Mi huyn mn: trt t ca th gii trong tng quan v tn

Tu S -- o0o -C hai hnh nh quen thuc gi ln tng bin dch: nh dng sng v nh ngn la bc chy trn nh ni. Mi hnh nh li gi ln mt ngha tng phn: tc thnh v hy dit. Tri t nh thay loi ngi ni ln ngha ca s sng, ni bng mt th ting ring bit: ting ni thm lng hay ting ni ca s im lng. Sc mnh ca con ngi khng nm trong chnh n. c vng thm thit nht ca con ngi cng khng nm trong chnh n. Ma xun, ma ca mt sc sng xanh ti, khng ng ln trn i mt. Qua i mt, ngi ta tm thy kht vng ca ma xun, v ni phn chiu hnh nh ca nhng bi phn liu, phn chiu hnh nh ca mt dng nc ln quanh. Nhng so ng m chng ta thng nghe v thng chp nhn mt cch gn nh mc nhin: con ngi khng l g c, v n l tt c. Rt cuc, cuc i ca ngi ta ging nh ci g? Cng nn ngh l ging nh mt cnh nhn bay qua dng sng, bng nhn in vo lng nc. Bng, nhn v dng sng trong bc tao ng tnh c: Nhn qu trng giang nh trm hn thy Nhn v di tch chi Thy v lu nh chi tm Mt thin s Vit Nam trc y ni nh vy. Tao ng tnh c ri tan r v bin mt. cng nn ngh l bin mt trong cn nng chiu mn mi, hay bin mt trong lp sa m bui sng. Ngi gp ngi khng trong gang tc mt i mt. Gp nhau trong nhng hn c thin thu ca nh trn ni ny v mt ht ct trong lng bin xa xi kia. V y cng l o l t nhin: i mt ca chng ta, ch c th m ra nhn theo mt chiu hng duy nht. Mun thay i chiu hng th phi thay i c t thi v v th. Qu tht chng ta mun vt qua nhng gii hn c bit, thy rng thn th ca mnh cng bao la v hn nh h khng; thy c v tr nh thy qu xoi ang nm trong tay. Nu cha vt qua khi gii hn c bit: ci c mong ny cng ch l mt th c mong c bit, gii hn c bit cng lc cng khp kn; ngi ta

bng cm khi mnh nh mt ht ct ln lc trong sa mc. Nhng g cn thu hiu phi c phn phi trt t theo qui c ca th gii cng ng. Chng ta c trt t ca ngn ng, trt t ca tm hnh v trt t ca th gii. Ty thun theo qui c nh sn, chng phn chiu ln nhau trong th tng giao v tn, mt ng mt tnh. Ging nh ba ho ca kinh Dch: hai, c phn phi trong ba thnh tm; tm c phn phi trong hai thnh su mi bn, thnh thin hnh vn trng, tt c vn v ca tri t. Tnh cch phn phi cc ho v cc qu ny c Hoa Nghim tng vn dng trit , thnh lp mt th gii trng trng v tn: hai trong mi v mi trong mi. Hai trong mui: d th v ng th trong thp huyn. Con s t c l mt trm, tnh theo php phn phi v tp hp ca tan hc. Trt t ca th gii c phi tr bng s. Nguyn tc kinh Dch: Phng d loi t, vt d qun phn. Th l v mun thy v hiu nn cn c phn tch v phi tr, nhng cng mun sng bng tt c tm tnh n khut ca mnh, nn c ao ni bng nhng li khn g ni ca vn hu. Tt c nhng c mun c kt t li nh ngng thn ch mc phng tm mt vo mt th gii tuyt i. H M. I. NG THI C TC TNG NG Trong v s tp qun ca kin thc, chng ta c th k n mt tp qun rt ph bin, v c nh hng quyt nh. Hy gi l tp qun nhn nh v xc nh vn . Khng nhn nh th khng c mt ci nhn sng sut; khng xc nh th khng trnh ni thi hm h. Khng sng sut v hm h l nhng tt xu. Ngi ta c trnh khi nhng tt xu y. Mi vt hnh nh c an bi trong mt trt t c nh y. Mi s vt khi c gi l c , c coi l c mt v tr c bit. Mun nhn nh v xc nh v tr y, ngi ta phi phn tch s c thnh ra hai chiu. Trong chiu ngang, n c t v tr tnh. Trong chiu dc, n c t v tr ng. Sau khi qui chiu tt c tnh cch ng vo tnh, v to nn s thc y tnh bin chuyn bng tnh cch ng, ngi ta xc nh c bn tnh ca hin hu; cn c vo m thit lp mi chiu hng tc ng ca chng. l nhn nh s khi, chun b cho gii thch ngha ca "ng thi c tc tng ng". Thit lp cc chiu hng tc ng ca hin hu, vi mc ch chnh l v s sinh tn ca ring ta trong th gii sinh hot cng ng; mc ch ph l khai trin nhng g n khut trong lng s sng. Tc ng th din ra trong tnh cch gin on. Thnh qu m chng ta ch phi c coi l ci xut hin trong mt lnh vc vnh cu; nu khng, ta c th duy

tr hnh nh ca mt thnh qu tin liu v cng khng th duy tr c thnh qu t. t n mt vin tng nh vy, ngi ta phi n lc pht hin ton th tnh ca mt s th. Ton th y va c thu hp trong mt gii hn c bit, va c phng i thnh mt th gii v tn. Nh vy, khi thu hp, th gii v tn thnh c bit trong ta, v khi phng a, c bit tr nn v hn. l xc nh ngha tng ng; theo , ngi ta c th phn bit tng ng thnh tng ti v tng th. Sau khi thc hin xong s phn bit ny, chng ta lm xong cng vic xc nh tin quyt. V sau, nhn nh v xc nh khng cn cn thit na. Nhng ci m ta mun gii thch v mun thc hin tr thnh nhng s th ng nhin. Th no l tng lai? l s phn chiu ln nhau ca cc s th, trong th gii cng ng. Ni mt cch gin lc, l s phn chiu ca c bit v ton th, ging nh hnh nh ca mt bin ln c phn chiu trn vn trong mt ln sng v ngc li. Theo ngha , ci ln trong ci nh v ci nh trong ci ln. Bi v, trong tc l phn chiu ton din, do ni rng ci ny trong ci kia c ngha rng ci ny chnh l ci kia: tng ti tc l tng th. Trn tng quan lp ngha v lp thuyt, cn c tng ti v tng th, ngi ta c quyn ni ln trc tip hay gin tip mt ngha no . Th d, bng gin tip, ngi ta ch cn nu ln mt gc, lp tc bit ngay ba gc cn li. Nh vy c bit ngay trong ton th, v phn chiu ton din; v chnh n l ton th, cho nn ch cn nhc n mt gc l nhc n ba gc cn li. Trong khi lp thuyt, ngi ta phi tun theo mt trt t c nh. Nhng ngha t c th lun lun vt ngoi trt t ny. Th d, khi din t bng vn t, ngi ta phi tun theo mt qui c: hoc vit theo hng ngang hoc vit theo hng dc, v trong cc ch phi c sp theo mt th t no . Nhng lnh hi, tt c nhng qui c v hnh thc din t ca vn t u bin mt. Chng bin mt bi v ci ngha m chng ta t c n xut hin trong tc dng ng thi ca tt c cc phng tin din t. D vy, mi s th vn gi nguyn v tr ca n trong trt t cng ng. Tnh cch ng thi va ni chnh l nhn qu ng thi, nhng khng xt theo t th m ch xt theo tc ng. Khng xt theo t th, tc l khng ni s th ny sinh ra s th kia nh th no. Ni tc ng l ni s phn chiu, v l phn chiu torng ton din. Trong ci ch ng, phn chiu ton din ci b tc ng, v ngc li. S phn chiu y lp nn nhn qu ng thi. T l lun trn, ngi ta ni, khi mt s th t biu l ton din ca n, ng thi biu l ton din tt c s th khc. n lt mi s th trong cng t biu l v biu l tt c. Nh vy mi s th xut hin trong tng quan, v v tng quan y l

tng ti v tng th nn tr thnh tng quan v tn; trt t nhn qu vn khng ri lon. By gi th gii c , c trong nhng phn chiu trng trng v tn, ri ngi ta s lm g ? Khng khi ln c tc dng th khng pht hin c t th v t th cng tng ng tng ti v tng th trong ng thi nhng sai bit; nhng mi t th u nh mt ton th v tn v v hn. V s ci mt cng trong ci mt duy nht, c khp trong v s ci mt. Ni rng hn, chng ta c bn trng hp: - Ci mt trong ci mt - Ci mt trong tt c - Tt c trong tt c - Tt c trong ci mt Th gii v hn l ci mt duy nht, tc l mt ton th. Ci mt ton th c cha ng, khng d hay thiu, trong ci mt sai bit. y ch l lun ly, thun ty l lun. Bi v ngi ta cn c mt th gii v tn v v tn nh vy thit lp mi tc dng ca mnh trong s sng, v vn dng chng cho mt cu cnh c nht. Trc mt th gii v hn v v tn y, ngi ta cn thy khi cn vt qua ngoi v tr c bit ca mnh m vn c th thc hin v bin tc dng. Kinh Hoa Nghim ni: "Tt c cc Php mn nh mt bin c v tn iu t hi mt php trong o trng". l kinh ni v phng tin v bin ca Pht. Tt c nhng iu Pht ni pht ra t Hi n tam mui. Cng nh tt c mt tri, mt trng, tinh t, vn vn. u in bng trong lng bin hi n, va nh l mt v c v tr c nh v nh l tt c v khp mi ni trong lng bin. Cng vy, t Hi n tam mui, thn ca Pht nh mt bin c, trong mi l chn lng xut hin v bin th gii. Ni tm li, mi s th phn chiu tt c mi s th, v trong tt c , mi s th ny cng phn chiu tt c mi s th. Th gi l c tc c . Chng ng thi phn chiu ln nhau to thnh th gii trng v tn. H M. II. NHN LA VNGCNH GII y l mt th d, dng in hnh cho s phn chiu v tn. Chng ta hy ni v th tnh v kh nng th d trc. To ra mt th d, ngi ta ch cn bit th no l nhng ci tng ng, theo cch loi suy. Sau , phi lm th no m xa c th d mt cch d dng, th s din t mi c thu o. Nh vy, gia ci c m ch bng th d v bn thn ca th d cn c mt khong trng. Tin khi, v c khong trng nn mi c th b qua th d nhn ra ci c th d. Cng nh khi t mt ngn tay ln mi m ni:

