ln mnh, trong sng v rc r, chng ta pht trin c nhng tm nguyn thanh tnh c th hng dn nhng ngi au kh i vo con ng gii thot. Chng ta sm hi v nhng li lm trong qu kh lm ngi khc au kh m c gng thc hin nhng con ng em li hnh phc cho mun loi. Chng ta hy bt chc nhng a tr c trch nhim gip m n vt qua nhng thi kh khn. Chng ta phi t b ngay nhng t tng l ngi khc phi i din vi kh au ca h. Chng ta phi hon thnh mt ci g v ch chng ta l ngi c kh nng lm iu . Cn na, khi chng ta nhn vo bn trong tm ca mnh, chng ta s nhn ra mt iu l chnh chng ta phi t gip mnh, ch khng phi ai khc. V th, chng ta phi kim cho ra ngi no c th lm c cng vic ny, hy ngh cch vt thng h. Ri chng ta s thy rng chnh l ngi hon ton gic ng -- ngi theo ui con ng tm linh ti ton thin v t c qa v pht, ti trng thi hon ton tnh thc -- mi c nng lc hng dn nhng ngi khc thot khi kh au. Khi tt c nhng nhn thc ny cng n vi nhau v khi chng ta quyt tm chin thng chnh mnh t gic ng v li ch ngi khc v cho nhng ngi m, th chnh l pht trin b tm mt cch chn tht, chnh l ng nng gic ng. Ti xin kt thc ti pht trin tm b y, lnh vc th hai ca ba lnh vc chnh trn con ng dn n gic ng. C to c n phc hay khng trong bi ging ny hon ton c tnh cch c nhn, ty thuc vo thi n nhn ca tng ngi y. Nu c c mt cht n phc no, chng ta nn hi hng ngay cho chnh chng ta v cho tt c mi ngi cng t gic ng. Bng cch ny, bt c mt nghip tt no m chng ta to c cng khng b ph hy hay b dn dt sai lm bi nghip xu. Hy ngh n tt c nhng nhn c ca chng ta trong qu kh, hin ti v tng lai, c n thn xc hin ti cng ca ci, sc kho ca chng ta u c dng hin cho nhng v gic ng, mang n cho h nim an lc min vin. Ri tt c nhng n phc tch ly ny nn hi hng n mun loi chng sinh m khng dnh li mt cht g cho ring chng ta. Nn bit rng tt c nhng hi hng ny l ngun nhn thc m t mun vn chng sinh c th tinh tn trn con ng thc hnh tm linh v o php tin n mc tiu ti thng. Ri tng tng tt c chng sinh u c gic ng, u c thanh ty mi vng tng. Cui cng, hy cu nguyn tt c nhng n phc m chng ta c c hm nay u nhanh chng gip chng ta tinh tn trong ba lnh vc dn n gic ng ny. Nhn thc Bn tnh ca S tht

D chng ta nghe nhng li dy bo thc hnh o php mt ln hay rt nhiu ln cng ch a n mt mc ch: hng dn chng sinh c mt quan nim ng (chnh kin) v chn tnh tt c cc hin tng, cc s vt u trng rng v v ng, khng c t tnh. Nu chng ta pht trin c mt s hiu bit khng th sai lm, mt s hiu bit vng chc v cch s vt xut hin, v cch cc hin tng sinh khi th chng ta s gii thot chng ta khi tt c nhng au kh ca bnh xe lun hi. V minh l ngun gc ca tt c mi kh au, v minh l nguyn nhn s mt ca vng 12 duyn khi, n a chng ta vo lun hi ht kip ny qua kip khc: sinh ra, cht i ri li

u thai, mc d chng ta khng mun, n vn xy ra mt cch t ng, mt cch rt t nhin. Vi tr tu, ch c tr tu, chng ta mi c th ct t c v minh, t chng ta mi gii thot chng ta khi tt c nhng mc xch ca lut nhn qa, ca nghip chng ta. Cn na, nu chng ta t c tr tu nh vy cng vi nng lc b tm, chng nhng chng ta gii thot c chnh chng ta m cn t n s tnh thc ti thng na (Diu Quan St Tr, tr tu nhn bit nhiu kha cnh, nhn bit ton din php gii. - Dg) T chng ta c y kh nng hng dn tt c chng sinh trn con ng chm dt mi kh au. hiu c tnh khng (tnh khng, khng tnh, shunyata) chng ta phi lm quen vi ti ny mt cch khng lm ln, mt cch vng chc. ti ny c ging dy bi chnh c Pht Thch Ca v n c truyn dy cho n ngy hm nay mt cch lin tc khng gin on qua cc dng truyn tha, cc thin gi v cc hc gi li lc nh Ngi Long Th, Chandrakirti, Je Tsong Khapa...Nu chng ta chy theo nhng li ging dy cao siu m n khng gii thch c bn tnh ca s vt th chng ta s khng bao gi hiu c bn tnh ca s tht, ca chn tnh, khng cn bit chng ta thin nh n c no, bao lu. V th, iu v cng quan trng l chng ta phi tm nhng li gii thch ng, ri nghin cu, tm hiu su xa v thin nh v chng mt cch v cng thm su (Tin trnh ha nhp trong tnh khng gm ba giai on: tm hiu, kinh nghim v chng ng tnh khng. Dg) Hy theo di nhng li dy bo ca cc bc thy n v Ty tng. Ngi Je Tsong Khapa vit: K no nhn c nguyn nhn v kt qu Ca mi sinh khi trong lun hi v gii thot Khng cn vng bn v t kin b tiu dit K bc vo con ng ca cc v pht. Tr tu tnh khng chnh l phng thuc trc tip i tr v minh ca chng ta v bn tnh ca s tht. Nu tr tu ny khng hon ton ph b c li nhn thng thng v s vt th khng phi l tr tu tht. Bi v v minh ch nhn thc i tng mt cch hon ton sai lc, nhng tr tu th ngc hn li. V th, trc nht chng ta cn phi c trc gic v cc nhn thc ca chng ta xem chng lm vic nh th no t chng ta bit chng ta phi lm g, hnh s ra sao. Tm ca chng ta quen nhn s kin, s vt theo mt chiu hng sai lm nn rt kh m c c mt hnh nh trong sng v s tht. Bi v tr tu ca chng ta qu hn hp, n khng sc mnh nhn nhng iu tin tng l sai lm, n hu nh khng bit thc trng ca s vt l g. Th d, nu chng ta t hi mnh: Thc s ci ti m chng ta thng ni n l g? chng ta s khng tr li ni hoc rt kh tm c cu tr li. l mt s tht ph phng, chng ta ngh v ci ti qu nhiu, ngay c trong gic m. Vng tng ca chng ta qu dy n ni khng gii thch ni nhng ci m chng ta thng gp. T v thy mun vn kip trc trong lun hi n by gi chng ta thng ngh n ci ti ca chng ta nh l mt ci g rt vng chc, t c, t hin din mt cch c lp. N xut hin m khng c mt cht g lin h n thn xc, n tm thc hoc n bt c g khc ca chng ta. Hn na, hu nh n hon ton t lp. Chng ta khng hc hi s tin tng sai lm ny; chng ta sinh ra, cht ri li u thai hon ton theo bn nng. y l s tht, l do m chng ta sinh ra trong mt thn xc bt ton v tm ca chng ta qu bn rn, c mt nim t hu v ci ti, ri t chng ta mong mun, v chp, chp nm, bm vu cho s an ton ca n.

 l mt li nhn qu sc sai lm. Th d, khi chng ta s hi hay nng gin, chng ta cm thy mnh lit l Ti khng mun, ti khng thch n mt cht no c! khi pht ra trong ta, cn tt c nhng ci khc th khng quan trng. Ch c mt iu l chng ta phi tm cch bo v ci ti ang trong tim ca chng ta. Nhng, s tht l khng c mt ci ti no ang hin din. hon ton ch l sn phm ca mt nim m qung, v minh. Thc s chng ta c mt ci ti theo qui c, theo tp tc, nhng n ch xut hin mt chiu, trong khi chng ta li tin rng n tht s hin hu trong tt c mi au kh ca chng ta. Chng ta t lao vo nhng vn do chnh chng ta to ra bi v cn bn nhn thc ca chng ta t trn mt quan nim sai lm chng ta l ai. Tt c nhng phn on ca chng ta u sai v chng ta khng c kh nng i din hay tc ng trn nhng tnh trng m chng ta ang phi i ph. V th chng ta khng ngc nhin chng ta lun lun gp nhng chuyn bc mnh khi s kin xy ra ri kinh nghim ton l bt mn v kh chu trong kt qu. Ti sao cm thy ci ti xut hin mt cch c lp, t hin hu, li l mt sai lm? Nu chng ta i din vi cu hi ny mt cch thn trng, nghim tc v thnh tht th cu tr li s n mt cch rt trong sng. Khng th ngh v mt ci ti bn ngoi cng l ngh v-- thn xc hoc tm ca chng ta. V th, nu ci ti thc s c lp v t c th n phi ging nh thn xc v tm, hin din nh vy, hoc l mt ci g ring bit vi chng. Nu chng ta thin nh su xa v iu ny, chng ta s thy rng ch c th c hai s kin ny m thi. Tuy nhin, tht r rng l ci ti khng th xut hin tch bit khi thn hoc tm bi v khng c ci ti no chng ta c th ch vo nh chng ta ch vo mt s kin tinh thn hoc vt cht. Th d, khi thn xc ng, chng ta ni, ti ang ng. Khi n ang chm ch vo thc n, chng ta ni, ti ang n. Khi n ang trn gh, chng ta ni, ti ang ngi. Nu ci ti thc s hin din m chng ta c th cm nhn c nh chng ta thng cm nhn mt ci g thn v tm ca chng ta th c th n chng c lin quan g, ngha g n nhng hot ng ca chng ta. Nu ci ti l mt ci g xut hin ring bit khi thn, th ti sao chng ta li ngh, ti ang ngi khi thn chng ta ang trong gh? Cng mt cch khi ni v tm. Trong mt khong khc ngn ngi no tm chng ta c lin h vi rt nhiu hot ng khc nhau, thng l tri ngc nhau. Khi tm ang ngh, ang ng, ang thin, ang tc gin hay ang m, chng ta ni, ti ang ngh, ti ang thin, ti ang tc, ...vv... Nu c mt ci ti hin din mt cch no ngoi ci tm, th n cng chng c ngha g lin quan n nhng hot ng tinh thn trong danh ngha ca mt ci ti c lp v t c. Tuy nhin, hy cho quan nim sai lm ny mt cht cng bng, gi th c mt ci ti c lp nh thn xc, nh tm hay nh mt hnh dng no ca n; d cho ci ti c c coi nh thn xc hay tm th n cng khng th no l mt thnh phn vt cht hay tinh thn ca chng ta m chng ta c th ch tay vo n m xc nh rng y l Ti. N khng phi l tay ca chng ta, khng phi l tim ca chng ta hay l bt c mt thnh phn no ca thn xc m chng ta c th gi l Ti. Chng ta cng khng th ni ci g chng ta ang ngh ang cm l ci ti ca chng ta. Cho ti khi no chng ta cn xc nhn chng ta vi thn xc ca chng ta, vi tm ca chng ta hoc c tip tc ngh y l thn ca ti hay y l tm ca ti l cn tip tc nhm ln v tt c mi s vic. Nhng t tng ny c th hiu ngm l y l thn ca thn xc v y l tm ca

