Xt phn t CH4 C hai kiu xen ph obitan: 3 xen ph t s-p v 1 Vy, trong phn xen ph s-s CH c nhng kiu

Vy di cc lin kt C-H xen ph obitan s nh th no? no? H

4

C H

H
H C H H

S xen phu gia AO s cua C va AO s cua H

S xen phu gia AO p cua C va AO s cua H

HNH DANG PHAN T CH4 H H C H

109,28o

H
Phan t CH4 co cau tao hnh t dien eu Nguyen t C nam trung tam Bon lien ket eu nh nhau, goc 109o28

Bai 18

S LAI HOA CAC OBITAN NGUYEN T

Linus Pauling (1901 1994) Nobel hoa hoc (1954) Nobel hoa bnh (1962)

I - NH NGHA

S lai hoa obitan nguyen t la s to hp hay tron lan mot so obitan trong mot nguyen t e c tng ay obitan lai hoa giong nhau nhng

nh hng khac nhau trong khong gian.

ac iem cua AO lai hoa - AO lai hoa co mot au n rong va mot au thu hep. - So AO lai hoa bang so AO tham gia lai hoa. VD: 1AO s + 3 AO p 4 AO lai hoa - Cac AO ch lai hoa c vi nhau khi nang lng cua chung gan bang nhau.

II CAC KIEU LAI HOA

1. Lai hoa sp3 (lai hoa t dien)

* Kieu lai hoa:

1 AO s + 3 AO p 4 AO lai hoa sp3 nh hng ve 4 nh cua hnh t dien eu

* Hnh dang:
* Goc lien ket:

109o28
109,28o

VD:

S hnh thanh phan t CH4

2. Lai hoa sp2

* Kieu lai hoa: * Hnh dang: * Goc lien ket: 1 AO s + 2AO p 3 AO lai hoa sp2 nh hng ve 3 nh cua 1 tam giac eu

120o

120o

VD:

S hnh thanh phan t BF3 F (Z= 9): 1s22s22p5

B (Z= 5): 1s22s22p1

F
B F

120o

3. Lai hoa sp
* Kieu lai hoa: * Hnh dang: * Goc lien ket: 1 AO s + 1 AO p 2 AO lai hoa sp nh hng ve 2 pha oi xng nhau

180o

180o

VD:

S hnh thanh phan t BeH2 H (Z= 1): 1s1

Be (Z= 4): 1s22s2

Be

180o

III NHAN XET CHUNG VE THUYET LAI HOA

- Thuyet lai hoa co vai tro giai thch dang hnh hoc cua phan t. - V vay ta ch co the dung thuyet lai hoa e giai thch dang hnh hoc cua phan t khi a biet dang hnh hoc cua no t thc nghiem.

Chu y: cac obitan ch lai hoa c vi nhau khi nang

lng cua chung xap x bang nhau

III/ Nhan xet chung ve thuyet lai hoa : * Thuyet lai hoa co vai tro giai thch hn la tien oan dang hnh hoc cua phan t. Cho phan t AB4 ma khong biet d kien nao th khong tien Phieuc hoc dang tap so : Cho phan t AB4 co the tien oan c oan lai 4 hoa. dang sau lai hoa khong ? t co dang hnh hoc, co goc lien ket * Thng khi biet phan xac nh bang thc nghiem mi dung s lai hoa e giai thch.

Cho phan t C2H2 co dang ng thang, phan t NH3 co hnh thap. Trong phan t C2H2 va NH3 co kieu lai hoa nao ? Giai thch.

Phan t C2H2 co cau tao thang nen C co kieu lai hoa sp. Phan t NH3 co cau tao hnh thap nen N co kieu lai hoa sp3.

Phan t C2H2 lai hoa sp co cau tao thang

Phan t NH3 lai hoa sp3 co cau tao hnh thap

IV/ S xen phu truc va xen phu ben : 1/ S xen phu truc:

S xen phu trong o truc cua cac obitan tham gia lien ket trung vi ng noi tam 2 nguyen t lien ket Xen phu truc tao lien ket ss ;sp;pp

2/ S xen phu ben :

S xen ben trong o truc cua cac obitan tham gia lien ket song song vi nhau va vuong goc vi ng noi tam 2 nguyen t lien ket Xen phu ben tao lien ket (p p)

V/ S tao thanh lien ket n, lien ket oi, lien ket ba : 1/ Lien ket n : do cac obitan lai hoa xen phu truc tao lien ket V du: Phan t H H , H Cl H

Lien ket n la lien ket c tao thanh bang mot cap electron chung. Lien ket n bao gi cung la lien ket .

2/ Lien ket oi : 2 nguyen t phai dung cac obitan lai hoa phu truc tao lien ket trc, cac obitan dung obitan p khong lai hoa xen phu ben tao lien ket V du: Giai thch tao phan t C2H4

H
H

CC

H
H

H
H

CC

H
H

Lien ket oi la lien ket c tao thanh bang hai cap electron chung, gom mot lien ket va mot lien ket .

3/ Lien ket ba : V du: Giai thch s tao thanh lien ket ba trong phan t N2 hoac C2H2 N 1s2 2s2 2p3
7

Nguyen t N dung 3 obitan p tao lien ket + Gom 1 obitan p cua N th 1 xen phu truc vi 1 obitan p cua N th 2 tao lien ket .

+ 2 obitan p cua N th 1 xen phu ben vi 2 obitan p cua N th 2 tao 2 lien ket

Lien ket ba la lien ket c tao thanh bang ba cap electron chung, gom mot lien ket va hai lien ket .

Ket luan : Lien ket gia hai nguyen t c thc hien bi mot lien ket va mot hay nhieu lien ket c goi la lien ket boi.