nh l Casey v ng dng

Nguyn Vn Linh Sinh vin K50 TCNH H Ngoi thng

Gii thiu

nh l Casey t theo tn nh ton hc John Casey, hay cn gi l nh l Ptolemy m rng [1], c pht biu nh sau: Cho bn ng trn Ci (i = 1, 4). K hiu tij l di tip tuyn chung ca hai ng trn Ci v Cj . Khi bn ng trn Ci cng tip xc vi mt ng trn (hoc ng thng) C khi v ch khi t12 t34 t13 t42 t14 t23 = 0
t12 C1 C2 t24 t23 C t14 C4 t13 C3

t34

Ch rng tip tuyn c chn ca hai ng trn Ci , Cj l tip tuyn chung ngoi khi v ch khi c hai ng trn Ci , Cj cng tip xc trong (hoc ngoi) vi C , l tip tuyn chung trong khi v ch khi trong hai ng trn Ci , Cj c mt ng trn tip xc trong, mt ng trn tip xc ngoi vi C . Du ca tij tkl l du "+" khi v ch khi cc on thng ni hai tip im ca Ci v Cj , Ck v Cl khng ct nhau, l du "" khi v ch khi ngc li. D dng nhn thy khi bn ng trn trn cng suy bin thnh ng trn im, nh l Casey tr thnh nh l Ptolemy [2]. Khi ba ng trn suy bin thnh ng trn im, nh l Casey tr thnh nh l Purser [3].

Chng minh nh l
Li gii sau da theo [4]. Ta pht biu v chng minh mt b .

B 1. Cho hai ng trn (O1 , R1 ) v (O2 , R2 ) khng cha nhau. I l mt im nm ngoi hoc nm trong c hai ng trn. Php nghch o cc I phng tch R2 ln lt bin (O1 , R1 ), (O2 , R2 ) thnh (O1 , R1 ), (O2 , R2 ). Gi T12 , T12 l di tip tuyn chung ngoi (hoc trong nu c) ca hai 2 T12 T2 ng trn (O1 , R1 ) v (O2 , R2 ); (O1 , R1 ) v (O2 , R2 ). Khi = 12 . R1 R2 R1 R2 1

J N

M A' O A O1 B B' C' C

D'

P D O2

Chng minh. Ta ch chng minh trng hp tip tuyn chung ngoi, trng hp chung trong chng minh tng t. Gi (O) l ng trn trc giao vi (O1 ) v (O2 ). (O) giao (O1 ) ti A , B , giao (O2 ) ti C , D . Ly J trn (O) sao cho J nm trn trc ng phng ca (O1 ) v (O2 ). Gi k l phng tch t J n k: hai ng trn (O1 ) v (O2 ). Xt php nghch o IJ A A, B B, C C, D D. Do A , B , C , D (O) nn A, B, C, D thng hng. Php nghch o bo ton ln gc gia hai ng cong ti giao im nn A, O1 , B thng hng v C, O2 , D thng hng. T A, B, C, D nm trn ng ni tm O1 O2 . Khng mt tng qut gi s A, B, C, D nm trn O1 O2 theo th t, R1 < R2 . Gi M N l tip tuyn chung ngoi ca (O1 ) v (O2 )(M (O1 ), N (O2 )). Gi P l hnh chiu vung gc ca O1 trn O2 N . 2 P O 2 = O O 2 (R R )2 = (O O R + R )(O O + R R ) = Ta c M N 2 = O1 P 2 = O1 O2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 2 BD.CA. BD JD JB JD .JB k Xt = = = . = BD JB JD JD.JB JD.JB B D .JD.JB C A .JC.JA . 2 T12 BD.CA B D .C A k k Tng t ta thu c = = = . A B .JA.JB C D .JC.JD 4R1 R2 AB.CD A B .C D . k k R2 : (O ) (O ), A A , B B , C C , D D . II Khi (O ) l ng trn trc giao vi (O1 ) v (O2 ). 2 T12 B D .C A B D .C A Mt cch tng t ta cng chng minh c = = . 4R1 .R2 A B .C D A B .C D 2 2 T12 T12 Vy = . R1 R2 R1 .R2 Tr li bi ton. Trc tin ta chng minh chiu thun ca nh l Casey cho trng hp c bn ng trn Ci u tip xc trong vi C , cc trng hp cn li chng minh tng t. K hiu ri , Oi l bn knh v tm ca ng trn Ci ; r, O l bn knh v tm ca ng trn C . Khng mt tng qut gi s r4 = M in{ri }. Ta nhn thy cc ng trn (O1 , r1 r4 ), (O2 , r2 r4 ), (O3 , r3 r4 ), (O4 , 0) cng tip xc vi ng trn (O, r r4 ) v di tip tuyn chung ca hai ng trn (Oi , ri k ), (Oj , rj k )(k (0, M in{ri , rj })) bng tij . Do ta ch cn chng minh chiu thun ca nh l Casey cho bn ng trn (O1 , r1 r4 ), (O2 , r2 r4 ), (O3 , r3 r4 ), (O4 , 0) (K hiu l Q1 , Q2 , Q3 , O4 vi bn knh ln lt l R1 , R2 , R3 , 0).