tm, c hai u l tnh trng v ngha l. Hn na, c rt nhiu, rt nhiu nguyn t, vt nh li ti, nhng vi th trong thn xc ca chng ta v cng c rt nhiu t tng i qua tm ca chng ta m nu chng ta gi tng ci l Ti th chng ta phi i n mt kt lun l chng ta l mt triu ngi khc nhau. Cng hon ton v ngha l khi xc nhn ci ti vi mt vi th no hay vi mt t tng no , cn nhng ci khc th sao? Chng thuc v ai y? Nu chng ta ngh nhng im ny mt cch c h thng v dng chng kim chng li tt c nhng ng li m chng ta nhn v chng ta th chng ta s thy rng khng th c mt ci ti xut hin mt cch c lp. Mt ci ti nh vy khng th hin din c, khng th xut hin c nn c ngha l khng c t tnh, trng rng. Bi v tm v minh bo rng chng ta hin din mt cch no nh mt ci ti hon ton c lp, cn tr tu tnh khng nhn rt r rng rng ci ti khng bao gi c d ch mt cht xu, nn hai quan im ny hon ton tri ngc nhau. D chng ta c tin mt ci ti sai lm ca chng ta hay mt ci ti theo qui c ca chng ta th cng khng th no tch chng ra khi thn v tm ca chng ta hay bt c mt phn no ca chng. ng ra, chng xut hin, chng hin din ty thuc ln nhau (duyn khi). S tht c nhiu cp bc, mc d trong tng i hay tuyt i, trong cn bn hay qui c. Ci ti qui c xut hin ra trong tm, chng ta cp n l mt ci ti sai lm v n cho l ci ti c lp v t c nn n l mt s tht tng i. S tht ca ci ti qui c (tp tc) xut hin ng nh cch th ca n, nhng iu ny khng th c nhn ra bi ci tm v minh. Ch c ci tm hiu c tnh khng v nhn thc trc tip c tt c mi s vt, mi hin tng u khng c t tnh mi c th hiu c bn tnh tuyt i, nhn thc c chn tnh. Tm siu vit khng h b mt cht nhim no ca nhng quan nim sai lm, ca nhng nim sai lm v s tht tng i nn n c th nhn s vt, nhn hin tng nh chnh n l, nh chnh n xut hin trn c hai cp bc (nh : tc hay th l chn l ca th tc v chn hay thng ngha l chn l ca Pht. Dg) Khi chng ta pht trin tm linh trong tnh khng, chng ta s nhn s vt hon ton khc vi li nhn thng thng ca chng ta by gi. Mi vt s nh mt bng ma hay mt o nh. Nhng khng phi l khng c g xut hin. Cn phi nhn mnh rng ci ti d khng tch bit vi hay khng hon ton ging thn v tm th khng c ngha l n hon ton khng c. y l iu v cng sai lm v rt nguy him nu chng ta kt lun nh vy. Mt ngi ang au kh v nhng o tng v mt tm-thc-ti c th bt u kim chng nhng phin no ti ca h. Tht vng khi i tm mt ci ti c lp, h c th kt lun rng ci ti ca h hon ton khng c, khng hin din. Mt khi h tin vi li nhn thc ny, h d dng i n vic chi b mi s. H khng ch ngh rng h khng hin din m h cn c cm tng rng ngi khc v vt khc cng nh vy. y l mt quan im qu cc oan v s chi b, gi l ch ngha h v, ch ngha ny c th dn n nhng tnh trng tm thn nguy him, rt nguy him v cc k kh au (bnh tm thn). Do , khi kim chng v ci ti chng ta phi v cng thn trng. Chng ta phi c kh nng phn bit tht r rng v s khc bit ca hai nim v ci ti. Thng thng, quan nim sai lm nhn n nh l mt ci g xut hin c lp, ring bit. Mt khi quan nim sai lm v ci ti c nhn thc, b bc b, ci g cn li chnh l s tht, lc ci ti s xut hin mt cch bnh thng. Ci ti ny xut hin trong mt tng quan vi (ty thuc) thn v tm ca chng ta. N c nhng hot ng, to nghip, ri kinh nghim c nhng kt qu theo lut nhn qu nh trnh by v 12 duyn khi trn. Mt ci ti nh vy th chng c g l c lp, t c, n ch l

mt phn ca chui di lin tc v tn ca nhng hnh ng v phn ng, nng lc v phn nng lc. Khi chng ta c s hiu bit ny, chng ta s thy rng ti sao chng ta li kinh nghim c nhng g chng ta lm. Chng ta cng nhn thc c chng ta c kh nng lm cch no un nn nhng kinh nghim ca chng ta trong tng lai do nhng g chng ta ngh, chng ta ni v lm ngay by gi. V th, khi tr tu ca chng ta pht trin, ln mnh, chng ta s kim sot c nh mnh ca chng ta. Nu chng ta phn bit c mt cch tht r rng v s sai lm, gia mt ci ti c lp v mt ci thc s hin din th chng ta s khng cn b nguy him ri vo cc oan ca h v. Nu khng nh vy th khi thin nh v tnh khng chng ta ch lm cho v minh cng thm v minh hn. Khi chng ta thin nh v tnh khng chng ta s tri qua rt nhiu trng thi ca tm linh. Trc tin chng ta s t c mt ci nhn trong sng, r rng rng chng ta nhn thc sai lm v ci ti, ci xut hin mt cch c lp -- nh th no. Ri, khi chng ta nh ph ci ti sai lm ny bng cch phn tch ci no tch bit, ci no l mt vi thn v tm ca chng ta, lc ci quan nim sai lm s tan bin, nh Je Tsongkhapa ni. Ci ti ny s bt u tan r ri bin mt, tan bin trong bn tnh chn tht ca chnh n ( khng c t tnh, trng rng.) Khi khng tm kim c ci ti ny, chng ta s kinh nghim c mt s trng rng rt su xa ni tm ca chng ta. N ging nh chng ta mt mt ci g qi ga. Ti lc ny, s s hi c th khi ln bi v chng ta khng cn ci ti no bm vo. Nu v khi n xy ra, chng ta ng b ri vo tnh trng cc oan ca h v l chi b mi s. y l mt sai lm v cng tai hi. Tt hn, chng ta nn kin tr thin nh ri t nhin s chng nghim c tnh khng. Chng ta s c kh nng nhn thc c bn tnh chn tht ca ci ti thiu vng s t hu v hon ton cm nhn rng ch l nhng bng ma, huyn o trn bnh din rt tng i ca s tht. Nh c ni n trong bi Cng Dng V Thy: Cng khng phi mt vi trn trong lun hi hay nit bn Chng c g nh vy hin hu, Cng chng c g sai lm khi ni rng nhng vi trn ny L duyn khi ca nhn v qa. Kinh xin thy tr con con c th chng nghim c i chnh kin ca Ngi Long Th V s khng mu thun, n phc tng hp ca nh . Khi chng ta t ti hai nhn thc ny, chng ta mi thc s bc trn ng lm vui lng ch pht. Quan nim sai lm m chng ta nhn ci ti nh l mt ci g c lp v t c cng sai lm y nh chng ta nhn cc hin tng. Th d, khi chng ta nhn ci bn, chng ta khng ti kha cnh n xut hin trc chng ta ch nh l mt ci tn m chng ta t cho n v chnh ci tn ny, ci nhn hiu ny l mt tp hp tu thuc vo nhiu th, nhiu nguyn nhn v nhiu hon cnh. Thay v nhn ci bn theo chiu hng ty thuc vo rt nhiu yu t (duyn khi) chng ta li nhn n theo mt chiu hng qu n gin mc mc v sai lm. V ci quan nim sai lm rng buc qa su xa ny m chng ta cm thy i tng ny qa tht v c lp, n tin n chng ta t

