You are on page 1of 24

Ting Vng T Chn Tm

Acariya Maha Boowa Nanasampanno


Phm Kim Khnh trch dch quyn

Straight From The Heart


Tc gi [01] Ngn Ng Ca Tm [02] Gio Php Nhim Mu [03] Th Gian Ngc T V Th Gian Bn Ngoi

Tc gi

Acariya (Acharn) Maha Boowa (Bhikkhu Nanasampanno) l mt i Thin S danh ting


ti Thi Lan trong thi hin i. Ngi sanh trng trong mt lng nh b ca tnh Udon-thani v hin l S Trng Thin Vin Wat Pa Barn Tard. Sau khi ri trng lng, Ngi vo cha Wat Bodhisomporn, th gii Sa Di vi i c Chao Khun Dhammachedi, hc Gio Php v ting Pali. n khi ng tui, Ngi th C Tc Gii, ri mt thi gian sau vo rng hnh thin. Ngy kia Ngi c hng dn n i c Acharn Mun (Bhuridatta Thera) v ngi ta ni l khi va gp Ngi nhn ra y l v thy ca mnh. Ngi theo hc v hnh vi Ngi Acharn Mun trong chn nm, ch n ngy S Thy vin tch vo lc tm mi tui th mi t mnh du phng thc hnh trong cc rng ni hu nh cng khp x Thi. Thin Vin Wat Pa Barn Tard nm trn mt khu rng 100 mu Anh, trong tnh Udorn min ng Bc x Thi, cch tnh l khong hn hai mi cy s. Trong khu rng rm cy cao to ln y ri rc y c hai mi tnh tht nh v ring bit, dnh cho thin sinh, phn ln l ch Tng m mt s l ngi Ty Phng. Thin vin tng i nh v xa c nhng gii lut rt trang nghim, thin sinh sng di s hng dn ca mt v thin s ni ting l rt nghim khc. Mc du khng xa xm lng v mc du Pht T phng xa xin dng my in v h thng nc my, Ngi S Trng t chi v mun thin sinh li sng n gin: ngy mt bui cm, tnh tht nh, phi i ko nc ging dng, vo lc tng bng sng mi ngy phi vo lng i bt, rt t chuyn vn, phn ln ch sng n c v.v... tt c nhng iu y l sng bit lp, khng ngh n chuyn ngoi th. Thnh thong c ngi cung thnh Ngi i Bangkok thuyt php. Mt s cc bi ging y c thu vo bng nha v lu tr ti Wat Bovorniwas. Quyn Straight From The Heart phin dch nhng bi Php do Acharn Maha Boowa thuyt ging bng ting Thi ti Thin Vin v c thu vo bng nha. Trung tm Narada xin php chuyn ng cng hin qu o hu Vit Nam.

-ooOoo-

1. Ngn Ng Ca Tm

Ngi i c Acharn Mun dy rng tm ca tt c mi ngi u c ngn ng ging nhau.


Du ta ni ting g, du ta l ngi thuc dn tc no, tm ch l s hay bit (li ngi dch: ch tm c phin dch t phn ng "citta". Bn Ch gii nh ngha l ci g hay bit mt i tng). V l y Ngi ni rng tt c tm u c ngn ng ging nhau. Khi mt ngh pht sanh, chng ta hiu n, nhng khi chng ta din t ra thnh li, n tr thnh ngn ng ny hay ngn ng n. Do chng ta khng tht s thng hiu ln nhau. Mc du vy, nhng cm gic su kn trong lng mi ngi u nh nhau. Gio Php thch ng vi tm mt cch ton ho bi v Gio Php khng phi l ngn ng ca dn tc c bit no. Gio Php l ngn ng ca tm. Gio Php cng chung vi tm. Tha thch v au kh cng chung vi tm. Nhng hnh ng to tha thch v au kh trc tin c suy t v pht xut t trong tm. Tm l ci g hay bit hu qu ca nhng suy t y, pht hin di hnh thc tha thch hay au kh. Tm phi gng gnh hu qu nhng suy t ca chnh n. y l l do ti sao tm v Gio Php tng ng vi nhau mt cch ton vn. Du ngn ng v quc tch ca ta l g, tt c chng ta u c th thu hiu Gio Php, bi v Gio Php v tm l mt cp, do bn tnh thin nhin ca n. Tm l phn nng ct bn trong c th, l phn chnh yu, l ci ct li, l thc cht, l tinh cht c bn bn trong th xc. N l nn tng. Nhng hin tng khi pht t trong tm, nh nhng t tng khi hin ri tan bin, hin ri bin, mi mi lp i v lp li. Ni y chng ta cp n tnh trng khuy ng ca tm. Khi tm chao ng, l mt t tng va mi c cu to. Tng un, vn lin quan n s lin tng, hi nh v nhn ra, c gi l sanna. Nhng t tng "di" l sanna, tng un. T tng "ngn" l sankhara, hnh un. Ni cch khc, khi t tng c cu thnh -- "blip" -- l hnh un, sankhara. Sanna, tng un hm xc ngh nhn ra v t tn. Thc un, vinnana, l s ghi nhn mi khi c trn cnh pht hin v tip xc vi gic quan, nh khi c mt hnh th (sc trn) giao tip vi mt (nhn cn) t c s thy (nhn thc). Tt c nhng hin tng ny lun lun t n pht sanh ri hoi dit, v c Pht gi l khandha, un. Mi "ng" hay "nhm" c gi l khandha, un. Nm un (panca khandha, ng un) ny lun lun khi pht ri bin tan, khng ngng sanh dit. Ch n ch v A La Hn cng cng trong trng hp nh vy. ging ht nh mt ngi thng bt c u. Ch c im khc l ng un ca cc Ngi hon ton trong sch v n gin, khng cha chp nhng nhim truyn lnh cho cc Ngi phi lm iu ny hay suy t iu n. Thay v th, ng un ca cc Ngi t do sinh hot theo bn cht gii thot thin nhin ca n m khng b bt buc phi suy tng th ny th n nh tm ca ngi thng ni chung. so snh, ng un ca ngi thng ging nh t nhn trong ngc tht, lun lun b sai khin. Nhng t tng, nhng ghi nhn, nhng nhn nh v nhng suy din khc nhau ca ngi thng lun lun b ra lnh, lun lun b mt nng lc ngoi lai no bt buc phi pht hin, suy t, nhn nh v din dch nh th ny hay th n. Ni cch khc, n b nhim lm ch, ch ng dn li, sai khin, cng bch n phi pht hin. Ng un ca ch v A La Hn th khng phi vy. Khi mt t tng cu hp, n ch n gin cu hp. Mt khi hp thnh, n n gin tan bin. Khng c mt chng t nui dng n tip tc, khng c chng t nng trn tm, bi v khng c g cng bch, bt buc n

phi nh th no, khng ging nh ng un m b nhim thng tr hay nm di quyn lnh o ca nhim. l im khc bit. Nhng bn cht ca ng un vn nh nhau. Tt c cc un m chng ta cp trn y u v thng (aniccam). Ni cch khc, trng thi bt n nh v lun lun bin i l mt phn dnh lin theo bn cht thin nhin ca n, bt u t sc un, c th chng ta, v th un, nhng cm gic tha thch (th lc), au kh (th kh) v nhng cm gic khng tha thch khng au kh (th v k). Cc un ny pht sanh ri hoi dit, trin min lp i lp li. Tng un, sanna, hnh un, sankhara, v thc un, vinnanana, cng trong trng thi lun lun sanh dit, vn l mt phn dnh lin vi bn cht thin nhin ca n. Nhng s hay bit tht s -- vn hp thnh nn tng kin thc ca chng ta v nhng s vt khc nhau khng ngng sanh dit -- th khng tan bin. Ta c th ni rng tm khng th tan bin. Ta c th ni rng tm khng th khi sanh. Nh vy, mt ci tm m c thanh lc y khng cn vn phin phc no lin h n hin tng sanh v t ca thn v cc un; v nh vy khng cn sanh na, y hay u khc, khng cn pht hin trong nhng hnh th th thin nh mt c nhn, hay mt chng sanh bi v tm hon ton trong sch. Nhng cn nhng ngi m tm cha c thanh lc: H l nhng ngi cn trong sanh v t trin min, nhng ngi lun lun mt trng chng ngha a, v tt c ch v ci tm khng cht. V l y c Th Tn ban truyn gio hun cho th gian, c bit l th gian loi ngi, v con ngi hiu bit iu phi l tri, bit iu no l thin v iu no bt thin; bit bo tn nui dng ci ny v sa sai cha tr ci kia; thng hiu ngn ng ca Gio Php m Ngi ging dy. V l y Ngi dy th gian loi ngi trn v vt ra ngoi cc th gian khc. Ngi dy chng ta c th c gng cha tr, sa sai nhng g gy thit hi v tn thng, tch ri n ra khi hnh ng, li ni v t tng, chng ta c th gia cng nui v bo tn nhng g tt p sn c v to duyn, lm khi pht nhng thin php m ta cha c. Ngi dy chng ta dng nui v pht trin nhng thin php sn c cung ng cht dinh dng cho tm, lm cho tm ti tnh v an lnh, nng cho n mt mc c hnh kh quan, trau gii thin php, khi tch ri khi thn xc hin ti ny v hng v bt lun ni no hoc cnh gii no ci tm m c dng nui trong thin php s l mt ci tm tt. Bt lun ni no m n n n s n mt cch tt p. Bt lun ni u m n c ti sanh vo n s ti sanh an lnh. Bt lun sng cnh gii no, l cnh gii nhn lc. N s tip tc chng nghim trng thi an vui hnh phc cho n khi tch t y kh nng, tim lc v phc bo vt qua khi th gian v chng ng gii thot. Kh nng, tim lc v phc bo phi c tun t trau gii v pht trin t qu kh n hin ti. Hm qua l qu kh ca ngy hm nay, hm nay l v lai ca ngy hm qua, mi ngy trong tt c nhng ngy qu kh v hin ti y ta phi gia cng dng nui v pht trin thin php, tun t tng bc tin cho n khi, nh s h tr ca thin php, tm vng chc dng mnh vt thot ra khi th gian. Mt ci tm nh th y khng cn ti sanh na, du sanh vo cnh gii nhn lc v vi t nht ca chng sanh, vn cn tim tng du vt ca thc ti quy c (sammati) -- l sanh v cht nh chng ta. Mt ci tm nh th y vt ra khi nhng hin tng sanh v t tng t. l tm ca ch Pht v ch v A La Hn. Tch chuyn i c Vangisa cho ta mt nim v vn ny. Khi cn ti gia c s i c Vangisa c bit ti l bit c vong linh

