Xi m¨ng lß ®øng

Lêi më ®Çu

Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ,vÊn ®Ò më cöa héi

nhËp _th«ng th¬ng kinh tÕ gi÷a c¸c níc trong khu vùc vµ quèc
tÕ ®· ®Æt ra rÊt nhiÒu thö th¸ch cho c¸c ngµnh kinh tÕ trong
níc . Sù xuÊt hiÖn cña c¸c s¶n phÈm c«ng nghÖ tiªn tiÕn h¬n lµ
®iÒu lo ng¹i cho viÖc c©n b»ng vµ ph¸t triÓn cña c¸c thµnh
phÇn kinh tÕ trong níc ,®Æc biÖt lµ nh÷ng ngµnh kinh tÕ
kh«ng ph¶i lµ thÕ m¹nh.ViÖc ®iÒu tiÕt vµ ®Þnh h×nh l¹i
nh÷ng chiÕn lîc ph¸t triÓn lµ yªu cÇu cÊp thiÕt cho mäi thµnh
phÇn kinh tÕ hiÖn nay.
Lµ mét thµnh phÇn kinh tÕ ®ãng gãp 10 ÷12 % GDP
cña tæng c¸c ngµnh c«ng nghiÖp ,ngµnh xi m¨ng ViÖt Nam ®·
chiÕm mét vai trß quan träng ë mét ®Êt níc ®ang trong giai
®o¹n chuyÓn ®æi .Sù biÕn ®éng cña t×nh h×nh kinh tÕ
chÝnh trÞ trong níc vµ héi nhËp AFTA ®· n¶y sinh rÊt nhiÒu vÊn
®Ò míi .ViÖc c¾t gi¶m thuÕ khiÕn thuÕ nhËp khÈu xi m¨ng tõ
c¸c níc ASEAN vµo ViÖt Nam chØ cßn 20% ;gi¸ b¸n mét tÊn xi
m¨ng nhËp khÈu (xi m¨ng Th¸i Lan ) t¹i Thµnh Phè Hå ChÝ Minh
chØ b»ng gi¸ b¸n mét tÊn xi m¨ng trong níc ….ChÝnh v× thÕ
mµ vÊn ®Ò vÒ thÞ trêng xi m¨ng lµ t¬ng ®èi dµi .Vµ sù ph¸t
triÓn cña nã trong t¬ng lai cßn rÊt l©u bÒn. VÝ nh ®èi víi mét
sè tØnh thµnh phè ë níc ta xi m¨ng lµ mét mòi nhän hµng ®Çu
trong ph¸t triÓn kinh tÕ ,t¨ng thu nhËp quèc d©n nh Thµnh phè
H¶i D¬ng ,…….
NghÞ quyÕt ®¹i héi ®¶ng VIII ®· ®Ò ra chiÕn lîc ph¸t
triÓn xi m¨ng ViÖt Nam ®Õn n¨m 2000 ph¶i ®¹t 19 ÷ 20 triÖu
tÊn vµ ®Õn 2010 ®¹t s¶n lîng 44 triÖu tÊn ®¸p øng nhu cÇu
trong níc vµ tiÕn tíi suÊt khÈu.
Trong t¬ng lai ch¾c ch¾n xi m¨ng sÏ cã mét tiÒm
n¨ng rÊt lín ®Ó ph¸t triÓn .Bªn c¹nh nh÷ng lîi Ých mµ nã mang
l¹i th× viÖc s¶n xuÊt xi m¨ng còng ®Æt ra vÊn ®Ò lín vÒ «
nhiÔm m«i trêng .ChÝnh v× thÕ mµ chóng t«i ®· lùa chän ®Ò
tµi nµy cho bµi viÕt cña m×nh ®Ó lµm râ vÒ c«ng nghÖ vµ v×
sao mµ viÖc s¶n xuÊt xi m¨ng l¹i g©y ra « nhiÔm m«i trêng
còng nh ®Ò ra mét vµi gi¶i ph¸p cho vÊn ®Ò « nhiÔm mµ nã
g©y ra.

Nhãm 1 _Líp c«ng nghÖ m«i trêng 1

Xi m¨ng lß ®øng

Trong bµi viÕt nµy chóng t«i sÏ chia ra 4

phÇn:
PhÇn I : Lîc sö ph¸t triÓn xi m¨ng trong níc vµ quèc tÕ
PhÇn II : Nguyªn nhiªn liÖu s¶n xuÊt xi m¨ng
PhÇn III : S¬ lîc c«ng nghÖ s¶n xuÊt xi m¨ng
PhÇn IV : VÊn ®Ò « nhiÔm m«i trêng do c«ng nghÖ nµy
PhÇn V : Mét sè gi¶i ph¸p sö lý

PhÇn I. Lîc sö ph¸t triÓn cña xi m¨ng.

1) Lîc sö ph¸t triÓn cña xi m¨ng thÕ giíi

Tõ xa loµi ngêi ®· biÕt dïng c¸c lo¹i nguyªn liÖu thiªn nhiªn
cã tÝnh kÕt dÝnh ®Ó x©y dùng c¸c c«ng tr×nh, nhng nãi
chung c¸c chÊt kÕt dÝnh nµy cã cêng ®é thÊp kh«ng ®¸p øng
®îc nhu cÇu sö dông ngµy cao cña con ngêi. M·i ®Õn n¨m 1812
÷ 1825 Xi m¨ng Poocl¨ng míi ®îc ph¸t hiÖn, Xi m¨ng Poocl¨ng
®· ®îc ph¸t triÓn qua gÇn hai thÕ kû nªn c«ng nghÖ s¶n xuÊt
ngµy cµng cao. Tríc ®©y xi m¨ng ®îc s¶n xuÊt chñ yÕu theo
ph¬ng ph¸p b¸n kh«, phèi liÖu ®îc vª viªn trong lß ®øng, ph-
¬ng ph¸p ít lß quay, ph¬ng ph¸p kh« chØ lµ thø yÕu, s¶n lîng xi
m¨ng s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p ít chiÕm 70 ÷ 80% s¶n lîng xi
m¨ng s¶n xuÊt ra. Ngµy nay ®Ó tiÕt kiÖm nhiªn liÖu, nhiÖt l-
îng, cïng víi sù ph¸t triÓn cña khoa häc c«ng nghÖ th× c«ng
nghÖ s¶n xuÊt xi m¨ng theo ph¬ng ph¸p kh« chiÕm vÞ trÝ chñ
®¹o. hiÖn nay c«ng nghÖ s¶n xuÊt xi m¨ng trªn thÕ giíi ®¹t
®Õn tr×nh ®é cao, s¶n lîng t¨ng, chÊt lîng tèt, phong phó vÒ
chñng lo¹i. ®øng ®Çu lµ c¸c níc cã nÒn c«ng nghiÖp tiªn tiÕn
nh Mü, NhËt vµ c¸c níc T©y ©u.
• S¶n lîng xi m¨ng cña mét sè níc ®«ng nam ¸ trong
nh÷ng n¨m ®Çu vµ cuèi thËp kû 90 nh sau (triÖu tÊn):

Nhãm 1 _Líp c«ng nghÖ m«i trêng 2

Xi m¨ng lß ®øng

N¨m Th¸i lan In®«nªxi Malaixia Philipin

a
1990 18,044 16,298 6,732 6,632
1991 18,890 16,238 7,738 7,536
1998 22,829 22,314 11,722 12,888
1999 25,700 33,212 15,840 13,394
2000 26,700 43,983 18,050 15,039

NhËn xÐt: S¶n lîng xi m¨ng t¨ng nhanh, sau 10 n¨m s¶n lîng
t¨ng gÇn gÊp ba nh Ind«nªxa, Malaixia, Philipin. Riªng th¸i lan
do chÞ khñng khoµng tµi chÝnh nh÷ng n¨m cuèi cña thËp kû
nªn s¶n lîng t¨ng chËm h¬n.
So s¸nh b×nh qu©n xi m¨ng trªn mét ®Çu ngêi cña níc ta
vµ mét sè níc trong khu vùc (kg/ngêi/n¨m).

