Chng 2:

NIT PHT PHO

Bai 1:

Nit

I-CU TO PHN T - Cu hnh electron : 1s22s22p3 - CTCT : NN CTPT : N2 II-TNH CHT VT L - L cht kh khng mu , khng mi , khng v, hi nh hn khng kh ( d = 28/29) , ha lng -196 oC. - Nit t tan trong nc , ho lng v ho rn nhit rt thp .Khng duy tr s chy v s h hp . III-TNH CHT HO HC 1-Tnh oxi ho : Phn t nit c lin kt ba rt bn, nn nit kh tr v mt ha hc nhit thng. a) Tc dng vi hidr : nhit cao , p sut cao v c xc tc .Nit phn ng vi hidr to amoniac . y l phn ng thun nghch v to nhit :
0 to,p,xt 3 0 3

N2 + 3H2 2NH3 H = -92KJ b)Tc dng vi kim loi - nhit thng nit ch tc dng vi liti to liti nitrua : - nhit cao , nit tc dng vi nhiu kim loi :

6Li + N2 2Li3N

3Mg + N 2 Mg3N2 (magie nitrua)

Nit th hin tnh oxi ho khi tc dng vi nguyn t c m in nh hn . 2-Tnh kh: - nhit cao ( 30000C) Nit phn ng vi oxi to nit monoxit N2 + O2 2NO ( khng mu ) - iu kin thng , nit monoxit tc dng vi oxi khng kh to nit dioxit mu nu
+2 +4 0 +2

2NO + O2 2NO2 Nit th hin tnh kh khi tc dng vi nguyn t c m in ln hn. - Cc oxit khc ca nit :N2O , N2O3, N2O5 khng iu ch c trc tip t ni v oxi IV- IU CH : a) Trong cng nghip: Nit c sn xut bng cch chng ct phn on khng kh lng b) Trong phng th nghim : Nhit phn mui nitrit to NH4NO2 to N2 + 2H2O NH4Cl + NaNO2 N2 + NaCl +2H2O Cu 1. Chn cu hnh electron lp ngoi cng ca nguyn t nhm VA: A.ns2np5 B. ns2np3 C. ns2np2 D. ns2np4 Cu 2. Nit phn ng c vi tt c cc cht trong nhm no sau y to ra hp cht kh. A. Li, Mg, Al C. Li, H2, Al B. H2 ,O2 D. O2 ,Ca,Mg Cu 3. Trong phng th nghim, Nit tinh khit c iu ch t . A. Khng kh B.NH3 ,O2 C.NH4NO2 D.Zn v HNO3 Cu 4. N2 th hin tnh kh trong phn ng vi : A. H2 B. O2 C. Li D. Mg Cu 5. Mt oxit Nit c CT NOx trong N chim 30,43% v khi lng. Cng thc ca oxit Nit l : A. NO B. NO2 C. N2O2 D. N2O5 Cu 6. Th tch kh N2 (kc) thu c khi nhit phn 10g NH4NO2 l A. 11,2 l B. 5,6 l C. 3,56 l D. 2,8 l Cu 7. Mt nguyn t R c hp cht vi Hidr l RH3 oxit cao nht ca R cha 43,66 % khi lng R .Nguyn t R l : A. Nit B. Photpho C. Vanadi D. Mt kt qu khc Cu 8. Dy cht no sau y trong nit c s oxi ha tng dn: A/ NH3, N2, NO, N2O, AlN B/ NH4Cl, N2O5, HNO3, Ca3N2, NO C/ NH4Cl, NO, NO2, N2O3, HNO3 D/ NH4Cl, N2O, N2O3, NO2, HNO3 Cu 9. Xc nh cht (A) v (B) trong chui sau : + O2 + H 2 (xt, t o , p) + O2 (Pt, t o ) N2 (A) (B) HNO3 NH3 A/ (A) l NO, (B) l N2O5 B/ (A) l N2, (B) l N2O5 C/ (A) l NO, (B) l NO2 D/ (A) l N2, (B) l NO2 Cu 10. Trn 200 ml dung dch natri nitrat 3M vi 200 ml dung dch amoniclorua 2M ri un nng cho n khi phn ng thc hin xong. Xc nh th tch kh sinh ra (kc) v nng mol ca cc mui trong dung dch sau phn ng. Cu 11. Nguyn t nit c s oxi ha l bao nhiu trong cc hp cht sau: NO, NO 2, NH3, NH4Cl, N2O , N2O3 , N2O5 ,