ca mt ngi cht ti sanh vo cnh gii no, du ngi y l ai. Ta khng th ni ng l mt ph thy hay mt thy bi. Tht s ng l mt i s nm vng vn tm l. Khi c ngi cht ng ly s ca ngi y v g trn -- cc! cc! cc! -- ri tp trung t tng... v bit r ngi ny ti sanh v u. nu ngi cht ti sanh vo a ngc, hay cnh Tri, lm th hay lm ng qu ng ta c th ni lin mi trng hp khng cht do d. ng ch cn g trn ci s ca ngi y. Khi nghe bn b mch bo rng c Pht cn ti gii hn gp my ln nh th y th ng mun m rng kin thc, n hu Pht xin th gio hc thm v khoa ny. Khi n ni c Pht a cho ng ci s ca mt v A La Hn ng g th, "c ri! xem ng thin nam c th ni ngi ny ti sanh v u khng." i c Vangisa g vo ci s v lng tai nghe. Im lng. ng g na v lng nghe. Im lng. ng ngng li, suy gm. Im lng. ng tp trung tm lc. Im lng. ng khng th tm thy ch ca ci s ti sanh v u. Ht phng, ng thnh tht nhn nhn rng mnh khng th bit ngi cht ny ti sanh v u. Lc ban u v c s m sau ny l i c Vangisa ngh rng mnh ti gii, thng minh v tinh thng lo luyn trong ngh nn c nh n so ti vi c Pht ri mi xin th gio. Nhng khi n ni, c Pht a cho ng ci s ca mt v A La Hn g -- v ngay ti y ng thm bi. Gi y tht s ng mun xin hc thm, ngh rng sau khi gia cng tu luyn ng s cn ti gii hn trong hin ti nhiu -- qu tht c bit! S vic xy ra nh vy, ng xin theo hc vi c Pht. V c Pht dy ng khoa hc. Ngi dy ng mt phng php -- ni cch khc, Ngi dy ng khoa hc ca Gio Php. i c Vangisa thc hnh v gia cng thc hnh cho n khi cui cng, c Qu A La Hn. T i c khng cn hng th g vo s ai na, ngoi tr ci s ca chnh mnh. Mt khi thu r rng th vn t nhin chm dt. iu ny gi l "g ng vo ci s". Ln n c Pht c nu ln vn ci tm m khng cn ti sanh -- u lu ca ngi m tm c thanh lc hon ton. Du i c Vangisa c g vo bao nhiu ln v du Ngi tinh thng lo luyn v khoa ny n u cng khng th bit c ci tm y ti sanh v u, bi v ni chn m tm hon ton trong sch ti sanh vo, qu tht khng th tm bit. Trng hp ca i c Godhika cng vy: Cu chuyn ny c th l thc n tinh thn rt b ch. i c Godhika hnh thin, tin b dn dn tng bc, nhng ri b tr ngi, tht li. Tch chuyn thut rng Ngi thoi b su ln nh vy. Sau khi tht bi ln th by, v tinh thn qu suy sp Ngi dng dao t kha c mnh, nhng khng cht. Lc tnh li Ngi qun chiu Gio Php v c Qu A La Hn vo khonh khc cui cng. Vn tt, l cu chuyn. Khi Ngi tch dit, o qun ca Ma Vng ko nhau i tm hng linh ca Ngi. Ni mt cch n gin, chng quy tri khuy nc tm bit Ngi ti sanh v u, nhng khng th c. Lc by gi c Th Tn m li, "Du c o xi, tm ti hay tra hi th no i na bn ngi s khng th tm ra hng linh ca Godhika, con Nh Lai, vn vin mn hon thnh nhim v. Du c lt ngc, lm o ln th gian i na cng ch th m thi, bi v iu y vt ra ngoi phm vi ca thc ti quy c." Lm sao Ma Vng Tm c v o binh ca Ma Vng c th tm c? Lm th no kh nng ca ngi cn nhim trong tm c th hiu bit c tm lc ca mt v A La Hn? Khng th c. Trong phm vi quy c ca ngi th gian khng ai c th theo di con ng m tm ca mt v A La Hn tri qua, bi v tm ca v A La Hn vt qua khi th gian quy c,

mc du vn ging nh ca ta. Hy suy gm v im ny: Du ci tm chao ng v chm tin ca ta i na, khi thanh lc tun t, lin tc, khng ngng, khng gin on, mt cch kin tr khng thi chuyn, n cng s dn dn n vi t cng tt. n chng chnh trng thi vi t cng s tan bin -- bi v trng thi vi t cng l thc ti quy c -- ch cn li bn cht vng rng thun ty, bn cht uyn nguyn ca Gio Php, gi l tm thanh tnh, hon ton trong sch. Chng chnh chng ta cng s khng cn vn kh khn no na, nh cc v A La Hn, bi v tm ca chng ta tr thnh siu tuyt, ging nh tm ca nhng v thnh t gii thot. Tt c tm cng loi y u ging nhau, khng c s phn bit no chia cch nam v n. Nam tnh hay n tnh ch l vn quy c ca th gian. i vi tm khng c s phn chia gia nam v n, v tt c, du l qu ng hay qu b, u c kh nng ging nhau thc hnh Gio Php. C hai phi, nam v n, u c kh nng thnh t nhng tng Thnh Qu khc nhau, di di sut Con ng, cho n mc gii thot. Trong lnh vc ny khng c hn nh no cho bt c ai. Tt c nhng g cn thit ch l pht trin y nng lc v tim nng. Ri tt c mi chng ta u c th vt sang b bn kia. V l y chng ta nn tn lc rn luyn tm v tr. Ti thiu i na chng ta cng nn t n tnh trng tnh lng v an lc, vi bt lun mc hnh thin (hay cng n) no c th ru d tm vo trng thi vng lng, v t vng lng pht sanh an lc thanh bnh v thoi mi bn trong. Th d nh php nim hi th, vn l mc rt ph thng trong gii hnh gi, hnh nh thch hp vi nhiu ngi hn cc mc khc. Nhng du bt c mc no, hy ly lm nguyn tc cn bn, lm ni n tr, lm ch nng ta cho tm. Hy p dng n vo php hnh rn luyn, lm cho tm ngi ngh v an lc. Khi tm bt u lng ng, chng ta s khi s nhn thy bn cht chnh yu v gi tr ca n. Chng ta s bt u nhn thc tm l g v tm l th no. Ni cch khc, khi tt c nhng thnh phn ca tm tp trung li v t hi vo mt im duy nht nh ch n gin l s hay bit bn trong n th c gi l "tm" (citta). Trng thi gom tm xy din nhiu tng lp khc nhau, tng ng vi kh nng v nhng mc vi t khc nhau. Cho d tm cn mc th thin i na ta cng c th hiu bit khi n t hi li bn trong. Khi tm tr nn ngy cng vi t hn chng ta s hiu bit trng thi vi t ca n -- "Tm ny tht l vi t... Tm ny qu tht sng ngi... Tm ny v cng tnh lng... Tm ny tht v cng k diu" -cng ngy cng thm ln, tin tng bc mt, cng chnh ci tm ny! Trong khi gi ra v rn luyn tm nhm t n trng thi vng lng, trong khi, vi tr tu (panna), qun chiu, nhn vo v gii quyt nhng vn kh khn ca tm -- vn l phng cch lm cho tm tin trin hay lm cho ta c kh nng thu t thc tng ca tm, tng bc mt, bng nhng phng tin cp trn -- du tm cn th thin th no, khng nn lo ngi. Nu chng ta tht s tinh tn v chng ta lin tc kin tr, vi ci vn kin tr n lc chuyn cn y, trng thi th thin s dn dn phai m v tan bin. Trng thi tm vi t s dn dn pht hin, do nh cng phu thc hnh v c kin tr tinh tn ca ta, ch n khi chng ta c kh nng vt qua khi b m v thnh tu gii thot bng cch ph v, p tan nhim ra tng mnh vn. y l iu chc tht cho tt c, nam cng nh n. Tuy nhin, trong khi ta cha t n mc c kh nng lm c nh vy, ch nn lo ngi. Tt c nhng g cn lm trong hin ti l phi gi ci tm trong khun kh k cng n c th l ni n tr, l ch nng ta cho chnh n. Cn thn ny, chng ta nng nh ni n t tha mi ra i. Ai cng bit nh vy. Chng ta lm cho n sng, nm, ngi, i tiu tin, i tin, lm vic, sinh sng. Ta s dng n v n s dng chng ta. Ta sai

khin n v n truyn lnh iu khin chng ta. Th d nh chng ta bt n lm vic v n lm cho chng ta au kh, au ch ny, nhc ni n, v chng ta phi tm thuc cha tr cho n. N l ngi b au v n l ngi i tm thuc. Cng n l ngi gip phng tin. V c th, ngy ny qua ngy khc, chng ta t h tr, gip ln nhau. Kh m ni r l ai chu trch nhim, thn ny hay ta. i lc chng ta sai khin n, nhng lun lun n iu khin ta. Bnh hon, i, kht, bun ng: Tt c ch l mt khi au kh v phin ly trong c th ny khng ngng sai khin chng ta, v n sai khin t mi pha. Ta ch c th iu khin n c i cht. Do , khi thi c n, ng lc ta c th iu khin, hy bt n hnh thin. Vy, hy bt tay vo vic. Ngy gi no m c th ny cn sinh hot bnh thng, du cng vic c b bn hay nng nhc n u, hy tin hnh ngay. Nhng khi thn khng th hot ng bnh thng nh lc bnh hon, ta cn phi xem n c th lm vic c n u. Cn ci tm th khc, hy tip tc kin tr tinh tn, hy n lc khng thi chuyn, bi v l nhim v chnh yu ca qu v. T tha no, qu lu ri, qu v sng ty thuc ni thn. Gi y n hao mn suy nhc, hy hiu bit rng thn ca qu v mi mn yu km -- phn no cn c th hot ng, phn no ht kh nng sinh hot. Qy v l ngi gnh chu trch nhim. Qu v hon ton hiu bit nh vy. Chnh qu v phi t lo liu v chm chc gi thng bng. Nhng ci tm th khng cng bnh hon vi thn. Tm phi gia tng c gng trnh khi l mt c hi th lnh nhng li ch m thn c th to cho. Hy nng cao mc ca tm v khp n vo khun kh k cng -- k cng trong cuc sng, k cng lc la i. Bt lun ni no m n ti sanh vo, hy lm cho n nm trong khun kh mu mc, mc o c thanh cao. Ci m c gi l phc bo (punna) khng bao gi phn bi nim hy vng v lng trng i ca qu v. Phc bo lc no cng s cung cp cho qu v nhng hon cnh thun li ng theo nghip lnh tch tr v nhng tnh trng an vui hnh phc m ton th th gian u ham mun v khng ai cho l qu . Ni cch khc, iu m th gian hng mong mi mun c l tnh trng an lnh, bt c loi an lnh no, v c bit l trng thi tm an lnh, pht sanh dn dn tng giai on nh vo nhng nghip lnh cao thng v tt p. l tnh trng an lnh hp thnh phn nng ct hay tinh cht chnh yu rt quan trng bn trong tm. Ta phi kin tr n lc trong khi thn ny cn hot ng, bi v khi kip sng n mc tn cng th khng th lm g c. Du c thnh tu c nhiu hay t ta phi chm dt tt thi im ny. Chng ta ngng cng vic, gc qua mt bn, ri gt hi phn thng ca vic lm -- trong mt kip ti. Bt lun g c th lm, hy lm ngay trong hin ti. Nu ta c th vt qua v thnh t gii thot, l mc cng tt ca tt c nhng vn kh khn. S khng cn g li cun ta vo phin ly. Ni y chng ta cp n tm v tm l vn cn bn s khi. Chng ta ra i an lnh hay khng, hnh phc hay au kh tt c u ch do ni tm. Ci m ngi ta gi l nghip bt thin (akusala kamma) cng nm bn trong tm v do ni tm to nn. Du ta cn nh n khng, ht ging gieo -- nm bn trong tm -- khng th ngn cn n tr qu, bi v n m chi mc r trong tm. Chng ta phi chp nhn ci nghip ca mnh. Khng nn chy ti. Mt khi to nghip th nghip c to ri, lm

cch no c th chi ci? Bn tay vit ra ch, vy chnh bn tay phi bi (ty) nhng ch vit. Chng ta phi chp nhn theo ng tinh thn th thao ngay thng. l ng li thin nhin. i vi nghip bo n l vy, cho n khi chng ta thnh t gii thot -- chng mi vn kh khn s chm dt. -ooOoo-