"ging ci ny"; ni th, kh phn bit ci ny l ci no, l ngn tay hay mi ming. Cng vy, s th d phi din tin t ch tp lon, ci ny cng ging ci kia, ri i n ch phn bit nghim xc. Ging nhau tc l ng loi, ng hnh. Ngha l, trn tng qut th ngi ta ni: "ci ny cng vy", chng ng loi, v cng xut hin trong mt mi trng. Chng ng hnh,v cng vn chyn trong mi trng . Cng xut hin v vn chuyn trong mt mi trng chung, nhng mi ci c mt v tr ring bit; v th, ci ny i vi ci kia ch ging nh ch khng thc s nh vy. Ngi ta thng ni, th d ch c gi tr rt c l. Bi v nhng ci m ngi ta dng th d phi gii hn trong phm vi thng tc ca kinh nghim thng thc. Ly ci bit n khi ci cha bit. Nu ci cha bit vnh vin khng xut hin th th d s bao hm tnh cht c on. Bng li suy lun chm chp, nhng vng chc, ta c th c lng c mc din t ca th d. on sau y tm tt trnh by ca Hin Th Quc S trong Kim s t chng, thuyt cho Hong V Tc Thin v cc c im ca Hoa Nghim Tng. Sau phn tm tt ny chng ta s c thy nhng iu mun thy, i vi kh tnh v kh nng ca th d. 1. Minh duyn khi. "Quyt on: "vn tng bn khng gi duyn phng hu". Bn tnh ca vn hu trng rng nh h khng, do tng quan m tr thnh hin hu. Th d, vng rng khng c bn tnh c nh; do th nn nt nn thnh hnh mt con s t bng vng. 2. Bin sc khng. Quyt on: huyn php phn nhin, chn khng bt ng. Cc s th nh huyn xut hin u sn ra ; Chn Khng bt ng. Th d: ch c vng rng, tc chn khng, mi c tht tnh; s t, tc huyn sc khng c tht. 3. c tam tnh Quyt on: m chi danh tng, ng chi tc chn. Do m m c danh tng; l nhng ci h huyn, mt ngoi. Khi ng, chnh y l chn. Tam tnh l ba hnh thi hot ng ca tm trong tng quan vi bn tnh ca hin hu: a) Bin th: phn bit nhng c bit gia ci ny v ci khc bng danh v tng; b) y tha: mi tc dng hin khi u nng ta vo nhau; c) vin thnh tht: bn tnh tn ti chn tht ca hin hu.

Th d: a) bin k: thy s t nh c mt bn ng thc hu; b) y tha: thc hu, nhng li l hu tng t; ngha l khng t hu; c) vin thnh tht: cht vng rng sau khi thnh hnh s t vn khng c g bin ci. 4. Hin v tng. Quyt on: tng tc v tng, phi tng tc tng. Th d: s t bng vng; nu ni l vng th tt c chng l vng rng, khng thy hnh dng s t u trong c. Bi v, vng l vng, khng phi l g ht; s t li cng khng phi. 5. Thuyt v sanh. Quyt on: v sanh tc chi sanh, sanh tc v sanh Th d: khi ni"S t hin ra", th s thc, ch l vng. Hnh dng s t c hin ra, c bin mt; th cht ca n l vng rng khng thm khng bt. 6. Lun ng gio. Quyt on: Cn kh bt ng, thit gio hu d. V cn c, trnh bt ng, nn c nhiu cch ni khc nhau. C nm trnh : a) Thanh vn, cn c vo l duyn khi thy rng khng c bn ng tht hu nhng thy tht s c cc yu t to nn bn ng bt thc y. b) Th gio, hng i tha s c, do l duyn khi, hiu r mi l Chn Khng. c) Chung gio: hiu l Chn Khng, li cn bit rng v khng cho nn c, trnh cao nht ca i tha. d) n gio, vt ngoi ngn ng, tc l trn c i tha. e) Vin gio, t ti ci v ngn, nhng t c th ni ln ci v ngn m khng tri ngc, v l ch cng ch ca phng tin v tht hu. Th d: a) Thanh vn: s t khng c tht, n xut hin do duyn khi. b) Th gio: bn tnh ca s t l Chn Khng. c) Chung gio: S t khng c tht, v ch l vng rng, nhng chnh t vng rng m c s t. Tc l v khng cho nn c. d) n gio: khng cn n ngn ng hay suy tng; ch nhn l bit ngay s t hay vng. Bi v, ci gi l s t th khng phi; gi l vng cng khng phi. 2) Vin gio: Bit r vng l g v s t l g; chng tng quan hin khi nh th no; v bit c phng tin lm chng thnh khng, thnh c, ty s nguyn. 7. Lc thp huyn.

Quyt on: duyn khi gio nh, php gii trng trng. Th d: (1) Vng v s t xut hin mt cch trn vn trong cng mt lc: ng thi c tc tng ng. (2) Nhn vo cp mt, bit l cp mt ca s t; tc nhn ra ton thn s t. Ni cch khc, cp mt s t bao hm ton thn ca n. Cc b phn khc cng vy. Nh th, cc b phn s t va thun, v bao hm ton thn; va tp, v ring bit. l ngha: ch tng thun tp c c. (3) Vng v s t bao dung ln nhau thnh ra va mt va nhiu: nht a tng dung an lp. (4) Mi chi tit ca s t u l vng, v vng c khp trong tng chi tit ca s t: ch php tng tc t ti. (5) Thy l s t, th khng phi l vng; thy l vng, bt gi khng phi l s t: b mt n hin cu thnh. (6) Vng v s t c phn bit bng cch bao dung ln nhau trong tng chi tit nh nht: vi t tng an lp. (7) S t v vng l mt. Mi si lng ca s t u bng vng, nn phn nh ton thn s t. Trong ton thn phn nh ny, mi lng cng phn nh ton thn. Nh vy, v tng phn thnh ra v tn. l ngha: nhn la vng cnh gii. (8) S t biu tng cho v minh; v khi thy ch c s t th cht vng rng b che y mt. Nhng cng t ni s t m ch ra cho thy ci th cht chn tht ca n l vng rng; th l lm bc l L tnh t S: thc s hin php sanh gii. (9) S t l phn c hin ra v bin mt, b phn chia bi cc gii hn ca thi gian: qu kh ca qu kh, hin ti ca qu kh, v lai ca qu kh, qu kh ca hin ti, hin ti ca hin ti, v lai ca hin ti, qu kh ca v lai, hin ti ca v lai, v lai ca v lai, v ng thi: thp php cch th d thnh. (10) Vng v s t, hoc mt hoc nhiu, hoc n hoc hin, vn vn, khng c bn tnh c nh. S thnh tu cu cnh ca chng ty theo cc tc dng ca tm: duy tm hi chuyn thin thnh. 8. Qut lc tng

Quyt on: php v nh tng, c nht t a. Th d, a) Ton thn s t, bao gm mi b phn chi tit: tng tng. Mi chi tit: b) bit tng, c) Tt c cng biu l trong mt trng chung: ng tng. D) Cng biu l thnh mt ton th, nhng b phn ring bit khng tp lon: di tng. E) Cc b phn tp hp li to thnh hnh dng ca s t: thnh tng. F) V mi b phn c th v tr ring bit ca chng, nn mi ci khng phi l s t: hoi tng. 9. Thnh b . Vn hnh k vin, bn gic l hin. Lnh hi c tng quan hin khi nhng bt ng gia s t v vng rng, tc l hiu r tt c nhng tng quan chn v vng ca s t v vng rng. 10. Nhp nit bn - Tr th tc nh, sanh i nit bn By gi thy r s t cha tng c, vng rng cha tng khng; chm dt tt c tc dng phn bit ca tm tr. Vng Nh s t v s t Nh vng. l vnh cu bt sinh bt dit. C on ph ch di dng trn y c dng in hnh cho kh tnh v kh nng ca th d. Chnh chng ta l th d. Th d bao hm v dn khi th d, v hin hu do tng quan, ci Nh vy l Nh vy. V Nh vy, nn th d c Nh vy. Ni cch khc, ci c nhn thy l Nh vy. Khi phn chiu th cng Nh vy. S phn chiu ln nhau gia nhng ci Nh vy v Nh vy tr nn trng trng v tn. Tnh cch phn chiu ny c th d bng mt tm nh li ca tri Indra (Hn m: Nhn la). Mi mt li l mt ht ngc. Mi ht ngc y khng ri khi v tr ca n m phn chiu ton din tm li. Trong mi tm li phn chiu ny, li c v s mt li. Trong mi mt li li cng phn chiu ton din ym li. Chng phn chiu ln nhau thnh v tn, nhng vn c th v tr v bn sc c bit ca mnh; do , khng tp lon, hn n. HM. III. B MT N HIN CU THNH Phn chiu l tc dng ca nh lut duyn khi. T trn dnh lut ny, ngi ta suy din c hai kh nng thnh tu: s thnh tu ca c th v s thnh tu ca