Mg3N2.? Cu 12. Mt hn hp N2 v H2 c t khi i vi H2 l 4,9. Cho hn hp i qua cht xc tc nung nng, ngi ta c mt hn hp mi c t khi i vi H2 = 6,125. Tnh hiu sut N2 chuyn thnh NH3. Cu 13. Cho hn hp ng th tch N2 v H2 c cho qua bt st nung nng th c 60% H2 tham gia phn ng.Hy xc nh thnh phn % theo th tch cc kh trong hn hp to thnh. Cu 14. Cn ly bao nhiu lt N2 v H2 (kc) iu ch c 51g NH3. Bit hiu sut phn ng l 25%.

Bai 2:

Amoniac va muoi amoni

A. AMONIAC : Trong phn t NH3 , N lin kt vi ba nguyn t hidro bng ba lin kt cng ha tr c cc. NH 3 c cu to hnh chp vi nguyn t Nit nh. Nit cn mt cp electron ha tr l nguyn nhn tnh baz ca NH 3. I. Tnh chat vat l: L cht kh khng mu, c mi khai xc, nh hn khng kh. Tan rt nhiu trong nc ( 1 lt nc ha tan c 800 lt kh NH 3) Amoniac ha tan vo nc thu c dung dch amoniac. II. Tnh chat hoa hoc: 1- Tnh baz yeu: a) Tac dung vi nc: NH3 + H2O NH4+ + OH Thanh phan dung dch amoniac gom: NH 3, NH4+, OH-. => dung dch NH3 la mot dung dch baz yeu. b) Tac dung vi dung dch muoi: ket tua hiroxit cua cac kim loai o. AlCl3 + 3NH3 + 3H2O Al(OH)3 + 3NH4Cl ; Al3+ + 3NH3 + 3H2O Al(OH)3 + 3NH4+ c) Tac dung vi axit: muoi amoni: NH3 + HCl NH4Cl (amoni clorua) 2NH 3 + H2SO4 (NH4)2SO4 ( amoni sunfat) 2. Tnh kh: a) Tac dung vi oxi: 4NH3 + 3O2 t 2N2 + 6H2O Nu c Pt l xc tc , ta thu c kh NO
o

4NH3 + 5O2 4 NO + 6H2O a) Tac dung vi clo: 2NH3 + 3Cl2 N2 + 6HCl NH3 kt hp ngay vi HCl va sinh ra to khi trng NH4Cl III. ieu che: 1. Trong phong th nghiem:Bang cach un nong muoi amoni vi Ca(OH) 2 2NH4Cl + Ca(OH)2 t CaCl2 + 2NH3 + 2H2O 2. Trong cong nghiep:Tong hp t nit va hiro: N 2(k) + 3H2(k) 2NH3(k) H < O o Nhiet o: 450 5000C o Ap suat cao t 200 300 atm o Chat xuc tac: sat kim loai c tron them Al 2O3, K2O,... Lm lnh hn hp kh bay ra, NH3 ha lng c tch ring. B. MUOI AMONI: La tinh the ion gom cation NH4+ va anion goc axit. I. Tnh chat vat l: Tan nhieu trong nc, ien li hoan toan thanh cac ion, ion NH 4+ khong mau. II. Tnh chat hoa hoc: 1- Tac dung vi dung dch kiem: (e nhan biet ion amoni, ieu che amoniac trong phong th nghiem) (NH4)2SO4 + 2NaOH t 2NH3 + 2H2O + Na2SO4 ; NH4+ + OH- NH3 + H2O 2 Phan ng nhiet phan: - Muoi amoni cha goc cua axit khong co tnh oxi hoa khi un nong b phan huy thanh NH3 Th d: NH4Cl(r) t NH3(k) + HCl(k) (NH4)2CO3(r) t NH3(k) + NH4HCO3(r) NH4HCO3 t NH3 + CO2 + H2O ; NH4HCO3 c dng lm xp bnh. - Muoi amoni cha goc cua axit co tnh oxi hoa nh axit nitr, axit nitric khi b nhiet phan cho ra N2, N2O ( init oxit) Th du: NH4NO2 t N2 + 2H2O NH4NO3 t N2O + 2H2O o Nhit ln ti 500 C , ta c phn ng: 2NH4NO3 2 N2 + O2 + 4H2O BI TP T LUN 1. Thc hin chui phn ng sau (ghi k nu c).
o o o o o o o

