Professional Documents
Culture Documents
Hirocacbon no
Ni dung Mt vi khi nim v hirocacbon v hirocacbon no Cng thc tng qut ca ankan ng phn cu to ankan Danh php ankan Cc bi tp v cng thc tng qut, ng phn v danh php ca ankan
Hirocacbon no
Mt vi khi nim v hirocacbon v hirocacbon no Hirocacbon l loi hp cht ch cha cacbon v hiro Hirocacbon no l loi hirocacbon ch c cc lin kt n (lin kt xich ma) trong phn t C hai loi hirocacbon no:
Hirocacbon no
Cng thc tng qut ca hirocacbon CnH2n+2-2k, n 1, n nguyn. - k l tng s lin kt pi v s vng n, k nguyn, k0. Cng thc tng qut ca ankan CnH2n+2, n 1, n nguyn.
Hirocacbon no
ng phn cu to Ba cht u dy ng ng: CH4, C2H6 v C3H8 khng c ng phn.
CH2 CH 3 CH 2
CH 3
CH 3 CH CH3
CH 3
C5H12 c 3 ng phn:
Hirocacbon no
ng phn cu to (tt) S nguyn t cacbon (n) trong phn t ankan (CnH2n+2) tng th s ng phn cu to cng tng. V d: N S ng phn 3 1 4 2 5 3 6 5 7 9 8 18 9 35 10 75 15 4347 20 336319
Hirocacbon no
Danh php ankan: Danh php cc ankan khng nhnh Danh php gc hirocacbon no mch h ha tr I khng phn nhnh Danh php cc ankan c nhnh Danh php gc hirocacbon no ha tr I phn nhnh Tn thng gi ca mt s ankan v gc ankyl (gc hirocacbon no, mch h, ha tr I) c IUPAC lu dng.
Hirocacbon no
Danh php cc ankan khng nhnh i vi bn cht u:
- CH4: metan
- C2H6: etan - CH3CH2CH3: propan - CH3CH2CH2CH3: butan Tn ca cc ankan cao hn gm 2 phn: - Phn nn: ch s lng cacbon trong mch - Phn hu t: c trng cho hirocacbon no l an - V d: C5H12: pent + an = pentan C7H16: hept + an = heptan C12H26: oe + an = oecan
Hirocacbon no
Danh php gc hirocacbon no ha tr I Tn ca gc hirocacbon no ha tr I mch khng nhnh da theo
- C2H5-: etyl
- CH3CH2CH2-: propyl - CH3CH2CH2CH2-: butyl - CH3CH2CH2CH2CH2-: pentyl
Hirocacbon no
Danh php cc ankan c nhnh: Bc 1: Xc nh mch chnh: l mch cacbon di nht, c nhiu nhnh nht Bc 2: Tm cc mch nhnh v gi tn chng. Nu c nhiu mch nhnh ging nhau th dng tin t ch bi nh: i, tri, tetra, Bc 3: nh s cc nguyn t cacbon trn mch chnh, xut pht t u gn nhnh, sao cho tng s cc s ch v tr nhnh l nh nht. Bc 4: Gi tn hirocacbon theo trnh t sau: - S ch v tr nhnh + tn cc nhnh + tn ankan tng ng vi s nguyn t cacbon ca mch chnh. Ch : - Tn cc nhnh c xp theo th t ch ci trong bng ch ci, v d: etyl ng trc metyl (v e ng trc m trong bng ch ci). - Gia s v s c du , - Gia s v ch c du - - Gia ch v ch th vit lin.
Hirocacbon no
V d 1:
1 CH 3 2 CH CH3
3 CH 2
4 CH 3
2 metylbutan 2-metylbutan V d 2:
CH 3 2 1 CH 3 C CH 3
2,2 imetylpropan 2,2imetylpropan
3 CH 3
Hirocacbon no
V d 3: Hy chn mch cacbon chnh ca ankan c CTCT sau:
CH 3 CH 3 C CH 3 CH 2 CH CH CH 3 CH 2 CH 3 CH 3
Hirocacbon no
Cch chn mch chnh sai:
CH 3 CH 3 C CH 3
M ch C ch nh
CH 2 CH CH CH 3 CH 2 CH 3 CH 3
Hirocacbon no
Cch chn mch chnh ng:
CH 3 CH 3 C CH 3 CH 2 CH CH CH 3
L do: Mch cacbon chnh di nht v cha nhiu nhnh nht (c 4 nhnh).
