Cc chuyn Hnh hc 12 Chng trnh Nng cao Trang 1

Gio vin: HUNH VN KHNH Mob: 0985.804.279

Chuyn I: T TH H T T C CH H K KH H I I A A D DI I N N

A. TM TT L THUYT PHNG PHP GII TON.
1. Cc cng thc th tch.
a. Th tch khi hp ch nht: V abc = , trong a, b,c l di ba kch thc.
b. Th tch khi lp phng:
3
V a = , trong a l di cnh.
c. Th tch khi chp:
1
.
3
V B h = , trong B l din tch y, h l di ng cao.
d. Th tch khi lng tr: . V B h = , trong B l din tch y, h l di ng cao.
2. Cc khi chp c bit.
a. Khi chp c mt cnh bn vung gc vi y: ng cao ca khi chp chnh l cnh
bn .
b. Khi chp u: ng cao ca khi chp u l on thng ni nh v tm ca a
gic y.
3. Cng thc t s th tch.
Cho hnh chp S.ABC. Gi ', ', ' A B C ln lt nm trn cc cnh SA, SB v SC. Khi ,
ta c:
. ' ' '
.
' ' '
S A B C
S ABC
V SA SB SC
V SA SB SC
= (1)
Cng thc (1) c gi l cng thc t s th tch.
4. Kin thc lin quan.
a. Cng thc tnh din tch hnh vung, hnh ch nht, hnh thang.
b. Cc cng thc tnh din tch tam gic (ch cc cng thc ng cao v din tch ca
tam gic u).
c. Cc h thc lng trong tam gic vung.
d. nh l hm s sin v nh l hm s cosin.
B. BI TP P DNG.
I. TH TCH KHI CHP.
Bi 1. Tnh th tch ca khi t din u ABCD cnh a.
Bi 2. Cho hnh chp tam gic u S.ABC c y ABC l tam gic u cnh a. Cnh bn hp
vi y mt gc . Tnh
. S ABC
V theo a v .
Bi 3. Cho hnh chp tam gic u S.ABC c y ABC l tam gic u cnh a. Mt bn hp
vi y mt gc . Tnh
. S ABC
V theo a v .
Bi 4. Cho hnh chp t gic u S.ABCD c y ABCD l hnh vung cnh a. Cnh bn hp
vi y mt gc . Tnh
. S ABCD
V theo a v .
Bi 5. Cho hnh chp t gic u S.ABCD c y ABCD l hnh vung cnh a. Mt bn hp
vi y mt gc . Tnh
. S ABCD
V theo a v .
Bi 6. Tnh th tch khi chp t gic u S.ABCD c cnh y bng a v gc

ASB = .
p dng: Tnh
. S ABCD
V trong trng hp
0
60 = .
Cc chuyn Hnh hc 12 Chng trnh Nng cao Trang 2

Gio vin: HUNH VN KHNH Mob: 0985.804.279
Bi 7. Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh thoi cnh a,

0
120 ABC = . Cho SA vung
gc vi y v 2 . SC a = Tnh th tch hnh chp S.ABCD.
Bi 8. Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l mt hnh thang cn (AB//CD) vi
20 , 15 , 25 . AC cm BC cm AB cm = = = Cho SA vung gc vi y v 18 . SA cm = Tnh th tch
ca khi chp.
Bi 9. Cho hnh chp S.ABC c SA vung gc vi y. Mt bn SBC l tam gic u cnh a.
Cho

