Professional Documents
Culture Documents
http://thaynsthcol.violet.vn
Ha VC HC
CTPT
Tn HC + ilen
C2H2
C3H4
C4H6
C5H8
C6H10
C7H12
C8H14
C9H16
C10H18
CnH2n 2 (n 2)
ng phn ca ankin :
ankin c 4 Cacbon tr ln c ng phn mch cacbon v ng phn : ni i
tn thng thng :
CH CH : etylaxetilen
CH3 C CH : axetilen
Tnh cht ha hc :
Phn ng cng :
-Cng H2:
CH CH + H2
CH2 CH3
CH CH + H2
CH2 = CH2
-Cng dung dch halogen Br2:
CH CH + Br2 CHBr = CHBr
CHBr = CHBr+ Br2 CHBr2 CHBr2
-Cng HX :
CH CH + HX
CH2 = CHCl (vinyl clorua)
Phn ng ime v trime :
Trang1
Cng hc Ha vi thy Sn
http://thaynsthcol.violet.vn
Ha VC HC
2CH CH
CH2 = CH C CH (vinyl axetilen)
3CH CH
C6H6 (benzen)
Phn ng th ion kim loi : cho sp kt ta vng nht.
CH CH + 2 AgNO3 + 2 NH3 CAg CAg +2 NH4NO3
Phn ng oxi ha :
Phn ng oxi ha hon ton (phn ng chy) :
2CnH2n 1 + (3n 1) O2
ANKAIEN
nh ngha :
ANKAIEN l mch h c hai lin kt i (C = C) trong phn t.
Cng hc Ha vi thy Sn
http://thaynsthcol.violet.vn
CH3 CH(CH3) CH2 CH3
Ha VC HC
CH2 = C(CH3) CH = CH2 + 2H2
Gii nhanh Ha hu c
1. S dung cng thc chung tinh s ete: un hn hp cha n ancol n chc (co cha
H2SO4 c xuc tac, 1700C ) thi tng s ete co th tao ra c tinh theo cng thc sau:
n
= (1 + n). 2
Co th tinh s ete theo quy lut sau:
1 ancol 1 ete
2 ancol 1 + 2 = 3 ete
3 ancol 1 + 2 + 3 = 6 ete
4 ancol 1 + 2 + 3 + 4 = 10 ete
..........
Vy: n ancol 1 + 2 + 3 +.....+n = ( 1 + n ).
n
( ete )
2
Vi du 1: un hn hp cha 4 ancol n chc 1400C ( co H2SO4 c xuc tac ) thi s ete thu
c la:
A.7
B.8
C.9
D.10
Vi du 2: un hn hp cha x ancol n chc 1400C ( co H2SO4 c xuc tac ) thi s ete thu
c la:
A. ( 1 + x )
B. ( 1+ x)
x
2
C.(1 + x ).x
D) ( 1 + x ).2x
2. S dung cng thc tng quat tinh s vong no va s lin kt ( pi ) trong phn t
hirocacbon:
Cng thc tng quat cua hirocacbon: CnH2n + 2 2a ( n 1 )
a la s lin kt ( lin kt i ) hoc s vong no: ( 0 a nguyn n )
+ a = 0 Phn t khng cha lin kt va khng cha vong no.
+ a = 1 Phn t cha 1 lin kt hoc 1 vong no.
+ a = 2 Phn t cha 2 lin kt hoc 2 vong no hay 1 lin kt va 1 vong no.
........
+ a = n Chi xay ra vi hp cht mach h khi n la s chn.
Nh: Khi giai bai thng hoi a ( s lin kt i- lin kt )
Thi: CnH2n + 2 2a , th s C, s H vao cng thc ri giai a
- Con hoi n, cho a thi thng la bin lun ( hm ra thi )
Vi du 1: Licopen ( cht mau o trong qua ca chua chin ) co cng thc phn t C40H56 chi cha
lin kt i va lin kt n trong phn t. S lin kt i trong phn t licopen la:
A. 7
B.9
C.11
D.13
Giai:
Ta co cng thc tng quat : CnH2n + 2 2a , va s nguyn t H cho la 56, nn:
2n + 2 2a = 56 , thay n = 40 ta co: 2.40 + 2 2a = 56 a = 13
Vy phn t cha 13 lin kt i.