xt, to

a) N2 NH3 NO NO2 HNO3 KNO3 b) NH3 HCl NH4Cl NH3 Cu Cu(NO3)2 c) Kh Add A B Kh A C D + H2O 2. Hon thnh cc phng trnh phn0ng ha hc sau y t a) ? + OHNH3 + ? 0
t

b) (NH4)3PO4 NH3 + ? 0 t c) NH4Cl + NaNO2 ? + ? + ? t0 d) ? N 2O + H 2 O t0 e) (NH4)2SO4 ? + Na2SO4 + H2O t0 f) ? NH3 + CO2 + H2O 3. Cho lng d kh NH3 i t t qua ng s cha 3,2g CuO nung nng n khi phn ng xy ra hon ton ,thu c cht rn A v hn hp kh .Cht A phn ng va vi 20 ml dd HCl 1 M. a) Vit phng trnh ha hc ca phn ng? b) Tnh th tch kh nit (kc) c to thnh sau phn ng? 4. Dn 1,344 l NH3 vo bnh cha 0,672 l kh Clo (cc kh o ktc). a) Tnh % V hn hp kh sau phn ng ? b) tnh khi lng mui amoni clorua thu c? 5. Cho dung dch NH3 (d) vo 20ml dung dch Al2(SO4)3, lc ly kt ta v cho vo 10ml dung dch NaOH 2M th tan ht. a) Vit phng trnh ha hc xy ra di dng phn t v ion rt gn. b) Tnh nng mol/lt ca cc ion Al3+ , SO42 v ca Al2(SO4)3 trong dung dch. 6. Cho dd Ba(OH)2 n d vo 50 ml dd A c cha cc ion NH4+, SO42- ,NO3-.C trong 11,65g mt kt ta c to ra v un nng th c 4,48 lt (kc) mt cht kh bay ra . a) Vit phng trnh phn t v phng trnh ion ca cc phn ng xy ra b) Tnh nng mol/lt ca mi mui trong dd A? 7. Cho 1,12 lt NH3 ktc tc dng vi 16g CuO nung nng, sau phn ng cn mt cht rn X cn li. a) Tnh khi lng cht rn X cn li. b) Tnh th tch dung dch HCl 0,5M tc dng vi X. CU HI TRC NGHIM

Cu 1. NH3 c th phn ng c vi tt c cc cht trong nhm no sau y (cc k coi nh c ): A. HCl ,O2 , Cl2 , CuO ,dd AlCl3. B. H2SO4 , PbO, FeO ,NaOH . C. HCl , KOH , FeCl3 , Cl2 . D. KOH , HNO3 , CuO , CuCl2 . Cu 2. Dung dch NH3 c th tc dng c vi cc dung dch : A. NaCl , CaCl2 B. CuCl2 , AlCl3. C. KNO3 , K2SO4 D. Ba(NO3)2 , AgNO3. Cu 3. Cho dd KOH d vo 50 ml dd (NH4)2SO4 1M .un nng nh , thu c th tch kh thot ra (kc) A. 2,24 lt B.1,12 lt C. 0,112 lt D. 4,48 lt Cu 4. Cho s : NH4)2SO4 +A NH4Cl +B NH4NO3 Trong s A ,B ln lt l cc cht : A. HCl , HNO3 B. CaCl2 , HNO3 C. BaCl2 , AgNO3 D. HCl , AgNO3 Cu 5. Khi cho NH3 d tc dng vi Cl2 thu c: A. N2 , HCl B. HCl , NH4Cl C. N2 , HCl ,NH4Cl D. NH4Cl, N2 Cu 6. Cho cc phn ng sau : H2S + O2 d Kh X + H2O NH3 + O2 8500C,Pt Kh Y + H2O NH4HCO3 + HCllong Kh Z + NH4Cl + H2O Cc kh X ,Y ,Z thu c ln lt l: A. SO2 , NO , CO2 B. SO3 , NO , NH3 C. SO2 , N2 , NH3 D. SO3 , N2 , CO2 Cu 7. Cho cc oxit : Li2O, MgO, Al2O3, CuO, PbO, FeO. C bao nhiu oxit b kh NH3 kh nhit cao ? A.1 B.2 C.3 D.4 Cu 8. Cho 1,32g (NH4)2SO4 tc dng vi dd NaOH d, un nng thu c mt sn phm khi. Hp th hon ton lng kh trn vo dd cha 3,92g H3PO4. Mui thu c l: A. NH4H2PO4. B. (NH4)2HPO4 C. (NH4)3PO4 D.NH4H2PO4v(NH4)2HPO4 Cu 9. NH 3 c nhng tnh cht c trng no trong s cc tnh cht sau:
1) Ha tan tt trong nc. 5) Kh c hidro. 2) Nng hn khng kh. 3) Tc dng vi axit. 4) Kh c mt s oxit kim lai. 6) Dung dch NH 3 lm xanh qu tm.