2. Gio Php Nhim Mu

Nhng ai c thc hnh Gio Php s bt u hiu bit Gio Php, hay cm nhn li ch ca
Gio Php trong lnh vc hnh thin, r rng v su rng hn cc lnh vc khc. Th d nh phc bo pht sanh do nhng hnh ng b th th tr sanh theo mt chiu, phc bo to nn do nghip tr gii th tr sanh theo mt chiu khc, nhng th cm ca phc bo pht sanh t nhng nghip lnh khc nhau u tr sanh theo chiu hng ring ca n. gi l tm phc bo trong thin php. Nhng tt c nhng th cm phc bo y u tu trung vo php hnh thin. Chng ta bt u cm xc khi tm dn dn lng ng, cng lc cng yn tnh, gom chung cc lung tm s hp li thnh mt. Mc du c th ta cha t n mc yn tnh vng chc, do s gom tm, chung ta vn cm nghe hoan h thoi mi bn trong, mt trng thi tha thch c th cm nhn r rng. Nu ci tm hay Gio Php l mt mn , mt vt, th trn th gian ny t khng c ai m khng knh n tn gio, bi v trng thi thoi mi, an lnh v k diu pht sanh t tn gio, v t cng trnh hnh thin ng theo nhng li ch dy ca tn gio, l nhng g m cng khp th gii ai cng mong mun. Thoi mi, an lnh, k diu: l nhng g m t nghn xa lc no ngi th gian cng thm kht -- mt s thm kht khng bao gi mt hng v -- v l nhng g m lc no cng s cn c thm kht, cho n khi th gian mt ht ngha ca n, hoc n khi con ngi dit tt, khng cn bit g l tt hay xu. l lc th gian khng cn mong cu vo nhng phc lnh ln lao y. Trng thi an lnh pht sanh t nhng k diu -- lnh vc qu phc ca Gio Php -- l iu m tt c chng sanh u k vng, nhng v kh nng ca mi ngi mi khc nn c ngi thnh tu nguyn vng, ngi th khng. Tuy nhin, khng th ph by Gio Php cho th gian cm nhn xuyn qua nhn thc, nh thc, t thc, thit thc hay thn thc nh cc vt khc. Mc du c th c nhng hin tng v hnh tng khc tng t nh Gio Php -- nh hng thm -- nhng cc hin tng y khng hn ging nh Gio Php tht s, vn c th c tip nhn xuyn qua tm ca nhng ai thc hnh Gio Php. Nu c th trng by Gio Php nh cc mn th chc chn con ngi phi knh n tn gio v gi tr ca Gio Php y. l v Gio Php nhim mu, k diu hn tt c bt lun g khc. Trong ton th Tam Gii (Dc Gii, Sc Gii, V Sc Gii) khng c chi k diu, nhim mu bng Gio Php. Gio Php c th pht hin nh mt k quan, hin nhin v r rng trong tm. Tm l ci g hay bit n -- v ch c tm hay bit n. Khng th trng by Gio Php nh mt mn , nh khi chng ta cm ln nhn ngm hoc khoe vi ngi khc. Khng th c. Gio Php khng th c ph by nh mt vt. l iu lm cho th gian khng ch tm n -- lm cho th gian khng n nhng g c th c vng ni Gio Php. Theo mt li, qu tht l ng h thn.

Ch n nhng ngi c lng ham mun s k diu ca Gio Php cng khng hiu bit k diu y l g, hoc Gio Php thm su huyn diu nh th no, bi v tm ca h cha bao gi tip xc c vi k diu. Tai ca h cha bao gi thnh t k diu ca lung tri chy ca Gio Php, bi v Gio Php khng phi l ci g m ta c th pht i nh mt lung m thanh, hay bi i nh mt mn . l mt tr ngi lm cho Gio Php khng th cm xc con ngi, lm con ngi khng th trn vn t nim tin, trn vn tn nhim ni Gio Php mt cch vng chc, khng thi chuyn, ng theo s nguyn v tm lng lu ngy thm kht trng thi an lnh v thnh vng ca th gian. Mi v Pht chng ng Ton Gic v ban truyn Gio Php cho th gian u vn dng kh nng v tr tu suy t cn k v mun ngn phng cch nhm gio hun, lm cho chng sanh c th nhn thc rng Gio Php l mt k diu nhim mu, trong khi cc Ngi khng th trng by Gio Php trong t kin mt gian hng hay ni cng cng. l v chnh tht Gio Php th nm trong tm v ch t biu hin qua li ni v vic lm. Hnh ng v li ni vn khng khi ng nim v phc lnh ging nh khi Gio Php trc tip cm xc tm. V l khng th trc tip trnh by, ch Pht gin tip ban truyn Gio Php xuyn qua nhng li khuyn dy. Cc Ngi vch r nhng nguyn nhn -- "Gio Php nhn", bao gm gii c v php hnh, dn n "Gio Php qu", tc nhng giai on tin b khc nhau, tng ny hay tng n, v cng lc cc Ngi tuyn b thnh qu -- trng thi cao siu, tnh cch k diu ca nhng giai on v nhng chng ng m tm c th tip xc, t thp dn dn ln n mc nhim mu k diu tuyt nh, vimutti, gii thot, trng thi hon ton t do gi l Nit Bn, bn trong tm. Mi v Pht phi tm mt phng cch ring truyn b Gio Php nhm em k diu n th gian bng nhng li ging dy v trnh by khc nhau m t Gio Php l nh th ny hay th n, nhng chnh Gio Php tht s th khng th ch vch r rng, c th, nh ta cm mt mn trong tay v a ln cho mi ngi u c th nhn thy. Gio Php ch c th trc nhn trong tm, theo ng li m mi v Pht v mi v A La Hn thnh tu k diu nhim mu y, khng c cch no khc. V phng din ny khng c v Pht no, khng c v A La Hn no, thnh tu k diu m cn khuyt im. K diu nm trong tm. Nhng cc Ngi khng th cm ln nhng k diu pht sanh trong tm mnh em ra ph by vi y tnh cch thm su huyn diu ca n. Do cc Ngi phi tm phng k trnh by, din t Gio Php qua hnh ng. Nhng ch l c tnh ca Gio Php, l biu hin tng trng ch khng phi chnh thc l Gio Php. Th d nh gio l m cc Ngi dy trong kinh in ch l c tnh biu tng ca Gio Php. Hnh ng ging dy cng ch l c tnh ca Gio Php. Gio Php tht s l khi mt hnh gi hoc mt ngi no lng nghe li dy ca cc Ngi ri thc hnh ng theo li dy, mi ngy mt t, tip xc dn dn vi Gio Php t bn trong ni tm. iu c gi l bt u giao cm vi "chn Gio Php", tng giai on mt. Du c tip xc c nhiu hay t hnh gi vn cm nhn phc lnh t bn trong mnh, ch bn trong mnh. V tnh cch tinh xo iu luyn trong ng li truyn b gio l, khng ai c th snh bng ch Pht. Mc du vy cc Ngi ch truyn dy nhng g m cc Ngi nhn thy l thch nghi hu dng cho nhn loi. Cc Ngi khng th ph by chn Gio Php, ch r Gio Php tht s -- th d nh cm ly trong tay nhng k diu tht s trong tm mnh trng by cho th gian xem v ni, "y l k diu ca Nh Lai, ca Ch Pht. Qu v thy khng?" Lm nh th y khng th c, bi v y chng ta ang cp n nhng k diu ca tm trong

sch m trc kia vn thm nhun nhim nh mt ng phn to tng cha chp loi nh bn, nhng nay th bn cht ca ci tm y l tuyt i v nhim, hon ton trong sch, tuyt ho l thng, nh c thn trng gi ra qua cc php hnh chuyn cn bt thi chuyn. Cc Ngi khng th trnh by Gio Php cho th gian v ni, "Qu v thy u khng? Hy nhn xem. Nhn xem. Hy tn mt mc kch cho mn nhn, ri n lc gia cng, lm cho n tr thnh kho tng ca bu ca chnh qu v!" V khng th lm nh vy c cc Ngi dng nhng ng li khc nhau ch dy nhng ai thc hnh, m t trn vn con ng vi y chi tit, trn c hai chiu nhn v qu. Nhng g m cc ngi ly ra trnh ch l lung m thanh tri chy hp thnh ting ni, ch l hi th ca ming. Cc Ngi khng th em ra ci tht s hin hu. Th d nh khi ni, "N k diu nh th ny," ch l ting ng. Chnh bn cht k diu th khng th em ra trnh by. Tt c nhng g c th em ra ch l tc ng tht ra li, "Bn cht y qu tht l k diu!" ri t chng ta suy din v thy n l k diu nh th no. Mc du vy iu ny khng th nh ta hoi nghi ca chng ta. Vn cn tt hn l chng ta khng bao gi c nghe g c! Tuy nhin, nguyn tc cn bn lm cho ta hiu bit v cm nhn k diu ca Gio Php l trc tin ta phi suy t cn k ri noi theo con ng thc hnh. Lm nh th y c xem l theo ng nhng nguyn tc ca Gio Php m c Pht ban truyn, chn chnh v thch nghi. Trn con ng, du c gp phi kh khn v gian lao kh nhc nh th no ta khng nn cho n tr ngi bc tin v l con ng phi tri qua, n l vy. Khng c li i tt no c th a ta n mc tiu d dng. Nu ta cm nghe thc hnh l kh hy bm st vo. Nu c kh au, hy kin tr chu ng, bi v l nhim v m ta phi hon thnh, l gnh nng m ta phi mang, trong khi gia cng n lc thnh tu mc tiu cu cnh. Gio Php ca tm trong sch l nh th: Tm l Gio Php, Gio Php l Tm. Chng ta ch gi n l tm gi pht no n cn dnh lin vi thn v cc un. Ch n chng y ta mi c th gi n l tm trong sch, tm ca mt v Pht hay tm ca mt v A La Hn. Sau khi tri qua giai on tch ri ra khi th xc v cc un th tm y khng cn l thc ti quy c, khng th em so snh vi bt lun g trong th gian quy c ny. V l y ta khng th gi n l g ht. Du bn cht thin nhin y k diu ra sao, du n c th thuc v ca ta n mc no, khng cch g ta c th dng thc ti quy c m t hay so snh, bi v Gio Php y, trng thi gii thot y, th khng c g trong th gian quy c c th o lng hay so snh. Cng ging nh vt ra ngoi khng gian. Pha no l Bc, bn no l Nam, ta no bit. ng trn qu a cu ta c th ni, "ng", "Ty", "Nam", "Bc" bi v c nhng ci ta dng lm im ta ri so snh v ni hng no nm v pha no. Ta ly qu a cu lm tiu chun. "Cao" hay "thp", ta cn c trn mt t. Ci ny cao hn bao nhiu, ci kia thp hn bao nhiu, y l hng Bc ca n pha Nam ca n nm v hng kia. Ta c th ni nhng iu y. Nhng khi vt qua ngoi khng gian th khng c chi lm tiu chun o lng v do chng ta khng th ni. Hoc na, khi ngi trn phi c ang bay ta khng th ni my bay chm hay mau nh th no. Khi bay ngang qua mt m my ta lin bit rng my bay bay mau, nhng nu ch da trn nhng g mt thy chc ta ngh rng tc ca phi c cng tng t nh tc mt chic xe hi. Chng ta c th nhn thc ngay rng ci nhn d sai lc dng no. Khi ngi trn mt chic xe ang chy mau ta thy hnh nh cy ci hai bn ng ng rp pha sau xe. Trong thc t cy vn cn nguyn vn m ch v xe chy mau ngang qua. V l c cnh vt thy u gn so snh nn ta c cm tng l xe chy tht mau.