ton th. i vi c th, s thnh tu c ngha s xut hin ca n trong mt v tr c nh. Ngi ta s qui nh mi th cch tng quan hin hu bng v tr ny. nh c mt v tr l nh c tt c v tr khc. Nh vy, khi khi ln tc dng trong mt th gii cng ng, ngi ta thy ngay c mt trt t an bi. Bi v trt t c t trn nn tng duyn khi, do s thit lp l tc dng ca chnh mi s th c bit. Khi nim v l duyn khi vn l: "Khng c tc gi, khng th gi, ch c tc nghip". Khng c mt th lc bin khi, khng c mt t th quyt nh thc y mi tc dng. T th c coi nh xut hin v tn ti bng tc dng; ngha l, khng c t th ng sau tc dng. Ni rng c th c th ly v tr c nh ca n, khng phi v vy m c th y t hu nh mt t th tuyt i. Tuy nhin, ni l c nh trong mt v tr, th th bng cch no m khi ln c tc dng? y, ch c mt tc dng cn bn l s phn chiu. Ton th c phn chiu trong c bit; do phn chiu nh vy, s th c bit c coi nh c v tr c nh. Th no l ngha ca mt li ni? l khi im ca Hoa nghim tng. No khi ln t ci ng hn mang m mt ca vn hu. Mt khi li ni thnh hnh, ngi ta mun cho ngha ca n phi ko li m bng bong ca vn hu ra khi s tp lon ca chng tr thnh mt trt t c qui c. Tin khi, chc chn l ngi ta khng th tm thy trt t ny trong chnh bn thn ca vn hu. Nhng bn thn ca vn hu li chnh l Php thn ca Pht. Nh vy, thay v ln d theo li ni pht ra t chnh mnh, ngi ta phi bt u bng cch nghe li t li ni ca Pht. Chnh li ni y ni rng nhng g c ni ln, u ni theo s phn chiu ca vn hu. Vn hu phn chiu ln nhau tr thnh nhng biu tng danh ngn nh vy. y l li ni ca kinh Hoa Nghim: "Php nh vy l nh vy: khng c tc gi, khng c thnh gi. Nh vy, bc ng cng, ng chnh gic cng nh vy". Ni khc kinh ni: "Pht khng c xut hin th gian, cng khng c nhp nit bn. V sc mnh ca i nguyn m hin hin php t ti". Nhng li y mun ni g? Nghe c li ca Pht l nghe ting ni thm lng ca vn hu. Nhng lm sao nghe? Vy trc ht, hiu cch ni ca Pht. Cch ni y c coi nh ty tin, v ty thun theo c cm. Cch ni phn chiu t cch nghe. Cch nghe phn chiu li cch ni. Ni v nghe rng buc vi nhau nh trong th gii cng ng ca tc dng. S rng buc y tr nn cht ch, ging nh bng ti rng buc ln nhau trong thm kn su xa. l bn trong. Mt ngoi chng vn hin ra trn mt trt t c qui c. T suy din ra, vn hu phn chiu ln nhau s c coi nh c hai phn, in hnh bng th d: s phn chiu ca bng ti vi bng ti. l phn chiu trong mt trt t khng c trt t. K n, s phn chiu ca nh sng vi nh sng. in hnh th ba v th t: phn chiu gia nh sng v bng ti. Qui nh v phn phi tnh cch phn chiu ny trong th gii cng ng, ta s tm thy v tr c nh ca c th.

Li ni s c coi nh l s phn chiu ca ngha; v ngc li. y, ngha cng c coi nh l s phn chiu ca vn hu; v ngc li. Vy trt t ca vn hu s c phi tr mt cch ty tin, v ty thun vi li ni. Chng ta t phi tr ly trt t li ni ca chnh mnh. Ngi ni v ngi nghe l mt. Bi th, ch c tc dng ca nghe v ni m khng c tc gi. Khi c ni, ta y lui nhng li khc vo ci min u tch thm lng. Ton th c hin hin. Khi ton th hin hin, c bit t ln vo cn c thm kn. Cn c ny ni chnh n v trong c ton th. Ta ni ring ta nghe. T nghe nhng li t ni. Nh th, th gii t tc thnh th gii, bi v vn hu c tc thnh bi chnh ta. Ta l th gii. Nhng th gii khng t hy bn sc ca n tr thnh th gii l ta. Ta v th gii va c gii hn phn bit, va bao dung ln nhau bng phn chiu v tn. By gi, t thnh li c ngha l tng thnh, cng ng vi thnh tu. Nu nghe ra c nhng chiu hng tc ng ca li ni t ta ni ln, ta s th nim tng ng, trong c th gii loi ngi, loi vt, cy c, cng ni v cng nghe. Nghe mt li v ni ln trong s hin hin ca m thanh v nh sng, l cng lc nghe ra nhng li thm lng khng ni trong s n mt tng ng. Chng ta i t trt t l tr phn bit, phn bit gii hn nghim khc ca nhng c bit, ri tin ti cn c ca chng, l nim tng ng c mnh danh l chn tnh h khng. Ngha l t duyn khi m suy din ra Tnh Khng. Bi v, l nim tng ng nn chng ta pht hin c s phn chiu v tn. Sau l s thnh tu ca ngn ng, thnh tu t phn bit trong ci khng phn bit. Ni v khng ni, chng t thnh. A? v hin l tnh cch t thnh v tng thnh ca vn hu. HM. IV. VI T TNG DUNG AN LP Kinh ni: "Ht thy th gii nhp vo mt ht bi nh. D vy th gii khng b thu hp li, cng khng b tn vn ra. l ci nh cha ng ci ln. Nhng khng phi ni rng ci nh sc cha, cng thu hp ci ln li cho va sc cha. Trt t vn hu vn nh vy. Bao dung ln nhau m khng tp lon. Phn chiu v tn; y l mt li din t gi hnh. Kh nng ca th d l gi hnh. Kh nng t thnh v tng thnh ca vn hu li l kh nng phn chiu. V l s phn chiu ng thi; v l s tng ng ng khi va n hin; do , tt c nhng ci ri rc, vn vt, nh nhim c kt hp bng chnh tc dng c bit. Chng ta vn c th nhc li mt ln na, rng: khng c tc gi; ch c tc nghip. Khng c tc gi, nh mt ch th tuyt i, ca s kt hp. Cng khng c th gi, ci tha hng hu qu ca s kt hp. Tc dng kt hp t kt hp ly chnh n. Bng mt li din t tng t, ngi ta ni khng c tc gi ca tc gi i sng, khng c ci tha hng hu qu ca i sng. i sng t tc thnh bng chnh tc dng ca n. Nh vy, chng ta phi n lc trc nhn bn tnh hin hu v tn ti

ca vn hu bng chnh tc dng kt hp. Chng ta hy qung din v tc dng kt hp ny. Nu ni mt cch gin lc, chng ta c th c cu hi: nhng ci ri rc v vn vt ca vn hu c rng buc vi nhau nh th no thu dt thnh m tth gii? Ni nh th tc l m ch rng mi s th l mt nt tht c phn phi c trt t trong mt mng li khng gii hn ca th gii. Khi mt nt tht c tho ra, ton th mng li cng tan r theo. V khi mt nt tht di chuyn, ton th mng li cng di chuyn theo. Li din t nh vy l ch ni v s kt hp theo chiu ngang, v hm rng chiu ngang l ngoi ti v chiu dc s l ni ti. Ngoi ti l th gii ca cng ng t cdng; ni ti l th gii ca t hu. Kt qu, s phn chiu ch l tc dng lin khi, v ch din ra mt ngoi. Cng nh tm gng ny phi ngoi tm gng kia mi phn chiu ln nhau c. Kt qu ny qu quyt rng phn chiu khng phi l t chiu. Th d, ni i din tc l i din vi mt hnh bng trong gng. T y li ny ra mt kt qu khc, ngc vi nhng g m ta mong mun t u, theo vn hu va t thnh va tng thnh. Bi v phn chiu th c m t chiu th khng, do c tng thnh nhng khng c t thnh. Thc s, ngay t khi u, chng ta ch mun rng ci bn tnh phn bit ca tm thc v ngn ng hng gy nn mt nh hng quyt nh trong i sng ca mnh, cho i sng y c m rng nh h khng. Th nhng, lun lun chng ta li phi khi u bng bn tnh phn bit. i tr bn tnh m chng ta n lc, bng mi phng tin vn c theo cn c, y ci bn tnh phn bit i vo ci v phn bit. V vy, chng ta n lc chim ngng th gii nh l mt th gii ca phn chiu v tn; khng phi ch phn chiu trong chiu ngang m cn l phn chiu c trong chiu dc, tc l t chiu. Trc nh y,ta phi thc hin nh th no, bng bn tnh c hu l phn bit? Chng ta s c hai chiu hng phn bit: trong chiu ngang, phn bit bng m t; trong chiu dc, phn bit bng kt hp. i vi phn bit bng m t trong chiu ngang, chng ta ni rng th gii xut hin nh mt trt t an bi . Vi t cch l mt ch th di ng, ta thc hin mt l hnh trn trt t ny. Nhng g chng ta bt gp, chng phn chiu thnh trt t ca tm thc. Bi v trt t ca tm thc khng tri di thnh chiu ngang, do khi th gii c phn chiu trong tm thc, by gi trt t ca th gii khng an bi nh bt ng m lin tc bin ng theo dng thc ca tm thc. Trt t ca dng vn chuyn ny c qui nh bng tng quan nhn qu. Khi ln v bin mt mt cch lin tc, l tng quan nhn qu, c chng tht bng tc ng ca tm thc. C trt t vn chuyn ca tm thc cho nn c tng quan nhn qu, c tng quan nhn qu cho nn ta nhn ra trt t an bi ca th gii. Nh vy, khi nm vng c mi quan h nhn qu ca vn hu, ta c th m t bn sc v bn tnh hin hu ca ton th th gii: ni ny hay ni khc, vn hu khi ln nh th no, tn ti nh th no v s hy dit nh th no. T s m t c coi nh l trung thnh y

