CHNG II: IN T

1. Nam chm vnh cu. * c im: - Ht st hoc b st ht (ngoi ra cn ht niken, coban) - Lun c hai cc, cc Bc (N) sn v cc Nam (S) sn xanh hoc trng - Nu hai nam chm li gn nhau th cc cc cng tn y nhau, cc cc khc tn ht nhau. * Kim nam chm: Lun ch hng Bc-Nam a l (la bn). * ng dng: Kim nam chm, labn, i-na-m xe p, Loa in (loa in c c hai loi nam chm), ng c in n gin, my pht in n gin 2. Tc dng t ca dng in T trng * Th nghim xtet: t dy dn song song vi kim nam chm. Cho dng in chy qua dy dn, kim nam chm b lch khi v tr ban u c lc tc dng ln kim nam chm (lc t) * Kt lun: Dng in chy qua dy dn thng hay dy dn c hnh dng bt k u gy ra tc dng lc (lc t) ln kim NC t gn n. Ta ni dng in c tc dng t. *T trng: l khng gian xung quanh NC, xung quanh dng in c kh nng tc dng lc t ln kim NC t trong n. * Cch nhn bit t trng: Ni no trong khng gian c lc t tc dng ln kim NC (lm kim nam chm lch khi hng Bc-Nam) th ni c t trng 3. T ph - ng sc t a. T ph: l hnh nh c th v cc ng sc t, c th thu c t ph bng rc mt st ln tm nha trong t trong t trng v g nh b. ng sc t (ST): - Mi ST c 1 chiu xc nh. Bn ngoi NC, cc STc chiu i ra t cc Bc (N), i vo cc Nam (S) ca NC - Ni no t trng cng mnh th ST dy, ni no t trng cng yu th ST tha. 4. T trng ca ng dy c dng in chy qua. a. T ph, ng sc t ca ng dy c dng in chy qua: - T ph bn ngoi ng dy c dng in chy qua v bn ngoi thanh NC l ging nhau - Trong lng ng dy cng c cc ng mt st c sp xp gn nh song song vi nhau. b. Quy tc nm tay phi: Nm bn tay phi, ri t sao cho bn ngn tay hng theo chiu dng in chy qua cc vng dy th ngn tay ci choi ra ch chiu ca ST trong lng ng dy.
Trang 1

5. S nhim t ca st, thp Nam chm in. a. S nhim t ca st thp: * St, thp, niken, cban v cc vt liu t khc t trong t trng, u b nhim t. * Sau b b nhim t, st non khng gi c t tnh lu di, cn thp th gi c t tnh lu di b. Nam chm in: - Cu to: Cun dy dn, li st non - Cc cch lm tng lc t ca nam chm in: + Tng cng dng in chy qua cc vng dy + Tng s vng dy ca cun dy 6. ng dng ca NC in: Ampe k, rle in t, rle dng, loa in (loa in c c hai loi nam chm), my pht in k thut, ng c in trong k thut, cn cu, thit b ghi m, chung in a. Loa in: - Cu to: B phn chnh ca loa in : ng dy L, nam chm ch E, mng loa M. ng dy c th dao ng dc theo khe nh gia hai t cc ca NC - Hot ng: Trong loa in, khi dng in c cng thay i c truyn t micr qua b phn tng m n ng dy th ng dy dao ng.Pht ra m thanh .Bin dao ng in thnh m thanh b. Rle in t: - Rle in t l mt thit b t ng ng, ngt mch in, bo v v iu khin s lm vic ca mch in. - B phn ch yu ca rle gm mt nam chm in) v mt thanh st non c. R le dng - Rle dng l mt thit b t ng ngt mch in bo v ng c, thng mc ni tip vi ng c. 7. Lc in t. a. .Tc dng ca t trng ln dy dn c dng in: - Dy dn c dng in chy qua t trong t trng, khng song song vi ST th chu tc dng ca lc in t b. Quy tc bn tay tri - t bn tay tri sao cho cc ST hng vo lng bn tay, chiu t c tay n tay gia hng theo chiu dng in th ngn tay ci choi ra 900 ch chiu ca lc in t. 8. ng c in 1 chiu. a. Cu to ng c in mt chiu n gin
Trang 2