Cn khi ngi trn phi c th khng c g so snh nn hnh nh n bay vn v, tng chng nh cn chm hn xe chy, mc du tc ca phi c nhanh hn ca xe nhiu. So snh tm ngi th tc tm thng vi tm ca mt v Pht cng dng th y. Bt lun g m c Pht ni l tt, l tuyt ho, ngi thng trong m ng qun chng c khuynh hng cho l khng ng vy. Bt lun g m ta a thch, du n hn bn tin n u, ta ni l tt. Chng ta khng chp nhn chn l, cng nh ta ngh rng xe hi chy mau hn my bay. Php hnh nhm trau gii tm qu tht v cng quan trng. Hy n lc pht trin tt p ch nim (sati) v tr tu, rn luyn cho n bm st theo di s vt, vn pht sanh n v lm cho tm ri lon. Thng thng, chnh tm l k khuy ng, lun lun gy ri, khng ngng ngh. V ri chng ta nghing ng theo hu qu ca tm vng ng -- iu ny lm cho ta xn xao, chao ng, phin gin v u su. Tt c u do nhng ngh c bin ch v to nn trong tm. Tt c u pht sanh t trong tm, v chnh tm nghing ng theo n, cho rng y l ci ny v kia l ci kia, mc du nhng s vt m n gi l "ci ny" hay "ci kia" ch tn ti ng theo bn cht thin nhin ca n. T chnh n khng c ngha l ging ci ny hay ging ci kia. Ch c tm cho n ngha ri nghing ng theo ngha y, t lm cho mnh vui hay bun v cng tn, v n. Cng th y hu qu cng thng v au kh ca nhng suy t tng tng khng bao gi chm dt, khng c im hon tt, cng ging nh tri git gia dng trn i dng mnh mng bt ngt ri th hi th cui cng. Tt c ch Pht u chng ng o Qu ti y, trong cnh gii ngi, bi v trong cnh ngi c rt nhiu chn l gi l Diu . Ni y T Diu c phi by hin nhin, r rt. Diu v au kh (dukkha), Kh : N nm ngay trong c th con ngi. Loi ngi hiu bit r v au kh hn cc loi th v khn ngoan hn. Diu v ngun gc ca au kh (Tp ): nm trong tm con ngi. Diu v con ng (o ) -- con ng thc hnh nhm cha tr nhim (kilesa), i dc (tanha) v hoc lu (asava), vn l nhng g gy au kh: iu ny, con ngi cng hiu bit. Con ng y l g? Mt cch vn tt, l gii-nh-tu. Nhng php ny con ngi cng hiu bit v c th em ra thc hnh. Diu v trng thi chm dt au kh (Dit ): iu ny con ngi cng hiu bit. Bt lun chn l no trong bn Diu y loi ngi u bit - mc du c th h khng bit phi c thi nh th no i vi cc chn l y, hay phi lm th no lu tm n thi thch nghi, theo chiu hng ca bn chn l y, trong trng hp nh vy th khng c cch no Gio Php c th gip h c g. Do ch Pht ban truyn Gio Php trong th gian loi ngi bi v cnh ngi nm vo khong gia nhng cnh gii sinh tn. Chng ta c sanh ngay vo trung tm ca s sinh tn, ngay gia tn gio. Chng ta phi sng thch nghi, ph hp vi trung tm im ca tn gio thng hiu nhng li dy ca tn gio. vn nm trong gia tm ca chng ta. Gio Php ti thng nm ngay ti y. Khng phi u khc. Tm l ci g c th t n Gio Php. Tm l ci g thng hiu tt c Gio Php. Nh vy nhng vn thuc v Gio Php khng nm ni u vt khi tm. Tm l ni thch nghi. Thin, bt thin, hnh phc, au kh: Tm bit r nhng iu y trc hn tt c ai hay nhng g khc c th bit. Nh vy ta phi pht trin ch nim v tr tu lm ngun hiu bit nhm theo di nhng din bin lun lun vng mc dnh lin vi tm, sut ngy v mi ngy. Nu chng ta mit mi, quyt tm hiu ngun gc ca au kh, vn c tri rng, vi tung ra t nhng suy s tng tng, ta s thy rng n khng ngng pht sanh. N tri dy v khi

pht ngay ti y, trong tm. Du ta mun lm cho n vng lng, n vn khng yn tnh. Ti sao? L v trng thi "vng ng", "khng yn tnh", nhng tng do ci tm t khuy ng ly mnh, lun lun cu thnh v vng mng n cc i tng ca tm (aramana). Mi khi tm gi nhng tng ra ngoi l n thu v phin mun au kh. Ci g n gi ra l ngun gc ca au kh, v iu g n nhn v l au kh. Ni cch khc, nhng t tng c cu thnh v gi ra ngoi l nhn au kh, hu qu ca nhng t tng y m tr li tm l au kh. S vic lun lun c ch to v xy ra nh vy. Khi mun tm c vng lng, ch i cht thi, ta cng phi tht s cng p n. Cho d n chng y cng vy, nhng s vic y vn tm cch li cun tm, to nn nhng suy t tng tng mi khi ta h hng, khng nghim nht canh phng. l ng li ca nhn sanh kh, lun lun to au kh. N nm trong tm v lun lun sn sng khi dy. V l y ta phi tn dng ch nim v tr tu chn mch v cha tr nguyn nhn sanh kh. Ta phi cn trng mt trng chng v chp n ngay ti ch, khng nn l nh h hng d dui. Bt lun ni no m ta ngi hoc ng -- trong bt c sinh hot no ca ta -- lun lun phi canh phng nghim nht vi ch nim, lun lun gic tnh, phi gi tr tu lun lun sc bn lc no cng hiu bit chn l mt cch ng n v r rng. Tt c nhng ai tu tp loi tr nhim u thc hnh theo phng cch ny. c bit l cc bc xut gia, vo rng tm ni thun tin n lc qut sch k th ny. Cho d nhng ni vng v, bt lun i u hay ni no, cc Ngi lin tc kin tr n lc quyt tm loi tr v tiu dit, tng bc mt, ngun gc ca au kh, vn l vt thng lng, l gai nhn trong tm. Cc v tu hnh nh vy phi pht trin tnh trng thoi mi an lnh ngy cng nhiu hn, tng bc mt, ty theo mc kin tr ca mnh. Chng ta c th nhn thy r rng khi tm lng du v tnh lng. Dng suy t im lm, yn tnh, hu nh khng cn na. Mt trng thi vng lng, khng b khuy ng, khng b quy ry. au kh m thng l hu qu ca chao ng v quy ry khng pht sanh. Khi tm tnh lng, au kh cng tnh lng. Khi ging suy t im lm yn tnh, nguyn nhn ca au kh cng yn tnh im lm. au kh cng im lm. Lc by gi tt c g cn li ch l cm th an lc, thanh bnh v thoi mi d chu. Trn chin gia tm v nhim, ngun gc ca au kh, xy din ra nh th . Ta phi lin tc kin tr chin u. Phi tn dng ch nim v tr tu, c tin v nhn nhc chu ng, ng ph vi cuc chin cam go lun lun khuy ry v tn ph tm, lun lun gy sng gi v quy cun xo trn bn trong. Tnh trng chao ng s dn dn lng du. Du ch trong khonh khc vng lng cng cho ta thy s tai hi ca dng suy t khng ngng lm cho tm vng ng. Cng lc ta s thy r s li ch ln lao ca tm tnh lng -- hoan h tht s. Du tnh lng nhiu hay t, trng thi tha thch s pht sanh ty thuc mc tnh lng cn bn, hay nng lc ca s tnh lng, m kinh in gi l tm "nh", samadhi. Mt ci tm c gom t v tnh lng c gi l tm an tr. Tm an tr l nh vy. Danh hiu hay nhng tn khc nhau dng gi nhng tng lp an tr tm th khp cng, nhng tnh trng an tr tht s th trong tm. Tm l ci g lm cho trng thi an tr pht sanh. Tm t to trng thi an tr cho mnh. Khi an tr vng vng tnh lng tm cm th trng thi mt m, an tnh v tha thch. Nn tng an tr c kin c vng vng thit lp trong tm. Cng nh ta trong mt thch ng hay ngi di tng bng mt m ca mt ci c th. Chng ta cm nghe thoi mi d chu khi tri ma, chng ta cm nghe thoi mi khi mt tri l dng ra khi m my, bi v chng ta khng b di du ma nng. Tm vng chc trn