m khi ln hot ng th c th tin liu c chiu hng v hu qu s t c. Tuy nhin, ci hu qu t c y tri vi mong mun ca ta. Thc vy, chng ta mun g? Ni mt cch vn ngh, chng ta mun sng trong kinh nghim v s cht v cht trong kinh nghim v s sng, sao cho sng v cht thu dt thnh nh mnh lch s ca mnh. Ri ly ci nh mnh lch s y lm ci min tng ng. Nh th l ta s sng v cht vi loi ngi, loi vt, vi c tri t trong mt cnh gii an nhin vnh vin. Cho ti lc ta cm gic mt cch su xa l t n ch , ri qua trung gian ca ngn ng trong th gii sinh hot cng ng, bt cht thy ra rng y k hng phi l tng ng, m l tng nhng. V tng nhng, ta ch c th h m mt na ci tng n, che kn li mt na ci biu l, n v hin vnh vin ly xa cch, khng bao gi tng ng. Chng ta th xoay sang mt chiu hng khc. Trong chiu ny, chng ta khng mong m t mt th gii tng ng; m tin khi, cho rng ci trt t an bi ca th gii chng khc no trt t ca hoa m gia h khng. Nh vy, m u trong chiu dc phn bit bng kt hp, chng ta khai trin kh nng ph nh; tc l m u bng cng tc hy dit. Hy dit th gii thnh h kh6ng; hy dit h khng thnh h v hong ht. Lm th t chi trch nhim v nhng ci ta ni ra, tc l qui chiu trch nhim y vo h v: chnh h v ni vy, lm nh vy; vn vn. T chi trch nhim, chng ta c tnh khng nhn bt c mt hu qu s n no c. Tuy nhin, chnh h v lm ny ra mt tng phi l nh vy; khng phi do ta. Thc hin s hy dit k trn nh th no? Trong tit II, on ni v kh tnh v kh nng ca th d, chng ta dn dng th d ca Hin Th quc s, tot yu mi ch im ca Hoa Nghim tng. Ni y, c th bt u li t im mt n im ni. Ngha l bt u t im mt bng cch phn bit duyn khi qui chiu tt c trch nhim v tc thnh v hy dit th gii cho h khng. n im th mi, ta qui nh rng th tnh ca tr tul Nh, l i Nit Bn: Ngn ng o on, tm hnh dic ngt, bt sinh bt dit, Php nh Nit bn. Phn tn vn hu thnh mun mnh vn vt l do tnh khng; v kt hp chng cng do tnh khng. Ni mt cch tng hnh, tnh khng tc l h khng: ch Php v bin dch, tnh khng v tc c, ly cu v nhim , k tnh nh h khng. Nh th, chn tnh ca vn hu l chn khng, chn khng khng c gii hn, khng c phn v sai bit. Vn hu l mun mnh vn vt. Bi tnh khng tn vn chng ra nh vy. Chng ta tm thy tnh khng ngay tng mnh vn sai bit ny. Mi mnh vn, d nh nht vn dung cha ton vn ci tnh khng v hn. Tnh khng l mt. Cc mnh vn th nhiu v s. Ci Mt th v hn nn Ln. Ci v s th hu hn nn Nh. Nh th, ci tht Ln c cha ng khng d khng thiu trong ci tht Nh. Chng ta suy lun tip. Tnh khng l L tnh tuyt i; vn hu l nhng S th c th. L tnh khng ngoi s th. Bi v l L ca S. Gii t "ca" khng pht biu mt nim s hu, m c hiu theo ngha "bao dung ln nhau"; nh ni:

"my" ca tri, hay ni r hn: "mu xanh ca tri"; v mu ca tri l mu xanh. Vy "ca" din t s bao dung theo ngha tng ti v tng th. T ch tng dung ca L v S, ca ci Ln v hn v ci Nh hu hn, bi v L Tc S v S tc L, do chng ta tin n ch tng dung ca vn hu. Nhn theo chiu ngang, s tng dung y c din t nh l tng th: ci ny ch th l ci kia v phn chiu ni ti. Nh vy, tnh khng phn tn vn hu thnh tng mnh vn nh nht, v trong s phn tn n lm bc l tnh cch va t nhin va phn chiu ln nhau ca vn hu. Chng ta gp tng c nu ln t u: khng c tc gi, khng c th gi, ch c tc nghip. Th l chng ta c t vin thng tng dung ca vn hu. Chnh vn hu t kt hp thnh nim tng ng. Ta ly lm l tng cu cnh ca mnh v qui chiu tt c mi hot ng vo chiu hng duy nht . Nh vy ch c mt con ng c nht phi i. Kinh Php Hoa ni: "Tt c cc bc gic ng trong mi phng th gii, sut t qu kh, hin ti n v lai, cng b ch c mt con ng duy nht. Nhng ta Pht Thch ca li ni vi cc ngi l c ba con ng. Vy ta c la di cc ngi khng? Tha khng. V sao? " Tr li gin tip bng trch dn t on khc: "Cc ng Gic ng, thnh tu trn vn tr tu v cng hnh ti thng, bit rng bn tnh ca vn hu l v tnh; ht ging Gic ng c ny mm do tng quan. Bi vy, cc ngi cng b ch c con ng c nht." Ni tm li, v tc dng thc t ca nh lut duyn khi l t ti v v ngi, do v ci tng vi tiu ca mt ht bi vn hm cha trn vn v lng th gii, trong cng ng ng thi v ng x. ngha y c gi l "vi t tng dung an lp." HM. V. THP TH CCH PHP D THNH Ci g gieo trong lng ngi ci cm gic v thi gian? S trng thnh v thi thc. T cm gic y ngi ta nhn ra vn hu vn chuyn lin tc, v tt c ngha ca sinh thnh v hy dit. Bng vo thi gian, ngi khm ph ra chiu su thm ca vn hu. Vn hu c kt hp theo chiu ngang, trong th gii ngoi ti, trong mt trt t c an bi . ng nht tnh v d bit tnh ca vn hu m chng ta th hin c chiu ngang khng bc l mt cn c m chng ta mun thy. Ci cn c y phi tm chiu dc; y gi soi thu vo bn tnh hin hu v tn ti ca vn hu. Ni y, ng nht v d bit tnh mi ni ln chiu hng v ngha ca th gii; chng mi cho ta quyt nh mnh lch s ni ti ca th gii. ng nht vi chnh n v d bit vi chnh n; c thy c nh vy, ta mi thy hin hu xut hin nh th no trong mt v tr xen chng nh c nh. T s thy bit y, chng ta thit lp trt t cho th gii mt cch t ti. S phn chiu ca vn hu c v nh l tp lon, nu s kt hp ca chng ch din ra torng chiu ngang ca th gii ngoi ti. Nh vy, phn tch th cch hin hu

