TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ PHẠM LẠNG SƠN

=================

TÀI LIỆU HƯỚNG DẪN

SỬ DỤNG INTERNET VÀ EMAIL

PHỤC VỤ CHO VIỆC NÂNG CAO KHẢ NĂNG SỬ DỤNG

VÀ KHAI THÁC THÔNG TIN BẰNG CÁC THIẾT BỊ HIỆN ĐẠI

LƯU HÀNH NỘI BỘ

THÁNG 03 - 2006
 LỜI NÓI ĐẦU

Ngày nay, công nghệ thông tin đã phát triển rộng rãi. Từ thành thị đến những
vùng nông thôn Việt Nam đã được tiếp cận Internet và khai thác các thông tin
khổng lồ trên đó.
Để giúp cho các thầy cô và sinh viên tận dụng những thông tin sẵn có trên
Internet phục vụ hiệu quả vào công tác giảng dạy và học tập. Tôi xin giới thiệu
một số kiến thức cơ bản để khai thác hiệu quả những thông tin đó.
Tài liệu này không phải là một cuốn sách giáo khoa với những trang lý thuyết
mà là một tài liệu tra cứu những kỹ năng, kinh nghiệm sử dụng và khai thác các
dịch vụ mạng bằng các hình ảnh làm sao cho hiệu quả nhất.
Người muốn học có thể dùng tài liệu này để tra cứu từng bước thực hiện các
cách khai thác internet bằng hình ảnh mà không phải đọc kho kiến thức lý thuyết
khổng lồ ở những cuốn sách giáo khoa. Còn người đã biết sử dụng đơn giản thì có
thể nâng cao thêm phần nào các kỹ năng cho phù hợp với công việc của mình.

Tuy tài liệu đã được biên soạn và sưu tập rất công phu nhưng cũng chưa thể
cung cấp hết các kỹ năng, kỹ xảo cũng như các ứng dụng mà Internet đã và đang
cung cấp. Rất mong các độc giả sẽ phát huy những điều tưởng chừng như đơn giản
này để phục vụ tốt cho công việc soạn giảng, tra cứu, cập nhật thông tin hay liên
lạc.
Rất mong được nhận những phản hồi, ý kiến đóng góp, đề xuất để tài liệu sẽ
được cập nhật đầy đủ hơn.

Ý kiến đề xuất có thể gửi về hòm thư điện tử: tiennd67@yahoo.com

Lạng Sơn, ngày 23 tháng 3 năm 2006

Người biên soạn
Nguyễn Đạt Tiến

2
TÀI LIỆU HƯỚNG DẪN SỬ DỤNG INTERNET VÀ EMAIL

A. KHAI THÁC TÀI NGUYÊN TRÊN INTERNET

1. Internet là mạng của các mạng.

- Các máy tính nối với nhau trong một cơ quan, tòa nhà (khoảng cách gần) gọi là mạng
LAN (Local Area Network)- Mạng nội bộ. Chúng nối với nhau qua đường cáp đồng
trục hoặc cáp xoắn nhưng cự ly tối đa chỉ được 150m.
- Các mạng LAN được mở rộng và nối với các mạng LAN khác qua đường viễn thông
(Còn một khái niệm kỹ thuật là qua Getway, rounter) tạo nên mạng WAN (Wide Area
Network). Mạng này là mạng một quốc gia, một vùng lãnh thổ…nhưng vẫn chưa
được gọi là mạng Internet.
- Mạng Internet có khái niệm rộng hơn vì nó là một liên mạng với hàng triệu máy tính
nối với nhau qua một giao thức (cách liên lạc) được gọi là giao thức TCP/IP
(Transmission Control Protocol/ Internet Protocol).

Þ Trước đây, muốn sử dụng Internet ta phải dùng đường dây điện thoại và một thiết bị
chuyển đổi tín hiệu điện thoại ra tín hiệu số (Modem) để “quay số”- DialUp – với một tài
khoản và mật khẩu mới vào được và tính tiền bằng thời lượng sử dụng. Truy cập bằng
cách này thì mỗi khi vào Internet là không thể nghe điện thoại được mà tốc độ thì chậm –
chỉ đạt 56kbps (56 kilô bít trên giây).
Nhưng hiện nay với công nghệ mới, nhà cung cấp dịch vụ viễn thông như FPT, Viettel,
VDC cung cấp cho người dùng dịch vụ băng thông rộng (ADSL- Asynchronous Digital
Subscriber Loop - công nghệ đường dây thuê bao số bất đối xứng) dùng đường điện
thoại, modem nhưng tốc độ duyệt web nhanh hơn nhiều. Điều đặc biệt là chính trên
đường dây điện thoại đó vẫn có thể nghe điện thoại và sử dụng internet song song với
nhau. Và một điều nữa là không tính theo thời gian truy cập mà tính theo thuê bao trọn