0
120 BAC = . Tnh
. S ABC
V .
Bi 10. Cho khi chp S.ABC c ng cao SA bng a, y l tam gic vung cn c
AB BC a = = . Gi ' B l trung im ca SB, ' C l chn ng cao h t A ca tam gic
S.ABC.
a. Tnh th tch khi chp S.ABC.
b. Chng minh SC vung gc vi ( ' ') AB C .
c. Tnh th tch khi chp . ' '. S AB C
Bi 11. Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh bnh hnh. Gi M l trung im SC. Mt
phng (ADM) ct SB ti N. Tnh t s th tch ca hai khi chp S.ADMN v S.ABCD.
Bi 12. Cho im M trn cnh SA, im N trn cnh SB ca khi chp tam gic S.ABC sao
cho
1
, 2
2
SM SB
MA NB
= = . Mt phng (P) qua MN v song song vi SC chia khi chp thnh hai
phn. Tm t s th tch ca hai phn .
Bi 13. Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh bnh hnh. Gi G l trng tm ca tam
gic SBC. Mt phng (ADG) ct SB ti N v ct SC ti M. Tnh t s th tch ca hai khi chp
S.ADMN v S.ABCD.
Bi 14. Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh bnh hnh tm O. M l trung im ca
cnh SC. Mt phng (P) qua AM v song song vi BD ct SB ti ' B v ct SD ti ' D . Tnh t
s ca hai khi chp . ' ' S AB MD v S.ABCD.
Bi 15. Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh bnh hnh tm O. I l trung im ca
SO. Mt phng (Q) qua AI v song song vi BD ct SB ti ' B , ct SC ti ' C v ct SD ti ' D .
Tnh t s ca hai khi chp . ' ' ' S AB C D v S.ABCD.
Bi 16. Cho tam gic ABC vung cn A v . AB a = Trn ng thng qua C v vung gc
vi mp (ABC) ly im D sao cho CD a = . Mt phng qua C vung gc vi BD ct BD ti F v
ct AD ti E. Tnh th tch khi t din CDEF theo a.
Bi 17. Cho hnh chp tam gic S.ABC c y ABC l tam gic u cnh a. SA bng h v
vung gc vi y. Gi H v I ln lt l trc tm ca cc tam gic ABC v SBC.
a. Chng minh IH vung gc vi mp(SBC).
b. Tnh th tch t din IHBC theo a v h.
Bi 18. Cho hnh chp t gic u S.ABCD, y l hnh vung cnh a, cnh bn to vi y
mt gc 60
0
. Gi M l trung im ca SC. Mt phng i qua M v song song vi BD ct SB ti
E v ct SD ti F. Tnh th tch khi chp S.AEMF.
Bi 19. Cho hnh chp tam gic O.ABC c ba cnh OA, OB, OC i mt vung gc vi nhau
v , , OA a OB b OC c = = = .
Cc chuyn Hnh hc 12 Chng trnh Nng cao Trang 3

Gio vin: HUNH VN KHNH Mob: 0985.804.279
a. Tnh
. O ABC
V v ng cao OH theo a, b v c.
b. Tnh din tch tam gic ABC.
Bi 20. Cho hnh chp S.ABC c SA vung gc vi y. ABC l tam gic vung ti B,
3, 2 . AB a AC a = = Gc gia hai mp (SBC) v (ABC) bng 60
0
. Gi M l trung im ca AC.
Tnh
. S BCM
V v khong cch t M n (SBC).
Bi 21. Cho hnh chp S.ABC c y ABC l tam gic vung cn ti B, , ( ) AB a SA ABC =
v 2 SA a = . Gi H, K ln lt l hnh chiu ca A ln SB v SC. Tnh SC v
. S AHK
V theo a.
Bi 22. Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh ch nht, SA vung gc vi y v
, , . AB a AD b SA c = = = Ly ', ' B D theo th t thuc SB, SD sao cho ' AB SB v ' AD SD .
Mt phng ( ' ') AB D ct SC ti ' C .
a. Chng minh ' . AC SC
b. Tnh th tch cc khi chp S.ABCD v . ' ' '. S AB C D
Bi 23. Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh ch nht tm O, 6 , 8 . AB a BC a = = Cc
cnh bn bng nhau v bng 13a.
a. Chng minh ( ) SO ABCD .
b. Tnh
. S ABCD
V theo a.
c. Gi K l trng tm ca tam gic SAC. Mt mt phng ( ) qua BK v song song vi
AC ct SA, SC v SD ln lt ti M, P v N. Tnh
. S BMNP
V theo a.
Bi 24. Cho hnh chp tam gic u S.ABC c cnh AB bng a. Cc cnh bn SA, SB, SC to
vi y mt gc 60
0
. Gi D l giao im ca SA vi mp qua BC v vung gc vi SA.
a. Tnh t s th tch ca hai khi chp S.DBC v S.ABC.
b. Tnh th tch ca khi chp S.DBC.
Bi 25. Cho hnh chp tam gic S.ABC c 5 , 6 , 7 . AB a BC a CA a = = = Cc mt bn (SAB),
(SBC) v (SCA) to vi y mt gc 60
0
. Tnh th tch khi chp .
Bi 26. Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh thang cn (AB//CD), 4 , 8 AB a DC a = =
v