N¨m Hµn Malaixi Th¸i Philipi In®onª ViÖt

quèc a lan n xia Nam
1990 772 321 330 112 87 45
1997 1205 690 655 235 140 125

NhËn xÐt: B×nh qu©n xi m¨ng trªn ®Çu ngêi cña níc ta cßn
rÊt thÊp, ®iÒu ®ã chøng tá cïng víi sù ph¸t triÓn cña x· héi th×
nhu cÇu xi m¨ng cña níc ta cßn t¨ng cao.
2) Lîc sö ph¸t triÓn cña xi m¨ng ViÖt Nam
• Cuèi thÕ kû XIX thùc d©n Ph¸p thÊy nguån nguyªn liÖu ë
níc ta phong phó vµ nh©n c«ng rÎ m¹t nªn Ph¸p ®· x©y
dùng nhµ m¸y xi m¨ng H¶i phßng vµo n¨m 1899 chñ yÕu
®Ó phôc vô x©y dùng cÇu cèng, c«ng tr×nh qu©n sù.
• N¨m 1899 ®Õn 1922 x©y dùng 5 hÖ thèng lß ®øng cã
n¨ng suÊt 12 v¹n tÊn, n¨m 1928 ÷ 1939 x©y 5 lß quay cã
n¨ng suÊt 30 v¹n tÊn. Sau hoµ b×nh lËp l¹i 1954 c¸c níc
x· héi chñ nghÜa gióp ta kh«i phôc vµ c¶i t¹o nhµ m¸y xi
m¨ng H¶i phßng ®a tæng c«ng suÊt 70 v¹n tÊn.
• N¨m 1960 ÷ 1970 x©y dùng thªm hµng chôc nhµ m¸y xi
m¨ng lß ®øng.
• N¨m 1963 x©y dùng nhµ m¸y Hµ tiªn I (theo ph¬ng ph¸p
ít).

Nhãm 1 _Líp c«ng nghÖ m«i trêng 3

Xi m¨ng lß ®øng

• N¨m 1976 ÷ 1982 x©y dùng nhµ m¸y xi m¨ng BØm s¬n
theo ph¬ng ph¸p ít cã n¨ng suÊt 1,2 triÖu tÊn vµ nhµ
m¸y xi m¨ng Hoµng th¹ch víi n¨ng suÊt 1,1 triªu tÊn theo
ph¬ng ph¸p kh«.
• N¨m 1991 ÷ 1992 x©y dùng nhµ m¸y Hµ tiªn II theo ph-
¬ng ph¸p kh« víi n¨ng suÊt 1,1 ÷ 1,2 triÖu tÊn.
• N¨m 1993 ÷ 1996 x©y dùng nhËp h¬n 40 d©y truyÒn xi
m¨ng lß ®øng cña Trung quèc: N¨m 1994 ®¹t 914 ngh×n
tÊn, n¨m1995 ®¹t 1200000 tÊn, n¨m 1995 ®¹t 2,384
triÖu tÊn.
• N¨m 1998 x©y song Hoµng th¹ch II víi n¨ng suÊt 1,2
triÖu tÊn, n¨m 1999 x©y song Bót s¬n víi n¨ng suÊt 1,4
triÖu tÊn. Ngoµi ra cßn x©y dùng thªm 3 c¬ së liªn
doanh: Chinh poong n¨ng suÊt 1,4 triÖu tÊn, Sao mai 1,7
triÖu tÊn, Nghi s¬n 2,3 triÖu tÊn.
• Thèng kª n¨ng lùc s¶n xuÊt vµ nhu cÇu xi m¨ng cña níc
ta trong t¸m n¨m gÇn ®©y (triÖu tÊn):

20
Tæng nhu cÇu
S¶n l­îng trong n­íc
15

10

0
NhËn 1994
1993 xÐt: Møc
1995 gia t¨ng
1996 nhu1997
cÇu xi1998
m¨ng 1999
sÊp sØ2000
22% mçi
n¨m tõ 1993 ÷ 2000 c¨n cø vµo møc ®é t¨ng trëng nµy dù b¸o
nhu cÇu xi m¨ng nh÷ng n¨m tiÕp theo nh sau (triÖu tÊn):

N¨m 2005 2010 2020

Nhu cÇu 22,5 33 54

• KÕt luËn: qua viÖc ph©n tÝch t×m hiÓu lÞch sö, xu híng
ph¸t triÓn cña xi m¨ng thÕ giíi còng nh ë ViÖt Nam, ta
thÊy xi m¨ng cã mét tiÒm n¨ng rÊt lín.

PhÇn II : Nguyªn nhiªn liÖu s¶n xuÊt xi m¨ng

Nhãm 1 _Líp c«ng nghÖ m«i trêng 4

Xi m¨ng lß ®øng

I.nguyªn liÖu
Clanke lµ nguyªn liÖu chñ yÕu ®Ó s¶n xuÊt xi m¨ng nã
bao gåm 4 thµnh phÇn chÝnh : CaO , SiO2 , Al2O3, Fe2O3 . Nh vËy
nguyªn liÖu ®Ó s¶n xuÊt xi m¨ng lµ c¸c lo¹i kho¸ng tù nhiªn cã
chøa hµm lîng lín c¸c chÊt trªn .
1.CaO
Nhãm oxit canxi do nhãm cacbonat canxi cung cÊp hoÆc
dïng v«i côc CaO hay v«i bét
hydrat d¹ng Ca(OH)2.
CaO lµ thµnh phÇn chñ yÕu cña Clanke . Trong qu¸ tr×nh
nung luyÖn nã tham gia ph¶n øng ho¸ häc víi c¸c oxit : SiO-
2,Al2O3,Fe2O3 . ®Ó t¹o thµnh4 kho¸ng chÝnh cña Clanke : C3S,C2S,
C3A , vµ C4AF .CaO dîc t¹o thµnh do ph©n huû CaCO3 ë nhiÖt
®é tõ 650 ÷ 9500C. §¸ v«i lµ lo¹i vËt liÖu dÔ ®Ëp ,mÇu tr¾ng
,tû träng dao ®éng tõ 3.08 ÷ 3,3 .Tuú theo tõng lo¹i ®¸ v«i
nung luyÖn ë nhiÖt ®é cao mµ nhiÖt ®é nung kh¸c nhau .Ho¹t
tÝnh ho¸ häc cña ®¸ kh¸c nhau th× nhiÖt ®é nung còng kh¸c
nhau, ®iÓm nãng ch¶y cña ®¸ v«i nguyªn chÊt lµ 24140C . Khi
kÕt tinh xong th× kh«ng mµu hoÆc cã mµu vµng tro .Tinh thÓ
cã thÓ lËp ph¬ng .Hµm lîng CaO trong Clanke cao ,kho¸ng vËt
mang tÝnh phÌn cao . Kho¸ng vËt tÝnh phÌn cao lµm cho tèc ®é
ho¸ níc cµng nhanh vµ Clanke chÝn cµng nhanh cêng ®é cµng
cao .Nhng nÕu lîng CaO cµng cao lµm cho lîng CaTD t¨ng . Do
vËy, hµm lîng CaO trong phèi liÖu ph¶i lu«n ®¹t ®îc tû lÖ hîp lý.
2. SiO2
Lµ mét trong nh÷ng thµnh phÇn chñ yÕu cña Calance,
cã tû lÖ ®øng sau CaO, Oxit Silic ®îc ®a vµo phèi liÖu chñ yÕu
do nguyªn liÖu ®Êt sÐt cung cÊp.
Khi nung luyÖn ë nhiÖt ®é cao SiO2 tham gia ph¶n øng ho¸ häc
víi CaO ®Ó t¹o thµnh C3S, C2S. NÕu trong phèi liÖu cã hµm lîng
CaO nhÊt ®Þnh, SiO2 cao thi Calanke ®îc t¹o thµnh cã hµm lîng
C2S lín. Trong qu¸ tr×nh lµm l¹nh chËm ë kho¶ng nhiÖt ®é trªn
díi 500oC th× cã sù biÕn ®æi thï h×nh chuyÓn ho¸ β C2S → δ C2S
lµm cho Clanke bÞ t¶ vôn kho¸ng δ C2S kh«ng cã tÝnh kÕt dÝnh
vµ lµ thµnh phÇn cã h¹i trong xim¨ng do hiÖn tîng tr¬ng në thÓ
tÝch.
3.Al2O3
Cã trong nguyªn liÖu ®Êt sÐt lµ chñ yÕu. Trong qu¸
tr×nh nung luyÖn Al2O3 kÕt hîp víi CaO vµ Fe2O ®Ó t¹o thµnh
kho¸ng C3A vµ C4AF, CA vµ C12A. Khi hµm lîng Al2O3 trong
Calanke nhiÒu lµm cho C3A t¨ng…