3
gói hoặc tính dung lượng dữ liệu tải xuống/gửi lên. (Hiện giờ (11/2005) chỉ khoảng 100
nghìn VND/tháng là có thể dùng cả ngày cả đêm đọc báo và nghe nhạc trên mạng)

2. Cách sử dụng chương trình Internet Explorer

- Có rất nhiều chương trình có khả năng duyệt web, như Internet Explorer, Mozilla
FireFox, Netscape Browser…Nhưng thông dụng nhất là chương trình Internet
Explorer vì chương trình này được tích hợp sẵn khi cài đặt Windows. Tuy nhiên, vì là
bản miễn phí nên tính năng cũng ít, tốc độ duyệt web không cao, tính bảo mật cho
người dùng còn hạn chế so với các phần mềm duyệt web chuyên nghiệp như Opera,
Netscape, FireFox…
- Trong tài liệu này tôi hướng dẫn sử dụng chương trình Internet Explorer vì chương
trình này bất kỳ máy tính nào cài đặt hệ điều hành Windows đều có.
- Các bước để chạy Internet Explorer như sau: Start ® Programs ® Internet Explorer
hoặc nhấn vào biểu tượng trên màn hình của window.

- Sau khi được kết nối ta sẽ có màn hình như sau:

- Cách sử dụng các lệnh trên cửa sổ như sau:

+ Thanh tiêu đề (Tittle bar): chứa tên chương trình và tiêu đề trang web đang duyệt.
Nó cho phép người sử dụng điều khiển cửa sổ như thu nhỏ, phóng to, đóng cửa sổ:

+ Thanh công cụ (Tools Bar):

4
 Chi tiết các nút bấm trên thanh công cụ (tools bar) như sau:

dùng để quay trở lại trang web đã duyệt lần trước.

Chuyển đến trang web kế tiếp đã duyệt.

Dừng lại việc duyệt trang web

Nhấn nút này để “làm tươi” – yêu cầu máy chủ nạp lại trang web đang duyệt.
(Dùng trong trường hợp mạng bị nghẽn hoặc vì một lý do nào đó mà trang web không
hiển thị đủ thông tin)

Đăng nhập nhanh vào trang đầu tiên được đặt ngầm định trong trình duyệt web.

Bật chức năng tìm kiếm thông tin trên máy hoặc trên Internet.

Bật menu chứa những trang web ưa thích đã được ghi lại.
… Và còn nhiều, khi sử dụng các bạn tự tìm hiểu.
+ Thanh địa chỉ (Address bar): Nơi để cho người sử dụng gõ địa chỉ trang web cần
truy cập đến. Hình dung như chỗ để bấm số điện thoại, mỗi trang web là một số
điện thoại.

+ Thanh cuốn (Scroll bar) dùng để cuốn lên, xuống, sang trái, sang phải đối với
những trang web dài và rộng hơn kích cỡ màn hình hiển thị.

3. Những tình huống xảy ra khi sử dụng trình duyệt web

- Trình duyệt không hiển thị được tiếng Việt:
Nếu một lúc nào đó, khi duyệt web bạn không đọc được chữ Việt mà toàn bị mã hóa, như
thế này:

5
Hãy bình tĩnh và thực hiện bằng cách sau: Di chuột lên menu View ® Encoding ®
Unicode (UTF-8). Sau khi nhấn nút trái, trang web được nạp lại và sẽ hiển thị font chữ
Việt bình thường
- Ghi trang web đang duyệt vào đĩa cứng để đọc khi không nối mạng: Cách này thường
được dùng để ghi lại toàn bộ trang web đang duyệt vào đĩa để đọc lần khác, copy sang
máy khác hay để làm tài liệu hướng dẫn. Ta thực hiện như sau: Nhấn phím trái chuột
vào menu File ® Save As. Một cửa sổ mở ra cho phép chọn một số thông số:

Nên ghi với định dạng mht

Cần ghi với để ghi được toàn bộ web vào
tên file nào chỉ duy nhất 1tệp

Sau khi nhập tên tệp, chọn định dạng trang web cần ghi thì nhấn nút Save và đợi cho máy
tải trang web về và ghi vào đĩa.
- Đặt trang web ngầm định mỗi khi duyệt web sẽ tự động được nạp (Home page): Có
một trang web rất hay hoặc hàng ngày bạn thường xuyên truy cập đến một địa chỉ và
mỗi lần như vậy bạn đều phải gõ địa chỉ đó thì mới vào được. Vậy có cách để ra lệnh
cho chương trình mỗi khi khởi động sẽ nạp luôn trang web đó mà không phải gõ địa
chỉ ở thanh Address. Ta thực hiện như sau: Bấm phím trái chuột vào menu Tools ®
Internet Options. Một cửa sổ hiện ra cho phép đặt thông số cho trình duyệt web.

