KINH HOA NGHIM (GAAVYHA):

Th nm, 10 Thng 12 2009 19:45

SUZUKI TU S (DCH V BNH CH)

1
Nu chng ta bc vo Hoa nghim (Gaavyha)[1] sau khi qua Lng gi (Lakvatra) Kim cang (Vajracchedika), Nit-bn(Parinirva), hay sau Php hoa (Saddharma-puarka) v V lng th (Sukhvatvyha), th y l mt cuc thay i ton din trn sn khu m tn kch tn gio v i ca Pht gio i tha c trnh din, chng ta khng thy c ci g lnh lng, xm xt; khng c mu t kh, khng c v hn km ca con ngi; bi v, trong Hoa nghim, ta chm n bt c ci g th ci bng sng ln v cng tn. Ht cn trong th gii hn cuc, ti tm, nht nho ny; chng ta c a ln tn di ngn h tinh u. Th gii khng trung xa nay vn ngi sng. Mu o ti ca rng Th-a (Jetanana) ni trn gian, v phm tc ca ng c kh thit to s t hn l c Thch tng ang ng thuyt php, mt nhm n my lam l ang nghe kinh trong ci thc ti bt thc, khng bn ng - tt c u hon ton tan bin ht y. Khi Pht nhp vo mt th tam-mui (samdhi) no , ci tp lu Ngi ang ng t nhin tri rng n tn cng b m ca v tr; ni khc i chnh v tr c ho tan vo th tnh ca Pht. V tr l Pht; Pht l v tr. V y khng phi duy ch l s dn tri ca khong chn khng, hay kh ho rt thnh mt nguyn t; bi v, c kim cang lt t, nhng tng bao, chng lp lnh phn chiu ln nhau. Khng nhng ch duy v tr ca Hoa nghim (Gaavyha) khng c trn ci trn ai ny, m n thnh chng vy quanh Pht cng khng l hng phm phu sinh t. B-tt (Bodhisattva), Thanh vn (rvaka), ri n cc hng cha t th gian, thy u t hp ti y, thy u l thn linh c. Mc d cc hng Thanh vn, cc hng cha t v ty tng quyn thuc ca h khng hon ton hiu r ci g m k diu th ang din ra trc mt, nhng khng mt ai khng phi l ngi m tm tr ht cn quy lu di s tri buc ca ngu si v cung di. Nu h cn nh th, h chng th hin din trc hot cnh phi phm ny. Tt c ra sao? S tp thnh ca Hoa nghim (Gaavyha) c l l do mt cuc bin chuyn thnh hnh trong tm tr ca Pht t i vi cuc sng, vi ci i, v nht l vi c Pht. Nh th, khi hc Hoa nghim (Gaavyha), ci ct yu nht cn phi bit, by gi Pht khng cn l mt k sng trong th gian c th nhn ra gia nhng gii hn ca thi gian v khng gian. Tm Pht khng phi l tm thng, vn b bt buc chu theo cm quan v lun l. Cng khng phi l mt sn phm ca tng tng thi v sng to nn nhng hnh nh ring t v nhng phng php cp n nhng s vt c bit. Pht ca Hoa nghim (Gaavyha) sng trong mt th gii tm linh c nhng lut tc ring ca n. Trong th gii tm linh ny, khng c nhng phn v thi gian nh l qu kh, hin ti v v lai; v chng t li thnh mt khonh khc n thun ca ci hin ti min trng, s sng bn i trong chiu hng ch thc ca n. Khi nim v thi gian, nh mt khong trng trn ngoi ti trong nhng bin tng c bit lm ni dung ca n tip ni nhau, hon ton b xo b. Pht trongHoa nghim nh th l khng c thi gian lin tc; qu kh v v lai thy u c cun trn trong khonh khc gic ng hin ti ny, v giy pht hin ti ny khng phi l ci cn ng tr vi tt c nhng ni dung ca n; bi v, n c vn hnh bt tuyt. Th th, qu kh l hin ti, v v lai cng vy. Nhng ci hin ti, m qu kh v v lai ln chm trong , khng

bao gi c l hin ti mi th; ni cch khc, n l ci hin ti min vin. Ngay gia lng hin ti min vin ny, Pht ng tr x v tr ca Ngi. Thi gian nh th, v khng gian cng nh th. Khng gian trong Hoa nghim khng phi l mt dn cnh phn chia bi ni, bi rng, bi sng, bi bin, bi sng v ti, bi c hnh v khng hnh. y, qu thc l c cnh dn tri, v khng c cu kt khng gian thnh mt khi n nht; nhng nhng g chng ta thy y, thy l ci tng dung tng nhip ca vn hu; mi hu va l mt cho ring n v va l tt c trong n. S dung nhip bao la din nn nh th qu l s tiu gii ci th khng gian ch c nhn din bng bin i, bng phn chia, v bng cch tr. phc ha cnh gii tn ti , Hoa nghim lm cho nhng g c miu t u thnh trong sut v ngi sng; bi v v sng ngi l li trnh by kh d duy nht trong th lc, n truyn t tng tng tc tng nhp, th ti tri bt ca kinh. Mt th gii ca nh sng vt ngoi nhng chia cch, m u v xu x dy y : l th gii ca Hoa nghim. Khng gian v thi gian tiu gii ri, by gi dng ra mt ci khng hnh tch, khng bng dng (anbhsa). Cn nh sng, l ng chp cn ng tr trn phm phu sinh t chng ta. Trong Hoa nghim (Gaavyha) khng c ci ti; chc chn l c sui, c hoa, c cy, c li, c c x, v.v..., nh trong ci Tnh ; khi biu din, tc gi thng hoa c tng tng ngi ca mnh n nhng mc k cng; nhng khng ni no thy c bng ti. n nh my m cng sng, nhiu khng th ngh v bn ni [2], l lng trn rng Th-a (Jetavana) ca Gaavyha - thut ng m t l: nhng my in ngc tri, my trm hng, my Tu-di, my nhc c, my li chu, my hnh tng tri,v.v... V tr ca nh sng , hot cnh tng tc tng nhp , c gi l Php gii (Dharmadhtu), tri vi Th (gian) gii (Lokadhtu) vn l th gii ca sai bit. Trong php gii (Dharmadhtu), c khng gian, thi gian, v nhng php c bit nh th gian gii (Lokadhtu) nhng chng khng mang nhng c tnh phn cch v tr l theo thi tc thng thy trong th gian. Bi v, php gii (Dharmadhtu) khng phi l mt v tr c cu to theo tnh cch thi gian hay khng gian nh th gian gii (Lokadhtu), d vy, n khng hon ton tr tri hay trng trn ng nht vi ci tuyt i v th, h v. Dharmadhtu l mt hin hu ch thc, khng tch ngoi Lokadhtu; nhng chng khng l mt, khi chng ta cha bc ln mc tm linh ni m cc B-tt ang sinh hot. C th th hin n khi vng ai cht cng ca ng chp b chy tan v cm gic v s hu hn khng cn bp chng ta na. Hoa nghim do vy cng c bit di tiu : Nhp php gii (Dharmdhtupravea).