R : Q Q , Q Q , Q Q , (O, r r ) l v Q , Q , Q cng tip Xt php nghch o IO 1 2 3 4 1 2 3 1 2 3 4 xc mt pha vi l. Gi tij l di tip tuyn chung ngoi ca Qi v Qj . Khng mt tng qut gi s tip im ca Q2 v l nm trn on thng ni hai tip im ca Q1 v Q3 vi l. Ta c t12 + t23 t13 = 0. Ri .Rj p dng b 1,tij = tij . (i, j = 1, 3). Ri .Rj

R2 Ri t t .t4i = 4i = 4i2 = 2 do t4i = R. Ri t4i t4i t4i

Ri . Ri R1 .R2 .R3 = 0. R1 .R2 .R3

T t12 .t34 + t23 .t14 t13 .t24 = (t12 + t23 t13 ).R

Chiu thun c chng minh. By gi gi s t12 .t34 + t23 .t14 t13 .t24 = 0. Ta s chng minh Q1 , Q2 , Q3 , (O4 , 0) cng tip xc vi mt ng trn. R2 ta cng suy ra t + t t S dng php nghch o IO 12 23 13 = 0. 4 Khng mt tng qut gi s R3 = M in{R1 , R2 , R3 }. Cng gim bn knh ba ng trn Q1 , Q2 , Q3 mt on R3 ta c ba ng trn (I1 , q1 ), (I2 , q2 ), (I3 , 0). Ta tm qu tch cc im I3 sao cho t13 t23 = t12 . Tp hp cc im sao cho tip tuyn k t im n (I1 , q1 ) bng t13 l ng trn tm I1 , 2 + t 2 , tp hp cc im sao cho tip tuyn k t im n (I , q ) bng t bn knh q1 2 2 23 l ng 13 2 + t 2 . Hai ng trn ny ct nhau ti hai im nm trn tip tuyn chung trn tm I2 , bn knh q2 23 ngoi ca (I1 , q1 ) v (I2 , q2 ). Vy I3 nm trn tip tuyn chung ngoi ca (I1 , q1 ) v (I2 , q2 ). Suy ra Q1 , Q2 , Q3 cng tip xc vi mt ng thng. Ngha l tn ti mt ng trn i qua O4 v tip xc vi Q1 , Q2 , Q3 . Vy tn ti mt ng trn tip xc vi bn ng trn Ci . nh l Casey c chng minh. Chiu thun ca bi ton c th chng minh theo hng sau y khng s dng php nghch o, c coi l h qu ca nh l Ptolemy. B 2. Cho hai ng trn C1 (O, r1 ) v C2 (O2 , r2 ) cng tip xc vi C (O, R) ln lt ti hai im A, B . Khi di tip tuyn chung (trong hoc ngoi) ca C1 v C2 c tnh bi cng thc: t12 = AB R (R r1 )(R r2 )