Nhãm 1 _Líp c«ng nghÖ m«i trêng 5

Xi m¨ng lß ®øng

Trong qu¸ tr×nh nung luyÖn Al2O3 tham gia t¹o thµnh
pha láng. Trong pha láng Al2O3 cã tÝnh phÌn cao vµ ph©n ly
thµnh Al3O4. Trong ®ã mèi liªn kÕt Al-O t¬ng ®èi m¹nh, cã ®é
nhít cao, dÎo. Khi ®é nhít t¨ng cao sÏ rßn vµ cã thÓ bÎ ®îc.
ChÝnh khi ®é nhít kh¸ cao lµ lóc löa cuèi cña lß trong
qu¸ tr×nh nung luyÖn æn ®Þnh. Nh÷ng nguyªn tö cßn trong
pha láng lµm t¨ng lùc c¶n bao bäc xung quanh van phèi liÖu
lµm cho oxi kh«ng khÝ kh«ng chui s©u ®îc vµo trong viÖn liÖu,
qu¸ tr×nh ch¸y gi¶m vµ lµm cho qu¸ tr×nh nung luyÖn trë lªn
khã kh¨n, thêng g©y ra hiÖn tîng sèng, lçi.
4.Fe2O3
Oxit s¾t trong phèi liÖu do nguyªn liÖu quÆng s¾t hay
Ferit mang vµo. Trong qu¸ tr×nh nung luyÖn Fe2O3 tham gia
ph¶n øng ho¸ häc víi CaO vµ Al2O3 ®Ó t¹o thµnh kho¸ng C4AF.
Khi C4AF ®îc t¹o thµnh nhiÒu sÏ lµm cho qu¸ tr×nh
®ãng r¾n cña xim¨ng chËm. Sù cã mÆt cña Fe2O3 trong thµnh
phÇn phèi liÖu khi nung luyÖn sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho sù h×nh
thµnh pha láng sím. Do b¸n kÝnh nguyªn tö nhá nªn trong pha
láng Fe2O3 ph©n ly thµnh i«n Fe3+ vµ O2- bao bäc xung quanh cã
lùc liªn kÕt yÕu dÔ bÞ chia c¾t lµm cho ®é linh ®éng cña pha
láng t¨ng t¹o ®iÒu kiÖn cho phèi liÖu chÝn tèt nhng dÔ kÕt
t¶ng, ®ãng côc to ,tÇng löa cuèi dÔ.
5.C¸c nguån cung cÊp
a. Nhãm SiO2, Al2O3,Fe2O3 chñ yÕu do nhãm kho¸ng sÐt cung
cÊp nh ®Êt sÐt c¸c lo¹i .Trong trêng hîp thiÕu oxit nh«m ngêi ta
ph¶i dïng phô gia ®iÒu chØnh lµ quÆng boxit . nªó thiÕu Fe ng-
ßi ta bæ xung thªm quÆng quaczit phong ho¸ ë Hoµ B×nh
,VÜnh Phó hoÆc loai ®Êt ph¸p cæ ë H¶i Phßng .
b-Nhãm nguyªn liÖu cung cÊp CaO
Cã rÊt nhiÒu nhãm nguyªn liÖu cung cÊp CaO nh nhãm
cacbonat canxi ,nhãm v«i côc CaO hay v«i bét hydrat d¹ng
Ca(OH)2 .Nhng theo tµi liÖu nghiªn cøu cña But ,Timaxep ®· rót
ra kÕt luËn : kh¶ n¨ng t¹o kho¸ng Clanke m¹nh nhÊt lµ Ca(OH) 2
sau ®ã ®Õn CaCO3 tiÕp theo lµ CaO do nung Ca(OH)2 vµ cuèi
cïng lµ CaO do nung CaCO3 v«i . Së dÜ nh vËy lµ Ca(OH)2 cã ®é
ph©n t¸n cao do ph©n huû ë nhiÖt ®é thÊp t¹o CaO cã cÊu tróc
t¬i xèp cã ¸i lùc m¹nh ph¶n øng nhanh chãng trong pha r¾n
.CaCO3 ph©n huû m¹nh ë 900 ÷ 10000C lóc ®ã CaO míi sinh cha
hoµn chØnh .
CaCO3 = CaO + CO2
CaO do nung Ca(OH) 2 th× CaO ph¶i tr¶i qua qu¸ tr×nh
nung nãng biÕn ®æi cÊu tróc sÝt chÆt nªn ph¶n øng kÐm.