2
Ri ra, u l mt vi bin chuyn t tng ch yu din ra trong Pht gio cho php n to dng mt v tr mnh danh l Dharmadhtu? u l nhng cm xc v nhng tng i vo tm thc nhng kiu dn ca Dharmadhtu? Ni cch khc, u l nhng phm tnh ca Nh lai, B-tt v Thanh vn? t ring nhng vn ny, chng ta s bit i tha tr thnh khc bit Tiu tha ra sao, ngha l, ti sao mt s Pht t khng tha mn vi con ng m o Pht tin bc xa sau khi Pht t th. S tin bc ny lin tc hng n cc oan kh hnh mt ng, v ng khc hng n kin thit nhng xo thut trit l. Th tc l, o Pht, thay v l mt tn gio cp nht, x hi, thc tin, chuyn hng thnh mt th thn b gi chn cc tn n trn cao ngy ngt ca nhng tru tng xa vi khin cho h khng chu bc xung gia nhng rng buc ca mt t. Mt tn gio nh th hn l rt hon ho dnh cho thnh phn u t, cho cc A-la-hn v Pht Bch-chi (Pratyekabuddha), nhng thiu sinh kh v thiu li ch qun chng khi n nm ngoi tm tip xc vi nhng s vic c th ca i sng. Cc nh i tha ni dy chng li thi xa cch v th ca l tng Thanh vn (rvaka). Nh th, v h v

phng phc hi v di dng l tng B-tt, vn nh du cng hnh ca Pht trc khi Ngi chng c V thng Chnh gic; vy nn h tn lc khai trin k cng tt c nhng g phi c trong l tng ny. Do , ti chn chng m u ca Gaavyha, trong y l tng B-tt tng phn rt r vi l tng Thanh vn, cho thy nhng g c trong tm thc ca cc mn i tha khi h pht trin nhng t tng v kht vng ca ring mnh. Cui lun ny, ti s cp vn tt v qu trnh tin b ca l tng B-tt gia cc mn Thin Trung Hoa. H mang lun c Pht cho tham d thit thc trong i sng cng ng ca i chng. Ngi ht ngi trn ta cao trang sc bng by bu, din thuyt nhng ti tru tng nh v ng, Tnh Khng, hay duy tm. Tri li, Ngi nm ly ci cy trong tay, xi t, gieo m, v gt la. Xem dng dp bn ngoi, Pht khng khc g mt ngi nh mi ngi m chng ta gp trong nng tri, ngoi ng ph hay bn giy. Ngi y ht mt ngi chm ch trong chng ta. Pht, trong sinh hot Thin Trung Hoa ca Ngi, khng khoa trng hot cnh Hoa nghim ra ngoi, m nm trn vn trong mnh. Ch c Pht mi nhn ra Pht. Vy, di y l nhng im ng ghi nhn khi c Gaavyha. Mt cm gic ni bt, m chng ta c th chp nhn gn nh hon ton, qun xuyn c tc phm, l mt phong thi si ng ca ci mu nhim ln lao khn d, vt ngoi kh nng t duy v din t. Mi ci c thy, nghe hay quan st trong Php gii (Dharmadhtu) l mt s mu nhim, bi v n khng phi l ci m th tc tr c th hiu ni. Rng Th-a (Jetavana) dc ngang chng y dm t nhin tri rng n nhng chn tn cng ca v tr - h khng l siu vit tc tr? Mt v B-tt t mt th gii ngoi bin vc ca v tr hin n, mt v tr siu qua i dng th gii nhiu nh hng sa vi trn Pht st; ci n h khng l mt bin c k diu? Ri, ta hy nh rng B-tt y c mt m quyn thuc ty tng, ng nh hng sa vi trn Pht st, v li na, nhng tn khch ny u t tt c mi phng n, khng phi ch c v s quyn thuc ty tng, m vy quanh h cn c nhng m my ngi sng, nhng c x chi li v.v...Cc ngi th vn dng ht kh nng tng tng m miu t - qu thc, h khng l mt ci nhn mu nhim vt hn ln tm tng th gian? Qu lm th tc gi ca Gaavyhacng ch c th ni rng l bt kh t ngh (acintya) v bt kh c (anabhilpya). Nhng php l c th hin y, chng khng mang bn cht a phng, hay phin din, nh chng ta bt gp hu ht trong vn hc tn gio. Nhng php l theo loi ny thng thng l i trn nc, bin gy thnh cy, cho ngi m c thy v.v...Nhng php l kiu , nh c ghi chp trong lch s tn gio, chng khng nhng hon ton v ngha v v gi tr so vi nhng php l ca Gaavyha, m t cn bn, chng khc vi Gaavyha, bi v nhng php l Gaavyha ch c th c chng no ton th c ca v tr m chng ta hoi bo c thay i ngay t nn tng. 1. By gi, chng ta ly lm kinh d bi nhng thn thng lc ca Pht m Ngi c th ho thnh tt c nhng iu k l y ch bng cch nhp vo mt loi tam-mui no . Nhng thn thng lc l g? y l : 1) gia tr lc (adhihna), nng lc ban b cho B-tt thnh tu mc ch ca i sng; 2) thn thng lc (vikurvita), nng lc to ra cc php l; 3) uy c lc (anubhva); 4. tc nguyn lc (purvapraidhna), nng lc bn nguyn; 5) tc th thin cn lc (prvasuktakualamla), nng lc ca nhng thin cn trong cc i trc; 6) thin tri thc nhip th lc (kalyamitra-parigraha), nng lc tip n ht thy bn tt; 7) thanh tnh tn tr lc(raddhyajviuddhi), nng lc ca tn v tr thanh tnh; 8) i minh gii lc (udrddhimuktyavabhsapratilambha), nng lc thnh tu mt tn gii v cng sng sut; 9) th hng B thanh tnh tm lc (bodhisattvdhyayapariuddhi), nng lc lm thanh tnh tm tng ca B-tt; 10) cu nht thit tr qung i nguyn

lc (adhyayasarvajtpraidhnaprasthna), nng lc khin nhit thnh hng ti nht thit tr v cc i nguyn.[3] Khi ton th khu vc rng Th-a c bin i do nng lc thn thng ca mt th tam-mui (samdhi) m Pht chng c, ngi ta t hi v bn cht ca th tam-mui ny. Gaavyha ni, php l thn bin c th hin l do sc mnh ca tm i bi(mahkaru), vn l tinh th ca tam-mui; bi v, bi tm l thn th (arira), l ca ngun (mukha), l tin o (prvagama) ca n, v phng tin t hin thn trn khp v tr. Nu khng c tm lng ln lao ca t v bi, tam-mui ca Pht, d c th c siu nhp bng cch no na, s khng c gi tr trong mn din xut ca mt kch trng tm linh v i c din t mt cch k diu ni y. y qu l ch sai bit in hnh gia i tha v tt c cc gio thuyt c trc trong lch s ca o Pht. Nh kh nng t khong i v t sng to ca n, m tri tim y yu thng rng ln bin th gii trn gian ny thnh mt cnh huy hong v tng hn; v l ch thng tr ca Pht. 4. Trong mt chiu hng no , Gaavyha l lch s v tm a tu hnh ca B-tt Ph Hin (Samantabhadra), m ni dung ca pho s y l hu nhn (jcaku), hnh tr (cary) v bn nguyn (paraidhna) ca ngi. Nh th, ht thy ch B-tt tham d kin thit Php gii (Dharmadhttu) u pht xut (abhinyta) t i sng v th nguyn ca Ph Hin (Samatabhadra). V ch ch ca Thin Ti ng T (Sudhana) trong cuc hnh trnh nh c m t chi tit trong Gaavyha khng g hn l mt qu trinh hip nht vi B-tt Ph Hin. Sau khi tham kin hn 50 v o s ca loi php mn, Thin Ti n vi Ph Hin, v c B-tt ny ging dy y v nhn a tu hnh, v tri kin, v bn nguyn, v nng lc thn thng v.vv...; ri khi Thin Ti nhn ra ngha ca tt c Pht php , by gi khng nhng thy mnh l mt vi Ph Hin, m cn l mt vi ht thy ch Pht. Thn th Thin Ti hin y khp v tr v bin, v i sng hnh tr (cary), s gic ng (sambodhi), nhng bin ho (vikurvita), chuyn php lun bin ti, m thanh, tn tm, tr x, t bi, gii thot v thnh tu th gian, tt c ca Thin Ti cng chnh l ca Ph Hin v ca ht thy ch Pht. iu li cun nht i vi chng ta y l quan nim v bn nguyn (paraidhna) m mt v B-tt phi c khi bt u s nghip ca mnh v chi phi sut tt c cuc i sau ny. Cc nguyn ca ngi l: hng n gic ng, gii thot hay cu ht thy chng sinh k c cc loi hu tnh v v tnh. L do khc t tuyt i ca ngi, khc t tt c nhng g thng c coi nh l thuc v chnh ta, khng phi l tm c mt ch hay mt cu no v chn l; s thc, khng c mt th chn l no c tip nhn mt cch tru tng, cng khng c th g phi chp nhn nh mt bn ng thng ti, trong i dng ca Thc Ti; ci m ngi mong thnh tu bng i sng hin dng ca mnh l dt dn mi loi i n ch gii thot ti hu, n mt cnh gii ca hnh phc vn khng thuc v th gii trn gian ny, v lm cho tri thc soi sng ton th v tr, v sau ht c ch Pht tn thn v c mi chng sinh chim ngng. y l im ct yu to thnh mt i sng hnh tr nh c thc hnh bi B-tt Ph Hin. 5. Khi ti ni rng i tha hay l tng B-tt tng phn vi Tiu tha hay l l tng A-lahn, theo i tha c tnh cch thc tin v lin h mt thit vi i sng thng nht ca chng ta trn mt t; c ngi c th nghi ng iu ny: ci th gii k diu no l Php gii, cho trong tt c mi th c v khng tng u xut hin t h nh chng l nhng s vt rt tm thng: gnh nc hay n ci chng hn. Php gii, th gii ca Gaavyha, hin nhin l mt th gii siu vit, ng ngoi nhng s kin kh cng ca i sng ny. Nhng nu c ngi vn nn, th phi nh rng, ci nhn ca chng ta hng v th gii, theoGaavyha, khng phi l ci nhn ca mt tm hn m chm trong m ly ca ng chp. nhn thy