6
 Nhập địa chỉ trang web
mở ngầm định vào đây.

Nếu muốn để trang

trống thì nhấn vào đây.

Nhấn vào đây để xóa bỏ

toàn bộ file nháp đã lưu
trong máy khi duyệt web.

Nhấn vào đây để xóa bỏ

việc theo dõi dấu vết khi
duyệt web.

Truy nhập vào mục General, trong khung Home page màu xanh ta gõ địa chỉ trang web
cần đặt ngầm định vào ô Address rồi nhấn nút OK.

4. Khai thác dữ liệu

Internet phát triển rất nhanh chóng nên việc các trang web ra đời cũng không thể kiểm
soát nổi. Điều này đòi hỏi người dùng phải biết chắt lọc nên sử dụng trang web vào công
việc nào và dùng vào lúc nào.
Hiện nay, những trang web tiếng Việt có rất nhiều. Các cơ quan chính phủ, bộ, ban
ngành, các công ty, xí nghiệp, trường học đều có trang web vì nó rất tiện lợi:
- Quảng bá thương hiệu.
- Thông tin liên lạc rẻ tiền. (gửi thư điện tử)
- Các dịch vụ trực tuyến….
Một ví dụ cụ thể như: Trường Đại học sư phạm Hà Nội có địa chỉ website là
www.dhsphn.edu.vn với giao diện như sau:

7
 Khi vào đây có thể xem được lịch sử hình thành và phát triển, cơ cấu tổ chức, các đơn
vị, phòng, ban, các lịch công tác hàng năm, hàng tháng, hàng tuần, tra thông tin về một
môn học, các biểu mẫu có thể không phải dán bảng, gửi đến các phòng khoa. Sinh viên và
gia đình có thể đăng nhập để xem lịch thi, điểm thi từng môn học trong từng năm. Thậm
chí còn có thể tham gia một diễn đàn (forum) để trao đổi, thảo luận tại bất kỳ vị trí nào có
máy tính nối Internet.
Vậy vào Internet để khai thác những gì và khai thác như thế nào?
Tôi đã tìm hiểu và cung cấp một số trang web hữu ích cho công tác nghiên cứu, học
tập, trao đổi và giải trí như sau:
- Các trang web của chính phủ, bộ..
+ http://www.mof.gov.vn :Bộ Tài chính
+ http://www.moet.gov.vn : Bộ Giáo dục – Đào tạo
+ http://www.mpi.gov.vn : Bộ Kế hoạch – Đầu tư
+ http://www.mard.gov.vn : Bộ Nông nghiệp&Phát triển nông thôn
+ http://www.mt.gov.vn : Bộ Giao thông- Vận tải
+ http://www.mot.gov.vn : Bộ Thương mại
+ http://www.mpt.gov.vn : Bộ Bưu chính-Viễn thông
+ http://www.moi.gov.vn : Bộ Công nghiệp
+ http://www.Most.gov.vn : Bộ Khoa học – Công nghệ
+ http://www.moh.gov.vn : Bộ Y tế
+ http://www.fistenet.gov.vn : Bộ Thủy sản
+ http://www.dei.gov.vn : Văn phòng Bộ ngoại giao
- Các trang web thông tin thời sự(Báo điện tử):
+ http://www.dangcongsan.vn : Website đảng cộng sảnViệt Nam
+ http://home.vnn.vn : Thông tin thời sự của mạng công ty VDC
+ http://www.vnexpress.net : Tin nhanh Việt Nam
8
 + http://www.vietnamnet.vn : Báo điện tử Vietnamnet cập nhật thường xuyên
+ http://www.vtv.vn : Đài truyền hình Việt Nam
+ http://www.htv.org.vn :Đài truyền hình Hà Nội
+ http://www.vov.org.vn : Đài tiếng nói Việt Nam
+ http://www.Saigonnet.vn :Báo điện tử của Trung tâm Internet Saigonnet
+ http://www.nhandan.com.vn :Báo Nhân dân
+ http://www.tienphongonline.com.vn :Báo Tiền phong
+ http://www.gdtd.com.vn :Báo Giáo dục – Thời đại
+ http://www.tuoitre.com.vn :Báo Tuổi trẻ
+ http://www.laodong.com.vn :Báo Lao động
+ http://www.hanoimoi.com.vn :Báo Hà Nội mới
+ http://www.svvn.com.vn : Báo Sinh viên Việt Nam
- Các trang web về khoa học kỹ thuật
+ http://khoahoc.vnn.vn : Các thông tin mới nhất về khoa học kỹ thuật
+ http://www.vietnamairlines.com : Hãng hàng không Vietnam Airline
+ http://www.PacificAirlines.com.vn :Hãng hàng không PacificAirlines
+ http://www.thiennhien.net :Thiên nhiên- môi trường Việt Nam
+ http://lrfvn.topcities.com : Dự báo thời tiết
+ http://www.vngg.net : Nhóm các nhà khoa học trẻ Việt Nam
- Các trang web về y tế
+ http://www.suckhoedoisong.saigonnet.vn :Tạp chí sức khỏe và đời sống
+ Báo Sức khoẻ và Đời sống - http://health.vnn.vn
+ Từ điển tra cứu thuốc - http://tudienthuoc.com
+ Y khoa Net - http://www.ykhoanet.com
+ Thông tin y tế - diễn đàn y khoa - từ điển y học - http://www.yhocvn.net
- Các trang web cung cấp kiến thức về tin học
+ http://www.echip.com.vn
+ http://cntt.vdc.com.vn
+ http://www.manguon.com
+ http://www.quantrimang.com
+ http://www.khoahocphothong.com.vn
+ http://www.pcworld.com.vn