ca vn hu qua s tng ca thi gian l phng php tin vo tn cn c su thm ca chng, ngi ta tm thy cn c ca tc dng chnh l tc dng. Ging nh dng tri chy lin tc ca nc, t n vch ra mt lng sng cho chnh n. Ngha l n t cha ng ly n,bng cn c ni ti ca chnh n. T bao hm, t phn chiu, ng thi bao hm v phn chiu tt c nhng ci khc, trt t ca th gii l mt qui c bt ng ca bin ng. Sau y l phn tch in hnh ca lun thuyt A t m v nhn qu tnh trong trnh t ca thi gian. Ngi ta ni, s lin h ca nhn qu s cho php phn chia cc giai on tn ti: tn ti trong th cch qu kh, v tc dng chm dt; tn ti trong th cch hin ti v tc dng ang din ra; v tn ti trong v lai, v cn nhn th c hin ti. Trong trnh t din tin ny, thi gian c quan nim nh mt th lc ni ti, n thi l cc s th khi ln v bin mt. Th lc li c hiu nh l chnh nng lc tc dng ca nhn qu. Mt vt c nm ln khng trung, tc th ri trxung; th d ny m ch cho th lc nhn qu, gy nh hng tc dng trn th cch tn ti ca s vt. Trong nhn c hai th lc mnh danh ni ti v ngoi ti, chng thc y s thnh hnh ca mt kt qu. Tt c s xut hin trong hin ti c quan nim nh l hiu qu ca mt th lc i vo qu kh, v chnh n ang l th lc, gy hiu qu v lai. Nu l th lc ngoi ti, chng ta bit rng l mi quan h tng thnh v tng hoi ca cc s th hin hu bng tnh cch tng tc v tng t. Tng thnh v tng hoi l quan h gia ci ny v nhng ci khc theo chiu ngang. Tng tc v tng t l mi quan h ca mt s th vi chnh n, theo chiu dc. T trn, chng ta to ra c mt quan nim v thi gian do tng tc v tng t, ta nhn ra tnh cch vn chuyn tip ni ca mt s th. Ri do tng thnh v tng hoi, ta li nhn ra rng mi khi ni s th xut hin tc l xut hin trong mt v tr c nh. Ni cch khc, chnh tc dng va ni ti va ngoi ti ca mt s th m ta nhn ra thi gian tnh ca n. Tuy nhin, phn tch in hnh v thi gian tnh ca s vt nh va ni to ra mt gii hn qu cht ch, cho nn ci qua l qua lun, vnh vin ly cch vi ci ang c v sp c . Trong phm vi thng tc, gii hn phn bit y chng c g gi l qu ng; n li cn tin li cho cc hot ng theo mc ch th gian. Nhng trn lnh vc tuyt i, ngi ta mun chim ngng th gii trng trng v tn, gii hn phn bit nh th tr thnh nhng chng ngi. Th nht l chng ngi v kh nng truyn thng ca ngn ng. Chng ngi th hai l khng th qui chiu tt c cc hot ng thng nht vo mt chiu hng duy nht. C hai chng ngi c th c din t bng mt th d, vit, c v lnh hi. Nhng ci c vit v c tt nhin phi din tin trong mt trt t m cc v tr u c qui nh minh bch. Nhng nu trt t ny khng bin mt, th s lnh hi khng th c. V vy, ngi ta phi qui nh rng, ch c th ni c phn nhn, cn phn qu th khng th. Ngha

l, chng ta c cc tiu chun, cc nguyn tc thit lp th gii v tn, nhng kt qu ca s thit lp th khng th din t c. Ni y, ta c th din t bng mt th d khc. Gi s ta mun truyn thng mt th gii quan no trong kin gii c bit ca ring ta. Tin khi, chng ta nhn nh, bng mt nhn quan nh vy, phi i tr nh th no, v cng tin liu lun c nh hng ca s i tr . Hiu lc ca nh hng ny s gi ln mt nhn quan khc m ta thy cn trong phm vi cn phi i tr. C theo trt t din tin, chng ta hoch nh c tt c chiu hng ca din tin , v bit cch phn phi th no cui cng t c kt qu trong ch ch ca mnh; tc l, ci th gii quan c bit ca ta phi c lnh hi nh th no mi ng gi l trit . Chng ta thy r, s lnh hi ch din ra trong tri kin trc khi, trong , mi gii hn phn bit ca thi gian u ngng t thnh mt im ng thi. im gi l Thp th cch php d thnh. Thp th l mi gii hn phn bit ca thi gian: 1. Qu kh ca qu kh; 2. Hin ti ca qu kh; 3. V lai ca qu kh; 4. Qu kh ca hin ti; 5. Hin ti ca hin ti; 6. V lai ca hin ti; 7. Qu kh ca v lai; 8. Hin ti ca v lai; 9. V lai ca v lai; 10. ng thi ca chn thi trn. Vn hu va t chiu v phn chiu ln nhau, nhng trt t ca chng trong cc gii hn thi gian vn khng tr thnh ri lon, do , chng c th thnh tu c th d bit ln nhau. Thi gian l khi nim tru tng, nu khng mun ni l gi tng, m vn t chiu v phn chiu ca cc s th c gi l c th, nh tc dng t chiu ca cc s th ny. Nh vy, th gii v tn va nh mt hnh nh chim ngng, va chnh l thc ti sng ng ngay trong i sng c bit ca mi ngi. HM. VI. CH TNG THUN TP C C Ni y l ch din t rng bn tnh ca vn hu l g m ta c th qui t tt c cc hot ng thng nht ca mnh vo mi chiu hng duy nht. Bi v, khi ni rng, ta c mt chiu hng duy nht ca hot ng, vy c ngha l tt c cc hot ng y din ra theo tnh cch mt chiu. Chng ta hiu ngay rng l hot ng theo thin kin cc oan. Lm th no c th tng ng vi l tng bao dung m ta gn cho hnh nh ca th gii v tn? Theo kin gii thng tc, kt qu ca hot ng thng c tnh cch tng phn: mt bn l s hy dit v mt bn l s thnh tu. Ngi ta gii thch, v c gii thch mt cch thng thit, nh sau. S sng v trng thnh l nhng giai on kinh dinh va thm m va huy hong, v phi n lc t hy ni ny thnh tu ni khc; ri sau s thanh tu y, li phi t hy thnh tu. Bi v y l mt tnh cm va thng thit va nng nn i vi s sng; do ngi ta phi k?vi tt c

nhng kin gii chng li lut tng phn. Tng phn l hu l hay v l khng c t thnh vn . iu quan yu l phi tha nhn n, v thc sinh t n. Trong mi trng hp, s hnh thnh ca mt kin gii ch l do hu qu ca phn bit, hay phn tch. thc hin iu ny, ngi ta cn c nhng khi nim tht phn minh. Cn ci cm gic na en na trng v i sng, th nhng s tht phn minh nh vy hnh nh c rt nhiu tai hi. D sao, ni y cng ta khng loi b thi bin minh, bin gii. c thong dong trong mi trng ca kin gii ny chng ta phi tin liu cc hu qu tc hi ca n. Trn kia, chng ta tng ni, s tht khng xy ra nh l hu qu hay hiu qu ca trt t trt t ca kin gii. Bng mt thi qu quyt va k, chng ta khi s phn tch ngha ca tng phn. Thot tin ta cn c vo vn ng tnh m ni tng phn. Vn ng tnh bc l hai khi nim l tng tc v tng t. Ni y, chng ta s c cc qui c din t v s th, theo , s th nh l thc ti ca vn ng tnh. Cc qui c c thit lp nh sau: 1.Hu vi v v vi. Trn tc dng ca vn ng tnh, cc s th tt yu b chi phi bi nh lut sinh thnh v hy dit. Nh vy s th v thc ti c thit lp theo iu kin, tc l theo mt trt t c nh ca thi gian trong chiu dc, v trt t ca cc v tng giao trong chiu ngang. Ni cch khc, iu kin cn bn l tng tc v tng t. Thc ti c phi tr theo qui c ny gi l hu vi. Trong t th ca vn ng tnh, cu cnh ca tt c cc tc dng ca n l tch dit. Hnh nh cui cng ca thc ti m ta c th c, tt yu l mt hnh nh vnh cu; vnh cu ca ng nht, hiu theo ngha, lun lun l ng thi v nht nh vi chnh n. Thc ti c nhn thy trong kha cnh ny gi l v vi, ci khng b to tc, khng b chi phi bi cc iu kin to tc. Bi v s th tip ni chnh n, vnh vin ng thi vi chnh n; k n, s th tng t vi chnh n, n nh l n, vnh vin nht nh vi chnh n. Khi ln tn ti v bin mt; v bin mt s th t ng nht vi chnh n. Trn nguyn tc, y l hnh nh tng phn ca cp ng v d. Nguyn tc ny c din dch thnh hnh nh tng phn l sinh thnh trong hy dit; hy dit trong sinh thnh. 2. Phn tn v t tp.

Sinh thnh v hy dit din ra trong mt qu trnh c trt t tip ni, gi l phn tn. S th, v tc dng, t n phn tn thnh nhiu mnh vn, to thnh hnh nh ca mt thc ti lun lun sai bit. Qu trnh ny din tin theo mt qui c c nh sn, c tm thy ngay trong bn tnh hin hu. Thc ti sai bit qu trnh din tin, t sinh thnh n hy dit, hy dit sinh thnh, l biu l ca bn tnh hin hu trn mt tc dng. S biu l nh vy chnh l kh nng t tp. Ton th qu trnh vn chuyn va phn tn s th thnh mt thc ti sai bit va t tp thnh mt thc ti ng nht. ngha ca tng phn khng phi ch p dng trn mt tc dng, m cn nh bn tnh hin hu ca t th: t th va t hy; t thnh c thy n nh l n; t hy c thy n khng phi l n. 3. Hu hn v v cng. Xa b tc dng, chng ta c gii hn khp kn ca thc ti. Thc ti trong tc dng ca vn ng tnh, v lun lun sai bit v sai bit nn v cng, v nh vy gy ra mt hnh nh tp lon. Hu hn v v cng, y, ch c coi nh hai nguyn tc lp lun. Chng cho thy trong mt gii hn no th nhng cp tng phn m ta thy c, ch l c do suy lun v phn tch; v trong mt gii hn no ta tin c chnh l kh nng m ta c th vn dng sinh hot trong mt th gii cng ng, va tng ng va tng nhng. Gii hn th nht, v ta phi vn dng nguyn tc suy lun l ng v d thit lp mt hnh nh va sai bit va v sai bit ca thc ti. Lm nh th, tc l ta phn phi tt c nhng g mnh gp trong mt trt t c nh; ta chia ct chng thnh nhng bit lp, to cho mi ci mt gii hn ca thi v x. Sau mi t ra mi lin h ca chng. Nu khng thc hin nh vy, vn hu trong tnh trng tp lon, tc l v cng. Gia s tng phn nh vy, ta khng chn mt trong hai, nhng ni rng va hu hn v va v cng. Chng ta thy r, nhng phn tch cp i nh hu vi v v vi, phn tn v t tp, hu hn v v cng, ch ng c coi nh l hu qu ca khi nim tng phn, trong vn mch y. Nhng ni khc c th l khng: v tnh cch a dng v hm h ca ngn ng; chng ty thuc phng thc vn dng ca ta, khng ty thuc vo bn tnh hin hu ca thc ti. Nu th lm th no tr li cho vn t ra, theo , bn tnh ca vn hu l g m ta c th qui t tt c cc hot ng thng nht vo mi chiu hng duy nht? tha mn ci c mong , chng ta to ra hnh nh phn chiu ca vn hu. Trong phm vi din dch ca suy lun chng ta m t nh sau.