cuc i v th gii trong kha cnh trung thc ca n, i tha mong mi chng ta trc ht phi dn sch tt c nhng chng ngi khi ln t s c chp ca chng ta, ci th c chp coi th gii tng i nh l gii hn cui cng ca thc ti. Khi bc mn c vn ln, nhng chng ngi b qut sch, v t tnh ca mi vt hin din trong kha cnh Chn thc; th l, i tha sn sng ng u nhng vn c coi l ch thc ca s sng, v gii quyt n xng hp vi o l Nh tht (yathbhtam). Mu thun cm su trong s sng n ni ta khng th bng n ln, nu s sng khng c chim nghim t mt im bn trn n. Thc hin c iu , th gii ca Gaavyha ht cn l mt s huyn b, mt cnh vc khng hnh dng sc tng, v by gi n bao trm c th gii trn gian ny; khng, phi ni, n tr thnh My l ci v c hai l mt hn hp trn y. Php gii (dharmadhtu) l Th gian gii (lokadhtu), v nhng dn c ca n ngha l, ht thy ch B-tt k c Pht l chng ta, v nhng hnh vi ca cc ngi l ca chng ta. Trng h rt huyn b, h l nhng php l, bao lu ta cn nhn ln h t cui trn gian ny v tng rng qu thc c ci g cui kia; nhng ngay khi bc tng phn chia do tng tng ca chng ta dng ln b dp b, i cnh tay ca Ph Hin dui ra cu vt cc loi hu tnh tr thnh i cnh tay ca chng ta; by gi chng c dng chuyn ht mui n mt ngi bn ti bn n, v khi c Di-lc m ra lu cc Ti-l (Vairocana) cho Thin Ti, y chnh l khi chng ta a mt tn khch vo snh ng cho mt cuc hi kin thn hu. Khng phi ch ngi trn chp nh ca thc ti (bhtakoi), trong s vng lng ca ci Mt tuyt i, m nhn li mt th gii ca no ng; m k thc, chng ta nhn thy ch B-tt v ch Pht ang trn m m hi, m nc mt nh mt b m mt con, bng tt c bi cm bc pht ang t chy tt c thin hnh vn trng ca bt cng ni tm, trong cuc chin u khng ngng ngh ca cc ngi chng li tt c nhng g din ra di danh ngha ti c. iu ny li khn chng ta nh n cu th lng danh ca Bng Un:
Thn thng tnh diu dng Vn thy cp ban si

Ny thn thng ! Ny diu dng ! Ta gnh nc, Ta n ci.

y, cng nn nhc n bi php ca Lm T, v Vn-th (Majur), Ph Hin (Samantabha) v Qun Th m (Avalokitevara).[4] Ngi ni: C mt s tng tm kim Vn-th trn Ng i sn, nhng h bc sai ng ri. Chng c Vn-th no trn Ng i sn [5]. Cc ngi mun bit ngi u khng? Ngay ti lc ny, ci g n ang hnh s trong cc ngi, vng vng khng lay ng, tin chc khng nghi ng, ci chnh l Vn-th sng vy. nh sng v phn bit chp ln trong mt nim ca cc ngi, y l ngi Ph Hin ca cc ngi thng tr chn tht. Mi mt nim ca cc ngi, m bit cch b gy xing xch, c gii thot trong mi thi, l ang thm nhp vo Chnh nh ca Quan Th m. Mi v cng hin hnh ng thi v ng x, tuy ba m mt. Mt khi hiu c vy, cc ngi c th tng c cc kinh in. Bnh v on pho trn ca Lm T, Vn-th khng c trn Ng i Sn, mt Thin s lm bi tng sau y :

 H x thanh sn bt o trng H tu sch trng leex Thanh lng Vn trung tng hu kim mao hin Chnh nhn khan thi phi Ct tng

Ni xanh u chng l o trng Cn g chng gy hi Thanh lng Gia tri d c s t hin Trn mt trng ra chng Ct Tng [6]

3
Ngi ta thy ci hng v mu nhim n bao trm trn c mt tc phm Gaavyha, nh l mt trong nhng sc thi li cun ca n. y ti mun i su vo iu v nu ln im pht sinh ca s mu nhim ny - tc l, iu m ngi ta c th gi l ci nhn cn bn ca tm linh. Bi v Gaavyha c mt li trc quan ring nhm thng vo th gii v tm linh, vn t v s php l v mu nhim, hay bt kh t ngh, tip ni nhau ht sc k diu, trong mt phong thi m i vi nhiu ngi n c rt k d khng tng, vt xa ngoi nhng gii hn ca tc thc. Nhng mt khi chng ta nm c s kin then cht ca kinh nghim tm linh m cc v B-tt lch nghim nh c k trong Kinh, tt c nhng g cn li trong cc hot cnh c miu t y s gi ln v ht sc t nhin v s khng cn nhng nghch l trong cc hot cnh . V vy, iu chnh yu m chng ta phi thc hin nu mun hiu Gaavyha, l phi gi ly ci trc kin cn bn ca n. Trc kin cn bn ny, ca Gaavyha, c gi l tng tc tng nhp. Ni mt cch trit l, y l mt t tng hi ging vi quan nim ca Hegel v nhng ci ph qut c th.[7] Mi mt thc ti c bit ngoi tnh cch n l n, cn phn chiu trong n mt th khc n ca ton th ph qut; v ng thi n chnh l n do bi nhng c th khc n. Mt h thng ca mi tng quan ton din, cng mt lc, tn ti gia nhng hin hu c bit cng nh gia nhng c th v ph qut, gia nhng s vt c bit v nhng l nim tng qut. Mn li ton din ca nhng quan h h tng ny khoc ln thut ng tng tc tng nhp trong tay ca ca trit gia i Tha. Khi N hong V Tc Thin nh ng cm thy kh nm bt ngha tng tc tng nhp, th, Php Tng, mt i lun s ca Hoa nghim tng, gii thch bng th d nh th ny. Trc ht s cho t mt ngn nn, v ri, cho t nhng mt knh thnh vng trn chung quanh cy nn. nh sng t tm im phn chiu trong tt c cc mt knh v mi nh sng phn chiu ny li c phn chiu trong mi mt knh, ho ra, c mt cuc giao thao ton din ca cc lung sng, ngha l ca nhng ci ph qut c th. Tng truyn, s kin lm sng t tm tr ca N hong. Ngi ta cn c loi trit l ny mi hiu ni kinh Hoa nghim. Nhng trch yu sau y t bn Kinh trc mt chng ta, s gip chng ta c mt ch ta i vo trc gic uyn o ca n. Sau khi m t nhng bin i lc c Pht nhp vo tam-mui gi l S t phn tn tam-mi (simhavijbhita)[8], Gaavyhatip tc k: Tt c nhng th u do thin cn bt kh t ngh ca Nh Lai, do v php bch tnh bt kh t ngh ca Nh Lai, do v uy lc bt kh t ngh ca Nh Lai, do v Nh Lai c uy lc thn thng bin mt thn ca ngi y khp c h khng; do v Nh Lai c thn lc lm cho ht thy ch Pht, ht thy quc huy hong nhp vo trong thn th ca Nh Lai, do v Nh Lai c thn lc th hin tt c sc tng ca Php gii ngay trong mt vi trn; do v Nh Lai c thn lc th hin tt c ch Pht trong qu kh ln lt hin hin bt kh t ngh trong mt l chn lng, do v Nh Lai c thn lc lm ngi sng c v tr