N M O O2 B O1

Chng minh. Ta chng minh b trong trng hp C1 v C2 cng tip xc trong vi C . 2 2 D thy t2 12 = O1 O2 (r1 r2 ) . 3

p dng nh l hm s cos cho tam gic OO1 O2 v AOB ta c: 2 = OO 2 + OO 2 2OO .OO . cos O OO . O1 O2 1 2 1 2 1 2 2 AB = 2R2 (1 cos O1 OO2 ) 2 2 + (R r )2 2(R r )(R r )(1 AB ) (r r )2 T t2 = ( R r ) 1 2 1 2 1 2 12 2R 2 2 2 AB AB = (R r1 )(R r2 ) 2 = (r1 r2 )2 (r1 r2 )2 + 2(R r1 )(R r2 ) 2 2R R AB Vy t12 = (R r1 )(R r2 ). R AB Tng t nu C1 v C2 cng tip xc ngoi vi C, t12 = (R + r1 )(R + r2 ), nu C1 v C2 tip R xc khc pha vi C , chng hn C1 tip xc trong cn C2 tip xc ngoi, t12 l di ca tip tuyn AB chung trong c tnh bi cng thc t12 = (R r1 )(R + r2 ). R Tr li bi ton. Gi A, B, C, D ln lt l tip im ca C1 , C2 , C3 , C4 vi C . p dng b 2 ta c: AB.CD + AD.BC AC.BD t12 .t34 + t14 .t23 t13 .t24 = . (R r1 )(R r2 )(R r3 )(R r4 ). R2 Do t gic ABCD ni tip nn theo nh l Ptolemy, AB.CD + AD.BC AC.BD = 0. Vy t12 .t34 + t14 .t23 t13 .t24 = 0. Chiu thun ca nh l Casey c chng minh.

ng dng

Bi 1. Cho tam gic ABC ni tip ng trn (O). GiCa , Cb , Cc ln lt l cc ng trn tip xc trong vi (O) ti im chnh gia cung nh BC, CA, AB v ln lt tip xc vi cc cnh BC, CA, AB . Gi tbc , tca , tab l di cc tip tuyn chung ngoi ca cc cp ng trn (Cb , Cc ), (Cc , Ca ), (Ca , Cb ). a+b+c Khi tbc = tca = tab = . 4

Cb Cc

Ca

Chng minh. Gi ta , tb , tc l di cc tip tuyn k t A, B, C ti Ca , Cb , Cc . Do Ca , Cb , Cc tip xc trong vi (O) ti im chnh gia cc cung nh BC, CA, AB nn ba ng trn ln lt tip xc vi BC, CA, AB ti trung im mi cnh. p dng nh l Casey cho bn ng trn Ca , (A, 0), (B, 0), (C, 0) ta c ta .a = Suy ra ta = a a .b + .c 2 2

b+c a+c a+b . Tng t, tb = , tc = . 2 2 2 4

Li p dng nh l Casey cho bn ng trn Ca , Cc , (A, 0), (C, 0) ta c c a ta .tc = . + tac .b 2 2 ac (b + c)(a + b) ac 4 = 4 4 = a + b + c. T tac = b b 4 Tng t suy ra pcm. ta .tc Bi 2. (nh l Feuerbach) Chng minh rng ng trn Euler ca tam gic tip xc vi cc ng trn ni tip v bng tip tam gic .
A