- Các trang web về tâm lý, tình cảm

+ Tâm sự bạn trẻ - http://www.tamsubantre.org
+ Vì sức khỏe của bạn - http://www.benhtri.com
+ Giới tính tuổi Teen - http://www.gioitinhtuoiteen.org.vn/
+ Web thần kinh và tiêu hóa - http://www.b2imed.com
+ Web trẻ thơ - http://www.webtretho.com
+ Web cho người nghèo - http://www.nguoingheokho.com

9
- Các website khác
+ Nghe nhạc: nhacso.net, nghenhac.info, iuma.com, dongtay.com…
+ Trò chơi: game.com, gamecenter.com, vinagames.com…
+ Truyện cười: tuoitrecuoi.com, nhalamphim.com…

Và còn rất nhiều, rất nhiều website nhưng vì tài liệu ngắn nên tôi không thể liệt kê hết
được. Nếu có nhu cầu bạn có thể truy cập trang web http://www.vietnamnetweb.net để
tìm nhưng website theo từng phân nhóm cụ thể.
Trên đây là hướng dẫn sử dụng và khai thác một số tính năng trong chương trình
duyệt Internet. Phần sau dưới đây tôi sẽ hướng dẫn sử dụng dịch vụ thư điện tử và gửi tin
nhắn, tán gẫu trên mạng.

B. EMAIL VÀ MESSENGER
1. Thư điện tử
Thư điện tử - E-MAIL (Electronic Mail) Sử dụng mạng máy tính để phát và thu các
thông báo.Được liên kết bởi các ghép nối dữ liệu tốc độ cao vượt qua các biên giới quốc
gia, thư điện tử cho phép bạn thảo các thông báo và gửi chúng, chỉ trong vài giây, đến
nhiều người nhận trong cơ quan của bạn, đến cơ quan ở nơi khác, hoặc đến một địa điểm
nào đó trên thế giới. Người nhận không bắt buộc phải có mặt lúc nhận thông báo, sẽ có
một thông báo hiển thị trên màn hình " Bạn có một thư đang đợi" khi người nhận ghép
nối với hệ thống vào một lúc nào đó.
Sự tiện dụng của thư điện tử là rõ rệt. Không cần biết người nhận ở đâu, nhận được
lúc nào mà chỉ cần biết địa chỉ hòm thư và gửi đi. “Chỉ mất một vài giây” là hòm thư
người nhận đã có thông báo “Có thư mới”. Với thư bình thường thì mỗi lần gửi chỉ gửi
được cho một người nhưng thư điện tử thì bạn có thể gửi cho vô số người. Trong thư có
chữ là điều hiển nhiên nhưng thư điện tử còn có thể kèm theo hình ảnh, âm thanh, video
hoặc một tài liệu, phần mềm mà thư bình thường không hoặc khó có thể làm được.
Trong tài liệu này tôi hướng dẫn một số cách tạo lập, khai thác các dịch vụ thư điện tử
miễn phí trong và ngoài nước được cung cấp sẵn trên các website. Người dùng chỉ việc
nhập địa chỉ website và đăng ký (Sign Up) một tài khoản là có thể gửi nhận thư miễn phí
(chỉ mất tiền vào Internet thôi) với số lượng rất nhiều.

10
Website http://mail.yahoo.com:

Nếu có địa chỉ

thư rồi thì
nhập vào đây

Tiếp theo
là nhấn
nút này

Tạo hòm thư

mới thì nhấn
vào đây

Các bước để tạo lập một hòm thư mới trong YAHOO:
Bước 1: Truy cập vào trang web http://mail.yahoo.com hoặc http://vn.mail.yahoo.com
và chọn mục Sign Up

Bấm vào đây để

tạo hòm thư Tiếng
việt mới

Điều may mắn là đến thời điểm này người dùng Việt Nam có thể sử dụng hòm thư Yahoo
hoàn toàn bằng Tiếng Việt với địa chỉ có dạng: tên@yahoo.com.vn.