Trang3
Cng hc Ha vi thy Sn
http://thaynsthcol.violet.vn
Ha VC HC
Vi du 2: Caroten ( cht mau vang da cam co trong cu ca rt ) cung co CTPT C40H56 cung cha
lin kt i va con co vong no. Khi hiro hoa hoan toan caroten thu c hirocacbon no C40H78.
S lit i va s vong no trong phn t caroten ln lt la:
A.9 va 4
B.10 va 3
C.11 va 2
D.12 va 1
Giai: + Tim tng s lin kt i va s vong no: 2n + 2 2a = 56
Thay n = 40 ta co: 2.40 + 2 2a = 56 a = 13
+ Tim s vong no: ( 82 78) : 2 = 2
+ Tim s lin kt i: 13 -2 = 11
Vi du 3: mt hirocacbon X co cng thc ( CH)n. Cho bit 1 mol X phan ng va u vi 4 mol
H2 hoc vi 1 mol Br2 trong dung dich. CTCT thu gon cua X la:
A. C6H5-CH = CH2
B.C6H5-CH2CH3
C. C6H4- ( CH2CH3)2
D. C6H3-(CH2CH3)3
Giai:
Cng thc cua X la ( CH)n hay CnHn. CTTQ cua X la CnH2n + 2 2a
+ Theo bai ta co: 2n + 2 2a = n n = 2a 2
+ 1 mol X phan ng c vi 4 mol H2 nn X co 4 lin kt i.
+ 1 mol X phan ng c vi 1 mol Br2 trong dung dich nn X phai co 1 lin kt i phn
mach h cua phn t. Vy X co 3 lin kt i mach vong. Suy ra X co 1 vong.
Vy a = 4 + 1 = 5; n = 2.5 2 = 8. CTPT la C8H8. CTCT thu gon la C6H5-CH= CH2
3. Da vao san phm chay cua hirocacbon va phan ng cng vi Br2.
+ Khi t chay hirocacbon thi cacbon tao ra CO2 va hiro tao ra H2O. Tng khi lng C va H
trong CO2 va H2O phai bng khi lng cua hirocacbon.
+ khi t chay ankan thu c s mol H2O ln hn s mol CO2 va s mol ankan chay bng hiu
s cua mol H2O va s mol CO2.
CnH2n + 2 +
3n +1
O2 n CO2 + ( n + 1) H2O
2
+ Da vao phan ng chay cua anken mach h cho s mol CO2 bng s mol H2O.
+ t chay ankin thu c s mol CO2 ln hn s mol H2O va s mol ankin chay bng hiu s
cua s mol CO2 va s mol H2O.
+ Da vao phan ng cng cua ankien vi BR2 co ti l mol 1: 1 va cua ankin vi Br2 co ti l mol
1 : 2.
+ t chay hn hp cac hidrocacbon khng no c bao nhiu mol CO2 thi sau khi hiro hoa
hoan toan ri t chay hn hp hirocacbon khng no o se thu c by nhiu mol CO2. o la
do khi hiro hoa thi s nguyn t C khng thay i va s mol hirocacbon no thu c lun
bng s mol hirocacbon khng no.
+ Sau khi hiro hoa hoan toan hirocacbon khng no ri t chay thi thu c s mol H2O nhiu
hn so vi khi t luc cha hiro hoa. S mol H2O tri hn chinh bng s mol H2 tham gia phan
ng hiro hoa.