ngoi kia. Chng ta qun mt n l mt ci g m chng ta t tn cho n, cho n mt gi tr, thc s l n c ch to ra. Mt th d khc, mt i v chng c con v t tn cho n l Gerald. D tht s h to ra ci tn ny cho em b, nhng chng bao lu sau h c ngh con ca h tht s l Gerald. H nhn Gerald nh l mt ci g hin din cng vi a tr, c lp v t c, xut hin ra vi h nh khng c nguyn nhn. Thay v nhn a b nh l mt ngi ty thuc vo thn xc, tm hn, tn tui v nhiu th khc, h li nhn n nh mt ci g tht c, Gerald rt c lp, m chng c mt cht g ty thuc vo nhng ci khc cho n c hin din. C rt nhiu sch gii thch lm sao thin v s thiu vng ca tnh t hu c lp ca ci ti v ca cc hin tng khc. Nh c nhng cun sch v tnh khng m chng ta c th tch t c nhiu kin thc su xa. Nhng iu v cng quan trng l phi tht s t thanh ty chng ta khi nhng t kin, vng tng v nhng nim sai lm. Cho ti khi no chng ta cn v minh v ci g l ng, ring bit v ci g l khng ng, khng hp cch l chng ta cn ri vo tnh trng nhn thc lch lc v hnh nh tht ca chn l, ca bn tnh, tt c s hiu bit ca chng ta s thiu vng chn ngha v chn gi tr. V th, chng ta cn phi thanh ty tm ca chng ta. Chng ta phi c gng loi b c hai th vng tng dy c nh ganh ght v bm vu, ci ny lm chng ta kh tp trung v kh thm nhp vo ngha ca tnh khng. V chng qa vi t v v vng tng qu thm su ca v minh nn t mi vng tng dy c khc li pht khi lin tc. Cn na, chng ta khng bao gi c thiu st trong vic quan st nghip ca chng ta, con ng thng tp ca tt c mi hnh ng l kin tr thc hnh o Php. Sau cng, chng ta th hi s tin tng vng chc tnh c lp t c ny nh hng n tm ca chng ta nh th no? C nhng l hi, c nhng bui trnh din nhng ni cng cng hay bt c u, chng c coi nh l nhng tr chi v l, nhng mn kch v duyn, nhng mi ngi cng chia s vi nhau mt tr huyn o. Mc du n l kch, bi kch nhng n vn lm chng ta ci. Tin trnh thanh ty tm nhim huyn o ny c th phi mt rt nhiu thi gian mi hon thnh c, nhng n rt cn thit nu chng ta quyt tm mun trn thot khi kh au ch cho ngi khc con ng i n t do, gii thot. Do , chng ta phi c gng tht nhiu, phi lin tc kin tr, lun lun gi ng nng ny cng thanh tnh cng hay. Kt Lun

Chng ta khng c thi gi tho lun xa hn na v ba lnh vc chnh ca con ng dn n gic ng. Nhng nhng g c trnh by trn cng tm chng ta thc c s quan trng ca vic pht trin tm hon ton bung x, mt ng nng gic ng ca b tm, mt ci nhn ng v tnh khng, chng ta cn c gng tht nhiu lnh hi nhng li ging dy ny. Chng ta nn tm kim mt v thy tm linh hng dn chng ta i ng trn con ng tm hiu o Php. Cn na, chng ta nn c v nghin cu nhng ti liu, nhng li ging v o Php c gi tr, nht l nhng im ct ty ny. Nhng iu v cng quan trng vn l thc hnh, tht tm chn thnh thc hnh qua thin nh v tt c nhng g m chng ta hc, c c. Hy thc s p dng nhng g chng ta hc vo i sng hng ngy. C nh vy, s thc hnh ca chng ta mi thc s lm vui lng cc bc gic ng v sau cng mi mang li n ch cho mun vn chng sinh khc.

Mi khi chng ta bt u mt bui thin v bt c kha cnh no trn nhng li dy bo ny d nhin, bt c lc no chng ta thc hin nhng cng vic o c chng ta cng phi nh thanh ty nhng ng nng thc y ca chng ta. S kin ny bo m tt c nhng n phc m chng ta c th c c s hu ch cho tt c nhng cng vic chng ta lm. V th, hy vun trng nhng tng nh sau: Con v mun loi chng sinh b kh au trong lun hi t mun ngn kip n by gi. By gi con vn au kh, con m qung chp nhn nim sai lm con l ai. Con lm tin tng ci ti l t c v c lp nn con nhn nhng bt tnh trong lun hi l thanh tnh v ng mong c. Con khng mun lm n l cho nhng vng tng ny na. Trc khi Pht Thch Ca t gic ng, Ngi cng v minh nh con, cui cng Ngi gic ng v t qa v Pht, khng c mt l do no c th ngn cn con lm iu . Tuy nhin, con khng ho nhp trong tnh bn nhin v gii thot cho ring con. Con khng phi l ngi duy nht c mun hnh phc v thot khi kh au. Nu ch gii thot mt mnh con m khng ngh n ngi khc l khng ng. Qa nhin, thi ch k ca con l nguyn nhn cho tt c mi kh au ca con v ca mun loi, v th ngay by gi con phi chm dt. Tt c chng sinh, nhng ngi m cao qi cu con, cho con nhiu hnh phc m con cha tng c nh vy. Mc du khng c mt n nhn no mong mun au kh nhng h b l nhiu c hi c hnh phc. Lm sao con c th qun h c khi h tht s cn s hng dn? Nhng ngi bn ca con khng phi l nhng ngi duy nht b ray rt lin tc trong kh au. Ngay c nhng con th, nhng sinh vt nhn thy hay khng nhn thy trong v tr ny cng ang ngp ln trong m vng. Chng chu kh au t mun vn kip v cn tip tc kh au cho n khi no chng cha thot khi v minh. Con khng th qun nhng sinh vt bt hnh ny, v chng ch cho con bit th no l lng t i. Do , khi con nhn thc c bn phn ca con v s li ch cho mun loi, con s thin nh su xa trn con ng dn n gic ng. Nguyn xin tt c nhng n ch phc c no m con c c trong s thc hnh ny s thun nhuyn tm con. Nguyn cho con c tinh tin trn con ng pht trin tm linh cng nhanh cng tt hu sm t gic ng mang li hu ch cho tt c nhng b m ca con. Nguyn xin nhng li dy bo ca cc bc gic ng tip tc vun ti v cung cp n lnh cho tt c. Cm n qy v rt nhiu.

2. P DNG O PHP VO I SNG HNG NGY

Ti ngh cc bn nghe y v o php. Lt ma Zopa thu tm li v gii thch lm th no hin thc ho s hiu bit ny, ti thit ngh cc bn cng bit s li ch ca n nh th no. T cc bn c kin thc lm sao gii quyt nhng kh khn xy ra trong cuc sng ca cc bn theo o php, ti khng mun nhc li nhng im ny na. Tuy nhin, chng ta c th nhn su hn mt cht nhng g Lt ma Zopa nhn mnh. Th d, khi

Lt ma v nhng ngi khc cp n Pht, Php v Tng, chng ta khng nn ngh y l nhng g qua i, cht. H khng thun ty l nhng nhn vt lch s, cng khng phi nhng g Lt ma ni v tng lai, nh ni: Nu cc bn thc hnh o php nh th, nh th, cc bn s t gic ng trong tng lai, iu ny lm cc bn vui. Thc ra Lt ma ang ni v hin ti ci g ang xy ra trong tm ca cc bn ngay by gi. Ngay khi chng ti ni v nghip, s lm vic ca nhn v qu, khng phi chng ti pht biu mt ci g hon thnh trong qu kh c nh hng n nhng kinh nghim hm nay. Thc ra, chng ti mun ch cho cc bn bit ci g cc bn lm bui sng vi hng xu, th ngay bui chiu cng ngy hu qu xu c th xy ra. Tt nht hy hc nhng g c lin quan n nhng s thay i ngay by gi cn hn l su tm, tch tr nhng ti liu lch s hoc nhng kin thc trit hc v cc s kin. Th d, khi Lt ma Zopa ni v ba lnh vc chnh ca con ng dn n gic ng. Ci g m cc bn lnh hi c trong bi hc ny khng ty thuc vo s gii thch ca ngi m l nhng g ang xy ra trong tm ca cc bn khi cc bn nghe n. Nu cc bn qu ch vo kiu cch din t thng minh ca ngi, th c th cc bn s ch lnh hi c nhng li ging gii nh vy, nhng y ch l nhng g cc bn thy. Ngi Ty phng thng c nhng thi , i chao, ngi ging qu hay, tht l tuyt! Nhng nu cc bn nhn xt ci g ang xy ra th cc bn s thy rng ngi khng ging v tr tu. Ngi ch din t nhng g ang xy ra trong tm ca cc bn, trong ni tm ca cc bn. Ngi ch mun nhn mnh rng cc bn hy nhn vo chnh cc bn gn hn na, su hn na. Ngi ni rt n gin, rt thng; ci g chnh cc bn nhn thc c, ci lm cho n tr nn tuyt vi. V th, tt c u ty thuc vo cc bn nghe nh th no, nghe bng cch no. N ging nh ang coi mt phim hp dn trn truyn hnh. Cc bn chm ch, nng rut mun bit ci g sp xy ra. Cng ging nh vy, khi Lt ma ni, cc bn hy xem ngi ang khuy ci g ln trong bn. Nhng li ni ca ngi v nhng s hiu bit, thc hnh ca cc bn phi hp nht cng lc vi nhau. Thc ra, o php khng cp n nhng g bn ngoi nh dy Hy M Lp Sn; n cp n chnh cc bn, trong cc bn. V d nhin, khng ni n thn th cc bn, mi, tc hoc tai ca cc bn m ch ni v nhng trng thi tm ca cc bn. N ch thun ty cp n s tc to tm l, thi ca chnh cc bn. C th ngi ta ngh rng o php ch l nhng hin tng vn ho ca ngi ng phng, thc ra n khng phi nh vy. Ci g chng ta thng ngh khi chng ta ni v vn ho? ch l tm tng i, nhng huyn o c chia s ca mt x s hay ca mt loi ngi no , v th n chng c mt cht lin h g vi o php. Nu chng ta din t ngha ny ra thm mt cht th chng ta c th ni rng o php l vn ho ca s pht trin tm linh ca ring chng ta. Nhng iu ny khng c hiu theo ngha thng thng ca chnh n. Khi ngi ta ni o php b gii hn bi vn ha th ch l nhng li thoi thc, mt l do bo cha. H ni: Lt ma ang ging v vn ha ring ca ngi. Ci khc vi ca ti, ti l ngi Hoa k, khng th thc hnh c. Tm thng vin c nh vy thoi thc. C nhng ngy hu nh bn khng nhn thy, khng suy ngh c mt iu g r rng, hy quan st xem ci g xy ra trong nhng ngy . Thay v tm hiu ngun gc nhng sai lm th bn li ngh: Ti khng th thc hnh o hm nay. Phn ng ny thng xy ra phi khng? Nhng n cho chng