bng mi nh sng phng ra t thn th ca Ngi, do v Nh Lai c thn lc ho hin nhng m my thn bin t mt l chn lng Ngi pht ra y khp tt c cc quc ca ch Pht, do v Nh Lai c thn lc th hin trong mt l chn lng ton b lch s ca ht thy mi phng th gii t thnh kip n hoi kip. Bi nhng l do , khu rng Th-a hin hin cc ci Pht trang nghim v thanh tnh.[9] Khi ht thy ch B-tt, vi v s quyn thuc, t mi phng th gii hin n v bt u nhiu quanh Nh Lai, Gaavyha gii thch cho c gi bit ch B-tt vn tp bt kh t ngh y, thng c nhng m my ngi sng i theo, h l ai, v thm na, c nhng c sc g? Mi phng tt c ch B-tt v quyn thuc y u sinh ra t hnh nguyn ca B-tt Ph Hin. Nh tr nhn thanh tnh, h thy tt c ch Pht trong qu kh, hin ti v v lai, nghe lun c mt bin ln kinh in v ch Pht chuyn php lun. Cc ngi thy thnh thc cc ba-lamt thin xo; thn cn v cng dng tt c Nh Lai ang th hin thn bin trong mi st-na; c th hin thn y khp c h khng v bin; bng thn nh sng, cc ngi lm ny sinh tt c chng hi o trng ca ch Nh Lai, th hin tt c cc th gii trong mt vi trn, mt v tt c, vi nhng thin hnh vn trng ca chng; v trong nhng th gii sai bit ny h chn thi c thch hp nht gio ho v thnh tu ht thy chng sinh; bng m thanh trn y, vi diu, pht ra t mi l chn lng, vang di khp c v tr, cc ngi tuyn thuyt gio php ca ht thy ch Pht.[10] Tt c nhng din t nh th, i vi u c nng duy l, chng c th b nhn xt nghim khc l qu tng hnh, qu tng tng. Trn quan im duy thc hay duy l, vi ch trng hiu lc khch quan v trc nghim cm quan nh l tiu chun c nht ca chn l, th Gaavyha chi tr khng tt p. Nhng chng ta nn nh rng cn c mt quan im khc, c bit trong nhng vn tm linh, khng thm lu n li gii thch duy l v nhng kinh nghim ni ti ca chng ta. Thn th con ngi, trn phng din thng tc hay t quan im gic nng, chim mt khong khng gian hn hp c th o c v s sinh tn tip ni qua mt chu k thi gian m c. Tri ngc vi thn th ny, l ton th bao la v tr, gm tt c ni non, bin c trn mt t, v lun c bu tri trng sao. Lm sao c th em ton th khachs qun gii kia vo trong thn th ny ca chng ta? Lm sao trong tng l chn lng (romakpa) ca chng ta, tm thng v v nghi, li c th tr thnh mt a im siu phm ni tt c cc Nh Lai trong qu kh, hin ti v v lai c th vn tp cng b nhng bi php tm linh? Hin nhin y l mt iu hon ton khng th, hay phi l n cao . Nhng iu k l l khi mt cnh ca m ra v mt nh sng bng ln t mt ngun mch u n soi vo cn phng thc ti tm, tt c nhng gii hn ca khng gian v thi gian b tiu tn mt v chng ta ct ln ting rng ca s t (sihanda): Trc Abraham, ti l ti Trn tri di t ch mt mnh ta l tn qu. Gaavyha lun lun c vit di quan im siu ho ny. Nu khoa hc nhm n th gii khch quan, v trit hc chng cht nhng m bng bong ca lun l, o Pht nhy vo ngay h thm ca th tnh v ni cho chng ta bit, bng mt ng li kh d trc tip nht, tt nhng g c thy bn di b mt. Theo thi quen, khi chng ta ni v bi cnh trit l ca Gaavyha hay quan nim ca Hegel v ph qut th c th (concrete universal), c gi c th ngh rng o Pht l mt h thng trit l v kinh in c qung din h thng bng ng li c trng ca n. Nu chng ta khin cho c gi ny c thi i vi i tha, chng ta phi rt li tt c nhng g c ni n y v phi bt u li t u vic nghin cu kinh in. D cho Thin b hiu sai hay b gii thch lch lc nh th no bi nhng ngi ng ngoi l m ch trch n, gi tr ch thc ca n l ch dn sch tt c rc ri trong thc chng ta, c dn cha bi nhng gii

thch ngha tn ti nhum mu trit l. Bng ng li bt lp vn t, v vn t vn hay chn ng ng li tin b ca tm linh. Thin khng cho t tng then cht ca n b h hng. Ngha l n thnh cng trong vic nm cht gi tr ca kinh nghim v trc gic lnh hi Thc ti. Phng php ca Thin khc vi Gaavyha, nhng c hai ph hp nhau tm linh, ci ny s l ch gii cho ci kia khi chng ta chuyn tm nghin cu o Pht mt cch rng ra theo dng pht trin ca n Vin ng. Kinh in v Thin tng khng i ch v cng khng mu thun ln nhau. Nhng iu kinh in trnh by ngang qua tm l v truyn thng ca cc nh son tp chng, th Thin tng x l nhng iu ty theo phong cch ring ca n, ty thuc cn kh v tm tnh ca nhng bc thy ca n. Ta hy c Thin thoi sau y[11] v so snh vi Gaavyha: C mt ngi, ngay t qu kh xa xa, khng c ch ng, khng c g ta, trn u khng c mt chic nn, di chn khng c mt tc t. Hy ni cho ta bit y an thn v lp mnh u, 12 thi trong mt ngy? Mt khi cc ngi hiu r, s bit rng, bui sng y sang Ty trc v bui chiu y tr v y.[12]

4
Sau khi bit qua i th hot trng ca Gaavyha, by gi chng ta li xem cc thnh phn thnh chng gm nhng ai - tc l, nhng c tnh ring bit no m B-tt tha khc vi Thanh vn tha. Ni cch khc, vn ny xt n tnh cch c o ca Pht gio i Tha. Nu chng ta bit, trong Gaavyha, mt v B-tt c nhng c tnh g, tt s bit B-tt tha khc vi Thanh vn tha nh th no, v u l nhng t tng ca i tha i lp vi Thanh vn tha, theo s trnh by ca kinh ny. M u,Gaavyha, nu r s tng phn gia cc v B-tt v Thanh vn, v cho bit l do ti sao hng Thanh vn khng kh nng tham d dng pht trin ca i sng tm linh v i nh cc B-tt. C nm trm B-tt tham d i hi di s chng minh ca Pht ti rng Th-a. Trong hng thnh chng, ngi ta cng thy c ngn y Thanh vn (rvaka), danh hiu cu cc v Thanh vn c k n y l: Mc-kin-lin (Maudgalyayana), i Ca-dip (Mahkyapa), Li-ba (Revata), Tu-b- (Subhti), A-nu-lu- (Aniruddha), Nan- (Nandika), Kip-tn-na (Kapphia), Ca-chin-din (Ktyyana), Ph-lu-na-Di-a-la-ni T (PraMaitrayaputra),[13] v.v..., trong khi , Ph Hin (Samantabhadra) v Vn-th (Majur) lm thng th dn u nm trm B-tt. Cc B-tt ny thy u sinh ra t hnh nguyn ca Ph Hin, v c cc c tnh nh sau: 1) cng hnh ca cc ngi khng cn b vng mc (cnh gii v ngi), v c th hin thn khp trong tt c ci Pht; 2) hin hin v s thn, v c th i n bt c ni no c Pht; 3) c nhn quan thanh tnh v v ngi (v ngi tnh nhn), v c th thy c nhng thn bin ca ch Pht; 4) c th du hnh bt c ni u khng b gii hn vo mt x s no, v cc ngi hng n khp tt c nhng ni ch Pht ang thnh ng chnh gic; 5) cc ngi c nh sng khng gii hn (v lng tr quang), v c th soi t bin Pht php bng nh sng tr tu ca mnh; 6) kh nng bin ti khng bao gi cng tn, v ngn ng cc ngi khng nhim; 7) an tr ni tr tu v ng bit r khng cng tn nh h khng (cu cnh h khng gii), v cnh gii tr tu ca cc ngi thanh tnh v cu; 8) khng c nh ti mt ni no (v s y ch) v cc ngi t hin thn ty theo tm nim v nguyn vng ca ht thy chng sinh; 9) khng b che m (tr dit si ), v cc ngi bit rng khng c php v khng c ng trong th gii chng sinh; 10) cc ngi c siu vit tr bao la nh h khng, v soi t ht thy Php gii bng mn li quang minh ca mnh.[14] ch khc, khi cc v B-tt trong mi phng th gii n ving rng Th-a tham d cnh bin ho vi diu ca nhng nng lc tm linh ca Pht, Kinh nu ln c tnh ca h, vi nhng iu nh sau: Ht thy ch B-tt ny u bit rng tt c hu tnh u nh