nn tng yn tnh cng dng th y: N khng b iu ny hay chuyn n vn vng v lun lun gy xo trn. l v tnh lng l ni n nu ca tm -- "an tr" l mt tng lp, mt cp bc, mt loi t m cho tm. Tr tu (panna) l tnh tinh xo iu luyn, xt on chn chnh, nh gi ng n nhn v qu bn trong v bn ngoi, trn, di v khong cch gia -- trong thn -- sut n nhng lung tm, ri tung ra di nhiu kha cnh. Ch nim v tr tu theo di nhng hin tng y qun chiu v lng gi, trn phng tin suy t tng tng (hnh un), hoc trn phng din bn cht hu vi (sankhara) bn trong ta cho n khi nhn thc r rng chn l ca mi hin tng. Ch nn qun chiu s vt lch ra ngoi mc tiu, bng cch iu luyn trong vic dn nhn hiu v din dch ngc chiu vi chn l -- bi v trong khi qun chiu cc hin tng tra phi theo ng chiu hng ca chn l. Chng ta khng cng li chn l, bi v lm nh vy ta ch h tr cho nhim to au kh, ngay trong khonh khc m chng ta ngh rng ta qun chiu cc hin tng loi tr nhim. Sanh, chng ta chng nghim. Lo, chng ta khng ngng i dn n tui gi t khi mi cho i, cng lc cng gi, tng bc mt. Bt c la tui no, l im ghi du cho bit ta trng thnh ti c n u, mi cho n mc cui cng ca cuc sng. Ri n mt lc no, ta s hoi dit, tan r. Ni mt cch khc, t lc mi sanh cho n ngy nay chng ta lun lun tr thnh gi hn -- gi hn tng ngy, tng thng, tng nm -- lin tc gi hn, gi hn. Ta gi l "trng thnh", nhng tht s l gi thm, "i n tui gi". Qu v thy cha? Qun chiu nhng g tht s ng l vy. l con ng xa l rng ln - con ng ca thin nhin. Khng nn cng li chn l -- l au kh. Du ta c gng cng li nh th no, cng khng n u. C th hy vng c g trong khi cng li chn l v t to au kh cho mnh? Trong thc t ta khng c g ht, ngoi tr au kh pht sanh t chnh s cng li chn l. Hy dng tr tu qun chiu nh th y. Bt c lc no c s au nhc mt phn no trong thn, nu c thuc cha tr, ta hy dng thuc cha tr. Nu thuc cng hiu, tr c bnh, thn ny s cht. T n l vy. Ta khng cn c gng cng p n khng c cht, hay bt n phi sng n bao nhiu tui. l iu khng th lm c. Du ta c gng cng bch th no, n vn l vy. Ta s khng thu gt c kt qu mong mun, ch hoi cng, kit lc v ch. C th phi bin i theo nhng nguyn tc thin nhin ca n. Khi qun chiu ng theo chiu hng ca chn l, nh vy ta c th cm nghe thoi mi d chu. Ni no au n, chng ta lin tc hay bit theo chiu hng ca chn l. Du au nhiu hay t, ta lin tc hay bit v theo di ch n im au n cng tt -- ci cht ca thn -- v l mc xa nht m n c th n. Hy hiu bit theo chiu hng ca chn l. Ch nn cng li. Khng nn to mun, bi v t to thm c vng cho mnh l sai lm, l khuyt im, l thm kht. V thm kht, lc no cng thm kht hay thm kht g cng au kh: Thm ng l au kh, thm n l au kh, thm ung l au kh. C bao gi thm kht l ci g tt? Thm kht v c mun pht sanh, mun s vt phi nh th ny hay th khc: Tt c ch l vng ng, khuy nhiu, a n kh au v phin mun. V l y c Pht dy ta khng nn cng li chn l. Phi x dng tr tu qun chiu, suy gm theo chiu hng

nhng nguyn tc thin nhin ca s vt, ng nh n l vy. l tr tu khng i ngc dng chn l. Chng ta hc T Diu ngay ti y, trong chnh ci thn ny. Ni cch khc, chng ta hc v sanh, gi, bnh v cht, tt c nhng hin tng y u nm trong ng T i ny v khng bao gi tch ri i u c. Sanh l mt vn ca T i. Trng thnh hay tr nn gi nua, ngay ti y. Khi bnh hon, cng bnh ti y, trong phn nay hay phn kia ca thn. Khi cht, cng cht ti y. Nh vy ta phi hc ni y -- cn i ch no khc? Chng ta phi kho st nghin cu v thng hiu nhng s vt trc tip dnh lin vi ta trc khi hc g khc. Chng ta phi hc mt cch hiu bit sng sut v y -- ta hc nhng trng thi sanh, gi, bnh v au kh ca ta v cui cng hon thnh cng trnh nghin cu hc hi vi ci cht. Chng ta s sng sut -- sng sut tinh thng tt c nhng din bin xy din quanh ta. Nhng ai hiu bit Gio Php qua php hnh t sng sut nhn thc cc din bin xy n mnh v khng thi chuyn trc bt lun thc ti quy c no ca th gian. S vic xy n ta nh vy khi ta c hc Gio Php, khi ta thng hiu v nhn thc Gio Php v vn tm linh -- khi ta thng sut y v ng n. Ch nim v tr tu, ri sng cng khp quanh ta, l minh mn thng sut tt c nhng g xy din quanh ta, khng phi ch n gin l kh nng hi nh nhng g hc. Ch nim v tr tu phi sng sut cha tr bnh hoi nghi, cha tr bnh ngoan c ca tm, cng nh cha tr nhng luyn i, bm vu v nhng nhn nh sai lm ca chnh n, ch gi li bn cht thin nhin thun ty v trong sch. l lc m chng ta tht s thoi mi d chu, tht s thanh thot nh nhng. Hy cho ng un l ng un, trong sch v n gin theo ng li ca n, khng xen vo pha ln vi n, khng tranh u dnh quyn lc vi n, khng c p hay cng bch n phi nh th ny hay khc. Chng ng un l ng un, tm l tm, mi ci theo thc ti ring t ca n v khng nh trc kia, khng cn pha trn ln nhau. Mi ci lm nhim v ring ca n. gi l ng un thun ty v n gin, khng b thc ti quy c lm hoen . Ci g hiu bit l ci g hiu bit, t i, ng un l ng un. Nhng s vt no c tnh cht phi tan r, hy n tan r. Vi tr tu chng ta hiu bit r rng, khng cn hoi nghi na. Ta hiu bit chng n trc ri, cn trc khi chng n cht na, do , khi n cht ta cn g hoi nghi? -- nht l hin gi n phi by bn cht tht s cho ta thy r rng. iu gi l hc Gio Php, thc hnh Gio Php. Hc v hnh theo li l noi theo con ng m cc bc tr tu tin bi tri qua. Cc Ngi cng hc v hnh nh vy. Tt c cc tnh trng ny l nhng vn ca thc ti quy c -- vn t i, vn ng un hay vn lc cn. Du sao t i, ng un l tnh trng c nhn, nhng tnh trng c nhn tch ri ring r ng theo chiu hng ca quy c. Tr tu cng l mt tnh trng, v ch nim l mt tnh trng khc -- tnh trng ca tm -- nhng y l Gio Php, l phng tin cha tr tm. Tm b che lp m m en ti. Gio Php l phng tin gi ra, ty sch nhng g che lp, lm cho tm en ti m m, cho n khi nh sng t rng pht hin xuyn qua nng lc ca tr tu, hng gi ra tm. Mt khi t rng tm s tr nn thun ty trong sch trong giai on tip theo lin k . Ti sao tm tr nn trong sch? Bi v tt c nhng g bt tnh nhim c thanh lc loi tr. Nhng g sai quy m trc kia nhim to nn trong tm tt c u b qut sch, do

tm hon ton thanh tnh. Tm thanh tnh ny c ngha l chng ta hon mn cng trnh hc hi chnh ta, ng theo li dy: "vusitam brahmacariyam katam karaniyam." "Nhim v ca tn gio hon tt, i sng thnh thin vin mn, khng cn phn s no phi lm na." Khi nhng nhim v m chng ta phi lm trn -- bung b v kin tr n lc -- c thc hin y th chng ta hiu bit lin, ngay ti y, bi v si m nm ngay ti y, trong tm. Chng ta hc v hnh ch gin d l cha tr chnh ci si m ca ta. Mt khi hiu bit ngay ti y, v si m tan bin th cn g khc hiu bit? -- v ngoi si m trong tm th khng cn g khc hiu bit. Cn g khc lm chng ta m hoc? Ta khng cn si m bi v hon ton thng sut, trn vn v y . Chnh trng thi tm ny: on u, khi cp n Gio Php ti thng, Gio Php nhim mu k diu, l chng ta mun m ch chnh trng thi tm ny, chnh Gio Php ny - nhng y l ci g hin hu bn trong, khng bt c u khc. Qu tht nhim mu -iu ny ta ch hiu bit trong tm. Qu tht l ti thng -- iu ny ta cng ch hiu bit trong tm. Ta khng th tho m, a n ra v trng by cho ngi khc thy nh mt mn . Nh vy, nu qu v mun c Bo Tng cho chnh mnh, hy thc hnh. Hy loi tr tt c nhng g nh bn trong tm ri s thy php ti thng m ta cp phn trn t n s pht hin -- n s t nhin pht hin trong tm. iu c gi l vin mn hon tt vic hc hi Gio Php; v cng trnh hc hi th gian ca chng ta hon tt ngay ti y. Danh t "th gian" y l th gian t i, th gian ng un, nm ngay ti y vi mi ngi chng ta, vn quan trng hn l th gian t i, ng un ca ngi khc, bi v th gian t i ng un ny nm trong ti y v trong sut thi gian di dng qua, mi nng trong tm. Cho n khi thnh t gii thot th tt c Gio Php ch c by nhiu hc. Chng ta vin mn hon thnh cng trnh hc hi th gian v trn vn hon mn vic hc Gio Php. Hoi nghi chm dt, khng bao gi c g lm cho ta ng vc na. Nh li c Pht dy: "Khi cc php pht hin sng t n v B La Mn chuyn cn tu hc v lnh hi y , hoi nghi s chm dt bi v nhng iu kin, nhng yu t tri buc chng sanh vo vng sanh t trin min chm dt." Khi t n mc tin b ny ta c th sng u cng c. Cuc chin chm dt -cuc chin gia tm v nhim, hay gia Gio Php v nhim kt thc. y l ni m ta tho g vng quanh sanh t. y l ni m ta tho g ng kh au chng cht trong vng quanh cc kip sng -- ngay ti y, trong tm. V l tm l ngi i lang thang bt nh trong vng lun hi sanh t trin min ta phi tho g s vt ngay ti y, phi hiu bit ngay ti y. Mt khi hiu bit mi vn cng chm dt ni y. Khc cng ton ci th gian rng ln mnh mng khng cn vn na. Trc kia, vn duy nht l do tm, v si m, m m en ti, khng t hiu bit mnh v khng hiu bit s vt lin quan n mnh. Gi y tm sa i hon ton mi tng quan ca n i vi s vt th khng cn g na -- ngay ti y chm dt mi vn . T thi im ny khng cn vn lm cho tm vng ng, ch n ngy trn vn nhp Nit Bn. Hon tt vin mn cng trnh tu hc Gio Php l nh vy. Vic hc th gian -- th gian t i v ng un -- cng c thnh tu m mn ngay ti y.