Khi ta khi ln mthot ng, th trong phn nh tt c cc hot ng khc. Bi v, chng ta bit rng cu cnh m mnh mun t n, khng th n bng hot ng mt chiu. Chng ta cng bit thm rng, trong mt thi v x ch c th khi ln mt hot ng duy nht. Nh vy, mi hot ng din ra c v ri rc, vn vt, lm th no m t c cu cnh nh lng mong mun? V l do , chng ta ch tr quan im cho rng bn tnh ca vn hu l tng ng v thch ng; tc dng ca vn hu l phn chiu v t chiu. Bi l bn tnh tng ng, nn ta c th gii cng ng ca tc dng; v bi thch ng, nn ta c th hot ng trong th gii ; ty thun v ty tin m hot ng. Sau , v phn chiu, cc hot ng ca ta u c hng dn bi mt cu cnh m mnh mong mun, v cng v t chiu, nn mi hot ng t vch ra chiu hng ca ring n trong mt cu cnh duy nht. Din t bng mt ng li khc, ta ni, mt hot ng khi ln th tt c cc hot ng khc, ri rc v vn vt, u c ch nh theo mt chiu hng chung ca hot ng ny. Nh vy gi l Thun. D vy, mi hot ng t n din tin theo trt t ca chiu hng c bit; nh vy gi l tp. Phng tin c qui nh bi cu cnh v cu cnh c bc l ngay phng tin. HM. VII. NHT A TNG DUNG BT NG Th gii c thit lp , v tr thnh mt i tng cho ta chim ngng. Chng ta mun n l mt thc ti sng ng, a dng v phong ph. c mun hnh nh thc hin c, ngay c trong cc hot ng bnh thng. Nhng hnh nh, nhng iu khng nh , nhng phin mun, nhng xung t, tng tranh, vn vn, k tt c nhng g xy ra cho ta v ang ch i iu kin xy ra na; chng ta thu thp tt c, nh thu thp mt m hoa hn n. Ri bng kh nng phn tch ca tr tu, ta t cho mi s kin mt danh ngha v mt phn s. Sau , th gii tr thnh mi trng ta chng thc kh nng v tc dng khng gii hn ca chnh mnh. Ngha l chng ta c lng kh nng sng to ca mnh trong mt th gii c coi nh l mng o t u n cui. Ni rng th gii ca ta, tc l ni rng th gii chnh l ta. Mun vy, ta khi s bng cch dn tt c th gii vo mt mnh vn ri rc; mnh vn chnh l ta, v tt c s sng ca ta. iu quan yu y vn l khng o ln trt t an bi ca th gii. Nh vy, chng ta khi u thc hin c vng v kh nng sng to v bin ca mnh bng mt ch kin. Ch kin ny c gi l "Nht a tng dung bt ng". Gii thch mt cch vn tt: ci Mt v ci Nhiu cha ng ln nhau, m vn gi nguyn sc thi bt ng; ci Mt vn l ci Nh vn vt, ci Nhiu vn l ci Ln c trt t. Chng ta gii thch ch kin bng th ti ca t bin: Nht th v Phc th. u tin, ta gi t cch m. S mi l con s thnh m ta bt u t mt. Theo chiu

hng thng, t mt n mi, ta ni Nht th qui chiu vo ton th, trong Phc th c an bi. Theo chiu hng h, ton th phn tn thnh Phc th, t thit lp Nht th L lun s c qung din theo hai chiu hng thng v hng h nh va k. 1. Hng thng. Trong chiu ny, ta c hai khi nim tng v thun chng gi ra hnh nh ca mt qu trnh vn chuyn. l mt qu trnh i ti. Ni y ngi ta s phc ha c s din tin ca tc dng d bit, khi im cho n cu cnh. Bi v trong dng vn chuyn, mi giai on l s xut hin ca mt ci g mi. Nht th lun lun i mi; d vy, s i mi ch din ra trn mt tc dng. Nh vy, v c tc dng nn nht th tr thnh c bit v sai bit, nhng v tng tin theo chiu thun, thc ti ca sai bit v sai bit c gi l Phc th. Khi Phc th xut hin theo tnh cch ng thi, ta c hnh nh v mt ton th. l con ng t Nht th c bit tin ln hng ton th ngang qua Phc th. Din tin ny ta cng c th gi l theo chiu dc. Bi v tin ti, nn gi l tng. Tin thi theo chiu dc nn gi l thun. 2. Hng h. Trong chiu ny, ta cng c hai khi nim then cht, nhng tng phn vi trn: gim v nghch. Thot tin, chng ta c cm tng rng, v khi ton th l ci Ln m tr thnh Nht th l ci Nh, tt nhin s tr thnh y din ra theo chiu i xung, nn ta c gim s v nghch s. Cm tng ny khng quan h vi li din t y. Ton th m ta t n, c coi nh l th tnh v hn v phn bit; tc l mt nht th v hn ca v s Nht th c bit. Theo ngha , Ton th l hnh nh tru tng ca vnh cu. y n vo mi trng hin thc, trong tt c phi chu s chi phi ca nh lut v thng. Nh th, cn phi c mt n lc no gi ln trc hnh nh sng ng ca ton th; hnh nh ca mt thc ti tuyt i v vnh cu, v hn, v phn bit, nhng li hm cha vn ng tnh khi ln mi tc dng di thi thc ca nh lut v thng. N lc u tin l phn tn Ton th thnh v s mnh vn. Kt qu l hnh nh ca mt th gii hn n, v trt t. Vy, n lc tip theo l kt hp v s mnh vn y; nhng khng kt hp chng thnh mt khi ng nht. Mi mnh vn c c nh trn tng v tr c bit, chng kt hp vi nhau bng phn chiu. Sau khi phn phi xong trt t, ta s c hnh nh ca Nht th c bit. Kt qu cui m ta mong i l trt t ca th gii hn n c phi tr theo tng nht th c bit. Gim v nghch, trong chiu hng h ny, ch l phng thc vn dng, chng khng c nh hng g n ni dung ca din tin.

Gia Nht th v Ton th, hay gia Nht th c bit v Nht th v phn bit, c mt mi trng trung gian: mi trng hin hu ca Phc th. T mi trng ny nhn ln Nht th v hn hay ton th, c coi nh l Tng th ca v s sai bit. Cng t nhn xung, Nht th c bit l thnh phn ca mt Ton th v phn bit. Mi trng ny c thit lp bng gi tng. Nu gt b n i, hoc ta c hnh nh v mt th gii sng ng, nhng li l hn n v v s mnh vn ri rc. Sau khi qua mi trng trung gian, ta t c mt th gii Ton din nhng sng ng. T y, ta ni l th gii m ta mun c chim ngng th y l hnh nh ca mt th gii m trong tt c nhng hnh nh sai bit cng phn chiu trong mi mt s vt vi tiu. Thc s, chng ta ni l mt th gii chim ngng v hnh ca mt th gii nh vy lm tha mn kht vng ca chng ta; v th, chng ta cha xt n tc dng thc t ca n. Vn s c din t mc k tip. HM. VIII. CH PHP TNG TC TI. Gii hn c bit c phn nh, by gi bng vo danh phn c bit, ta c th y chng vo th gii cng ng hp tc. Chng hp tc mang li cho th gii mt hnh nh sng ng, m thot k thy, ch c dng ln bng khi nim gi tng. Tc dng cng ng s ni ln ngha cu cnh ca th gii. Ngi ta c gng t n bn tnh hin hu ca cc s th bng tng giao ni ti; tc l c gng t n mt tri kin, theo , th tnh ca s hu c bc l ngay tc dng ca n. Bi v khng th tm thy s tng giao ca vn hu trn mt bnh din duy nht, ta phi tch mi mt s hu ra lm i nn c n hai bnh din tng giao: tng giao ni ti v tng giao ngoi ti. Cng vy, v tc dng thc t c qui nh bi kh nng tng giao, do chng ta cng c hai bnh din tc dng: tc dng ni ti v tc dng ngoi ti. Ni cch khc, khi i t tri kin thng tc, chng ta i din ngay vi mt th gii hai mnh nh hai cnh ca; th gii ni ti v th gii ngoi ti. S phn chia va k xem ra chng c gi tr g ht, v l mt nh kin cn phi loi b. Tuy nhin y phi phn chia nh vy, v c ch nh. Ch nh ny s c thy r sau. 1. Tng giao ngoi ti. Qui nh phn v sai bit ca vn hu t n s kt hp ca chng trong th gii cng ng hp tc. Qui nh tnh cch tng ti v tng th ca vn hu o su vo cn c ca th gii . Chng ta y c vo kh nng phn tch ca tr tu m thc hin trnh t din tin nh vy. Hnh nh ca mt th gii m chng ta c l hnh nh tng giao ngoi ti ca vn hu. l khi nguyn ca tt c nim i i; nhng khng ni l i i theo tnh cch i lp v song hnh; chnh yu l s