Nhãm 1 _Líp c«ng nghÖ m«i trêng 6

Xi m¨ng lß ®øng

CßnCaO do nung CaCO3 cña ®¸ v«i th× cã cÊu tróc rÊt chÆt do
CaCO3 ®· bÞ nung ë 1000 ÷ 12000C.
Trong thùc tÕ ngêi ta thêng dïng CaCO3 hoÆc Ca(OH)2
v× cÊu tö ®¸ v«i cña chóng cã thµnh phÇn t¬ng ®èi æn ®Þnh
,dÔ khèng chÕ qu¸ tr×nh gia c«ng .
¥ níc ta nhµ m¸y xi m¨ng H¶i Phßng ,Hoµng Th¹ch ,Hµ Tiªn vµ
60 c¬ së xi m¨ng lß ®øng ®Òu dïng cÊu tö ®¸ v«i canxit trong
phèi liÖu .Khi chän ®¸ v«i lµm xi m¨ng tèt nhÊt chän ®¸ v«i,
sÐt cã t¹p chÊt sÐt trªn 20% ph©n t¸n ®Òu .Th«ng thêng dïng
®¸ v«i lo¹i s¹ch cã CaCO3>90% ,t¹p chÊt ph©n t¸n ®Òu vµ
MgO<5% .ë miÒn trung vµ miÒn nam ngêi ta dïng ®¸ v«i xß
biÓn ,xÝ nghiÖp xi m¨ng thuËn Ch©u S¬n La dïng ®¸ phÊn .
c. Nhãm kho¸ng sÐt
®Êt sÐt cung cÊp phèi liÖu oxit Al2O3, Fe2O3, SiO2. Tuú
lo¹i ®Êt sÐt cá thÓ thiÕu Al2O3, Fe2O3, hay SiO2 . §Êt sÐt lµ lo¹i
®a kho¸ng .Kho¸ng sÐt chñ yÕu tong ®Êt sÐt lµ Colonit
,Tomorilonit, thuû mica ,®iÖp th¹ch sÐt ,¸ sÐt ,hoµng thæ …
trong c«ng nghiÖp xi m¨ng ®Êt sÐt dïng phæ biÕn lµ nhãm
caolonit Tomorilonit, thuû mica . Trong ®ã nhãm caolonit ®îc sö
dông nhiÒu nhÊt .ë ViÖt Nam hiÖn nay tr÷ lîng nhãm nµy rÊt lín
kho¶ng 1,5 tû tÊn .
Tuú theo c«ng nghÖ s¶n xuÊt xi m¨ng lß ®øng hay lß
quay mµ ngêi ta sö dông nhãm kho¸ng sÐt kh¸c nhau vµ ®èi víi
xi m¨ng lß ®øng : Nhµ m¸y xi m¨ng Duyªn Linh dïng chÊt b·i
s«ng xÝ nghiÖp X77 dïng phiÕn th¹ch sÐt.
d.Nhãm phô gia ®iÒu chØnh
NÕu thiÕu SiO 2 trong nhãm kho¸ng sÐt ta bæ sung
kho¸ng sÐt ta bæ sung thªm quÆng quaczit phong ho¸ ë VÜnh
Phó vµ Hoµ B×nh ®êng ®i tõ Méc Ch©u lªn Yªn Ch©u hoÆc
lo¹i ®Êt ph¸p cæ ,phó liÖt cña H¶i Phßng.
NÕu thiÕu Fe2O3 th× dïng quÆng Fe ë Thai Nguyªn hay
Thanh Ho¸ .HoÆc dïng xØ pirtit cña nhµ m¸y supephotphat
L©m Thao.
Nªó thiÕu Al2O3 lÊy quÆng boxit ë L¹ng S¬n ,Cao B»ng
,hay H¶i D¬ng .Víi xi m¨ng lß ®øng do cã nhiÖt ®é nung trong
lß kh«ng ®¹t yªu cÇu nªn ngêi ta thêng bæ sung thªm mét lo¹i
phô gia gäi lµ phô gia kho¸ng ho¸ ,Nh÷ng hîp chÊt kho¸ng ho¸
lµ CaF2 , Na2SiF6 .Nh÷ng phô gia kho¸ng ho¸ nµy cã nhiÖm vô
lµm gi¶m nhiªn liÖu ban ®Çu ,®Èy nhanh tèc ®é ho¹t ho¸ t¹o
kho¸ng Clanke trong kho¸ng r¾n .§ång thêi khi cã mÆt phô gia
kho¸ng ho¸ t¹o ®iÒu kiÖn xuÊt hiÖn pha láng t¨ng tÝnh linh
®éng trong pha láng n©ng cao kh¶ n¨ng thÈm ít cña pha láng

Nhãm 1 _Líp c«ng nghÖ m«i trêng 7

Xi m¨ng lß ®øng

.Ngoµi ra trong c«ng nghiÖp xi m¨ng ngêi ta sö dông thªn

CuSO4 .2H2O (th¹ch cao ) lµ phô gia ®iÒu chØnh tuú thuéc yªu
cÇu tõng s¶n phÈm .
II) Nhiªn liÖu
§Ó nung Clanke xi m¨ng ngêi ta dïng 3 lo¹i nhiªn liÖu :
KhÝ thiªn nhiªn , dÇu köa lo¹i dÇu ho¶ , mazut , nhiªn liÖu r¾n
lµ than ®¸ ,than angtoraxit.
®èi víi lß ®øng dïng nhiªn liÖu r¾n ,Ýt chÊt bèc vµ cµng Ýt tro
cµng tèt vÝ dô nh than Crible Qu¶ng Ninh , than don 35 ,than
côc Mao Khª.

PhÇn III : S¬ lîc c«ng nghÖ s¶n xuÊt xi m¨ng

I.S¬ lîc vÒ c¸c c«ng nghÖ

Lß ®øng xi m¨ng lµ thiÕt bÞ kiÓu ®øng ,cè ®Þnh cßn
vËt liÖu trong lß chuyÓn ®éng .Lß ®îc chia 3 lo¹i :
 Lß ®øng tù ®éng ho¸
 Lß ®øng c¬ khÝ ho¸
 Lß ®øng phæ th«ng
§èi víi lß ®øng phæ th«ng .Trong c«ng nghÖ lß ®øng
phæ th«ng sö dông c«ng nh©n cÊp liÖu lß vµ thao t¸c Clanke.
H×nh thøc lao ®éng phæ th«ng lµ chñ yÕu hoÆc cã mét phÇn
c¬ khÝ ho¸ : nh c¬ khÝ kh©u vª viªn ,cÊp liÖu cho lß ;cßn ra lß
thao t¸c lµ thñ c«ng .
Lß ®øng c¬ khÝ ho¸ bao gåm møc ®é c¬ khÝ ®¬n gi¶n
nh bè trÝ viÖc ra lß b»ng thiÕt bÞ c¬ khÝ hoµn chØnh ,hoÆc lß
®øng c¬ khÝ ho¸ theo kÕt cÊu kh«ng ®ång ®Òu.
C¸c lo¹i lß ®øng c¬ khÝ ho¸ :
• Lß ®øng c¬ khÝ ho¸ kiÕu th¸p.
• Lß ®øng c¬ khÝ ho¸ kiÓu m©m .
• Lß ®øng c¬ khÝ ho¸ kiÓu khuÊy.
• Lß ®øng c¬ khÝ ho¸ kiÓu hçn hîp.
Lß ®øng tù ®éng ho¸ bao gåm loai cã m¸y gi¸m s¸t tù
®éng ho¸ b»ng vi tÝnh ®iÒu chØnh qu¸ tr×nh nung luyÖn vµ
ra lß .KÕt hîp víi sö dông c«ng nh©n , gi¸m s¸t ,thao t¸c, nh×n
löa vµ sö lý trî gióp .HoÆc sö dông møc ®é tù ®éng ho¸ hoµn
toµn ,tõ viÖc cÊp liÖu ®Õn ra lß ,viÖc kiÓm tra gi¸m s¸t ,khèng
chÕ vµ ®iÒu chØnh .
1. §Æc ®iÓm vµ cÊu t¹o lß ®øng phæ th«nng
CÊu t¹o cña lß gåm 5 bé phËn chñ yÕu:
 Th©n lß
 Chôp lß