huyn (my), ht thy ch Pht nh nh, tt c tn ti thng trm u nh mng, ht thy cc nghip bo nh bng trong gng, ht thy cc php khi ln nh qung nng, ht thy th gian u nh bin ho (nirmita); li na, cc v B-tt ny u thnh tu mi nng lc, thnh tu tr tu, thnh tu ti thng v thnh tu quyt tn ca Nh Lai,[15] khin h c th ct ting rng ca s t; h vo su trong bin c ca bin ti v tn, h chng c tri kin ging thuyt chnh php cho ht thy chng sinh; h hon ton t ti i vi hnh vi ca mnh nn c th du hnh khp th gii khng tr ngi nh i gia h khng; h chngc cc nng lc k diu ca B-tt (B-tt thn thng diu tr); s dng mnh v tinh tin ca h s ph v qun i ca Ma vng (Mra); tr lc ca h qun trit t qu kh, hin ti n v lai; bit rng tt c cc php u nh h khng, h thc hnh hnh khng chng i, khng chp trc cc php; d h sing nng khng mt mi v ch li ca mi ngi, nhng bit rng khi dng nht thit tr qun st, cc php vn khng t u n; d nhn thy c mt th gii khch quan, h bit rng hin hu ca th gii vn l bt kh c; bng tr tu ti thng, h thm nhp ht thy th gii; trong tt c cc th gii, h t hin thn v cng t ti; h thc sinh vo tt c cc th gii, ho hin loi hnh tng; h bin i cnh vi t thnh cnh qung i, bin i cnh rng ln thnh cnh nh xu; ngay trong mt nim din kin ht thy ch Pht; c thn lc ca Pht gia h; trong mt chp mt, thy ht c v tr m khng cht ln ln; ngay trong mt st-na, h c th du hnh khp tt c mi th gii. Tri vi c tnh ny ca cc v B-tt, ni hng Thanh vn chng ta c c tnh no? Gaavyha ni: H t ng v t tnh ca s tht v l tnh, soi t gii hn ca thc ti, thm nhp yu tnh ca cc php, vt ngoi bin sinh t, an tr trong kho tng phc c ca Pht, gii thot khi s tri buc ca nhng kt s v phin no, c ng trong ngi nh v ngi, tm tch tnh nh h khng, hon ton dt sch nhng nghi hoc i vi Pht, v h hin mnh mt cch chn chnh v trung thnh cho bin Pht tr. Khi ta so snh hng Thanh vn v hng B-tt, theo cc c tnh c t y, tc th ta nhn thy ngay mt ng qu lnh lng, xa cch v m mu trit hc, tri hn vi nhng hot ng tinh thn v nhng vn ng mu nhim ca pha kia. B-tt lun lun bn rn vi hnh li tha, c khi tri rng mnh ra khp c v tr, c khi xut hin trong mt no lun hi no , c khi dit tr b i ca ma qun, c khi knh l v cng dng ch Pht trong qu kh, hin ti v v lai. B-tt hon ton t ti trong cc vn ng ny, ngi i n bt c u rt thong dong v t nhin, v khng c g tr ngi cng trnh cu h th gian ca ngi. Tri li, Thanh vn l mt tr thc n dt, s kin ca ngi hon ton c tnh cch trit hc, v s kin khng mt cht nhit thnh ca tn gio; ngi tho mn vi nhng g m t mnh chng c v khng h c mun cho k khc san s ch chng ng tm linh ca mnh. i vi ngi, ton th v tr bt kh t ngh kia l quyn sch khp kn, v v tr bt kh t ngh chnh l hot trng ca ht thy cc B-tt v ni h tm thy l do hin hu ca mnh. D tri thc ca Thanh vn c su xa v thng sut n u, vn cn c mt th gii vt ngoi tm vi bt ca h. Th gii ny, ni theo thut ng ca Gaavyha, l ni m chng ta thy th hin nhng s thn bin (vikurvita), nhng trang nghim (vyha), hng lc siu phm (vabha), nhng du h thn thng (vikrdita), nhng th hin thn bin (pratihrya), s tn thng uy nghim (adhipateryata), nhng hnh vi k diu (caritavikurvita), uy c ti thng (prabhva), nng lc gia tr (adhihna), v quc thanh tnh (ketrapariuddhi). Li na, y l ni c cc cnh gii ca B-tt, chng hi B tt, l ni cc B tt tp hi, thng nhp, thn cn; ni c bin ho thn ca B tt, c thn thng, quyn thuc, quc , ta s t trang nghim, cung in, tr x ngh ngi ca B tt; l ni B tt thm nhp du h tam-mui, qun st th gii, ngng t thn lc, dng mnh tinh tn, cng dng cc Nh Lai, c th k, thnh tu, dng lc, php thn thanh tnh, tr thn vin mn,

nguyn thn ho hin v s, sc thn trn y tng ho; vin mn v thanh tnh ca tt c cc hnh tng ny, mt trng nh tng quang minh v hn, s tri rng ca nhng mng li quang minh, s xut hin ca nhng m my thn bin, s hin thn khp tt c mi phng, s vin mn ca nhng hnh vi thn bin, vn vn.