11
Bước 2: Khai báo các thông số cho hòm thư:

Những mục này là bắt buộc phải nhập đầy đủ. Phần mật khẩu sẽ phải nhập ít nhất là 6 kí
tự, bắt đầu bằng 1 chữ cái và có phân biệt chữ hoa, chữ thường. Ví dụ: aB5721 khác
ab5721.
Khuyến cáo: Nên sử dụng mật khẩu có cả chữ hoa, chữ thường và số. Đặc biệt là tạo
xong nên ghi mật khẩu vào sổ cá nhân đề phòng quên.
Các thông tin khác thì dựa vào mẫu dưới đây của tôi để điền vào.

Tiếp theo là đến một mục rất quan trọng, Yahoo khẳng định lại xem bạn có muốn tạo
hòm thư không bằng cách cho bạn nhập một mã kiểm tra:

12
Nhập xong mã trong ô nền đen vào ô trên thì nhấn nút Tôi đồng ý để tiếp tục sang bước
khác.
Bước 3: Yahoo sẽ kiểm tra những thông tin mà bạn khai báo xem có thỏa mãn không.
Nếu những ô được đánh dấu * mà bạn không điền đầy đủ thì cũng được thông báo nhập
thêm. Đặc biệt, nếu có ai đó đã sử dụng tên hòm thư của bạn trước rồi thì bạn sẽ nhận
được thông báo có dạng:

Bạn phải chọn cho mình một tên hòm thư khác. (Nên chọn tên hòm thư là viết tắt của tên
mình với ngày sinh hoặc tháng sinh hoặc năm sinh cho người gửi/nhận dễ hiểu, dễ biết)

Sau khi nhập các thông tin xong và may mắn không trùng với địa chỉ nào thì bạn sẽ được
Yahoo đăng ký cho một địa chỉ và nhận được thông báo:

Việc đăng ký hòm thư đã hoàn tất và bây giờ chỉ việc nhấn chọn Tiếp tục tới Yahoo!
Thư để kiểm tra xem có thư nào không và gửi thư thông báo cho mọi người.

Từ lúc này trở đi, bạn đã có một hòm thư điện tử trong máy chủ của Yahoo. Mỗi lần
muốn gửi/nhận thư, chỉ việc vào Internet Explorer rồi nhập địa chỉ:
http://vn.mail.yahoo.com để đăng nhập vào hòm thư.
Chú ý: Nếu không muốn sử dụng hòm thư Tiếng Việt thì hãy vào
http://mail.yahoo.com để đăng ký hòm thư khác.

13
- Website http://www.hotmail.com

Nếu đã
có hòm
thư rồi thì
nhấn vào
đây và
nhập mật
khẩu vào
ô dưới

Sau đó
nhấn vào
đây

Tạo hòm thư mới

thì nhấn vào đây

Nhấn vào Sign Up, chờ cho trang web tải về chương trình đăng ký thì bắt đầu khai báo:

Chọn tên
Quốc gia ở đây

Nhập tên hòm

thư mới ở đây

Muốn kiểm tra xem

có bị trùng với ai thì
nhấn vào đây

Khai báo mật khẩu cho hòm thư ở mục dưới đây:

Nhập mật khẩu

hòm thư vào đây

Nhập lại mật khẩu

hòm thư vào đây.
(Giống mật khẩu
ở ô trên)
Khi nhập mật khẩu, phải tắt chế độ gõ Tiếng Việt của chương trình Unikey hoặc Vietkey
đang hoạt động trong hệ thống và nên ghi ra sổ cá nhân đề phòng khi quên.

14
Tiếp theo là khai báo các thông tin cần thiết cho việc khôi phục lại mật khẩu lỡ một lúc
nào đó bị quên mất.
Chọn câu hỏi
gợi nhớ ở đây

Nhập câu trả

lời ở đây

Nhập hòm
thư khác vào
đây để máy
chủ gửi lại
mật khẩu mới

Những thông tin trên là cần thiết bởi vì nếu một lúc nào đó bạn bị mất mật khẩu thì có thể
nhờ đến máy chủ của nhà cung cấp dịch vụ thư khởi tạo lại mật khẩu mới và gửi về hòm
thư đăng ký cho bạn.
Nhập TÊN bạn vào đây

Nhập Họ đệm vào đây

Chọn giới tính chỗ này

Tháng/ngày/năm sinh
Vùng, miền hay thành phố
sinh ra bạn (có thể là nơi
sinh sống)

Múi giờ quốc gia bạn sống

Nghề nghiệp/công việc

TRên đây là các khai báo về chủ sở hữu hòm thư đang đăng ký với nhà cung cấp dịch vụ.
Ví dụ như: Tên và họ đệm sẽ được hiển thị ngay đầu thư bạn gửi cho người khác. Người
ta sẽ biết lá thư đó là của ai?