0
60 ADC = . Cho ( ). SD ABCD
a. Tnh
. S ABCD
V .
b. Mt phng ( ) qua AB v trung im M ca SC ct SD ti N. Tnh
. S ABMN
V .
Bi 27. Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh vung cnh a. SA vung gc vi y v
2 . SC a =
a. Tnh
. S ABCD
V .
b. Ly M ty trn cnh BC. Tnh
. S AMD
V theo a.
c. Mt phng ( ) qua A v vung gc SC ti ' C ct SB ti ' B v ct SD ti ' D . Tnh
. ' ' ' S AB C D
V theo a.
d. K SH vung gc vi DM ti H. Tm v tr ca M trn BC sao cho
. S ADH
V l ln nht.
Bi 28. Cho hnh chp S.ABC c y ABC l mt tam gic vung cn ti B, 2 AB a = . Cho
( ) ( ) SAC ABC , trong SAC l tam gic cn ti S v

0
120 ASC = .
Cc chuyn Hnh hc 12 Chng trnh Nng cao Trang 4

Gio vin: HUNH VN KHNH Mob: 0985.804.279
a. Gi H l trung im ca AC. Chng minh ( ) SH ABC .
b. Tnh
. S ABC
V .
Bi 29. Cho hnh chp S.ABC c y ABC l tam gic cn ti A, SA vung gc vi y. Gi G
l trng tm ca tam gic SBC. Cho , 2 , 3 . SA a AB a BC a = = =
a. Chng minh . AG BC
b. Tnh th tch ca khi chp G.ABC.
Bi 30. Cho hnh vung ABCD cnh a. Trn ng thng d vung gc vi mp(ABCD) ti O
ly im S sao cho
6
2
a
SO = Mt phng ( ) qua A v vung gc vi SC ct SB, SC v SD
ln lt ti ', ', '. B C D
a. Tnh ' AC . Chng minh ' ', ' ' '. SC CC B D AC =
b. Tnh th tch khi chp . ' ' '. S AB C D
II. TH TCH KHI LNG TR.
Bi 31. Cho lng tr tam gic . ' ' ABC AB C c y ABC l tam gic vung ti C. Cho
2 , 3 AB a AC a = = v gc to bi cnh bn v mt y bng 45
0
. Tnh th tch khi lng tr
bit hnh chiu ca ' A xung mp(ABC) trng vi trng tm G ca tam gic ABC.
Bi 32. Cho lng tr . ' ' ABC AB C c tt c cc cnh u bng a.
a. Tnh th tch khi t din ' ' A BB C.
b. Mt phng i qua ' ' A B v trng tm G ca tam gic ABC ct AC v BC ln lt ti E
v F. Tnh th tch khi chp . ' ' . C A B FE
Bi 33. Cho lng tr ng tam gic . ' ' ' ABC A B C c y l tam gic ABC vung ti A,