Vy qu v hy kin tr n lc thy cho c nhim mu k diu m c m t on u, ng theo chiu hng chn l, khng cn g hoi nghi. c Pht v ch Thnh Tng, T Ngi, c y Gio Php trong tm. Qu v l t ca Nh Lai, xuyn qua php hnh, tm ca qu v tr nn thanh tnh, qu v cng c th nhn thy nhim mu k diu trong tm mnh ging nh c Pht v ch Thnh Tng. Hy lng ng, lm cho tm tnh lng v sng t, v t lu n b chn vi trong bn nh. Gi pht no bt u thy c nhng t hi ca bn nh. Gi pht no bt u nhn thy c nhng t hi ca bn nh v pht tm chn nn qu v phi gp rt tnh dy, ghi nhn v gia cng tr ch chuyn cn cho n khi c th thong th rui giong trn con ng. Nit Bn ang m rng vng tay n mng, ang ch i qu v. Qu v dt khot ln ng cha? Tnh trng khuy ng ch l vng tng. Chm dt khuy ng l tnh lng. Khi tm tnh lng t c thoi mi d chu. Khng tnh lng th nng nh la t. Du qu v u, tt c u nng bc v ri lon. Khi tnh lng th u mt m v an lc thanh bnh, du qu v u -- mt m an lc ngay ti y, trong tm. Vy, hy dng php hnh lm cho tm mt m bi v la nng v tnh trng khuy ng u nm trong tm. Sc nng ca la l mt vic, nhng sc nng ca tm vng ng cng nng nhiu hn la t. Hy c gng dp tt nhng nhng ngn la ca nhim, tham i v cc hoc lu ang bng chy ni y, trong tm. Ch gi li nhng hin tng ca Gio Php tht s. Chng y qu v s mt m v an lc, bt lun u, bt c lc no. S xin chm dt thi Php ti y. -ooOoo-

3. Th Gian Ngc T v Th Gian Bn Ngoi

So vi th gian, tm ca chng ta l nhn mun tha, ging nh ngi sanh ra t trong t,


sng trong t, lun lun pha sau song st, khng bao gi c hy vng c thot ra v thy th gian bn ngoi, nh ngi sanh trng v sut i mi mi sng trong ngc tht v do vy khng bao gi bit th gian bn ngoi c g v nh th no, ging nh ngi ch thy hnh phc v au kh trong cnh lao t khng bao gi c bc ra ngoi nhn xem th gian bn ngoi tnh trng thoi mi, t do v hnh phc ra sao. Chng ta khng cch no thu hiu loi hnh phc v trng thi nhn lc m ngi ta c th h hng bn ngoi th gian, ta khng th bit c h n v ra i nh th no, h sng nh th no, bi v t ngy ra i cho n lc la trn chng ta lun lun b giam cm trong ngc tht. y l mt s so snh, nu ln mt hon cnh thng thng din t mt hon cnh tng t c tnh cch tru tng. Chng ta ch c loi hnh phc v au kh m nh t cung cp, khng c g c bit, khng c g t bn ngoi lt c vo chng ta c th thy v ni, "y l nhng g khc bit vi ci m mnh c trong t -- ci ny l ca th gian bn ngoi, ngoi nh t", khng c g chng ta c th so snh v hiu rng, "Ci ny l nh th ny, ci kia l nh th kia, ci ny hn ci kia, ci kia hn ci ny" -- khng c g ging nh vy bi v khng c g t bn ngoi c lin h no vi bn trong. y chng c chi khc hn l chuyn nh t. Du c nhiu hnh phc v au kh nh th no, du c b thiu thn, kh khn, b p bc, cng bch n

u, ch l gin d l con ng m chng ta tri sut qua t lc -- s khi v chng ta khng bit phi nhn theo chiu hng no tm li thot hay lm th no ln n t do. Ta cng khng bit ci th gian bn ngoi y u, bi v ta ch thy th gian bn trong: ci ngc t m ta b nht trong t tha no. Trong t lu ta b hnh h, p bc, b b i, b km kp h khc, b nh p tra tn v thiu thn mi iu. Ch n ch ng, thc n, dng -- tt c mi vt, loi -- u ging nh mt t nhn trong khm ng. Mc du vy nhng ngi t y c th sng thn nhin nh th kia, bi v h khng bao gi thy th gian bn ngoi c th so snh xem ci no hn, cm nghe c mun tm con ng ln thot n th gian bn ngoi. Mt ci tm m b nng lc ca nhim v nhng cn thc gic tinh thn kim sot l nh vy. T i kip ny n i kip kia n b loi nhim giam cm. Chng hn nh trong kip sng hin ti, nhng nhim m tng chi phi tm ca chng sanh cng vi ta t ngy ta mi ra i. N lin tc giam hm chng ta, khng bao gi cho tm ca chng ta c cht t do no. V l y rt kh cho chng ta tng tng c c th c loi hnh phc no vt ln trn, thot ra ngoi ng li cho chng ta tng tng c c th c loi hnh phc no vt ln trn, thot ra ngoi ng li hin ti ca s vt, khng khc no ngi c sanh t trong ngc tht v lun lun sinh sng trong nh t, ch bit cnh t ti. Cn th gian bn ngoi th th no? c phi l ni chn tt p ving khng? Hay l mt ch thun li sinh sng? Gio Php tuyn ngn rnh r v vang rn, nhng c my ai ch . Mc du vy, hu hnh thay, mt vi ni cng c vi ngi lu tm n, nhng ni m khng c ai ni ln hay nhc n th gian bn ngoi -- tc ci tm thm nhun Gio Php l th no, khng ai hiu bit nhng li dy ca tn gio l nh th no, khng ai hiu c hnh phc pht sanh t Gio Php l nh th no. Nhng ngi ang trong hon cnh tng t b m ti bao trm, hon ton m chm trong luyn i, ch mt cnh tay hay mt ci chn cng khng l c ln khi lp mt, bi v khng c tn gio ko h ln. i vi h th gian bn ngoi khng c g khc hn l ngc t, tc nhim, vn cm gi, giam hm tm. Sanh ra trong th gian, h ch c c th gian l ni chn sng v cht. Tm m khng bao gi bit ci g c th em li cho n bit nhiu hnh phc, tin nghi v t do hn l tnh trng hin ti ca n -- nu chng ta ly mt v d khc so snh -- cng ging nh con vt a gin trong vng snh ly nc ng, di mt ci sn nh c k nt. N vn vui a - qut, qut, qut, qut. Du nc d dy bn thu n vn hi lng chi gin nh vy, bi v cha bao gi thy c nc mt trong ca bin c, ca sng rch, ao h hoc mt ci m ln c th ln li thoi mi. N ch bit nc bn ng di mt sn nh nt, ni ngi ta a qut xung bao nhiu d dy. V n tha thch bi li, ln hp, chi a , ngh rng nh vy l vui -- ti sao? V n cha tng thy vng nc rng hn, su hn, c th bi li tha thch hn l mt vng nc bn ng di sn nh nt. Cn nhng con vt sng di theo kinh rch, nc rng v su, th rt khc bit vi vt sng di sn nh. N tht s tha thch sng trn dng sng, rch, hay h, m. Ch la n u th c i -- li bng ngang qua ri ln li, ti lui trn nhng ng nc ln nh, li tn mc tng n c trm hay c ngn con. Mc du l vt, n c loi hnh phc ca n. ngha ca cu chuyn vt nh th no? Vt ging nh ci tm. Mt ci tm m khng bao gi thy hnh phc, khng bao gi bit loi tin nghi v tha thch pht sanh t Gio Php, cng ging nh con vt chi gin trong

vng bn ly di sn nh nt hay nhng con vt tha thch bi li trong dng kinh o, sng rch hay h m. Trong hin ti chng ta cm nghe tha thch v c hnh phc, di nng lc kim sot ca nhim, th cng ging nh hnh phc ca t nhn sng trong ngc tht. Khi tm tri qua s rn luyn ca th gii bn ngoi -- tc l s rn luyn ca Gio Php, vn xut pht t cc Php Siu Th (Lokuttara Dhammas), t "cnh gii" Nit Bn tr xung, xung tng bc n cnh ngi -- chng ta thy rng trong hng ng ca chng ta ngi hng v, ngi cm thy hng th ch trng n th gian bn ngoi, n hnh phc quan trng hn l loi hnh phc hin hu trc mt, nhng ngi y vn cn. Khi chng ta lng nghe Gio Php, bc cao ln tng bc, hoc c nhng sch cp n th gian bn ngoi -- n Gio Php, n trng thi t gii thot ra khi nhng kh au phin ly m chng ta b bt buc phi chu -tm ca chng ta cm nghe tha thch v hnh phc. Hng th. Mt lng c mun c nghe. Mt c nguyn c thc hnh c th gt hi thnh qu, tin t bc mt. l ni m t ta bt u nhn thy nh hng ca th gian bn ngoi. Tm bt u gia cng c gng, tinh tn chuyn cn, tn lc vt thot ra khi mi cng bch c on v mi p bc t bn trong, nh hon cnh mt t nhn trong ngc tht. Trong lnh vc rn luyn tm cn hn th na: cng thnh t an lc nhiu, ta cng gia cng n lc, cng tinh tn hn. Ch nim v tr tu ln ln pht hin. Ta nhn thc r rng mi nguy hi ca tnh trng c on cng bch v p bc m nhim bt buc ta phi chu ng trong tm. Ta nhn thc gi tr ca Gio Php, vn l phng tin thnh tu gii thot. Cng c t do, chng ta cng cm nghe thoi mi trong lng. Th ra. Ht nn. y l ng li cng c vng chc v tng trng, nim tin v c kin tr tinh tn ca chng ta ln tng bc. Ch nim v tr tu m t lu b chn vi di lp bn nhim gi y tnh dy, sng tr li v bt u qun chiu, suy nim. Trong qu kh, bt lun g nhy v ti tn cng chng ta xuyn qua nhn, nh, t, thit, thn hay , ta u ging nh ngi cht ri. Ta cho nhng iu l thng thng, t nhin. N khng bao gi khi ng ch nim v tr tu thc gic chng ta qun chiu v khm ph, tm hiu u l mc khi u v u l ni chm dt, nguyn nhn v hiu qu. Cho d rng nhng iu kia l k th truyn kip t lu, lu lm ri, tn cng chng ta c ngy ln m, chng ta khng bao gi lu tm n. Tuy nhin, gi y th chng ta ch trng n n. Khi tm bt u thm nhp vo lung tri chy ca Gio Php m trong n c rn luyn n mc pht trin mt cn bn cho nim v tu th tng bc mt, ng nhin n s nhn thy r rng c hai -- nhng g li ch v nhng g gy tai hi -- bi v c hai cng chung vi nhau trong tm. Tm cng tr nn iu luyn hn trong cng trnh qun chiu v suy nim th n cng tr nn mnh dn hn trong vic tm ti khm ph. Khi nhn thy tai hi tm c gng cu cha v khi thy li ch th gia cng khai trin, n lc dng nui thin php ngy cng tng trng. l ci tm tin dn n mc thnh t t do, gii thot ra khi hon cnh b n p di nn c ti -- cnh ngc t -- bn trong. Cng lc y n cng h thy th gian bn ngoi, nhn thy l loi th gian no v nhn thy th gian y c ging ci ngc t m trong hin ti n ang khng. n mt mc no chnh mt chng ta c th trng thy th gian bn ngoi v c mt nim v cuc sng ca nhng ngi trong th gian y nh th no, h n nh th no v i nh th no -- cn chng ta, sng trong cnh ngc t, th sao? Trong tnh cnh b nhim trn ngp th i sng nh th no? Khi m gnh nng nhim dn dn c t xung th tm cm nghe nh nhng nh th no? Chng ta c th thy bt u so snh.