Vi du 1: t chay hoan toan m gam hn hp gm CH4, C3H6 va C4H10 thu c 17,6 gam CO2 va
10,8g H2O. Gia tri cua m la:
A. 2
B. 4
C.6
D.8
Giai:
mhn hp = mC + mH =
17,6
10,8
.12 +
.2 = 6 ( gam )
44
18
Trang4
Cng hc Ha vi thy Sn
http://thaynsthcol.violet.vn
Ha VC HC
Vi du 2: t chay hon toan 0,15 mol hn hp 2 ankan thu c 9,45g H2O . Cho san phm chay
vao dung dich Ca(OH)2 d thi khi lng kt tua thu c la:
A.37,5g
B.52,5g
C.15g
D.42,5g
Giai: nankan = n H 2O nCO2 nCO2 = n H 2O nankan
nCO2 =
9,45
0,15 = 0,375 (mol )
18
Giai: n H
2O
12,6
= 0,7 > nCO2 = 0,5
18
Vy o la ankan
Vi du 4: t chay hoan toan hn hp 2 hirocacbon lin tip trong day ng ng thu c 22,4
lit CO2 (kc) va 25,2g H2O. Hai hirocacbon o la:
A. C2H6 va C3H8
B. C3H8 va C4H10
C. C4H10 va C5H12
D. C5H12 va C6H14
Giai:
n H 2O =
25,2
= 1,4mol ; nCO2 = 1mol
18
n H 2O > nCO2 2 cht thuc day ankan. Goi n la s nguyn t C trung binh:
CnH2n + 2 +
Ta co:
3n +1
O2 nCO2 + (n +1) H 2 O
2
n
1
=
1 +n 1,4
n =2,5
C2H6
C3H8
Vi du 5: t chay hoan toan hn hp gm mt ankan va mt anken. Cho san phm chay ln lt
i qua binh 1 ng P2O5 d va binh 2 ng KOH rn, d thy binh 1 tng 4,14g, binh 2 tng
6,16g. S mol ankan co trong hn hp la:
A. 0,06
B. 0,09
C.0,03
D.0,045
Giai: n H
2O
4,14
= 0,23
18
va nCO =
2
6,16
= 0,14
44
Vi du 6: t chay hoan toan 0,1 mol hn hp gm CH4, C4H10 va C2H4 thu c 0,14 mol CO2 va
0,23 mol H2O. S mol cua ankan va anken co trong hn hp ln lt la:
A.0,09 va 0,01
B. 0,01 va 0,09
C. 0,08 va 0,02
D.0,02 va 0,08
n
=
0
,
23
0
,
14
=
0
,
09
n anken = 0,1 0,09 = 0,01 (mol )
Giai: ankan
Vi du 7: t chay hoan toan hn hp 2 hirocacbon mach h trong cung day ng ng thu c
11,2 lit CO2 (kc ) va 9g H2O. Hai hirocacbon o thuc day ng ng nao?
A. Ankan
B. Anken
C.Ankin
D.Aren
11,2
9
Giai: nCO = 22,4 = 0,5 mol ; n H 2O =
= 0,5 mol
18
2
Trang5
Cng hc Ha vi thy Sn
http://thaynsthcol.violet.vn
Ha VC HC
8
= 0,05 mol
160
Giai: nanken = n Br =
2
Anken chay:
0,1
0,1n
0,6
= 0,3 n = 3 C3H6
0,1n =
2
Ta co:
Vi du 10: t chay hoan toan V lit (kc) mt ankin th khi thu c CO2 va H2O co tng khi
lng la 25,2g. Nu cho san phm chay i qua dung dich Ca(OH)2 d thu c 45g kt tua.Gia
tri cua V la:
A. 6,72
B.2,24
C.4,48
D.3,36
45
= 0,45 mol
100
25,2 0,45.44
=
= 0,3mol
18
n H 2O
nankin = nCO2 n H 2O = 0,45 0,3 = 0,15 mol Vankin = 0,15.22,4 = 3,36 lit