0
, 60 AC b ACB = = . ng thng ' BC to mi (AA' ' ) C C mt gc 30
0
.
a. Tnh di on thng ' AC .
b. Tnh th tch khi lng tr.
Bi 34. Cho khi lng tr tam gic . ' ' ' ABC A B C c y l tam gic u cnh a, im ' A cch
u ba im A, B, C. Cnh bn AA' to vi y mt gc 60
0
.
a. Tnh th tch khi lng tr.
b. Chng minh mt bn ' ' BCC B l hnh ch nht.
c. Tnh din tch xung quanh ca khi lng tr.
Bi 35. Cho khi lng tr ng . ' ' ' ABC A B C c din tch y bng S v AA' h = . Mt phng
(P) ct cc cnh AA', BB', CC' ln lt ti A
1
, B
1
, C
1
. Bit
1 1 1
AA , , . a BB b CC c = = =
a. Tnh th tch hai phn ca khi lng tr c phn chia bi mp(P).
b. Vi iu kin no ca a, b, c th tch hai phn bng nhau.
Bi 36. Cho khi lng tr tam gic u . ' ' ' ABC A B C v M l trung im ca AB. Mt phng
( ' ' ) B C M chia khi lng tr thnh hai phn. Tnh t s th tch ca hai phn .
Bi 37. Cho hnh hp . ' ' ' ' ABCD A B C D . Gi E, F ln lt l trung im ca ' BB v DD'. Mt
phng (CEF) chia khi hp trn thnh hai khi t din. Tnh t s ca hai khi t din .
Bai. Cho khi lng tr tam gic u . ' ' ' ABC A B C . Gi M l trung im ca AA'. Chng minh
rng mt phng i qua , ', M B C chia khi lng tr thnh hai phn c th tch bng nhau.
Cc chuyn Hnh hc 12 Chng trnh Nng cao Trang 5

Gio vin: HUNH VN KHNH Mob: 0985.804.279
Bi 38. Cho hnh lp phng . ' ' ' ' ABCD A B C D cnh a. Gi M l trung im ca ' ' A B , N l
trung im ca BC.
a. Tnh th tch khi t din ADMN.
b. Mt phng (DMN) chia khi lp phng cho thnh hai khi a din. Gi (H) l khi
a din cha nh A, ( ') H l khi a din cn li. Tnh t s
( )
( ')
V H
V H

Bi 39. Cho hnh hp ch nht . ' ' ' ' ABCD A B C D c 4 , 2 , AA' 6 AB a BC a a = = = . Gi M, N,
P ln lt l trung im ca , AB BC v ' DD .
a. Tnh th tch khi chp P.AMNCD.
b. Mt phng (MNP) ct AA', ' CC ln lt ti E v F. Xc nh E, F v tnh di cc
on thng AE v CF.
c. Mt phng (MNP) chia hnh hp ch nht thnh hai phn. Gi (H
1
) l phn cha nh
D v (H
2
) l phn cn li. Tnh t s
1
2
( )
( )
V H
V H

C. BI TP NNG CAO.
Bi 40. Cho hnh chp S.ABCD c y l hnh bnh hnh v M thuc SA sao cho
SM
k
SA
= . Xc
nh k mp(MBC) chia khi chp thnh hai phn c th tch bng nhau.
Bi 41. Cho khi chp tam gic S.ABC c y ABC l tam gic vung cn nh C, SA vung
gc vi y v SC a = . Hy xc nh gc gia hai mt phng (SCB) v (ABC) th tch
khi chp ln nht.
Bi 42. Cho khi chp t gic u S.ABCD m khong cch t A n mp(SBC) bng 2a. Gi
l gc to bi mt bn v mt y. Xc nh khi chp c th tch nh nht.
Bi 43. Khi chp S.ABC c SA vung gc vi y. y ABC l tam gic cn ti A, di
trung tuyn AD bng a. Cnh bn SB to vi y mt gc v to vi mp(SAD) mt gc .
a. Hy xc nh v .
b. Tnh th tch khi chp S.ABC theo a, v .
Bi 44. Cho khi lng tr tam gic u . ' ' ' ABC A B C c cnh y bng a v chiu cao bng h.
Tnh th tch khi chp . ' ' A BC A .
Bi 45. Cho ng trn ng knh 2 AB R = nm trong mp(P) v mt im M nm trn ng
trn sao cho