B2 C1 I C2 E B1

A2

A1

Chng minh. Ta chng minh bi ton cho trng hp ng trn ni tip. Cc trng hp khc chng minh tng t. Gi s ta c tam gic ABC vi A1 , B1 , C1 ln lt l trung im cc cnh BC, CA, AB ; A2 , B2 , C2 ln lt l tip im ca ng trn ni tip (I ) vi BC, CA, AB . t di cc cnh tam gic ABC ln lt l a, b, c. p dng nh l Casey cho bn ng trn (I ), (A1 , 0), (B1 , 0), (C1 , 0) vi di cc tip tuyn b c |b c| |c a| |a b| a , B1 B2 = , C1 C2 = . chung ln lt l B1 C1 = , C1 A1 = , A1 B1 = , A1 A2 = 2 2 2 2 2 2 Ta c th chn cc du "+","" sao cho a|b c| b|c a| c|a b| = 0 nn tn ti ng trn tip xc vi (I ), (A1 , 0), (B1 , 0), (C1 , 0) hay ng trn Euler ca tam gic ABC tip xc vi (I ). Bi 3. Cho tam gic ABC ngoi tip (I ) c A1 , B1 , C1 ln lt l trung im BC, CA, AB . F l tip im ca (I ) v ng trn Euler (E ). Khi ta c th chn cc du "+","" sao cho F A1 F B1 F C1 = 0. Chng minh. Gi R, r ln lt l bn knh ng trn Euler v (I ). p dng b 2 cho ng trn (I ) v (B1 , 0) ta c B1 F = R (R r)R .B1 B2 , C1 F = R (R r )R R (R r)R .C1 C2 , A1 F = R (R r)R .A1 A2 .

Do A1 F B1 F C1 F = = R 2 (R r)R

.(A1 A2 B1 B2 C1 C2 )

.(|b c| |c a| |a b|) = 0.

Bi 4. (ng trn Hart). Cho ba ng trn C1 , C2 , C3 ct nhau ln lt ti cc cp im (A, A ), (B, B ), (C, C ). Gi (I ), (IA ), (IB ), (IC ) ln lt l ng trn ni tip tam gic cong ABC , A BC , AB C , ABC . Khi tn ti mt ng trn tip xc ngoi vi (IA ), (IB ), (IC ) v tip xc trong vi (I ), gi l ng trn Hart. Ch rng c tt c 8 ng trn Hart ng vi ba ng trn cho trc. [4][5]

A'

IA B C1 C I IC IB A B' C'

C2

C3

Chng minh. K hiu tij l di tip tuyn chung ngoi, tij l di tip tuyn chung trong ca hai ng trn (Ii ) v (Ij ). Do (IA ), (IB ), (IC ), (I ) cng tip xc vi C1 nn tAI .tBC + tAB .tCI tAC .tBI = 0. Tng t, bn ng trn cng tip xc vi C2 nn tAC .tBI + tBC .tAI tAB .tCI = 0. Bn ng trn cng tip xc vi C3 nn tBC .tAI + tAB .tCI tAC .tBI = 0. T ba ng thc trn suy ra tAC .tBI tBC .tAI tAB .tCI = 0. Lu du "+" hay "" trong cc ng thc trn khng quan trng, c th o du nhng phi tho mn trong mt ng thc tn ti c "+" v "". Theo nh l Casey dng o, tn ti mt ng trn tip xc ngoi vi ba ng trn (IA ), (IB ), (IC ) v tip xc trong vi (I ). Bi 5. (IMO 2011). Cho tam gic ABC ni tip ng trn (O). l l tip tuyn bt k ca (O). Gi la , lb , lc ln lt l ng thng i xng vi l qua ba cnh BC, CA, AB . la , lb , lc ct nhau to thnh tam gic A B C . Khi ng trn ngoi tip tam gic A B C tip xc vi (O).
A' B1 C' A I