Nhãm 1 _Líp c«ng nghÖ m«i trêng 8

Xi m¨ng lß ®øng

 HÖ thèng th¶ khÝ

 HÖ thèng n¹p liÖu
 HÖ thèng cÊp liÖu
VËn hµnh bé phËn n¹p liÖu cña lß ®øng thñ c«ng do
c«ng nh©n ®a liÖu lªn chôp lß råi cho ®Òu ®Æn vµo lß . Cßn ë
lß ®øng c¬ khÝ sö dông hÖ thèng xe kÝp ngêi c«ng nh©n vËn
hµnh chØ viÖc bÊm nót ®iÖn ®Ó xe kÝp ®a liÖu lªn chãp lß råi
®æ xuèng phÔu n¹p liÖu ®Ó cho van liÖu r¬i chû vµo lß.
Phèi liÖu ®îc nung luyÖn trong lß ®îc t¹o then Clanke
.Giã ®îc qu¹t cao ¸p thæi tõ ®¸y lß cung cÊp oxy cho qu¸ tr×nh
ch¸y cña than n»m trong viªn phèi liÖu ,lîng kh«ng khÝ ®îc thæi
vµo lß ngoµi nhiÖm vô cung cÊp oxy cho qu¸ tr×nh ch¸y míi
chuyÓn liªn tôc tiÕp xóc víi van phèi liÖu Clanke chÝn vµ thùc
hiÖn qu¸ tr×nh trao ®æi nhiÖt : NhËn nhiÖt cña Clanke vµ cÊp
nhiÖt cho van phèi liÖu .
KhÝ th¶i ra khái miÖng lß ®îc chôp lß híng ®i vµo èng
khãi ®Ó ®i ra ngoµi .KÕt thóc mét chu k× nung luyÖn ngêi
c«ng nh©n ngõng cÊp liÖu ,t¾t qu¹t giã vµ më cöa ®Ó ra lß
.ViÖc lÊy Clanke ®îc lµm nguéi ,ra lß ®îc thùc hiÖn nhê ghi
quay hoÆc do ngêi c«ng nh©n trùc tiÕp thao t¸c ®Ó ®a Clanke
ra ngoµi .ViÖc nung luyÖn Clanke trong lß ®øng thñ c«ng theo
mét chu k× gi¸n ®o¹n ,lß ho¹t ®éng kh«ng liªn tôc .ChÕ ®é
nhiÖt cña lß kh«ng æn ®Þnh do vËy chÊt lîng Clanke kÐm ,n¨ng
xuÊt thÊp ,nhiÖt tiªu hao lín ,®iÒu kiÖn lao ®éng cña ngêi c«ng
nh©n vÊt v¶ ,cêng ®é lao ®éng c¬ b¾p cao , ®iÒu kiÖn an
toµn kÐm .§Ó kh¾c phôc nhîc ®iÓm trªn trong ®iÒu kiªn vèn
vµ kÜ thuËt nhÊt ®Þnh ngêi ta ®· c¶i t¹o lß ®øng thñ c«ng then
lß ®øng c¬ khÝ ®¬n gi¶n theo h×nh vÏ trªn.
2. §Æc ®iÓm vµ cÊu t¹o lß ®øng c¬ khÝ
Lß ®øng c¬ khÝ bao gåm 7 bé phËn chñ yÕu sau :
 Th©n lß  HÖ thèng giã
 HÖ thèng n¹p liÖu  HÖ thèng truyÒn
 HÖ thèng ra lß ®éng
 HÖ thèng liÖu kÝn  HÖ thèng th¶i khÝ
Viªn phèi liÖu ®îc m¸y mãc cña hÖ thèng n¹p liÖu r¶i
®Òu ®Æn vµo lß .Clanke chÝn ®îc qu¹t giã thæi kh«ng khÝ
l¹nh vµo lµm l¹nh ra khái lß ®îc ®a vµo hÖ thèng liÖu kÝn ®Ó
®Ëp vôn ®a vÒ xi l« chøa.
ë mét sè lo¹i lß ®øng c¬ khÝ ngoµi c¸c thiÕt bÞ m¸y
mãc trªn ngêi ta cßn l¾p ®ång hå lu lîng giã vµo lß vµ hÖ thèng
®o nhiÖt cña lß ®Ó kiÓm tra vµ kÞp thêi ®iÒu chØnh chÕ ®é
nhiÖt cña lß ,gióp xho viÖc vËn hµnh thao t¸c lß æn ®Þnh.

Nhãm 1 _Líp c«ng nghÖ m«i trêng 9

Xi m¨ng lß ®øng

Do vËy kÕt cÊu cña lß t¬ng ®èi phøc t¹p ,yªu cÇu kÜ
thuËt vËn hµnh thao t¸c cao.
ViÖc c¬ khÝ ho¸ hÖ thèng ra lß ,liÖu kÝn nªn chu kú
nung luyÖn ®îc khÐp kÝn ,liª tôc .Ra lß kh«ng ph¶i ®õng qu¹t
vµ dõng cÊp liÖu .Clanke ®îc lÊy ra liªn tôc ,®Òu ®Æn .Bëi vËy
chÕ ®é nhiÖt cña lß æn ®Þnh ,chÊt lîng cña Clanke chÝn tèt
h¬n,n¨ng xuÊt lß t¨ng cao ,®Þnh møc tiªu hao nguyªn , nhiªn
liÖu Ýt ,c¶i thiÖn ®îc ®iÒu kiÖn lµm viÖc cña ngêi c«ng nh©n.
C«ng nghÖ lß ®øng ®îc c¬ khÝ ho¸ lµ mét bíc nh¶y
vät trong kÜ thuËt s¶n xuÊt xi m¨ng lß ®øng .S¶n phÈm cña nã
cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh víi lß quay ,®¶m b¶o ®îc yªu cÇu kÜ
thuËt träng yÕu trong thêi gian dµi .Nhng nã vÉn cßn mét sè
nhîc ®iÓm kh«ng thÓ so s¸nh ®îc víi lß quay :S¶n lîng thÊp
,hiÖu qu¶ trao ®æi nhiÖt cßn kÐm ,chÊt lîng cha thËt ®ång
®Òu vµ æn ®Þnh .
CÊu t¹o cña lß ®øng c¬ khÝ ho¸ (h×nh vÏ):
1. Th©n lß 6. HÖ thèng truyÒn ®éng
2. M¸ng d¶i liÖu 7. Qu¹t giã
3. Chôp lß vµ èng khãi 8. Bé phËn x¸c ®Þnh
4. Ghi lß nhiÖt lîng
5. Bé phËn liÖu khÝ 9. Bé phËn x¸c ®Þnh khãi
10.HÖ thèng vi tÝnh

3. §Æc ®iÓm cÊu t¹o cña lß ®øng tù ®éng ho¸

Lß ®øng tù ®éng ho¸ øng dông kÜ thuËt vi tÝnh vµo
qu¸ tr×nh ®iÒu khiÓn khèng chÕ viÖc n¹p liÖu ,nung luyÖn vµ
ra lß .C©ó t¹o cña nã vÒ c¨n b¶n gièng nh lß c¬ khÝ ho¸ nhng
®îc trang bÞ thªm HÖ thèng gi¸m s¸t x¸c ®Þnh chÊt lîng vµ HÖ
thèng vi tÝnh ®iÒu khiÓn.

Nhãm 1 _Líp c«ng nghÖ m«i trêng 10

Xi m¨ng lß ®øng

VÒ nguyªn lý ho¹t ®éng t¬ng tù lß ®øng c¬ khÝ ho¸

.Nhng ë lß tù ®éng ho¸ cã kh¶ n¨ng ph©n ®o¸n ,nhËn biÕt cöa
lß ,toµn bé tr×nh tù ho¹t ®éng cña lß do m¸y vi tÝnh ®iÒu
khiÓn vµ sö lý ®iÒu chØnh theo yªu cÇu cña c«ng nghÖ ®Ò ra
.Lß ho¹t ®éng ®Òu ®Æn ,liªn tôc vµ chu kú nung luyÖn ®îc
khÐp kÝn . §©y lµ mét bíc nh¶y vät trong c«ng nghÖ s¶n xuÊt
xi m¨ng ®¹t tr×nh ®é kÜ thuËt - c«ng nghÖ tiªn tiÕn .Lß ho¹t
®éng víi chÕ ®é nhiÖt æn ,hiÖu suÊt trao ®æi nhiÖt cao .ChÊt
lîng Clanke chÝn tèt ,æn ®Þnh ,cho n¨ng xuÊt cao ,nhiÖt tiªu
tèn gi¶m ,kÜ thuËt thao t¸c an toµn ,®iÒu kiÖn lao ®éng cña
ngêi c«ng nh©n tèt ,gi¸ thµnh h¹ vµ cã hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. Vµ
®Æc biÖt chØ cã lß ®øng tù ®éng ho¸ míi ph¸t huy hÕt tÝnh u
viÖt cña c«ng nghÖ s¶n xuÊt xi m¨ng lß ®øng.
II.Qui tr×nh c«ng nghÖ
S¬ ®å tæng qu¸t qui tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt xi m¨ng ( s¬
®å trang 12).
1.Gia c«ng nguyªn nhiªn liÖu vµ ngiÒn nguyªn liÖu
®¸ v«i, ®Êt sÐt, th¹ch cao, than vµ c¸c phô gia xi m¨ng
sÏ ®îc ®Ëp, c¸n, sÊy ®¹t tiªu chuÈn yªu cÇu råi cho vµo c¸c sil«
chøa.
NghiÒn phèi liÖu : nguyªn liÖu sÏ ®îc trén theo nh÷ng
®¬n phèi liÖu sau ®ã ®îc ngiÒn mÞn ®¹t ®é mÞn 10% cßn l¹i
trªn sµng 008 ( kÝch thíc lç sµn 0,08mm).
2.Trén Èm vª viªn
a.Quy tr×nh c«ng nghÖ hÖ thèng trén Èm tríc khi vª viªn
Bét phèi liÖu tõ ®¸y xil« chøa 1 ch¶y vµo vÝt t¶i ®Þnh l-
îng t¬ng ®èi chuÈn x¸c bét liÖu qua m¸y .Nhê m¸y tÝnh to¸n lu
lîng kiÓu ®ét kÝch 3 khèng chÕ chÝnh x¸c bét phèi liÖu theo
yªu cÇu æn ®Þnh phèi trén víi lîng níc .
Sau ®ã bét phèi liÖu ®îc ®a vao m¸y khuÊy trén hai
trôc 4 t¹i ®©y níc ®îc ®iÒ chØnh ®a vµo phèi trén ,®îc phun
vao díi d¹ng ho¸ s¬ng lµm cho toµn bé phèi liÖu cã ®é Èm ®Òu
trén kÜ, kh«ng kÕt dÝnh ë ®¸y ,thµnh vµ c¸nh vÝt.Ra khái m¸y
khuÊy trén hai trôc phèi liÖu ®îc t¹o viªn nhá cã ®êng kÝnh 1-3
mm ®îc ®a vµo m©m vª viªn 5.