MAB = . Trn ng thng vung gc vi (P) sao cho SA h = . Gi H, K ln

lt l hnh chiu vung gc ca A ln SM v SB.
a. Chng minh ( ) SB KHA .
b. Xc nh giao im I ca HK v (P). Chng minh AI l tip tuyn ca ng trn
cho.
c. Cho
0
2 , 30 h R = = . Tnh th tch khi chp S.KHA.
Bi 46. Cho t din ABCD. Gi H l chn ng cao h t A.
a. Cho AB AC . Chng minh rng nu H trng vi trc tm ca tam gic BCD th
AC AD v . AD AB
Cc chuyn Hnh hc 12 Chng trnh Nng cao Trang 6

Gio vin: HUNH VN KHNH Mob: 0985.804.279
b. Gi s BC = CD = DB, AB = AC = AD. Gi J l hnh chiu ca H xung AD. t
, AH h HJ d = = . Tnh th tch khi t din theo d v h.
Bi 47. Cho hnh chp S.ABCD c SA vung gc vi y v y l hnh vung cnh a. Trn
AD ly im M v t AM x = , vi 0 x a s s . Cho SA y = vi 0. y >
a. Chng minh (SBA) vung gc vi (SBC).
b. Tnh khong cch t M n mp(SAC).
c. Tnh th tch cc khi chp S.ABCD v S.ABCM theo a, x v y.
d. Vi gi thit
2 2 2
. x y a + = Xc nh x, y theo a th tch khi chp S.ABCM t gi
tr ln nht. Tnh gi tr ln nht .
Bi 48. Cho t din OABC vung ti O. Gi S, S
1
,

S
2
v

S
3
ln lt l din tch ca cc tam
gic ABC, OBC, OCA v OAB.
a. Chng minh
2 2 2 2
1 2 3
S S S S + + = .
b. Chng minh
1 1 2 3
3S S S S > + + .
c. Bit , OA a OB OC k = + = . t OB x = . Tnh
OABC
V theo a, k v x. Tm iu kin ca
OB v OC
OABC
V t gi tr ln nht.
D. CC BI TON THI.
Bi 49. (TNTHPT - 2009) Cho hnh chp S.ABC c mt bn SBC l tam gic u cnh a, cnh
bn SA vung gc vi mt phng y. Bit gc, tnh th tch ca khi chp S.ABC theo a.
Bi 50. (TNBT - 2009) Cho hnh chp S.ABC c y ABC l tam gic vung ti B, AB =a v
3 AC a = ; cnh bn vung gc vi mt phng (ABC) v 2 SA a = . Tnh th tch ca khi
chp S.ABC theo a.
Bi 51. (H Khi A - 2009) Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh thang vung ti A
v D, AB=AD=2a, CD=a; gc gia hai mt phng (SBC) v (ABCD) bng 60
0
. Gi I l trung
im ca cnh AD. Bit hai mt phng (SBI) v (SCI) cng vung gc vi mt phng (ABCD).
Tnh th tch khi chp S.ABCD theo a.
Bi 52. (H Khi B - 2009) Cho lng tr . ' ' ' ABC A B C c ' BB a = . Gc gia ng thng
' BB v mp(ABC) bng 60
0
. Tam gic ABC vung ti C v