i i gia phn ti v phn sng, phn n v phn hin, vn vn. Nhng i i nh vy khi t lnh vc ca tng giao ngoi ti, ng c coi l tiu chun c lng th lc nh hng ca vn ng tnh. Bi v, trong lnh vc ny, ta ch thy vn ng tnh nh gy ra th lc phn tn. Vn hu c phn tn thnh v s mnh vn, c nh trong tng v tr sai bit nhng d lc ca phn tn vn tip tc gy nh hng, do cc mnh vn trong cc v tr sai bit c lin kt thnh th tng giao. Vn ng tnh vn tip tc gy nh hng; di th lc nh hng ny, cc mnh vn sai bit khng ngng bin thin; chng di chuyn theo trt t nh sn. Chng c lin kt vi nhau, v ta ni chng hin hu trong mt th gii tng ng. Chng di chuyn, v ta ni l hin hu trong mt th gii tng nhng. Th gii y l tng ng, v tc dng ca vn ng tnh khng din ra nh l thc ti c lp. C tc dng v c tng quan. Th gii ca tng ng l th gii ca ng khi, ng hnh v ng dit. Ni y, chng ta bt gp li hnh nh phn chiu ca vn hu. Ngha l, tin khi, chng ta gi thit mt hnh nh phn chiu nh l cn c phn tch cc tc dng v th lc ca tc dng. Hnh nh gi ln kh nng lin kt ca vn hu. Sau l nhng khi nim nh tng ng, tng nhng, ng khi, ng hnh v ng dit. C th ni khc. Tc l, trn mt cn c mnh danh l th gii ca tng ng, vn hu gy nh hng tc dng ln nhau bng tnh cch tng nhng. Do tng nhng, chng ng khi v ng dit. Ta gi nhng iu va ni l m t v tng giao ngoi ti. Gi l m t, v ni y l i tng ca chim ngng. Vn ng tnh nh l th lc t hu, v ngoi ti i vi ta, do , trt t ca th gii cha phi l hnh nh mong mun. iu ta mong mun l vn hu ng khi v ng dit trong ta, tc l chnh ta. Mong mun nh vy l n lc thit lp qui tc phn chiu gia ta v th gii; cho n khi phng nhn quan vo , tc th thy c nh mnh lch s c bit ca ta. By gi, th gii l hnh nh ca mng o, v ta cng l mt hnh nh mng o thc s, nhng th lc tc dng ca ta v ca th gii trong tng giao ngoi ti thit lp c l tc nhn qu; ta v th gii u vn dng th lc ca mnh theo mt qui c; qui c ny l s sng to t mng o. T , d th gii m chng ta gi l hnh nh ca chim ngng khng c mt ni dung thc t no ht, nhng vn hp l mi mt v bt c bng cch no ta phi n lc cho n ch hp l ca n. Ta ni nh ngi ni trong chim bao. V l kh nng sng to ca mng o, ca h v; khng c tc gi. 2. Tng giao ni ti. Chng ta li o ln bnh din lp ngn, Gi l o ln, do bi khi nim tng phn gia ni v ngoi. Tc dng trong th gii tnggiao ngoi ti l ng khi, ng hnh. Ni lnh vc ni ti, tc dng din ra nh l t hu, c bit. Th lc ca tc dng khng gy nh hng trn nhng ci khc ngoi, m qui chiu ngay trn ci ang thc hin th lc ca tc dng. Nh vy, s th phn tn n thnh nhng d bit, ri rc trong nhng gii hn phn bit ca thi gian. iu ny gi ln nim cho

rng ci t hu c bit th khng hin hu. T hu c bit trong cc gii hn phn bit ca thi gian th khng vn ng vi t cch l mt t th t hu. Bi v, ni gii hn phn bit v c bit ny, t th m khng t phn tn thnh nhiu mnh vn, th s vn chuyn ca n trong cc gii hn ca thi ch c coi nh l s di chuyn trn cc v tr ca x. n y, chng ta vch ra hai th gii thc s. Trong cc gii hn ca thi, s th c coi nh hin hu trong th ni ti. Trong cc v tr ca x, s th c coi nh xut trong th gii ngoi ti. Th gii nh mt Ton th c phn tn thnh v s c bit phi tr trt t ca tng giao ngoi ti. T th c bit nh mt ton th cng t phn tn thnh v s c bit thit lp trt t ca tng giao ni ti. Ni y, tng giao ni ti ch mi c hiu nh l th lc tc dng ca t th gy nh hng tc dng trn chnh n. D sao, chngta cng ni thm vi dng na v tng giao khp kn ny, cho n khi no cm thy c th m c cnh ca giao thng gia trong v ngoi, sau mi nhn li kt qu t c l g. Chng ta s khi s bng phng php tim tin. Ngha l khi u bng mt trt t c phn phi theo chiu dc. y l gii hn phn bit ca thi: qu kh, hin ti v v lai. Chng ta t cc tiu ch cho ba gii hn, v th hi: th lc no thc y s th hin hu y? S li ko ca qu kh v s thc y ca v lai. Ni theo mt so ng: n m i, v i l i mt. Ta c hnh nh ca mt ci c nh nhng khng ngt bin chuyn. Ngay ti mt v tr c nh, vnh vin c nh, ci xut hin v bin mt v xut hin. Ging nh nh sng lin tc t hy c tc dng chiu sng. Ni n tc dng thc t l ni n s vic ch mt t th c bit ra lm hai. N t tranh chp vi n, to thnh hai th lc l li ko v thc y. Ci va khi ln tc th bin mt, v tr xut hin tr thnh khong trng thu ht s sinh khi na; bi v ci qu kh tc l ci i qua v vnh vin i qua. N khng ngng to ra khong trng thu ht nhng ci ang ch i cng i qua na. V lai l ci sp n, lun lun sp n, vnh vin ch i xut hin hin ti. Ta gi th nn ni ci ang xut hin ni ny hin ti l do s thc y ca ci lun lun ch i xut hin. Ni tm li, t th t hu v c bit t phn tch thnh hai th lc i chi, va thu ht va thc y; nh vy l n t to ra mt hnh nh b phn tn thnh ra v s mnh vn. Di th lc thc y, t th t phn tn thnh v s mnh vn: t th thc hin th lc ca n trn cn c d bit tnh ng khc, di th lc thu ht,v s mnh vn

ny c t tp li trong khong trng v bin ca qu kh: t th thc hin th lc trn cn c ng nht tnh. Chng ta cha bao gi t c mt kt qu nh tng mong mun. Sau khi thc hin c vi bc, quay nhn tr li, t thy vn ng nguyn v, trn hai nguyn tc ca phn bit: ng nht tnh v d bit tnh. Chng ta t khp kn nhn quan ca mnh li: pha trc l bc tng ca d bit tnh v pha sau l ng nht tnh. Khng qui nh ni gii hn c bit ca vn hu tm th cc tng giao tc dng ca chng; ni ti cng nh ngoi ti; lun lun gii hn m ta tng l thit lp c t vn hu vo , khi nhn li v l phn chiu chnh ta trong gii hn , ch khng phi mt s th no khc. Nu khi i t , th gii v tn qu thc ch l mt hnh nh phng i. D vy, chng ta vn c eo ui hnh nh l tng ca mt th gii v tn, v c to cho chng ni dung sng ng. Bi v, sau khi vn dng phng thc tim tin, chng ta n lc trong phng thc n ng. Ta li thm mt ln khi s t u. Tim tin tc l khng c din tin. Khi s li t u tc l qu quyt rng th gii chnh l ta, v ta chnh l th gii, khng c gii hn phn bit. Ta li tin ti qu quyt cc oan hn na, theo , khng c tng giao ngoi ti v ni ti g ht. Mt qu quyt cc oan nh vy mun ni g? V l cc oan, n khng ni g ht. Li ni din t ngha, nhng ngha khng nm trong li ni. Cn c trn ta l th gii, l cn c tch dit, vng v, v thanh v tc. Ri cng t ni qu quyt cc oan ny ta l th gii ta pht hin ra ngha ca th lc tng giao, cng lc, pht hin tnh cch phn chiu v t chiu ca vn hu. Chng ta khng cn gia nh qui nh tc dng thc t ca cc th lc tng giao na. Ci m ta mun qui nh tr thnh bt nh. Vn ng tnh thc hin th lc tc dng ca n trong mt th gii khng c cn c; thc hin trong mt chiu hng khng c cu cnh. Khng cn c, khng cu cnh, do khng c tc gi. Nhng gii hn c phn bit trong tnh cch khp kn vn khng c ng li giao thng. Chnh do th lc tc dng ca mi t th to thnh th gii ca nhng tng giao. Qua th lc tc dng ny ngi ta thit lp ngha tng tc t ti: Mt tc l Mt; Mt tc l Tt c; Tt c tc l Tt c v Tt c l mt. HM. IX. DUY TM HI CHUYN THIN THNH Hnh nh ca th gii trng trng v tn bao gi cng dy y tnh cht mng tng, nu t sinh hot thc t thng nht m nhn ln. Ngoi tc dng ca tm, khng thy u l kh nng sng to nn mt th gii mng tng nh vy. Kinh ni: "S h huyn ca th gian do mt tm to tc ra". u l chiu hng tc dng ca