ta bit chng ta chng hiu thc s o php l g. Cng ging nh vy, khi chng ta ni chng ta khng th theo o v chng ta l ngi Hoa K, v chng ta ang nc Hoa K. o php khng phi l vn ha ca bt c ngi no. N khng phi ca Hoa K, cng chng bao gi tr thnh nh vy. Cng chng phi l vn ha phm tc ca ngi Ty Tng. y khng phi l ci m chng ti mun ging dy. C vn ha ca Ty tng cng nh ca Hoa K u l phm tc, u thuc v lun hi, nn chc chn chng ti khng mun ch cho cc bn cch trao i cho nhau. o php ch dy con ng tm hiu ni tm ang nm su trong nhng lnh vc tm thng, m tn, huyn o ca bt c mt ngi no, mt quc gia no. Vn ha ca Hoa K l g? Mi bui sng va thc dy, lp tc tm ca bn i vo bp, ngh u tin ca bn l, C ph ca ti u? Ri n bui tra bn mun mt ci hamburger. l nhng ci to nn vn ha ca Hoa K, phi vy khng? Vn ha phm tc chng c lin h g vi o php. o php khng c lin h g vi nhng tp tc, thi quen bn ngoi ca x hi. Lm th no bt u mt ngy vi o php? Thay v cho bn ng i tm c ph, hy thc dy mt cch c thc, ch vo nhng cm nhn bn trong v nhng hin trng ca tm. Ri, thit lp nhng g hng khi cn phi lm trong mt ngy. Nh Mc ch sng trong ngy hm nay l g? N phi l ci g quan trng hn ung c ph. Sng ch v ly c ph th chng c ga tr g. Hy hng ngy hm nay cho vic pht trin tm b l iu rt tt p, hy hng v s bnh an ca con ng gii thot v gic ng n ch cho tt c mi ngi. Ri quyt nh, T lc ny n khi i ng, ti s thc trong tt c mi hnh ng ca ti qua thn, khu v . Bng cch ny, ti s gi c s kim sot, to c s an lnh cho ni tm ca ti. Nu chng ta to c mt tm trng hng khi nh vy mi bui sng, chng ta s khng phi nhc i nhc li ci g phi lm trong ngy hm nay? Cng chng cn phi ngh, Ti phi c gng lm mt ngi c o, ti phi sng tt lnh. Vi mt ng lc thc y v mt s quyt tm nh vy th mt ngy an lnh s n. Nu c ngi no tc gin, la mng bn, bn cng s gi c s kim sot v bnh tnh. y khng phi l chng ta t hnh h chng ta, nn s gin d ca chng ta. S t kim sot s n mt cch t nhin v m di, n n t s nhn thc su xa v ngun gc ca nhng sai lm v nhng bt li ca tnh xu. Nhng bn khng c tin nhng iu ny ch v ti ni hoc ngi no khc ni. Hy t thm nh nhng iu ny v t tm hiu xem n thm vo tri tim bn nh th no. Nu bn thc hin nh vy mi ngy, ti chc chn rng bn s tm ra phng php m o php ang kim sot, n rt thc t. Mt phng php rt hu hiu trong vic kim sot c ni tm ln ngoi cnh l nim mt ch. Mt trong nhng cu m chng ti thng lp i lp li ca Pht Thch Ca l Om muni muni maha muniye svaha. Nim mt ch c hiu qa v n gip tm chng ta yn tnh v an bnh, n t ng hng v mt im. N lm cho tm chng ta tip nhn c nhng rung ng v cng vi t, do n thng tin s cm nhn ca chng ta. m vang, chn ng ca chng c tc dng ty tr tn gc r nhng nng lc xu cho bn tnh chn thc t nhin ca s vt c hin l tm trong sng ca chng ta. Nh tng nim nhng cu mt ch siu vit, chng ta c th thanh ty tt c nhng ngun nng lc nhim ang trong thn, khu v ca chng ta.

Tng nim mt ch c phi l mt phng php thin nh siu tuyt hay khng, n ty thuc vo bn v tr tu ca bn. Sc mnh ca mt ch khng phi t chnh n. N hon ton khng t ng mang n cho tm linh bn nhng i n i phc, d l mt chng t thnh thin rt c knh no khi bn tng ln cng cn phi trm t suy tng. Ngh rng mt ch t n c sc mnh l mt nim v cng sai lm.Th d, nu bn ang say sa chm m trong tham dc m tng nim nhng cu mt ch c gi tr cu thm su th cng chng c n ch g. cng ch l mt sinh hot khc ca lun hi, ca phm tc m thi. Gi s bn ang ngi nim mt ch m c ngh n ming s c la, Tri, s c la, s c la, s c la tht tuyt! Nu bn qa bn tm v nhng tng ny hoc b quyn r bi nhng thc n ngon trong ch th lm sao bn c th thc hnh thin ng n c? Lm sao n c th em li an lc cho bn? cho mt ch c hiu qa, bn cn phi gi cho tm bn an tnh v t nht bn cng phi tp trung c mt khong thi gian. Thm vo , bn cn phi c lng hng khi, hng say thanh khit. Khng cu mong mt n phc no cho ring bn. Mc ch chn tht ca mt ch, cng nh nhng s thc hnh khc ca o php, l em li n phc cho ngi khc, cho mun loi chng sinh, ch khng phi cho ring bn. Thay v c ngh, Ti mun, ti mun, ti mun, hy c gng pht trin lng ao c thanh khit l v li ch cho ngi khc. Bn khng nn qa thng minh, qa xc ng, qa vi v mong cu trong vn ny. Ch nn hi hng n phc ca mt ch cho mun loi ri ngun nng lng ny s t nhin tun tro. Mt ch cng c sc mnh gii tr bnh tt. Th d, i khi ngi ta b mt tr, b in v nhng nng lng xu quy ph tm nhim ca h. Nhng chn ng thanh khit ca mt ch c th mang tm ca h tr li tnh trng an bnh, m du, n c kh nng tr bnh tm thn. V mt thn xc bnh tt cng nh hng n nhng tnh trng tm sn c nhim nn mt ch cng c kh nng cha tr v iu dng n. Chng c g gi l ma thut trong vn ny. Khoa hc chng minh v ang p dng li tr bnh ny. ngha cu mt ch ca c Pht Om muni muni maha muniye svaha l Hy kim sot, hy kim sot, hy kim sot tht nhiu. hoc Hy tnh thc, hy tnh thc, hy tnh thc tht nhiu. Cc bn c th cho rng Pht gio qu ch trng n s kim sot, s tnh thc v cm thy tt c cc lt ma u ni, Tm huyn o ca cc bn y p nhng tt xu nn cc bn phi hn ch n ti a. Chng ti khng c ni nh vy. Hn na, nu bui sng chng ta c quyt tm nh vy th nguyn mt ngy chng ta mi t ng n nhng hnh ng ca chng ta hn. Mt khi c quyt tm th ci ng h ni tm s t chy mt mnh. V hng dn ngun nng lng ch yu i theo mt chiu nn chc chn nhng nng lng ph s phi tun chy theo cng mt ng. Ty Tng chng ti thng ni hng dn tm cng nh cm cng hng dn nga chy. Nga l con vt c sc mnh, nu bn khng c cch kim sot n, n s chy lung tung, c khi cn hi cho chnh n v nhng con vt khc na. Nhng nu chng ta bit cch iu khin nng lng v sc mnh ca con nga th n c th hon thnh c rt nhiu cng vic kh khn. Chng ta cng p dng nh vy cho chnh chng ta. Nhn mt cch khoa hc, thn, khu v ca chng ta chng c g khc hn l chuyn ch, chuyn t nhng hnh thi nng lng khc nhau. V th, nu bui sng chng ta hng dn ngun nng lng ny bi s quyt tm ca chng ta th nhng nng lng ca thn, khu v s i theo cng mt ng. Do s kim sot