s¬ ®å c«ng nghÖ
1. kho chøa liÖu
2. vÝt t¶i ®Þnh lîng
3. m¸y tÝnh to¸n lu lîng kiÓu ®ét kÝch
4. m¸y khuÊy trén hai trôc

Nhãm 1 _Líp c«ng nghÖ m«i trêng 11

Xi m¨ng lß ®øng

5. m¸y vª viªn

b.Vª viªn

Nhãm 1 _Líp c«ng nghÖ m«i trêng 12

 Xi m¨ng lß ®øng

§êng kÝnh viªn liÖu tõ 5÷12mm lµ hîp lý.

Khi ®êng kÝnh viªn to, nhá ®Òu nhau th× hiÖu suÊt
khe hë cña t¨ng liÖu íc tÝnh tõ 0,4-0,5 th× ®¶m b¶o cho sù
th«ng giã tèt,hîp lý.
S¬ ®å c«ng nghÖ t¹o viªn phèi liÖu
1. PhÔu chøa phèi liÖu
2. vÝt t¶i
3. thiÕt bÞ khèng chÕ
4. thiÕt bÞ trén Èm
5. m¸y vª viªn

S¬ ®å m¸y vª viªn

Nhãm 1 _Líp c«ng nghÖ m«i trêng 13

Xi m¨ng lß ®øng

Nhãm 1 _Líp c«ng nghÖ m«i trêng 14

 Xi m¨ng lß ®øng

3. Qu¸ tr×nh nung Clanke trong lß ®øng

S¬ ®å nung luyÖn Clanke
1. VËn chuyÓn bét phèi
liÖu
2. Lu tr×nh phèi liÖu
3. Vª viªn
4. Têng lß
5. ®Ëp chuyÓn Clanke ra
khái lß
6. Qu¹t giã
7. Läc bôi khÝ th¶i

Nhãm 1 _Líp c«ng nghÖ m«i trêng 15

Xi m¨ng lß ®øng

Phèi liÖu nung trong lß ®øng gåm: bét ®Êt,®¸, than

vµ phô gia ®iÒu chØnh vª viªn cã ®é Èm W= 12-16 %. Theo
ph¬ng tr×nh cña Kh« §« Rèp qu¸ tr×nh ho¸ lÝ x¶y ra khi nung
Clanke trong lß ®øng x¶y ra theo chiÒu cao lß chia thµnh ba
khu vùc : khu vùc sÊy, nung nãng, ph©n huû ®Êt sÐt vµ
cacbonat gäi chung lµ khu vùc nung nãng vµ chuÈn bÞ khu tiÕp
theo lµ khu nung luyÖn ph¶n øng to¶ nhiÖt vµ kÕt khèi cuèi
cïng lµ khu vùc lµm l¹nh.
Qu¸ tr×nh diÔn biÕn cßn x¶y ra theo tiÕt diÖn lß,gÇn t-
êng lß trë liÖu thÊp, giã m¹nh dÔ ch¸y n©ng nhanh nhiÖt ®é
cao: theo chiÒu tõ têng lß vµo lóc viªn liÖu ®¹t nhiÖt ®é cao bÞ
co l¹i vµ theo xu híng vËn chuyÓn r¬i theo chiÒu lßng ch¶o vµo
t©m t¹o nªn søc nÐn chÆt tõ têng lß vµo t©m lµm cho c¶n trë
lùc giã cµng vµo t©m cµng lín ,giã cµng vµo t©m,tèc ®é cµng
yÕu .Do ®ã vïng t©m lß lµ sÊy nung nãng vµ ph©n huû ;tiÕp
theo ®ã lµ vµnh liÖu ë khu vùc ph¶n øng to¶ nhiÖt vµ gÇn têng
lß lµ khu kÕt khèi .Sau 2 chu kú (t) do khÝ nãng tõ díi lªn nhiªn
liÖu ch¸y bÒ mÆt ngoµi van liÖu vµ khu gÇn têng lß khi ®¹t yªu
cÇu chuÈn bÞ ,®«i ch¾n vµnh liÖu s¸t têng, lóc ®ã ra lß toµn
bé tÇng liÖu r¬i xuèng khu nung sÏ tiÕp tôc ch¸y nèt nhiªn liÖu
,cã giã m¹nh tõ díi lªn tham gia qu¸ tr×nh ch¸y nung chÝn nèt
mét phÇn cßn l¹i.
Qu¸ tr×nh diÔn biÕn nung Clanke trong lß ®øng cßn
x¶y ra ngay trong mét viªn liÖu khi giã nãng tõ díi lªn bao
quanh viªn liÖu sÊy kh« bÒ mÆt viªn liÖu .Oxy khuyÕch t¸n vµo
bÒ mÆt viªn liÖu lµm h¹t than trªn bÒ mÆt viªn liÖu ch¸y to¶