- C c hai b phn chnh l NC to ra t trng (B phn ng yn Stato) v khung dy dn cho dng in chy qua (B phn quay Rto) - Chuyn ha nng lng: in nng -> c nng. b. ng c in mt chiu trong KT: - Trong C k thut, b phn to ra t trng l NC in (Stato) - B phn quay (Rto) ca C k thut gm nhiu cun dy t lch nhau v song song vi trc ca mt khi tr lm bng cc l thp k thut ghp li. 9. Hin tng cm ng in t: a. Cu to v hot ng ca inam xe p - Cu tao: Nam chm v cun dy dn - Hot ng: Khi nm quay th nam chm quay theo, xut hin dng in trong cun dy lm n sng b. Dng NC to ra dng in: - Dng NC vnh cu: Dng in xut hin trong cun dy dn kn khi ta a mt cc ca nam chm li gn hay ra xa mt u cun dy hoc ngc li - Dng NC in: Dng in xut hin cun dy dn kn trong thi gian ng hoc ngt mch in ca NC in, ngha l trong thi gian dng in ca NC in bin thin. c. Hin tng cm ng in t: - Khi s ng sc t xuyn qua tit din S ca cun dy bin thin, trong cun dy xut hin dng in. Dng in gi l dng in cm ng. Hin tng xut hin dng in cm ng gi l hin tng cm ng in t - C th dng 2 n LED mc song song ngc chiu vo 2 u cun dy pht hin s i chiu ca dng in cm ng, v n LED ch sng khi dng in chy qua n theo 2 chiu xc nh. 10. Dng in xoay chiu: - Dng in cm ng trong cun dy dn kn i chiu khi s ng sc t xuyn qua tit din S ca cun dy ang tng m chuyn sang gim hoc ngc li ang gim chuyn sang tng. Dng in lun phin i chiu gi l dng in xoay chiu. - Khi cho cun dy dn kn quay trong t trng ca nam chm hay cho nam chm quay trc cun dy dn th trong cun dy xut hin dng in cm ng xoay chiu 11. My pht in xoay chiu: - My pht in xoay chiu c hai b phn chnh l nam chm v cun dy dn. Mt trong hai b phn ng yn gi l stato, b phn cn li quay gi l rto. - C hai loi my pht in xoay chiu: Loi 1: Khung dy quay (Rto) th c thm b gp (hai vnh khuyn ni vi hai u dy, hai vnh khuyn t ln hai thanh qut, khi khung dy quay th vnh khuyn quay cn thanh qut ng yn). Loi ny ch khc ng c in mt chiu
Trang 3

 b gp (c gp). my pht in mt chiu l hai bn khuyn t ln hai thanh qut. Loi 2: Nam chm quay (nam chm ny l nam chm in)_Rto - Khi rto ca my pht in xoay chiu quay c 1vng th dng in do my sinh ra i chiu 2 ln. Dng in khng thay i khi i chiu quay ca rto. - My pht in quay cng nhanh th HT 2 u cun dy ca my cng ln. Tn s quay ca my pht in nc ta l 50Hz. 12. Cc tc dng ca dng in xoay chiu o cng dng in v hiu in th xoay chiu. - Dng in xoay chiu c tc dng nh dng in mt chiu: tc dng nhit, tc dng pht sng, tc dng t - Lc in t (tc dng t) i chiu khi dng in i chiu. - Dng ampe k v vn k xoay chiu c k hiu AC (hay ~) o gi tr hiu dng ca CD v HT xoay chiu. Khi mc ampe k v vn k xoay chiu vo mch in xoay chiu khng cn phn bit cht (+) hay (-).. - Cc cng thc ca dng in mt chiu c th p dng cho cc gi tr hiu dng ca cng v HT ca dng in xoay chiu 13.Truyn ti in nng i xa: - Khi truyn ti in nng i xa bng ng dy dn s c mt phn in nng hao ph do hin tng ta nhit trn ng dy. - Cng sut hao ph do ta nhit trn ng dy dn t l nghch vi bnh phng hiu in th t vo hai u dy dn
Php P 2 .R U2

- gim hao ph trn ng dy truyn ti in nng i xa ta c cc phng n sau: + Tng tit din dy dn (tn km) + Chn dy c in tr sut nh (tn km) + Tng hiu in th (thng dng) - Khi truyn ti in nng i xa phng n lm gim hao ph hu hiu nht l tng hiu in th t vo hai u dy dn bng cc my bin th. 14. My bin th - Khi t mt hiu in th xoay chiu vo hai u cun dy s cp ca mt my bin th th hai u ca cun dy th cp xut hin mt hiu in th xoay chiu. - Khng th dng dng in mt chiu khng i (dng in mt chiu) chy my bin th c.

Trang 4

- T s hiu in th hai u cc cun dy ca my bin th bng t s gia s vng ca cc cun dy .

U1 n1 U2 n2

- Nu s vng dy cun s cp (u vo) ln hn s vng dy cun th cp (u ra) my gi l my h th. Nu s vng dy cun s cp nh hn s vng dy cun th cp th gi l my tng th. - 2 u ng dy ti in v pha nh my in t my tng th gim hao ph v nhit trn ng dy ti, ni tiu th t my h th xung bng HT nh mc ca cc dng c tiu th in

Trang 5