m chng ta cp n y ging nh ngi phi cng khng hn ch m l hng dn chic my bay ca anh ta. S phc tp, s kh khn ca ngn t khng din t c nhng g ca ni tm. Nhng nu chng ta thc hnh thin nh v t c nhng nhn thc t n th ch kim sot, tnh thc s khng cn l mt tr ngi cho chng ta na. Phn quan trng nht ca mt ngy chnh l bui sng. Gi s bn thc dy vi mt cn nhc u hay vi mt ci chn au, thay v n nhng au n ny, iu u tin bn nn lm l hy c mt quyt tm vng mnh gi thi hng khi v tm b cho sut c mt ngy. Ngy u tin chc chn l kh khn. Nhng t nhng ngy sau n s d hn, d hn vi nim hng khi thanh khit ny. y l kt qu ca s trau di, pht trin v iu kin ha tm ca chng ta theo mt chiu hng thnh thin. Khng cn bit chng ta c bao nhiu v o php, nhng hu nh chng ta khng dnh ra c mt ngy kinh nghim nhng s thc tp nh vy. Nhng nu chng ta c gng th ngay lp tc tm ca chng ta s cm nhn c nim an lc ny. Khi qu v bt u thc hnh tm linh, d nhin, qu v s lm theo nhng g qu v nghe, y l nhng iu nn lm khi bt u bc vo bt c mt con ng thc hnh tm linh no. Nu chng ta khng chp nhn iu kin ny, chng ta s mt kin nhn trong vic thc hnh v chng ta s ngh chng ta b bt buc ri s mt ht s t nhin. C th qu v s cu php l khi qu v ngi thin, ri khng thy php l xy ra, qu v s t hi, Ti sao ti li chy theo phong tc k l ny ca ngi Phng ng? Th ri tm tiu cc ca qu v s tr li, Anh ang bt chc kiu ngi ca mt lt ma ngoi quc y. Chng c g hay khi lm nh vy. Ti sao anh khng ngi thoi mi trn gh nh nhng ngi M khc? Do chng ta nn thn trng vi tm ca chng ta. N bit r phi lm th no hp l ha ti sao khng nn theo nhng phng php vi mc ch thun ha n. Chng ta cn phi hiu r tnh hoi nghi ca ci tm nghi ng ny m tip tc thc hnh mt cch kin nhn bn b v vng chc. Mt iu khc cng cn phi nhn nh l trong cng mt lc c hai ci tm cng lm vic trong chng ta. Th d, trong lc qut nh, mt ci tm ch n vic qut nh cn mt ci tp trung vo vic tng kinh. iu ny khng c ngha l hai tm mu thun nhau hoc vic tng kinh ca bn l khng chn thnh. Ngay trong lc thc hnh o, chng ta cng vn ang sng trong trn gian v ang c nhng sinh hot lin h. C nhiu iu chng ta cn lm sng, nh kim tin, pha tr, ung c ph, nu n, ...vn vn... Chng ta khng nn b nhng sinh hot ny. Hy nhn nh mt cch n gin rng chng ch c nhng gi tr tng i trong dng hin hu, trong i sng thng ngy. Do , trong lc lm cng vic qut nh tm ca chng ta cng vn thc hnh tm linh c. C nhng phng php hng dn vic thc hnh tm linh ny. Mt ch l nng lng, nhng khng phi l nng lng tm thng. N thun ty thanh tnh, xut pht t tr tu n thun. V th, nu tm ca chng ta cng khi pht ra t ngun nng lng thanh tnh ny th chng ta vn an lc mc du chng ta ang lm nhng cng vic trn gian ca kip lun hi. Theo chiu hng ny th tm nh mt i dng, t tnh ca n trm lng mc d vn c nhng ln sng nhp nh trn mt. Nu chng ta c tr tu, chng ta c th chuyn ha nng lng ca nhng dng sinh hot thng ngy ca chng ta nh mu sc, tnh cm, ...vn vn...thnh an lc. Nh vy nhng nng

lng bn ngoi ca mt ci g m chng ta nhn thc c s khng c kh nng bt tm ca chng ta khi ln lng ham mun, hp dn, gi cm hoc nhng sinh hot tiu cc khc. Hn th na, tm ca chng ta cn c th kim sot v chuyn ha nhng hon cnh ny, nhng sinh hot ny thnh thnh thin, o c. Vi s hng dn, tnh thc v kim sot ny, chng ta s khng cn din dch, bin minh cho nhng hin tng khc nhau trong s bm vu v c chp nn khng cn c hi nhng vng tng xut hin na. Chng ta s khng cn b cnh thi ln dm xung khi i din vi nhng ci tt xu, vi nhng ci a thch hoc ght b. im ny c th c nhng cu hi nh Nu bn thnh thin ha nhng sinh hot, nhng i tng nh vy hoc chuyn ha chng thnh mt ci g khc, bn c chc rng bn s khng to ra mt huyn tng tm thn khc khng? Lm sao mt phng php (phng php cng l huyn o, Dg) li c th xa b c s tht? Ngi Ty phng tht l thng minh, nn nhng cu hi nh vy rt thng xy ra. tr li, ti xin t mt cu hi khc, Phi chng nhng ci m bn nhn thy, tht s n tt hoc xu? Qu v ngh rng nhng ci m chng ta nhn thy tt hoc xu thc s n nh vy, lm sao chng ta bit n nh vy? Ti khng ngh rng qu v s hi lng khi tr li cu hi ny. Qu v c th ni, Bi v ti cm thy ng. Nhng ti sao qu v cm thy nh vy? Bi v ti nhn n bng con mt ca ti. Ti li hi, Vy ci g lm cho con mt ca qu v nhn l lun lun ng? Qu v c lun lun nhn c s tht bn ngoi s phng tng, s vng tng ca tm thn khng? Khng, d nhin l khng, ri qu v tr li tip, nhng ln ny chnh mt ti nhn thy l ng. Lm sao qu v bit c? Ti bo m vi qu v l s khng c mt cu tr li no tuyt i ng cho cu hi ny. Chng ta c th suy ngh c mt i, nhng khng th no c c mt cu tr li hon ton tha mn.(1)

_____________________________________________________ (1) Ch thch ca ngi dch: ni ln tnh cch huyn o ca tt c mi hin tng, k c nhng phng php thin nh v ph chp n tuyt cng, Milarepa, mt thnh tng ca Ty Tng th k 11 ni: K no vng mc trong huyn o K lm ln trong thin nh. Nu ngi bit chng khng l chng ngi M ch l s th hin Ca tm rng lng Th ngi b phnh la trong thin nh. l cn nguyn ca tt c mi lm lc Tt c u xut hin trong tm. Li na, Thin nh l mt o ngh Khng thin nh cng l mt o tng Chng ging nhau cho d ngi thin hay khng thin. Tr phn bit l mm mng ca mi sai lm

Trong tt c chng c g l tt c Trong quan im chng c g l quan im l tnh th ca tm. (Mt trong hng ngn bi th o Milarepa li cho th gian. c ton bi th phn ph lc.) ______________________________________

ng mt mt im no trong vn ny. Cu hi ny khng kh v n ch l mt im u ti ca trit l, chng huyn o. N khng hon ton l mt rc ri, mt kh khn v l thuyt, nhng n n t kinh nghim ca chng ta. Vn l chng ta khng th no nhn c bn tnh tuyt i ca mi hin tng. Khng chp nhn im ny th rt kh m ni v s tht. Khi ti hi, Lm sao qu v bit c ci g qu v nhn l tht hay gi? th ng ngh, Lt ma ang hi ti mt cu hi kh. Ch c ngi mi tr li c. N khng phi nh vy. Khng c ai c th giu qu v cu tr li chn tht. Ch khi no chnh qu v kim chng c nhng kinh nghim ca qu v v ci m qu v gi l s tht th lc qu v mi bt u ng v vn ny. Chuyn g thng xy ra nc M khi mt ngi da en v mt ngi da trng xung t vi nhau. Thc s h khng nhn ra c ton din vn . Tht ra, ngi da trng sn pht mt quan nim lch lc v ngi da en v ngc li. Ri, da trn li nhn lch lc ny, h hnh ng mt chiu, cng nhc cho nhau. Ti sao s k th ny li c sc mnh nh hng n tm ca h? Thc ra, y ch l nhng vng tng bnh hon, nhng phng tng tm thn m tt c nhng vng tng ny, nhng phng tng ny chng c lin h thc ti no vi c tnh ca h. N khng phi l ci h nhn m l cch h nhn, iu ny to ra s khc bit, iu ny to ra s k th. Hon ton ch l nhng iu tng tng. Nhng iu tng tng ch khng phi l nhng iu c dy bo; l mt phn vn ha ca h. V th khi ti ni v s chuyn ha s tht tng i ca bt c mt s kin no bng cch thnh lp nhng qun tng (tng tng) thch ng l ti khng ni v mt iu g mi l hay khc l m y chnh l nhng iu m con ngi vn thng lm. c nhng s kin nh hng su xa trong tm ca chng ta nn khi c thanh ty, khi c chuyn ha bng nhng ng lc thch ng th chc chn s t c nhiu n ch, nhiu thnh qu. Kinh nghim cho chng ta bit rng khi nh sng mt tri ri vo cn phng en ti th ngay lp tc bng ti s bin mt. Khng c mt s nghi ng g cho s kin ny phi khng? Khi chng ta qun tng c Pht Thch Ca cng vy, nh sng tr tu, nh nh sng mt tri ca Ngi s chiu soi tm ta. Chiu soi mt cch t nhin trong tm hn chng ta v s tr thnh mt s hng dn. Khi s qun tng ca chng ta v Ngi tr nn mnh v trong sng thn ca Ngi khng phi l thn xc tht nhng chnh l s th hin ca Php Thn Pht trong khong 5, 10 pht th tht l n ch, tht l hu hiu. Khng cn phi tng nim, ch qun tng cng ri. Hy tng tng chng ta ang i do ph ti New York vi nhng ca hng y qun o p mu, tht l hp dn trong nhng khung ca s, n nh thc lng ham mun ca chng ta lm tm chng ta bn lon. Ngay ti chng ta cng c th chuyn bin nhng nng lng ny vo nh sng tr tu ca Pht hay nu chng ta bit cch, chng ta cng c th ha gii n vo trong tnh khng ca chnh n. Qua phng php ny, mi khi chng ta nhn thc c tnh tham ni ln