5
Bi nhng nhn v duyn no m c s khc bit gia Thanh vn v B-tt? Gaavyha khng qun nu ra nhng nguyn nhn gy nn s khc bit quan trng ny, ni v nhng iu kin no khin cho cc hng Thanh vn hon ton m ti trc nhng v s thn thng bin ho din ra mt cch k diu ngay gia chng hi B-tt ti rng Tha. Gaavyha cho ta nhng l do sau y: 1) Bi v phc ca h khng ng; 2) bi v Thanh vn khng thy, khng t mnh tu tp cc cng c ca Pht; 3) bi v h khng chng thc quan nim rng v tr dy y cc quc ca Pht trong mi phng th gii, mi quc u c mt hot cnh vi diu ca ht thy ch Pht; 4) bi v v khng ca ngi nhng th hin k diu c din xut bi ch Pht; 5) bi v h khng khi tm mong cu v thng chnh gic, c th chng c ngay gia lun hi; 6) bi v h khng khuyn dn k khc m p lng mong cu v thng chnh gic; 7) bi v h khng th k tc gia nghip Nh Lai; 8) bi v h khng bo h ht thy chng sinh; 9) bi v h khng khuyn k khc thc hnh cc ba-la-mt ca B-tt; 10) bi v khi cn ln ln trong vng sng cht h khng khuyn d k khc tm cu con mt tr tu ti thng. Li na, 11) bi v cc hng Thanh vn khng khng tu tp tt c phc nghip lm ny sinh Nht thit tr; 12) bi v h khng hon thnh tt c phc nghip thnh tu Pht qu; 13) bi v h khng lm tng trng quc ca Pht bng cch tm cu thn thng tr; 14) bi v h khng thm nhp cnh gii c qun st vi con mt B-tt; 15) bi v h khng tm cu phc nghip lm ny sinh tri kin v t vt ngoi th gii ny; 16) bi v h khng pht nguyn thit lp B-tt o; 17) bi v h khng ty thun vi tt c nhng g pht xut t nng lc gia tr ca Pht; 18) bi v h khng nhn bit rng tt c cc php l nh huyn (my) v B-tt l nh mng; 19) bi v h khng t c nhng hoan h phn khi (prativegavivardhana) ca B-tt; 20) bi v h khng chng c tt c trng thi tm linh k trn, trong con mt tr tu ca Ph Hin (Samantabhadra) m hng Thanh vn v Pht Bch-chi coi nh l xa l. Vy, Gaavyha kt lun, ht thy cc v i Thanh vn nh ngi X-li-pht (Sriputra), v.v..., khng c phc qu, khng c tu nhn, khng c tam-mui, khng c gii thot; khng c thn lc bin ho, khng c uy lc, khng c t ti, khng c tr x, khng c cnh gii, h bc vo chng hi ca B-tt v tham d vo cuc din xut mn kch tm linh v i din ra trong rng Th-a. V h ring tm cu gii thot theo tha v o ca Thanh vn; nhng g h thnh tu u khng vt ngoi qu v ca Thanh vn. Qu tht, h t c tr tu lm hin l chn l, an tr trong bin t ca thc ti (bhtakoi: thc t) hng th tch dit cu cch (atyantanti), nhng h khng c tm i bi rng ln i vi ht thy chng sinh, v h ch chuyn tm vo nhng hnh nghip ca ring mnh (tmakrya), khng c tm cha nhm tr tu B-tt v t mnh t tp theo . H c ring s chng ng v gii thot, nhng h khng mong cu, khng pht nguyn lm cho k khc cng tm thy ch an tr trong . Nh th h khng hiu th no l thn lc bt kh t ngh ca Nh Lai. Ni tm li, hng Thanh vn cn b trm lp di mn nghip chng nng n; h khng th hoi bo nhng tm nguyn ln lao nh cc B-tt, lm li ch cho ht thy chng sinh; s kin ca h khng sng v khng su nn khng nhn thy tt c nhng b n ca cuc sng; h cha h khi m ra ci m Gaavyha gi l con mt ca tr tu (tu

nhn, jnacaku); vi con mt ny, B-tt nm ci nhn vo tt c nhng ci k diu v bt kh t ngh ca cnh gii tm linh, thy tn h thm su xa nht ca n. So th, ci s kin m trit hc ca hng Thanh vn hi ht bit bao!

6
Gaavyha cho ta nhiu th d, ni mt cch tng hnh hn v nhng iu kin no m nhng o hoa ca Thanh Vn cn phi vun ti. Ti xin trch dn mt i iu. Dc theo sng Hng (Gang), c hng triu triu qu i (preta), trn trung v b i kht hnh h; chng cm thy nh thn th mnh bc la; v sinh mng b e da tng pht bi chim chc v mnh th. Cn kht thc y chng i kim nc, nhng chng khng th tm thy nc u c, ngay d ng st dng sng. C con thy dng sng nhng n chng thy c nc, m ch thy mt di t kh ro. Ti sao? Bi v nghip chng ang nng ln n. Cng vy, cc v i Thanh vn hc nhiu thy rng , d cc ngi ngay gia chng hi B-tt, vn khng th nhn ra nhng i thn bin ca Nh Lai. V h khc t Nht thit tr(sarvajat) do bi mng v minh che i mt; v h khng gieo trng thin cn cng c ca mnh trn mnh t Nht thit tr. Trong cc dy ni Hy-m-lp c nhiu loi dc tho; chng c mt y s c kinh nghim phn bit mi loi ty theo c tnh ring bit. Nhng, nhng th sn, nhng th chn, thng lai vng vng ny, khng c mt m nhn thy cc c tnh . Cng vy, B-tt vo trong cnh gii ca tr tu siu vit v t c tm linh v tng, cc ngi c th thy cc Nh Lai v nhng thn bin v i ca cc Nh Lai. Nhng, Thanh vn, ngay gia nhng bin c k diu , m khng thy c; bi v h ch tho mn vi s nghip ca ring mnh (svakrya), khng h bn tm n vic lm li ch cho k khc. Mt th d khc: Nh mt ngi trong chng hi rng ln. Bng nhin y bun ng, v trong cn mng bt ng y c mang ln nh Tu-di sn (Sumeru) c mt cung in lng ly ca Thin cha akrendra. Ch ny, c v s lu cc, n i, vn tc, ao h v.v... mi th u c ring v huy hong. Cng c v s k cc loi chng sinh thin gii, mt t ri y nhng hoa tri, cy ci c trang hong bng nhng xim y p , v bng hoa th rc r. m nhc v cng vi diu tri ln t trn cc cy ci, v nhng cnh, l pht ra nhng m thanh ho iu vui tai, v nhng m thanh ny hp thnh mt bn ho m vi khc ca giai iu ca cc Thin n. V s v n, quyn r vi nhng trang sc lng ly, ang hoan lc cng nhau trn i cao. G y by gi khng cn l mt k bng quang khung cnh ny, bi v y l mt trong nhng ngi d cuc, mnh n vn theo li nh tri, v i ln quanh gia nhng m dn c ca tri Thin kin (Sudarana) y nh l thnh vin ca h ngay t u. Tuy nhin, nhng hin tng ny cha bao gi c mt ngi trn khc chng kin, d l cng t hi y, v nhng g c ngi kia thy, l mt ci thy ch dnh ring cho y m thi. Cng vy, B-tt cng c th nhn thy tt c nhng v k diu trong th gii xut hin bi thn lc th hin ca Pht. V h cha nhm phc c tri qua nhiu kip, pht nguyn y c trn nht Thit tr vn khng c bin t trong thi gian v khng gian. Li na, v h hc tp ht thy cc cng c ca Pht, tu tp theo B-tt o, v do chng c trn y Nht thit tr. Ni tm, h lm trn cc hnh nguyn ca Ph Hin v sng cuc i hnh o, trong khi Thanh vn khng c mt cht tri kin thanh tnh no nh B-tt.

7
T nhng trch dn v miu t trn y, ti hy vng rng, by gi chng ta c mt bi cnh tng qut ca Gaavyha, c phc ho kh r; v cng t y chng ta hc c nhng tng sau y, m s thc, chng cng l ni dung cho chng m u ca Kinh, ng thi