O' O

A1

B M C

B' C1

Chng minh. K hiu dX /l l khong cch t X n ng thng l. l ct BC, CA, AB ln lt ti A1 , B1 , C1 . P l tip im ca l v (O). Do lc v l i xng nhau qua AB nn dB /l = dB /lc , la v l i xng nhau qua BC nn dB /l = dB /lA . T dB /lA = dB /lc hay B B l phn gic gc B . Tng t suy ra AA , BB , CC ng quy ti tm ni tip I ca tam gic A B C . Mt khc, (B A , B C ) (B A , BA) + (BA, BC ) + (BC, B C ) (BA, l) + (BA, BC ) + (l, BC ) 2(BA, BC ) (mod ). C B A Do C IA = 90o + = 180o ABC . Suy ra I (O). 2 Gi pa , pb , pc ln lt l phng tch t A , B , C ti (O). p dng nh l Casey cho bn ng trn (A , 0), (B , 0), (C , 0) v (O), ta c (A B C ) tip xc vi (O) khi v ch khi: B C . pa A C . pb A B . pc = 0 t bn knh ng trn ngoi tip tam gic ABC v A B C ln lt l R v R , bn knh ng trn ni tip tam gic A B C l r. BC Theo nh l hm s sin, = 2R nn B C = 2R . sin(180o 2BAC ) = 2R . sin 2BAC. sin B A C r r AI = = sin B A I cos BAC AA AB1 AB1 . sin P B1 A dA /l = nn A A = = . sin AB1 A sin C A I cos BAC cos BAC PA dA /l = P A sin B1 P A = P A sin P CA = P A. . 2R 2 PA Do A A = . 2R cos BAC r r Suy ra B C . AA .A I = 2R . sin 2BAC.P A. = P A. sin BAC.4R . 2R cos BAC 2R r = P A.BC.2R . 2R.R Tng t v p dng nh l Ptolemy suy ra r B C . pa A C . pb A B . pc = 2R . (P A.BC P B.AC P C.AB ) = 0 2R.R Vy (A B C ) tip xc vi (O). Bi 6. (B Thbault). Cho tam gic ABC ngoi tip (I ), ni tip (O). Mt ng trn (E ) tip xc trong vi (O) v tip xc vi cc cnh AB, AC ln lt ti P, Q. Khi I l trung im P Q. Chng minh. Trc tin ta gii thiu mt b . B 3. (nh l Cristea). Gi D, E, F ln lt l ba im nm trn cc cnh BC, CA, AB of v M AD. Khi EF i qua M khi v ch khi DC FB EC MD + BD = BC FA EA MA ABC

Chng minh. Gi s M EF. Gi {P } EF BC . p dng nh l Menelaus cho thng P M F v P EM ta c: FB MD PB EC PC MD DC = DC , BD = BD FA MA PD EA PD MA FB EC M D (DC P B + BD P C ) DC + BD = FA EA MA PD 7

DAB ng vi ng

M D [(P D P C ) P B + (P B P D) P C ] MA PD FB EC M D P D (P B P C ) MD + BD = = BC DC FA EA MA PD MA Chiu o ca b chng minh tng t da theo chiu o ca nh l Menelaus. Tr li bi ton. =

Q I P

p dng nh l Casey cho bn ng trn (A, 0), (B, 0), (C, 0), (E ) ta c: c.(b AP ) + b.(c AP ) 2bc AP.BC = AB.CQ + AC.BP hay AP = , suy ra AP = . a a+b+c a ab ac DI = , CD = , BD = . Gi {D} AI BC ,ta c AI b+c b+c b+c p dng b 3, ta cn chng minh CD . BP CQ DI + BD = BC PA AQ AI

2bc 2bc c b ab ac a + b + c a + b + c = a a , hon ton ng sau mt s bin i. Hay + 2bc 2bc b+c b+c b+c a+b+c a+b+c Suy ra I P Q. M tam gic AP Q cn ti A c phn gic AI nn I l trung im P Q.

Bi 7. (B Sawayama). Cho tam gic ABC ni tip ng trn (O), ngoi tip ng trn (I ). D l im bt k trn BC . Mt ng trn tip xc vi cc tia DC, DA ln lt ti E, F v tip xc trong vi (O). Khi I nm trn ng thng EF .