CH 2 CH 3
CH 3
M ch C ch nh
Hirocacbon no
V d 4: Hy nh s cc nguyn t cacbon trn mch chnh ca ankan sau:
CH 3 CH 3 C CH 3 CH 2 CH CH CH 3 CH 2 CH 3 CH 3
M ch C ch nh
Hirocacbon no
Cch nh s sai:
CH 3 6 5 CH 3 C CH 3 4 CH 2 3 CH 2 CH 1 CH 3
L do: Khi ankan ny c 4 nhnh cc nguyn t cacbon s 2,
CH 2 CH 3
CH 3
M ch C ch nh
3, 5 v 5.
Tng s ch v tr cc nhnh bng 2 + 3 + 5 + 5 = 15.
Hirocacbon no
Cch nh s ng:
CH 3 1 2 CH 3 C CH 3 3 CH 2 4 CH 5 CH 6 CH 3
L do: Khi ankan ny c 4 nhnh cc nguyn t cacbon s 2,
CH 2 CH 3
CH 3
M ch C ch nh
2, 4 v 5.
Tng s ch v tr cc nhnh bng 2 + 2 + 4 + 5 = 13. nh s cc nguyn t cacbon trn mch chnh sao cho tng s
ch v tr cc nhm th l nh nht.
Hirocacbon no
V d 5: Hy gi tn h thng ca ankan sau:
CH 3 1 2 CH 3 C CH 3 3 CH 2 4 CH 5 CH 6 CH 3 CH 2 CH 3 CH 3
M ch C ch nh
Hirocacbon no
Cch gi tn sai:
CH 3 1 2 CH 3 C CH 3 3 CH 2 4 CH 5 CH 6 CH 3
2,2,5 trimetyl 4 etylhexan L do: nhm th metyl phi ng sau nhm th etyl do ch ci m ng sau ch ci e trong bng ch ci.
CH 2 CH 3
CH 3
M ch C ch nh
Hirocacbon no
Cch gi tn ng:
CH 3 1 2 CH 3 C CH 3 3 CH 2 4 CH 5 CH 6 CH 3
4-etyl-2,2,5-trimetylhexan
CH 2 CH 3
CH 3
M ch C ch nh
Hirocacbon no
Danh php gc hirocacbon no mch h ha tr I phn nhnh Bc 1: Chn mch cacbon di nht c cha ha tr t do lm mch
5 CH 3
4 CH 2
3 CH 2
2 CH 2
1 CH CH 3
5 CH 3
4 CH CH 3
3 CH 2
2 CH
1 CH 2 CH 3
1-metylpentyl
H 2C
2-etyl-4-metylpentyl
Hirocacbon no
Tn thng gi ca mt s ankan v gc ankyl (gc hirocacbon no, mch h, ha tr I) c IUPAC lu dng.
Ankan:
3
H 3C
1
H3 C
CH3
2
CH H 3C
1
CH3 H3 C
2
CH
3
CH 2
4
CH 3
1
H3 C C
3
CH3
isopentan (2-metylbutan)
isobutan (2-metylpropan)
neopentan (2,2-imetylpropan)
CH3
Hirocacbon no
Tn thng gi ca mt s ankan v gc ankyl (gc hirocacbon no, mch h, ha tr I) c IUPAC lu dng.
- CH3CH2CH2CH2-: butyl
3
H3 C
2 2 CH 1 1 CH 2 3 3 H3C
CH 3 C
2 2
1 1 CH 2
CH 3
Hirocacbon no
Nhm ankyl bc II, R2CH-:
H3C
2 1
CH
3
H3 C
2
CH2
1
CH CH3
H3C
isopropyl (1-metyletyl)
sec-butyl (1-metylpropyl)
Hirocacbon no
Nhm ankyl bc III, R3C-:
CH3 CH3
2
H3 C C
3
H3 C
2
CH2 C
CH3
CH3
Hirocacbon no
Bc ca nguyn t cacbon v bc ca nhm ankyl Nguyn t C bc II Nguyn t C bc III
Nguyn t C bc 1
Nhm ankyl bc I
Nhm ankyl bc II
Cc bi tp v
cng thc tng qut, ng phn v danh php ca ankan
Hirocacbon no
Bi tp 1. Hy vit CTPT ca cc ankan c 6 v 8 nguyn t cacbon. Gii Cng thc phn t ca ankan c 6 nguyn t C: C6H14 Cng thc phn t ca ankan c 8 nguyn t C: C8H18
Hirocacbon no
Bi tp 2. Hy vit CTPT ca cc ankan c 14 v 20 nguyn t H. Gii Cng thc phn t ca ankan c 14 nguyn t H: C6H14 Cng thc phn t ca ankan c 20 nguyn t H: C9H20
Hirocacbon no
Bi tp 3. Vit cng thc phn t ca ankan trong cc trng hp sau: A. Khi lng phn t ca ankan bng 72 vC.