tm. V bng kh nng no m tm to dng mt th gii mng tng? V u l gii hn mng tng ca th gii mng tng ? 1.- Tc dng nh l cn c sinh thnh v hy dit. Cha phi lc chng ta qu quyt rng tc dng ca tm l thit lp v hy dit th gii. D vy, mi bin ng ca th gii c cng nhn bng cch qui chiu vo tc dng ca tm. Th gii trc mt chng ta ch l hnh nh ca mt trt t c phi tr bng tng giao ngoi ti. S vt ny lin tip s vt khc din thnh mt trt t an bi c nh. Chng khi ln ni ny v bin mt ch khc; khi v dit khng do th lc tc ng t trong lng ca chng. Hnh nh ta phi qu quyt mt th lc tuyt i ng ch tr tt c hot ng khi v dit ca vn hu. Qua quyt ny mun ni rng, vn hu hot ng trong cc chiu hng khi v dit c ngha l vn chuyn qua cc v tr sai bit trong lng ca th lc tuyt i. Nhng g mnh danh l hp l, v ta n lc cho s hp l s hp l ca trt t vn chuyn; chng phi c qui chiu vo th lc tuyt i. Th lc m tuyt i, tc l c nht, ch c mt cn c duy nht v chn l ch c mt, khng hai. C mt lc, ta khng ni n vn chuyn ca cc s vt m ta bt gp trong th gii tng giao ngoi ti. Nhng ta bit r tnh cch vn chuyn ca tm. Thc s, chng ta soi thu bn tnh vn chuyn ca . Ch v cc hnh nh ta thu nhn t th gii tng giao ngoi ti lin tc xut hin v bin mt theo tc dng ca tm; ri cn c theo m qui nh tnh cch vn chuyn ca tm. Trong tc dng ny, mt t th t hu v c bit vn lin tc xut hin v bin mt; v do tc dng ca tm m lin tc tnh ca s th c duy tr. Ni y ta ni th gii khng ngt bin ng, bi v hnh nh ca th gii trong tc dng ca tm ta khng ngt bin ng. Tc dng ca tm nh l cn c hp l ca tt c ngha sinh thnh v hy dit. 2. Tc dng nh l cn c ca nhn qu. Nhn qu chng ta thy c t th gii tng giao ngoi ti khng bc l ngha tng sinh. Mt s th trn mt v tr t phn tn thnh hai bn hai v tr; ci ch ng gi l tng thnh, khng th gi l tng sinh. Tng thnh li ch ng coi l i i, khng thc s l tc dng nhn qu. Ngui ta vn c th hiu rng tc dng nhn qu c hai chiu l tng thnh trong chiu ngang v tng sinh trong chiu dc. D vy, nu khng suy din t tnh cch tng sinh, th tng thnh chng c ngha g ht. Chng ta t c tc dng ca nhn qu bng cch khm ph ra rng s th t phn tn thnh nhiu gii hn sai bit ca thi gian. Do gii hn sai bit ny s vt tr thnh sai bit vi chnh n v t th, v s tng v v tc dng; ni cch khc, sai bit ton din nh vy, phi khm ph ra tnh cch vn chuyn ca s vt trong chiu dc ca n mi qui nh c tc dng nhn qu. Thc s, chiu dc ca th gii l hnh nh phn chiu t tc dng vn chuyn ca tm. Ta tm thy hiu lc ca tc

dng nhn qu bng t tm, trong t tm: tc dng ca tm nh l cn c ca nhn qu. 3. Kh nng sng to th gii mng tng t h v. Mc d cn c ca mi tc dng c hiu lc, nhng tm khng thc hin cc tc dng vi t cch mt bn ng tuyt i. N khng c mt ni dung no ht. Hnh nh ca n l hnh nh phn chiu ca th gii. Trc ht l hnh nh ca qu kh. Hnh nh ca mt th gii bin mt c kt t thnh ni dung ca tm lm i tng cho cc tri kin phn tch v phn bit. Tip theo l hnh nh v lai. Hnh nh ca mt th gii s xut hin phn chiu trong tc dng ca tm to cho n mt ni dung trng rng; l kh tnh dung np ca tm. Sau ht hnh nh ca th gii hin ti; ng gia ni dung y v rng ca tm; l kh tnh ca vn chuyn. Ni dung c th ca tm l hnh nh phn chiu ca th gii; ni dung sng thc ca th gii l th lc tc dng ca tm. Ta ni th gii l mng tng, v ly tc dng ca tm lm ni dung sng thc. Ta li ni tc dng ca tm khi ln t h v, v ni dung ch l hnh nh phn chiu ca th gii. Thm na, ta ni, th gii do tm to tc tc l th gii t tc v t thnh. Sau ht, chng ta ni, th lc tc dng ca tm l kh nng sng to th gii mng tng t h v. u l gii hn thc t v mng tng ca th gii t tc v t thnh ny? HM. X. THC S HIN PHP SANH GII Tt c nhng phn bit ca chng ta ch c tnh cch tng trng. Trc mt yu sch tuyt i; chng ta phi n lc i cho tn cng bin t ca ngn ng, ca tm hnh v ca th gii. Cng lc ta cng b li cun vo mt ni y nhng chi tit vn vt. D khng mun s phn tch tr thnh tp lon v ri rc; tt c nhng hnh nh t c khng biu l cho mt ngha no ht, ngoi s biu l mt c vng, mt ch ch c nu ln t trc. Ch ch la mun thy v hiu nhng g thm kn nht tng n trong ta. Gi chng l nhng nng lc tim tng; nng lc bin h v thnh tu s hu; thnh tu tt c s hu t h v. o tng v s tht khng cn mt gii hn phn bit no na. o tng v s tht c phn phi c iu , v c s dng nh l phng tin xo din: n lc thy v hiu ngha cu cnh ngay trong gii hn thng tc ca s tht. T lc khi u, nhng g ta mun thy v hiu u mang y tnh cht d tng, v nht nh l o tng. Bi v khng mt s tht no trong tri kin thng tc ca chng ta kh d minh chng. Ni nng v suy ngh nh m du chn ca mt n chim va bay ngang qua h khng. Qu tht, chng ta to ra mt hnh nh ca th gii, ri sau phn tch, phn loi, phn phi trt t, vi cm tng rng th gii

nh vy, trong gii hn thc t ca n. V sau, li kim chng hiu lc ca nhng iu thc hin c. Tt c mi vic xy ra i vi ta c v s thc hin nhin l nh vy. D vy, t ra chng ta cng hiu t u thi thc. y l s quyn r ca mt bin mnh mng v hn: Lm th no thy trn vn ci v hn ny nh thy mt tri xoi trong tay? y l ting m trong nhng m ti: n mang n ngha no ca th gii? Trn nhng ngn cao, cng c non ang ra sc chng tr nn bo: u l gii hn ca sc mnh? Thy v hiu l bc khi u ca kht vng thm kn trong ta. Nhng bc k tip l thc hin tt c s thy v hiu ; thc hin trong n lc thit lp trt t ca ngn ng ca tm hnh v ca th gii; thit lp mi quan h mt thit gia chng. Ta hy vng l tm thy kht vng no trong nhng thit lp nh vy. Tm thy i tr hoc tha mn. Nh th, tt c kinh nghim sng thc ca chng ta ch l nhng th d in hnh: khng c s thc v bin t ca s thc no trong c. Mt bin l th d in hnh ca v nn. Ngn thc t trn cao xung l th d in hnh cho s suy sp ca th gii. Nh vy, cn c trn d th v ng th, tc dng ca tm hnh ly thc ti kinh nghim lm ni dung c th, ri t thit lp trt t ca ngn ng. Trt t ny phn chiu trn cc tc dng ca tm hnh. Trt t ca th gii c ghi nhn theo cc tc dng ny. l kh tnh, kh nng ca th d. Ta c th d, s din t ca ngn ng cng c th lc. Ni y l ch thit lp qui c cho mi tc dng trong th gii sinh hot cng ng. Sa mn Tnh Nguyn, trong bn gii thch Kim s t chng ca Hin Th quc s, m u vit: "Chnh php m khng c th d th khng t r. Th d khng y theo Chnh php th khng th c. V vy bc ch nhn thy rng bn tnh Nht chn khng c cht no sai khc; ngi em con s t bng vng ra m m t. Thy phm cht ca qun sinh khng ng u, ngi lp chng mc ca chnh php hng dn." Kinh ni: "Ht thy mi php gii trong v s th gii nh h khng, thy u dng u ca mt si lng m o lng khp. Mi mt u ca si lng ngay trong mt nim, ha ra v s thn nhiu nh vi trn bt kh thuyt bt kh thuyt. . . " on kinh ny m t nng lc thit lp Chnh php ca Pht. Chnh php c biu l ngay ni cc s vt nh trn u si lng, trong mi ht bi. Ty theo cn tnh, s tip thu ca chng sanh tr nn bt ng.

Hnh nh ca mt th gii nh m t ch c th m t v bng vo d tng, c gi hng t kht vng no? Ngi ta phi tr li th gii thng nht tm thy s thc y ca n. Mt cnh nhn ang bay gia bu tri bt ngt: Ha a cnh gii h lai kh Vn l thin bin nht nhn phi. Pht Quc Thin S