Nhng cu ng:

A. 1, 2, 3

B. 1, 4, 6

C. 1, 3, 4, 6

D. 2, 4, 5

Cu 10. Thm 10ml dung dch NaOH 0.1M vo 10ml dung dch NH4Cl 0.1M vi git qu tm, sau un si. Dung dch s c mu g trc sau khi un si ? A. thnh tm B. Xanh thnh C. Xanh thnh tm D. Ch c mu xanh Bai 3: A. AXIT NITRIC I. Cau tao phan t :
CTPT: HNO3 CTCT: H-ON O nht la +5 Nit co so oxi hoa cao

Axit Nitric va muoi Nitrat

O

II. Tnh chat vat ly

- La chat long khong mau, boc khoi manh trong khong kh am ; D = 1.53g/cm 3 - Axit nitric khong ben, khi co anh sang , phan huy 1 phan: 4HNO3 4NO2 + O2 + 2H2O Do o axit HNO3 cat gi lau ngay co mau vang do NO 2 phan huy tan vao axit. Can cat gi trong bnh sam mau, boc bang giay en - Axit nitric tan vo han trong nc (HNO 3 ac co nong o 68%, D = 1,40 g/cm 3 ). III. Tnh chat hoa hoc 1. Tnh axit: L mt trong s cc axit mnh nht, trong dung dch: HNO 3 H + + NO3 - Dung dch axit HNO3 c y tnh cht ca mt dung dch axit : lm qu tm , tc dng vi oxit baz, baz, mui ca axit yu hn. CuO + 2HNO3 Cu(NO3)2 + H2O ; Ba(OH)2 + 2HNO3 Ba(NO3)2 + 2H2O CaCO3 + 2HNO3 Ca(NO3)2 + CO2 + H2O 2. Tnh oxi hoa: Tuy vao nong o cua axit va ban chat cua chat kh ma HNO 3 co the b kh en: NO, NO2, N2O, N2, NH4NO3. a) Vi kim loai: HNO3 oxi hoa hau het cac kim loai ( tr vang va platin ) khong giai phong kh H2, do ion NO3- co kha nang oxi hoa manh hn H+.Khi kim loi b oxi ha n mc oxi ho cao nht. - Vi nhng kim loai co tnh kh yeu nh : Cu, Agth HNO3 ac b kh en NO2 ; HNO3
loang b kh en NO.

Cu + 4HNO3 Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H 2O. 3Cu + 8HNO3long 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H 2O. - Khi tac dung vi nhng kim loai co tnh kh manh hn nh : Mg, Zn, Al. + HNO3 ac b kh en NO2 ; + HNO3 loang c th b kh n N2O , N2 hoc NH4NO3.
Vd:

+ Fe, Al b thu ong hoa trong dung dch HNO 3 ac nguoi. b) Vi phi kim: Khi un nong HNO3 ac co the tac dung c vi C, P, S V du: S + 6HNO3() H2SO4 + 6NO2 + 2H2O Thay thoat kh mau nau co NO2 . khi nho dung dich BaCl 2 thay co ket tua mau trang co ion SO42-. c) Vi hp chat: - H2S, Hl, SO2, FeO, mui st (II) c th tc dng vi HNO 3 nguyn t b oxi ho trong hp cht chuyn ln mc oxi ho cao hn. V d nh : 3FeO + 10HNO3(d) 3Fe(NO3)3 + NO + 5H2O 3H2S + 2HNO3(d) 3S + 2NO + 4H2O - Nhiu hp cht hu c nh giy, vi, du thng bc chy khi tip xc vi HNO 3 c.