Sau cng, gi y ta c c hai i tng so snh -- th gian bn ngoi v th gian bn trong. Trng thi an lc v thoi mi, pht sanh do cng trnh loi tr nhim, t hay nhiu, bt u khi hin. Tnh trng au kh v vng ng, vn cn lin tc tip din gi pht no m nhim cn gieo nh hng, ta hiu bit r rng. Do tr tu nhiu tng lp khc nhau chng ta nhn thc tai hi ca nhim v chng ta gia cng tip tc chuyn cn cu cha tnh trng, khng cho hnh nhn nhc kin tr suy gim. l khi m ch nim, tr tu, nim tin vng chc v hnh nhn nhc kin tr, mnh m tri dy v vt ln hng tin o: khi m ta thy c hai, th gian bn ngoi -- du t hay nhiu m ta c th gii phng ci tm ra khi nhim -- v th gian bn trong ni m nhim vn cn tip tc n p v cng bch. Trc kia, ta khng bao gi bit g khc so snh, bi v ta cha bao gi thy g khc hn l hon cnh hin ti. T lc ra i ta b chn vi trong au kh v phin mun, no bit g n tnh trng an lc ca th gian bn ngoi -- ca Gio Php. Ci hnh phc m trc kia chng ta c bit ch l loi hnh phc lun lun cha ng au kh, vn n np chc h hu trng v lun lun sn sng nhy s ra bp nght hnh phc trong nhy mt. Gi y ta bt u hiu bit v nhn thy. Chng ta nhn thy ci hnh phc bn ngoi, hnh phc ca th gian bn ngoi, ca nhng v c c Gio Php thm nhun trong tm; v chng ta thy ci hnh phc bn trong ngc t, hnh phc di s chi phi ca nhim. Chng ta cng nhn thy au kh v vng ng nm trong phm vi nh hng ca nhim. Chng ta thu hiu tt c, mt cch r rng, nh ch nim v tr tu ca chnh ta. Ci hnh phc m n vi ta t th gian bn ngoi -- t lung tri chy ca Gio Php, thm nhun v n su vo tm -- chng ta bt u nhn thy dn dn, c th so snh. Chng ta thy th gian bn ngoi, th gian bn trong, v chng ta nhn thy nhng li ch v nhng iu bt li. Khi em hai th gian y ra so snh, s hiu bit ca chng ta cng m rng, c kin tr tinh tn v nhn nhc chu ng cng ln mnh, n khi c chi lin h vi nhim i pht ngang qua, nhim m trc kia tng c on p bc tm ta, chng ta lin cp tc i ph, cha tr n, nh ui v tiu dit n dn dn bng oai lc ca ch nim v tr tu, vi s h tr ca tinh tn. Tm t n tng cng hot ng. Cng t cnh gic mi nguy hi ca th gian bn trong ta cng qu trng nhng li ch ca th gian bn ngoi. Khi lng ham mun hiu bit v nhn thy Gio Php v lng ham mun gii thot tng trng th c kin tr tinh tn s khi dy v tr nn ln mnh, vi v tt c u cng chung nhau trong mt ci tm. Khi ta thy tai hi, l trn ci tm thy. Khi ta thy li ch, l trn ci tm thy. Khi chng ta dng nhng phng php khc nhau ty hp vi kh nng mnh, c gng khai trin con ng ca chng ta th l cng trnh ca ton th ci tm nhm n lc t gii thot. V l y, nhng php nh hnh tinh tn, vn l kh c v h tr cho tm, pht sanh cng mt lc. Th d nh saddha, nim tin vng chc ni: o (Magga) v Qu (Phala), ni mt cnh gii vt ra ngoi au kh v vng ng; ni Viriya, c kin tr tinh tn nhm thnh t gii thot cho mnh, dn dn tng bc mt; ni Khanti, c nhn ni chu ng nhm thot ra khi v vt n b bn kia. Tt c nhng php y u pht sanh cng mt lc. Ch nim v tr tu, qun chiu v suy nim di di theo con ng, nhn thy iu no l chnh, iu no l t, s cng lc khi dy v pht hin.

Nu chng ta x dng nhng danh t chnh thc ca Gio Php nh xa kia c Pht dng th hin tng y c gi l Magga Samangi, s tp trung vo con ng, dn dn t gom vo mt ci tm duy nht. Tt c u gom chung vo: Chnh Kin, Chnh T Duy, Chnh Ng, Chnh Nghip, ... dn n Chnh nh, tt c u cng nhau hi t vo mt ci tm. Khng i ni no khc. Chnh Kin, Chnh T Duy. Hai chi ny lin quan n tr tu, lun lun qun trch v kho st cc Un (Khandha), bt lun iu g khi hin v xc phm, pht sanh v hoi dit, du thin hay bt thin, qu kh hay v lai, bt lun g xy n tm v tan bin. Dn dn, tng bc mt, ch nim v tr tu p nt nhng hin tng y ra thnh mnh vn, du c phi mt th gi. Chnh nghip, hay to nghip chn chnh. Phng cch duy nht ca chng ta to nghip chn chnh l hnh thin, bi v chng ta tin n giai on thc hnh chnh xc. Tm trn vn trong trng thi hi t vo Con ng (o). V th xc, Chnh Nghip l ngi thin (thin ta) v i kinh hnh (thin hnh), c gng dt b, dit tr nhim du chng ta i, ng, hay nm, ngi. V mt tm linh th y l c tinh tn kin tr bn trong. Chnh Ng. Chng ta ch ni Gio Php (Dhamma). Trong nhng cuc m thoi chng ta ch cp n vn loi tr, gt da hoc gi ra nhim v phin no trong tm. l Chnh Ng. Chnh Mng. Khi tm mng n mt i tng c xem l th nghch vi n th l dng nui T Mng. Bi v i tng y l k th ca tm, n s bao ph tm trong mt lp khi v lm lu m. Khng c chi l tt p. Tnh trng ny s a n au kh v phin mun, nhiu hay t ty theo mc m tm th thin tr nn vi th nhiu hay t. l cht c. T Mng. l T Mng th ta phi sa cha ngay lp tc. Lp tc. Bt lun php, hay i tng no ca tm l chn chnh, dn n hnh phc, tnh trng an lnh v thoi mi, th l sinh hot thch nghi, l thc n thch ng nhm cung cp cho tm trng thanh bnh v t ti. Chnh Mng c Gio Php bo tr l nh vy, ngy cng thng tin, t mc ny n mc cao hn, trong cng phu rn luyn tm. Cn trong lnh vc vt cht, Chnh Mng lin quan n vt thc v hnh tr bnh. y l vn ph cp trong gii Pht T ni chung, mi ngi gn gi c hnh ng theo nhim v c nhn ca mnh. Chnh Tinh Tn. Loi tinh tn no? c Pht dy bn loi tinh tn. 1.- Thn trng c gng ngn nga, khng cho c php khi sanh trong tm. 2.- C gng loi tr nhng c php pht sanh. Trong lc thn trng c gng khng cho c php pht sanh ta thn trng bng cch chuyn cn ch nim. Dng ch nim ngn nga, khng cho c php pht sanh c ngha l lun lun gic tnh nhn xem, trng chng ci tm t suy t v phng dt, nhy phng bt nh u ny u kia ri gom thu tr v phin mun, au kh v vng ng. V l y ta phi cn mt canh phng, khng nn h hng bung lung. 3.- C gng khi dy, lm pht sanh nhng g l thin php m cha pht sanh, ri tng trng dn dn.

4.- C gng duy tr cc thin php pht sanh v ci thin, lm cho n cng di do phong ph thm, thay v thoi b. Tt c bn Chnh Tinh Tn trn u nm bn trong chng ta. Chnh Nim. Canh phng, trng chng tm ca ta. Ch nim v t hay bit mnh, tc c tr nh v bit mnh, lun lun theo di sinh hot v hnh kim ca tm. Bt lun g tip xc vi mt, tai, mi, li v thn, nu khng i thng vo tm th i u? Tm l ci trm khng l lun lun sn sng thu np tin tc, nhng d kin v nhng s vt khc nhau, tt cng nh xu. Tr tu qun chiu, suy xt v quyt nh. Ch nim canh phng, duyt xt tt c nhng g nhp vo tm. Bt c sinh hot no nhp vo tm, du thin hay bt thin, u tri qua s qun chiu v tuyn chn ca ch nim v tr tu. V bt c g m ch nim v tr tu xt l khng thch nghi th tm s loi b tc khc. Tc khc. Tr tu lm phn vic loi b. Chnh nh, cng trnh ca chng ta nhm lm lng du nhim bng cch tr tm, phi bn b, vng chc v u n cho n lc thnh qu an lc thanh bnh v tnh lng pht sanh trong tm. R rng l ni ngi ngh tht s, khng c g n lm cho tm chao ng. Khi nhp nh cho tm ngh ngi nhm tng cng nng lc ca tr tu trong nhim v lin tc qun chiu n, ta phi nht quyt thc hnh v tht s ngi ngh -- an ngh trong trng thi tm nh. Hon ton chm dt mi suy t v qun chiu . cho tm an tr v ngi ngh. Khng nn cho n suy t hay tng tng g c. Hy tm ngi ngh mt cch thoi mi. Trong trng hp tm qu i hng say, dnh kt trong cng tc qun chiu ca n n i ta khng th iu khin c, hy nim "Buddho" (Bt-th), nh mt phng tin ko n ra. Gi tm vi "Buddho, Buddho, Buddho". Mc d ting "Buddho", dng nh phng tin gom tm, ch l mt cng n ( mc) c to nn, nhng n c tc dng ct tm vo mt im v lm cho tm lng du. Trong khi mt nim "Buddo, Buddho, Buddho" nu tm nhy vt tr li v cng vic qun chiu cn d dang ca n ta phi nim cng nhanh hn ct n li. Ni cch khc, khi ci tm n giai on m say trong vic lm ca n, ta c th ni -- theo ngn ng ngi i -- rng khng th h hng bung tri th lng cng trnh canh phng cht ch ca ta, mc du n mc ny kh m ni rng tm bung li cng vic ca n. gn thc t hn, phi ni rng ta khng th l nh ni lng s canh phng. Hay ni mt cch n gin, ta khng th bung li. Khng vy tm s nhy vt tr v vic lm ca n. Do , n thi im ny ta phi vng vng gi chc cng n ch nim. Bt buc tm phi nm im trong mc duy nht, "Buddho". Danh t ny c xem nh phng tin km ch, gi tm li mt im. Hy lp i lp li nim tht nht v tht nhanh. Chng , "Buddho" v tm s tr thnh mt, ng nht. Tm s vng chc khng th lay chuyn v lng du, du ln, ngi ngh, ngi ngh gc qua mt bn cng vic qun chiu. Tm s tr nn mt m v an lc. l Chnh nh. Khi thi gi n ngh ngi ta phi ngi ngh nh th y mi c th gi l Chnh nh. Khi cm nghe , khi ta thy rng tm hi phc y nng lc, chng hy th i, khng km li na -- ch c th -- tm lin phng tr v cng vic qun chiu ca n trong tc khc. N phng i t trng thi nht im, ch l mt cng vi mc v tr li thnh hai, vi cng vic c. Chng y tm tr li vic lm qun chiu v trong khi lm vic, khng cn lo lng g n an tr. Cng th y, khi gom tm an tr lm cho n vng lng th khng lo ngh g n qun chiu. Khi ngh ngi, ta phi ngh. Cng th y, khi n ta khng nn lm g khc hn l n. Khi ng, hy ng an lnh. Khng nn lo lng n vic lm no khc. Nhng mt khi bt u