Nhập lại hòm thư vào đây để

khẳng định việc lấy đúng hòm
thư đã đăng ký. Như trong tài
liệu này là phải nhập:
xu_lang2005@hotmail.com

Nhà cung cấp dịch vụ đưa ra

một số thông báo về dịch vụ
thư miễn phí này.
Hãy nhấn I Accept

Hãy chờ một khoảng thời gian để những thông tin bạn đã nhập được gửi về máy chủ của
nhà cung cấp dịch vụ. Và sẽ tải về những thông tin phản hồi như:

15
Như thế này là đã đăng ký xong địa chỉ hòm thư điện tử. CHỉ việc nhấn Continue để tiếp
tục.

Chú ý: Sau khi đăng nhập (Sign In) vào hòm thư để gửi hoặc nhận là việc bạn đã “mở
cửa” hòm thư của bạn. Muốn thoát ra ngoài, không gửi/nhận thư nữa là phải “đóng cửa”
lại bằng cách chọn nút nhấn Sign Out ở trên trang web đó.
Ví dụ: Với hòm thư hotmail thì chọn nút nhấn có dạng hoặc ở hòm thư
yahoo thì chọn nút nhấn có dạng

Trên đây là hai trong số rất nhiều dịch vụ thư điện tử miễn phí trên Internet. Hai dịch vụ
này được rất nhiều người sử dụng và cung cấp nhiều dịch vụ đi kèm như CHAT: Yahoo
Messenger hoặc Window Messenger...

16
 Sau đây tôi sẽ hướng dẫn cách dùng những phần mềm chuyên dụng để nhận/gửi thư
mà không phải vào các trang web để kiểm tra. Chương trình tôi triển khai ở đây là
Outlook Express. Chương trình gửi/nhận thư này hầu như máy tính nào cài Window đều
có nên các bạn không phải lo nghĩ chuyện cài đặt.
Đầu tiên, hãy nhấn vào Start, chọn Programs và chọn Outlook Express để kích hoạt
chương trình. Đợi cho chương trình khởi động và hiện lên giao diện như sau:

Bước này là phải khai báo cho chương trình Outlook Express dùng hòm thư điện
tử của bạn để gửi và nhận thư.
Vào Menu Tools, chọn mục Accounts. Sẽ có một cửa sổ hiện ra cho ta thao tác
khai báo hòm thư.

Nhấn vào đây để chuẩn Nhấn vào Add sau

bị khai báo hòm thư đó nhấn vào Mail
để tiếp tục

Làm theo hướng dẫn trên hình để bắt đầu khai báo hòm thư sử dụng trong Outlook.

17
 Nhập tên của bạn
để hiển thị trên mỗi
tiêu đề thư gửi đi.
Tên này rất có ích
vì người nhận dễ
nhận biết thư của ai

Nhập tên xong nhấn nút Next để tiếp đến bước sau.

Nhập địa chỉ

hòm thư của
Chú ý! Đây chỉ là bạn vào đây
Rồi nhấn vào
địa chỉ mẫu. Bạn đây để tiếp
phải nhập khác tục

Sẽ có một cửa sổ khác hiện ra như sau:

Khai báo thông tin về máy chủ

nhận thư.
Hãy nhập giống thế này

Khai báo thông tin về máy chủ

gửi thư.
Hãy nhập giống thế này

Xong thì nhấn vào đây!

18
 Nhập địa chỉ thư ở đây.
(Không cần nhập
@yahoo.com.vn)
Nhập mật khẩu thư ở đây.
(Phải chính xác là mật
khẩu thư đã tạo trước)

“Nếu muốn” lần sau đăng

nhập không phải nhập
mật khẩu nữa thì nhấn
Xong thì nhấn vào đây vào đây.
Bỏ trống phần này

Sau khi nhấn Next là đến một màn hình thông báo hoàn thành việc đăng ký địa
chỉ hòm thư. Xin nhấn nút Finish để hoàn thành việc đăng ký.
Đến đây là gần như đã hoàn thành việc khai báo hòm thư cho trình duyệt rồi. Chỉ còn
một số thông số “nhỏ” nữa là xong.

Bấm vào nút này để

cài đặt một số thông
số “nhỏ” nữa

19
Tiếp theo là:
1: Nhấn vào đây

2: Nhập 587 vào ô này

3: Nhấn vào đây

4: Nhấn vào đây là xong

Sau khi nhấn OK thì nhấn tiếp Close ở cửa sổ tiếp theo là xong.
Việc khai báo trên là “rất cần thiết” đối với hòm thư yahoo.com.vn. Nếu không
làm bước khai báo này, bạn không bao giờ nhận/gửi được thư.
Bây giờ là đến việc nhận/gửi thư thì sẽ làm thế nào?
Việc khai báo “chỉ làm một (01) lần”, còn việc gửi/nhận thư thì làm rất đơn giản.
Làm như sau: Nhấn nút Start, tiếp theo là Programs, rồi chọn Outlook Express.