Hirocacbon no
Bi tp 3 (tt) C. Gi cng thc phn t ca ankan l CnH2n+2, ta c phng trnh
phn ng chy:
CnH2n+2 + (3n + 1)/2O2 nCO2 + (n + 1)H2O. Theo gi thit th khi t chy 1 mol ankan th cn dng 32,5/5 = 6,5 mol O2 ; ngha l: (3n+1)/2 = 6,5 n = 4. Ankan c cng thc phn t l C4H10. D. Cng thc phn t ca ankan khi c dng: C4nH9n. Nh vy ta c: 9n = 2.4n + 2 n = 2. Cng thc phn t ca ankan l C8H18. E. Gi cng thc phn t ca ankan l CnH2n+2, ta c: 12n/(2n + 2) = 5,25 n = 7. Cng thc phn t ca ankan l C7H16.
Hirocacbon no
Bi tp 4. Hy chng minh rng trong phn t ankan: A. nH = 2.nC + 2. B. Mankan l mt s chn. Gii: A. T c im cu to ca ankan: mch h, phn t ch cha cc lin kt n C-C v C-H. Gi thit phn t ankan c n nguyn t C, v mi nguyn t C c 4 electron ho tr, nn tng s electron ho tr l 4n. V c n nguyn t C, mch h, nn c (n-1) lin kt C - C. V mi lin kt C - C tiu tn 2 electron ho tr ca C, nn s electron ho tr s dng to cc lin kt C C l 2(n1) electron.
Nh vy s electron ho tr cn li ca C to lin kt C - H l
4n2(n1) = 2n + 2. Hay s nguyn t H cn c l 2n + 2. Suy ra s nguyn t H = 2.s nguyn t C + 2. B. Cng thc chung ca ankan s l CnH2n+2. Mankan = 14n + 2, l mt s chn.
Hirocacbon no
Bi tp 5. Vit cng thc cu to, gi tn theo danh php IUPAC v nh s bc ca mi nguyn t cacbon cho cc ng phn ankan c 5 v 6
nguyn t C.
Gii Ankan c 5 nguyn t C c cng thc phn t l C5H12. C 3 ng phn
I II I
CH 3 CH2 CH 2
I
CH 3
II
CH 2
H 3C
I
CH3
III
CH
II
CH2
I
CH3
I
H 3C C
IV I
CH 3
II pentan
I
H 3C
CH 3
2-metylbutan
2,2- imetylpropan
Hirocacbon no
Bi tp 5 (tt)
I
H 3C
I II II
CH 2 CH2 CH 2
II
CH 2
CH3
I
CH3
III
CH
II
CH2
II
CH2
I
CH3
I
CH3
II
CH2
III
CH
II
CH2
I
CH3
II hexan hexan I
CH 3
I CH3 2-metylpentan
I
CH 3 C
IV II
I
CH 3
I
CH 3
III
CH
I
CH 3
CH 2
2,2- imetylbutan
CH 3
CH 3
2,3- imetylbutan
CH 3
Hirocacbon no
Bi tp 6. Gi tn theo danh php IUPAC cho cc ankan c cng thc cu to thu gn nht sau:
(A)
(C)
(D)
(B)
(E)
Hirocacbon no
Bi tp 6 (tt) Gii
(A) propan
(C) 2-metylheptan
(D) 2,2,4-trimetylpentan
(B) pentan
(E) 2,7,8-trimetyldecan
Hirocacbon no
Bi tp 7. Vit cng thc cu to v gi tn cc gc hirocacbon no ho tr mt c s nguyn t cacbon tng ng l 3, 4 v 5.
Gii
Cc gc hirocacbon no ho tr I c s nguyn t C l 3:
H 3C CH 2 CH 3 CH2 CH H 3C 1-metyletyl 1 metyletyl
propyl propyl
CH 3 CH CH3 CH2
Cc gc hirocacbon no ho tr I c s nguyn t C l 4:
H3 C CH 2 CH CH3 CH3 CH2 CH 2 H 3C H3 C C
CH 2 CH3
2 2-metylpropyl metylpropyl
1-metylpropyl 1 metylpropyl
butyl butyl
Hirocacbon no
Bi tp 8. Gi tn cc ankan c cng thc cu to thu gn nht sau theo danh php IUPAC:
Hirocacbon no
Bi tp 8 (tt) Gii
4-etyloctan 4 etyloctan