Vi du 11: t chay hoan toan V lit (kc) mt ankin thu c 10,8g H2O. Nu cho tt ca san phm
chay hp thu vao binh ng nc vi trong thi khi lng binh tng 50,4g. V co gia tri la:
A.3,36
B.2,24
C.6,72
D.4,48
Giai: Nc vi trong hp thu ca CO2 va H2O
mCO2 + m H 2O = 50,4 g ; mCO2 = 50,4 10,8 = 39,6 g
nCO2 =
39,6
= 0,9mol
44
10,8
= 0,3mol
18
Vi du: X, Y la 2 ancol no, n chc k tip trong day ng ng. Cho hn hp gm 1,6g X va
2,3g Y tac dung ht vi Na thu c 1,12 lit H2 (kc). Cng thc phn t cua 2 ancol la:
A.CH3OH, C2H5OH
B.C2H5OH, C3H7OH
C. C3H7OH, C4H9OH
D. C4H9OH , C5H11OH
Trang6
Cng hc Ha vi thy Sn
http://thaynsthcol.violet.vn
Ha VC HC
1,12
A+B
1,6 + 2,3
= 39
0,1
CH3OH = 32
C2H5OH = 46
5. Da trn phan ng tach nc cua ancol no n chc thanh anken thi s mol anken bng s
mol ancol va s nguyn t cacbon khng thay i.vi vy t ancol va t anken tng ng cho
s mol CO2 nh nhau.
Vi du: Chia a gam ancol etylic thanh 2 phn u nhau.
Phn 1 mang t chay hoan toan c 2,24 lit CO2 (kc)
Phn 2 mang tach nc hoan toan thanh etilen. t chay hoan toan lng etilen nay c m gam
H2O. Gia tri cua m la:
A.1,6
B.1,8
C.1,4
D.1,5
Giai: t ancol c 0,1mol CO2 thi t anken tng ng cung c 0,1 mol CO2. Nhng t
anken cho mol CO2 bng mol H2O vy m = 0,1.18 = 1,8g
6. t 2 cht hu c, phn t co cung s nguyn t C, c cung s mol CO2 thi 2 cah6t1 hu c
mang t co cung s mol.
Vi du: t chay a agm C2H5OH c 0,2 mol CO2. t chay 6gam CH3COOH c 0,2mol
CO2.
Cho a gam C2H5OH tac dung vi 6 gam CH3COOH ( co H2SO4 c xuc tac va nhit , gia s
hiu sut la 100% ) c c gam este. Gia tri cua c la:
A.4,4
B.8,8
C.13,2
D.17,6
Giai:
nC2 H 5OH = nCH 3COOH =
1
nCO2 = 0,1mol
2
Vi du: t chay hn hp 2 anehit no, n chc c 0,4 mol CO2. Hiro hoa hoan toan 2
anehit nay cn 0,2 mol H2 c hn hp 2 ancol no, n chc. t chay hoan toan hn hp 2
ancol thi s mol H2O thu c la:
A. 0,4 mol
B.0,6 mol
C.0,8 mol
D.0,3 mol
Giai: t hn hp anehit c 0,4 mol CO2 thi cung c 0,4 mol H2O. Hiro hoa anehit a
nhn thm 0,2 mol H2 thi s mol H2O cua ancol tri hn cua anehit la 0,2 mol.vy s mol H2O
tao ra khi t ancol la 0,4 + 0,2 = 0,6 mol
8. Da vao phan ng trang bac cho ti l mol cua HCHO va Ag la 1 :4, cua R CHO va Ag la 1 :
2
Trang7
Cng hc Ha vi thy Sn
http://thaynsthcol.violet.vn
Ha VC HC
CO2 + H 2 O + 4 Ag
HCHO + 2Ag2O NH
0
1
1 21,6
n Ag = .