Nhãm 1 _Líp c«ng nghÖ m«i trêng 16

Xi m¨ng lß ®øng

nhiÖt thùc hiÖn qu¸ tr×nh sÊy ,nung nãng ,ph©n huû .Khi bÒ
mÆt phèi liÖu ®¹t nãng ®á 1300 ®é C líp bªn trong ®ang ë
nhiÖt ®é díi 1000 ®é C .Thùc hiÖn qu¸ tr×nh phan huû
cacbonat cßn t©m h¹t phèi liÖu nhiÖt ®é cßn ®ang ë giai ®o¹n
sÊy vµ nung nãng .TiÕp tôc nhiªn liÖu líp bªn trong ch¸y ,líp bªn
ngoµi ch¸y hÕt nhiÖt to¶ ra vµ nhiÖt c¸c viªn liÖu to¶ ra lµm líp
ngoµi ©ý kÕt khèi ,líp trong cßn ë giai ®o¹n ph¶n øng to¶ nhiÖt
, tiÕp theo lµ líp ph©n huû cacbonat ,trong cïng lµ sÊy kh« .V×
vËy ph¶i cã thêi gian chuyÓn líp liÖu vµo khu kÕt khèi ®Ó kÕt
thóc qu¸ tr×nh t¹o kho¸ng Clanke.
Trong thùc tÕ, v× lý do nghiÒn th× tÝnh kh«ng ®ång
nhÊt . NhiÖt ®é xung quanh cha ®¶m b¶o 1420o÷14500C vµ ch-
a ®ñ nhiÖt ®é lu nªn Clanke xi m¨ng lß ®øng kh«ng æn ®Þnh
chÊt lîng, v«i tù do ph¶n øng cha triÖt ®Ó .
BiÖn ph¸p t¨ng nhanh ®é nung clanhke :
Dïng kho¸ng chÊt hãa: phô gia kho¸ng chÊt ho¸ la mét
lîng v«cïng nhá ®a vµo phèi liÖu nh»m môc ®Ých : gi¶m nhiÖt
®é ph©n huû nguyªn liÖu ban ®Çu thµnh c¸c ièt cã ho¹t tÝnh
cao ,¸i lùc ho¸ häc lín t¹o ®iÒu kiÖn t¨ng tèc ®é ph¶n øng t¹o
kho¸ng Clanhke trong pha r¾n.
Khi cã mÆt phô gia kho¸ng ho¸ t¹o ®iÒu kiÖn xuÊt
hiÖn pha láng ph¸ vì hay lµm yÕu cÇu nèi tróc pha láng gi¶m
®é nhít pha láng , t¨ng tÝnh linh ®éng pha láng lµm cho kh¶
n¨ng thÊm ít pha láng cao tõ ®ã n©ng tèc ®é hoµ tan , ph©n
t¸n m¹nh C2S vµ CaO trong pha láng ,chóng dÔ tiÕp xóc ®Ó
ph¶n øng t¹o C3S.
Phô gia kho¸ng ho¸ phæ biÕn cã hiÖu qu¶ nhÊt
trongc«ng nghiÖp xi m¨ng hiÖn nay lµ hîp chÊt cua fluorua nh
CaF2tinh khiÕt hay kho¸ng thiªn nhiªn Na2SiF6,s¶n phÈm phô gia
cña c«ng nghiÖp ho¸ chÊt , fluospstit ,phÕ th¶i c«ng nghiÖp
ph©n phèt ph¸t díi dang phospho th¹ch cao ,th¹ch cao thiªn
nhiªn hay bao nung phÕ th¶i c«ng nghiÖp sø ....T¸c dông cña
phô gia kho¸ng ho¸ gi¶m nhiÖt ®é t¹o pha láng b¶n chÊt phô
thuéc lo¹i phô gia .
Gi¶m ®é Èm cña bïn:trong ph¬ng ph¸p ít ,®é Èm cña bïn
pat cµng lín cµng tèn nhiªn liÖu ®Ó bèc h¬i Èm vµ gi¶m n¨ng
suÊt cña lß nung .Cø gi¶m 1% ®é Èm bïn pat sÏ gi¶m nhiÖt ®é
nung 1kg Clanhke l¸ 1,5- 2% vµ sÏ t¨ng n¨ng suÊt lß nung 1- 2%.
4.ñ Clanhke
NhiÖt ®é sau khi ra khái m¸y lµm l¹nh trong giãi h¹n 50
0
÷150 Ckh«ng thÓ ®a vµo nghiÒn ngay ®îc v× lóc nghiÒn sù va
®Ëp c¬ n¨ng biÕn thµnh nhiÖt n¨ng lµm cho m¸y nãng gi¶m

Nhãm 1 _Líp c«ng nghÖ m«i trêng 17

Xi m¨ng lß ®øng

kh¼ n¨ng nghiÒn ®Ëp cña m¸y .Khi m¸y nãng kÌm theo lµm
yÕu bÒ mÆt bi ®¹n tÊm lãt lµm t¨ng hÖ sè mßn bi ®¹n ,tÊm lãt
.ë nhiÖt ®é 50÷1500C cho vµo m¸y luc ®ã nhiÖt ®é t¨ng lªn
,th¹ch cao CaSO40,5H2O g©y hiÖn tîng ninh kÕt gi¶.Trong
Clanhke xi m¨ng nhÊt lµ xi m¨ng lß ®øng chøa 1 lîng CaO tù do
vµ MgO tù do sÏ g©y t¸c h¹i kh«ng æn ®Þnh thÓ tÝch xi m¨ng
hay sinh nøt næ cÊu kiÖn x©y dùng .Do ®ã Clanhke ra lã b¾t
buéc ph¶i ñ trong kho tõ 5 ÷ 7 ngµy nh»m môc ®Ých :
Lµm nguéi Clanhke tríc khi nghiÒn .
§Ó Clanhke hót Èm kh«ng khÝ lµm cho CaO thµnh
Ca(OH)2 në thÓ tÝch ph¸t sinh nh÷ng vÕt nøt r¹n trong Clanhke
sÏ dÔ nghiÒn ®Ëp . §«i khi Clanhke qu¸ nhiÒu v«i tù do lóc ra lß
n¹p kho nguéi ta ph¶i dïng hÖ thèng phun b»ng níc ®Ó gi¶m t¸c
h¹i CaO tù do , t¹o nªn nhiÒu vÕt nøt s©u trong h¹t Clanhke.
Trong qu¸ tr×nh lµm l¹nh Clanhke trong lß ®øng ,xi m¨ng
clanhke ra lß sµng chän xong cho vµo kho ñ chøa ñ l©u sÏ lµm
cho clanhke nøt vôn Ca(OH)2 t¹o thµnh lóc nghiÒn sÏ kh«ng sµng
läc n÷a .Bét t¶ lóc sµng chän ban ®Çu tèng ra lµ v× kh¶ n¨ng
lµm l¹nh clanhke trong lß ®øng kÐm h¬n lß quay , ch¾c ch¾n
t¶ nhiÒu h¬n lß quay nhng bét t¶ nÕu tèn c«ng kÜ vÉn thu håi
l¹i ®îc lîng Clanhke chÝn vôn nøt ra trén lÉn víi bét t¶ lóc sµng
chän . Ngoµi nh÷ng nguyªn nh©n trªn theo nghiªn có ®é cøng
, b¶n th©n tõng kho¸ng Clanhke cña XchÐp, V«ncènki , Rè¨c ,
vµ Lªnin lµm s¸ng tá thªm kh¶ n¨ng nghiÒn mÞn Clanhke phô
thuéc thµnh phÇn kho¸ng c¬ b¶n trong Clanhke
Khèi lîng thÓ tÝch Clanhke ë d¹ng t«i cßn phô thuéc trùc
tiÕp vµo thµnh phÇn kho¸ng ,lîng kho¸ng dÔ ch¸y vµ v«i tù do .
ë mçi nhµ m¸y Clanhke còng kh¸c nhau , tuú läai nguyªn liÖu ,
chÕ ®é nung phô gia kho¸ng ho¸ , chÕ ®é lµm l¹nh ®é cøng
cua Clanhke kh¸c nhau , sù thay ®æi thu h×nh trong Clanhke
lµm ®é dßn ,®é cøng Clanhke kh¸c nhau .
5.NghiÒn xi m¨ng
§Ó nghiÒn xi m¨ng c¸c lo¹i ngêi ta dïng hÖ thèng m¸y
nghiÒn bi nhiÒu ng¨n , hiÖn m¸y bi Ýt ng¨n theo chu tr×nh kÝn
cã hÖ thèng ph©n li trung gian thu håi s¶n phÈm ®· nghiÒn
cña bi ®¹n ,tÊm lãt do bét mÞn vµ b¶n th©n mÆt bi ®¹n .Nõu
thùc hiÖn chu tr×nh kÝn tr¸nh tæn thÊt do bôi vµ n¨ng suÊt
nghiÒn t¨ng lªn 20 ÷ 25% .N¨ng suÊt m¸y nghiÒn phô thuéc tríc
hÕt kÝch thíc m¸y .Kh¶ n¨ng nghiÒn cña vËt lÞªu phô thuéc
®é cøng ,®é dßn ,b¶n th©n cÊu tróc v¹t liÖu tríc khi ®a vµo
nghiÒn .