K I

F B J D E C

Chng minh. Gi J l giao ca AI v BC . Theo nh l Menelaus, I, E, F thng hng khi v ch khi EJ F D IA . . =1 ED F A IJ EJ IA . = 1. Tng ng F A IJ IA b+c M = nn ta cn chng minh a.F A = (b + c).EJ (1) IJ a p dng nh l Casey cho bn ng trn (A, 0), (B, 0), (C, 0), ta c AF.BC + AB.CE = AC.BE Hay a.AF + c.(BC BE ) = b.BE a.AF + ac = BE.(b + c). ac Do BJ = nn a.AF + (b + c).BJ = BE.(b + c) b+c T a.AF = (b + c).(BE BJ ) = (b + c).EJ . Nh vy (1) ng, tc l I nm trn ng thng EF . Bi 8. Cho tam gic ABC ngoi tip ng trn (I ). Gi a l ng trn qua hai im B, C v tip xc vi (I ), a l ng trn tip xc vi cc tia AB, AC v tip xc ngoi vi a . Tng t ta xc nh b , c . Gi r, ra , rb , rc ln lt l bn knh cc ng trn (I ), a , b , c . Khi r = ra + rb + rc .
A C2 B' A2 T B2 Ia C' B1

C1

A1

Chng minh. K tip tuyn qua T ca ng trn (I ) v song song vi BC , ct AB, AC ln lt ti B , C . Ta chng minh ng trn ni tip tam gic AB C l a . Gi A1 , B1 , C1 l tip im ca (I ) vi BC, CA, AB ; A2 , B2 , C2 l tip im ca ng trn ni tip (Ia ) ca tam gic AB C vi B C , C A, AB . K hiu p, p l na chu vi tam gic ABC, AB C . pa Ta c p = AB1 = p a nn hai tam gic AB C v ABC ng dng theo t s . p (p a)a Suy ra B C = . p (p a)2 (p a)a ]=c . BC2 = c AC2 = p B C = c [(p a) p p (p a)2 Tng t, CB2 = b . p (p a)a (p a)b (p a) A2 T = B C 2 B A2 = 2(p a ) = (b c) (vi gi thit b > c). p p p p dng nh l Casey cho bn ng trn (B, 0), (C, 0), (I ), (Ia ) ta c: (p a) (p a)2 (p a)2 ) + a.(b c) (c ).(p c) = 0 p p p

BA1 .CB2 + BC.A2 T BC2 .CA1 = (p b).(b

nn (Ia ) tip xc ngoi vi a hay (Ia ) a . pa rb p b rc pc ra = . Tng t = , = . T r p r p r p ra + rb + rc 3p a b c Suy ra = = 1 hay r = ra + rb + rc . r p Bi 9. (Juan Carlos). Gi AB v CD l hai dy cung song song ca ng trn (O). Hai ng trn (O1 ) v (O2 ) cng tip xc ngoi vi (O) v c AB l tip tuyn chung sao cho (O1 ), (O2 ) v CD nm khc pha vi AB . K hiu tP Oi l tip tuyn k t P ti ng trn (Oi ). Khi tCO1 + tCO2 = tDO1 + tDO2 .

B J P

K O1

O2

Chng minh. Gi I, J, H, K ln lt l tip im ca (O2 ), (O1 ) vi AB, (O). Gi P l giao im ca HK v (O). Do K l tm v t ca (O) v (O1 ) nn OP O1 A hay OP AB . Suy ra P l im chnh gia cung AB . Tng t suy ra HK, IJ, (O) ng quy ti P . 1 1 Mt khc, AHK = HO1 K = KOP = KJP nn t gic HKJI ni tip. 2 2 T P nm trn trc ng phng ca hai ng trn (O1 ) v (O2 ), suy ra tP O1 = tP O2 .(1) 10

p dng nh l Casey cho bn ng trn (C, 0), (P, 0), (O1 ), (O2 ) ta c CP.HI = tCO1 .tP O2 + tCO2 .tP O1 Li p dng nh l Casey cho bn ng trn (D, 0), (P, 0), (O1 ), (O2 ) ta c DP.HI = tDO1 .tP O2 + tDO2 .tP O1 Do CD AB v C l trung im cung AB nn CP = DP , t tCO1 .tP O2 + tCO2 .tP O1 = tDO1 .tP O2 + tDO2 .tP O1 . Kt hp vi (1) suy ra tCO1 + tCO2 = tDO1 + tDO2 . Bi 10. (Iran TST 2012). Cho hnh bnh hnh ABCD. Gi w1 , w2 ln lt l hai ng trn tip xc vi cc cp on thng AB v AD, BC v CD. Gi s tn ti mt ng trn tip xc vi ng thng AD v DC v tip xc ngoi vi w1 v w2 . Khi tn ti mt ng trn tip xc vi ng thng AB v BC v tip xc ngoi vi w1 v w2 .