lm vic th ch nn thc mc g n n ung hay ng ngh. Hy tht s ch tm vo vic mnh ang lm. l lm vic chc chn vng vng: vic lm ng vo giai on thch nghi, ng lc, v thch ng vi tin trnh cng tc. "Chnh Nghip", vic lm thch nghi, khng vt qu gii hn. Php hnh an tr tm phi c ch trng, khng nn xem thng. Quan im ch trng rng nh tm, lm cho tm an tnh v vng lng, khng em li li ch g, l sai lm. Nu ngi kia say m trong trng thi nh, khng mun xut ra khi trng thi y qun chiu s vt th l khng ng v phi b ch trch. Phi xut ra khi nh hot ng. Nhng khi tm mi m hng say vi vic lm, trong mt vi trng hp, vo mt lc no, nh tm l cn thit. Th thng, nu lm vic m khng ngi ngh hay thiu ng, sau cng chng ta s kit lc v khng th tip tc. i khi tin bc ca chng ta vi cn v ta mua vt thc n, hy cho tin ca vi cn -- bi v c n c th mi nng lc tr li tip tc thc hin nhim v ca n. Mc du tin bac ta xi ht, vt thc ta n ht, nhng n ht m c mc ch: to nng lc cho c th. Bt lun g phi tiu th, hy tiu th, bi v n khng lm tr ngi mc tiu. Nu ta khng n th ly li sc khe u? Bt lun g phi chi tiu, hy chi tiu bo tr sc khe, nhm mc ch gn gi sc mnh. An tr trong trng thi an nh cng vy. Khi chng ta ngi ngh cho tm an tnh, trng thi an tnh y l sc khe ca tm v nh tm c th tng cng tr tu, lm cho tr tu cng bn nhy hn. Phi ngi ngh c an tnh. Nu khng c trng thi an tnh, nu ch c tr tu m khng c g khc, th cng nh li dao m khng c mi da. Ta mi c cht -- cht, cht, cht -- nhng kh m ni c l ta cht ng b bn ca li dao hay b cnh. Ta ch ham mun, mun bit, mun thy, mun thu trit, mun loi tr nhim, m tr tu th khng c mi da bng cch an tr tm vo trng thi an tnh -- vn l s tng cng gip em li nng lc v an lc cho tm -- v nh vy, cng ging nh li dao m khng c mi da. Du mun cht g cng kh dt. Ch hoi cng, phun ph nng lc. Nh vy, trong khi gom tm vo "t m an tr" ca n, ta phi n ngi ngh. Ngi ngh cng ging nh dng mi mi tr tu. C th c ngh ngi thn s khe mnh. Cng th y, tm ngi ngh tng cng sc lc tinh thn. Khi tri qua giai on ngi ngh tm c y nng lc, ging nh li dao c mi da ng mc. i tng ca tm vn l i tng xa, tr tu vn l tr tu xa, ngi qun chiu vn l ngi xa, nhng gi y tm qun chiu c iu chnh bn nhy, n s cht t d dng bt c g. Hnh gi gi y cng nh ngi n ung ng ngh y , x dng mt con dao mi mi sc bn. Ngi y cht, cng khc cy xa, cng ngi y nh xa, x dng cng mt con dao nh xa, nhng gi y ngi kia cht khc cy t la trong khonh khc, khng chi tr ngi -- l v dao bn, ngi khe. Cng th y, i tng ca tm vn l i tng xa, tr tu vn l tr tu xa, hnh gi vn l ngi xa, nhng dng c c mi da sc bn. Tm c nhiu nng lc tng cng tr tu v nh vy, tr tu s cht t bt c g trong nhy mt -- mt khc bit ln lao i vi tm m khng c ngi ngh trong nh. Nh vy, nh v tu tng quan vi nhau mt thit. N ch lm vic trong hai thi k khc nhau m thi. Khi n lc nh tm, hy nh tm. Khi thi gian n dng tr tu qun chiu s vt, hy tn dng trn vn mi n lc -- trn vn, gic tnh v x dng trn vn nng

lc. Trn vn tn lc thnh t Gio Php, trn vn gieo nhn v trn vn gt qu. Cng th y, khi ngi ngh hy tm ngi ngh trn vn. Hy thc hnh ring bit hai vic, qun chiu v ngi ngh, vo hai thi k khc nhau. Khng nn vic ny xen ln vo vic kia -nh khi tr tu qun chiu s vt chng hn, khng nn lo lng n vic nh tm, hoc trong khi nhp nh khng nn bn rn suy ngh n nhng hot ng ca tr tu -- l hnh sai. Lm vic no hy chm ch vo vic y m tin hnh, tht s lm vic y mt cch vng vng. l ng li chn chnh, y l php hnh thch nghi. Chnh nh tht s phi l vy! Khi tr tu dn dn bt u tiu dit nhim th tm tr nn trong sng. Trng thi tm sng t l mt trong nhng li ch m hnh gi thnh t khi loi tr nhng g tai hi, nhng g u trc. Chng ta nhn thy gi tr ca li ch y v cng n lc tip tc qun chiu. nhim l vn nng trong tm. T tha mi sanh ra i tm ca ta t h nh tn t nhn, lun lun b nhim v phin no p o, cng bch v tra tn km kp. Khi ta theo di n tn ni, nhim u? N pht sanh v tn ti ni no? Ngay ti y, trong ci tm ny. Tt c nhng g khc ch l cnh, l -- mt, tai, mi, li v thn -- nhng tht s ci thn cy th tm. Khi ta qun chiu nhng ci y tp trung gom li, gom nh li, v t hi trong ci tm duy nht ny. Vng quanh nhng kip sng khng phi l g khc l: N ch l ci tm duy nht ny, xoay vng quanh qun. Chnh ci tm duy nht y a chng ta mi mi sanh t, t sanh. Ti sao? Bi v ht ging ca vng quanh sanh t nm trong tm. Khi chng ta dng ch nim v tr tu qun chiu, kho st, nhn thy r rng v chng ta lin tc gia cng ct vo, xn vo, i su vo tng bc, tng bc, cho n tn ci tm, vn l so huyt, ni n nu ca V Minh (Avijja), ht ging quan trng ca vng quanh. Chng ta tip tc gia cng m x, tip tc qun chiu vo, vo na, cho n khi khng cn g c th ni "ci ny l ci ny" hay "ci kia l ci kia". Chng ta tp trung cng trnh quan chiu tm ging nh chng ta qun chiu cc php ni chung. Du lc by gi tm sng t nh th no chng ta phi nhn thc rng ch l ni ngi ngh tm thi, ngy no m ta cha c kh nng trch qun su vo phn tn v tiu dit n. Nhng ch qun rng ngi sao sng t trong tm cng ch l V Minh. Vy, hy qun chiu thm, ly lm i tng tp trung cng trnh qun chiu. Nu cng trnh qun chiu ny b tr ngi khng cn hay bit g, n "ngi hiu bit" cng b tiu dit lun, hy c tip tc qun chiu, truy tm n tn cng. Chng ta qun chiu tm chn l, thu hiu chn l, do ta phi theo di n tn cng nhng nhn v nhng qu, n chn l cng tt ca tt c mi s vt, loi. Du c g phi b tiu dit, hy n tiu dit. Cho d cui cng "ngi hiu bit" m ang qun chiu cng b tiu dit lun th chng y hy dng ch nim v tr tu m tm hiu. Chng ta ch nn st li bt c g nh mt hi o hay mt li im m n c th bm vo la phnh ta. Bt lun g l "Chng Ta", bt lun g l "Ca Chng Ta", ch nn n ng vng. Hy qun chiu n chn l tn cng ca tt c mi s vt. Sau khi nhim V Minh hon ton b tn dit, nhng g cn li vt qua khi lnh vc m cc php quy c ti th c th t n, hay c th tiu dit. l tm thanh tnh, hay trng thi thanh tnh, hon ton trong sch. Khng c g c th tiu dit c trng thi thanh tnh ny.

nhim l thc ti quy c, c th pht sanh v tan bin. Do ta c th gi ra, lm cho n tr nn sch hn, ta c th lm cho n tng trng, lm cho n suy gim hay lm cho n hoi dit bi v n thuc v th gian php, n l thc ti quy c. Nhng ci tm thanh tnh v n gin -- hin tng c gi l tm gii thot -- vt ra ngoi phm vi m bt lun nhim no c th ln n v tiu dit, bi v tt c nhim u l php ti th. Nu tm cha hon ton trong sch th vn cn l thc ti quy c nh cc php ti th khc v cn b nhng phn t quy c len li xm nhp vo. Mt khi ton th cc nhim b loi tr th khng cn nhim no c th xc phm hin tng gii thot, bi v vt ra khi phm vi m nhim c th ln n. Vy th ci g b tiu dit? au kh chm dt, bi v nguyn nhn sanh au kh chm dt. Nirodha -- s chm dt au kh -- cng chm dt. Con ng, dng c qut sch nhn sanh au kh, cng chm dt. Ton th T Diu u chm dt. Tuy nhin, lng nghe y! Ci m hiu bit rng "n chm dt", ci khng phi l Diu . Chnh mc tiu ca cng trnh qun chiu T Diu l t n ci y. Mt khi ta t n chn l th T Diu khng cn vai tr no na ht. Khng cn phi gt ra, cu cha hay loi tr. Nh tr tu chng hn: Chng ta s dng n n cng, gi y ta c th bung th tr tu, khng cn cn phi khp n vo khun kh k cng na. C hai, ch nim v tr tu, l nhng kh c cn thit ta x dng chin trng. Mt khi chin tranh chm dt, k th b qut sch, th nhng phm hnh y t khng thnh vn . Ci g cn li? Trng thi thanh tnh, s trong sch. Khi tuyn ngn Gio Php cho th gian, chnh t trong bn cht thanh tnh ny m c Pht ly ra Gio Php. Gio l ca o Pht php xut t bn cht trong sch ny, v theo phng cch m c Pht p dng gio hun th gian, Ngi ging v au kh, nguyn nhn sanh au kh, s chm dt au kh v con ng dn n chm dt au kh bi v nhng trng hung ny trc tip lin quan n tm. Ngi dy cho chng ta bit phi lm th no sa sai, chm dt, kin tr tinh tn. Ngi dy tt c, y , ta i sut con ng n mc tiu cu cnh, n mc tn cng ca con ng. Sau khng cn g cn phi ni na. l thanh tnh. Tm vt ra n th gian bn ngoi. N la b ngc t v bc ra th gian bn ngoi -- t do, gii thot -- khng bao gi lm vo cnh ngc t tr li. Tuy nhin, khng c ai mun i n th gian y ht, bi v khng ai thy n bao gi. y l mt th gii quan trng -- lokuttara, siu th, mt cnh gii cao tri hn cc cnh gii khc -nhng ta ch gin d gi n l th gian bn ngoi, vt ra ngoi tt c nhng quy c. Chng ta ch tm dng mt danh t quy c gi n l "th gian". Ch l mt hnh nh ngn ng. Bi v th gian ca chng ta c nhng quy c, ta quen sng trong nhng quy c, do ta phi ni nh vy. Qu v hy suy t cn k tm ng ln thot ra khi ci ngc t ny. Qu v cho i t trong ngc t, sanh trng trong t, v cht trong t. Khng c ln no, qu v cht bn ngoi ngc tht. Vy hy th mt ln! Th em ci tm ca qu v ra khi ngc t mt ln. Qu v s cm nghe tht s thoi mi -- tht s thoi mi! -- nh c Pht v cc Thnh T ca Ngi: Cc v y cng c sanh ra i t trong ngc t nh qu v, nhng cc Ngi la i ngoi cnh lao t. Cc Ngi tch dit bn ngoi th gian, khng phi trong th gian t ti cht hp ny. -ooOoo-

You might also like