qua nhng b qun o, chng ch l nhng tr huyn o ca tm bnh thng, do n chng c mt gi tr no vi tm chn tht, v th bt c ci g huyn o xut hin th cng s t ng tan bin. S kh khn, lng tham, s c ha gii. Nu khng nh vy, tm ca chng ta c bm cht vo vng tng ri ngh: i chao, p qu, c g n l ca ti, chng ta s mang ci hnh nh ny sut c ngy. Nu chng ta dng li v suy ngh thm su chng ta s nhn ra s tht ny ang din ra. Chng ta cng c th cho l Lt ma ny ni nhiu qu, nhng g ng ta ni ton l gi tng, chng c cn bn g c. Nhng chng ta cng ng chp nhn hay t chi mt cch m qung. Tt hn, hy kinh nghim n, ng ph phn tt hay xu. Nh chng ti trnh by trc kia, o php khng quan tm n qu kh hay tng lai m chnh l ngay giy pht hin ti. Vy hy t kim chng nhng li dy bo ny v c gng tm ra gi tr trong . C th c nhng nghi ng im ny. Qu v c th ngh: Ti dng phng php ny ha gii nhng i tng p v hp dn mt cch d dng. Nhng cn nhng vn qu rc ri, cc k kh khn th sao? Nh c ngi tn cng ti, gy su kh cho ti, trong trng hp ny ti phi lm g? ng l mt quan tm kh quan trng. c, nu qu v thc s tnh thc, thc s bit kim sot th ngay c nhng s kin v cng kh khn cng c th ha gii trong o php. Vic u tin chng ta phi lm khi c nhng lin h kh au vi mt ngi no hay s vt no th hy nh rng mt phn ng xu, tiu cc s khng bao gi mang li kt qu, khng bao gi gii quyt c vn . S hi hn, s t v, lng mong mun tr th... s khng ha gii c g, khng gip ch g. Chng ch lm cho chng ta tc gin hn, bn lon thm. Hy bnh tnh ngh v nhng kinh nghim qu kh s gip cho chng ta bit y l s tht. Nhng xc cm v nhng ngh tiu cc ch dn a chng ta n au kh trong tng lai, iu v cng quan trng l hy hng v nhng phn ng tch cc, trong sng. V th, thay v n nhng phin no, gin ght, hy nhn thng vo tm ta, hy nhn su vo bn trong, bn ngoi xem ci g, s kin g ang xy ra. Hy t nh: Khoan, i mt cht, bnh tnh li. Ci ny ri s qua i. Nu chng ta c th cm gi s nng gin li trong mt vi giy, tm ca chng ta s trong sng hn. trng thi ny chng ta c th hiu thu c vn mt cch tinh t hn, ng hn. Nn nh rng mi mt s kin ang xy ra by gi u c nguyn nhn. C th y l nhng hu qu m chng ta phi lnh nhn v nhng hnh ng xu ca chng ta i vi ngi khc trong qu kh. V th, chng ta nn ngh rng chng ta ang tr dn nhng mn n c. Ngay c nhng s kin gy au kh cho chng ta, chng ta cng nn ngh rng y l nhng n phc. Cho d ngi no hay bt c g ang lm ti kh, th y cng ch l s th hin ca o php, gip cho ti thng tin trn ng tm gic ng. Nu ti c th hc c g trong nhng au kh ny th s gip ti pht trin thm lng t bi n nhng ngi ang kh au v gip ti trnh c nhng hnh ng gy ra kh au cho chnh ti, hn na n s mang li hnh phc cho nhng ngi cho ti nhng giy pht bc bi ny. Nu khng c nhng ngi i x vi ti nh l mt a tr th lm sao ti c th trng thnh trong tnh cm v trong tinh thn c. Vi nhng cm ngh nh vy, chng ta c th chuyn ha nhng s gin d, nhng s bc bi ca chng ta thnh lng t mn chn thnh, trong mt chiu hng hiu bit thm su.

Hnh nh phng php ny khng quen thuc vi qu v cht no, c v cn i ngc li vi hon cnh v i khi c ngi cn cho l in khng na. Nhng i vi nhng ngi chn thnh thc hnh o php th y l mt phng php v cng qu bu tinh tn. H nhn thy nhng phng php bnh thng v thng thng u khng c gi tr i tr nhng vn rc ri, chng ch dn n au kh hn hoc bt mn hn m thi. Tuy nhin chp nhn tt c mi tnh trng kh au tu tp, hiu thu bn tnh ca tm l phng php tuyt diu nht. Chng ta khng th sng nu ct t tt c mi lin h vi ngi khc, c bit trong mt thnh ph ln nh th ny, mc du c nhng lin h gy ra phin toi. Nhng nu chng ta c tip tc chung sng, tip xc vi nhau, chng ta s hc c rt nhiu bi hc qu bu. Ni ng ra, chng c ai l hon ton, cn rt nhiu iu chng ta cn phi tinh tn, cn rt nhiu vn chng ta cn phi tm hiu. Bi hc ny ch c gi tr cho nhng ngi ang sng gn nhau, cn lin h giao tip vi nhau. Nhiu khi c nhng va chm nhng h phi c gng tm hiu nhau trau di mi tng quan. Mc d c nhng ngi c tnh gy ra chuyn xu, nhng chng sao c nu cn c nhng ngi ang sng chn thnh vi o php. Nhng iu xu xa s tr thnh n phc nu h bit cch chuyn ha chng. Mc d lng t mn c gi tr cao qu, nhng chng ta cng khng th lun lun m rng tnh thng m ni: Ti thng anh, lc no ti cng i x tt vi anh. Rt c th chng ta lm nh vy v chng ta mun c bo v, c mi ngi hoc mun c an ton. Nu chng ta c chng ta b l thuc vo ngi khc theo kiu ny th chng ta khng bao gi khm ph ra c kh nng ca chng ta v cng khng bao gi c th pht trin c nng khiu no. ng bao gi ngh rng chng ta khng c ti, khng c mnh, thc s tm ca con ngi c mt sc mnh phi thng. Chng ta ch cn th hin sc mnh ra bng hnh ng. Thay v mnh trong tnh trng chn nn, chng ta hy dng n vo vic thc hnh tu tp. Nh vy, chng ta c th chuyn ha, bun thnh vui, chn nn thnh hng say, bt mn thnh an lc gii thot. Trong nhng bi hc thc hnh tu tp ca ngi Ty Tng gi l chuyn hon cnh thnh con ng gii thot. Thng thng khi gp phi nhng chuyn bt bnh, chng ta ni: Chn qu! Nhng nu nhn tht su vo vn , hi i hi li ci g lm chng ta chn trong hon cnh ny, c l chng c cu tr li no lm chng ta hon ton va lng. Khng ai c th chng minh c ci g tht s l chn. V th, bt c g m tm thng tnh cho l bt mn, chn nn, kh chu u c th chuyn ha c bi o php trong con ng thc hnh tm linh. Chc chn l c, ngay c nhng g khng khip nht. i vi nhng ngi Ty phng th khng c g ng nghi ng khi nghe bi ging chuyn xu thnh tt ny. Trong nhng nc thiu vn minh, ngi ta kh c th hiu c con ngi c th chuyn bin ci ny thnh ci kia. Nhng y, truyn thng gio dc ca qu v thng ch trng n vn thay i nhng mi trng sinh sng bn ngoi. Do , khi qu v nghe ni v nhng phng php chuyn ha tm linh nh hng n nhng tnh cm bn ngoi, qu v s hiu ngay n l g v s hiu nghim ca n nh th no. Phn nhiu nhng ngi Hoa K i lm vic cho ngi khc. H c rt nhiu c hi hc hi v

tin thn m nhng ngi khc khng c. Vo bui sng, trc khi i lm, qu v nn xc nh li tnh nng ng, s hng hi ca mnh. Hy nh n c tnh thm nhp t nhin ca kh au m pht trin lng t bi n tt c nhng ngi m qu v s gp. Ri nn dnh sc lc ca mnh mang li li ch cho ngi khc. Chng ta nn quyt tm lm vic v hon thnh cng vic mt cch chm ch, hng say. Vi mt cn bn vng chc nh vy, chng ta s khng cn li bing, bun bc hoc tc ti mi khi li xe n s lm. Khng mong mun chim phn li ch trong bt c lnh vc no, khng la di ch, chng ta lm vic trong tinh thn tng thn tng tr ln nhau. Vi thi , mt ngy lm vic ca chng ta s v cng gi tr v hu ch thay v mt thi gi v ch. Thi nay c rt nhiu ngi mun nhng hnh thc luyn tp thn th khc nhau. Nhng hot ng nh tng s kim sot thn th, cn phi t nhiu tin ch... nhng hc kim sot tm ri t em li li ch cho ngi khc l mt s thc hnh v cng qu gi. C mt k lut tm linh nh vy, chng ta c th tinh tn rt nhanh v rt xa trong mi lnh vc k c con ng dn n gii thot. Mt trong nhng thnh qu v i ca vic p dng k lut ny l chuyn ha tt c nhng sinh hot bnh thng hng ngy vo con ng tu tp tm linh. Trong thi c Pht Thch Ca, c mt ng gi rt mun thc hnh o. Nhng ng tic ng ta qu ngu mui, khng th hiu c nhng li dy ca Pht. Nhng t ca Ngi tht vng nn khng kin nhn dy ng ta. V th, ln lt ht thy ny n thy khc t gi ng; qu chn nn, ng mun gieo mnh xung sng t t chm dt cuc i au kh ny. Nhn thy tnh trng ng thng khng th vt qua ca ng gi, c Pht lin gi ngay mt t thn cn nht ca Ngi n khuyn can v ni vi ng rng chnh Pht s ch dy cho ng cch thc hnh tm linh. Khi ng gi c dn n trc mt Ngi, c Pht ni rt nh nh vi ng : ng khng cn phi hc hi su xa, khng cn phi cu nguyn cng khng cn phi tng kinh. ng ch cn qut cha v c gng gi n cng sch cng tt. Tuy nhin, mi khi qut ng hy t nh, Hy sch ! Hy ht mi hi thi ! ng ch cn thc hnh nh vy cng mang li rt nhiu n ch. ng gi rt cm kch v s thc hnh n gin ny v bt u hng say thc tp. ng qut cha mi ngy, thc hnh chm ch theo ng s ch dn. Ri n mt ngy, trong lc ang qut bi v rc, ng ta ngh, By gi ti cm thy ti thc s hiu c ngha ca li Pht dy Hy sch ! Hy vt rc i Bi bm khng phi bn ngoi ; n bn trong. Mi hi thi khng phi y, trong ngi cha ny; n ngay trong ti, khng phi ch qut cha m thi, ti cng phi lm sch c tm ca ti na. Bang ! nh sng ni tm bn thng bc mn v minh ca ng gi lm ng bng tnh hiu c t diu , nn tng ca ton th con ng. V th, ch trong mt tch tc ng ta chuyn ha t mt ng gi qut rc u m thnh mt ngi c tr tu. Qua cu chuyn ny, qu v cha nhn thc c tng chi tit ca s pht trin tr tu trong o php. iu quan trng l tt c nhng g chng ta hc v kinh nghim c u trc tip i ngay vo tm chng ta ri ngay lp tc n chuyn thnh hnh ng. Nh vy, d l ch nghe mt li dy n gin cng c th m ton din tm ta. Ci g chng ta nghe c khng quan trng bng cch chng ta nghe nh th no. Ong gi nhn c mt li ch dn v cng n gin nhng ngay khi nhn thc c n c lin h n cuc i ca ng, ng thc tp v tinh tn nhanh chng.