V. ieu che 1-Trong phong th nghiem:

t r + H2SO4 NaNO3

HNO3 + NaHSO4 4

2- Trong cong nghiep: - c san xuat t amoniac: NH3 NO NO2 HNO3

- t0 = 850-900oC, xt : Pt : - Oxi hoa NO thanh NO2 : 4NH3 +5O2 4NO +6H2O ; H = 907kJ 2NO + O 2 2NO2

- Chuyen hoa NO2 thanh HNO3: 4NO2 +2H2O +O2 4HNO3 . Dung dch HNO3 thu c co nong o 60 62%. Chng cat vi H 2SO4 am ac thu c dung dch HNO3 96 98% . B. MUOI NITRAT

1. Tnh chat vat ly: De tan trong nc , la chat ien li manh trong dung dch, chung
phan li hoan toan thanh cac ion V du: Ca(NO3)2 Ca2+ + 2NO3- Ion NO3- khong co mu, mau cua mot so muoi nitrat la do mau cua cation kim loai. Mot so muoi nitrat de b chay ra nh NaNO3, NH4NO3.

2.. Tnh chat hoa hoc: Cac muoi nitrat de b phan huy khi un nong
a) Muoi nitrat cua cac kim loai hoat ong (trc Mg):

t 0 Nitrit + O2 Nitrat

2KNO3

t0

2KNO2 + O2

b) Muoi nitrat cua cac kim loai t Mg Cu:

t Nitrat

Oxit kim loi + NO2 + O2

2Cu(NO3)2 2CuO + 4NO2 + O2

t0

c) Muoi cua nhng kim loai kem hoat ong ( sau Cu ) :

t Nitrat

kim loi + NO2 + O2

2AgNO 3 t0

2Ag + 2NO2 + O2

3. Nhn bit ion nitrat (NO3) Trong mi trng axit , ion NO3 th hin tinh oxi ha ging nh HNO3. Do thuc th dng nhn bit ion NO3 l hn hp vn ng v dung dch H2SO4 long, un nng. Hin tng : dung dch c mu xanh, kh khng mu ha nu trong khng kh. 3Cu + 8H+ + 2NO3 3Cu2+ + 2 NO + 4H2O (dd mu xanh) 2NO + O2 ( khng kh) 2NO2 ( mu nu )

BI TP T LUN 1.Thc hin chui phn ng sau (ghi iu kin nu c) a) (NH4)2SO4 NH3 NO NO2 HNO3 NaNO3 NaNO2 b) NH4Cl NH4NO3 N2 NH3 Cu Cu(NO3)2 CuO c) NaNO3 NO NO2 NH4NO3 N2O NH3 (NH4)3PO4 d) NH3 NH4NO3NaNO3 NH3 Al(OH)3 KalO2 2. B tc v cn bng cc phng trnh ha hc sau: a) Ag + HNO3 (c) NO2 + ? + ? b) Ag + HNO3 (long) NO + ? + ? c) Al + HNO3 N2O + ? + ? d) Zn + HNO3 NH4NO3 + ? + ? e) FeO + HNO3 NO + Fe(NO3)3 + ? * f ) Fe3O4 + HNO3 NO + Fe(NO3)3 + ? g) FeO + HNO3long NO + ? + ? h) FeS2 + HNO3 Fe(NO3)3 + H2SO4 + NO + H2O 3. Bng phng php ha hc hy nhn bit : a) Cc dung dch : NH3 , (NH4)2SO4 , NH4Cl ,Na2SO4 . b) Cc dung dch : (NH4)2SO4 , NH4NO3, K2SO4, Na2CO3, KCl. 5

