You are on page 1of 151
Chuong 1 KHAI NIEM VE SO PHU'C 1.1 Dinh nghia sé phirc Tir thé ky truée do nhu cau phat trign cla toan hoc vé gidi nhing phuong trinh dai sé ma s6 phitc d3 xuat hién. Di cé nhiéu nha todn hoc nghién ctu vé s6 phitc va tim cach biéu din hinh hoc cho sé phifc, dim hinh fa Gaus, Hamilton,... Can tng dung cla s6 phttc thi véi khoa hoc hién’ dai khéng thé thiéu dugc. Muc dich cla chuong nay trinh bay khdi niém don gian nhSt vé s6 phic ma ta sé sir dung vé sau Cé nhigu cich tiép can sO phitc, & day ta chon cdch dinh nghia s6 phir theo tién 42, déng thdi ciing gidi thich cdc tién dé 46 bing hinh hoc cho dé higu. Nhu ta da biét s6 thuc duc biéu dién béi mot dudng thang cé huéng, thurong dugc goi la truc sé. Bay giv, trong mat phing ta chon mét hé toa 6 vuéng géc, thi méi diém Z cia mat phing dugc xdc dinh theo toa dé (4,5) 46i v6i h8 toa 6 da cho. Thudng ngudi ta ky higu cap s6 thuc (a,b) ting voi mot diém Z trén mat phing. Nhu vay véi mat hé toa 6 cho truéc thi tp hop nhiing diém trén mat phang va tap hop cdc cap 6 (a,b) [a mat quan hé mét- MGi diém trén mat phang tuong ting voi mot cp sd thuc va dura vao dé ta sé xy dung mét tap hep nhiing s6 phitc voi diém trén mat phing. Voi muc dich ta dua vao dinh nghia cdc phép todn trén cdc cap sé thuc sao cho cc dinh luat cla dai sO van con ating nhu trong trudng hop 6 Phuong phap sé phirc va hinh hoc phdng_ sé thyc. Ching ta chon ba tién dé sau: 1. Hai c&p $6 21 = (a1,b1) va 22 = (az,b2) bang nhau néu ay = a2 va dy = Dy 2. Néu cho hai cSp 56 21 = (a,b1) va 22 = (m2,by), thi tong cia ching > 21-4 ap IB mét cp sO = = (a,b), md a= ay + ay va.b= by + be. 3. Néu cho hai cp s6 2) = (a1,by) va = (a2,ba), thi tich ca ching 2 > 2y2y goi IA mt cp s6 z= (a,b), Ma a = ajay — byby va b- ayby + aghy Tir nhitng dinh nghia trén ta cé thé kiém tra tt cd dinh luat cua dai sé van cdn diing nhu: tinh bac cdu cia ding thtfc, tinh 46i ximg va tinh phan phdi cia céc phép céng va phép nhan 6 trén. Va ciing dura vao phép trir hodc chia cdc cSp s6 (tdt nhién khdng chia cho sé 0 = (0,0), cdc ban tu kiém tra cdc tinh chdt nhu mét bai tap) Tp hgp tat ca nhimng c3p s6 thc véi cdc phép tinh quan hé bing nhau, phép cOng va phép nhan nhu 6 trén goi la tap hop cdc sé phitc. Nhu vay, cho mét hé toa d6 vuéng géc trong mat phdng thi tap hop cdc $6 phirc c6 thé déng nhdt voi nhitng diém trén mat phang nay. Bay gid, ta xét trudng hop dic biét [a nhitng diém nim trén truc hoanh cia hé toa dé, hay la nhiing diém cé dang (,0) véi a 1a sé thuc bat ky. Do (4.0) + (az.0) = (ay 42.0) va (a1.0)(a2.0) ~ (aya2,0) nhur la phép cong va phép nhan nhimg toa dé 6 truc hoanh déi vai cdc diém nay. Vi thé ta co thé déng nhdt cdc diém trén truc hoanh voi sé thuc, dang lé phai viét (a,0) ta chi viét a.( vi du: (0.0) = 0, (1,0) = 1...) Ta xét mét s6 phitc dic biét dang (0, 1). Tinh (0, 1)(0,1) = (1,0) = —1. Nhu vay tén tai mét sé phir binh phuong bing mét sé thuc. Theo truyén thdng ta ky hiéu i ~ (0,1). Chuong 1. Khai niem ve so phite 7 1.2 Biéu dién dai sé cla sé phirc Ta da thay ring su déng nh&t cia sé thuc véi tap hop con cia sé phirc dang (a,0) = a véi a 1a mot sé thuc. Mét sé phirc dc biét i = (0,1) va theo truyén théng ngurdi ta goi [a don vi do. Ta xét tich cia mét sé thc b = (b,0) véi don vi do bi = (b,0)(0, 1) = (0b). Day la mét diém nim trén truc tung vai tung dé b. Thé con mét diém bat ky thi sao ? Do dinh nghia phép céng nén cé thé biéu dién : = (a,0) + (0.6). Suy raz atid. Mét s6 phic viét dui dang z = a + ib goi la dang dai sd cla sé phitc. $6 thuc a goi [a phan thue ctia 2 va duoc ky higu Ia (2), cdn sé 1b goi la phan do cla = va dugc ky hiu la S(z). Mat phing chiza toan b6 sé phitc goi |8 mat phAng phitc. * Truc hoanh ciia hé toa 46 vudng géc trong mat phing phirc goi la true thu (chita toan bd s6 thuc). Truc tung goi [a truc do (chita toan bé sé do) Cac phép tinh céng, trir, nh&n, chia nhimng sé phitc viét dudi dang biéu dién dai s6 nhu sau (a + ib) + (c + id) = (a +e) + i(b +d), (a + ib) — (¢ + id) = (a—c) + i(b— a), (a + ib)(¢ + id) = (ac — bd) + i(ad + be), (a+ib) ac+ bd a be — ad (c+id) 240 OTE Ba céng thirc dau ta dé dang chirng minh ducc tir su biéu dign dai sé cia sé phitc. Céng thir cuéi cling hoi khé mét chiit bing céch tién hanh dua vao ba céng thie trén: (a+ ib) — (a + ib)(c— id) (e4 id) ~ (4 id)(e— id) _ (act bd) + ilde=ad) _actbd | ,bo—ad +d? 2 + de>

You might also like