Tng t nh vy, chng ta nn chuyn ha tt c nhng g chng ta nhn c m thanh, mi v, mu sc... vn vn... vo o php. Lm th cn tt hn l v chp hoc xua ui chng. Nu chng ta nhn s vt t bn trong ln bn ngoi vi mt ci nhn ton din th cuc i ca chng ta s gi tr bit bao. ng nhn th gii bng con mt tham sn si th th gii s xut hin v cng trong sng. Thng thng nhng vng tng ca chng ta mang li nhiu tr ngi, nhiu rc ri hn l chnh s vt, hn l chnh i tng. Th d, khi i do trn nhng ng ph New York, chng ta thng ngh thnh ph ny qu d bn. Thc s khng hon ton ng nh vy. Chnh v nhng bt an trong tm, s vi v tp np ca xe trn ng ph v nhng cnh sinh hot nhn nhp lm chng ta d dng tc gin vi nhng ngi chung quanh. Nu chng ta dng li ni chuyn vi mt ngi no, chng ta s nhn thy tm ca h cng y ht nh chng ta. ch l nhng xt on tm thng, b ngoi, da trn nhng xc cm thong qua v thnh ph New York v dn chng ca thnh ph ny. Tm ca chng ta y p nhng nim sai lm nh vy. C ngi tin rng nhng nim sai lm ny c trong thin nhin v h hc c t ngi khc hoc mt ni no . iu ny khng hon ton ng nh vy. Nhng nim sai lm khng truyn t tm ny qua tm kia, cng khng nht thit n t mt chui sai lm no . ng ra, tm -- b nh hng bi nghip v vng tng i vo mt thn xc y nhim -- sn mang y vng tng, nh tin rng ci ti l mt thc th c lp v c tht. Nhng tin tng sai lm ny khng c dnh dng g n ngn t hay t tng. ng ra, n t nhng nguyn nhn khc. N ch lin h n ngn t hay t tng khi tm nhim c gng din t chnh n ra trn bnh din thc, khi n dng ngn t chuyn ch, chuyn t nhng quan nim sai lm ca chnh n. Do , khng nn ngh rng tm ca chng ta khng c nhng nim sai lm bi v chng ta khng bao gi hc trit trng hc. Nhn vo tm khm ph v iu chnh nhng huyn o ca chnh n l mt vic lm y thch th, phi vy khng qu v? Nu chng ta khm nghim mi s qua lng knh o php th chng c g lm chng ta chn nn c. Tht l thch th khi thy tm nhy bn trong vic sng to v thch ng vi nhng hon cnh mi. Cn thch th hn na khi kim sot c tin trnh ny v nhn ra c mi s u c th chuyn ha vo s thc hnh o. C rt nhiu ngi, d c vic lm hay khng c vic lm, cm thy khng c g c gi tr lm trong cuc i ca h. Nhng s hiu bit ca o php s lm chng ta rt bn rn. V qun tm nn chng ta s bn rn trong vic hc hi nhng iu mi l v cng bit c chng rt thc t (m trc kia chng ta khng hiu c.) Khng ging nhng hc tr, h nhn c s hiu bit qua sch v, khng phi do nhng kinh nghim ca i sng. Tht tt nu chng ta hc c trn c hai phng din, sch v v kinh nghim, nhng qua kinh nghim th c ga tr hn rt nhiu. c sinh ra l ngi l mt iu v cng may mn. V th, chng ta c kh nng dng s hiu bit ca chng ta phn tch. S khc bit ln lao gia con ch v con ngi l chng ta bit khm nghim t cch ca chng ta, con ch khng c kh nng ny. Bi v chng ta c th thm nh c tt c nhng hnh ng ca chng ta t tinh thn n th xc l tt hay khng tt, chng ta c nhiu c hi v trch nhim t khm nghim nhng c tnh ca nhng li lm v nhng iu cht n ca chng ta. C khi nhng vn ny rt kh chia s vi nhng ngi khc, s c rt nhiu n ch nu chng ta khm ph ra c cn nguyn, gc r thm su ca nhng yu km ca chng ta. Tht ng xu h nu khng bit s dng kh nng him c ny, m c nhn i vi mt

con mt m qung v khng bit phn tch! V th, cho d s vic xy ra tt hay xu, chng ta nn kinh nghim chng bng tr tu trong sng ca o php, hy chuyn ha chng vo s thanh tnh v bin ca con ng dn n gic ng. Nh chng ti cp trc kia, c mt s vn xy ra sau khi mt s ngi Ty phng qua ng phng hc o vi Lt ma hay o s. C th h thiu mt s nghi l hon tt s hc hi ri cm thy rng h khng th thc hnh o vi cc v na. Th d, ng phng c nhng ma c n nh t chc cc nghi l cng dng. Trong nhng nghi l, trc nh tng cc v gic ng, ching, trng, chung, t v thng c dng cng vi nhng bi tng nim, ri nn, bt nhang, chn nc, mm hoa qu, thc n cng c by ra. Nhng nghi thc cng dng nh vy c th rt di v thc s cn thit cho nhng bui thc hnh o ca chng ta. Cng dng danh t ting Phn l Puja. Ti sao ngi ta li cng mt ngi khc? Thng thng l lm va lng ngi . l ngha thp, tng i. Trong o php, cng dng c mt ngha thm su hn. Khi chng ta chuyn ha tt c vo nhng hnh nh, m thanh, mi v tt p.... ri dng cng chng theo nhng nghi thc tng trng ca tm gic ng th chnh l n phc cho ngi cng dng. Nh tp trung tt c nhng nng lng ca chng ta vo l nghi hng v tm gic ng l chng ta em chng ta n gn s bnh an vnh cu v hnh phc thng hng. V th, chng ta cn phi hiu ngha ch thc ca s cng dng l g. N khng phi l nhng li tng nim cng chng phi l hoa qu m chnh l s tn knh, s chn thnh ca chng ta t chng ln bn th, y mi chnh l tinh ty ca s cng dng. Bt c hnh ng no, bt c hnh thc thin nh no m chng ta thc hin u em tm thc ca chng ta n gn s an lc thng hng ng thi ph tan i nhng lm ln v lon ng -- mi thc s l cng dng. V th, chng ta khng nn ngh rng khng c nhng nghi l Ty Tng hoc An nc M l chng ta khng th thc hnh o. Qu v khng cn nhng m thanh ting, ting, ting ca chung cng chng cn m, t v hay ching trng trong khi cng dng. Tt c nhng g chng ta lm ngay c nhng vic n gin nh n ung cng c th chuyn thnh cng dng. Mc ch ch l gn gi s thanh tnh. Th d, M ngi ta lun lun ung mt ci g. T khi n New York ti khng ngng ung nc, nng qu! T by gi, mi khi kht nc hoc mi khi ly mt ci g ung, hy kim sot, hy nhn vo tm chng ta. Thay v nut nc mt cch v thc, hy lng ng tm t mt giy v dng cng ngm nc cho s gic ng ca chng ta. Nu chng ta c dy bo v nhng li ch, nh OM AH HUM, hy nim chng. Nu khng bit, chng ta cng c th chuyn ha nc thnh nhng git cam l thanh tnh bng cch hy nhn vo tm ca chng ta. V hng nng lng ca nhng g chng ta ung ln cp cao hn, nh khng v mc ch ch k, khng v s khoan khoi thn xc, m chng ta t nhin nhn c s cu . C mt tin trnh chuyn ha ch din ra trong mt pht m hiu qu ca s cng dng tn ti lu di trong tm ca chng ta hn mc bnh thng. V i b tt Long Th ni rng chng ta khng nn dng thn xc him c ny vo nhng mc tiu v gi tr. V th, mi khi nui dng chm sc n, ng lm v nhng l do h vng nh lm p quyn r ngi khc. Thay v nh th, hy ngh rng chng ta bo tr v trau di sc khe

em li li ch cho ngi khc v cng cho chnh chng ta. Hy dng ton th nng lng pht trin con ng tm linh v t mc tiu ti hu. V th, hy chuyn ha tt c nhng nng lng i vo thn xc ca chng ta cho con ng an lc min vin dn n gic ng. Cch tt nht dng nhng ngun nng lng mt cch ton ho l lun lun tnh thc v thc bt c ci g ang xy ra cho chng ta. Mi khi tnh thc v thc nh vy th d mt c ch n gin nh mn cng c chuyn ha vo o php. Th d, khi chng ta n ung, hy n nhng cm gic ang xy ra trong h thn kinh ca chng ta. Khi c Pht Thch Ca cn sng, khng c vic cng dng bn ngoi nh vy. Chnh thin nh cng l cng dng. Cng nh vy, khi chng ta n, ung trong s tnh thc th cng nh chng ta ang thin nh, tt c mi hnh ng u l cng dng o php. Nhng rung cm bn trong v nhng cm gic bn ngoi u dy ln trong bt c hnh ng no, c ch no chng ta lm. Khi chng ni ln, ng ngh ngay, ci ny tt, hoc ci ny xu. Phn ng ngay nh vy ch gy ra nhng bi ri v lm ln, s tht thng b che giu nh vy. Thay v th, hy thc, hy tnh thc trn tt c nhng rung cm bn trong cng nh bn ngoi ri hy kim chng chng bng con mt tr tu. Thc hnh u u nh vy s pht trin trong tm ca chng ta mt thi quen tnh thc, dn dn s thanh ty tm chng ta mi ngy mi sch hn, sch hn. Mun thc tt c nhng hnh ng mt cch hon ton, chng ta cn phi tu sa nhng hnh vi c ch ca chng ta. V th khi n, ung chng ta nn n trong yn lng, ng ni nhiu qu, ng n o qu. C th bn lun nhng ti n gin cn nhng ti phc tp, kh khn hy lc khc. Nu khng lm nh vy tm ca chng ta s b dn dp ht vn ny n vn khc, s i vng quanh th gii, mi chuyn s chng cht vi nhau n ni khng cn tp trung vo cm gic n ung c na. V th, mun c mt bu khng kh yn tnh, hy bt ni chuyn cng nhiu cng tt. Tuy nhin, khi n xong v ti gi tranh lun, chng ta hy chuyn tm ca chng ta vo tranh lun, hy chuyn ch vo . ng ngh v ba n va qua cng ng ngh n ba n sp n. ng ni chuyn lung tung cng ng chuyn ti qu nhanh, qu nhiu. iu ny ch lm nhng thi quen ba bi trong tm chng ta tng ln m thi, v n nm su trong . Chng ta hun tp bit bao hnh ng v thc qua mun vn kip m khng h ch tm vo chn l trong tng giy pht ca thc ti. V th khng th nm c trn vn vn , khng nhn c ton din m ch l nhng chp ni trn ln vi nhau ri i vo mt ci tm l ng, khng bit tp trung. Do chng ta cn phi hun luyn tm, phng php tt nht bt u l hy tp trung vo ci g chng ta ang lm, ng tm b phn tn, b nh hng bi nhng tng khng cn thit hoc ho huyn. Kinh nghim cho chng ta bit tp trung vo tm l mt iu v cng quan trng. Nu chng ta hc qu nhiu vn trong mt lc th rt kh m hon tt c mt ci no. Kh nng ca chng ta s b phn tn lm chng ta khng th no hiu c iu chng ta ang hc. Nhng khi chng ta tp trung vo mt ti trong mt thi gian th tm ca chng ta s tr nn trong sng d dng hp th vn . V th, thay v tm lang thang ht vn ny n vn khc, chng ta nn tp trung vo mt th d kim sot tin trnh tinh thn ca chng ta hn.