20
 Mỗi lần muốn nhận thư về hãy nhấn nút Send/Receive để chương trình tự động tải
thư mới từ máy chủ về và gửi những thư chưa kịp gửi đi (nếu có). Còn muốn viết một thư
mới thì nhấn vào mục Create Mail.

Nhấn vào
đây để ra
Nếu muốn
lệnh gửi thư
gửi thư kèm
đi
theo 1 tệp tài
liệu thì nhấn
vào đây.

Từ đây là bạn hoàn toàn có thể làm chủ được hòm thư đã đăng ký. Đối với các hòm
thư khác như: Vol.vnn.vn, hopthu.com, hotmail.com... thì khai báo tương tự các bước
như trên. Chỉ có khác là địa chỉ hòm thư, địa chỉ máy chủ, máy nhận là khai báo khác
thôi.
Nếu bạn có hòm thư khác yahoo.com.vn mà không khai báo được bằng Outlook
Express thì hãy xem phần Mail Options của hòm thư đó là có thể cài được ngay.(Hướng
dẫn cài đặt thông số cho chương trình gửi/nhận thư hoàn toàn bằng tiếng Anh)
Chúc thành công!

2. Dịch vụ Messenger và CHAT

Tiếp theo tôi giới thiệu đến dịch vụ gửi tin nhắn và trò chuyện trên mạng Internet.
Những dịch vụ này rất phổ biến trên thế giới nên hầu như ai sử dụng Internet cũng có một
tài khoản để chat, hoặc gửi/nhận tin nhắn. Nhưng cũng phải khẳng định là “rất thuận lợi”,
nhất là đối với sinh viên khi đã ít tiền mà lại muốn liên lạc với bạn bè, người thân.
CHAT có thể nhìn thấy chữ (hiển nhiên), nghe được giọng nói (phải có Micro), và
nhìn thấy hình của người bên kia (phải có Camera).
Tài liệu này tôi xin giới thiệu dịch vụ nhắn tin, trò chuyện của Yahoo. Bạn có thể sử
dụng ngay hòm thư đã đăng ký lần trước để trò chuyện với bạn bè, người thân.
Nếu máy đang sử dụng chưa cài đặt chương trình Yahoo Messenger thì hãy mở
Internet Exploer và nhập địa chỉ http://messenger.yahoo.com/ để tải (Get it now) chương
trình này về và tiến hành cài đặt vào máy.

21
 Sau khi cài đặt xong, chương trình sẽ tự động chạy và có giao diện như sau:

Tạo tài khoản

mới thì nhấn
vào đây

Nhập tên tài khoản đã có vào đây

Nhập mật khẩu vào đây

“Nếu muốn” mật khẩu nhớ lại thì nhấn vào đây

“Nếu muốn” tài khoản tự động đăng nhập

Nhấn vào đây để chọn chế độ “ẩn mình”. Nếu

sử dụng chế độ này, mặc dù bạn đang trên
mạng nhưng người khác sẽ không biết là bạn
đang “online”.

Nhấn vào đây để bắt đầu đăng nhập vào

chương trình CHAT.

Nếu đăng nhập được thì giao diện chương trình sẽ như sau:

Nhấn vào
hình này để
thêm bạn Nhấn vào
CHAT vào hình này để
Nhấn vào
danh sách gọi điện cho
hình này để
người đã
Nhấn đúp gửi tin chọn (phải
vào tên nhắn/CHAT có micro)
người muốn với người đã
CHAT chọn

Một lúc nào đó muốn thoát khỏi chương trình CHAT thì hãy thao tác như sau: Nhấn
vào menu Messenger, chọn lệnh Sign Out (hoặc nhấn tổ hợp phím Ctrl+D)

22
 Nhấn vào
đây để
thoát ra
ngoài

Vì chương trình này rất dễ sử dụng nên tôi xin không nêu rõ hơn. Khi sử dụng, các
bạn sẽ thấy là rất dễ sử dụng và khám phá thêm những tính năng mới.