chng cng cho ta mt im ta tin thm vo ch tinh yu ca gio thuyt i tha, mt cch i cng. 1. C mt th gii vn khng thuc vo th gii ny, d c hai khng ri nhau. 2. Th gii, ni sinh hot thng nht ca chng ta, c c trng vi hn cuc trn mi phng din. Mi mt thc ti c bit i lp hn vi nhng ci khc, v nhng ci ny k thc vn l t tnh ca n (svabhva). Nhng trong th gii ca Gaavyha, gi l Php gii (Dharmadhtu), nhng Thc ti c bit c bao hm trong mt Thc ti hong v, v Thc ti hong v ny li thy tham d trong mi Thc ti c bit. Khng phi duy ch th, m mi hin hu c bit bao hm trong chnh n tt c nhng hin hu khc, v nhng ci khc cng nh vy. Nh th c th ni, c mt s h tng giao thip ton din trong Php gii. 3. Nhng hin tng siu nhin ny khng th xut hin trong mt th gii cn b bao trm trong ti tm v cng nhc, bi v, nu nh th, s khng th c giao thip. Nu mt cuc giao thip xut hin c trong nhng iu kin ny, giao thip c ngha l s sp ton din ca tt c nhng thc ti c bit, ngha l, mt cuc hn n. 4. V vy, Php gii l mt th gii ca nh sng khng b ph ty vi bt c hnh dng bng m no. Bn tnh ct yu ca nh sng l hn giao m khng xy ra s ngn ngi hay hy dit ln nhau. Mi nh sng n nht phn chiu trong chnh n tt c nhng nh sng khc, va ton th, va c bit. 5. y khng phi l mt s gii thch mang tinh trit hc v ctn ti t c bng suy l lnh lng, cng khng phi l mt biu hin c tnh cch biu tng ca tr tng tng. N l mt th gii ca kinh nghim tm linh hin thc. 6. Kinh nghim tm linh cng ging nh kinh nghim gic quan. N trc tip, v ch thng cho chng ta tt c nhng g n cm nghim khng cn nh n biu tng hay suy l. Gaavyha phi c lnh hi theo cch ngha l, n nh mt tp ti liu ghi li i sng tm linh hin thc ca mt ngi no . 7. Cnh vc tm linh thuc hng B-tt, khng phi thuc Thanh vn. Thanh vn yn ngh trong mt th gii ca trc gic tr nng v n iu, cao vi trn th gii tng giao v tn ca nhng ci c bit v a th. B-tt c mt tri tim yu thng, v cuc i ca ngi l mt cuc i tn ty v hy sinh dng tng cho th gii ca nhng c bit. 8. Ch c th tip cn x hi ca nhng vt th tm linh bng mt tri tim yu thng rng ln (mahkaru); mt tinh thn bng hu bao la (mahmaitr: i t), bng o hnh (la: gii), bng i nguyn (pranidha), bng nhng nng lc thn thng (abhij), khng (anabhisaskra: v cng dng), khng v li (anyha), nhng phng tin kho lo pht sinh t tr tu siu vit (prajopya: hu phng tin), v nhng s bin ho (nirma).[16] 9. V nhng c tnh trn khng c ni hng Thanh Vn, nn cc v Thanh vn khng c php d vo i hi ca Pht v B-tt. Ngay d h ang gia i hi, h cng khng th nh gi tt c s kin din ra trong nhng chng hi nh th. i tha khng phi ch l Tnh Khng, m ng sau n l mt tinh thn x hi v i ang vn chuyn. 10. Sau ht, chng ta phi nh rng c mt nng lc gia tr (adhihna) ng sau tt c nhng hin tng tm linh din ra trong rng Th-a, v ng sau tt c nhng ha thn B-tt vy quanh Pht. Nng lc ny pht xut t chnh c Pht. Ngi l mt tm im v i v l ci ngun ca s ngi sng. Ngi l mt tri m nh sng soi thu nhng gc ti ca v tr, khng li mt bng m u ht. Pht ca Gaavyha, v vy, c gi l i T-l-gi-na Pht (Mahvairochana-Buddha), c Pht i Quang Minh hay Quang Minh Bin Chiu.

8
kt lun, ti xin trch bi tng ca mt v B-tt (2), c ln tn thn cc cng hnh ca Pht, c theo chng ta c th thy u l mi quan h thng c gia Pht v chng ca ngi, trong Gaavyha[17]:
1. ng i Mu-ni, ng tn qu ging h Thch, y ht thy cc cng c; Ai thy Ngi tm lin c thanh tnh V quay u hng v i tha. 2. Nh lai xut hin gia th gian Lm li ch khp cc loi qun sinh, L do tm nguyn i t bi, Cc Ngi chuyn Php lun v thng 3. Nh Lai tri qua v s kip Sing nng kh nhc v chng sinh; Ht thy c th gian ny Lm sao bo p n ca Ngi? 4. Th chu kh trong cc o o Tri qua v lng kip, Trn khng b Nh Lai M tm cu s xut li (gii thot). 5. Th chu th kh Thay cho cc chng sinh, Trn khng ri b Pht M tm cu chn yn vui. 6. Th mi trong cc no kh M c nghe danh hiu Pht; Khng mong sinh no lnh M mt thong khng nghe n Pht. 7. Th thc sinh trong cc a ngc, Mi ngc qua v s kip, Trn khng xa la Pht M mong cu ra khi no kh. 8. Ti sao mong mi Trong tt c ng d? V c thy Nh Lai V tng trng tr tu 9. Nu c thy Pht, ng Th tn, Tr dit ht thy kh; C th vo cnh gii i Tr ca Nh Lai 10. Nu c thy Pht, ng V t, Dt la cc chng ngi, Nui ln phc v tn, Thnh tu o B-. 11. Nu c thy Pht, Dt sch mi th nghi;

Ty c mun ca tm, Ht thy u y .

Trn y phc ha thi i vi Pht c cho l ca cc B-tt t mi phng t hi v y. chng t quan nim v Pht ni trn c thay i nh th no Thin tng, ti trch mt vi cu tr li ca cc Thin s i vi cu hi: Pht l ai, hay Pht l g? Nh h th Pht- Ri ta s thy ngay y Pht khng cn l mt thc th siu vit c bao trm gia nhng ho quang ca ci tri; m Ngi l mt c gi gia chng ta, ang tr chuyn vi chng ta. Ngi hon ton l mt con ngi c th quen thn c. Nu Ngi c phng ra nh sng no, chng ta phi khm ph, v n khng l ci c sn cho ta tip nhn. c tng tng ca ngi Trung Hoa khng bay ln qu cao xa, qu lng ly, qu linh hot. Tt c nhng hot cnh huy hong c miu t trong phn u ca thin Lun ny u c xp li, li chng ta, mt ln na, ng trn mt t xm. Thot nhn, c mt h cch nghim trng gia Thin tng v Gaavyha nu ta nhn xt v Pht, v nhng hnh vi siu nhin cng cc on ty tng vy quanh. Nhng khi chng ta bc su xung, vo tn yu tnh ca vn , chng ta s nhn ra rng qu thc c s tng tc tng nhp trong Thin m ch c th hiu di nh sng ca Gaavyha. Hoi Hi (720-814), Bch trng sn[18]; c thy tng hi; Pht l ai? Hi: ng l ai? Tng: Ti l m Hi: ng bit m khng? Tng: S s y. Hi bn a pht t ln v hi: ng c thy khng? Tng: Thy Hi im lng, khng ni thm mt li. Nhng, cu hi ca thy tng c tr li ch no? ng ta c thy Pht chng? *** Linh Hun, Ph dung sn[19], t ca Tr Thng, mt hm hi thy: Pht l ai? Thng p: Ti s ni cho ng, nhng ng c tin khng? Hun: Nu ho thng m ni thit tnh, con u dm khng tin. Thng: Chnh l ng . Hun: Lm sao bo nhim ( kin ny)? Thng: Mt ht bi trong con mt, th hoa m rng ti bi. V sau, Php nhn c ni: Nu Quy Tng (tc Tri Thng) m khng c ni li sau, u c phi l Quy Tng na. *** Mt thy tng hi i long Tr Hng[20]: Pht l ai? Hng: Pht l ng Tng: Lm sao hiu? Hng: ng mun thm quai cho bnh bt ? *** Tng Hu Siu hi Php Nhn[21]: Pht l ai? Nhn: ng l Hu Siu *** Tuyt u, tc gi ca Bch nham tp, lm bi tng v ch ny:

 Giang quc xun phong xuy bt kh Ch c ti thm hoa l Tam cp lng cao ng ho long Si nhn do h d ng thu.

Gi heo may ma xun reo vui trn Giang quc; Chim ch c ht lu lo gia m hoa rm. Tam cp sng cao c ho rng, Ngi ngu ban m cn tt nc trong mng.

M T (i Tch)[22] tr li tru tng v trit l hn, khi i Mai hi: Pht l g? T ni: Tc Tm l Phtb. Nhng sau M T i cu p lng danh ny thnh: Khng Tm, khng Pht . Nghe th, i Mai qu quyt: D nay Tin s c ni g, ta vn quyt rng tc Tm tc Pht. *** Khi Vn C Nng[23] hi mt thy tng cu hi ny, v tng y ni: Ti khng hiu. Ngi c cch no gip? S p: gip ng, ti gi y l Pht. Nu hi quang phn chiu, ng hy t xem thn ny l g, tm ny l g. *** Thin s lun lun khuyn cc mn ca mnh ng bm vo vn t. Vn t c coi nh l mt phng tin (upya) gip ta lnh hi Thin. Do c cuc vn p sau y gia Chn Tnh Khc Vn[24] v mt thy tng. Tng hi: Pht l ai? S ci ht sc sng khai. Tng: Ch ti hi c g m ng ci? S: Ta ci ng c t theo vn t sung. Tng: Khng ng ba nay xui xo. S bn ku: Khi lm l! Ri thy tng lui v vi chng. Nhn S li ni: Kin gii ca ng vn theo vn t. V l do , khi c hi, Pht l ai? c Thin s p: Ming l ca ha. (Vin Ng Cn). *** Nu tip tc trch dn cc ng lc ca Thin, vn s khng bao gi dt, nn y s ch a ra mt t trng hp v cho thy c nhiu kha cnh c nu ln i vi s lnh hi v Pht l ai hay l g. Tt c nhng gii p khng nht thit phi tr vo mt phng din no ca Pht, v thy u ty c duyn trong khi hi. *** ng Sn Th S[25]: Ba cn gai Vn nn Vn Yn[26]: Que ct kh Phn chu V Nghip[27]: ng ngh by Th sn Tnh Nim[28]: Con du ci la, b nhc dt. Ba tiu Ngha[29]: Non xanh nc bic Quy tng o Thuyn: Tuyt tan xun t nhin n. Bo phc Th[30]: V p m khng ging. Trng hu oan[31]: Nn bng bn, dt vng. o ng Nng[32]: Chi cng khng gin. Ng t sn Php Din[33]: Mt ngi ngc trn chn khng.