c) Ch dung mot hoa chat duy nhat nhan biet cac dung dch mat nhan sau: NH4NO3, (NH4)2SO4, Na2SO4, NaCl. 4. Nhng cp cht no sau y khng tn ti trong dung dch. Vit phng trnh ion thu gn. a) NH4NO3 + Ca(OH)2 b) Cu(NO3)2 + KOH c) NaNO3 + HCl d) KNO3 + H2SO4 + Cu e*) Al(NO3)3 + NaOHd f) FeCl3 + KOHd
5. Cho 24,6 gam hn hp Al v Cu tc dng va vi 2 lt dung dch HNO 3 long th thu c 8,96 lt kh NO thot ra (kc). a) Tnh % khi lng ca Al v Cu trong hn hp. b) Tnh th tch dung dch HNO3 dng. 6. Ha tan 21,3 g hn hp Al v Al2O3 bng dung dch HNO3 long, va to dung dch A v 13,44 lt kh NO (ktc). a) Tnh thnh phn % v khi lng mi cht trong hh ban u. b)Tnh th tch dung dch HNO3 2M dng. c) Cn cho vo dung dch A bao nhiu ml dung dch NaOH 2M thu c 31,2 g kt ta. 7. Hoa tan 1,52g hon hp ran A gom sat va magie oxt vao 200ml dung dch HNO 3 1M th thu c 0,448 lt mot kh khong mau hoa nau ngoai khong kh. a. Tm thanh phan phan tram khoi lng cua moi chat co trong hh ran A. b. Tm CM cua dung dch muoi va dung dch HNO 3 sau phan ng ( coi the tch dung dch sau phan ng khong thay oi). 8. T NH3 iu ch HNO3 qua 3 giai on . a) Vit phng trnh iu ch . b) Tnh khi lng dung dch HNO3 60% iu ch c t 112000 lt NH3(kc) bit Hp/ng= 80% 9. Ho tan hon ton 3,84 kim loi M trong dung dch HNO 3Ld thu c 0,896 lt kh NO(kc), c cn dung dch sau phn ng thu c m gam mui khan .Xc nh kim loi M v gi tr m . 10. Ho tan ht 9,6g Cu ngi ta dng mt lng va 250ml dd Axit HNO 3 thu c kh NO v dd A. a- Tnh th tch kh NO sinh ra 27,3oC v 2,2atm. b- Tnh nng mol/l dd HNO3 cn dng . c- C cn dd A ri nung nng n khi ngng bay hi. Tnh khi lng cht rn cn li sau khi nung . 11. Khi ha tan 30,0g hn hp ng v ng (II) oxit trong 1,50 lt dung dch axit nitric 1,00M ( long) thy thot ra 6,72 lt nit monooxit (ktc). Xc nh hm lng phn trm ca ng (II) oxit trong hn hp, nng mol ca ng (II) nitrat v axit nitric trong dungdich5 sao phn ng, bit rng th tch dung dch khng thay i. 12. Nhit phn hon ton 34,65g hn hp gm KNO2 ,Cu(NO3)2 thu c hn hp kh X c t khi ca X i vi H2bng 18,8 . Tnh khi lng mui Cu(NO3)2 c trong hn hp u ? 13. Nung 15,04g Cu(NO3)2 mt thi gian thy cn li 8,56g cht rn a) Tnh hiu sut phn ng nhit phn? b) Xc nh thnh phn % cht rn cn li ? c) Cho kh sinh ra hp th hon ton vo 193,52g dd NaOH 3,1% c dd X .Tnh C% cht tan trong dung dch X? 14. Cho 2,16g Mg tc dng vi dd HNO3 d, sau khi phn ng xy ra hon ton thu c 0,896 lt kh NO (kc) v dung dch X .Tnh khi lng mui khan thu c khi lm bay hi dung dch X? 15. Hn hp X gm Fe v MgO .Ho tan hon ton X vo dung dch HNO 3 va thu c 0,112 lt kh khng mu ho nu ngoi khng kh ( o 27,3oC ; 6,6 atm). Hn hp mui c cn cn nng 10,2g. a) Xc nh % khi lng mui trong hn hp? b) Tnh V dung dch HNO3 0,8M phn ng ? 16. a)Tng h s cn bng ca phn ng sau l: Cu + HNO3 Cu(NO 3 ) 2 + NO 2 + H 2 O A. 5 B. 8 C. 9 D. 10 b)Tng h s cn bng ca phn ng sau l: Cu + HNO3 Cu(NO 3 ) 2 + NO + H 2 O A. 5 B. 11 C. 9 D. 20 c)Tng h s cn bng ca phn ng sau l: Mg + HNO3 Mg(NO3 ) 2 + N 2 O + H 2 O A. 14 B. 24 C. 38 D. 10 d)Tng h s cn bng ca cc sn phm trong phn ng sau l: Mg + HNO3 Mg(NO3 ) 2 + N 2 O + H 2 O A. 14 B. 24 C. 38 D. 10 e)Tng h s cn bng ca cc cht tham gia phn ng trong phn ng sau l:

Mg + HNO3 Mg(NO3 ) 2 + N 2 O + H 2 O 6

A. 14

B. 24

C. 38

D. 10

Bai 4:

photphat

Photpho Axit photphoric Muoi

A. PHT PHO: 1/ Tnh cht ha hc : Do lin kt trong phn t photpho km bn hn phn t nit nn iu kin thng photpho hot ng ho hc mnh hn nit. a) Tnh oxi ho: Photpho ch th hin r rt tnh oxi ho khi tc dng vi mt s kim loi hot ng, to ra photphua kim loi.
t Ca3 P2 Vd: 2 P + 3Ca 0
o

canxi photphua

b) Tnh kh: Photpho th hin tnh kh khi tc dng vi cc phi kim hot ng nh oxi, halozen, lu hunh cng nh vi cc cht oxi ha mnh khc Tc dng vi oxi: Khi t nng, photpho chy trong khng kh to ra cc oxit ca photpho : Thiu oxi : 4 P + 3O2 2 P2 O3
0 +3 0 +3 diphotpho trioxit

D Oxi : 4 P + 5O2
0

diphotpho pentaoxit

2 P2O5
+5

+5

Tc dng vi clo: Khi cho clo i qua P nng chy, s thu c cc hp cht photpho clorua:
photpho triclorua

Thiu clo : 2 P + 3Cl2 2 P Cl3

D clo

: 2 P + 5Cl2

photpho pentaclorua

2 P Cl5

2. iu ch : Trong cng nghip, photpho c sn xut bng cch nung hn hp qung photphorit, ct v than to 3CaSiO3 + 2 P + 5CO cc khong 1200oC trong l in: Ca3 ( PO4 ) 2 + 3SiO2 + 5C Hi photpho thot ra c ngng t khi lm lnh, thu c photpho trng dng rn. B/ AXIT PHTPHORIC : Cng thc cu to :

HO HO HO P=O
Hay

HO HO HO P O

1. Tnh cht vt l: L cht rn dng tinh th trong sut, khng mu, nng chy 42,5oC. d chy ra v tan v hn trong nc. 2. Tnh cht ha hc: a) Tnh oxi ha kh: Axt photphoric kh b kh (do P mc oxi ha +5 bn hn so vi N trong axit nitric) , khng c tnh oxi ha. b) Tnh axit: Axt photphoric l axit c 3 ln axit, c mnh trung bnh. Trong dung dch n phn li ra 3 nc: H3PO4 H+ + H2PO4- k1 = 7, 6.10-3 H2PO4- H+ + HPO42- k2 = 6,2.10-8 nc 1 > nc 2 > nc 3 2+ 3-13 HPO4 H + PO4 k3 = 4,4.10 Dung dch axt photphoric c nhng tnh cht chung ca axit nh lm qu tm ha , tc dng vi oxit baz, baz, mui, kim loi. Khi tc dng vi oxit baz, baz ty theo lng cht tc dng m axt photphoric to ra mui trung ha, mui axit hoc hn hp mui: H3PO4 + NaOH NaH2PO4 + H2O H3PO4 + 2NaOH Na2HPO4 + 2H2O H3PO4 + 3NaOH Na3PO4 + 3H2O 3. iu ch : a) Trong phng th nghim: P + 5HNO3 H3PO4 + H2O + 5NO2 7