= 0,05mol
4
4 108
= 0,05.30 = 1,5 g ; mCH 3OH = 11,8 1,5 = 10,3 gam
n HCHO =
m HCHO
Vi du 2: Cho hn hp gm 0,1 mol HCOOH va 0,2 mol HCHO tac dung ht vi dung dich
AgNO3 trong amoniac thi khi lng Ag thu c:
A. 108g
B.10,8g
C.216g
D.21,6g
Giai:
0,1 mol HCOOH cho 0,2 mol Ag
0,2 mol HCHO cho 0,8 mol Ag
Vy thu c 1 mol Ag co khi lng 108 gam
Vi du 3: Cht hu c X co thanh phn gm C, H, O trong o oxi chim 53,3% khi lng. Khi
thc hin phan ng trang bac, t 1 mol X cho 4 mol Ag. Cng thc phn t cua X :
A.HCHO
B.(CHO)2
C. CH2(CHO)2
D.C2H4(CHO)2
Giai: 1 mol mi cht trong 4 phng an trn khi trang bac u cho 4 mol Ag nhng chi co
HCHO mi co phn trm khi lng cua oxi la 53,3%.
9. Da vao inh lut bao toan khi lng:
Vi du: un 132,8g hn hp 3 ancol no n chc vi H2SO4 c 1400C thu c hn hp cac
ete co s mol bng nhau va co khi lng la 111,2g. S mol mi ete la:
A.0,1 mol
B.0,2 mol
C.0,3 mol
D.0,4 mol
3.(3 + 1)
= 6 ete
Giai: un hn hp 3 ancol tao ra
2
Theo inh lut bao toan khi lng: mru = mete + m H O
Vy m H 2O = 132,8 111,2 = 21,6g
2
Do
ete
= n H 2O =
21,6
1,2
= 1,2 mol nmi ete =
= 0,2 mol
18
6
Trang8
Cng hc Ha vi thy Sn
http://thaynsthcol.violet.vn
nO =
Ha VC HC
0,32
= 0,02mol
16
Hn hp hi gm:
8,81
= 0,2mol
44
Cng hc Ha vi thy Sn
http://thaynsthcol.violet.vn
Giai: Khi lng ROH phan ng :
Ha VC HC
40.75
= 30gam
100
1 mol
C 1 mol ROH phan ng se tao ra 1 mol CH3COOR lam khi lng tng
( R + 59 ) ( R + 17) = 42 gam
Khi lng tng 36,3 30 = 6,3 gam thi s mol ROH phan ng la:
6,3
= 0,15mol
42
Vi du 4: Cho 3 gam mt axit no, n chc A tac dung va u vi dung dich NaOH. C can dung
dich sau phan ng thu c 4,1 gam mui khan. CTPT cua A la:
A. HCOOH
B. CH3COOH
C.C3H7COOH
D. C2H5COOH
Giai: C 1 mol axit n chc tao thanh 1 mol mui thi khi lng tng ( 23 1 ) = 22 gam, ma
theo bai khi lng mui tng ( 4,1 3 ) = 1,1 gam nn s mol axit la:
n axit =
1,1
= 0,05mol
22
3
8,9
= 35,6 g / mol . Ma MX < M < MY MX < 35,6 < MY MX = 30
0,25
X la H CHO
Vi du 2: Co 2 axit hu c no: A la axit n chc va B la axit a chc. Hn hp ( X ) cha x mol
A va y mol B. t chay hoan toan X thi thu 11,2 lit CO2 (kc). Cho x + y = 0,3 va MA < MB.
CTCT thu gon cua A la:
A. CH3COOH
B.C2H5COOH
C.HCOOH
D.khng xac inh c
S nguyn t cacbon trung binh cua A, B la:
n=
x (n + 1) + y (m + a) 0,5
=
= 1,666
x+y
0,3
Cng hc Ha vi thy Sn
http://thaynsthcol.violet.vn
Ha VC HC
Giai:
Goi n la s nguyn t C trung binh va x la tng s mol cua hai ancol.