0
60 BAC = . Hnh chiu vung gc
ca ' B ln mp(ABC) trng vi trng tm ca tam gic ABC. Tnh th tch khi t din
'. A ABC.
Bi 53. (H Khi D - 2009) Cho lng tr ng . ' ' ' ABC A B C c y ABC l tam gic vung
ti B, , AA' 2 , ' 3 . AB a a A C a = = = Gi M l trung im ca ' ' A C , I l giao im ca AM v
' A C . Tnh th tch khi t din IABC theo a v khong cch t A n mp(IBC).
Bi 54. (C Khi A, B, D - 2009) Cho hnh chp t gic u S.ABCD , 2 AB a SA a = = .
Gi M, N, P ln lt l trung im ca SA, SB v CD. Chng minh rng MN vung gc vi
SP. Tnh th tch khi t din AMNB theo a.
Bi 55. (H Khi A - 2008) Cho lng tr ABC.A'B'C' c di cnh bn bng 2a, y ABC
l tam gic vung ti A, AB =a, AC =3a v hnh chiu vung gc ca nh A' trn mt phng
(ABC) l trung im ca cnh BC. Tnh theo a th tch khi chp A'.ABC v tnh cosin ca gc
gia hai ng thng AA', B'C'.
Cc chuyn Hnh hc 12 Chng trnh Nng cao Trang 7

Gio vin: HUNH VN KHNH Mob: 0985.804.279
Bi 56. (H Khi B 2008) Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh vung cnh 2a,
SA =a, SB =3a v mt phng (SAB) vung gc vi mt phng y. Gi M, N ln lt l trung
im ca cc cnh AB, BC. Tnh theo a th tch ca khi chp S.BMDN v tnh cosin ca gc
gia hai ng thng SM, DN.
Bi 57. (H Khi D 2008) Cho lng tr ng ABC.A'B'C' c y ABC l tam gic vung,
AB =BC =a, cnh bn AA' = 2a. Gi M l trung im ca cnh BC. Tnh theo a th tch ca
khi lng tr ABC.A'B'C' v khong cch gia hai ng thng AM, B'C.
Bi 58. (C Khi A, B, D 2008) Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh thang,

0
90 BAD ABC = = , AB=BC=a, 2 AD a = , SA vung gc vi y v SA = 2a. Gi M, N ln
lt l trung im ca SA, SD. Chng minh rng BCNM l hnh ch nht v tnh th tch ca
khi chp S.BCNM theo a.
Bi 59. (H Khi A 2007) Cho hnh chp S.ABCD c y l hnh vung cnh a, mt bn
SAD l tam gic u v nm trong mt phng vung gc vi y. Gi M, N, P ln lt l trung
im ca cc cnh SB, BC, CD. Chng minh AM vung gc vi BP v tnh th tch ca khi t
din CMNP.
Bi 60. (H Khi B 2007) Cho hnh chp t gic u S.ABCD c y l hnh vung cnh
a. Gi E l im i xng ca D qua trung im ca SA, M l trung im ca AE, N l trung
im ca BC. Chng minh MN vung gc vi BD v tnh (theo a) khong cch gia hai ng
thng MN v AC.
Bi 61. (H Khi D 2007) Cho hnh chp S.ABCD c y l hnh thang, BA =BC =a,

0
90 BAD ABC = = , AD =2a. Cnh bn SA vung gc vi y v SA =2a. Gi H l hnh chiu
vung gc ca A trn SB. Chng minh tam gic SCD vung v tnh (theo a) khong cch t H
n mt phng (SCD).
Bi 62. (H Khi B 2006) Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh ch nht vi
AB=a, AD=2a , SA = a v SA vung gc vi mt phng (ABCD). Gi M v N ln lt l trung
im ca AD v SC; I l giao im ca BM v AC. Chng minh rng mt phng (SAC) vung
gc vi mt phng (SMB). Tnh th tch ca khi t din ANIB.
Bi 63. (H Khi D 2006) Cho hnh chp tam gic S.ABC c y ABC l tam gic u
cnh a, SA = 2a v SA vung gc vi mt phng (ABC). Gi M v N ln lt l hnh chiu
vung gc ca A trn cc ng thng SB v SC. Tnh th tch ca khi chp A.BCNM.

--------------------------------------------------------------------------------------------------