A P

T w3

M w1 S' Q' w2 B R S C

Chng minh. Gi w3 l ng trn tip xc vi w1 , w2 , AD, DC ; R1 , R2 , R3 ln lt l bn knh ca w1 , w2 , w3 ; h1 , h2 l hai ng cao ca hnh bnh hnh ABCD ng vi cc cnh AB, AD. Gi M, N, P, Q, R, S, T, U ln lt l giao im ca w1 w3 , w2 w3 , AB w1 , AD w1 , BC w2 , CD w2 , AD w3 , CD w3 ; Q , S l im i xng vi Q, S qua tm cc ng trn w1 , w2 . Da vo php v t d dng chng minh cc b ba im (P, M, U ), (Q , M, T ), (T, N, R), (U, N, S ) thng hng. Gi l l di tip tuyn chung ngoi ca w1 , w2 ; l1 , l2 l di tip tuyn k t U, T ti cc ng trn w1 , w2 . Ta c T Q = T M T Q , U S = U N U S v l1 = U M U P , l2 = T N T R. Theo nh l Casey, tn ti w3 i qua U, T v tip xc vi w1 , w2 nn l T U + T Q U S = l1 l2 Do l T U + T M T Q U N U S = U M U P T N T R p dng nh l hm s sin, ADC l 2R3 sin(90 ) + 2R3 U S sin N U S T Q sin M T Q 2 = 2R3 U P sin M U S T R sin N T Q

11

Tng ng l cos( . Mt cch tng t, tn ti ng trn w4 tip xc vi w1 , w2 , AB, BC khi v ch khi l cos( ABC )+ 2 2R1 2R2 = h1 h2 ADC )+ 2 2R1 2R2 = h1 h2

Vy tn ti w3 khi v ch khi tn ti w4 .

Bi tp t luyn

Bi 11. Cho hnh vung ABCD ni tip ng trn (O). E l mt im nm trn cung AC cha B . ng trn (O ) tip xc vi AC v tip xc vi (O) ti E . K tip tuyn DT ti (O ). Chng minh rng DT = DA. Bi 12. Cho ba ng trn C1 , C2 , C3 bng nhau v i mt tip xc nhau ng thi cng tip xc trong vi ng trn (O) ln lt ti X, Y, Z . Gi A l im bt k nm trn cung XY khng cha Z , d1 , d2 , d3 ln lt l di tip tuyn k t A n C1 , C2 , C3 . Chng minh rng d1 + d2 = d3 . Bi 13. (Hongkong 2009). Cho tam gic ABC vung ti C , ng cao CD. ng trn tip xc vi cc cnh AC, AB ln lt ti N, M v tip xc ngoi vi ng trn ng knh BC . Chng minh rng: i. BD.CN + BC.DM = CD.BM . ii. BM = BC . Bi 14. (Kostas Vittas). Cho ng trn (O) ng knh AB . P, Q l hai im bt k trn (O) v khc pha vi AB . K QT AB . P C, P D ln lt l tip tuyn k t P n ng trn ng knh AT, BT . Chng minh rng P C + P D = P Q. Bi 15. Cho tam gic ABC ngoi tip ng trn (I ), ni tip ng trn . a l ng trn tip xc trong vi v tip xc vi cc cnh AB, AC . AI giao ln th hai ti S . K tip tuyn ST ti ST |b c| a . Chng minh rng = . SA b+c Bi 16. (Iran 2009). Hai ng trn C1 v C2 c bn knh bng nhau v ct nhau ti hai im. Mt ng thng l ln lt ct C1 , C2 ti cc im theo th t A, B, C, D (A, C C2 , B, D C1 ). Dng hai ng trn 1 v 2 sao cho hai ng trn cng tip xc ngoi vi C1 , tip xc trong vi C2 v cng tip xc khc pha vi l. Gi s 1 v 2 tip xc vi nhau. Chng minh rng AB = CD. Bi 17. Cho hai ng trn 1 v 2 tip xc ngoi vi nhau ti I v cng tip xc trong vi . Tip tuyn chung ngoi ca 1 v 2 giao ti B, C . Tip tuyn chung ti I ct ti A sao cho A v I nm cng mt pha i vi BC . Chng minh rng I l tm ni tip tam gic ABC . Bi 18. AB l dy cung bt k ca ng trn (O). Hai ng trn C1 v C2 cng tip xc trong vi (O) v tip xc khc pha vi AB . Chng minh rng AB = 2t12 ( t12 l di tip tuyn chung ngoi ca C1 v C2 ) khi v ch khi C1 hoc C2 tip xc vi AB ti trung im AB . Bi 19. Cho ng trn (O). (O1 ) v (O2 ) cng tip xc trong vi (O) v tip xc ngoi nhau ti X . Tip tuyn chung ti X ca hai ng trn ct (O) ti A v B . K hiu t12 l di tip tuyn chung 1 1 2 ngoi ca (O1 ) v (O2 ). Chng minh rng + = . XA XB t12