b) Trong cng nghip: + Cho H2SO4 c tc dng vi qung photphorit hoc qung apatit: Ca3(PO4)2 + 3H2SO4 3CaSO4 + 2H3PO4 iu ch bng phng php ny khng tinh khit v lng cht thp + iu ch H3PO4 c tinh khit v nng cao hn ngi ta t chy P c P2O5 ri cho P2O5 tc dng vi nc : 4P + 5O2 2P2O5 P2O5 + 3H2O 2H3PO4 C/ MUI PHTPHAT: Axt photphoric to ra 3 loi mui: - Mui photphat trung ha:Na3PO4, Ca3(PO4)2, - Mui ihidrophotphat: NaH2PO4, Ca(H2PO4)2, - Mui hidrophotphat: Na2HPO4, CaHPO4 1.Tnh tan: Tt c cc mui ihidrophotphat u tan trong nc.Cc mui hidrophotphat v photphat trung ha u khng tan hoc t tan trong nc ( tr mui natri, kali, amoni ). 2. Nhn bit ion photphat: Thuc th l bc nitrat. 3Ag+ + PO43- Ag3PO4 (mu vng) 1. Vit cc phng trnh phn ng thc hin s chuyn ha sau: P2O3 P2O5 H3PO4 Na3PO4 Ag3PO4 P H3PO4 Ca3(PO4)2 Ca(H2PO4)2 CaHPO4 Ca3(PO4)2 2. Dng phng php ha hc hy phn bit cc l mt nhn sau: a) 3 dung dch : HCl , HNO3 , H3PO4. b) 4 dung dch : Na2SO4 , NaNO3 , Na2SO3 , Na3PO4. 3. t chy hon ton 6,2g photpho trong oxi d. Cho sn phm to thnh tc dng va vi dung dch NaOH 32% to ra mui Na2HPO4. a) Vit phng trnh phn ng xy ra. b) Tnh khi lng dung dch NaOH dng. c) Tnh nng % ca mui trong dung dch thu c sau phn ng . 4. thu c mui photphat trung ha, cn ly bao nhiu ml dd NaOH 1,00M cho tc dng vi 50,0ml dung dch H3PO4 0,50M ? 5. Cho 50,00 ml dung dch H3PO4 0,50M vo dung dch KOH. a) Nu mun thu c mui trung ha th cn bao nhiu ml dung dch KOH 1,00M ? b) Nu cho H3PO4 trn vo 50,00 ml dung dch KOH 0,75M th thu c mui g c nng mol/lt l bao nhiu ? (bit V dung dch thu c l 100,00ml). 6. Cho 44g NaOH vo dung dch cha 39,2g H3PO4. Sau khi phn ng xy ra hon ton , em c dung dch thu c n cn kh. Hi nhng mui no c to nn v khi lng mui khan thu c l bao nhiu ? Cu 1. Photpho c s dng th hnh quan trng l : A. 1 B. 2 C. 3 D. 4 + Cu 2. Dung dch axit H3PO4 c cha cc ion no ? ( khng k H v OH ca nc ): A. H+, PO43B. H+, H2PO4-, PO43C. H+, HPO42-, PO43- D. H+, H2PO4-,HPO42-,PO43Cu 3. Cp cht no sau y c th tn ti trong mt dung dch : A. Axit nitric v ng (II) oxit B.ng (II) nitrat v amoniac C. Amoniac v bari hiroxit D.Bari hiroxit v Axt photphoric Cu 4. Magie photphua c cng thc l: A. Mg2P2O7 B. Mg3P2 C. Mg2P3 D.Mg3(PO4)3 Cu 5. Hai khong vt chnh ca photpho l : A. Apatit v photphorit. B.Photphorit v cacnalit. C. Apatit v olomit. D.Photphorit v olomit. Cu 6. Thm 0,15 mol KOH vo dung dch cha 0,1 mol H3PO4. Sau phn ng, trong dung dch c cc mui: A. KH2PO4 v K2HPO4 B. KH2PO4 v K3PO4 C. K2HPO4 v K3PO4 D. KH2PO4 K2HPO4 v K3PO4 Cu 7. Cho 6g P2O5 vo 25ml dung dch H3PO4 6% ( D=1,03g/ml) . Tnh nng % ca H3PO4 trong dung dch to thnh ?