Nhãm 1 _Líp c«ng nghÖ m«i trêng 18

Xi m¨ng lß ®øng

NghiÒn nh»m môc ®Ých : nghiÒn mÞn nhiÒu thµnh phÇn

Clanhke cã kh¶ n¨ng tham gia ph¶n øng víi níc t¹o thµnh nh÷ng
chÊt míi cã lùc kÕt dÝnh ®ñ m¹nh kh«ng nh÷ng chØ cã nh÷ng
h¹t v¹t chÊt riªng biÖt t¹o thµnh .Sau khi ph¶n øng víi níc mµ
cßn kh¶ n¨ng kÕt dÝnh trªn bÒ mÆt s¶n phÈm míi c¸c vËt thÓ
chøa trong võa tiªp xóc víi chóng lµm cho v¹t thÓ ®«ng cøng
toµn khèi .
Sau khi ngiÒn mÞn xi m¨ng sÏ ®îc cho vµo trong c¸c xilo
chøa .TiÕp ®ã chóng sÏ ®îc cho ®i ®ãng bao vµ mang ra thÞ
trêng b¸n.

PhÇn IV : VÊn ®Ò « nhiÔm do c«ng nghÖ nµy

PhÇn V : BiÖn ph¸p xö lý « nhiÔm

Th«ng thêng cã hai ph¬ng ph¸p xö lý « nhiÔm trong c¸c nhµ
m¸y xi m¨ng lß ®øng ®ã lµ:
• ph¬ng ph¸p läc bôi b»ng tÜnh ®iÖn
• Ph¬ng ph¸p läc bôi kiÓu ít
1.ph¬ng ph¸p läc bôi b»ng tÜnh ®iÖn
ThiÕt bÞ läc bôi b»ng tÜnh ®iÖn gåm mét d©y kim lo¹i
nh½n tiÕt diÖn bÐ 1 ®îc c¨ng theo trôc èng kim lo¹i 2 nhê ®èi
träng 3 .D©y kim lo¹i ®îcc¸ch ®iÖn hoµn toµn víi c¸c bé phËn
xung quanh t¹i vÞ trÝ 4 vµ ®îc n¹p ®iÖn mét chiÒu víi ®iÖn thÕ
cao kho¶ng 50000 v«n trë lªn.§ã lµ cùc ©m cña thiÕt bÞ .Cùc d-
¬ng lµ èng kim lo¹i bao bäc xung quanh cùc ©m vµ ®îc nèi ®Êt
díi ®iÖn thÕ cao d©y kim lo¹i ®îc n¹p ®iÖn sÏ t¹o ra bªn trong
èng cùc d¬ng mét ®iÖn trêng m¹nh dßng khÝ mang bôi ®i qua
sÏ bÞ ion ho¸ truyÒn ®iÖn tÝch ©m cho h¹t bôi díi t¸c ®éng va
®Ëp qu¸n tÝnh hoÆc khuyÕch t¸n ion .Nhê thÕ c¸c h¹t bôi
mang ®iÖn tÝch ©m sÏ bÞ hót vÒ cùc d¬ng cßn c¸c h¹t bôi
mang ®iÖn tÝch d¬ng sÏ bÞ hót vÒ cùc ©m vµ ®äng l¹i trªn bÒ
mÆt trong cña èng h×nh trô , mÊt ®iÖn tÝch vµ r¬i xuèng
phÔu chøa bôi 5 .§Ó lµm s¹ch nh÷ng bôi nµy ta cã hai ph¬ng

Nhãm 1 _Líp c«ng nghÖ m«i trêng 19

Xi m¨ng lß ®øng

ph¸p : ph¬ng ph¸p läc bôi b»ng ®iÖn lo¹i kh« vµ ph¬ng ph¸p
läc bôi b»ng ®iÖn lo¹i ít .
a.ph¬ng ph¸p läc bôi b»ng ®iÖn lo¹i kh«
bôi b¸m trªn c¸c ®iÖn cùc ®îc lµm s¹ch b»ng ph¬ng
ph¸p c¬ khÝ nh rung vµ ®Ëp ®Ó bôi r¬i xuèng phÔu chøa råi
b»ng hÖ thèng bµn cµo vµ trôc vÝt bôi ®îc th¶i ra ngoµi .
b.ph¬ng ph¸p läc bôi b»ng ®iÖn lo¹i ít .
bôi b¸m trªn c¸c ®iÖn cùc ®îc tÈy röa b»ng c¸ch phun n-
íc giéi níc .Níc cã thÓ ®îc phun hoÆc giéi liªn tôc hoÆc gi¸n
®o¹n tõng chu kú .Khi phun níc liªn tôc ngêi ta chó ý t¹o thµnh
mµng níc máng ch¶y trªn bÒ mÆt ®iÖn cùc lËp tøc ®îc mµng
níc cuèn tr«i xuèng thïng chøa mµ Ýt cã kh¶ n¨ng bÞ dßng khÝ
lµm tung ra vµ cuèn theo ra ngoµi.
2.Ph¬ng ph¸p läc bôi kiÓu ít
Dùa vµo ph¬ng ph¸p tiÕp xóc gi÷a dßng khÝ mang bôi víi
chÊt láng .Bôi trong dßng khÝ bÞ chÊt láng gi÷ l¹i vµ th¶i ra
ngoµi díi d¹ng c¾n bïn .Ph¬ng p¸hp nµy ®¬n gi¶n nhng hiÖu
qu¶ cao kh«ng nh÷ng läc ®îc bôi mµ cßn läc ®îc c¶ khÝ ®éc
h¹i b»ng ph¬ng ph¸p hÊp thô .Tuy nhiªn nã cã thÓ lµm phøc t¹p
cho hÖ thèng tho¸t níc vµ xö lý níc th¶i .Trong c¸c nhµ m¸y xi
m¨ng do cÊu t¹o cña c¸c h¹t bôi t¬ng ®èi lín nªn thiÕt bÞ sö
dông ®Ó läc bôi thêng dïng buång phun – thïng röa khÝ rçng
hoÆc c¸c lo¹i m¸y xiclon .
S¬ ®å nguyªn lý cña thiÕt bÞ
Níc ®îc phun tõ trªn xuèng díi vµ khÝ ®îc dÉn tõ díi lªn
trªn .Cã thÓ bè trÝ vßi phun tõ bèn phÝa xung quanh vµ phun
theo ph¬ng ngang vµo dßng khÝ . VËn tèc ®ßng khÝ trong
thiÕt bÞ vµo kho¶ng 0.6 ÷ 1,2 m/s .Bïn c¾n thu ®îc th¸o ra
ngoµi vµ xö lý .

Nhãm 1 _Líp c«ng nghÖ m«i trêng 20

Xi m¨ng lß ®øng

Tµi liÖu tham kh¶o

I . Tæng c«ng ty Thµnh An .Hµ Néi 1997.

c«ng nghÖ nung luyÖn Clanke xi m¨ng Pooclang trong lß
®øng .(TËp 1 )
Tµi liÖu biªn so¹n theo b¶n dÞch tiÕng Trung Quèc cña
trêng ®¹i häc Vò H¸n

II. Bïi V¨n ChÐn

Kü thuËt s¶n xuÊt xim¨ng pooclang vµ c¸c chÊt kÕt
dÝnh.
Khoa §¹i häc t¹i chøc xuÊt b¶n .

Nhãm 1 _Líp c«ng nghÖ m«i trêng 21

Xi m¨ng lß ®øng

Nhãm 1 _Líp c«ng nghÖ m«i trêng 22

Xi m¨ng lß ®øng

Nhãm 1 _Líp c«ng nghÖ m«i trêng 23