12

Bi 20. (Thbault). Cho tam gic ABC ngoi tip ng trn (I, r) v ni tip ng trn (O). D l mt im nm trn cnh BC . ng trn 1 bn knh r1 tip xc vi cc tia DA, DB v tip xc trong vi (O), ng trn 2 bn knh r2 tip xc vi cc tia DA, DC v tip xc trong vi (O). t ADB = . Chng minh rng r1 . cos2 + r2 . sin2 = r. 2 2 Bi 21. (Luis Gonzlez). Cho tam gic u ABC cnh a. Gi (I ) v (O) ln lt l ng trn ni tip v ngoi tip tam gic ABC . P l im bt k trn (I ), XY Z l tam gic pedal ca P ng vi tam gic ABC . Cc ng trn C1 , C2 , C3 ln lt tip xc vi cnh BC, CA, AB ti X, Y, Z v tip xc vi cc cung BC, CA, AB khng cha nh i din. Gi T12 , T23 , T13 ln lt l di cc tip 35 tuyn chung ngoi ca C1 , C2 , C3 . Chng minh rng T12 + T23 + T31 = a. 16 Bi 22. (Lev Emelyanov). Cho ba im A1 , B1 , C1 ln lt thuc ba cnh BC, CA, AB ca tam gic ABC . Dng cc ng trn a , b , c ln lt tip xc vi ba cnh BC, CA, AB ti A1 , B1 , C1 v tip xc vi ng trn ngoi tip (O) ca tam gic ABC ti cc im nm trn cung khng cha A, B, C . Chng minh rng tn ti mt ng trn tip xc ngoi vi 1 , 2 , 3 v tip xc vi ng trn ni tip tam gic ABC khi v ch khi AA1 , BB1 , CC1 ng quy.

13

Ti liu
[1] Caseys theorem, from Wolfram Mathworld http://mathworld.wolfram.com/CaseysTheorem.html [2] Ptolemys theorem, from Wolfram Mathworld http://mathworld.wolfram.com/PtolemysTheorem.html [3] Pursers theorem, from Wolfram Mathworld http://mathworld.wolfram.com/PursersTheorem.html [4] Roger A.Johnson, Advanced Euclidean Geometry, Dover Publications, New York, 1965. [5] Hart circle, from Wolfram Mathworld http://mathworld.wolfram.com/HartCircle.html [6] Artofproblemsolving Forum http://www.artofproblemsolving.com/Forum/portal.php?ml=1 [7] Lev Emelyanov, A Feuerbach type theorem on six circles, Forum Geometricorum Vol.1, (2001), 173-175. Email: Lovemathforever@gmail.com

14