Hy pht trin s kim sot ny trn tt c nhng sinh hot ca chng ta v c bit ch n thn, khu v , ng chng t do dn chng ta i lng vng. Hy c gng tp trung vo mt im, vo mt hnh ng. iu ny rt tt cho tm ca chng ta, t chng ta c th gim bt c nhng xung khc, nhng lm ln ni tm v dn dn chng ta c th ph v c nhng thi quen kt t trong qu kh. Nhng thi quen ny ch dn chng ta n au kh, v th ch c th chin thng chng bng cch hy pht trin tm tnh thc. Tt c nhng iu chng ta ang cp n y nh lm vic, n, ung v tnh thc ch gip chng ta c mt gic ng ngon. Hu nh lc no chng ta cng i ng vi mt tm trng bt an hoc khng c kim sot. i ng trong mt tm trng an bnh, tnh thc, thanh tnh th tt hn l mt tm trng bt an, bt tnh. Nu chng ta c th thin c trn ging th rt tt, v chng ta c th chuyn tt c gic ng vo o php. Trong nhng li gio hun ca i tha c gii thch rt t m v lm cch no t c n ch trong gic ng v gic m. Nhng y chng ta c th ni rng nh bit tp trung m chng ta c th tin chc gic ng ca chng ta s an lnh. rt nhiu ln, sau mt ngy y bc bi, c th chng ta t hi: Ti khng th ng c. Ti phi lm g y? Tm b phn tn ra rt nhiu hng, v bc bi vn cn vang vng trong u, lm sao m ng c. Thin nh c th gip tm chng ta tr li yn tnh v chng ta c th ng c. Rt nhiu ngi trong chng ta lm cng vic ny v h c rt nhiu kinh nghim v s tht ny. bao nhiu ln qu v i vo gic ng khi thin nh, ngay c thin lc ban ngy? Hy kim im xem nhng ln mt ng, nhng ln ch i gic ng n, chng ta nh th no? C th chng ta ch n nhng hnh ng ca chng ta lm trong ngy, nhng nu chng ta khng kim im li trc khi i ng, chng ta lm mt mt dp hiu nhng g chng ta to ra. C th chng s tr li trong gic m v lm lu m i nhng g chng ta hc c, nhng tng v s tnh thc s b trn ngp bi nhng nng lng xu. Mt trong nhng l do cn thit c mt gic ng an lnh l nhng gic m phi c gi tr v c hiu lc hn lc thc. Qu v c th khng tin iu ny, qu v ngh: Ban ngy ti c th thc vo nhng hnh ng ca ti. Ti c th bit v kinh nghim c mi th, t th xc n tinh thn. Nhng ban m tm thc ca ti m mng, n to ra nhng tr huyn o.V th tnh trng v thc ny c gi tr hn th no c? L do m ti cp ti vn ny l mc du chng ta ngh trong lc tnh chng ta ch vo nhng cng vic ca chng ta nhng nhng cm quan khc ca chng ta vn hot ng, vn m, v th chng vn phn ng vi nhng g chng nhn c. Tuy nhin trong lc m, nm gic quan nh mt, tai, mi, li v xc gic khng hot ng. Th d, khi chng ta nhn mt vt trong lc m th chng ta nhn bng con mt ca tm ch khng phi bng con mt thng. Khi thiu vng s hot ng ca nhng gic quan bn ngoi th tm ca chng ta c tp trung ton din mt cch t nhin. Do , th d, hiu qu ca gic m v lng tham c th mnh hn v ghi du n su hn vo tm ca chng ta hn l s xc ng bnh thng ti tim trong i sng hng ngy. D nhin, s kin ny cng xy ra y nh vy vi nhng n tng ca tm linh. Qu v hy t suy ngh v t cm nghim s tht ny, ng tin nhng g ti va trnh by bi v chng l li ni t mt lt ma. Hy kinh nghim v hy nhn nhng kt qu bng s kim sot tm ca qu v, ngy cng nh m. Nu chng ta thc hnh mt cch thnh tht, chng ta s kinh

nghim c kt qu trong mt thi gian rt ngn, vy hy bt u ngay by gi. Nu chng ta hiu o php mt cch ng n, chng ta s khng cn lo lng, hi h v con ng gic ng cui cng na. Khng th c chn nn trn con ng thc hnh ca chng ta, nh ngh Ti s t t nu ti khng gic ng ngay by gi. ng bao gi h quyt tm nh vy, vic ny ch em n nhng iu bt li m thi. Hy tnh thc trn tt c mi hnh ng ca chng ta v gi lng hng say ca chng ta cng thanh tnh cng tt. Bng cch ny chng ta s t c mc ch mt cch t nhin. Ti rt vui v c ng gp mt cht hiu bit vo bin tr tu ca qu v. Ti hy vng tt c qu v s thc hnh o Php trong i sng hng ngy ca qu v. iu ny tht l qu bu, tht l gi tr. Knh cho qu v, cm n qu v tht nhiu, tht nhiu.

PH LC TH MILAREPA
Trong ngy thin nh th hai Linba Draug; mt b thn cc, Draug Srin Mo, hin ra quy ph Milarepa. Sau mt vi li e da v trao i kin, b thn cc ny tn Milarepa lm thy v xin qui y, cm hng s qui y ca b, Milarepa lin ht bi ca ny.

i chn tht

Hi Pht t Hi thy tn knh Marpa Con knh ly di chn Ngi. Ta khng phi mt ca s Nhng v ngi, hi loi yu tinh Hm nay ta ht cho ngi Bi ca i Chn Tht. Sm st, tia sng v nhng m my ang din ra trong bu tri Le ln ri lm tt (trong bu tri). Cu vng, sng m v hi nc ang khi ln trong bu tri Ri tan bin i. Mt ngt, cy tri v ng cc

T t m sinh ra Ri li tr v t. Hoa l v rng rm Mc ln t t Cng li tr v t. Nhng ln sng bin v nhng ngn thy triu Nhp nh trong i dng Ri li tnh lng nh nc. Nhng tng, nhng bm vu v nhng tham vng Chng khi pht ra t A Li Da Thc Bng ln ri li v . T tnh thc, lng t ho v s gii thot Chng xut hin t bn tnh ca tm Khuy ng ln ri li tr v tm. Ci g khng khi pht ra khng dp tt i V khng c din t Ci c pht xut t Php Tnh Tt c li tr v Php Tnh. Nhng o tng, nhng o gic v nhng huyn hoc Tt c u l sn phm ca Yoga Chng xut hin ri li tr v . K no vng mc trong huyn o K lm ln trong thin nh. Nu ngi bit chng khng l chng ngi M ch l s th hin Ca tm rng lng Th ngi b phnh la trong thin nh. l cn nguyn ca tt c lm lc Tt c u xut hin trong tm. K no pht hin c tng tch ca tm S thn cm c iu khng n v khng i. Hy quan st tnh th ca cc sc Ngi s hiu c Chng l huyn o ca tm Lc ngi s thu trit c c Khng v Sc. Li na,

Thin nh l mt o ngh Khng thin nh cng l mt o tng Chng ging nhau cho d ngi thin hay khng thin. Tr phn bit l mm mng ca mi sai lm Trong tt c chng c g l tt c Trong quan im chng c g l quan im l tnh th ca tm. Li dy bo v qun st Php Tnh L nhn thu xut vo khng gian. Draug Srin Mo, ngi hy nhn qua b bn kia ca tng M i vo ci tch liu ca thin nh Ngi hy hnh ng t nhin Hy t khi pht Nh thc ca nguyn l. Bn ngoi ngn ng l s thnh t T do bn ngoi hy vng v s hi Ta khng c th gi ht cho vui V a nghch li v ngha. Hy tri chy theo Php ng hi v nu nhiu kin Hy ngi thoi mi V tnh lng an nhin !!! y l nhng li khng in Ta ca ht nh li ngi cu khn Nhng nu ngi chn thnh thc hnh chng Nim i An Lc s n vi ngi Khi kh au v i kht. Hy chia s v gip Nhng ngi n vi ngi. Milarepa V Hu Nguyn dch

NNG LC TR TU Nguyn tc Wisdom Energy ca Lama Yeshe v Lama Zopa Rinpoche Do Wisdom Publications xut bn. V Hu Nguyn dch theo n bn ln th 25. Email: vohuenguyen@yahoo.com