CnH2n + 1OH +
3n
O2 nCO2 + ( n +1) H 2 O
2
nx
nCO2 = n.x =
3,584
= 0,16 mol
22,4
n H 2O = (n + 1) x =
3,96
= 0,22 mol
18
n +1) x
( mol )
(1)
(2)
11,2
= 0,5mol
22,4
nCO2 ( 2 )
CnH2n-xO2x +
n 0,3
0,3
( 2) nCO2 = n0,3 = 0,5 n =1,667 1 n n = 1,667 < m = n + 1
n = 1: HCOOH v m = 2: HOOC COOH
2
Trang11
Cng hc Ha vi thy Sn
http://thaynsthcol.violet.vn
Ha VC HC
- S ng cheo thng dung giai bai toan trn ln cac cht vi nhau, co th ng th hoc
di hp th nhng hn hp cui cung phai la ng th.
Vi du 1: Mt dd ancol C2H5OH co ancol la 450 va mt dd ancol etylic khac co ancol la 150.
co mt dung dich mi co ancol la 200 thi cn pha ch v th tich gia dd ancol 450 va
ancol 150 theo ty l la:
A. 1 : 2
B. 2: 5
C. 1: 5
D. 2: 3
Ap dung quy tc ng cheo ta co:
V1 45
5 ( Ly 20 15 )
V1
5
1
=
=
V2 25 5
V2 15
25 ( ly 45 20 )
Vi du 2: Ty khi hi cua mt hn hp gm HCHO va CH3CHO so vi oxi la 1,23. Thanh phn
phn trm v th tich cua hn hp o la:
A. 25,55% va 74,45%
B. 35% va 65%
C.50% va 50%
D. 33,33% va 66,67%
Ta co: M hh = 1,23.32 = 39,36
Ap dung quy tc ng cheo ta co:
CH3CHO 44
9,36
20
39,36
HCHO
% VCH CHO
3
30
VCH 3CHO
V HCHO
9,36 2
4,64 1
4,64
2.100
=
= 66,67% va % VCHO = 100 66,67% = 33,33%
3
M 36,66
2V
= X
V
36,66 32
1V MX
36,66 32
MX = 46 X la C2H5OH
14. Da vao cac ai lng dang tng quat:
Vi du 1: t chay hoan toan a mol axit hu c Y c 2 mol CO2. Mt khac, trung hoa a mol
Y cn va u 2a mol NaOH. CTCT thu gon cua Y la :
A. HOOC CH2- CH2- COOH
B. C2H5-COOH
C. CH3- COOH
D. HOOC COOH
Giai:
-t a mol axit hu c Y c 2a mol CO2 axit hu c Y co hai nguyn t C trong phn t.
- Trung hoa a mol axit hu c Y cn dung u 2 a mol NaOH axit hu c Y co 2 nhom chc
cacboxyl ( -COOH )
CTCT thu gon cua Y la HOOC COOH
Trang12
Cng hc Ha vi thy Sn
http://thaynsthcol.violet.vn
Ha VC HC
Vi du 2: t chay hoan toan a mol mt andehit X ( mach h) tao ra b mol CO2 va c mol H2O
( bit b = a + c ). Trong phan ng trang bac, mt phn t X chi cho 2 electron. X thuc day ng
ng andehit.
Giai:
Trong phan ng trang gng mt andehit X chi cho 2e X la andehit n chc bi vi: RCHO
RCOONH4
t cng thc phn thc phn t andehit n chc X la CxHyO ta co phng trinh
CxHyO + ( x +
a
y 1
y
) O2 x CO2 +
H 2O
4 2
2
ay
ax
( mol )
2
( b mol )
( c mol )
ay
Ta co: b = a + c ax = a +
y = 2x 2
2
Cng thc tng quat cua andehit n chc X la CxH2x 2O co dang Cx 1H2(x -1) 1CHO la andehit
khng no co mt lin kt i, n chc.
Vi du 3: Cng thc phn t cua mt ancol A la CnHmOx. cho A la ancol no thi m phai co gia
tri.
A. m = 2n
B.m = 2n + 2
C.m = 2n 1
D.m = 2n +1
CHC CC BN HC TT!
D cho bn c ngho th khi bn c hc, bn s khng b ngi ta khinh b. (H.Sn )
Trang13