3. Bảo mật thông tin cá nhân

Đây là vấn đề không thể bỏ qua được khi đã sử dụng mạng và máy tính. Bảo mật ở
đây không phải là chỉ mỗi mật khẩu hòm thư, nick CHAT mà phải bảo mật cả những tài
liệu Word, những bảng tính Excel và những thông tin khác lưu trong máy của bạn.
Vậy làm thế nào để bảo mật những thông tin đó? Tôi xin trình bày một số kinh
nghiệm để chia sẻ cùng bạn như sau:
a) Nếu máy tính sử dụng là riêng lẻ, không dùng chung:
- Tận dụng tính năng bảo mật của hệ điều hành đang sử dụng như: tài khoản đăng
nhập mỗi khi mở máy: điều này đảm bảo nếu không biết mật khẩu thì rất khó mở
máy được.
- Đặt mật khẩu cho các thư mục, tệp quan trọng: điều này đảm bảo là nếu có đang
làm việc mà đi ra ngoài thì cũng khó mà mở xem trộm được. Hoặc là nếu có copy
được thì cũng “bó tay” vì không biết mật khẩu.
- Điều quan trọng nữa là nên lưu tài liệu có hệ thống. Hãy tạo thêm những thư mục
để lưu tài liệu theo chủ đề. Ví dụ: QLTS lưu các văn bản về tuyển sinh, QLSV
lưu các tài liệu về quản lý sinh viên…. Những cái này sẽ rất tiện cho việc lấy
thông tin ra hoặc ghi thêm vào.
b) Nếu máy tính dùng chung cho cả văn phòng, ban, khoa, tổ thì:
- Hãy tạo cho mỗi người một tài khoản đăng nhập hệ thống để không phải dùng
chung (Vì nếu dùng chung, khi mất mát thông tin quan trọng không đổ lỗi cho ai
được).
- Hãy tự tạo cho mình một thư mục để lưu riêng những tài liệu mình tạo ra.
- Những thông tin quan trọng, hãy tạo mật khẩu bảo vệ và đặt chế độ ẩn (Hidden)
để người khác không mở được, không nhìn thấy được.

23
Chú ý:
- Nếu đặt mật khẩu cho tài khoản, cho thư mục và tệp thì phải nhớ. (Nên ghi ra sổ
cá nhân để phòng khi quên mật khẩu). Bởi vì nếu quên thì rất khó lấy lại được.
- Mật khẩu không nên là tên mình, tên người thân, ngày sinh hoặc những thông tin
dễ lộ như số xe, số điện thoại.. Mà nên là những thông tin chỉ mình mới biết có cả
chữ hoa, chữ thường và các con số. Như thế, đảm bảo nếu có tò mò thì cũng khó
có thể dò mật khẩu để mở ra những thông tin quan trọng.
- Khi vào mạng Internet, không nên tiết lộ những thông tin cá nhân như: mật khẩu
hòm thư, số tài khoản ngân hàng…Vì Internet là “không có giới hạn” nên không ít
kẻ xấu với vô vàn trò lừa bịp để thực hiện những trò lừa đảo.

4. Tìm và quét virus cho máy tính

Virus máy tính là những đoạn chương trình do người lập trình tạo ra. Nó khác với
những chương trình được lập trình khác là có tính nhân bản, lây lan rất nhanh và ít nhiều
cũng làm điều xấu. Có thể là ăn cắp mật khẩu, copy tài liệu trong đĩa, nảy nở làm cho các
chương trình máy tính cứ ì ạch để chạy hoặc tệ hại hơn là xóa sạch dữ liệu trên đĩa.
Vậy làm thế nào để tránh những rủi ro trên?
Hãy “tham khảo” những thông tin dưới đây để tự bảo vệ mình.
- Khi vào mạng Internet, không nên tải về những chương trình trên những trang
web không có danh tiếng. Bởi vì những trang web “có bản quyền” thường có cơ
chế bảo mật ngay từ máy chủ.
- Hạn chế trao đổi thông tin bằng các tệp tin copy qua đĩa.
- Sử dụng các chương trình quét Virus để phòng bị, tìm và quét virus cho hệ thống.
(Mỗi chương trình có những tính năng riêng và được cập nhật thường xuyên).
Một số chương trình quét Virus thông dụng và rất hiệu quả là: Norton Antivirus,
McAfee Antivirus, Bkav, D32…
- Với chương trình BKAV hãy vào trang www.bkav.com.vn để download về và cài
đặt vào máy. CHương trình này có 2 bản: miễn phí và thu tiền đều được cập nhật
thường xuyên.
- Chương trình D32 thì có thể vào trang www.echip.com.vn hoặc
www.quantrimang.com để download về.
- Các chương trình của nước ngoài như Norton Antivirus thì vào
www.symantec.com , McAfee Antivirus thì hãy vào trang www.mcafee.com/us/
để download về.

Trên đây là một số thông tin về cách sử dụng và khai thác các dịch vụ trong máy tính
và trên Internet. Tôi mong tài liệu này sẽ ít nhiều giúp ích cho các đồng chí trong công
việc và trong sinh hoạt.

Chúc sức khỏe và thành đạt!

24