Triu chu Tng Thm[34], nhn tng hi, Pht l g? S p: Ngi trong in . Tng ni: Trong in l tng t st Chnh . Pht l ai? Trong in. Ln khc c tng hi Triu Chu: Pht trc mt l ai? S li p Ngi trong in l sc thn Pht. Pht l ai? Tm l Pht Tm cn c th lng c. Pht l ai? V tm l Pht. C th phn bit Tm v v Tm chng? S ni: ng phn bit ri cn mun i g na? *** Trch dn th l nhiu. Bi v, by gi chng ta thy s g xy ra trong tm cc Thin s khi h mi ngi tr li ty theo c duyn. Chng ta c th ni rng ci thin ti thc tin ca Trung Hoa a Pht tr li mt t, ho ra Ngi c th nai lng lm vic cng chng ta ri trn cng m mi hi, v cng bt bn. So snh vi khun mt lng ly ni rng Th-a c mi phng B-tt vy quanh chim ngng, th mt nt v phc ca Tnh Nim vi Pht, b gi dt la, hay mt lc s chn t m chy, ca Tri Mn[35], l sao! Nhng chnh ch chng ta thy tinh thn ca Hoa Nghim hon ton chu nc trong vng t Vin ng.
[1] Gaavyha v Avatasaka thng c hiu mt cch hm hn l Hoa nghim kinh ; n

i din mt trng phi ln ca i tha. Theo truyn thuyt, ngi ta tin rng Hoa nghim c Pht khai th trong khi Ngi ang nhp i nh ngay sau khi va mi thnh Chnh gic. Trong Kinh ny c Pht khng t thn tuyn thuyt mt php no ngoi tr nhng li tn dng sdhu! sdhu! dnh cho cc bi php c ni bi cc B tt tham d nh Vn-th (Majur) hay Ph Hin (Samantabhadra); hoc Pht phng quang t cc phn khc nhau trong thn th ty theo thi c thch hp. T Sanskrit Gaavyha hon ton dnh tng thut cuc chim bi ca Thin Ti ng t (Sudhana) theo s hng dn ca B tt Vn-th. Ngi thanh nin cu o V thng Chnh gic ln lt tham bi nhiu bc thy, c hn 50 v. Mc ch l mun hc B tt hnh. Bn Kinh ny chim khong hn mt phn t ton b Avatamsaka, v t n l mt tc phm hon chnh, chc chn l c nguyn bn c lp. V chi tit thm, xem thin lun trc. [2] Acintya (bt kh t ngh) v anabhilapya (bt kh c) l nhng con s m cao nht. [3] Hoa nghim (Tht-xoa-nan-), quyn 60; T10n279, tr. 319c16. ng.d. [4] Cf. Lm T ng lc, T47n1985. ng.d. [5] Ti Trung Hoa, truyn thuyt ni Vn-th trn Ng i sn Ph Hin Nga mi sn v Quan Th m ni B--lc-gi. [6] Cf. Truyn ng lc 10, tr. 277a: bi k ny c chp trong truyn Triu chu Tng Thm. Khi S inh ln ni Ng i, mt thy tng bn c n ln. Cng vy, C tn tc ng lc 46, Lin ng hi yu 6. Trong Lm T ng lc, dn trn, khng thy chp bi tng ny. - Ngn Thanh lng trong di Ng i sn, ni truyn thuyt ni B tt Vn-th thng hay xut hin, c khi ho thn lm ngi chn b. Kim mao s t, biu hin cho Tr tu, Vn-th thng ng trn . Ct Tng hay Diu Ct Tng, l Hn dch ca ch Majur (m; Vn-th-s-l). ng.d. [7] concrete universal, trong khi nim ca cc nh duy tm lun Anh, hay cc nh tn ch ngha Hegel quan h tng th (universal) v c th (individual). Theo , tng th hay ci ph qut i lp vi c th (individual) hay nhng ci c bit (particular). Theo nh duy tm lun Anh l Bradley, ph qut th (universal) l ci hip nht nhng s vt c bit, c th. Ph qut th c th (concrete universal) l ci tn ti nh mt c th. Ni theo Hoa nghim, c th xem tn ti c th nh l th gii ca S; tn ti ph qut nh l th gii ca L. Do mi quan h h tng, khng tht tn ti ci c bit khng khng tn ti ci ph qut, v ngc li, vy khi nim universal c th ng nht vi th gii L S v ngi ca Hoa nghim, trong mt ngha tng i. ng.d.

[8] Pht--bt--la: s t phn tn tam mui

<lb n="0677a14"/>. Tht-xoa-nan-: s t tn thn tam mui []". ng.d. [9] Cf. Hoa nghim (Pht--bt--la), quyn 44; (Tht-xoa-nan-), quyn 60. ng.d. [10] Cf. Hoa nghim, dn thng. [11] Bi php ca Thin s Hiu Thun, Linh tuyn vin ; Tc truyn ng lc 22 (Suzuki ghi l quyn 20), tr. 614c06. ng.d. [12] Nguyn Hn: Cu vn khng xc nh ch t. Suzuki hiu ngm n ngi th ba ch cho ngi trong chuyn k. Nhng cng c th hiu l phim ch cho mt ai trong s nhng ngi ang nghe k: Ai (trong cc ngi) c th bit, th ngi bui sng n Ty thin, bui chiu tri v ng . ng.d. [13] Hoc dch ngha l Mn T T . Bn in ting Anh tch lm hai nhn vt: Pra v Maitrayaputra; c l l li n lot. ng.d. [14] Hoa nghim kinh, phm Nhp php gii; bn 60 quyn: phm 34; bn 80 quyn: phm 39. ng.d. [15] Ch 4 v s y ca Pht (catvri vairadyni). ng.d. [16] Trch nhng gio hun ca Di-lc (Maitreya) ging cho Thin Ti (Sudhana), MMG. pp. 14145.- Cf. Hoa nghim, bn 60 quyn, quyn 60 & bn 80 quyn, quyn 79: 10 sinh x ca B tt.- ng.d. [17] l B-tt Dhaimadhtu-tala-bheda-jna-abhij-rja t thng phng th gii n tham d chng hi rng Th a. MMG; p.86. Cf. Hoa nghim, bn 60, quyn 45 (T9n278, tr. 68313): B-tt Phn Bit Php Gii Tr Thng Vng ; bn 80, quyn 60 (T10n279, tr. 326b19): B-tt Php Gii Sai Bit Nguyn Tr Thn Thng Vng .ng.d. [18]Truyn ng lc, quyn 6; T51n2076, tr. 249b26. ng.d. [19] Truyn ng lc, quyn 11; T51n2076, tr. 280c23. ng.d. [20] Thin lm loi t, quyn 2. [21] Bch nham lc quyn 1, tc th 7. [22] M T, tc Giang ty o Nht Thin s, thy l o Tch , tr li cu hi ca i mai Php Thng, Truyn ng lc, quyn 7, T51n2076, tr. 254c02. ng.d. [23] Vn c Nng , Thin lm loi t, quyn 1. [24] , Thin lm loi t quyn 1. [25] [26] [27] [28] [29] [30] [31] [32] [33] [34] [35] Tr Mn Quang T, khi c hi: Pht l ai? th p: Sau khi ci dy ra, ng y chy chn khng.